Uw contactpersoon T Uw referentie Bijlagen Trannoy Régis F Onze referentie Brussel

Transcriptie

1 Federale Overheidsdienst Binnenlandse Zaken Algemene Directie Instellingen en Bevolking Dienst Verkiezingen Mevrouw de Voorzitster/ De heer Voorzitter van het Kantonhoofdbureau Mevrouw de Burgemeester / De heer Burgemeester, Uw contactpersoon T Uw referentie Bijlagen Trannoy Régis De Mul Stéphan F Onze referentie Brussel regis.trannoy@rrn.fgov.be III/21/730/2292/ stephan.demul@rrn.fgov.be Algemeen Kieswetboek - Omzendbrief betreffende de aanwijzing van de bijzitters voor de kiesbureaus Mevrouw de Voorzitster/ Mijnheer de Voorzitter van het Kantonhoofdbureau, Mevrouw, Mijnheer de Burgemeester, Uit het verslag van de federale wetgevende verkiezingen van 10 juni 2007 blijkt dat bepaalde moeilijkheden voorkwamen wat de aanwijzing van de leden van de kiesbureaus betreft. Het blijkt dus interessant te zijn om hierover bepaalde wijzigingen aan te brengen in het Algemeen Kieswetboek en dat bepaalde Best Practices over dit onderwerp aan u worden voorgesteld, opdat de functies van voorzitter en van bijzitter door zo veel mogelijk burgers worden opgenomen en om het gevoel bij de bevolking te vermijden dat het altijd dezelfden zijn die aangeduid worden. Dat is het onderwerp van onderhavige omzendbrief. 1 Bepalingen van het Algemeen Kieswetboek 1. Toekomstige wijzigingen van de wetgeving Een recent wetsontwerp (Doc 1799 Kamer) tot aanpassing van artikel 95, 4, van het Algemeen Kieswetboek voorziet in een wijziging van de categorieën van personen die kunnen aangewezen worden als voorzitter van een stem- of stemopnemingsbureau of als bijzitter van een stemopnemingsbureau. De programma s van het informatietype Kiesgegevens (IT Kiesgegevens) in het Rijksregister werden aangepast om heden reeds te kunnen voorzien in het opnemen van de nieuwe categorie van vrijwilliger, naast de bestaande categorieën die van toepassing blijven bij de verkiezingen op 7 juni 2009.

2 2/6 De structuren van het informatietype Kiesgegevens zullen volledig aangepast worden in de loop van de maand mei 2009, na de publicatie van deze nieuwe kieswetgeving, ten einde onder meer ook het gegeven te kunnen invoeren hoeveel maal een burger effectief gezeteld heeft als voorzitter of bijzitter van een kiesbureau. Zo zal de gewijzigde wettelijke lijst van artikel 95, 4, Kieswetboek, bepaalde praktijken officieel maken die al verschillende jaren gebruikt worden (oproeping van gerechtsdeurwaarders om te zetelen in deze hoedanigheid). Deze nieuwe lijst maakt het eveneens mogelijk voor de gemeenten om reserves aan te leggen van personen die vrijwillig een functie in een kiesbureau willen uitoefenen (zie punt 3 hierna). 2. Oproeping van bepaalde ambtenaren Hiermee worden bedoeld de bekleders van een ambt van niveau A of B die onder de Staat, de Gemeenschappen en de Gewesten ressorteren en de bekleders van een gelijkwaardige graad die ressorteren onder provincies, gemeenten, openbare centra voor maatschappelijk welzijn, onder enige instelling van openbare nut al dan niet bedoeld in de wet van 16 maart 1954 betreffende de controle op sommige instellingen van openbaar nut of onder de autonome overheidsbedrijven bedoeld in de wet van 21 maart 1991 betreffende de hervorming van sommige economische overheidsbedrijven. Het onderwijzend personeel wordt eveneens bedoeld. Het blijkt dat niet alle overheden die de titularissen van de hiervoor vernoemde functies tewerkstellen, systematisch en overeenkomstig art. 95, 4, 4 e lid van het Kieswetboek, de contactgegevens van deze personen meedelen aan de betrokken gemeentebesturen, waardoor deze verhinderd worden om op doeltreffende wijze de gegevens te beheren die in het Rijksregister werden ingegeven. Met dit doel zal de Algemene Directie Instellingen en Bevolking een brief sturen naar de voornaamste overheden die zulke personen tewerkstellen, om hen te herinneren aan de bepalingen in het Kieswetboek over dit onderwerp. De gemeentebesturen zullen het IT 130/6 (categorie 6 of 7) van de personen die zo meegedeeld werden dus doeltreffend kunnen invullen en zo het aantal kandidaten verhogen die aangewezen kunnen worden in de functies van voorzitter van de stem- of stemopnemingsbureaus en van bijzitter in de stemopnemingsbureaus. 3. Een systeem van vrijwilligers Tijdens elke kiesperiode maakt een zeker aantal kiezers spontaan hun wens kenbaar om deel te nemen aan de kiesverrichtingen van een kiesbureau. Het is dus belangrijk om een duidelijke lijst te kunnen maken van de personen die blijk geven van deze grote motivatie om zich in te zetten voor een goed verloop van het kiesproces, opdat de voorzitters van de kantonhoofdbureaus beroep op hen kunnen doen bij de vorming van de verschillende bureaus.

