Traditionele en posttraditionele gemeenschapsbegrippen
|
|
- Cornelis Peters
- 2 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Discussieartikel Sciencefictionfans in het historisch museum: Een pleidooi voor de omarming van een posttraditioneel gemeenschapsbegrip Dorus Hoebink Abstract For historical and city museums a refined and dedicated community policy has become a must. Many museums try to establish close relations with the communities they are said to represent, this through means of participation projects, crowd sourcing and inclusivity. Noble as these endeavors may be, in this paper Dorus Hoebink observes that most museums still exercise a rather traditional concept of community, fixated on stable notions of place, ethnicity and religion. In order to cope with the complex structure of modern Western society, he proposes that museums should embrace a more posttraditional, fluid concept of community. Met de grote bezuinigingen op kunst en cultuur, inclusief cultureel erfgoed, in het vooruitzicht worden historische musea opnieuw gedwongen zich te herbezinnen op hun positie in de huidige maatschappij. Zo wordt er bijvoorbeeld van historische musea verwacht dat ze midden in de samenleving staan en dat ze beschikken over een natuurlijk draagvlak. Hoewel het effect van de aanstaande bezuinigingen op cultureel erfgoed voor een groot gedeelte nog ongewis is, staat er wel één ding vast: historische musea zullen zich nog meer moeten storten op hun zoektocht naar concreet aanwijsbare maatschappelijke relevantie. In deze zoektocht naar maatschappelijke relevantie heeft het begrip gemeenschap (in een internationale context community ) aan aandacht en belang gewonnen. In vele nationale en internationale publicaties en nota s wordt er benadrukt dat musea een directe relatie moeten aangaan met de hen omringende gemeenschappen. Zo houdt The International Counsil of Museums de internationale overkoepelende organisatie voor musea zich al jaren bezig met de wijze waarop musea een waardevolle bijdrage kunnen leveren aan de sociaal-economische situatie van achtergestelde gemeenschappen. Daarnaast zijn er in Nederland tal van culturele instellingen te vinden die de wijken intrekken, community out- 72
2 discussie: sciencefictionfans in het historisch museum reach-projecten starten of gemeenschappen tijdelijk tot de organisatie toelaten middels crowd sourcing en participatieprojecten. We kunnen niet anders dan stellen dat gemeenschap en community in de museumwereld buzzwords zijn geworden. Nu is het één ding om de woorden community en gemeenschap in de mond te nemen, maar het daadwerkelijk uitvoeren van een effectief en vooral eigentijds gemeenschapsbeleid is iets anders. Hierbij moet ik vaststellen dat veel historische musea er een beperkt en vrij traditioneel gemeenschapsbegrip op na houden. Hierdoor lopen ze het risico dat ze niet alleen veel tijd, geld en energie steken in beleid dat relatief weinig vruchten af zal werpen, maar ook in het geheel de aansluiting met nieuwe sociale structuren en dynamiek mislopen. Wanneer deze organisaties een meer moderne visie zouden hebben op wat gemeenschappen zijn en hoe ze werken, dan zouden ze ten eerste een groter publiek aan kunnen spreken en ten tweede beter in kunnen spelen op nieuwe maatschappelijke ontwikkelingen. Om tot deze meer eigentijdse visie op gemeenschappen te komen is het niet voldoende om de virtuele weg te kiezen en te hopen dat middels sociale media en digitalisering van collecties virtual communities kunnen worden aangesproken. Nee, wat nodig is, is een alternatief inzicht in de manier waarop gemeenschappen zich in de eenentwintigste eeuw manifesteren. In wat volgt zal ik allereerst tonen hoe historische musea er een gedateerd en beperkt gemeenschapsbegrip op na houden. Daarna zal ik nieuwe gemeenschapsbegrippen die zich de laatste jaren binnen de sociologie hebben ontwikkeld, toelichten om ten slotte te beargumenteren dat deze nieuwe visies op gemeenschappen ervoor kunnen zorgen dat historische musea zich op een meer eigentijdse manier kunnen bewegen in de complexe en pluriforme Nederlandse samenleving. Traditionele en posttraditionele gemeenschapsbegrippen Het woord gemeenschap kent veel verschillende connotaties met vaak tegenstrijdige betekenissen. Zo wordt het woord gemeenschap bijvoorbeeld gebruikt om de (ideaal) typische organische samenlevingsvormen van het platteland te omschrijven, waarin familiebanden de belangrijkste sociale structuren vormen en mensen bij elkaar horen middels een gedeelde taal (of dialect), folklore en moraal. In deze context wordt gemeenschap gebruikt in de tegenstelling tussen stad en land, waarbij gemeenschap plaatsvindt op het platteland. Lijnrecht tegenover dit romantische ideaal van Gemeinschaft staat een postmoderne interpretatie van gemeenschap, die ervan uitgaat dat individuen met een bepaalde gedeelde interesse of leefstijl tijdelijke netwerken vormen van gelijkgestemden. Deze netwerken zijn fluïde van aard en wisselen regelmatig van samenstelling en karakter. Naast de romantische Gemeinschaft en het postmoderne sociale netwerk worden ook nog de wereldgemeenschap, de nationale gemeenschap, de stedelijke ge- 73
3 quotidian 2012 meenschap en de virtuele gemeenschap van elkaar onderscheiden, ieder met haar eigen kenmerken en betekenissen. Om enige orde te scheppen in deze wirwar van interpretaties en betekenissen en om de discussie op scherp te stellen maak ik een onderscheid tussen twee brede categorieën van gemeenschapsbegrippen. De eerste categorie omschrijf ik als het traditionele gemeenschapsbegrip, de tweede als het posttraditionele gemeenschapsbegrip. Let wel, ik heb het hier niet over traditionele en posttraditionele gemeenschappen, maar over visies op wat gemeenschap is. Het traditionele gemeenschapsbegrip komt dicht in de buurt van de hierboven genoemde Gemeinschaft. Het gaat ervan uit dat gemeenschappen bestaan uit kleinschalige groepen van mensen die een plaats, etniciteit of religie delen. Daarnaast is er sprake van intieme samenlevingsverbanden die generatie op generatie worden doorgegeven. Bovendien worden volgens dit begrip gemeenschappen gekarakteriseerd door een statische en gemeenschapsspecifieke cultuur die bestaat uit een geheel van onder andere tradities, folklore, taal of dialect en typische ambachten. Ten slotte is het traditionele gemeenschapsbegrip nostalgisch van aard en bestaat er de angst dat de westerse moderniteit en aanverwante maatschappelijke ontwikkelingen (denk aan individualisering, globalisering en commercialisering) een