CIRCULAIRE. Op zondag 7 juni 2009 hebben de regionale en Europese verkiezingen plaats.

Transcriptie

1 Anneleen Bettens Attaché CIRCULAIRE S.2009/028 Verkiezingen van 7 juni 2009: Stemplicht en gevolgen in het arbeidsrecht 4 mei 2009 Samenvatting Op zondag 7 juni 2009 hebben de regionale en Europese verkiezingen plaats. De werknemers die op die dag aan het werk zijn, kunnen: - ofwel stemmen bij volmacht; - ofwel persoonlijk gaan stemmen. De uren van afwezigheid om zijn stem uit te brengen, moeten worden beschouwd als een gerechtvaardigde afwezigheid, maar worden niet betaald. Sociaal Departement T F ab@vbo-feb.be VBO vzw Ravensteinstraat 4 B Brussel T F info@vbo-feb.be Lid BUSINESSEUROPE

2 Circulaire (-1-) 1 Stemplicht en wijzen om de stem uit te brengen 1.1 Stemplicht De artikelen 62, 3de lid, en 68, 2, van de Grondwet bepalen dat de stemming verplicht en geheim is. Deze verplichting om aan de stemming deel te nemen staat ook in het Kieswetboek en in de verschillende kieswetten die van toepassing zijn. 1.2 Wijzen om de stem uit te brengen Iedere kiezer kan zijn stem uitbrengen, hetzij persoonlijk, hetzij door een andere kiezer daartoe te machtigen. In dit laatste geval spreekt men van stemming bij volmacht (cf. in het bijzonder de artikelen 147bis en volgende van het Kieswetboek). Wat de stemming bij volmacht betreft, moeten twee opmerkingen worden geformuleerd: - Artikel 147bis, 1, 2 van het Kieswetboek bepaalt: «De volgende kiezers kunnen een andere kiezer machtigen om in hun naam te stemmen: 2 de kiezer die om beroeps- of dienstredenen: b) zich op de dag van de stemming in het Rijk bevindt, maar in de onmogelijkheid verkeert zich in het stembureau te melden; Van de onder () b) bedoelde onmogelijkheid moet blijken door een attest () van de werkgever onder wie de betrokkene ressorteert.» Het Kieswetboek maakt het aldus mogelijk om gebruik te maken van de stemming bij volmacht, onder meer voor de werknemers-kiezers die om beroeps- of dienstredenen in de onmogelijkheid verkeren zich in het stembureau te melden (bijvoorbeeld, de ploegarbeider). Hierbij dient opgemerkt dat een dergelijke stemming bij volmacht dus voor de kiezers een mogelijkheid en geen verplichting is. - Paragraaf 2 van hetzelfde artikel 147bis Kieswetboek bepaalt dat als gemachtigde elke andere kiezer kan aangewezen worden.

3 Circulaire (-2-) 2 Gevolgen in het arbeidsrecht 2.1 Recht om afwezig te zijn om zijn stemrecht uit te oefenen De werknemers van wie de arbeidsregeling voorziet in prestaties op de dag van de verkiezingen en gedurende de openingsuren van de stembureaus, mogen: - ofwel afwezig zijn om fysiek hun stemrecht uit te oefenen; - ofwel bij volmacht stemmen. Uit de bovenvermelde stemplicht vloeit voort dat iedere werknemer het recht heeft om op zondag 7 juni eerstkomend van zijn werk afwezig te zijn om zijn stem uit te brengen. De uren van afwezigheid om zijn stem uit te brengen, moeten als een toegestane afwezigheid worden beschouwd. 2.2 Loon Op het stuk van loon bepaalt artikel 27, 3 van de wet van 3 juli 1978 betreffende de arbeidsovereenkomsten: «Recht op het loon dat hem zou zijn toegekomen indien hij zijn dagtaak normaal had kunnen volbrengen, heeft de werknemer die op het ogenblik dat hij zich naar het werk begeeft, geschikt is om te werken en: 3 die, zo hij niet voldoet aan de voorwaarden om bij volmacht te stemmen, afwezig is van het werk gedurende de tijd die noodzakelijk is om zijn plicht als kiezer op het Belgisch grondgebied te vervullen.» Aangezien een machtiging kan worden gegeven aan iedere Belgische staatsburger die kiezer is (cfr. Artikel 147bis, 2 Kieswetboek), kan een werknemer zich de facto niet meer beroepen op het feit dat hij niet aan de voorwaarden voldoet om bij volmacht te stemmen. Artikel 27,3 van de wet van 3 juli 1978 en het recht op een loon dat erdoor bevestigd wordt, sorteren dus in zekere zin feitelijk geen effect. Hieruit vloeit uiteindelijk voort dat iedere werknemer die afwezig is om te gaan stemmen, als gerechtvaardigd maar onbetaald afwezig dient te worden beschouwd.

