Inleiding zelfstandige en vitale ouderen Ouderen met groeiende afhankelijkheid van hun omgeving afhankelijke ouderen

Transcriptie

1 Inleiding Voor u ligt de nota Ouderenbeleid Drimmelen in beeld met beleidslijnen van het ouderenbeleid voor de komende 4 jaar. In het algemeen kan worden gesteld dat het met de meerderheid van de 3,7 miljoen ouderen in ons land goed gaat. Deze ouderen beschikken over een redelijke gezondheid en over een inkomen waarvan goed valt te leven. Zolang echte gezondheidsproblemen (fysiek of psychisch) zich niet voordoen kunnen ouderen zich tot op hoge leeftijd zelfstandig handhaven in onze samenleving, zeker wanneer sprake is van geschikte huisvesting, een veilige woonomgeving en indien nodig zorg op maat. Daarom rijst de vraag als we praten over ouderenbeleid over wie hebben we het dan? Over het algemeen onderscheiden we de volgende categorieën: 1. de zelfstandige en vitale ouderen. Deze ouderen wonen zelfstandig en zorgen volledig voor zichzelf. Hiertoe behoort het overgrote deel van de ouderen en deze groep neemt toe. De wensen en behoeften van deze categorie verschillen in wezen niet van andere inwoners. 2. Ouderen met groeiende afhankelijkheid van hun omgeving; zij willen vaak nog zelfstandig blijven wonen, maar hebben behoefte aan één of meerdere (eenvoudige)vormen van diensten hulpverlening en/of een passende woning. Specifieke vragen bij deze categorie hebben betrekking op voorlichting en begeleiding bij de hulpvraag. Vaak maken deze ouderen gebruik van hun naaste omgeving. 3. Een kleine groep afhankelijke ouderen heeft dringende hulpvragen op zowel het terrein van zorg, wonen en welzijn. Zij zijn voor de invulling zwaar afhankelijk van dienst- en hulpverlening. De mantelzorg is voor deze groep vaak ontoereikend. Met name het aantal ouderen met een psychogeriatrische aandoening neemt toe. Het ouderenbeleid richt zich dan ook voornamelijk op ouderen met een groeiende afhankelijkheid en afhankelijke ouderen. Hieronder valt een grote groep kwetsbare ouderen; kwetsbaar omdat men afhankelijk is van een minimum inkomen, men fysieke beperkingen heeft dan wel weinig sociale contacten of een combinatie daarvan. Deze kwetsbaarheid leidt veelal tot een sociaal isolement. Voor de groep kwetsbare ouderen wil de gemeente samen met andere partijen wonen zorg welzijn een vangnet te creëren, waardoor ze minder kwetsbaar zijn. Bij het opstellen van de nota ouderenbeleid zijn vier thema s als basis van de beleidsontwikkeling aangehouden, die bij het functioneren van ouderen een centrale rol spelen, t.w. wonen, welzijn, zorg en inkomensondersteuning. In hoofdstuk 8 is op grond van de 3 w-vragen: wat willen we bereiken, wat gaan we ervoor doen en wat mag het kosten, een plan opgenomen, dat tot doel heeft de zorg en het welzijn van de oudere 1

2 inwoners in de komende jaren te garanderen. In de kolom wie, wanneer staat vermeld wie de initiatiefnemer is en wanneer de activiteit ter hand wordt genomen. De nota begint in hoofdstuk 1 met een beleidskader vanuit het rijk, de provincie en de gemeente zelf. In hoofdstuk 2 wordt een beschrijving gegeven van de huidige bevolkingssamenstelling en prognoses, w.o. de toename van de 65+ers en de bevolkingsopbouw. In hoofdstuk 3 worden de visie van de gemeente en de uitgangspunten voor gemeentelijk beleid beschreven. Hoofdstuk 4 wordt het onderdeel wonen besproken, d.w.z. het gedeelte dat van belang is voor ouderen in de gemeente. In hoofdstuk 5 wordt stilgestaan bij de ontwikkeling van het ouderenwerk, de rol, die de ouderenbonden daarbij innemen, het takenpakket van de Stichting Welzijn Ouderen en de welzijnsvoorzieningen, die specifiek ten behoeve van ouderen in het leven zijn geroepen. Het gaat hierbij o.a. over de behoefte aan bijzondere woonvormen en het woonzorgaanbod in de diverse kernen. In hoofdstuk 6 komen zaken aan de orde die direct of indirect te maken hebben met de zorg voor ouderen (w.o. lichamelijke gezondheid, sociale contacten en eenzaamheid, steunpunt mantelzorg, thuiszorginstellingen, verzorgings- en verpleeghuizen, wachtlijsten en vrijwilligers). Hoofdstuk 7 gaat over inkomensondersteuning ten behoeve van ouderen die op of onder de armoede grens leven. Tot slot kan nog worden vermeld dat de beleidsontwikkeling met name is gericht op het in stand houden en waar nodig uitbreiden van het voorzieningenniveau op de aangegeven specifieke terreinen. 2

3 1. Beleidskader Integraal ouderenbeleid staat volop in de belangstelling bij de verschillende overheden. In dit hoofdstuk schetsen we in het kort het beleid op de verschillende overheidsniveaus: het Rijk, de provincie en de gemeente. 1.1 Landelijke ontwikkelingen: In de eerste helft van 2005 verschijnt de nota 'Visie op vergrijzing en het ouderenbeleid' waarin algemeen gezegd de betekenis van de vergrijzing wordt vertaald naar het ouderenbeleid met de positie van ouderen in de samenleving als uitgangspunt. De bevordering van de zelfstandigheid en maatschappelijke participatie van ouderen is sinds de jaren zeventig het belangrijkste uitgangspunt van het ouderenbeleid van de Rijksoverheid. De reikwijdte van dit beleid is in de loop van de jaren toegenomen en bestrijkt ondertussen gezondheid, zorg, welzijn, wonen, mobiliteit, inkomen, arbeid, kennis en onderwijs en leeftijdsdiscriminatie. Het integrale ouderenbeleid beoogt de samenhang tussen de verschillende beleidssectoren te bevorderen, m.n. waar het gaat om beperkingen als gevolg van een relatief hoge leeftijd. Uitgangspunten voor het Rijksouderenbeleid zijn: specifieke maatregelen alleen als het echt nodig is, de eigen verantwoordelijkheid voorop, de mogelijkheid om zelf invloed te blijven uitoefenen op hun leven en levensomstandigheden. In de Visienota wordt o.a. prioriteit gegeven aan het financieel-economisch draagvlak voor de vergrijzing, de bevordering van arbeidsparticipatie en de groeiende behoefte aan intensieve dienstverlening in de zorgsector, het woningbouwbeleid en sociaal-culturele ontwikkeling in de samenleving. Bij de opstelling van de Visienota zal nauw worden gecommuniceerd met de burger en de betrokken veldpartijen om zoveel recht te doen wat er in de samenleving leeft, zonder daarbij afbreuk te doen aan de eigen verantwoordelijkheid. 1.2 Provinciale ontwikkelingen: Begin 2001 constateerde de provincie dat er sprake is van een snelgroeiende behoefte aan woonruimte waarbij enigerlei vorm van zorg en dienstverlening kan worden geboden. Deze behoefte komt voort uit de toenemende vergrijzing en met de wens van ouderen om zo lang mogelijk thuis te blijven wonen. Voornaamste taak van de provincie hierbij is het terugdringen van de wachtlijsten voor verzorging- en verpleeghuizen. Wonen en zorg komt o.a. in de volgende beleidskaders van de provincie aan de orde: > Zorg in actie, het actieprogramma voor volksgezondheid, ouderen en jeugd 2001+, waarbij de provincie zich ten doel stelt: het tekort aan geschikte woningen binnen de bestaande voorraad voor mensen met behoefte aan lichte zorg oplossen; het blijven stimuleren van het aanpassen van de eigen woning door huiseigenaren (project Blijvend thuis in eigen huis); het stimuleren van levensloopbestendige woningen bij nieuwbouw; het stimuleren van het scheiden van de woon- en zorgfunctie van voorzieningen; het bevorderen van decentrale woon en zorgvoorzieningen; 3

