Dagbehandeling Oegstgeest. Unit M

Transcriptie

1 Informatieboekje Dagbehandeling Oegstgeest Unit M Zorgprogramma Complexe en Gezinsproblematiek Kind

2 Dit boekje is bestemd voor ouders van kinderen die opgenomen worden of zijn bij de Dagbehandeling in Oegstgeest. Curium-LUMC Endegeesterstraatweg AK Oegstgeest Algemeen telefoonnummer: De Dagbehandeling Oegstgeest is gevestigd op: Endegeesterstraatweg AK Oegstgeest Telefoonnummer: Voor meer informatie over Curium-LUMC, kijk op onze website: 2

3 Inhoudsopgave Pag. Hoofdstuk 1 Algemene informatie Curium-LUMC Dagbehandeling Oegstgeest - unit M 4 Hoofdstuk 2 Behandelvormen Groepsbehandeling & Sociotherapie Non-verbale therapie Psychomotorische therapie (PMT) Beeldende therapie (BT) Educatieve therapie (ET) Kinderpsychiatrisch onderzoek (KPO) 8 Hoofdstuk 3 De ouders Ouderbegeleider Ouderavonden & inloopochtenden Vrijdagmiddagspel Vaardigheidstraining voor ouders Evaluatiebesprekingen 10 Hoofdstuk 4 Ouders en kind Huisbezoek Heen-en-weer schriftje 11 Hoofdstuk 5 Competentievergroting Balans tussen taken en vaardigheden Dagelijkse routine 15 Hoofdstuk 6 Overige informatie 17 Hoofdstuk 7 Klachten en inspraak Patiëntvertrouwenspersoon Klachtenprocedure Cliëntenraad 18 Hoofdstuk 8 Routebeschrijving 19 3

4 1. Algemene informatie 1.1 Curium LUMC Curium-LUMC is een academisch centrum voor kinder- en jeugdpsychiatrie met vestigingen in Oegstgeest en Gouda. Curium-LUMC is bestuurlijk onderdeel van het Leids Universitair Medisch Centrum in Leiden. De kerntaken zijn: patiëntenzorg, onderzoek, opleiding en onderwijs. De patiëntenzorg van Curium-LUMC richt zich op diagnostiek en behandeling van kinderen en jongeren met een ernstig psychiatrisch probleem. Kinderen en jongeren kunnen bij Curium-LUMC terecht voor poliklinische behandeling, dagbehandeling of een behandeling in de kliniek. Bij de afdelingen Dagbehandeling in Oegstgeest en Gouda worden kinderen en jongeren overdag behandeld. Dit informatieboekje gaat over de dagbehandeling voor kinderen van vijf tot twaalf jaar in Oegstgeest. Het boekje is bedoeld voor ouders/verzorgers. 1.2 Zorgprogramma Complexe en Gezinsproblematiek Dagbehandeling Oegstgeest - Unit M Kinderen worden opgenomen op de Dagbehandeling als er bij hen sprake is of vermoedens zijn van een kinderpsychiatrische stoornis. Daarvan ondervinden de kinderen in hun dagelijks leven zoveel hinder dat hun algemene ontwikkeling stagneert. Op de Dagbehandeling wordt geprobeerd deze ontwikkeling weer op gang te brengen. De kinderen bezoeken de afdeling vijf dagen per week. Ze volgen de verschillende programmaonderdelen van ons behandelaanbod. De basis van de behandeling is de methodiek van het competentievergrotend werken, vaak terug te vinden in de literatuur als het (sociale) competentiemodel. In dit boekje wordt uitleg gegeven over het behandelaanbod en de methodiek. 4

