Jaarverslag EU-GHS/CLP Helpdesk Datum 1 november 2014 Status Definitief

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Jaarverslag EU-GHS/CLP Helpdesk 2013. Datum 1 november 2014 Status Definitief"

Transcriptie

1 Jaarverslag EU-GHS/CLP Helpdesk 2013 Datum 1 november 2014 Status Definitief 1

2 Jaarverslag EU-GHS/CLP Helpdesk 2013 Datum 1 november 2014 Status Definitief Colofon Projectnaam Voorlichting EU-GHS/CLP Versienummer Definitief Opdrachtgever(s) Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit, Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport. Auteur Rijkswaterstaat Leefomgeving (CLP Helpdesk) 2

3 Inhoud Colofon 2 Samenvatting 5 1 Inleiding Achtergrond Leeswijzer 9 2 De CLP Helpdesk Doelstellingen en taken Helpdesk Doelstellingen Taken Afhandeling vragen Voorlichting Evaluatie van het voorlichtingstraject in cijfers en beeld Behandelde vragen De website Bezoek aan de website 19 4 Overige activiteiten Nieuwsbrief Opleiding en trainingen Internationale samenwerking 22 5 Blik op de toekomst 23 3

4 4

5 Samenvatting De EU-GHS Helpdesk is per 1 maart 2008 gestart met het beantwoorden van vragen over de EU-GHS verordening (1272/2008). EU-GHS is de Nederlandse werktitel voor de Europese verordening over de indeling, etikettering en verpakking van chemische stoffen en mengsels (in het Engels: Regulation on Classification, Labelling en Packaging of substances en Mixtures, CLP-Regulation). In 2013 is besloten om de Nederlandse werktitel niet meer te gebruiken. In het vervolg wordt de Engelse afkorting CLP gebruikt. Voorliggend jaarverslag beschrijft de werkzaamheden die de helpdesk in 2013 heeft uitgevoerd. Het beantwoorden van vragen is de belangrijkste taak van de helpdesk. De primaire doelgroep van de helpdesk zijn intermediaire (branche-) organisaties maar iedereen die vragen heeft over de verordening kan terecht bij de helpdesk. De helpdesk heeft in vragen afgehandeld. 76% van de vraagstellers is te vinden bij bedrijven. Vervolgens stellen medewerkers van overheidsorganisaties (13%), adviesbureaus (11%) de meeste vragen. De verhouding tussen de grote bedrijven (meer dan 250 werknemers) en bedrijven uit het MKB is ongeveer 1:2. In 2013 ging net als voorgaande jaren een groot deel van de vragen over de onderwerpen etikettering (33%) en indelen (15%). Daarnaast kwamen er ook vragen (ca.11%) binnen over de REACH-verordening en de vervoerswetgeving (ADR). De website vormt een belangrijk instrument voor de helpdesk, de overige voorlichtingsactiviteiten en de handhaving. Deze bevat veel achtergrond informatie (informatie over de Verordening (EG) Nr. 1272/2008, de relatie met REACH en transportwetgeving, Biociden en arbowetgeving), informatie over voorlichtingsbijeenkomsten, links naar aanverwante websites en een overzicht van veel gestelde vragen. Daarnaast kan de doelgroep verschillende publicaties van de website downloaden. Naast het beantwoorden van vragen heeft de helpdesk in 2013 in april een digitale nieuwsbrief uitgebracht. De digitale nieuwsbrief werd onder 442 lezers verspreid. Bureau KLB heeft in opdracht van de helpdesk in 2013 de voorlichtingsactiviteiten geëvalueerd. Dit was een actie gepland in het communicatieplan voorlichting 1. Aan het onderzoek deden 301 bedrijven en 16 brancheorganisaties mee. KLB onderzocht wat het kennisniveau bij de bedrijven over de CLP-verplichtingen was en welke acties brancheorganisaties tot nu toe hebben ondernomen om hun leden voor te lichten. Uit het onderzoek bleek dat sectoren waarvoor het werken met chemische stoffen de core business is, meestal goed geïnformeerd zijn over CLP. Maar in andere sectoren zijn toch behoorlijk wat bedrijven die nog niet op de hoogte zijn. Fabrikanten (de eerste schakel in de keten) en de formuleerders (de tweede schakel in de keten) zijn meestal goed op de hoogte van de regelgeving en de verplichtingen. Echter, hoe verder je de keten komt, des te lager is het kennisniveau. De conclusie was dat door de overheid gehanteerde getrapte voorlichtingsstrategie goed lijkt te werken. Bij deze strategie richt de voorlichting zich voornamelijk op (intermediaire) brancheorganisaties. Zij hebben vervolgens de taak om hun leden te informeren. Daar staat tegenover dat deze indirecte voorlichtingsstrategie er toe leidt dat bij bedrijven en branches die iets meer op afstand staan het kennispeil laag is. De verplichtingen om informatie 10 jaar te bewaren en de productnotificatie aan het 1 Communicatieplan EU-GHS, Doelgroep intermediaire organisaties, SenterNovem,

