Licht in de chrysant Kortedagplant Kortedag (KD) Langedag (LD) Teelt
|
|
- Lien Adam
- 7 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Licht in de chrysant De chrysant vormt van nature een aantal spruiten vanuit het ondergrondse deel van de (uitbloeiende) stengel. In het voorjaar groeien deze uit tot opgaande, enigszins verhoute stengels, na de zomer wordt er een bloemknop gevormd. Na knopvorming lopen de bovenste okselknoppen massaal uit. Ze vormen een paar bladeren en daarna een eindstandige knop, waarna ook de okselknoppen van de bladeren weer uitlopen en knoppen vormen. (Bron: Hemming s., et. al., 2004, Optimaal gebruik van natuurlijk licht in de glastuinbouw over de tomaat) Kortedagplant De jaarrond chrysant is een kwantitatieve kortedagplant. Dit wil zeggen dat de chrysant bloemknoppen aanlegt als de dagen korter worden. Dat gebeurt wanneer de daglengte korter is dan 14-14,5 uur. Deze grens wordt de kritische daglengte genoemd. Kortedag (KD) In de winter is er voor de chrysant een natuurlijke KD. Deze periode begint in de praktijk rond half september en eindigt begin maart. Van maart tot half september moet er verduisterd worden. Langedag (LD) In de zomer heerst er voor de chrysant een natuurlijke LD (langer dan 16 uur). Maar vanaf eind juni neemt de daglengte weer af en is vanaf begin augustus 15 uur. Vanaf die tijd wordt er fotoperiodisch belicht tot eind april/begin mei. Teelt Chrysant wordt geteeld door middel van: één stek levert één oogstbare tak. De in blokjes gewortelde stekken worden in gaas op de volle grond uitgezet. Het gaas wordt, naarmate het gewas hoger wordt, omhoog getrokken ter ondersteuning. Verwarming hangt boven en tussen het gewas. Steeds vaker wordt het steungaas geïntegreerd met de gewasverwarming tot een hijsverwarmingssysteem. Watergift is 3 tot 5 keer per week, via beregening over het gewas heen. Vaak is het mogelijk om een teeltbed in een keer te oogsten. Een uniforme lichtverdeling over het gewas is voorwaarde om een heel bed ineens te kunnen oogsten. De plantafstand wordt aangepast aan de beschikbare lichthoeveelheid per seizoen. De plantdichtheid is dusdanig dat het volgroeide blad van de takken elkaar raakt. (Bron: Hemming s., et. al., 2004, Optimaal gebruik van natuurlijk licht in de glastuinbouw over de tomaat) In het begin van de teelt krijgen de planten een lange dag om ze vegetatief te houden. In de langedagfase wordt het aantal bladeren aangelegd dat nodig is voor uitgroei tot de gewenste taklengte. Bij gebruik van assimilatiebelichting wordt in de lange dag meestal rond 20 uur belicht. Daarna wordt de daglengte verkort tot ca 11 uur waarbij knopvorming wordt geïnduceerd. Kort na het begin van de kortedagfase, als de centrale knop is geïnduceerd, wordt enkele dagen langedag gegeven voor bladvorming aan de zijscheuten, voordat ook die in de kortedag tot knopinductie worden aangezet. Dit tussenlicht verlengt de teeltduur maar geeft beter gevormde en zwaardere takken. De kortedagbehandeling in de zomer wordt bereikt door het verduisteringsscherm in de vroege ochtend en latere avonduren te sluiten. De lichtperiode wordt daarmee ingeperkt tot een lengte van 11 uur. De langedag in de winter via lage intensiteitbelichting, vaak gerealiseerd als nachtonderbreking. Hierbij zijn de planten het gevoeligst in het rode deel van het spectrum. (Bron: Hemming s., et. al., 2004, Optimaal gebruik van natuurlijk licht in de glastuinbouw over de tomaat)
2 Lichtsom De lichtsom speelt een grote rol bij onder andere: - Fotosynthese - Vegetatieve en generatieve groei - Fotoperiodiciteit - Langedag BladGetal (LD-BG) - Het in rust gaan van planten Fotosynthese Via de fotosynthese krijgt de plant de beschikking over suikers. Deze voorzien de plant van energie. Bovendien vormen suikers grondstoffen voor allerlei verbindingen die ontstaan als reactie op LD en KD. Daglengte-effecten zijn daarom vaak niet los te zien van de fotosynthese. De fotosynthese-efficiëntie neemt af bij toenemende lichtintensiteit. Vegetatieve en generatieve groei Voor een optimale groei en bloei moet de lichtintensiteit voor een groot deel van de dag boven de 330 W m² globale straling. Deze richtwaarden worden ongeveer vanaf half april tot begin september gehaald, gedurende 4 tot 4,5 maand. Vegetatieve groei De groei kan ondermeer worden beschreven met relatieve groeisnelheid, bladaanleg- en lengtegroeisnelheid en gewichtsgroei. Relatieve groeisnelheid (RGR): Als het lichtniveau verdubbeld wordt van 80 naar 160 µmol m²/s (ongeveer 5700 naar lux) neemt de RGR met 59% toe. De lichtsommen zijn 50 en 100 J/cm² PAR na belichting met HPIlampen gedurende 8 uur. Deze zijn te vergelijken met waarden die half december en begin februari in de kas bereikt worden. Het bladoppervlak per gram plant neemt hierbij af terwijl het blad dikker wordt. Het omgekeerde gebeurt wanneer de hoeveelheid licht vermindert. Deze verschijnselen zijn in de zomer bekend. Bladaanleg- en lengtegroeisnelheid: De overgang van de LD- naar de KD-fase, hangt af van de lengte van een gewas. In de zomer is deze bijvoorbeeld 25cm en in de winter 50 cm waarmee een uiteindelijke lengte van 90 cm bij de oogst kan behalen. Het aantal aangelegde bladeren en daarmee het aantal internodiën zal in beide gevallen min of meer gelijk zijn. Gewichtsgroei: De chrysant heeft ten opzichte van de tomaat tweemaal zoveel tijd nodig om tot 100 gram uit te groeien. Bij jonge planten is het verschil kleiner. In de winter vergroot de chrysant per gram drogestof het bladoppervlak om meer licht op te kunnen vangen. Generatieve groei De hoeveelheid daglicht is van invloed op de effectiviteit van de belichting voor dagverlenging. Dit geldt ook voor nachtonderbreking (Sachs, 1980). Hoe hoger de daglichtsom hoe meer stuurlicht nodig is om de aanleg van bloemknoppen te remmen of tegen te houden. Lichtsom/intensiteit en LB-BG: Van oktober tot half maart treedt er vertraging op in de bloemaanleg omdat er dan een lagere lichtsom dan 259 J cm²/d. Boven die lichtsom blijft het aantal bladeren gelijk. De bloemknop zal toch eerder aangelegd worden omdat de bladeren sneller afgesplitst worden. Lichtsom en bloemaanleg tijdens KD: Bij meer licht verloopt de bloemaanleg sneller en gelijkmatiger, de bloei volgt eerder.