destructieve invloed hebben op de oude en unieke sociale structuren van gemeenschappen. Uit deze argwaan voor de moderniteit komt de tegenstelling tussen gemeenschap en samenleving voort, waardoor gemeenschap vaak gelijk wordt gesteld aan sociaal-economisch gemarginaliseerde sociale groepen die op de een of andere manier niet tot de dominante samenleving worden gerekend en waarvan de cultuur beschermd moet worden. Ik noem dit gemeenschapsbegrip traditioneel, omdat het zijn wortels heeft in het denken over de tegenstelling tussen stad en land in het eind van de achttiende en negentiende eeuw (cf. Calhoun 1980, 105). Het posttraditionele gemeenschapsbegrip vertoont daarentegen meer overeenkomsten met het hierboven beschreven postmoderne netwerk. Het gaat ervan uit dat mensen ook gemeenschappen kunnen vormen op basis van een gedeelde interesse of leefstijl, of zelfs louter op basis van een gedeelde communicatie (in het geval van virtuele gemeenschappen). Daar waar volgens het traditionele gemeenschapsbegrip de collectiviteit op de eerste plaats komt, vormen individuen de basis van het posttraditionele gemeenschapsbegrip. De samenlevingsverbanden zijn losser en mensen zijn volgens het posttraditionele gemeenschapsbegrip vrijer in hun keuze tot welke gemeenschap ze behoren. Men kan zelfs onderdeel uitmaken van meerdere gemeenschappen tegelijk. De Nederlandse sociologen Jan Willem Duyvendak en Menno Hurenkamp spreken in dit kader over lichte gemeenschap, wat heel goed tot een posttraditioneel gemeenschapsbegrip gerekend kan worden (Duyvendak en Hurenkamp 2004, 219). De Engelse socioloog Gerard Delanty laat een overeenkomstig geluid horen: Community today is a product of modernity, not of a premodern traditional world. It presupposes individualism, 74
4 discussie: sciencefictionfans in het historisch museum resilience and a certain reflexivity by which boundaries between self and other are less significant in the making of community (Delanty 2003, ). Traditionele historische musea Het gemeenschapsbeleid dat door veel historische musea gevoerd wordt, berust nog veelal op het traditionele gemeenschapsbegrip. Ten eerste richten deze musea zich op het cultureel erfgoed van plaatsen en etniciteiten. Men verzamelt en presenteert het Zeeuws, Utrechts, Bredaas of Turks erfgoed. Dit is vanouds al zo en hier lijkt niet veel verandering in te komen: de plaats of regio waar een museum zich bevindt en de verschillende etniciteiten die men in die plaats of regio aantreft, bepalen voor het grootste gedeelte welke verhalen en objecten er tentoongesteld worden. Er zijn in de laatste jaren diverse vernieuwende projecten uitgevoerd, onder meer door het Amsterdam Museum en het Museum Rotterdam. Deze projecten wijken dan misschien in de manier van verzamelen en presenteren af van de traditionele museummethoden, in essentie maken ze nog steeds gebruik van traditionele noties van wat gemeenschappen zijn. Zo heeft het Museum Rotterdam bijvoorbeeld vernieuwende projecten georganiseerd rondom het dagelijks leven in de Rotterdamse wijken (Wijkpanorama s) en met name Rotterdam- Zuid (Ziet Zuid, Roffa 5314, Vrouwen van de Velden). Voor deze projecten werd letterlijk buiten de gebaande paden van het normale museumwerk getreden en middels intensieve samenwerkingen en innovatieve verzamelmethoden werden er samen met de mensen in de wijken op locatie tentoonstellingen gemaakt. Toch blijven ook deze projecten hangen binnen het traditionele beeld van stedelijke gemeenschappen, namelijk dat gevoelens van gemeenschap vooral zijn gebaseerd op een notie van plaats in de wijk en de hechte relaties die buurt- en wijkbewoners met elkaar hebben (en vooral in het verleden met elkaar hadden). De plaats waar men woont, bepaalt de collectieve identiteit van de inwoners van Rotterdam, zo lijkt het. Ten tweede blijft het traditionele beeld intact dat de collectieve identiteit van deze gemeenschappen vooral voortleeft in een relatief statische cultuur die van generatie op generatie wordt doorgegeven. Het merendeel van de historische opstellingen volgt nog een traditioneel tentoonstellingsregime dat (wanneer de objecten beschikbaar zijn) in betrekkelijk korte zaaltijd prehistorie, Romeinen en Middeleeuwen behandelt. Daarna volgt de gouden eeuw van de stad of regio, waar doorgaans veel zaaltijd aan gewijd wordt. Dit wordt vervolgd met de twintigste eeuw en de bijkomende industrialisering, wereldoorlogen, wederopbouw, de toename van welvaart, het ontstaan van een complexere samenleving en de komst van migranten. Men eindigt doorgaans met een blik naar de toekomst, waarin de leidraad van de tentoonstelling op de toekomst wordt geprojecteerd. Bijvoorbeeld: de inwoners van stad A zijn in het verleden altijd in beweging geweest (of eigenzinnig, of ondernemingsgezind), dat heeft de stad gemaakt tot wat 75
5 quotidian 2012 ze vandaag de dag is en het is dus aan te raden dat te blijven doen. Dit komt in grote mate overeen met het traditionele essentialiserende gemeenschapsbegrip: een gemeenschap heeft een bepaalde unieke aard, die al terug te vinden is in vroegste tijden en die in de toekomst ook het gezicht van de gemeenschap zal blijven bepalen. Ten slotte blijft het traditionele beeld dat gemeenschappen kwetsbaar zijn en beschermd moeten worden in veel historische musea recht overeind staan. Dit blijkt bijvoorbeeld uit de keuze uit sociale groepen die benaderd worden voor specifieke gemeenschapsprojecten. Dit zijn veelal kwetsbare groepen die volgens de algemene opinie buiten de samenleving (dreigen te) vallen. Het betreft vaak achterstandswijken of etniciteiten waarvan gesteld wordt dat ze kampen met integratieproblemen. De desbetreffende instellingen proberen dan bijvoorbeeld een proces van culturele emancipatie in gang te zetten, of kunst en cultuur worden ingezet om een reflectief denkproces bij gemeenschapsleden te stimuleren, waardoor er meer zelfvertrouwen en sociaal kapitaal wordt opgebouwd. Dit is vervolgens goed zo wordt gesteld voor het maatschappelijk bewustzijn en de sociale assertiviteit. Zo valt er te lezen op de website van Het Geheugen van Oost, een groot gemeenschapsproject uitgevoerd door het Amsterdam Museum met inwoners van Amsterdam-Oost: Het Geheugen van Oost streeft ernaar de sociale integratie en maatschappelijke participatie van diverse doelgroepen in Amsterdam- Oost te stimuleren. Ook mensen voor wie het soms moeilijk is om (weer) deel te nemen aan het maatschappelijk leven (Geheugenvanoost.nl). Let wel, ik vind het van het grootste belang dat kwetsbare groepen in de