3 3/6 Het zal dus aan de gemeentebesturen zijn om deze vrijwilligers aan te duiden in het Rijksregister (Informatietype IT 130/6 categorie 10). Gezien het vrijwillige karakter van de deelname van deze personen, zullen zij veelvuldig kunnen worden aangewezen, tenzij zij natuurlijk vragen om niet meer als vrijwilliger voor te komen in het Rijksregister. Het wordt aangeraden om stem- en stemopnemingsbureaus te vormen die zowel samengesteld zijn uit vrijwilligers als uit aangewezen burgers. 2 Best Practices bij de aanwijzing van de leden van de kiesbureaus 1. De aanwijzing van de voorzitters en bijzitters van de stem- of stemopnemingsbureaus Enkele statistieken Overeenkomstig de bepalingen in het Algemeen Kieswetboek, wijst de Voorzitter van het kantonhoofdbureau achtereenvolgens aan: 1 de voorzitters van de stemopnemingsbureaus; 2 de voorzitters van de stembureaus; 3 de bijzitters en plaatsvervangende bijzitters van de stemopnemingsbureaus; 4 de bijzitters en plaatsvervangende bijzitters van de stembureaus. De personen die ingezet kunnen worden in de functies bedoeld onder 1 tot 3 worden aangewezen door de Voorzitter van het kantonhoofdbureau uit de lijsten die opgemaakt werden door de Colleges van Burgemeester en Schepenen van de gemeenten die deel uitmaken van het kanton. Deze lijsten worden opgemaakt overeenkomstig artikel 95, 4, derde lid van het Kieswetboek. De personen die ingezet kunnen worden in de onder 4 bedoelde functie (bijzitter van een stembureau), worden aangewezen door de Voorzitter van het kantonhoofdbureau tussen de kiezers van het stembureau.

4 4/6 Een studie die uitgevoerd werd door de diensten van de Algemene Directie Instellingen en Bevolking maakte het mogelijk om vast te stellen dat, gezien het potentieel van kiezers van 25 tot 65 jaar 1 die ingezet kunnen worden in voornoemde functies 1 tot 3, een dergelijke kiezer niet meer dan twee maal in zijn leven aangewezen zou moeten worden voor deze functies. Dat geldt eveneens voor de functies van bijzitters en plaatsvervangende bijzitters in de stembureaus. Het beheer van de lijsten van kiezers die mogelijk aangewezen kunnen worden, in het licht van deze statistieken Met het oog op de motivatie en vernieuwing van de kiesbureaus wordt, gezien bovenmelde statistieken, dus aangeraden om kiezers niet meer dan twee maal aan te wijzen voor dergelijke functies tijdens verschillende verkiezingen. Hiertoe is het aangeraden voor de gemeentebesturen om de kiezers die al twee maal aangewezen zijn, niet langer deel te laten uitmaken van de lijsten bedoeld in art. 95, 12, van het Kieswetboek, die doorgestuurd worden aan de Voorzitters van de kantonhoofdbureaus. De gemeentebesturen moeten de lijsten die doorgestuurd worden aan de Voorzitters van de kantonhoofdbureaus dus nauwgezet beheren en bijwerken, opdat de personen die al twee maal effectief gezeteld hebben in een kiesbureau, niet meer op deze lijsten zouden voorkomen. Teneinde de taak van de gemeentebesturen in dit werk voor de opmaak van de lijsten met de potentieel aanwijsbare personen te vergemakkelijken, hou ik eraan u te laten weten dat de informatiegegevens die opgenomen worden in het Rijksregister vanaf mei 2009 het voor de gemeenten mogelijk zullen maken om het aantal keren te vermelden dat een persoon reeds gezeteld heeft als lid van een kiesbureau. 2. Oproeping van twee personen die een koppel zijn of van een persoon die alleen woont, met één of meerdere jonge kinderen ten laste Er wordt aangeraden aan de kantonhoofdbureaus om, voor zover dit mogelijk is, te vermijden om beide personen samen uit eenzelfde koppel of een persoon die alleen woont, op te roepen voor een functie als lid van een kiesbureau, in het geval er één of meerdere jonge kinderen ten laste zijn. 1 Hoewel de kiezers wettelijk aanwijsbaar zijn vanaf 18 jaar, werd in de statistieken enkel rekening gehouden met de kiezers van 25 tot 65 jaar om zich te baseren op een potentieel beschikbaar deel van de personen (< 25 jaar = studenten) die zeker in staat zijn om zowel fysiek als mentaal hun plicht als burger in te vullen.