3 Rozetstadium Als gedurende enige weken bij heel weinig licht geteeld wordt, kunnen bepaalde rassen in het rozetstadium overgaan. Door de temperatuur op minimaal 17ºC te houden kan dit voorkomen worden. Bij weinig licht zoals 29 J cm²/d PAR gaan zaailingen in KD voor 86% in rozetvorm over, bij 86 J cm²/d PAR maar voor 20% (De Jong, 1989). Drogestofproductie Er bestaat een nauw verband tussen drogestofopbouw en de onderschepte hoeveelheid licht. Dit wordt aangetoond bij schermproeven in de zomer in Wageningen (Heuvelink et al., 2002). Er bestaan een aantal berekeningen om de versgewichtproductie te bereken. Bij die berekeningen wordt gebruikgemaakt van het begrip lichtbenuttingsefficiëntie (LBE). Dit geeft de drogestofproductie per megajoule PAR aan: - de hoeveelheid drogestof, geproduceerd door een gezond gewas, - de hoeveelheid onderschepte (geabsorbeerde) straling door dit gewas. Belangrijk is onder welke omstandigheden de LBE bepaald wordt. Het CO 2 -gehalte en temperatuur hebben bijvoorbeeld grote invloed. In de zomermaanden zijn die klimaatfactoren vaak niet optimaal te regelen. Bovendien zullen de planten minder efficiënt met licht omgaan bij hoge lichtsommen. Hierdoor zal de LBE in de zomer (3,5 g) lager zijn dan in de winter (4,7 g). Dat seizoensverschil wordt voor 30% verklaard door een (te) lage CO 2 -concentratie (400 dpm) in de zomer tegen 1000 dpm in de winter. De LBE is het nettoverschil tussen fotosynthese en (onderhouds)ademhaling. Aanvulling van de lichthoeveelheid door belichting levert in het traject van J cm²/d PAR een zeer hoge groeiwinst op. Plantdichtheid Uit een simulatie met het Wageningse groeimodel Chrysim kwam naar voren dat belichting in de winter met een intensiteit van 104 µmol m²/s een aanvaardbare kwaliteit chrysantentak verkregen kan worden met zomers plantdichtheden (Lee et al., 2002). Veranderingen in ruimte per plant levert evenredige veranderingen in plantgewichten op, dus 20% meer ruimte, levert 20% zwaardere planten op. De extra lichtsom kan direct worden vertaald naar een aanpassing van de plantdichtheden (Langton et al., 1999). De plantdichtheid heeft direct invloed op zowel het aantal als het gewicht per bloem. Verhoging van de plantdichtheid van 32 tot 64 planten per m² veroorzaakte bepaalde Wageningse proeven het aantal bloemen per tak met 48% (Heuvelink et al., 1998). Lengtegroei De plantdichtheid speelt een belangrijke rol op de takkwaliteit (Huld et al., 1997) door het nauwe verband met het microklimaat binnen het gewas, namelijk met de lichtintensiteit en kwaliteit (spectrum). Bij grote plantdichtheden wordt een dicht bladpakket gevormd dat het meeste rode licht uit het licht weg filtert, terwijl het verrood licht voor een groot deel wordt doorgelaten. Dit heeft als gevolg dat de lengtegroei van de hoofdtak wordt gesimuleerd en de uitloop van de okselknoppen geremd (Heins en Wilkens, 1979). Dit resulteert in minder stevige takken (Heij et al., 1987). Korte plant Als de plantdichtheid erg hoog oploopt van planten per m² vermindert de planthoogte sterk, speciaal in de winter (Langton et al., 1999). Dit wordt verklaard doordat er weinig licht per plant beschikbaar is en daarnaast veel bladeren in de schaduw staan die weinig suikers opbouwen maar wel verbruiken. Hierdoor vermindert de groeisnelheid. Dus zijn de suikers de limiterende factor voor stengelstrekking bij hoge plantdichtheden. Daarom is de invloed van assimilatiebelichting overdag goed te verklaren. Dan nemen de lengte en dikte van de stengel toe, althans in de wintermaanden (Eng, 1985). De extra suikers komen kennelijk ten goede aan de stengelgroei. (Bron: Spaargaren J.J., 2002, Jaarrond chrysanten, Teelt en achtergronden)
4 Invloed licht op temperatuur Er bestaat een wisselwerking tussen de lichtsom en de temperatuur. Dit blijkt bijvoorbeeld uit de reacties van een oud Amerikaanse ras, Gold Coast. Deze vormt gemakkelijk knoppen bij 11 C en veel licht. Bij weinig licht bij 11 C geen knoppen aangelegd en wel bij 16 C. in Israel met veel licht worden zelfs chrysanten geteeld bij C s nachts. In Amerika (waar de winters niet zo donker zijn) wordt een minimum nachttemperatuur van 15,5 C gehanteerd tegenover 17 C in Nederland. Ook de Jong en van der Hoeven gaven in 1980 al aan dat bij veel licht overdag een langer nachttemperatuur ingesteld kan worden. Onderzoeksresultaten zijn hier echter schaars. Een nadeel van verlaging van de nachttemperatuur kan zijn dat er positieve DIF ontstaat of groter wordt waardoor het gewas extra gaat strekken. Tussen de rassen bestaan grote verschillen in temperatuurgevoeligheid. In verband daarmee kunnen in het algemeen uitspraken gedaan worden over de optimumtemperatuur. Bovendien is er een wisselwerking met de hoeveelheid licht en ander klimaatfactoren. De optimumtemperatuur kan beoordeeld worden aan de reactietijd, drogestof en versgewichtverdeling ten aanzien van de; gehele plant, bloemen, stengel, bladeren en wortels. Reactietijd Meestal is er een duidelijk verband tussen de gemiddelde lichtsom per dag voor zowel de bloemaanleg (initiatie) als de periode voor bloemontwikkeling (Hughes et al., 1971, Langton, 1987). Assimilatiebelichting kan door verhoging van de lichtsom de reactietijd verkorten (Cockshull, 1979, Cockshull et al., 1972, Langton, 1987). Naarmate de lichtsom hoger wordt, neemt het absolute effect uiteindelijk af (Karlsson et al., 1986) door licht verzadiging (Langton, 1987, Hidden et al., 1994). Drogestof en versgewicht De grootste hoeveelheid drogestof bouwt Bright Golden Anne op bij hoge temperaturen en hoge lichtsommen. De hoogste lichtsom is vergelijkbaar met die in april in de kas. Waarschijnlijk zal de drogestof opbouw bij nog meer licht verder kunnen toenemen. Het totale versgewicht wordt weinig beïnvloed door de dag en nachttemperatuur. Het bloemoppervlak dat berekend wordt uit de bloemgrootte en het aantal bloemen vertoond een optimumreactie ten opzichte van de temperatuur en lichtsom (Karlsson et al., 1989). Als de etmaaltemperatuur stijgt, wordt het bloemoppervlak groter tot een optimum om daarna snel te dalen bij 30 C. De optimale temperaturen liggen tussen de 18 en 20 C, afhankelijk van de lichtsom. De nachttemperatuur heeft een grotere invloed op het uiteindelijke bloemoppervlak dan de dagtemperatuur. De gemiddelde bloemgrote van Bright Golden Anne is bij 20 C en het laagste lichtniveau 7cm, maar neemt toe tot 11 cm bij het hoogste licht niveau. Bij 30 C en het hoogste lichtniveau zijn de bloemen maar 2 cm in doorsnede. De optimale dag- en nachttemperatuur voor de ontwikkeling van de grootste bloemen veranderd van 21/14 C naar 20/18 C als de straling toeneemt. Hogere lichtsommen, evt. door assimilatiebelichting, bevordert het groter en uniformer worden van de bloemen. Bovendien komen de planten gelijkmatiger in bloei (Karlsson et al., 1986, 1989). De toename in bloemgrootte kan een gevolg zijn van een hoger aantal buis- en lintbloemen, maar de bloemen zelf kunnen ook groter worden. Cockshull heeft in 1971 aangetoond dat de lichtsom voor een deel het aantal bloempjes bepaalt. Zo heeft hij bij een ras 300 bloempjes geteld bij 375 J cm²/d PAR en maar 200 bij 31 J cm²/d PAR. Deze vermindering trad vooral op als er weinig licht was in de fase waarin de aanleg van lintbloemen begon. De bloemknoppen en de bloemen nemen bij hogere lichtsommen in gewicht toe. Hogere lichtniveaus stimuleren de uitloop en strekking van okselknoppen (Acoc et al., 1979) en daardoor het aantal bloemen per plant (Parups, 1978). Het positieve effect van de lichtintensiteit op het aantal zijtakken is rasafhankelijk. Bij weinig licht gaat een groter deel van de drogestof naar de bladeren, dit gaat ten koste van de wortels.