samenleving steun en erkenning krijgen van onze publieke instituten en het initiatief van het Amsterdam Museum valt zeer te prijzen, maar de keuze voor groepen mensen die voor dergelijke participatieprojecten worden benaderd, kan diverser zijn. Dat zal ik in de volgende alinea s toelichten. Posttraditionele historische musea Wanneer historische musea hun gemeenschapsbeleid meer baseren op een posttraditioneel gemeenschapsbegrip, dan slaan ze een weg in die volgens mij meer mogelijkheden biedt en bovendien meer van deze tijd is. Zo kunnen ze zich gaan richten op groepen die buiten het traditionele gemeenschapsbegrip vallen, maar die wel aan maatschappelijke importantie winnen. Denk hierbij aan de vele subculturen en interessegemeenschappen die steeds dominanter worden in het sociale weefsel van onze samenleving. Deze groepen komen er in veel musea bekaaid van af, omdat ze niet direct te koppelen zijn aan noties van plaats en etniciteit. De subculturen, de fangroepen, de uitdragers van een alternatieve leefstijl: ze zijn over de gehele westerse wereld verspreid, ze zijn niet tot een land of stad te herleiden, maar desalniettemin zijn de leden ervan in ieder land, iedere regio of plaats terug te vinden. Wanneer erfgoedinstellingen ernaar streven om een cor- 76
6 discussie: sciencefictionfans in het historisch museum recte weergave te geven van de gemeenschappen die hen omringen en midden in de maatschappij te staan, zullen ze dus moeten inzien dat een posttraditioneel gemeenschapsbegrip een nauwere aansluiting met de maatschappij mogelijk maakt. Naast het feit dat deze gemeenschappen aan sociale importantie winnen, brengen velen van hen nu ook hun eigen erfgoed voort en ontwikkelen ze hun eigen culturele canons. Sommige van hen institutionaliseren zichzelf met het oprichten van verenigingen, stichtingen en musea. Voorbeelden uit mijn eigen onderzoek zijn sciencefictiongemeenschappen en autogemeenschappen. De sciencefictionwereld is een internationaal fenomeen met vele enthousiaste fans die zich organiseren in verenigingen, drukbezochte conventies organiseren en een eigen cultuur kennen met eigen erfgoed. Zo werd in Seattle met het geld van voormalig Microsofttopman Paul Allen het Science Fiction Museum opgericht. Samen met het Experience Music Project (een ander initiatief van Allen) zetelt het Science Fiction Museum in een spectaculair gebouw van Frank O. Gehry en behoort het tot een van de topattracties van de staat Washington. Ook rondom automerken hebben zich verenigingen van toegewijde liefhebbers gevormd, die hun eigen bladen uitgeven, internetsites onderhouden en tourritten organiseren. In deze autogemeenschappen komen we succesvolle musea tegen. In Stuttgart alleen al behoren het Porsche Museum en het Mercedes-Benz Museum tot de best bezochte musea van de deelstaat Baden-Württemberg. Het Mercedes-Benz Museum is het best bezochte museum van Stuttgart. Een nieuw hoogtepunt in deze ontwikkeling is Ferrari World in Abu Dhabi. Gelegen naast het Yas Marina Formule 1-circuit is dit themapark een wereld waarin iedere Ferrarifan zich onder kan dompelen in Ferrariachtbanen, Ferrarirestaurants, Ferrariwinkels en enkele museale opstellingen. Het Science Fiction Museum en automusea: het zijn internationale voorbeelden van succesvolle erfgoeduitingen van Duyvendak en Hurenkamps lichte gemeenschappen. Nu besef ik wel dat met deze voorbeelden de notie van plaats niet geheel overboord wordt gegooid: het Mercedes-Benz en Porsche Museum staan in Stuttgart, omdat die plaats een rijke historie met beide merken deelt. En een groot sciencefictionerfgoedproject uitgevoerd door het Zeeuws Museums ligt natuurlijk niet echt voor de hand. Maar waarom niet in onze technische universiteitssteden, waar vele studenten zich dagelijks bezighouden met de techniek van de toekomst? Nijmegen staat bekend als een alternatieve new-agestad. Waarom sluiten de erfgoedinstellingen aldaar niet die subculturen in de armen en organiseren ze niet erfgoedprojecten rondom de fantasy- en new-agecultuur? Waarom zouden steden als Den Haag, Tilburg en Eindhoven, die een rijke rockmuziektraditie kennen, zich niet veel meer storten op het erfgoed van de rockmuziek? Hetzelfde geldt voor Rotterdam en Amsterdam, waar rap en hiphop hoogtij vieren. Toegegeven, het Historisch Museum Den Haag huisvest de komende tijd een tentoonstelling 77
7 quotidian 2012 over Golden Earring en Museum Rotterdam heeft via het participatieproject Roffa 5314 veel met hiphop gedaan, maar deze voorbeelden zijn schaars. Een bijkomend resultaat van de implementatie van een posttraditioneel gemeenschapsbegrip is dat musea zich moeten gaan realiseren dat gemeenschappen niet te terug te brengen zijn tot een beperkte keur aan cultuuruitingen, maar constant in beweging zijn en van samenstelling en eigenschappen veranderen. Deze wetenschap brengt met zich mee dat musea minder hoeven te streven naar een permanente representatie van de hen omringende gemeenschappen. Om het populair te zeggen: musea kunnen gaan zappen tussen verschillende gemeenschappen, intensieve maar tijdelijke projecten initiëren om vervolgens het erfgoed van een andere gemeenschap uit te lichten. Het streven naar een vaste opstelling die het verhaal van alle inwoners van regio of plaats vertelt, is in onze samenleving die voor een steeds groter gedeelte bestaat uit pluriforme en losse gemeenschapsverbanden niet meer wenselijk. Bovendien kan een posttraditioneel gemeenschapsbegrip een bijdrage leveren aan het oplossen van het vraagstuk van het eeuwige verzamelen. De cultuur van een gemeenschap valt namelijk volgens een posttraditioneel gemeenschapsbegrip niet voor de eeuwigheid vast te leggen. Kritische denkers binnen het museale veld zoals Maurice Davis (vicevoorzitter van de Britse museumvereniging) en Paul van de Laar (hoofd collectie van het Museum Rotterdam) zetten hun vraagtekens bij de omvangrijke collecties die musea heden ten dage in hun depots herbergen. Davis roept vanuit het principe van duurzaamheid musea op zich af te vragen waarom ze zoveel verzamelen. Het bewaren van objecten vraagt namelijk veel energie (zie bijvoorbeeld Verslag van het Museumcongres 2010). Van de Laar voegt daaraan toe dat er een erfgoedberg is ontstaan, die voornamelijk bestaat uit objecten die vanuit een traditioneel gemeenschapsbegrip zijn verworven. Deze erfgoedberg eist enerzijds veel energie van de museale organisaties en anderzijds belet deze berg een doortastend beleid, afgestemd op een immer in beweging zijnde moderne samenleving. Van de Laars erfgoedberg staat symbool voor de typische angst van een traditioneel gemeenschapsbegrip voor de ontwrichtende effecten van de moderne samenleving op gemeenschapsculturen. Maar om Delanty s woorden nog eens aan te halen: gemeenschappen zijn het resultaat van de moderniteit en niet van een imaginaire premoderne tijd. Individualisme, constante dynamiek en lossere verbanden: zij zijn volgens een posttraditioneel gemeenschapsbegrip uitstekend te rijmen met een beweeglijke en eigentijdse museumorganisatie. Referenties Calhoun, C.J Community: toward a variable conceptualization for comparative research. Social History 5(1): Delanty, G Community. New York: Routledge. 78