5 2. Behandelvormen 2.1 Groepsbehandeling & Sociotherapie De kinderen worden opgenomen in één van de twee groepen. Het groepsverband is een belangrijk hulpmiddel in de behandeling. Het dagelijks (samen-)leven biedt veel aanknopingspunten om aan de behandeldoelen voor het kind te werken. Ook is er tijd en ruimte om via programma s specifiek aan de behandeldoelen te werken. De Dagbehandeling is een oefenplek voor allerlei (sociale) vaardigheden. Ook is het de plek waar de kinderen verblijven, waar ze rust en ontspanning vinden en waar tijd is voor gezelligheid en samen activiteiten ondernemen. De behandeling van de kinderen wordt in drie fasen uitgevoerd. Bij elke fase horen individuele leerdoelen, een (feedback) kaart en beloningen. Hoe langer het kind op de Dagbehandeling is, hoe meer we streven naar een bij de leeftijd passende zelfstandigheid. Kinderen mogen in de derde fase meer dan in de eerste. In elke groep werken per dag twee sociotherapeuten, die elk mentor zijn van een aantal kinderen. Zij hebben regelmatig gesprekken met de kinderen waarin aandacht wordt besteed aan de individuele behandeldoelen van het kind. 5

6 Extra ondersteuning van een kind bestaat uit individuele programma s, zoals: Identiteitsversterking, daarbij maken we gebruik van het IK-boek. Impulscontrole, programma gebaseerd op REM-weg en het stoplicht. Sociale vaardigheden, groepstrainingen met verschillende varianten. Zelfstandigheid, programma s die gericht zijn op het zo zelfstandig mogelijk kunnen functioneren in de leefomgeving. Speelvaardigheden, waarbij kinderen diverse spellen aanleren, leren te variëren en samen te spelen. Emoties, het leren uiten en herkennen van eigen emoties en die van een ander. Meestal gebruiken we de methode Doos vol gevoelens of Huis vol gevoelens. Tijdsbesef en dagritme, hiervoor hebben we verschillende methodes. 2.2 Non-verbale therapie Binnen de afdeling worden twee non-verbale therapievormen aangeboden om de behandeling van de opgenomen kinderen te doen slagen: Psychomotorische therapie en Beeldende therapie. Daarmee krijgen de kinderen de kans zich te leren uiten en kan bekeken worden op welke manier ze dat het beste kunnen. Kinderen leren trots te zijn op de resultaten die ze bereiken. Dit vergroot hun gevoel van eigenwaarde. 6

7 Elke vorm van therapie heeft zijn eigen mogelijkheden om aan te sluiten bij de hulpvraag van het kind. De meeste kinderen krijgen één van deze therapieën, sommigen krijgen beide Psychomotorische therapie (PMT) Deze therapie is erop gericht gedragsveranderingen tot stand te brengen en daarmee psychosociale of psychiatrische problematiek weg te nemen of te verminderen. Om dit te bereiken wordt gebruikgemaakt van beweging en de lichaamservaring/-beleving. Vandaar dat PMT plaatsvindt in de gymzaal. Er wordt gekeken hoe het kind met zichzelf, met anderen, met opdrachten en met materiaal omgaat. Ook wordt gekeken naar wat hierin de sterke en zwakke kanten van het kind zijn. PMT biedt een veilige plek om te experimenteren met ander gedrag en er kunnen nieuwe ervaringen op het gebied van voelen en denken opgedaan worden. Zoals omgaan met agressie, leren samenwerken en -spelen, leren ontspannen, leren impulsen te beheersen, ontdekken wat je kunt en trots zijn op jezelf. De kracht van PMT is het doen en ervaren Beeldende Therapie (BT) In de beeldende therapie wordt gewerkt met beeldend materiaal en staat het ervaren en het handelen centraal. In de omgang met het materiaal kan het kind zijn of haar kwaliteiten en beperkingen gaan ontdekken en leren op een andere manier uiting te geven aan belevingen en emoties. Het kind kan op die wijze gestimuleerd worden te leren omgaan met emoties als angst, depressie of verdriet. Door het werken met het materiaal kunnen de handelingen en belevingen zichtbaar worden in een werkstuk en kan het kind worden uitgenodigd om nieuwe ervaringen op te doen en nieuwe vaardigheden te leren. Het beeldend werken wordt op speelse wijze ingezet om zo aan te sluiten bij de belevingswereld van het kind, zodat het zich veilig voelt om te leren. Er kan gewerkt worden aan de volgende doelen: trots zijn op jezelf, een werkplan maken, werken met aandacht, emoties vormgeven of impulsen beheersen. 7