5 De wortel/scheutverhouding in drogestof neemt af naarmate de planten zich in de kortedagperiode ontwikkelen tot bloei bij alle combinaties van de groeifactoren licht en temperatuur. De wortels krijgen relatief steeds minder drogestof toebedeeld. (Bron: Spaargaren J.J., 2002, Jaarrond chrysanten, Teelt en achtergronden) Belichting De meeste bedrijven maken gebruik van belichting. De belichting kan gebeuren via een cyclische belichting met gloeilampen, en door middel van assimilatie belichting. Vegetatieve fase (LD-fase): Met de belichting door middel van gloeilampen wordt 5 tot 7 minuten per half uur belicht. Het belichten begint rond á uur. En eindigt rond 4 uur. De belichtingstijden worden bijgesteld aan de hand van de natuurlijke daglengte, zodanig dat er nooit een periode is waarbij het langer dan 5 uur aaneengesloten donker is. Met assimilatiebelichting wordt in de winter 24 uur per etmaal belicht en in het vroege voorjaar wordt ongeveer 20 uur per dag belicht. Vanaf begin april wordt overgegaan op nachtonderbreking met behulp van de assimilatielampen. Om het gewas vegetatief te houden is het dan voldoende om na 6 á 7 uur donker 2 uur de assimilatielampen aan te zetten. Generatieve fase (KD-fase) Op bedrijven met assimilatiebelichting wordt de nachtlengte verkort. Hierdoor kan langer belicht worden. Hier is echter wel enkele voorzichtigheid bij geboden want de bloei kan gemiddeld 2-4 dagen vertraagd worden door verkorting van de nachtlengte van 13 tot 12 uur. Bovendien zijn er grote rasverschillen. In het voorjaar wordt een nachtlengte van 12,5 uur aangehouden. Elk half uur minder verduisteren kan een groeiverbetering opleveren van 2-3%. Het gewas ontvangt dan meer uren licht per dag en produceert dus meer assimilaten. Na de langste dag is het aan te bevelen weer terug te gaan naar minimaal 13 uur per nacht. Hierdoor wordt de kans op bloeivertraging kleiner. In het verleden een aantal onderzoeken plaatsgevonden naar het gebruik van assimilatiebelichting. In de onderstaande paragraven zal een aantal onderzoeken worden samengevat. (Bron: Spaargaren J.J., 2002, Jaarrond chrysanten, Teelt en achtergronden) De intensiteit van assimilatiebelichting bij Chrysanthemum In 2001 en 2002 hebben er in een onderzoek twee teelten met verschillende belichtingsniveaus bij chrysant plaatsgevonden. Het doel was om na te gaan of de planttemperatuur beïnvloed werd door het lichtniveau. Als dit het geval is zou de ruimtetemperatuur mogelijk kunnen worden verlaagd en zo zou enige energiebesparing mogelijk zijn. Uit de proeven met 4000 lux en 8000 lux bleek dat de extra lichtsom de hoofdreden is voor de extra groei die gerealiseerd wordt. Belangrijke vraag was of de lichtintensiteit de planttemperatuur beïnvloedt. Dit werd in de winter wel gemeten. In de voorjaarsteelt waren de metingen onvoldoende betrouwbaar. In het onderzoek is onderscheid gemaakt tussen een lange en korte belichtingsduur in de lange dag. Hierbij werd in de eerste teelt 24 uur of 12 uur extra licht gegeven en in tweede proef werd 24 uur of 20 uur belicht. Verschillen in groei tijdens de lange dag waren er niet. Zowel de gewichtstoename als het aantal bladeren als de lengtegroei gaf geen verschil bij dezelfde lichtsom. Verschil was wel zichtbaar aan het einde van de teelten. Bij voldoende beschikbaarheid van CO 2 is het raadzaam om de assimilatiebelichting maximaal in te zetten. Vanwege de extra groei en daarmee productie die gerealiseerd kan worden met 8000 lux in de winter biedt deze hoge belichtingsintensiteit in de chrysant mogelijkheden. Tegen een kostprijsverhoging van 2 á 3 cent /tak staan voordelen van productieverhoging in de winterperiode. (Bron: Gelder de A., 2005, Effecten van intensiteit assimilatiebelichting bij Chrysanthemum)
6 Groei -efficiëntie van belichting in verschillende teeltfases In het bovenstaande onderzoek is aangetoond dat hoge(re) belichtingsniveaus interessant kunnen zijn in de moderne chrysantenteelt. De chrysant blijkt ongevoelig te zijn voor continu belichten in de vegetatieve fase. Om te zien of er verschil is in groei in de vegetatieve fase, begin generatieve fase of in de fase voor de bloeiperiode, zijn in 2002 en 2003 een tweetal proeven uitgevoerd door PPO. Uit het onderzoek blijkt de bladoppervlakte in de laatste 4 weken van de teelt nauwelijks toe te nemen, door afsterving van blad wordt zelfs een afname geconstateerd. Het verlagen van het belichtingsniveau heeft in beide teelten geleid tot meer afsterving van oudere bladeren. Verder blijkt de groeisnelheid in de laatste periode van de teelt af te nemen. Het effect van het verlagen van de lichtintensiteit is zichtbaar. De eerste 2 weken na wijziging van de lichthoeveelheid is dit effect niet meetbaar in het versgewicht, maar wordt het verschil wel al zichtbaar bij de toename van het drooggewicht. Na 2 weken wordt het effect ook duidelijk bij het versgewicht. Dit effect komt voor bij beide teelten, ondanks dat het absolute lichtniveau sterk verschillend is. Concluderend kan gesteld worden dat het lichtniveau in beide teelten nog beperkend is en extra lichthoeveelheid voor een toename in groei zorgt. Het ras Euro vertoonde een geringe afname van groeisnelheid van versgewicht en drooggewicht per lichthoeveelheid in de laatste weken van de teelt in vergelijking met Reagan. Indien Euro continu werd belicht nam in de eerste teelt de groeisnelheid zeer weinig af. De groeisnelheid van de behandelingen met een lager lichtniveau in de laatste teeltfase nam sterker af. Reagan vertoonde in beide teelten een sterke afname in groeisnelheid van vers- en drooggewicht ongeacht de