8 discussie: sciencefictionfans in het historisch museum Duyvendak, J.W. en M. Hurenkamp Kiezen voor de Kudde. Lichte gemeenschappen en de nieuwe meerderheid. Amsterdam: Van Gennep. Geheugen van Oost. Geraadpleegd op 19 juli /nl. Verslag van het Museumcongres Geraadpleegd op 20 juli Personalia Dorus Hoebink (1983) is als promovendus verbonden aan het NWO-onderzoeksproject Community Museums Past and Present, aan de Erasmus Universiteit Rotterdam. Zijn promotieonderzoek richt zich op nieuwe vormen van erfgoed voortkomend uit eigentijdse gemeenschappen. Zo onderzoekt hij de de musea van grote Europese automerken (als onderdeel van merkgemeenschappen), sciencefictionerfgoed van fangemeenschappen en het fascistische en communistische erfgoed van de relatief nieuwe nationale gemeenschappen in Oost-Europa. 79
Vakoverschrijdende eindtermen/ontwikkelingsdoelen globaal voor het secundair onderwijs
t Gasthuys Stedelijk Museum Aalst op schoolmaat (16+) Eindtermen 3 de graad secundair onderwijs 1. inleiding In de tijdelijke tentoonstelling Aalst 1815-1830. Geschiedenis van een provinciestad tijdens
Hoe ontwikkel ik. Lezing van Ineke Strouken op 19 maart in Nieuwegein. Geachte dames en heren, Volkscultuur
Hoe ontwikkel ik Ineke Strouken een ijzersterk volkscultuurproject? Geachte dames en heren, Welkom op deze studiedag Hoe ontwikkel ik een ijzersterk volkscultuurproject. Sinds een tweetal jaren staat volkscultuur
logoocw De heer prof. dr. F. P. van Oostrom 26 mei 2005 ASEA/DIR/2005/23876 Taakopdracht voor de commissie Ontwikkeling Nederlandse Canon geen
logoocw De heer prof. dr. F. P. van Oostrom Den Haag Ons kenmerk 26 mei 2005 ASEA/DIR/2005/23876 Onderwerp Taakopdracht voor de commissie Ontwikkeling Nederlandse Canon Bijlage(n) geen Geachte heer Van
NMV Museumcongres 2011 Musea en onderzoek
NMV Museumcongres 2011 Musea en onderzoek 1. In welk museum werkt u? 61 2. Type museum? Kunst 36,1% 22 Cultuurhistorisch 47,5% 29 Natuurhistorisch 3,3% 2 Bedrijf en techniek 6,6% 4 Wetenschap 3,3% 2 Volkenkundig
Vrijdag 1 april 2011 Toespraak van JOKE SCHAUVLIEGE VLAAMS MINISTER VAN LEEFMILIEU, NATUUR EN CULTUUR. Officiële Opening Studio Alijn - Gent
Vrijdag 1 april 2011 Toespraak van JOKE SCHAUVLIEGE VLAAMS MINISTER VAN LEEFMILIEU, NATUUR EN CULTUUR Officiële Opening Studio Alijn - Gent Mijnheer de burgemeester, meneer de schepen, Dames en heren,
logoocw De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA Den Haag 12 september 2006 OWB/AI-2006/12668
logoocw De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA Den Haag Den Haag Ons kenmerk 12 september 2006 OWB/AI-2006/12668 Onderwerp Uitvoering motie 249, Nationaal Historisch
RINEKE DIJKSTRA op de tentoonstelling Er was eens de collectie nu, Van Abbemuseum, Eindhoven
RINEKE DIJKSTRA op de tentoonstelling Er was eens de collectie nu, Van Abbemuseum, Eindhoven JOKE REICHARDT Werkstuk voor het vak Het meesterwerk. Sleutelwerken in de westerse kunst van de 20 e en de 21
Waterloo Napoleon & Abba
Waterloo Napoleon & Abba Poolse Export Chopin & Mr. Polska Do Culture Your Way City- en regiomarketing anders if then is now is een online schatkist van geschiedenis en cultuur met toeristische diensten
Voorwoord 9. Inleiding 11
inhoud Voorwoord 9 Inleiding 11 deel 1 theorie en geschiedenis 15 1. Een omstreden begrip 1.1 Inleiding 17 1.2 Het probleem van de definitie 18 1.3 Kenmerken van de representatieve democratie 20 1.4 Dilemma
2008 Universiteit Maastricht Page 1 of 219
2008 Universiteit Maastricht Page 1 of 219 Inhoudsopgave Diagnostic Test: English Language... 6 Academische Vaardigheden I... 8 Apollo en Dionysus incl. Inleiding in de... 9 Entering the Humanities...
FEDERATIE VAN EDUCATIEVE EN CULTURELE CENTRA FECC. Jaarverslag 2014. Stichting Fecc
FEDERATIE VAN EDUCATIEVE EN CULTURELE CENTRA FECC Jaarverslag 2014 Dit verslag geeft een beknopt beeld van de activiteiten van het jaar 2014. Stichting Fecc Januari 2015 FEDERATIE VAN EDUCATIEVE EN CULTURELE
Let's conn3ct! Wilt u dit initiatief bekend maken via uw website en andere communicatiekanalen?
PERSBERICHT Antwerpen, 26 juni 2017 Let's conn3ct! De Vlaamse Erfgoedbibliotheek en de Koninklijke Bibliotheek, nationale bibliotheek van Nederland creëerden in nauwe samenwerking met de Provinciale Bibliotheek
Titel Communities online en offline: casus Roots2Share
Onderzoeksopdracht Crossmedialab Titel Communities online en offline: casus Roots2Share Probleemomgeving Roots2Share is een internationaal samenwerkingsverband van twee Nederlandse musea (Museum Volkenkunde
Effectmeting. De geschiedenis van de stad
Effectmeting De geschiedenis van de stad Effectmeting Erfgoedbeleid en het verhaal over de geschiedenis van de stad 1 Korte omschrijving van het advies Rotterdam heeft veel erfgoed: museale collecties,
Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA..DEN HAAG. Datum Verzoek van Tweede Kamer omtrent twee huwelijksportretten
>Retouradres Postbus 16375 2500 BJ Den Haag Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA..DEN HAAG Media en Creatieve Industrie Rijnstraat 50 Den Haag Postbus 16375 2500 BJ
Giel Beelen gastcurator Let s YouTube tentoonstelling in Beeld en Geluid
Giel Beelen gastcurator Let s YouTube tentoonstelling in Beeld en Geluid Giels Talentenjacht-concert en Kinderen voor Kinderendansworkshops in december Vanaf 3 december is het thema van de tentoonstelling
- Dossier 10.1: Globalisering en de behoefte aan versterking van de nationale identiteit
1 - Dossier 10.1: Globalisering en de behoefte aan versterking van de nationale identiteit (hoofdstuk 10, MtH) In het begin van de eenentwintigste eeuw bleek dat een groeiende groep Nederlanders behoefte
Digitale cultuur als continuüm
Digitale cultuur als continuüm Samenvatting Activiteitenplan 2017-2020 Stichting Digitaal Erfgoed Nederland (DEN) Den Haag, 31 januari 2016 1/5 1. Vooraf Deze samenvatting is gebaseerd op de subsidieaanvraag
Schoenmaker blijf bij je leest!