4 > 2 de regiovisie verpleging en verzorging, samenwerken aan zorg, wonen en welzijn in de regio, d.d. oktober 2001, waarbij meer de nadruk ligt op integratie van zorg met aanpalende terreinen wonen en welzijn. In deze regiovisie wordt aangesloten bij belangrijke trends als vermaatschappelijking van de zorg en kleinschaligheid van voorzieningen met een belangrijke regiefunctie voor de gemeenten. > kadernotitie Wonen in perspectief, waarbij de provincie als antwoord op de toenemende vergrijzing de bouw van woonzorgprojecten en levensloopbestendige woningen stimuleert. Verder heeft de provincie het project 'Blijvend thuis in eigen huis' ontwikkeld, speciaal bedoeld voor oudere eigenaarbewoners. Ook de woonomgeving heeft de aandacht van de provincie. Daarvoor is o.a. het zgn. combifonds in het leven geroepen waaruit projecten op het gebied van de leefbaarheid in dorpen en de vermaatschappelijking van de zorg (mede) gefinancierd kunnen worden. > Inhalen toegestaan: zorg voor een leven lang wonen!, een Advies van de Brabantse Taskforce Wonen-Zorg-Plus. Aanleiding tot het instellen van de Task Force Wonen-Zorg-Plus (waarbij Plus staat voor welzijn en leefbaarheid) is het tekort aan woonzorgvoorzieningen in Noord-Brabant. De Task Force kreeg als taak om sneller en meer woonzorgvoorzieningen met welzijn te realiseren en anderen hierin te betrekken. Enerzijds door met concrete projecten aan de slag te gaan en anderzijds door adviezen te geven voor structurele oplossingen en knelpunten. Het advies bevat de bevindingen en de aanbevelingen van de Brabantse Taskforce en biedt een belangrijk houvast voor degenen, die daadwerkelijk aan de slag willen met projecten rond wonen, zorg, welzijn en leefbaarheid. >Begin 2004 hebben provinciale staten besloten om een aantal bestaande overlegvormen samen te brengen in het Brabants Kenniscentrum Ouderen. Doel van dit Kenniscentrum is vooral het versterken van de invloed van ouderen op het beleid. Met deze integrale aanpak beoogt de provincie verdere versterking van de vraagsturing en een bundeling van kennis en kunde op het gebied van het ouderenbeleid. Kerntaken van het Kenniscentrum zijn het monitoren van de vragen van ouderen en het jaarlijks uitbrengen van een strategische rapportage aan het provinciaal bestuur. 1.3 Gemeentelijke ontwikkelingen: Woningtekort voor ouderen: Begin 2004 heeft Companen in Drimmelen een woningmarkt onderzoek uitgevoerd, waarbij o.a. gevraagd is naar de woonwensen van inwoners van de gemeente die binnen 5 jaar willen verhuizen. De uitkomsten hiervan zijn in een afzonderlijke rapportage gepresenteerd en vormen een belangrijke 4

5 onderbouwing voor de beleidsnota Woonvisie Op 9 december 2004 is de beleidsnota door de gemeenteraad vastgesteld. RIO regio Breda. Met ingang van 1 januari 2005 zijn de Regionale Indicatieorganen gecentraliseerd. Gemeenten dragen vanaf deze datum geen inhoudelijke en financiële verantwoordelijkheid meer voor AWBZ-indicatiestelling. Per 1 januari 2005 verloopt de financiering van de AWBZ-indicatiestelling via het Centrum Indicatiestelling Zorg (CIZ). Inmiddels is de subsidierelatie met het RIO Regio Breda per 1 januari 2005 opgezegd. Voorts heeft de gemeente het CIZ aangewezen als indicatieorgaan vanaf 1 januari Bij het CIZ is tevens ingebracht dat de gemeente vanaf deze datum gevrijwaard moet zijn van eventuele overblijvende kosten die te maken hebben met de ontvlechting van het huidige indicatieorgaan. Zorgloket: de gemeente neemt deel aan een samenwerkingsovereenkomst betreffende de instandhouding van zorgloket Drimmelen/Moerdijk. Het zorgloket is opgericht om namens de participanten informatie en advies te geven en om als centraal aanmeldpunt voor zorgvragen te dienen. De begroting van het zorgloket neemt jaarlijks toe als gevolg van een stijging van het aantal hulpvragen en vragen om informatie. Momenteel vindt er een fundamentele discussie plaats over de toekomstige taken van het zorgloket, zulks in relatie tot ontwikkelingen bij het RIO/CIZ en de Wet Maatschappelijke Ondersteuning. Het zorgnetwerk heeft een werkgroep ingesteld met als opdracht inzicht te geven in de basistaken van een zorgloket en de uitgangspunten te formuleren voor een goed functionerend zorgloket. Eind 2004 heeft het college naar aanleiding van een door de werkgroep uitgebrachte notitie een voorkeur uitgesproken voor het ontwikkelen van een eigen gemeentelijk loket voor wonen, welzijn en zorgvoorzieningen, ingaande 1 januari 2006, met fysieke inpassing ervan in het nieuwbouwproject van het gemeentehuis en de mogelijkheden daartoe te onderzoeken. Begin 2005 vinden hierover besprekingen plaats met belanghebbende partijen. Wonen, welzijn zorg projecten: in de gemeente zijn een 3-tal steunpunten ouderenzorg gevestigd. Om vraag en aanbod naar zorg zo goed mogelijk op elkaar af te stemmen, zijn er de afgelopen jaren diverse onderzoeken geweest naar de wensen en behoeften van ouderen. Deze onderzoeken werden begeleid door een projectgroep bestaande uit vertegenwoordigers van zorgvragers, zorgaanbieders, woningcorporaties en gemeente. Het resultaat van de onderzoeken is neergelegd in afzonderlijke rapportages, t.w. Samen sterk voor Wagenberg, onderzoek naar de wensen en behoeften van de 65-plusser in Wagenberg. Wonen, welzijn en zorg, onderzoek naar de wensen en behoeften van ouderen in de Kloosterhof en Patrijspoort en Wonen Zorg en Welzijn, onderzoek naar de wensen van 55-plussers in Hooge Zwaluwe. In de rapportages doet de projectgroep aanbevelingen m.b.t. de steunpunten en de 5