lichthoeveelheid. Concluderend kan gesteld worden dat de Euro meer gewicht maakt dan de Reagan. De Reagan slaat de energie meer op in de vorm van drogestof. De twee rassen laten een duidelijk ander groeipatroon zien en reageren daardoor afwijkend op het lichtaanbod in de laatste fase van de teelt. Gezien de toename van het drogestofgehalte tijdens de teelt, lijkt er nog perspectief om het toegediende licht beter te benutten tijdens de teelt. Energiezuiniger telen onder assimilatiebelichting is mogelijk door gebruik te maken van de afgegeven warmte van de lampen en door een lagere stooktemperatuur en een hogere luchtingstemperatuur in te stellen. De energiezuinige aanpak toont een trend tot langere planten, waarschijnlijk als gevolg van de grotere verschillen in minimum- en maximumtemperatuur, waardoor mogelijk meer remstof nodig zal zijn. Uit de vergelijking tussen kastemperatuur en planttemperatuur blijkt de belichting de planttemperatuur sterker te beïnvloeden dan de omgevingstemperatuur. Dit verklaart ook de afwezigheid van groeiverschillen tussen de twee behandelingen. Geconcludeerd kan worden dat belichting een andere, energiezuinigere, klimaatregeling mogelijk maakt. Uit de economische evaluatie kwam naar voren dat de onderzochte lichtniveaus de gehele teelt voldoende extra groei genereren om het rendabel te maken. (Bron: Gelder A. de, Korsten P., 2005 Assimilatiebelichting in Chrysant)
Bloem en vruchtvorming
//9 Bloem en vruchtvorming Leo Marcelis & Ep Heuvelink Wageningen UR: Leerstoel Plantenteelt in energiezuinige kassen & WUR Glastuinbouw (Leo.Marcelis@wur.nl) Leerstoelgroep Tuinbouwketens (Ep.Heuvelink@wur.nl)
Nadere informatieBelichting in de Glastuinbouw. Tom Dueck, Wageningen UR Glastuinbouw energiek2020, 17 maart 2011
Belichting in de Glastuinbouw Tom Dueck, Wageningen UR Glastuinbouw energiek2020, 17 maart 2011 Eén integrale aanpak met 7 transitiepaden: Programma Kas als Energiebron Energie besparen Duurzame energiebronnen
Nadere informatieStuurlicht: wat kunnen we ermee 2. Licht Event 10 december 2014 Arca Kromwijk, Wageningen UR Glastuinbouw
Stuurlicht: wat kunnen we ermee 2 Licht Event 10 december 2014 Arca Kromwijk, Wageningen UR Glastuinbouw arca.kromwijk@wur.nl Stuurlicht Freesia Normaal assimilatielicht (SON-T 35 µmol/m 2 /s) met stuurlicht
Nadere informatieLicht, belichting & kwaliteit. Tom Dueck, Wageningen UR Glastuinbouw KCB, 16 febr 2011
Licht, belichting & kwaliteit Tom Dueck, Wageningen UR Glastuinbouw KCB, 16 febr 2011 Licht en Belichting Waarom belichten wij? Jaarrond teelt Productieverhoging -> groeilicht Kwaliteitverbetering -> stuurlicht
Nadere informatieGerbera: maximale isolatie & lichtonderschepping
Gerbera: maximale isolatie & lichtonderschepping Eindstand, BCO, 26-09-2017 Nieves García, Frank Kempkes, Arie de Gelder, Eugenie Dings Proef doel en looptijd Doel Het energie- en CO 2 gebruik bij gerbera
Nadere informatieIntern projectnummer: 3242084800 I PT nummer: 13645.26
Intern projectnummer: 3242084800 I PT nummer: 13645.26 Inzicht in het optreden van bolblad bij chrysant Wim van Ieperen 1), Ruud Maaswinkel 2), René Corsten 3), Theo Roelofs 3), Aike Post 4) 1) Wageningen
Nadere informatieLED verlichting in kassen:
LED verlichting in kassen: met minder energie meer bloemen en groenten van betere kwaliteit Leo Marcelis Hoogleraar Tuinbouw en Productfysiologie Glastuinbouw: Nederland is wereldleider. Teelt van groenten,
Nadere informatie1 Dagverlenging met LED-belichting bij chrysant in de teelt van moederplanten
Verslag Doormeting LED-belichting Auteur: Bert Schamp 1 Dagverlenging met LED-belichting bij chrysant in de teelt van moederplanten Samenvatting In deze proef werden de Focus LED daglengtelamp + verrood
Nadere informatieHet gewas centraal. Balans assimilatenaanmaak en gebruik (vraag) Wat komt er aan de orde? 11/14/2008. lichtonderschepping fotosynthese.
11/14/28 Het gewas centraal Ep Heuvelink & Leo Marcelis Wageningen UR: Leerstoelgroep Tuinbouwketens WUR Glastuinbouw Met medewerking van: Menno Bakker, Benno Burema, Anja Dieleman, Tom Dueck, Frank Maas,
Nadere informatieLuchtbevochtiging in de zomerperiode: Wat wil de plant?
Luchtbevochtiging in de zomerperiode: Wat wil de plant? Leo Marcelis & Ep Heuvelink Wageningen UR: WUR Glastuinbouw Leerstoel Tuinbouwproductieketens Met medewerking van: Peter van Weel, Hendrik Jan van
Nadere informatieHybride belichting Chrysant
DLV Plant Postbus 7001 6700 CA Wageningen Agro Business Park 65 6708 PV Wageningen T 0317 49 15 78 Gefinancierd door Productschap Tuinbouw en Ministerie van Economische Zaken in het kader van het programma
Nadere informatie17/10/2013. Vermeerdering van boomkwekerijgewassen onder LED in een meerlagensysteem. Planten en licht. Invloed lichtkleuren (i.c.m.
Vermeerdering van boomkwekerijgewassen onder LED in een meerlagensysteem Planten en licht Technopool Sierteelt Destelbergen 10 oktober 2013 Pieter van Dalfsen en Leo Slingerland Groeilicht (PAR): fotosynthese
Nadere informatieDe minimale lichtbehoefte van Zantedeschia. P.J. van Leeuwen en J.P.T. Trompert
De minimale lichtbehoefte van Zantedeschia P.J. van Leeuwen en J.P.T. Trompert Praktijkonderzoek Plant & Omgeving Bloembollen, Boomkwekerij & Fruit 085 PPO 32 360851 00 PT 13637 Juni 2011 2011 Wageningen,
Nadere informatie1 Bloeisturing met LED-belichting in de teelt van ranonkel
Verslag Doormeting LED-belichting Auteur: Bert Schamp 1 Bloeisturing met LED-belichting in de teelt van ranonkel Samenvatting In deze proef werd een LED-groeilamp van de firma FocusLED getest in vergelijking
Nadere informatiePraktijkproef Super FK in Paprika 2010 bij de start van de teelt.