5 5/6 Deze maatregel wordt aangeraden om niet meer dan nodig het leven van een gezin te verstoren op de gewoonlijke zondagse rustdag. 3. Oproeping van de nieuwe beroepscategorieën Het wetsontwerp (vermeld onder punt 1.1) voorzag eveneens de mogelijkheid om, via de nieuwe nomenclatuur die gebruikt wordt in de klassering van de beroepen door de diensten van het Rijksregister, ook nieuwe beroepscategorieën op te roepen (vb. bibliothecaris, technicus ). De Raad van State heeft mij aangeraden om deze opsomming niet uitdrukkelijk in het Kieswetboek op te nemen gezien het gebrek aan wettelijke basis voor deze beroepenlijst. Ondanks deze juridische bemerking van de Raad van State, lijkt het mij echter aangewezen om ook aan deze categorieën voorrang te geven bij de oproeping van de voorzitters en bijzitters van de kiesbureaus en deze beroepen bij gevolg op te nemen in het informatietype Kiesgegevens van het Rijksregister (IT 130/6 code 9). Het gaat om de beroepen die overeenkomen met de nummers tot in de klassering van de beroepen in het Rijksregister van de natuurlijke personen. De volledige lijst is toegevoegd als bijlage bij deze omzendbrief. 4. Het bijzonder geval van studenten met betrekking tot de voorziene datum van de Europese en regionale verkiezingen De deelname van de jonge kiezers aan het democratische proces van de verkiezingen is een belangrijk element van onze maatschappij. Tegelijkertijd voor de samenleving zelf, maar ook voor de jongeren die zo op concrete wijze een van hun eerste handelingen als burger kunnen stellen. Het is dus van zeer groot belang dat deze laatsten, en inzonderheid de studenten, zowel gebruik kunnen maken van hun stemrecht als meewerken aan de democratische controle van de verkiezingen door deel te nemen aan de werkzaamheden van een stem- of stemopnemingsbureau. Niettemin zal de voorziene datum van onze komende regionale en Europese verkiezingen op 7 juni 2009 wellicht enkele problemen opleveren voor studenten met betrekking tot het gelijktijdig uitoefenen van dit democratisch recht en een behoorlijke voortzetting van hun studieprogramma (blok- en examenperiode). Wat de stemplicht betreft, voorziet het Algemeen Kieswetboek uitdrukkelijk het geval van de student die om studieredenen in de onmogelijkheid verkeert om te stemmen (Kieswetboek, artikel 147bis,, 1, 6 ). Deze kan een ander persoon machtigen om in zijn naam te stemmen, op voorwaarde dat hij/zij een attest voorlegt van de instelling waar hij/zij onderwijs geniet (Volmachtformulier beschikbaar op onze site onder Hoofdstuk Onderrichtingen en formulieren, evenals het typemodel van attest in bijlage 2).

6 6/6 De Voorzitter van het kantonhoofdbureau op basis van de lijsten van de gemeentebesturen - dient dus op het moment dat hij de bijzitters oproept, bijzonder te letten op het statuut van student dat sommige bijzitters kunnen hebben. Het is immers zeer waarschijnlijk dat een groot aantal studenten een geldige reden hebben daar ze in de examenperiode zitten. De gemeentebesturen kunnen dit probleem grotendeels vermijden door op hun lijsten slechts kiezers te selecteren vanaf de leeftijd van 25 jaar. Als studenten echter aangewezen zijn en indien de uitoefening van deze functie het slagen in hun examens in gevaar zou kunnen brengen, worden zij uitgenodigd om hun wettige redenen zo snel mogelijk te melden aan de voorzitter van het kantonhoofdbureau. Daartoe kunnen ze de typebrief gebruiken (zie bijlage 3a en eveneens beschikbaar op onze site onder hoofdstuk Onderrichtingen en formulieren), samen met een attest van de directie van de onderwijsinstelling waar zij onderwijs volgen waaruit blijkt dat zij onmogelijk kunnen gaan zetelen als bijzitter (zie bijlage 3b en eveneens beschikbaar op deze site). De voorzitters van de kantonhoofdbureaus worden verzocht om deze redenen van verhindering met het nodige begrip te beoordelen. Ik hoop derhalve dat de toepassing van deze verschillende maatregelen een serene organisatie van de verkiezingen van 7 juni aanstaande mogelijk zal maken en aan een zo groot mogelijk aantal personen de mogelijkheid zal bieden om zonder dwang en op een actieve wijze deel te nemen aan de toepassing van dit democratisch proces. Ik dank u bij voorbaat voor de gepaste uitvoering van deze omzendbrief. Hoogachtend, Guido DE PADT Minister van Binnenlandse Zaken