Cultureel ondernemerschap in Nederlandse musea Schoenmaker blijf bij je leest! Door Wouter Hijnberg en Jaap van der Burg, Helicon Conservation Support Nederland heeft de grootste museumdichtheid ter wereld.
De Invloed van Perceived Severity op Condoomgebruik en HIV-Testgedrag. The Influence of Perceived Severity on Condom Use and HIV-Testing Behavior
De Invloed van Perceived Severity op Condoomgebruik en HIV-Testgedrag The Influence of Perceived Severity on Condom Use and HIV-Testing Behavior Martin. W. van Duijn Student: 838797266 Eerste begeleider:
Naar een bibliotheek voor
Naar een bibliotheek voor (lees)machines steven.claeyssens@kb.nl @sclaeyssens Een n-aantal mogelijk talen gebruikt hetzelfde vocabulaire; in sommige laat het symbool bibliotheek de correcte definitie
Een eigenzinnig instituut in Nederland
Een eigenzinnig instituut in Nederland Van hoge kunst tot populaire onderwerpen Het iconische gebouw is in 1992 ontworpen door Nederlands beroemdste architect Rem Koolhaas als een Palais des Festivals
Versterken binnenstad Het aanbieden van een bibliotheekvoorziening
Versterken binnenstad Het aanbieden van een bibliotheekvoorziening (ook als ontmoetingsplek) in de binnenstad. Cultuurparticipatie Kernfuncties leren, lezen en informeren bieden voor burgers mogelijkheden
Nederlandse Gedragswetenschappen Grote Kruistraat 2/1, 9712 TS Groningen. 1. Inleiding
1. Inleiding De geschiedenis van de Nederlandse psychologie, pedagogiek en onderwijskunde verdween uit de curricula van Nederlandse universiteiten en waardevol historisch materiaal gerelateerd aan deze
Tradities en gebruiken in de Groningse cultuur
Tradities en gebruiken in de Groningse cultuur Groningen kent verschillende tradities en gebruiken. Denk hierbij aan de Groningse streektaal, de vlag en het Groningse volkslied. Maar het gaat ook om het
De Aankomst: Molukkers naar Nederland
www.prismaproject.nl Fris je geheugen op 1 De Aankomst: Molukkers naar Nederland Op 19 maart 2004 werd de website De Aankomst: Molukkers naar Nederland gelanceerd. Dit was een gezamenlijk product van het
Deel 1: Waar staan we voor als Werkwinkel? Netwerk jij mee?
Deel 1: Waar staan we voor als Werkwinkel? Netwerk jij mee? 1.1 Het DNA van de Werkwinkel Waar staan we voor als Werkwinkel? Het antwoord op die vraag mag misschien op het eerste zicht heel evident lijken.
Actuele ontwikkelingen langdurige zorg
Actuele ontwikkelingen langdurige zorg Financial Services Actualia Zorg 2017 Eelco Damen Voorzitter Raad van Bestuur 1 Langdurige zorg gaat ingrijpend veranderen Wij gaan de komende 10 jaar zien dat de
Sami Inal. Jaargang 7, nr. 12, december 1995 ONDERSCHEID TUSSEN BUURT EN STEDELIJK JONGERENWERK
TJJ Tijdschrift voor Jeugdhulpverlening en Jeugdwerk Jaargang 7, nr. 12, december 1995 ONDERSCHEID TUSSEN BUURT EN STEDELIJK JONGERENWERK Belang van algemeen jongerenwerk voor positie van migrantenjongeren
Maagdenhuisbezetting 2015
Maagdenhuisbezetting 2015 Genoeg van de marktwerking en bureaucratisering in de publieke sector Tegen het universitaire rendementsdenken, dwz. eenzijdige focus op kwantiteit (veel publicaties, veel studenten,
Duurzame. Glans. Maastrichts zilver
Duurzame Glans Maastrichts zilver Duurzame Glans Maastrichts zilver Na een pre-opening in maart zal Museum aan het Vrijthof in juni 2012 groots openen met de langverwachte expositie over het vermaarde
Eindkwalificaties van de bacheloropleiding Geschiedenis
Eindkwalificaties van de bacheloropleiding Geschiedenis Afgestudeerden van de opleiding hebben de onderstaande eindkwalificaties bereikt: I. Kennis Basiskennis en inzicht: 1. kennis van en inzicht in het
Opgave 1 Heeft het vrijwilligerswerk toekomst?
Opgave 1 Heeft het vrijwilligerswerk toekomst? 1 maximumscore 2 maatschappelijk belang van vrijwilligerswerk beargumenteerd met behulp van kernconcept sociale cohesie 1 maatschappelijk belang van vrijwilligerswerk
Grammatica overzicht Theme 5+6
Past simple vs. Present perfect simple Past simple: Ww + ed OF 2 e rijtje van onregelmatige ww. I walked I went Ontkenningen past simple: Did not + hele ww He did not walk. Present perfect: Have/has +
Inge Andersen Hogeschool Utrecht Seminarium voor Orthopedagogiek
Inge Andersen Hogeschool Utrecht Seminarium voor Orthopedagogiek Wat verstaan we daaronder? SOK-congres 2 december 2016 1 De ruimte die mensen hebben om alleen of samen met anderen invloed uit te oefenen
AN URBAN PLAYGROUND AFSTUDEERPROJECT
AN URBAN PLAYGROUND 2005 Het vraagstuk van de openbare ruimte in naoorlogse stadsuitbreidingen, in dit geval Van Eesteren s Amsterdam West, is speels benaderd door het opknippen van een traditioneel stadsplein
Beleidsplan Stichting Vrienden van het Zeeuws Museum 2012-2016
Beleidsplan Stichting Vrienden van het Zeeuws Museum 2012-2016 De stichting Vrienden van het Zeeuws Museum is gelieerd aan het Zeeuws Museum en werkt binnen de kaders van het museum. Beleidsplan Zeeuws
WAALSE KROOK. Chronologisch aanlooptraject
Chronologisch aanlooptraject Visie Steden zijn de toekomst. En de stad van de toekomst is een 'open stad'. Visie Waar ideeën, contacten, data, infrastructuur, gebruiksvoorwerpen, verhalen... worden gedeeld.
2008 Universiteit Maastricht Page 1 of 212
2008 Universiteit Maastricht Page 1 of 212 Inhoudsopgave Diagnostic Test: English Language... 6 Apollo en Dionysus incl. Inleiding in de... 8 Portfolio-Mentoraat, jaar 1... 10 Academische Vaardigheden...