Praktijkproef Super FK in Paprika 20 bij de start van de teelt. Inleiding: Het doseren van Super FK zorgt primair voor een actiever/vegetatiever gewas, een betere en vollere gewasstand, met een betere
Nadere informatieKoeling en verneveling bij chrysant
Koeling en verneveling bij chrysant Onderzoek naar de invloed van verneveling overdag en koeling in de nacht op de groeisnelheid en kwaliteit van chrysant Marcel Raaphorst Ruud Maaswinkel Arie de Gelder
Nadere informatieDe basis van de doordrager nader beschreven
De basis van de doordrager nader beschreven Relatie tussen plantarchitectuur en fysiologie (review) Remco van Endschot Delphy Aardbeiendag 2017 Inhoud Inleiding Doordragers Bloemaanleg Rankaanleg Nachtonderbreking
Nadere informatieDe Meerwaarde van Diffuus Licht voor Gewas & Tuinder
De Meerwaarde van Diffuus Licht voor Gewas & Tuinder Zicht op Licht, 29 oktober 2013, Wageningen Tom Dueck, Wageningen UR Glastuinbouw Inleiding Natuurlijk zonlicht is gratis! Gratis licht voor groei,
Nadere informatieEvaluatie, Leerpunten en Plannen Perfecte Roos Energiezuinig geteeld. 31-10-2014, Arie de Gelder
Evaluatie, Leerpunten en Plannen Perfecte Roos Energiezuinig geteeld 31-10-2014, Arie de Gelder Opmerkingen vooraf De genoemde punten staan open voor discussie Er is geen prioriteit in de volgorde Als
Nadere informatieBesparen op Groeilicht
Besparen op Groeilicht Tom Dueck, Wageningen UR Glastuinbouw Het Nieuwe Telen Optimaal, 13 juni 2013 N etto fotosynthese (µm ol m -2 s-1) Groeilicht: wat hebben wij geleerd? SON-T belichting Belichtingsintensiteit
Nadere informatieInvloed van Stuurlicht op het gewas. Tom Dueck, Wageningen UR Glastuinbouw Maart 26, 2015
Invloed van Stuurlicht op het gewas Tom Dueck, Wageningen UR Glastuinbouw Maart 26, 2015 Deze projecten zijn gefinancierd vanuit het programma Kas als Energiebron, het innovatie- en actieprogramma van
Nadere informatie2. Het gewas. Voedergewassen
2. Het gewas Voedergewassen De plant Vegetatief - wortelstelsel - stengel - bladeren Generatief - kolf - pluim 2 Vegetatief (stengel en blad) Begint met bladeren stengel Lengte tot 4 meter Weinig zijstengels
Nadere informatieLicht Event. December Filip van Noort met dank aan o.a. Tom Dueck en Leo Marcelis
Licht Event December 2014 Filip van Noort met dank aan o.a. Tom Dueck en Leo Marcelis Wat meer grip op licht -> maar hoe nu verder? Conclusies en kennis uit Grip op licht? Geleerd dit jaar met andere gewassen?
Nadere informatieIntroductie temperatuur
Introductie temperatuur Met temperatuur kan de balans in de plant worden gehouden. De temperatuur bepaalt de snelheid van de processen die in de plant spelen. Onder een bepaalde temperatuur staan de processen
Nadere informatieVooronderzoek nabehandeling bij freesia (2011/2012)
Vooronderzoek nabehandeling bij freesia (/212) Projectnummer 14263-33 NIETS UIT DEZE UITGAVE MAG WORDEN VERMENIGVULDIGD DOOR MIDDEL VAN DRUK OF OP WELKE ANDERE WIJZE OOK, ZONDER SCHRIFTELIJKE TOESTEMMING
Nadere informatie50% energiebesparing door betere lichtbenutting
50% energiebesparing door betere lichtbenutting Leo Marcelis Hoogleraar Tuinbouw en Productfysiologie, Wageningen Universiteit. Leo.Marcelis@wur.nl Ambitie Doelstelling: 50% minder energie én Verbetering
Nadere informatieEp Heuvelink & Leo Marcelis Wageningen UR: Leerstoel Tuinbouwproductieketens WUR Glastuinbouw
Haal meer uit licht! Ep Heuvelink & Leo Marcelis Wageningen UR: Leerstoel Tuinbouwproductieketens WUR Glastuinbouw Met medewerking van: Anja Dieleman, Tom Dueck, Sander Hogewoning, Govert Trouwborst Bijeenkomst
Nadere informatieVERSLAG. Invloed van lichtintensiteit en daglengte op de productie van Gerbera. Uitgevoerd door: DLV Facet
VERSLAG Facet Invloed van lichtintensiteit en daglengte op de productie van Gerbera Uitgevoerd door: DLV Facet Wageningen, Oktober 2005 Gerben Wessels Helma Verberkt Proeftuin Zwaagdijk Hans Meester Gefinancierd
Nadere informatieToepassing van belichting in de tuinbouw
Toepassing van belichting in de tuinbouw Liesbet Blindeman Destelbergen 18 januari 2012 Inhoud Wat is licht? Hoe kunnen we licht meten? Omrekeningsfactoren Toepassingen kunstlicht in de praktijk Licht:
Nadere informatieMogelijkheden van belichting door teeltsturing in jaarrondteelten paprika
Mogelijkheden van belichting door teeltsturing in jaarrondteelten paprika R. Maaswinkel B. Berkhout M. Raaphorst Praktijkonderzoek Plant & Omgeving Sector Glastuinbouw December 2003 Projectnummer 41704606
Nadere informatieMarletta (E20B.4541) Teeltrichtlijnen
Teeltrichtlijnen Marletta (E20B.4541) Plantmateriaal uniform plantmateriaal niet gevoelig voor koploosheid geschikt voor alle gangbare zaaidata en teelt-/stengelsystemen resistentie: HR: Tm:0-3 open en
Nadere informatieLED licht bij zonlicht. LED licht bij zonlicht. Lichtkleuren: effecten op planten. Lichtkleuren: effecten op planten IDC-LED.
LED licht bij zonlicht LED licht bij zonlicht Gewasbijeenkomst komkommer Bleiswijk, 28 maart 2019 Anja Dieleman, Kees Weerheim en Jan Janse Doel: komen tot goede basisspectra voor LED licht als aanvulling
Nadere informatieCO 2 : op zoek naar het optimum
1/31/27 CO 2 : op zoek naar het optimum Wat komt er aan de orde? Leo Marcelis & Ep Heuvelink Wageningen UR: WUR Glastuinbouw Leerstoelgroep Tuinbouwproductieketens Met medewerking van: Anja Dieleman, Tom
Nadere informatieERVARINGEN MET HET NIEUWE TELEN
ERVARINGEN MET HET NIEUWE TELEN Lezing door Barend Löbker VORTUS bv Programma: Klimaat Praktijkervaringen nieuwe telen Vragen/discussie Introductie Vortus BV: 2007 25 jaar geleden door Simon Voogt opgericht
Nadere informatieGialte (E20B.0132) Teeltrichtlijnen. enzazaden.nl. Raseigenschappen
Teeltrichtlijnen Gialte (E20B.0132) Raseigenschappen Lichtgeel geblokte paprika Tm:0-3 resistent Niet gevoelig voor gedegenereerde planten Vrij open, maar relatief compact gewas Eenvoudige zetting Uniforme
Nadere informatieWat is stuurlicht? Wat kunnen we ermee?
Wat is stuurlicht? Wat kunnen we ermee? Govert Trouwborst, Plant Lighting B.V. govert@plantlighting.nl www.plantlighting.nl 10 december 2014 Dr. ir. Sander Hogewoning & Dr. ir. Govert Trouwborst Expertise
Nadere informatieVermeerdering van boomkwekerijgewassen onder LED in een meerlagensysteem. Themabijeenkomst LED in de boomkwekerij
Vermeerdering van boomkwekerijgewassen onder LED in een meerlagensysteem Themabijeenkomst LED in de boomkwekerij Kennis & Innovatie Impuls regio Boskoop 23 januari 2014 Pieter van Dalfsen en Johan van
Nadere informatieInvloed van CO 2 -doseren op de productie en kwaliteit bij Alstroemeria
Invloed van CO 2 -doseren op de productie en kwaliteit bij Alstroemeria F. van Noort Praktijkonderzoek Plant & Omgeving B.V. Sector glastuinbouw januari 2004 PPO 411724 2003 Wageningen, Praktijkonderzoek
Nadere informatie1 Belichting tijdens beworteling van Buxus
1 Belichting tijdens beworteling van Buxus 1.1 Doel van de proef Er wordt een snellere beworteling van Buxus beoogd door extra licht in de donkere wintermaanden toe te dienen. 1.2 Administratieve gegevens
Nadere informatieModule: Energiebalans van de plant
Module: Energiebalans van de plant De drie plantbalansen: assimilatenbalans (evenwicht tussen aanmaak en verbruik assimilaten) energiebalans (evenwicht tussen aanvoer en afvoer van energie) waterbalans
Nadere informatie27/11/2015. Ontwerpen van nieuwe productiesystemen gebaseerd op LED belichting verlagen van de CO 2 voetafdruk. 1. Inleiding. 1.