6 voorzieningen die daarin worden geboden. De in deze rapportages opgenomen suggesties voor gemeentelijk ouderenbeleid worden in deze nota meegenomen. Convenant Zorgkantoor: op 1 april 2003 is de modernisering van de AWBZ van start gegaan. Een onderdeel van deze modernisering was het scheiden van wonen en zorg. Het doel hiervan is de zelfstandigheid en de zelfredzaamheid van mensen in alle fases van het leven zo lang mogelijk te handhaven. Scheiden van wonen en zorg betekent dat het all-in pakket in verzorgings- en verpleeghuizen vervangen wordt door een keur aan woonzorg arrangementen. Op dit moment hebben deze instellingen te maken met een verminderde instroom van cliënten, omdat deze dankzij de uitbreiding van voorzieningen, zoals bijvoorbeeld extramurale zorg en dagverzorging langer zelfstandig blijven wonen. Daarnaast spelen ook andere maatregelen een rol, zoals de verscherpte indicatiestelling. Verwacht wordt, dat de instroom van cliënten in intramurale instellingen op termijn, door de groei van het aantal ouderen weer zal toenemen. Het Zorgkantoor heeft met de 18 gemeenten van West-Brabant een convenant afgesloten om eventuele knelpunten te inventariseren en waar mogelijk oplossingen hiervoor aan te dragen. Zie hiervoor paragraaf 6.4 van het hoofdstuk Zorg. Gemeentelijke nota volksgezondheid: op basis van de Wet Collectieve Preventie Volksgezondheid (WPCV) is de gemeente mede verantwoordelijk voor de gezondheid van haar burgers. Op basis van artikel 3b van de wet dient de gemeenteraad elke 4 jaar een nota gemeentelijke volksgezondheid vast te stellen. In zijn vergadering van 4 maart 2004 heeft de gemeenteraad van Drimmelen de nota volksgezondheid vastgesteld. In de nota volksgezondheid zijn verschillende verwijzingen naar de nota ouderenbeleid opgenomen. Contouren Wet Maatschappelijke Ondersteuning: het Rijk is voornemens per 2006 de Wet Maatschappelijke Ondersteuning (WMO) in te voeren. Met deze wet wordt beoogd één wettelijk kader te scheppen voor het brede lokale zorgbeleid (maatschappelijke participatie, een leefbare woonomgeving en zelfredzaamheid). De WMO komt in de plaats van de Welzijnswet, de WVG en enkele aanspraken uit de AWBZ. In de WMO wordt de verantwoordelijkheid voor de maatschappelijke ondersteuning bij de gemeente neergelegd. De gemeente krijgt hierin 2 hoofdtaken, t.w. het voeren van een algemeen zorgbeleid, gericht op het herstellen van de zelfredzaamheid van burgers en het toerusten van mensen om maatschappelijk te participeren en daarvoor op lokaal niveau de voorwaarden te scheppen. De tweede taak houdt in mensen die daarop individueel zijn aangewezen voorzieningen van maatschappelijke ondersteuning te verlenen. Afgewacht moet worden wat de financiële randvoorwaarden zullen zijn en welk financieel risico de gemeenten lopen. De VNG is van oordeel dat in 2005 door het Rijk een invoeringsbudget beschikbaar 6

7 moet worden gesteld ten behoeve van de voorbereidingskosten die door de gemeenten gemaakt zullen worden. Inmiddels is er een gemeentelijke startnotitie verschenen, waarin de uitgangspunten van de WMO, de taken van de gemeente, een plan van aanpak en tijdsplanning zijn opgenomen. Belangrijkste uitgangspunten zijn: het financiële kader zoals opgenomen in de begroting plus de bijdrage die de gemeente van het rijk ontvangt voor de uitvoering van extra taken (in eerste instantie huishoudelijke hulp); het nieuwe WMO-loket een plaats te geven in het nieuwe frontofficemodel het omvormen van het huidige cliëntenplatform Sociale Zaken tot een breder WMO-platform. Er is een interne projectstructuur opgezet en er zal een onderzoek plaatsvinden naar doelgroepen en indicatiestelling. In maart 2005 vindt er een startbijeenkomst plaats met het maatschappelijk veld. Startnotitie naar een integraal ouderenbeleid In het coalitieprogramma van de gemeente Drimmelen voor , Passende ambities, staan een aantal voornemens met betrekking tot ouderen in de gemeente. Deze voornemens komen erop neer, dat het gemeentebestuur in genoemde periode: - een nota integraal ouderenbeleid zal opstellen, in samenwerking met de Stichting Welzijn Ouderen (SWO); - faciliterend op wil treden om ouderen zo lang mogelijk zelfstandig te laten wonen; - bereid is partner te zijn in het veld om hun welzijn te bevorderen; - ouderenhuisvesting in een gevarieerd aanbod wil stimuleren; - de mobiliteit van ouderen wil handhaven dan wel bevorderen. Het opstellen van deze nota ouderenbeleid kan worden aangemerkt als een centrale opgave, waarin de andere uitgangspunten op het gebied van wonen welzijn en zorg samenkomen en worden verwerkt. Ter voorbereiding op de nota heeft de gemeente in het kader van het Iglo+ (= afkorting van Intergemeentelijk en Lokaal Ouderenbeleid) project gebruik gemaakt van een aanbod van het Onderzoeks- en Adviesbureau van de VNG om een eerste aanzet te geven voor een nota integraal beleid voor ouderen in Drimmelen. In maart 2004 is de startnotitie 'naar een integraal beleid voor ouderen in Drimmelen' aan de gemeente voorgelegd. In de voorliggende nota is gebruik gemaakt van de aanbevelingen en suggesties die in de startnotitie zijn gedaan. 7