De complexiteit van de grootstad: een stad is geen land. De complexiteit van de grootstad: een stad is geen land
De complexiteit van de grootstad: een stad is geen land Eric Corijn Vrije Universiteit Brussel BEOstudiedag- Brussel 16.03.2012 De complexiteit van de grootstad: een stad is geen land Eric Corijn Vrije
Verschillen overbruggen of doorstaan? Dr. Henk Oosterling Erasmus Universiteit Rotterdam Rotterdam Vakmanstad ArtEZ Hogeschool voor de kunsten
Verschillen overbruggen of doorstaan? Dr. Henk Oosterling Erasmus Universiteit Rotterdam Rotterdam Vakmanstad ArtEZ Hogeschool voor de kunsten Wat is bridging? Robert Putnam, Bowling alone Paradoxale vraag!
Breda, bekijk. Leerkrachten Handleiding. stedelijkmuseumbreda.nl
Breda, bekijk Leerkrachten Handleiding t stedelijkmuseumbreda.nl Inhoud Breda, bekijk t Leerdoelen Voorbereidende les: Digitale scheurkalender Museumbezoek Verwerkingsopdracht in de klas 3 4 5 7 8 Bijlage
VNSU: Inclusiviteit, Diversiteit en Bias. Esther Mollema Direction High Performance Organization (HPO) Center Professional Boards Forum Nederland
VNSU: Inclusiviteit, Diversiteit en Bias Esther Mollema Direction High Performance Organization (HPO) Center Professional Boards Forum Nederland Diversiteit & Inclusie Paradox Diverse teams zijn creatiever
Het DRAMA van de ONEINDIGE WIL. The TRAGEDY of the ENDLESS WILL
1 Het DRAMA van de ONEINDIGE WIL Zelfmoord bij Schopenhauer en Durkheim. Een psychologische, vergelijkende analyse. The TRAGEDY of the ENDLESS WILL Suicide in Schopenhauer and Durkheim A psychological,
Beleidsplan. Streekmuseum Oudheidkamer Reeuwijk 2013-2018
Beleidsplan Streekmuseum Oudheidkamer Reeuwijk 2013-2018 1 1. Inleiding Pagina 3 2. Doelstellingen 3 3. Collectie 4 4. Tentoonstellingen 4 5. Organisatie 5 6. Samenvatting 6 2 1. INLEIDING Voor u ligt
Sustainisme als perspectief op erfgoed x ruimte
gle Maps Straatwaarden Atelier #1, Heritage Lab, Reinwardt Academie, 14 maart 2016 Sustainisme als perspectief op erfgoed x ruimte Wibautstraat Amsterdam Knowledge Mile Michiel Schwarz Sustainism Lab www.sustainism.com
1. De Vereniging - in - Context- Scan... 2. 2. Wijk-enquête... 3. 3. De Issue-scan en Stakeholder-Krachtenanalyse... 4. 4. Talentontwikkeling...
Meetinstrumenten De meetinstrumenten zijn ondersteunend aan de projecten van De Sportbank en ontwikkeld met de Erasmus Universiteit. Deze instrumenten helpen om op een gefundeerde manier te kijken naar
Huwelijk en echtscheiding in een migratiecontext Birsen Taspinar 24 april 2012
Huwelijk en echtscheiding in een migratiecontext Birsen Taspinar 24 april 2012 Maatschappelijke Context Toenemende individualisering Economische crisis Migratie en Huwelijksmigratie Globalisering en diversiteit
Toelichting kwaliteitslabel
Toelichting kwaliteitslabel Toelichting kwaliteitslabels Waarom worden er kwaliteitslabels toegekend? Binnen welk kader worden kwaliteitslabels toegekend? Wie komt in aanmerking? Wat zijn de voorwaarden
R E L I G I O U S J O U R N A L I S M C O M M U N I T Y O F P R A C T I C E T I L B U R G C O B B E N H A G E N C E N T E R
R E L I G I O U S J O U R N A L I S M C O M M U N I T Y O F P R A C T I C E T I L B U R G C O B B E N H A G E N C E N T E R 1 R E L I G I O U S J O U R N A L I S M C O M M U N I T Y O F P R A C T I C E
Wat is een universiteit? Over de res publica en het publiek maken van dingen
Wat is een universiteit? Over de res publica en het publiek maken van dingen Een denkoefening Prof. Dr. Jan Masschelein Historische uitvindingen: De school De Academie van Plato De middeleeuwse universiteit
Ontspanning en Sociale Contacten Groeien in de Buurtmoestuin
Ontspanning en Sociale Contacten Groeien in de Buurtmoestuin Een kwalitatief onderzoek naar de gepercipieerde (gezondheids)effecten van gezamenlijk tuinieren Ontspanning en Sociale Contacten Groeien in
PRELUDE stedenbouw en het verlangen naar normale wetenschap
Wanneer de universiteit stedelijk denkt Verjaardagswensen bij 200 jaar universiteit en stad Michiel Dehaene STUDIUM GENERALE DUURZAME UNIVERSITEIT 1 PRELUDE stedenbouw en het verlangen naar normale wetenschap
Naar een economie van verbondenheid. Verkenning van een bioregionaal perspectief
Naar een economie van verbondenheid Verkenning van een bioregionaal perspectief If the individual has a warm personal understanding of the land, he will perceive of his own accord that it is something
Subsidiedossier Projectsubsidiereglement van 4 februari 2009 ter versterking van het lokaal cultureel erfgoedveld herziene versie juli 2010
Subsidiedossier Projectsubsidiereglement van 4 februari 2009 ter versterking van het lokaal cultureel erfgoedveld herziene versie juli 2010 Binnen het Cultureel-Erfgoedconvenant Land van Waas staat de
Karen J. Rosier - Brattinga. Eerste begeleider: dr. Arjan Bos Tweede begeleider: dr. Ellin Simon
Zelfwaardering en Angst bij Kinderen: Zijn Globale en Contingente Zelfwaardering Aanvullende Voorspellers van Angst bovenop Extraversie, Neuroticisme en Gedragsinhibitie? Self-Esteem and Fear or Anxiety
Foundation for Dutch Heritage Overseas BELEIDSPLAN NEW HOLLAND FOUNDATION 2016-2020. Hoofdstuk 1 Inleiding p. 2. Hoofdstuk 2 Huidige situatie p.