Ontwerpen van nieuwe productiesystemen gebaseerd op LED belichting verlagen van de CO 2 voetafdruk Masterclass 22 oktober 2015 HAS Den Bosch BOGO project Klimaat en energie: nieuwe low input teeltsystem
Nadere informatieGialte (E20B.0132) enzazaden.nl. Teeltrichtlijnen. Raseigenschappen
Gialte (E20B.0132) Teeltrichtlijnen Raseigenschappen Lichtgeel geblokte paprika Tm:0-3 resistent Niet gevoelig voor gedegenereerde planten Vrij open, maar relatief compact gewas Eenvoudige zetting Uniforme
Nadere informatieStuurlicht: Hoe werkt het en hoe reageren gewassen erop?
Stuurlicht: Hoe werkt het en hoe reageren gewassen erop? 1.Introductie: Licht en planten 2.Voorbeelden lichtkleur en plantsturing Sander Hogewoning Plant Lighting B.V. 09 December 2015 Team: dr. ir. Sander
Nadere informatieWarmer of kouder? Sturen met de temperatuur
17-12-7 Warmer of kouder? Sturen met de temperatuur Ep Heuvelink & Leo Marcelis Wageningen Universiteit, Tuinbouwproductieketens Wageningen UR Glastuinbouw Waarom dit verhaal? Temperatuur belangrijke klimaatfactor
Nadere informatieLED als groeilicht; Wat weten we nu? Lisanne Helmus (Delphy IC) & Kees Weerheim (WUR Glastuinbouw). Energiek event 5 april 2018.
LED als groeilicht; Wat weten we nu? Lisanne Helmus (Delphy IC) & Kees Weerheim (WUR Glastuinbouw). Energiek event 5 april 2018. Belichting in de glastuinbouw Jaarrond gevraagde kwaliteit en kwantiteit
Nadere informatieLicht: betekenis voor 1-jarige zomerbloeiers
Licht: betekenis voor 1-jarige zomerbloeiers Tom Dueck & Filip van Noort, WUR Glastuinbouw December 11, 2008 Inhoud Wat is licht? Licht en planten: groeilicht Licht en planten: stuurlicht LEDs: ervaringen,
Nadere informatieWorkshops LichtEvent 9 december 2015
Workshops LichtEvent 9 december 2015 Door: André Flinterman Optimalisatie huidige belichting Om de lichtoutput van de lampen te verhogen is onderhoud essentieel. Ook om problemen te voorkomen. Waar moet
Nadere informatieBelichting, CO 2 en rookgasschade
2/18/28 Belichting, CO 2 en rookgasschade Wat komt er aan de orde? Leo Marcelis & Ep Heuvelink Wageningen UR: WUR Glastuinbouw Leerstoelgroep Tuinbouwproductieketens Met medewerking van: Anja Dieleman,
Nadere informatieEnergiebewust belichten: een hele kunst
Energiebewust belichten: een hele kunst Tom Dueck, Wageningen UR Glastuinbouw 10 november, 2009 Belichting in Nederland Tuinbouw onder glas 10 500 ha Glastuinbouw met kunstlicht - 2000 ha (19%) + 1% op
Nadere informatieStatus Groeimodel Gerbera
Status Groeimodel Gerbera 20 november 2013 Pieter de Visser, Frank van der Helm, Fokke Buwalda (Wageningen UR Glastuinbouw) i.s.m. Floriconsult, DLV Plant, telers, LTO Groeiservice Opbouw presentatie Aanleiding
Nadere informatieEnergiebesparing in de broei van lelies
Energiebesparing in de broei van lelies Hans Kok, Casper Slootweg en Jeroen Wildschut Door de hoge energiekosten zijn de kosten voor het broeien van lelies enorm gestegen. Bij een gelijkblijvende en soms
Nadere informatieEnergiemanagement Alstroemeria
Energiemanagement Alstroemeria Energie-efficiënte temperatuurstrategie in relatie tot belichting voor de teelt van Alstroemeria Monica Kersten, Edwin Rijpsma en Gerrit Heij Wageningen UR Glastuinbouw november
Nadere informatieD. Klapwijk. Vergelijking groei- en ontwikkelingssnelheid van tomaat, komkommer, paprika en chrysant,
Vergelijking groei- en ontwikkelingssnelheid van tomaat, komkommer, paprika en chrysant, 1976-1978 D. Klapwijk Naaldwijk, mei 1978 Intern verslag no. 23 PROEFSTATION VOOR DE GROENTEN- EN FRUITTEELT ONDER
Nadere informatieEnergiezuinige gefaseerde belichting in lelie. Casper Slootweg en Hans van Aanholt
Energiezuinige gefaseerde belichting in lelie Casper Slootweg en Hans van Aanholt Praktijkonderzoek Plant & Omgeving, Bloembollen, Boomkwekerij & Fruit PPO nummer 32 361524 00 PT nummer 14755 September
Nadere informatieZomerkwaliteit Lisianthus. Frank van der Helm
Zomerkwaliteit Lisianthus Frank van der Helm Probleem Na hete periode in de zomer onvoldoende lengte en takgewicht bij de kweker. Hypothese Probleem ontstaat door te vroege bloeminductie tijdens de opkweek
Nadere informatieINVLOED TOPPEN OPGROEI ENONTWIKKELING VAN POT- CHRYSANT EN KALANCHOE
Proefstation voor Bloemisterij en Glasgroente ISSN 185-015 Vestiging Aalsmeer Linnaeuslaan 2a, 11 JV Aalsmeer Tel. 0297-52525, fax 0297-52270 INVLOED TOPPEN OPGROEI ENONTWIKKELING VAN POT- CHRYSANT EN
Nadere informatieZomerkwaliteit van Lisianthus
Zomerkwaliteit van Lisianthus De invloed van temperatuur, lichtsom, RV en daglengte tijdens de opkweek op de kwaliteit van lisianthus in de zomer. Frank van der Helm, Piet Steenbergen, Herman van der Wekken
Nadere informatieWorkshop: Telen op plantbalans
Energiek Event Licht op besparing. 7 april 2016. Plant Dynamics, Sander Pot Workshop: Telen op plantbalans DE BASISPRINCIPES VAN HET NIEUWE TELEN ir. P.A.M. Geelen Ir. J.O. Voogt ing. P.A. van Weel Ook
Nadere informatie6 Nieuw: Plantvoice / gewasactiviteit en watergift
6 Nieuw: Plantvoice / gewasactiviteit en watergift De plant centraal stellen Het Nieuwe Telen heeft opnieuw aangetoond dat het voor een efficiënte klimaatregeling essentieel is om de plant centraal te
Nadere informatieEconomische haalbaarheid van supplementaire belichting in de gerberateelt
Economische haalbaarheid van supplementaire belichting in de gerberateelt Uitbreiding op het onderzoek met behulp van plantmonitor metingen en fotosynthese metingen Opdracht uitgevoerd voor: Productschap
Nadere informatieLED licht bij zonlicht
LED licht bij zonlicht Resultaten Alstroemeria 7-3-2019, Anja Dieleman, Kees Weerheim, Nieves Garcia Inleiding Sterke toename areaal belichting en geïnstalleerd vermogen Onder SON-T: warmte overschot,