8 2. Bevolkingssamenstelling en prognoses In dit hoofdstuk wordt een beschrijving gegeven van de huidige bevolkingssamenstelling en prognoses, w.o. de toename van de 65+ers en de bevolkingsopbouw. Ter toelichting op de gebruikte prognoses het volgende. In Nederland worden verschillende cijfers over bevolkingsgroei en prognoses gehanteerd. Zo kennen we o.a. Primoscijfers, provinciale cijfers, Sev, Stagg en IWZ normen, die allen berekend zijn op basis van verschillende uitgangspunten. Voor deze nota is gebruik gemaakt van groeicijfers die Companen in de gemeentelijke nota Woonvisie2004+ heeft gebruikt. Companen gaat uit van de landelijke nomen, maar heeft deze leefdtijdspecifiek gemaakt door rekening te houden met de plaatselijke bevolking en de bevolkingsenquête, die in januari 2004 is gehouden. Op basis hiervan is getracht de Drimmelense situatie het dichtst te benaderen. Daarnaast moeten deze cijfers niet gezien worden als exacte aantallen (het blijft tenslotte een prognose) maar als een tendens in welke richting er beleid gevoerd moet worden. 2.1 Vergrijzing: Een paar landelijke cijfers, ontleend aan de Nieuwsbrief van het ministerie van VWS Visie op vergrijzing nr. 1 van 16 april 2004: in 2030 wonen er in Nederland ongeveer 4 miljoen inwoners ouder dan 65 jaar. Dat is bijna een kwart van de bevolking. Op dit moment is ca. 14% van de bevolking ouder dan 65 jaar. De toename wordt veroorzaakt door de naoorlogse geboortegolf en de stijging van het aantal geboorten tot Ook in Drimmelen zal het aantal ouderen in de komende tijd flink toenemen en wijkt daarmee niet af van de landelijke ontwikkeling. In 2030 is één op de vier inwoners ouder dan 65 jaar. Nu is dat nog één op de acht inwoners. 2.2 Toename 65+ers In tabel 1 zijn vermeld het aantal Drimmelense inwoners van 65 jaar en ouder per 1 januari 2004 en de prognose van de 65+ers per 2010, 2020 en 2030, zowel in absolute cijfers als procentueel. Uit deze tabel valt op te maken hoe de stijging van het aantal 65+ers zich in onze gemeente de komende jaren zal ontwikkelen. In de periode stijgt het aantal 65+ers met inwoners, in de periode is er sprake van een stijging van 986 inwoners. Zie tabel 1. Tabel 1: Prognose toename aantallen 65+ers Leeftijd Jaar jaar Totaal Totaal bevolking % ,0 16,4 21,6 25,7 Bron: gegevens Companen in Woonvisie

9 In tabel 2 wordt aangegeven, dat het aantal 65+ers in Drimmelen van 2004 tot 2010 zal toenemen met 975 inwoners (een toename met 28,1% ten opzichte van 2004), met inwoners tot 2020 (een toename van 68,8 % ten opzichte van 2004) en met inwoners tot 2030 (een toename van 97,3 % ten opzichte van 2004). Tabel 2: Prognose toename 65+ers gemeente Drimmelen per 1 januari 2010, per 1 januari 2020 en per 1 januari 2030 ten opzichte van 2004 Leeftijd totale toename 2010 totale toename 2020 totale toename 2030 Aantal in % aantal in % aantal in % , , , , , ,8 Totaal , , ,3 Bron: gegevens Companen in Woonvisie Bevolkingsopbouw In tabel 3 is de bevolkingsopbouw per 31 december 2003 opgenomen, zowel in absolute cijfers als procentueel, uitgesplitst in diverse leeftijdscategorieën en verdeeld in mannen en vrouwen. Hieruit blijkt, dat de vrouwelijke bevolking tot 65 jaar in aantal achterblijft bij de mannelijke bevolking, doch vanaf 65 jaar is het aantal vrouwen ten opzichte van het aantal mannen sterk oververtegenwoordigd. Tabel 3: Bevolkingsopbouw van de gemeente Drimmelen per 31 december 2003 Leeftijd Mannen vrouwen Totaal Aantal in % aantal in % aantal in % jaar , , , jaar , , , jaar , , , jaar , , , jaar 985 7, , , , , ,4 Totaal Bron: Gemeentelijke Basis Administratie Drimmelen 2.4 Conclusie Ook in Drimmelen neemt de vergrijzing toe. Vanaf 2010 stijgt het aantal ouderen boven de 65 jaar sterk. In 2030 zullen naar verwachting ongeveer mensen ouder zijn dan 65 jaar, waarvan de helft ouder dan 75 jaar. Dit betekent dat ongeveer 25% van de inwoners pensioengerechtigd is, op basis van de huidige regelgeving. Het aantal kwetsbare zeer ouderen zal naar verwachting sterk zijn toegenomen, evenals het aantal alleenstaande ouderen (vrouwen). 9

10 3. Visie ouderenbeleid In dit hoofdstuk wordt de visie van de gemeente op het ouderenbeleid beschreven. Deze visie is de leidraad voor de ontwikkeling van het ouderenbeleid en de beleidsvoorstellen zullen hieraan worden getoetst. De visie is ontwikkeld aan de hand van een analyse, waarin de sterke en zwakke kanten, kansen en bedreigingen op het gebied van wonen, welzijn en zorg in Drimmelen zijn opgenomen. Deze analyse is terug te vinden in hoofdstuk 4 van de start notitie: naar een integraal beleid voor ouderen in de gemeente Drimmelen, maart Visie Het streven van de gemeente Drimmelen is gericht op: 1. Het behoud van de onafhankelijkheid van ouderen waardoor zij langer zelfstandig kunnen wonen en leven. 2. Het stimuleren van de zelfstandigheid, participatie en ontplooiing van ouderen waardoor zij zich langer kunnen handhaven in de samenleving. Uitgangspunt daarbij is, dat ouderen net als ieder ander zelf vorm geven aan hun eigen leven en zelf bepalend zijn voor de inrichting van hun leefomgeving. Daarbij staat voorop om zelf keuzes te maken. Indien het maken van deze keuzes wordt belemmerd door persoonlijke beperkingen dient waar mogelijk ondersteuning plaats te vinden. Ad 1: Behoud van onafhankelijkheid Om hun onafhankelijkheid te behouden is het van groot belang dat ouderen kunnen beschikken over voldoende inkomen, een geschikte woning en dat ouderen zich veilig voelen en mobiel zijn. Ook het leren omgaan met moderne technologie en apparatuur bevordert de onafhankelijkheid. Nieuwe technieken en tijdige woningaanpassingen stellen ouderen in staat om langer zelfstandig in de thuissituatie te blijven wonen. Het is dus van belang, dat de gemeente een samenhangend woon-, zorg-, welzijns- en inkomensondersteuningsaanbod realiseert en zorg draagt voor een bereikbaar, bruikbaar en toegankelijk voorzieningenniveau voor ouderen Ad 2: Maatschappelijke participatie Participatie houdt in dat ouderen actief blijven deelnemen aan de samenleving. Op deze manier kunnen ouderen meer invloed uitoefenen op hun welbevinden. Ook in werk, vrijwilligerswerk en sociale netwerken kan meer gebruik worden gemaakt van de ervaringen en de deskundigheid van ouderen. Het stimuleren is bedoeld voor ouderen die niet uit eigen beweging participeren. 3.2 Gemeentelijk ouderenbeleid Het gemeentelijk ouderenbeleid dient derhalve gericht te zijn op - het bevorderen dat ouderen zo lang mogelijk thuis kunnen blijven wonen; 10