8 2.3 Educatieve therapie (ET) Kinderen die worden opgenomen in een psychiatrisch ziekenhuis hebben vaak slechte schoolervaringen waardoor de normale schoolgang moeilijk wordt. Om de didactische ontwikkeling te stimuleren en te verbeteren, bieden we educatieve therapie. Dit gebeurt zowel individueel als in groepsverband in de klas. In de klas leren de kinderen in groepsverband onderwijs te krijgen. Ze werken op hun eigen niveau. Vooral de vaardigheden om in een klas te functioneren worden veel geoefend. Er wordt gewerkt aan de werkhouding en concentratie, aandacht kunnen delen, uitstel kunnen verdragen en faalangst overwinnen. Bij de individuele educatieve therapie is er aandacht voor de didactische hiaten van het kind, worden de kinderen zo nodig getest en wordt er veel geoefend met een breed scala aan vaardigheden die nodig zijn om schoolgang en leren beter te laten verlopen. 2.4 Kinderpsychiatrisch Onderzoek (KPO) De GZ-psycholoog van de Dagbehandeling zal een aantal afspraken met het kind inplannen om een diagnostisch beeld te kunnen vormen op grond van gesprekgegevens, spel/taken en observaties. Ook kan een KPO worden ingezet ter evaluatie van eerdere diagnose of lopende behandeling. 8

9 3. De ouders Ouders zijn de belangrijkste opvoeders en worden op verschillende manieren nauw betrokken bij de behandeling van hun kind. 3.1 Ouderbegeleider Elke ouder of elk ouderpaar heeft regelmatig contact met de ouderbegeleider van de afdeling. Ouders worden via deze gesprekken op de hoogte gehouden over de vorderingen van hun kind. In de eerste periode van de opname staat dit contact ook in het teken van kennismaking en onderzoek. Na deze periode is er ruimte om te werken aan de specifieke hulpvragen van ouders. Belangrijke thema s in deze contacten zijn: het geven van voorlichting over de stoornis van het opgenomen kind, de acceptatie van de stoornis, problemen in het gezinsleven, problemen met eventuele broers en zussen, het dagritme in het gezin en de opvoedingsvaardigheden van de ouders. 3.2 Ouderavonden & inloopochtenden Wij organiseren regelmatig ouderavonden. De inhoud van de avonden kan verschillen, maar de essentie is dat we ouders de gelegenheid geven met de medewerkers van de afdeling te praten over de ontwikkelingen van hun kind. Ook organiseren we regelmatig inloopochtenden. Tijdens deze bijeenkomsten delen ouders met elkaar hun ervaringen rond de opname van hun kind, de stoornis van hun kind en hoe dit alles doorwerkt in hun gezin en omgeving. Acceptatie en verwerking van het feit dat het kind opgenomen is in een psychiatrisch ziekenhuis is een belangrijk thema. 3.3 Vrijdagmiddagspel Ouders worden met regelmaat op vrijdag uitgenodigd voor de spelmiddag. Ouders en kind kunnen, onder begeleiding van de systeemtherapeut en een sociotherapeut, spelenderwijs werken aan bepaalde leerdoelen. Hierbij kan je denken aan: frustratietolerantie, nee accepteren, samenspelen etc. 9

10 3.4 Vaardigheidstraining voor ouders Aan ouders, met kinderen die te maken hebben met psychiatrische problematiek, worden vaak specifieke opvoedingsvaardigheden gevraagd. Ouders kunnen hiervoor extra ondersteuning krijgen waarin, door middel van een vaardigheidstraining, deze meer specifieke opvoedingsvaardigheden aan de orde worden gesteld. Het competentiemodel is hiervoor het uitgangspunt. Een sociotherapeut van de afdeling gaat naar het gezin om in de vertrouwde omgeving samen met ouders verschillende opvoedingsvaardigheden te bespreken maar ook om deze te oefenen in de thuissituatie. 3.5 Evaluatiebesprekingen Regelmatig worden de vorderingen samen met ouders besproken binnen het multidisciplinaire team. Naast de behandelverantwoordelijke zijn ook de mentor, de teamcoördinator en verschillende vaktherapeuten, die betrokken zijn bij de behandeling van het kind, aanwezig. De eerste evaluatiebespreking vindt plaats na 6 weken, hierna eens per drie maanden. Ouders krijgen hiervoor een schriftelijke uitnodiging toegestuurd. 10