BELEIDSPLAN NEW HOLLAND FOUNDATION 2016-2020 Hoofdstuk 1 Inleiding p. 2 Hoofdstuk 2 Huidige situatie p. 2 Hoofdstuk 3 Visie en Missie p. 3 Hoofdstuk 4 Ambities p. 4 Hoofdstuk 5 Stappenplan p. 5 1 Hoofdstuk
FRANCESCO CANDELORO OTHER LIGHTS PERSBERICHT VERNISSAGE: ZATERDAG 5 DECEMBER 2015 16:00 / 20:00 TENTOONSTELLING: 5 DECEMBER 2015 25 FEBRUARI 2016
PERSBERICHT FRANCESCO CANDELORO OTHER LIGHTS VERNISSAGE: ZATERDAG 5 DECEMBER 2015 16:00 / 20:00 TENTOONSTELLING: 5 DECEMBER 2015 25 FEBRUARI 2016 CURATOR / CRITISCHE TEKST: SONIA ARATA ADRES: RUSLAND 22
Meedoen en erbij horen
Meedoen en erbij horen Resultaten van een mixed method onderzoek naar sociale uitsluiting Addi van Bergen, Annelies van Loon, Carina Ballering, Erik van Ameijden en Bert van Hemert NCVGZ Rotterdam, 11
Binden, bewaren, bezielen en betalen
EGH/ZHL november 2013 Binden, bewaren, bezielen en betalen voor landschap en erfgoed in Zuid-Holland Zuid-Holland heeft veel te bieden qua natuur, landschap en erfgoed. Er zijn talrijke partijen die zich
Vrijwilligerswerk in de provincie Groningen stabiel
Vrijwilligerswerk in de provincie Groningen stabiel De afgelopen jaren verschuiven steeds meer taken en verantwoordelijkheden in de samenleving van de overheid naar inwoners. Het idee achter deze participatiesamenleving
Voorwoord. Erik Sterk Guido Walraven
Voorwoord Erik Sterk Guido Walraven Ondernemende burgers in lokale gemeenschappen kunnen sociale, economische en ecologische impact hebben, zo is de laatste jaren steeds duidelijker geworden. De verschillende
Relatie tussen Persoonlijkheid, Opleidingsniveau, Leeftijd, Geslacht en Korte- en Lange- Termijn Seksuele Strategieën
Relatie tussen Persoonlijkheid, Opleidingsniveau, Leeftijd, Geslacht en Korte- en Lange- Termijn Seksuele Strategieën The Relation between Personality, Education, Age, Sex and Short- and Long- Term Sexual
trage vragen als uitdaging voor organisatieadviseurs
trage vragen als uitdaging voor organisatieadviseurs Harry Kunneman, OOA dubbel college met Hans Vermaak UvH, februari 2012 Opbouw De tweede postmoderniteit De biologische wortels van trage vragen De terugkeer
Ideëncompetitie Langs de Waal Contactgegevens inzender: Singular Art Samenvatting voor de website:
Ideëncompetitie Langs de Waal Beoogde locatie: 3 - Oostpunt van Veur-Lent (maar ook op andere locaties toepasbaar) Categorie: Profit Contactgegevens inzender: Emiel van der Pol Nijmegen www.singular-art.com
Stichting Geschiedenis Fysiotherapie
Beleidsplan Stichting Geschiedenis Fysiotherapie 2014-2019 Opgesteld door het Bestuur van de SGF. Geaccordeerd per:2 juni 2014 Beleidsdocument 2014-2019 Stichting Geschiedenis Fysiotherapie Page 1 Inleiding
Het is niet meer wat het geweest is. Tijd voor actie!
Conferentie Cultuureducatie West-Brabant Het is niet meer wat het geweest is. Tijd voor actie! De begrippen kunst, cultuur en schoonheid Verder met cultuureducatie Mathieu Weggeman, Roosendaal, 17 juni
Wat zijn identiteiten?
Identiteit in tijden van globalisering en migratie Pieter-Paul Verhaeghe PhD student Sociologie Universiteit Gent Redactielid Poliargus 1 Wat zijn identiteiten? 2 Identiteiten = sociale constructies Product
Schenken aan een museum?!
Schenken aan een museum?! Er worden heel veel objecten en dus erfgoed bij de mensen thuis bewaard. Het begint meestal met een dingetje dat - vaak per toeval - gekregen of aangekocht wordt. Eens men daar
De Relatie tussen Mindfulness en Psychopathologie: de Mediërende. Rol van Globale en Contingente Zelfwaardering
De Relatie tussen Mindfulness en Psychopathologie: de Mediërende Rol van Globale en Contingente Zelfwaardering The relation between Mindfulness and Psychopathology: the Mediating Role of Global and Contingent
Biënnale van de Schilderkunst: De mens in beeld
Biënnale van de Schilderkunst: De mens in beeld De Biënnale van de Schilderkunst is dit jaar aan haar derde editie toe Dit tentoonstellingsproject ontstond uit de museale ambitie van zowel het Roger Raveelmuseum
De Invloed van Religieuze Coping op. Internaliserend Probleemgedrag bij Genderdysforie. Religious Coping, Internal Problems and Gender dysphoria
De Invloed van Religieuze Coping op Internaliserend Probleemgedrag bij Genderdysforie Religious Coping, Internal Problems and Gender dysphoria Ria de Bruin van der Knaap Open Universiteit Naam student:
Checklist: de vijf waarden en de Gemeenteraadsverkiezingen 2014
Checklist: de vijf waarden en de Gemeenteraadsverkiezingen 2014 Op 19 maart 2014 zijn er weer gemeenteraadsverkiezingen. De politieke partijen zijn daarmee al druk in de weer ondermeer door het opstellen
De Relatie tussen Dagelijkse Stress, Negatief Affect en de Invloed van Bewegen
De Relatie tussen Dagelijkse Stress, Negatief Affect en de Invloed van Bewegen The Association between Daily Hassles, Negative Affect and the Influence of Physical Activity Petra van Straaten Eerste begeleider
Examenprogramma maatschappijleer havo/vwo
Examenprogramma maatschappijleer havo/vwo Havo Het eindexamen Het eindexamen bestaat uit het schoolexamen. Het examenprogramma bestaat uit de volgende domeinen: Domein A Vaardigheden Domein B Rechtsstaat
Open cultuur data in de praktijk Werkbijeenkomst Nederlands-Vlaamse samenwerking bij digitalisering van het cultureel erfgoed
Open cultuur data in de praktijk Werkbijeenkomst Nederlands-Vlaamse samenwerking bij digitalisering van het cultureel erfgoed Johan Oomen @johanoomen Hoofd R&D Nederlands Instituut voor Beeld en Geluid
Visual Storytelling Analyse van een Infographic. Het Frisia-Nederland conflict
Visual Storytelling Analyse van een Infographic Het Frisia-Nederland conflict Student: Yannick van Hierden Id-code : 1609791 E-mail : Yannickvanhierden@student.hu.nl Docent: Gerard Smit Minor: Editorial
www.prismaproject.nl Fris je geheugen op 1
www.prismaproject.nl Fris je geheugen op 1 Thuis in Rotterdam In januari 2003 ging de pilot van de inburgeringcursus Thuis in Rotterdam van start. Wekelijks bezoeken inburgeringcursisten van het ROC Zadkine
Op reis door het rijk der Letteren en der Godgeleerdheid
History Christiane Simone Stadie Op reis door het rijk der Letteren en der Godgeleerdheid Herinneringen van mijne academiereis in 1843 (Abraham Des Amorie van der Hoeven Jr.) Seminar paper Christiane
Stichting Leaders of Today. Beleidsplan. Samensteller: Andre Damian
Stichting Leaders of Today Beleidsplan 2016 Samensteller: Andre Damian 15-4-2016 Inhoud Inleiding... 3 Onze missie... 4 Ambitie... 4 Actueel beleid 2015-2016... 5 Bestuur... 5 Projectbegroting... Fout!