Nadere informatieCO 2, temperatuur en energiebesparing
2/14/29 CO 2, temperatuur en energiebesparing Wat komt er aan de orde? Ep Heuvelink & Leo Marcelis Wageningen UR: Leerstoelgroep Tuinbouwketens WUR Glastuinbouw Met medewerking van: Susana Carvalho, Anja
Nadere informatieINVLOED VAN DIF OP DE GROEI VAN KUIPPLANTEN
Proeftuin Zuid-Nederland INVLOED VAN DIF OP DE GROEI VAN KUIPPLANTEN een oriënterend onderzoek r 1 K P P no \ 5 Horst, december 1997 Ing. C.A. de Beer Rapport Z10 «< s m i Ç0 ^
Nadere informatie28/05/2018. De plant belicht: Glastuinbouw: steeds meer licht. Licht heeft verschillende aspecten. (lux) Veel nieuwe mogelijkheden met LED
28/5/218 De plant belicht: Beïnvloeding van ontwikkeling, groei en weerbaarheid van planten door LED belichting Glastuinbouw: steeds meer licht SONt is nog de standard. Gegevens uit NL Prof dr ir Leo Marcelis
Nadere informatieMaxeza. Teeltrichtlijnen. enzazaden.nl. Raseigenschappen
Teeltrichtlijnen Maxeza Raseigenschappen Resistenties: HR: ToMV:0-2/Ff:A-E/Fol:0,1/For IR: On T: Si Vruchtvorm: vrij rond, alleen in begin iets platter. Kleur: egale kleuring naar donkerrood. Smaak: goed
Nadere informatieInvloed van zaadfractionering op de uniformiteit van bloeitijdstip en kwaliteit van Lisianthus
Invloed van zaadfractionering op de uniformiteit van bloeitijdstip en kwaliteit van Lisianthus Resultaten herfstteelt 2004 G. Heij en R. Elgersma Praktijkonderzoek Plant & Omgeving B.V. Business Unit Glastuinbouw
Nadere informatieInvloed van EC en RV op de groei en kwaliteit van Kalanchoë. Barbara Eveleens, Ep Heuvelink en Filip van Noort
Invloed van EC en RV op de groei en kwaliteit van Kalanchoë Barbara Eveleens, Ep Heuvelink en Filip van Noort Wageningen - UR Glastuinbouw april 7 7 Wageningen, Praktijkonderzoek Plant & Omgeving B.V.
Nadere informatieLED-belichting in aardbeien Aardbeiendag Erik Stappers Plant Specialist Horticulture 9 januari 2019
LED-belichting in aardbeien Aardbeiendag 2019 Erik Stappers Plant Specialist Horticulture 9 januari 2019 Agenda Intro Philips Horti LED Licht & rekenen met licht Efficient en effectief licht Resultaten
Nadere informatieBelichten bij CAM-planten (Phalaenopsis als case-studie)
Lichtevent december Belichten bij CAM-planten (Phalaenopsis als case-studie) Dr. ir. Sander Hogewoning (Plant Lighting B.V.) december Dr. ir. Sander Hogewoning & Dr. ir. Govert Trouwborst Expertise o.a.:
Nadere informatieTelen op basis van plantbalans bij koude teelten (voorbeeldgewas Freesia)
Telen op basis van plantbalans bij koude teelten (voorbeeldgewas Freesia) Presentatie ALV Freesia 25-01-2017 Sander Pot (Plant Dynamics) Ad Schapendonk (Photosyntax) Jan Snel (Adviesbureau JFH Snel) Hans
Nadere informatieBloemknopsturing Snijhortensia. Uitgevoerd door: DLV Facet Teake Dijkstra Helma Verberkt. Wageningen, Februari 2006
Facet Bloemknopsturing Snijhortensia Uitgevoerd door: DLV Facet Teake Dijkstra Helma Verberkt Wageningen, Februari 2006 In samenwerking met de landelijke Hortensia commissie LTO Groeiservice Gefinancierd
Nadere informatiePlanten en LED: een uitdagende toekomst
Planten en LED: een uitdagende toekomst Tuinbouw op weg naar 2030. 8 maart 2019, Arie de Gelder Historie Bron: Roadmap voor de transitie naar gewasbelichting met LEDs. De Ruijter, KEMA 2008 2 Opbouw presentatie
Nadere informatieOptimale benutting licht en CO 2 bij CAM-planten. Govert Trouwborst Plant Lighting B.V. Energiekevent 11 april 2019
Optimale benutting licht en CO bij CAM-planten Govert Trouwborst Plant Lighting B.V. Energiekevent april 9 Team: Dr. ir. Sander Hogewoning, Dr. ir. Govert Trouwborst, Stefan van den Boogaart & Andre Krause
Nadere informatieOnderzoek bolblad chrysant
Onderzoek bolblad chrysant Resultaten praktijkonderzoek op bedrijven in De Lier en Hoek van Holland Ruud Maaswinkel 1) Wim van Ieperen 2) Monica Kersten 1) Rapport GTB-1079 1) Wageningen UR Glastuinbouw
Nadere informatieWarmteafvoer tijdens verduistering van chrysant in de zomerperiode
Warmteafvoer tijdens verduistering van chrysant in de zomerperiode Ing. C.A.M. Bartels-Schouten B. Houter Praktijkonderzoek Plant & Omgeving B.V. Sector Glastuinbouw Oktober 2003 PPO 416 16006 2003 Wageningen,
Nadere informatieGrip op licht. Het Nieuwe Telen Potplanten: Meer energie besparing met meer natuurlijk licht en verbeterde monitoring
Grip op licht Het Nieuwe Telen Potplanten: Meer energie besparing met meer natuurlijk licht en verbeterde monitoring Filip v Noort, Wageningen UR Glas Financiering Kas als Energiebron van het PT en EZ
Nadere informatieResultaten onderzoek bolblad chrysant
Resultaten onderzoek bolblad chrysant 2011-2012 Ruud Maaswinkel 1), Fred van Leeuwen 1), Wim van Ieperen 2), Paul de Gelder 3) 1) Wageningen UR Glastuinbouw, 2) Wageningen UR Tuinbouw Productie Ketens,
Nadere informatieyvtsd^s.usdid f-lt Pt 05" H V- BIBLIOTHEEK PROEFSTATION VOOR TUINBOUVV ONDER GLAS TE NAALDWIJK hm/pap/wvrandijv
cv Bibliotheek Proefstation Naaldwijk Pt 05" H V- BIBLIOTHEEK PROEFSTATION VOOR TUINBOUVV ONDER GLAS TE NAALDWIJK hm/pap/wvrandijv yvtsd^s.usdid f-lt PROEFSTATION VOOR TUINBOUW ONDER GLAS TE NAALDWIJK
Nadere informatieBelichten op assimilatenbalans bij siergewassen
Belichten op assimilatenbalans bij siergewassen Sander Hogewoning Plant Lighting B.V. Energiekevent 11 april 2019 Team: Dr. ir. Sander Hogewoning, Dr. ir. Govert Trouwborst, ir. Stefan van den Boogaart
Nadere informatieGREENPORTKAS IN VOGELVLUCHT
12 GREENPORTKAS IN VOGELVLUCHT Duurzaamheid en maatschappelijk verantwoord ondernemen staan bij Greenportkas ondernemer Joep Raemakers hoog aangeschreven. De ondernemer wil tomaten telen, de uitputting
Nadere informatieLicht en planten (onder glas)