4 Circulaire (-3-) Om iedere desorganisatie van het werk in de ondernemingen zoveel mogelijk te vermijden, kan het nuttig blijken de werknemers die op zondag 7 juni eerstkomend gedurende de openingsuren van de stembureaus moeten werken, te verzoeken het nodige te doen opdat zij bij volmacht kunnen stemmen. Daartoe moet de werkgever hen een attest verstrekken waaruit blijkt dat zij om beroepsredenen in de onmogelijkheid verkeren om zich in het stembureau te melden. Met het attest van de werkgever kunnen de betrokken werknemers op de gemeentesecretarie kosteloos het officiële volmachtformulier verkrijgen. De verschillende formulieren kunnen gedownload worden op de volgende site: verkiezingen onderrichtingen en formulieren formulieren van volmacht. Deze volmacht zal de verkiezing moeten vermelden waarvoor ze geldig is, de naam, de voornamen, de geboortedatum en het adres van de volmachtgever en van de gemachtigde. Het volmachtformulier wordt door de volmachtgever en de gemachtigde ondertekend. Om tot de stemming te worden toegelaten, overhandigt de gemachtigde aan de voorzitter van het stembureau waar de volmachtgever had moeten stemmen, de volmacht en het door de werkgever verstrekte attest en vertoont hij hem zijn identiteitskaart en zijn persoonlijke oproepingsbrief waarop de voorzitter vermeldt: " heeft bij volmacht gestemd ". 3 Recht om afwezig te zijn als lid van het stembureau of bureau voor stemopneming Het koninklijk besluit van 28 augustus 1963 betreffende het behoud van het normaal loon van de (werknemers) voor afwezigheidsdagen ter gelegenheid van familiegebeurtenissen of voor de vervulling van staatsburgerlijke verplichtingen of van burgerlijke opdrachten, dat genomen werd ter uitvoering van de artikelen 29 en 30 van de wet van 3 juli 1978 betreffende de arbeidsovereenkomsten, bepaalt een reeks gebeurtenissen die de werknemer het recht geven om met behoud van zijn loon van het werk afwezig te blijven.

5 Circulaire (-4-) Onder de verschillende gebeurtenissen die aan bod komen, vindt men: - de uitoefening van het ambt van bijzitter in een hoofdstembureau of enig stembureau bij de parlements-, de provincieraads- en de gemeenteraadsverkiezingen; - de uitoefening van het ambt van bijzitter in een van de hoofdbureaus bij de verkiezing van het Europese Parlement; - de uitoefening van het ambt van bijzitter in een hoofdbureau voor stemopneming bij de parlements-, de provincieraads- en de gemeenteraadsverkiezingen. Voor de uitoefening van het in het KB van 1963 bedoelde ambt heeft de werknemer het recht om gedurende de nodige tijd afwezig te zijn. Voor de twee laatste gevallen wordt de gerechtigde afwezigheid wel begrensd tot een maximum van 5 dagen. De werknemers hebben dus geen recht op het gewaarborgd loon als zij op 7 juni eerstkomend: - voor de stembureaus en bureaus voor stemopneming het ambt van voorzitter of secretaris uitoefenen, - voor de secundaire stembureaus en de secundaire bureaus voor stemopneming het ambt van bijzitter uitoefenen. De voorgaande bepalingen gelden onder voorbehoud van de toepassing van gunstiger bepalingen die in de ondernemingen of bedrijfssectoren zijn aangenomen.