11 4 Ouders en kind Het kind is opgenomen en de ouders komen voor gesprekken op de afdeling. Soms zijn er gesprekken met het hele gezin of doet het gezin samen een activiteit op de afdeling. Maar we vinden het belangrijk om ouders en kind beter te leren kennen zodat we beter begrijpen hoe het thuis gaat als we ernaar vragen. We maken hiervoor gebruik van een huisbezoek en het heen-en-weer schriftje. 4.1 Huisbezoek Het huisbezoek is het moment in de behandeling waar een sociotherapeuten bij het kind en het gezin op bezoek gaan. Meestal wordt dit huisbezoek vlak na de opname afgelegd. Het opgenomen kind laat zijn huis zien, zijn eigen plekje en de buurt waarin hij woont. Het doel van dit bezoek is de werelden waar het kind leeft bij elkaar te brengen. 4.2 Heen-en-weer schriftje Het contact met de Dagbehandeling wordt onderhouden met een schriftje. De sociotherapeuten schrijven dagelijks wat het kind heeft meegemaakt. We vinden het prettig als ouders regelmatig een berichtje terugschrijven. 11

12 5. Competentievergroting Op de Dagbehandeling is competentievergroting de basismethodiek. Hier geven we kort weer wat dit inhoudt: 5.1 Balans tussen taken en vaardigheden We spreken van competentie als je de taken waar je dagelijks voor staat goed kan uitvoeren, wanneer je over de benodigde vaardigheden beschikt. TAKEN VAARDIGHEDEN Stress Psychopathologie Protectieve factoren Veerkracht De balans tussen taken die je moet uitvoeren en de vaardigheden waarmee je dit doet, is in de meest ideale situatie in evenwicht. Bij iedereen is die balans wel eens uit evenwicht. Het lukt dan niet om je taken goed uit te voeren, vaak om meerdere redenen. Misschien zijn de taken niet duidelijk, of mis je de vaardigheden om de taak te kunnen uitvoeren. Of heb je last van allerlei stress in je omgeving. Ook kan het zijn dat een ziekte of stoornis je parten speelt. 12

13 Over het algemeen kun je stellen dat mensen er niet blijer van worden als het niet lukt wat ze voor ogen hadden. Soms worden ze zelfs somber of depressief, of juist boos en agressief. Er zijn ook mensen die zich niet uit het veld laten slaan door tegenslag en telkens opnieuw beginnen. Ze bezitten wellicht een vrolijke en flexibele aard of hebben het inzicht de taken op een andere manier te benaderen waardoor het beter lukt. Er zijn ook mensen die in hun omgeving een uitlaatklep kunnen vinden waardoor ze minder last hebben van de negatieve emoties die eerder werden beschreven. Vaak wordt dit uitgebeeld met deze balans. Opgemerkt kan worden dat de pijltjes op zowel de vaardighedenkant als de takenkant hun invloed kunnen uitoefenen. Het vergroten van competenties kan door: 1. Het leren van vaardigheden. 2. Het verlichten of juist verrijken van taken. 3. Het reduceren van stress. 4. Het vergroten van de veerkracht en/of protectieve factoren. 5. Het verminderen van de invloed van psychopathologie. Een voorbeeld: Harrie heeft ADHD, is 9 jaar, leert moeilijk en is de jongste in een volledig gezin met nog twee puberzussen van 13 en 15 jaar. Voor het gezin is de avondmaaltijd de plek waar ze samenkomen na een dag van huis te zijn geweest. Tijd om te praten en rustig te eten. Vooral de ouders hebben naar de tijd uitgezien dat de kinderen groot genoeg waren om te genieten van het gezellige gezinsgebeuren rond het eten. Voor Harrie is het moeilijk aan deze verwachtingen te voldoen. Hij zit niet rustig aan tafel, knoeit met het eten, kan niet goed meepraten, eist veel aandacht op en zorgt daarmee voor veel conflicten. In dit geval worden er van Harrie vaardigheden verwacht die hij, vanwege zijn ADHD en begripsvermogen, moeilijk aan kan leren. Natuurlijk kan Harrie leren wat langer aan tafel te blijven zitten en ook te vragen of hij van tafel mag als hij klaar is. Misschien kan hij de nodige sociale vaardigheden leren. Mogelijk heeft hij al 13