11 - het bevorderen van een samenhang in de voorzieningen voor thuiswonende ouderen; - het regelen van de toegang tot voorzieningen; - het verbeteren van de leefomgeving, de veiligheid en de leefbaarheid; - het voorkomen dat kwetsbare ouderen in een sociaal isolement raken - het bevorderen van de maatschappelijke participatie van ouderen. Als uitgangspunten voor gemeentelijk beleid heeft de commissie Inwonerszaken op 16 februari 2004 gekozen voor: 1. Regie en organisatie: hierbij neemt de gemeente het op zich om samen met alle relevante organisaties te komen tot een gedeelde visie en op grond daarvan een samenwerkingstraject op te zetten en bewaken; 2. Preventie: beleid waarbij het accent ligt op het voorkomen dat inwoners in een achterstandspositie raken: inwoners stimuleren tot zelfstandigheid, participatie en ontplooiing; 3. Ondersteuning: de gemeente zet al haar middelen in, die gereserveerd zijn voor de groep ouderen die door functiebeperking, hoge leeftijd, dreigend isolement en laag inkomen het meest kwetsbaar is. Tijdens de hierboven genoemde bijeenkomst heeft de commissie Inwonerszaken aangegeven wat in haar ogen de meest gewenste, na te streven situatie zou zijn. In het hiernavolgende overzicht staat de meest gewenste situatie m.b.t. wonen, welzijn, zorg en inkomensondersteuning weergegeven: 3.3 Meest gewenste situatie Wonen: Ouderen moeten in de eigen kern kunnen blijven wonen als ze dat willen. Ouderen moeten de kans krijgen om te verhuizen naar een kern waar meer voorzieningen zijn Welzijn: Het welzijnsaanbod is gericht op degenen, die er het meeste behoefte aan krijgen. Zorg: Woningen met zorg Opgewaardeerde steunpunten: spreekuur en breed aanbod Vraaggericht werken: gericht op individuele behoeften Inkomensondersteuning: Er moet een goede regeling komen om het aanbod te koppelen aan het inkomen 11

12 4. Wonen In dit hoofdstuk wordt het onderdeel wonen besproken, d.w.z. het gedeelte dat van belang is voor ouderen. Hierbij is gebruik gemaakt van de nota Woonvisie 2004+, vitaal en leefbaar voor jong en oud van Conclusies woningmarkt onderzoek De belangrijkste conclusies van het woningmarktonderzoek van Companen zijn: - In de gemeente is sprake van een fors woningtekort, o.a. voor ouderen. - De gemeente heeft op dit moment veel inwoners van 40 jaar en ouder en relatief weinig inwoners tussen 20 en 40 jaar - Hierdoor ontstaat een eenzijdige, sterk vergrijsde bevolkingsopbouw, hetgeen nadelig is voor de vitaliteit en de leefbaarheid in de kernen. - Als gevolg van extramuralisering en het langer zelfstandig wonen van ouderen ontstaat er een aanvullende behoefte aan bijzondere woonvormen, bijvoorbeeld in de vorm van een woonzorgstructuur. - Ook oudere inwoners zijn gehecht aan hun eigen woonkern. In de beleidsnota Woonvisie wordt dan ook aandacht besteed aan de vitaliteit en de leefbaarheid van de kernen. 4.2 Woningvoorraad 2003 De sociale huurwoningen zijn op dit moment hoofdzakelijk in handen van twee plaatselijke woningcorporaties, t.w. Woningstichting Volksbelang en Woningstichting Goed Wonen. Uit de nota woonvisie blijkt dat deze corporaties beschikken over 133 ouderenwoningen. Dit aanbod heeft hoofdzakelijk betrekking heeft op goedkope huurwoningen. Goedkoop wil zeggen tot een huurprijs van 317 per maand. De hierbedoelde huurwoningen zijn niet aangepast aan bewoning door ouderen. Er is een aanzienlijke wachtlijst voor sociale huurwoningen. 4.3 Bestaande woningbouwplannen In de beleidsnota Woonvisie 2004+visie wordt aangegeven wat de stand van zaken is m.b.t. bestaande woningbouwplannen. M.b.t. ouderenwoningen hebben deze plannen vooralsnog alleen betrekking op de huursector en wel als volgt: - Herstructurering: Woningstichting Volksbelang hoopt in 2005 te beschikken over een actueel Strategisch Voorraadbeleidsplan. Dit plan heeft ook betrekking op ca. 45 verouderde bejaardenwoningen. - Nieuwbouw: Woningstichting Volksbelang start de komende 3 jaar met de bouw van 58 specifieke zorgwoningen, welke buiten het reguliere contingent vallen. 12

13 4.4 Gewenst woningbouwprogramma Uit het door Companen gehouden woningmarktonderzoek blijkt, dat er sprake is van een toenemende behoefte aan huurwoningen. Om die reden wordt het aantal gewenste huurwoningen in het nieuwbouwprogramma gesteld op 40% van het bouwvolume. In de koopsector ligt het gewenste aandeel op 60%. Op grond van onderzoek is het gewenst om de huurwoningen zoveel mogelijk in een multifunctioneel woningtype (geschikt voor meerdere doelgroepen) te bouwen. In de sfeer van de nieuwbouw biedt het woningprogramma onvoldoende mogelijkheden om in de totale behoefte te voorzien. Dat betekent, dat met name voor ouderen aanpassingen in de bestaande voorraad nodig zijn. De gemeente stelt zich hierbij op het standpunt, dat de gewenste woning aanpassing in de koopsector in beginsel tot de verantwoordelijkheid van de eigenaar-bewoner gerekend moet worden. De gemeente wil hierin wel een initiërende rol spelen door gebruik te maken van het door de provincie in het kader van het project Vitaal Grijs ontwikkelde verbeterprogramma Blijvend thuis in eigen huis. Eventuele aanpassingen vinden plaats in opdracht van en voor rekening van de betreffende woningcorporatie ingeval van huurwoningen en voor rekening van eigenaar-bewoners ingeval van eigen woningen Behalve om de aanpassing van de woning gaat het ook om de levering van zorg. 4.5 Tijdelijk bijwonen met mantelzorg Uit de Woonvisie blijkt, dat er een groot tekort is aan adequate ouderenhuisvesting. Bovendien bestaat er een grote vraag naar zorg op maat. Naast de zorgverlening door (thuis)zorginstellingen wordt zorg op maat vooral ook verleend door middel van zgn. mantelzorg (bijv. kinderen, die voor hun ouders zorgen). Door deze mantelzorg kunnen ouders zo lang mogelijk zelfstandig wonen in overeenstemming met het streven ''blijvend thuis in eigen huis''. Voor het verlenen van mantelzorg is het gewenst dat de afstand tussen zorgvrager en zorgverlener zo klein mogelijk is. Om hieraan tegemoet te komen overweegt het college om aan- of bijwoning in een aanbouw dan wel bijgebouw in bestemmingsplannen mogelijk te maken. Dit kan gebeuren door een vrijstellingsbepaling (ex artikel 15 WRO) op te nemen bij nieuwe bestemmingsplannen of het wijzigen van bestaande bestemmingsplannen. Aan een vrijstelling worden wel voorwaarden verbonden m.b.t. noodzaak, omvang en ligging van de woonruimte, tijdelijkheid, bouwbesluit e.d. Met het opnemen van vrijstellingsbepaling in bestemmingsplannen is de nodige tijd gemoeid. Om toch aan een eventuele vraag tegemoet te kunnen komen kan de gemeente een gedoogbeleid voeren door het geven van een persoonsgebonden gedoogbeschikking, die in een overeenkomst wordt vastgelegd. In deze overeenkomst kunnen dezelfde voorwaarden worden gehanteerd als bij een vrijstelling ex artikel 15 WRO. 13