SAMENVATTING (Dutch summary)
(Dutch summary) 349 Dit boek is een onderzoek naar een bijzondere vorm van zelfrepresentatie: het creëren van een (publiek) zelf doorheen kunstwerken. Het onderwerp van het onderzoek is de Britse filmmaker
De drie-engelenboodschap, ACTUEEL!
De drie-engelenboodschap, ACTUEEL! Missie De missie van de Kerk van de Zevende-dags Adventisten is de verkondiging van het eeuwig evangelie zoals verwoord in de drieengelenboodschap van Openbaring 14:6-12.
Projectplan EersteWereldoorlog.nu Samenvatting
1 1. Inleiding In 2014 was het honderd jaar geleden dat de Eerste Wereldoorlog uitbrak. In 2014-2018 wordt wereldwijd stilgestaan bij de herdenking van de Eerste Wereldoorlog. Hoewel Nederland neutraal
Initiatiefvoorstel Fractie Front Verhogen bedrag bestuursbeurzen
Fractie Front Warandelaan 2 5037 AB Tilburg E: info@fractiefront.nl T: 013 466 8780 I: www.fractiefront.nl To: University Council From: Fractie Front Date: 11 th of December 2015 Reference: Higher the
Toezicht en moraliteit.
Toezicht en moraliteit. Over professionele waarden in de zorgsector Gabriël van den Brink Congres-NVTZ 10-11-2016 1 Moral sentiments in modern society Adam Smith (1723-1790) The Wealth of Nations (1776)
Reizende expositie Herstel, Groei en Vernieuwing 1940-1965
Reizende expositie Herstel, Groei en Vernieuwing 1940-1965 De wederopbouw van Nederland in de periode 1940-1965 is een belangrijke ontwikkeling in de Nederlandse geschiedenis. Het was een periode van herstel
Opgave 1 Heeft het vrijwilligerswerk toekomst?
Opgave 1 Heeft het vrijwilligerswerk toekomst? Bij deze opgave horen tekst 1 en 2 en de tabellen 1 tot en met 3 uit het bronnenboekje. Inleiding In Nederland zijn ruim 4 miljoen mensen actief in het vrijwilligerswerk.
De minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap, handelend als bestuursorgaan, hierna te noemen: minister van OCW,
Cultuurconvenant 2017 2020 Ministerie van OCW Landsdeel Oost De minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap, handelend als bestuursorgaan, hierna te noemen: minister van OCW, en Gedeputeerde Staten van
INHOUD. 2. Inleiding. 3. Analyse. 4. Plan van aanpak. 6. Opdracht en Organisatie. 7. Financiën. 8. Doelstelling
INHOUD 2. Inleiding 3. Analyse 4. Plan van aanpak 6. Opdracht en Organisatie 7. Financiën 8. Doelstelling Inleiding In de loop van het jaar 2012 werd het duidelijk dat er ten gevolge van de ontstane moeilijkheden
Koninklijk Zeeuwsch Genootschap Der Wetenschappen (1768- )
Koninklijk Zeeuwsch Genootschap Der Wetenschappen (1768- ) Oprichting In 1768 werd het Zeeuwsch Genootschap der Wetenschappen officieel opgericht. De aanleiding vormde een initiatief uit Vlissingen tot
Een eigen-cultuurhuis, wat is het? wat doet het? wat moet het? Nota ten behoeve van de Raad voor Cultuur; 21 november 2001
Een eigen-cultuurhuis, wat is het? wat doet het? wat moet het? Nota ten behoeve van de Raad voor Cultuur; 21 november 2001 Een eigen cultuurhuis? Het begrip eigen-cultuurhuis is ontwikkeld tegen de achtergrond
Lezingen Museum Vakdagen 2015, donderdag 28 mei. Lezingzaal foyer begane grond
Lezingen Museum Vakdagen 2015, donderdag 28 mei Lezingzaal foyer begane grond Tijd: 10.45 11.30 uur Bedrijf: Flash Services Onderwerp: Kritische communicatie: Zijn uw kunststukken, medewerkers en bezoekers
WINDOWS Tentoonstelling van conceptuele kunst
Tentoonstelling van conceptuele kunst Gallery Louiza Antwerp presenteert Tentoonstelling van conceptuele kunst (NL) Opening event 19 April 2013 18.00-21.00 Tentoonstelling 20 April 2013 26 Mei 2013 vrijdag,
Published in: Onderwijs Research Dagen 2013 (ORD2013), mei 2013, Brussel, Belgie
Samenwerkend leren van leerkrachten : leeropbrengsten gerelateerd aan activiteiten en foci van samenwerking Doppenberg, J.J.; den Brok, P.J.; Bakx, A.W.E.A. Published in: Onderwijs Research Dagen 2013
Programma Open dag zaterdag 28 februari 2015 Program Open Day Saturday 28 February 2015
Programma Open dag zaterdag 28 februari 2015 Program Open Day Saturday 28 February 2015 Tijd 09.15 09.45 Je bent op de Open dag, wat nu? Personal welcome international visitors 10.00 10.45 Je bent op de
Bescherming bouwhistorie monumenten 2e groep
Embargo tot 7 juni 2015 Onderwerp Bescherming bouwhistorie monumenten 2e groep Programma Cultuur & Cultuurhistorie & Citymarketing Portefeuillehouder B. van Hees Samenvatting Op 27 januari 2010 heeft de
OPEN CULTUUR DATA Een bottom-up initiatief vanuit de erfgoedsector"
OPEN CULTUUR DATA Een bottom-up initiatief vanuit de erfgoedsector" Lotte Belice Baltussen, Nederlands Instituut voor Beeld en Geluid @lottebelice Lottebelice Wikimedia Conferentie Nederland Utrecht, 12
Emotioneel Belastend Werk, Vitaliteit en de Mogelijkheid tot Leren: The Manager as a Resource.
Open Universiteit Klinische psychologie Masterthesis Emotioneel Belastend Werk, Vitaliteit en de Mogelijkheid tot Leren: De Leidinggevende als hulpbron. Emotional Job Demands, Vitality and Opportunities
Canon en kerndoelen geschiedenis PO
Canon en kerndoelen geschiedenis PO bron: http://www.entoen.nu/primair-onderwijs/didactisch-concept/leerplan-(slo)/geschiedenis In dit hoofdstuk over canon en geschiedenis wordt eerst ingegaan op de recente
Nederlandse Samenvatting
Nederlandse Samenvatting De Protestantse Kerk in Nederland (PKN) onderhoudt middels de organisaties Kerk in Actie (KiA) en ICCO Alliantie contacten met partners in Brazilië. Deze studie verkent de onderhandelingen