14 medicatie en kan een andere dosering of innametijd iets veranderen aan de ADHD-symptomen tijdens het eten (verminderen psychopathologie). Maar er is meer heil te verwachten van taakverlichting, door hem toe te staan eerder van tafel te gaan. Daarmee zal de stress door het niet kunnen voldoen aan de verwachtingen ook verminderen. Voor de andere gezinsleden is het belangrijk dat ze beseffen dat ze Harrie overvragen en dat dit de bron van stress en conflicten is. Dit is een versimpeld voorbeeld dat illustreert dat er naast het aanleren van vaardigheden meer middelen ingezet kunnen worden om de competentie van kinderen te vergroten. Vaak is het niet het kiezen van één, maar de inzet van meer middelen die maken dat de competentie van de opgenomen kinderen in de Dagbehandeling wordt vergroot. 14

15 5.2 Dagelijkse routine Voor veel kinderen is het van belang dat we in kaart brengen waar hun vaardigheden en vaardigheidstekorten uit bestaan. Observatie naar deze zaken lukt goed als er regelmaat is wat betreft de activiteiten. Daarmee haal je een hoop onzekerheid en stress weg bij de kinderen. Vandaar dat we een programma hebben dat goed inzichtelijk is voor de kinderen. Elke dag van de week staat vast. Dat noemen we de dagelijkse routine. Deze routine is voor de afdeling helemaal uitgeschreven. Zo nodig wordt het opnieuw bekeken en bijgesteld. Het is belangrijk om binnen de dagelijkse routine momenten op te nemen waarbinnen kinderen kunnen leren en oefenen. Daarom wordt in het overzicht ook opgenomen welke vaardigheden er op dat moment aan de kinderen worden gevraagd. 15

16 Hier volgt een voorbeeld van de onderdelen van de dagelijkse routine die we binnenkomen en lezen noemen: Tijd Trefwoord Gebeurtenis 8.30 Binnenkomen De kinderen bellen 1x aan. De sociotherapeut doet de deur open. De kinderen zeggen goedemorgen. Ze lopen rustig naar de kapstok en hangen netjes hun jas en tas op aan hun eigen haakje en gaan de groep binnen. De kinderen geven hun schrift af aan de groepsleiding Lezen De kinderen pakken een boekje en gaan rustig op hun eigen plekje aan tafel zitten. De sociotherapeuten zitten aan tafel. Tot 8.40 uur wordt er rustig gelezen of rustig met elkaar gesproken. Vaardigheden Weten wat je moet doen: 1x bellen Wachten tot de deur opengaat Groeten Jas op eigen plek ophangen Schrift afgeven Weten waar de boekjes liggen Gaan zitten op je eigen plek Weten waar je eigen plek is Goed op je stoel gaan zitten Blijven zitten Gesprekje voeren: Iets rustig vertellen Luisteren naar de ander Op je beurt wachten Met rustig stemgeluid praten De ander aankijken Iemand laten uitpraten Kiezen wat je wilt drinken Luisteren naar de groepsleiding Kunnen stoppen met lezen Kunnen stoppen met praten 16