14 Door het afgeven van gedoogbeschikkingen kan in voorkomende gevallen de zelfstandigheid van ouderen in grote mate bevorderd worden en wordt tegemoetgekomen aan de wens van zo lang mogelijk thuis in eigen huis. 4.6 Behoefte aan bijzondere woonvormen Er komen steeds meer mensen, die te maken hebben met beperkingen. De vergrijzing van de bevolking is hiervan de belangrijke oorzaak. Het beleid (ook in intramurale instellingen)is erop gericht om mensen met beperkingen zo lang mogelijk zelf de regie te laten houden over hun leven. Dat betekent zo lang mogelijk zelfstandig wonen, met indien nodig zorg aan huis. Voor deze vorm van extramuralisering zijn bijzondere woonvormen nodig. Het gaat hierbij om woningen in woonzorgcomplexen (wozoco's), semi-murale zorgplaatsen en intramurale zorgplaatsen. Onderstaand heeft Companen aan de hand van landelijke normgetallen, die leeftijdspecifiek zijn gemaakt, de behoefte aan bijzondere woonvormen in Drimmelen in beeld gebracht. Tabel 4.5 Normatieve behoefte-ontwikkeling bijzondere woonvormen voor ouderen en mensen met een functiebeperking Woonzorgcomplex Semi-muraal Intramuraal Made Terheijden Lage Zwaluwe Wagenberg Hooge Zwaluwe Drimmelen Gemeente Bron: gemeente Drimmelen Zoals uit bovenstaande tabel blijkt, bedraagt de behoefte aan wozoco s 195 in 2004 en 265 in Volgens opgave van de verzorgingshuizen telt de gemeente op dit moment 151 aanleunwoningen (excl. 79 steunpuntenwoningen); er zijn op dit moment geen nieuwe aanleunwoningen in voorbereiding. Er is derhalve sprake van een aanzienlijk normatief tekort. De behoefte aan semi-murale zorgplaatsen bedraagt 80 in 2004 en 170 in Op dit moment zijn er 14 plaatsen in gezinsvervangende tehuizen, terwijl Woningstichting Volksbelang 58 specifieke zorgwoningen in aanbouw zal nemen. Er is derhalve nog een aanzienlijk tekort aan semi-murale zorgplaatsen. Intramurale zorgplaatsen: de tabel geeft aan een afnemende behoefte aan intramurale zorgplaatsen. D.w.z. van 295 in 2004 naar 230 in Op dit moment is er nog een normatief tekort, doch in 2010 is sprake van een overschot. 14

15 De gemeente telt op dit moment 167 intramurale zorgplaatsen, terwijl er de komende jaren ca. 67 bijkomen door nieuwbouw en verbouw. De tendens, die men uit bovenstaande tabel kan afleiden is, dat er sprake is van een toenemende behoefte aan zelfstandige woningen, al of niet met zorg en semi-murale zorgplaatsen, terwijl de behoefte aan intramurale zorgplaatsen daalt. In bijlage 1 is lijst met de verschillende soorten woningen opgenomen. 4.7 Gebiedsgewijze benadering Regiovisie Verzorging en verpleging en subregionale visie Zorg, wonen en welzijn In de Regiovisie Verzorging en verpleging wordt m.b.t. het voorzieningenniveau op het gebied van wonen, welzijn, zorg gekozen voor een gebiedsgewijze benadering. De achtergrond hiervan is dat de bestaande ongelijke verdeling niet zomaar verbeterd kan worden. In sommige kernen kan het zorgaanbod niet worden verbreed en is het de vraag of het wenselijk is om ouderenhuisvesting te realiseren wanneer niet voldaan wordt aan de eis van aanwezigheid van voorzieningen. Om die reden heeft de subregio gekozen voor een gebiedsindeling, bestaand uit A-, B- en C-kernen. Deze benadering is eveneens in de Woonvisie opgenomen. De indeling is als volgt: A-kernen: alle voorzieningen op het gebied van wonen, welzijn en zorg B-kernen: alleen basisvoorzieningen C-kernen: zonder noemenswaardige voorzieningen. Als toelichting vermeldt de Regiovisie het volgende Een A-kern beschikt over: over basale verpleeghuiszorg en verzorgingshuiszorg, complexen van ouderenwoningen met aanvullende zorg- en dienstverlening, 7 x 24 uurs zorggarantie, thuiszorg, een huisarts en een ruim aanbod van aangepaste woningen. Tevens kunnen inwoners elkaar ontmoeten in een gemeenschappelijke ruimte, zijn er meerdere winkels voor de dagelijkse levensbehoeften, een bank en postkantoor en/of agentschap, een gevarieerd verenigingsleven en voldoende openbaar vervoer. Op grond van het aanwezige voorzieningenniveau zijn aanvullende investeringen in realisatie van ouderenwoningen, woningen met zorg en mogelijk aanvullingen op intramurale capaciteit mogelijk. Een B-kern is een kern met basisvoorzieningen als: woonzorgcomplexen c.q. steunpunten, waarin en waar vanuit thuiszorg en intramurale voorzieningen 24 uur hun diensten aanbieden. Er zijn voldoende woningen waar mensen met een beperking kunnen wonen. Ook voor de eerste levensbehoeften, bank of postagentschap kunnen mensen in een B-kern terecht. Er is een verenigingsleven en er zijn voldoende mogelijkheden voor openbaar vervoer en deeltaxi. Op grond van aanwezige voorzieningen zijn investeringen in ouderenhuisvesting en wonen met zorg (steunpuntenbeleid) mogelijk en wenselijk. 15