Licht en planten (onder glas) Tom Dueck, Wageningen UR Glastuinbouw Masterclass workshop, 17 april 2008 Inhoud Licht en straling Stuurlicht LEDs Diffuus Licht Zonlichtspectrum Straling Golflengte Opmerking
Nadere informatieLED-verlichting in de praktijk
LED-verlichting in de praktijk Liesbet Blindeman Destelbergen 8 juni 2011 Inhoud Wat is een LED en wat zijn de voordelen Toepassingen in de sierteelt Teelt van snijrozen Perkplanten Forcerie Azalea Kamerplanten
Nadere informatieAfbakening en testen van het lichtspectrum voor optimale assimilatiebelichting in kassen
Afbakening en testen van het lichtspectrum voor optimale assimilatiebelichting in kassen Fase 2: Kasproef Ernst van Rijssel, Nollie Marissen, PPO Glastuinbouw Sander Pot, Philips Lighting Praktijkonderzoek
Nadere informatieBelichting bij sla. Economische haalbaarheidsstudie. Marcel Raaphorst Jan Janse
Belichting bij sla Economische haalbaarheidsstudie Marcel Raaphorst Jan Janse Wageningen UR Glastuinbouw, Bleiswijk juni 2007 Projectnummer: 3242000149 2007 Wageningen, Wageningen UR Glastuinbouw Alle
Nadere informatieFotoperiodisch stuurlicht
Fotoperiodisch stuurlicht Verkenning van de mogelijkheden voor toepassing van fotoperiodisch stuurlicht om de groei te stimuleren Patricia de Boer & Leo Marcelis Wageningen UR Glastuinbouw, Bleiswijk September
Nadere informatieHet Nieuwe Telen Potplanten
Het Nieuwe Telen Potplanten Meer zonlicht, wijde temperatuurgrenzen Filip van Noort (WUR Glastuinbouw), Marcel Lieffering 29 september 2010 Achtergrond onderzoek Sommige potplanten worden in Nederland
Nadere informatieSysteeminnovatie Leliebroei
Systeeminnovatie Leliebroei Verbeterde energie-efficiëntie door perspectief op gedeeltelijke Meerlagenteelt met LED s en door groeiduurverkorting. Jeroen Wildschut, Henk Gude en Arie van der Lans Praktijkonderzoek
Nadere informatie1 E 38 3efstation voor de Groenten- en Fruitteelt onder Glas te Naaldwijk
Co Bibliotheek Proefstation Naaldwijk A 1 E 38 3efstation voor de Groenten- en Fruitteelt onder Glas te Naaldwijk 1>:M. proef FRur - da c -AS ; PLANTDICHTHEIDSPROEVEN BIJ VIER SLARASSEN (WjNTER 1975) door
Nadere informatieEffecten opvoeren van assimilatielampen
Effecten opvoeren van assimilatielampen Effect opvoeren van 400 en 600 Watt SON-T en Greenpowerlampen op het lichtspectrum van de lamp, de lichtopbrengst en de productie onder de lampen bij roos Ir. E.
Nadere informatieInvloed van plantselectie op de uniformiteit van bloeitijdstip en kwaliteit van Lisianthus
Invloed van plantselectie op de uniformiteit van bloeitijdstip en kwaliteit van Lisianthus Resultaten herfstteelt 2002 G. Heij, R. Engelaan en R. Elgersma Praktijkonderzoek Plant & Omgeving B.V. Business
Nadere informatieKnoponderzoek Lisianthus
Knoponderzoek Lisianthus Knoponderzoek ten behoeve van de sturing van de oogst van Lisianthus Caroline Labrie, Monica Kersten en Gerrit Heij Wageningen UR Glastuinbouw Januari 2008 2008 Wageningen, Wageningen
Nadere informatieProef ammoniumdosering tomaat op water
Proef ammoniumdosering tomaat op water Oktober 2015 Alle rechten voorbehouden, verspreiden en/of kopiëren is niet toegestaan zonder uitdrukkelijke toestemming van de auteur. NovaCropControl is niet aansprakelijk
Nadere informatieKanavaro. Teeltrichtlijnen. de kracht van Kanavaro de kracht van Enza Zaden
Teeltrichtlijnen Kanavaro Resistenties: HR: ToMV/Ff:A-E/Va:0/Vd:0/Fol:0,1/For IR: On/Ma/Mi/Mj Plantlengte: Normaal Kracht: Vrij sterk Planttype: Half open makkelijk bewerkbaar gewas Bladstand: Licht afhangend
Nadere informatieVisie kleinfruit Actie is Reactie Door: Hans Puijk 15 februari 2017
Inhoud Visie kleinfruit Actie is Reactie Door: Hans Puijk 15 februari 2017 Framboos Zomerteeltvan Kwanza Opkweek herfstframbozen Rodebes Teelt van Rode bes Rovada en de bewaring daarvan, wat doe ik eigenlijk?
Nadere informatieOpbrengstverhoging snij amaryllis. Arca Kromwijk en Steven Driever, Wageningen UR Glastuinbouw Marc Grootscholten, Improvement Centre
Opbrengstverhoging snij amaryllis Arca Kromwijk en Steven Driever, Wageningen UR Glastuinbouw Marc Grootscholten, Improvement Centre Onderzoek opbrengstverhoging snij amaryllis Op verzoek amarylliscommissie
Nadere informatiePROJECTVERSLAG. Teeltsturing Spathiphyllum. Uitgevoerd door: DLV Facet en PPO Glastuinbouw. Wageningen, oktober 2004
PROJECTVERSLAG Facet Teeltsturing Spathiphyllum Uitgevoerd door: DLV Facet en PPO Glastuinbouw Wageningen, oktober 24 In samenwerking met de landelijke Spathiphyllum commissie van LTO Groeiservice Gefinancierd
Nadere informatiePhalaenopsis: Slimmer belichten en CO 2 doseren?
Phalaenopsis: Slimmer belichten en CO 2 doseren? Sander Hogewoning Plant Lighting B.V. Energiek Event 9 maart 217 Team: dr. ir. Sander Hogewoning, dr. ir. Govert Trouwborst & ing. Reinder van der Spek
Nadere informatiePraktijkonderzoek mobiele belichting bij paprika
Praktijkonderzoek mobiele belichting bij paprika Ruud Maaswinkel Marcel Raaphorst Leo van der Valk Praktijkonderzoek Plant & Omgeving B.V. Sector Glastuinbouw December 23 Projectnummer 4174621 23 Wageningen,
Nadere informatieTemperatuuronderzoek in relatie tot energiebesparing en bloei bij Guzmania. J. P. van der Hulst N. A. Straver
Temperatuuronderzoek in relatie tot energiebesparing en bloei bij Guzmania J. P. van der Hulst N. A. Straver Praktijkonderzoek Plant & Omgeving B.V. Sector Glastuinbouw augustus 2003 2003 Wageningen, Praktijkonderzoek
Nadere informatieHet Nieuwe Telen bij tomaat. Marcel Raaphorst, Wageningen UR Glastuinbouw
Het Nieuwe Telen bij tomaat Marcel Raaphorst, Wageningen UR Glastuinbouw Onderwerpen Gevolgen HNT op temperatuur en gewas Plantbelasting Assimilatenbalans Generatief en vegetatief gewas Bladrandjes en
Nadere informatie