17 6. Overige informatie Het verdient aanbeveling, indien u daarover nog niet beschikt, om een Wettelijke Aansprakelijkheid (WA) gezinsverzekering af te sluiten. Voor kinderen die in Curium-LUMC zijn opgenomen en die jonger zijn dan 16 jaar is het mogelijk een aanvraag in te dienen voor dubbele kinderbijslag (AKW). U dient hiervoor zelf stappen te ondernemen. Wij kunnen u hierbij desgewenst van advies dienen, maar attenderen u erop dat dit slechts bij hoge uitzondering wordt toegekend. 17

18 7. Klachten en inspraak 7.1 Patiëntvertrouwenspersoon Klachten van kinderen en jongeren kunnen in eerste instantie het beste besproken worden met de sociotherapeuten. Als de klacht daarmee niet opgelost kan worden, kunnen kinderen contact opnemen met de patiëntvertrouwenspersoon. Dit is een onafhankelijk persoon en niet in dienst bij Curium-LUMC. Zijn/haar belangrijkste taak is het geven van advies en hulp aan kinderen die in behandeling zijn. Hij/zij geeft ook voorlichting over de rechtspositie. De patiëntvertrouwenspersoon staat altijd aan de kant van het opgenomen kind en is dus partijdig. 7.2 Klachtenprocedure Wanneer ouders/verzorgers een klacht hebben, kunnen zij zelf contact opnemen met de betrokken medewerker of diens leidinggevende. Als dat niet leidt tot een oplossing dan kan de klacht voorgelegd worden aan de Klachtencommissie. Curium-LUMC maakt gebruik van de Klachtencommissie van het LUMC. Deze commissie is samengesteld uit interne en externe leden, dus van buiten het LUMC en Curium-LUMC. Op vindt u het reglement van de Klachtencommissie, waarin de werkwijze en samenstelling zijn vastgelegd. 7.3 Cliëntenraad De Cliëntenraad van Curium-LUMC bestaat uit ouders van kinderen en jongeren die in Curium-LUMC behandeld worden of zijn behandeld. De raad behartigt de belangen van cliënten en ouders/verzorgers en heeft bijvoorbeeld het recht van advies en instemming, vergelijkbaar met die van een ondernemingsraad. De Cliëntenraad is een vraagbaak voor de ouders/verzorgers, maar ook als er problemen zijn kunt u deze voorleggen. De leden gaan daarmee in overleg met de directie van Curium-LUMC. U kunt lid worden van de Cliëntenraad en op die manier invloed hebben op de gang van zaken binnen Curium-LUMC. 18

19 U kunt contact opnemen met de Cliëntenraad via het mobiele nummer: , via of via het directiesecretariaat van Curium-LUMC: Routebeschrijving Curium-LUMC Endegeesterstraatweg AK Oegstgeest Met openbaar vervoer: Vanaf het station Leiden CS rijdt twee maal per uur bus 57 richting Oegstgeest. Na een rit van ongeveer 10 minuten kunt u uitstappen bij halte 'Curium-LUMC'. Met de auto: Komend uit de richting Amsterdam via de A4, gaat u enkele kilometers na Schiphol rechts de A44 op (richting Den Haag-Centrum / Leiden-West). Vervolgens afslag Oegstgeest nemen en onderaan de afslag linksaf slaan. Lees verder bij *) Komend vanuit richting Rotterdam via de A13 / A4, neemt u afslag 8, richting Leidschendam-Wassenaar N14. Na de Sijtwendetunnel gaat u rechtsaf richting Wassenaar N44; deze gaat over in de A44. Vervolgens afslag Oegstgeest nemen en onderaan de afslag rechtsaf slaan. Lees hieronder verder. *) In Oegstgeest na ongeveer 500 meter bij de rotonde scherp rechtsaf slaan. Dit is de Rhijngeesterstraatweg, die even later overgaat in Endegeesterstraatweg. Na ongeveer 900 meter, direct na een zebrapad met verkeerslichten, ligt links van de weg perceelnummer 36, waar de Dagbehandeling (unit M) gesitueerd is. Het hoofdgebouw bevindt zich rechts van de weg. ± 200 Meter na de verkeerslichten rechtsaf slaan de rondweg op tot het parkeerterrein, waar borden u verwijzen naar het hoofdgebouw. 19