16 Een C-kern: er zijn geen intramurale voorzieningen of woonzorgcomplexen. 24 uurs thuiszorg is alleen mogelijk onder bepaalde condities. Op grond van de afstand tot dienstverlening en voorzieningen zijn aanvullende investeringen in wonen en zorg in feite niet mogelijk, zodat daar het beleid beperkt moet worden tot woningaanpassingen en het bieden van (planbare) thuiszorg (mogelijk gevolgd door verpleeghuis- of verzorgingshuiszorg aan huis) het uiterste aanbod is. In de beleidsnota Woonvisie worden de kernen Made en Terheijden aangemerkt als een A- kern. De kern Lage Zwaluwe als een A/B kern, waarvoor de doorgroei naar een volwaardige A-kern gewenst is. De kern Wagenberg is een B/C-kern, die in aanmerking komt voor een basisvoorziening zorg/verzorging. De kernen Hooge Zwaluwe en Drimmelen zijn benoemd als C-kern. Alleen in Hooge Zwaluwe kan een beperkt steunpunt wonen-welzijn-zorg worden overwogen, als aanvulling op het bestaande voorzieningenniveau. 4.8 Aanbod en behoefte ouderenzorg per kern Made: Rondom Zorgcentrum De Wijngaerd staan 87 aanleunwoningen. Voorts staan in Made 2 steunpunten ouderenzorg, t.w. de Patrijsflat met 43 woningen en de Kloosterhof met 24 woningen. Deze aantallen zullen voor zover nu bekend worden gehandhaafd op het huidige peil. In 2002 is een onderzoek gehouden naar de wensen van ouderen in de Kloosterhof en Patrijspoort. Aanleiding tot het onderzoek vormde het feit, dat de bij de start van het steunpunt opgestelde samenwerkingsovereenkomst aan herijking toe was. Bovendien waren er signalen van bewoners, dat de zorg- en dienstverlening verbeterd zou kunnen worden. In oktober 2003 is een rapport verschenen, waarin de conclusies van het onderzoek zijn opgenomen. De in het rapport opgenomen conclusies zijn vertaald in de volgende actiepunten op het gebied van wonen, welzijn zorg: Wonen: Medio 2005 zal de Patrijspoort een algemene renovatie ondergaan. Kloosterhof: aan de bewoners zullen diverse aanpassingen worden voorgelegd ter verhoging van het wooncomfort tegen een nog te bepalen huurverhoging. De bewoners zullen een aanbod krijgen waarop men individueel kan reageren. Zorg: Niet-planbare zorg: Maasmond (per 1 september 2004) en Mark en Maas zijn 24 uur per dag bereikbaar voor onverwachte zorgvragen, de bewoners van Kloosterhof en Patrijspoort worden hierover individueel geïnformeerd. De Wijngaerd gaat de mogelijkheden bekijken om in beide steunpunten dagverzorging te starten, de financiële mogelijkheden zijn vergroot. Er is een kleine groep kwetsbare bewoners waarvoor een intensievere begeleiding wenselijk is. 16

17 De Wijngaerd en SWO starten op 1 januari 2005 met een eetpunt in de Kloosterhof, in de loop van 2005 ook in de Patrijspoort. Welzijn: SWO is in maart 2004 gestart met een informatieboekje voor de ouderen in de gehele gemeente, de bewoners van de beide steunpunten ontvangen dit boekje ook. Dit boekje bevat algemene informatie op de terreinen Wonen-zorg-welzijn. SWO verzorgt op verzoek van de bewonerscommissies van beide steunpunten bijeenkomsten. SWO bezoekt indien gewenst 3 x per jaar de vergaderingen van de bewonerscommissies. Indien nodig geeft ze begeleiding aan de vrijwilligers. SWO gaat waarschijnlijk per 1 februari 2005 in beide steunpunten een servicepunt inrichten. Daar zal via een folderrek allerlei informatie te vinden zijn. De ouderenadviseurs van SWO gaan op een vast moment spreekuur houden in beide steunpunten. In de Woonvisie wordt de wenselijkheid uitgesproken om gezien de omvang en de aanwezige voorzieningen in de kern Made een woonservicezone te realiseren. Hieraan wordt een hoge prioriteit toegekend. De actiepunten worden nog verder uitgewerkt. Het ontwikkelen van een woonservice zone dient in overleg met alle betrokken partijen te worden uitgevoerd. Onze visie daarbij is, dat een woonservicezone in Made het beste opgezet kan worden met zorg en dienstverlening vanuit Zorgcentrum De Wijngaerd, de 2 steunpunten en de thuiszorginstellingen. Terheijden: Rondom Verzorgingshuis St. Antonius Abt staan 19 aanleunwoningen. De normatieve behoefte is 75 woningen (incl. jongere mensen met een functiebeperking), zodat er sprake is van een aanzienlijk tekort. In de beleidsnota Woonvisie wordt voorgesteld om na te gaan of er aanvullend een woonzorgcomplex kan worden gerealiseerd. Tevens is het gewenst om in Terheijden een woonservicezone te realiseren. De woonservicezone dient in overleg met betrokken partijen te worden ontwikkeld. Ook in Terheijden kan de zorg en de dienstverlening in een woonservicezone het beste vanuit het verzorgingshuis en de thuiszorginstellingen worden opgezet. Lage Zwaluwe: Rondom Verzorgingshuis De Ganshoek bevinden zich 45 aanleunwoningen. Bij de nieuwbouw van Lage Zwaluwe worden ook aanleunwoningen gerealiseerd. Hoeveel is nog niet bekend. De normatieve behoefte is berekend op 45 woningen (incl. jongere mensen met een functiebeperking)zo dat er ruimschoots in de behoefte wordt voorzien. Begin 2004 heeft de projectgroep WWZ Zwaluwe een gesprek gehad met het BOZ (Brabants Ondersteuningsinstituut Zorg) betreffende een nog te starten onderzoek wonen welzijn zorg in Lage Zwaluwe. Hiervoor wil de werkgroep het instrument van een forumdiscussie gebruiken, omdat een dergelijke discussie veel praktischer te organiseren is en naar verwachting hetzelfde resultaat oplevert. 17

18 Belangrijk om te weten is: wat is er aan voorzieningen en/of voldoen deze nog aan de eisen van deze tijd, wat moet er in ieder geval behouden blijven en wat moet nog verwezenlijkt worden. Daarnaast moet er rekening worden gehouden met de volgende ontwikkelingen in Lage Zwaluwe: 1. Er is een plan Lage Zwaluwe West in ontwikkeling, waarin o.a. de nieuwbouw van het verzorgingshuis De Ganshoek gerealiseerd gaat worden. 2. Er moet een plan komen voor de groep aanleunwoningen bij het huidige verzorgingshuis, dat verplaatst gaat worden. De aanleunwoningen kunnen dus niet meer aanleunen. 3. Woningstichting Goed Wonen heeft het plan opgevat om in het oosten van Lage Zwaluwe een steunpunt te bouwen. De projectgroep heeft aan het BOZ gevraagd hoe e.e.a. het beste aangepakt kan worden, welke rol zij daarin kan/wil spelen en welke kosten dat met zich mee brengt. Begin 2005 praat de projectgroep met het BOZ over het vervolg. Ook daarbij zal de vraag om gemeentelijke regie aan de orde komen. Tenslotte wordt in de Woonvisie ook voor Lage Zwaluwe een woonservicezone geadviseerd. De woonservicezone dient in overleg met betrokken partijen te worden ontwikkeld. We denken we aan een woonservicezone met zorg en dienstverlening vanuit het verzorgingshuis en de thuiszorginstellingen. Wagenberg: In de Woonvisie is de kern Wagenberg aangeduid als B/C-kern. In Wagenberg is op dit moment een steunpunt gevestigd, bestaande uit 12 woningen en een centrale ruimte. Op basis van normatieve gegevens (zie tabel 4.5, blz. 14 van deze nota) bestaat in Wagenberg behoefte aan 20 bijzondere woonvormen (exclusief intramurale capaciteit) in 2004 en aan 40 bijzondere woonvormen in Nader onderzoek moet uitwijzen in hoeverre ouderen behoefte hebben aan een bijzondere woonvormwoning (woonzorgcomplex, semi-muraal). De werkelijke vraag wordt door meer factoren beïnvloed dan alleen de woonvorm, bijv. de aanwezigheid van voorzieningen. Het plan is om van Plexat een volwaardig steunpunt (incl. een huiskamerruimte en een activiteitencentrum) te maken, dat open staat voor alle ouderen in Wagenberg. Op 27 januari 2004 heeft het college met het plan ingestemd. Voor de uitvoering van het plan ontvangt SWO een subsidie van voor 2 jaar (2004 en 2005). In de overwegingen m.b.t. het subsidiebesluit heeft het college nadrukkelijk een koppeling gemaakt met de planontwikkeling van Surplus en Woningstichting Volksbelang rondom de voormalige Rabobank in Wagenberg. Voor het verstrijken van 2005 moet worden bezien in hoeverre het wenselijk en mogelijk is om de subsidieverlening voort te zetten. De huiskamerfunctie wordt inmiddels goed benut. Ook is er een computercursus gestart met veel belangstelling. In oktober 2004 is gebleken, dat Woningstichting Volksbelang het gebouw van de Rabobank gaat gebruiken voor jongeren- en ouderenhuisvesting. Het terrein van de voormalige friettent is opgekocht. 18

19 De bedoeling is om deze locatie te gebruiken voor nieuwbouw Plexat maar dit is nog in een pril stadium en kan nog jaren duren. De mogelijkheden van een Dorpspunt in Wagenberg zullen worden bekeken. Verdere acties zijn: het opzetten van een eetpunt, huiskamerfunctie steunpuntwoningen uitbouwen, dorpspunt, Blijvend thuis in eigen huis, ouderenadviseur op locatie. Bekeken wordt of de gemeente in deze de regiefunctie op zich wil nemen. Hooge Zwaluwe Op dit moment kent Hooge Zwaluwe geen bijzondere woonvorm. De behoefte daaraan (exclusief intramurale zorgplaatsen) wordt ingeschat op resp. 15 en 25 eenheden. Volgens de Woonvisie betekent dit dat er normatief gezien ruimte is voor de realisatie van een aantal ouderenwoningen met steunpunt. In het najaar van 2003 heeft in Hooge Zwaluwe een onderzoek plaats gevonden onder 55-plussers. In het onderzoek zijn de wensen op het gebied van wonen, welzijn en zorg geïnventariseerd. De resultaten van het onderzoek zijn op 25 mei 2004 gepresenteerd aan de inwoners van Hooge Zwaluwe. Tijdens deze bijeenkomst hebben 12 inwoners van Hooge Zwaluwe zich gemeld om samen met de projectgroep, die het onderzoek in gang had gezet, invulling te gaan geven aan de uitkomsten van het onderzoek. Deze 12 inwoners vormen samen de Klankbordgroep Hooge Zwaluwe. Het afgelopen half jaar is door de projectgroep en Klankbordgroep nagedacht en gesproken over de wijze waarop een steunpuntvoorziening gerealiseerd kan worden en wat een dergelijke voorziening moet inhouden en wat haalbaar is in Hooge Zwaluwe. Daarnaast zijn de mogelijkheden onderzocht om de opzet te verbreden naar andere doelgroepen, zoals licht verstandelijk gehandicapten. Gedacht wordt nu aan de bouw van 20 zorg- of aanleunwoningen met daarbij een steunpunt van waaruit de zorg en dienstverlening wordt gecoördineerd en afgestemd. Tevens worden de mogelijkheden van een winkelvoorziening onderzocht. Dit initiatief wordt door veel betrokken partijen gedragen. De projectgroep en de Klankbordgroep zijn op zoek naar een andere geschikte locatie in Hooge Zwaluwe om het steunpunt te realiseren. Op 18 november 2004 is het rapport officieel aan wethouder van Meggelen overhandigd. Tijdens deze bijeenkomst heeft hij toegezegd dat de gemeente bereid is om de regie van het project op zich te nemen. Drimmelen De behoefte aan bijzondere woonvormen in Drimmelen is bepaald op resp. 5 en 10 eenheden (exclusief intramurale zorgplaatsen). Dit is te weinig voor een haalbare exploitatie. Wat de bijzondere woonvormen betreft zijn de inwoners van de kern Drimmelen aangewezen op de kern Made. 19

20 In drie van de zes kernen wordt gesproken over een woonservicezone. Met een woonservicezone wordt bedoeld een gebied waarin de functies wonen, welzijn en zorg gekoppeld zijn. In het centrum bevindt zich een servicecluster in de vorm van een zorgkruispunt, bijvoorbeeld een verzorgingshuis of een woonzorgcomplex. In deze zone is een 24 uurs zorggarantie aanwezig en kunnen hoteldiensten en dagactiviteiten worden aangeboden. Binnen deze woonservicezone zijn mogelijkheden voor intensieve zorg. Belangrijk voor de woonomgeving is de afstand tot basisvoorzieningen (winkels en openbaar vervoer 300 meter en/of aanvullend specifiek vervoer). De inrichting van de woonomgeving moet veilig zijn en goed verlicht. In de woonzorgzone wonen mensen met en zonder zorgvraag. 4.9 Conclusie Geconcludeerd wordt dat er sprake is van een flinke achterstand op het gebied van o.a. ouderenhuisvesting in de gemeente. Deze achterstand kan slechts gedeeltelijk via het bouwprogramma worden weggewerkt. Voor het overgrote deel geldt dat bestaande woningen zoveel mogelijk via aanpassingen geschikt gemaakt moeten worden voor ouderen. De verantwoordelijkheid hiervoor ligt bij de eigenaar-bewoner. De gemeente is bereid om een initiërende en stimulerende rol te spelen bij het verbeterprogramma Blijvend thuis in eigen huis. Tevens overweegt het college om de mogelijkheid van tijdelijk bijwonen met mantelzorg in bestemmingsplannen mogelijk te maken. Hiervoor zal een vrijstellingsbepaling moeten worden opgenomen in nieuwe en bestaande bestemmingsplannen. Zolang deze mogelijkheid niet bestaat overweegt het college om een persoonsgebonden gedoogbeschikking af te geven met dezelfde voorwaarden als bij een vrijstelling ex artikel 15 WRO. De bestaande ongelijke verdeling van voorzieningen in de kernen geeft aan dat het wenselijk is een gebiedsgewijze benadering toe te passen. Deze benadering komt erop neer dat er in A- en B-kernen een verzorgingshuis/woonzorgcomplex of een andere vorm van clusterwonen is, van waaruit een multidisciplinair team diensten aanbiedt op het gebied van wonen, zorg en welzijn. Voorts zullen de actiepunten, voortvloeiende uit het onderzoek naar de wensen van ouderen in de steunpunten ouderenzorg verder worden uitgewerkt. De gemeente is in beginsel bereid om met betrekking tot projecten wonen zorg welzijn de regierol op zich te nemen. Uit oogpunt van prioriteitsstelling zal per project worden beoordeeld of de gemeente in de gelegenheid is de regierol van een project op zich te nemen en wat deze regierol inhoudt. Dit sluit aan bij het advies om in de kernen Made, Terheijden en Lage Zwaluwe een woonservicezone te realiseren met zorg- en dienstverlening vanuit het verzorgingshuis en de thuiszorginstellingen. 20