6 Nederlandse Vergiftigingen Informatie Centrum (NVIC) aan te leveren, zijn het minst bekend. Ook blijkt dat zij niet op de hoogte zijn van de voorlichtingsmiddelen die de overheid heeft. Denk hierbij aan de helpdesk, de website en de daarop aanwezige hulpmiddelen. De aanbevelingen richten zich op het handhaven van de huidige succesvolle voorlichtingsaanpak. Dit moet de overheid doen in samenspraak met actieve brancheorganisaties en met aandacht voor hun specifieke wensen. Een andere aanbeveling richt zich op de inzet en het onder de aandacht brengen van het beschikbare voorlichtingsmateriaal. Naar aanleiding van de onderzoeksresultaten en de aanbevelingen zal de helpdesk de volgende acties uitvoeren: - een twitteraccount openen ter verhoging van de bekendheid - samen met een bedrijfsleven een filmpje over de NVIC verplichtingen laten ontwikkelen - verder ontsluiten (en indien nodig verbeteren) van de informatie op de website. Ook wordt wat betreft voorlichtingsactiviteiten aangesloten bij het Project Aanpak Kosten REACH-MKB van het Ministerie van Infrastructuur en Milieu (IenM). De CLP helpdesk wordt uitgevoerd door een samenwerkingsverband van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) en Kenniscentrum InfoMil/Rijkswaterstaat 2. De opdrachtgever is het Ministerie van VWS. De Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit coördineert in opdracht van VWS de uitvoering van het project. 2 Per 1 januari 2013 is dit centrum ondergebracht bij Rijkswaterstaat Directie Leefomgeving 6

7 7

8 1 Inleiding 1.1 Achtergrond Op 20 januari 2009 is de Europese verordening voor de indeling, etikettering en verpakking van stoffen en mengsels (EG nr. 1272/2008) (in het Engels: Regulation for Classification, Labelling and Packaging of substances and mixtures, CLP) in werking getreden. De verordening werd voorheen- in Nederland aangeduid met de werktitel EU-GHS. De doelstellingen van de verordening zijn: In stand houden van een hoog beschermingsniveau voor de menselijke gezondheid en het milieu. Garanderen van het vrije verkeer en bevorderen van de handel van stoffen en mengsels op de interne (Europese) markt door uniforme regelgeving. Harmonisatie van regelgeving voor de indeling, etikettering en verpakking van stoffen en mengsels. CLP is ter vervanging van twee richtlijnen: de Stoffenrichtlijn (67/548/EEG) en de Preparatenichtlijn (EG/1999/45). De verordening introduceert nieuwe criteria voor het indelen van stoffen en mengsels. Daarnaast komen er nieuwe pictogrammen en signaalwoorden. Evenals bij de Stoffenrichtlijn vormt deze informatie de basis voor risicobeheersmaatregelen bij productie, gebruik en opslag van chemische stoffen. Deze maatregelen zijn vervolgens vastgelegd in diverse Europese richtlijnen en verordeningen o.a. REACH, Cosmetica, verpakkingen, Seveso, werknemersbescherming. Niet alle bepalingen van de verordening zijn op 20 januari 2009 in werking getreden. Leveranciers van stoffen en mengsels krijgen namelijk via twee overgangstermijnen (de eerste voor stoffen loopt af in 2010 en de tweede voor mengsels in 2015) de gelegenheid om aan hun verplichtingen te voldoen. Tijdens de overgangsperiode moeten de twee systemen naast elkaar worden gebruikt (zie ook figuur 1). 1 juni 2015 Einde overgangsperiode voor mengsels Indelen stoffen en mengsels volgens EU-GHS verplicht 1 december 2010 Einde overgangsperiode voor stoffen Indelen stoffen volgens EU-GHS en Stoffenrichtlijn verplicht 20 januari 2009 Verordening treedt in werking Start overgangsperiode voor stoffen en mengsels Gebruik twee systemen voor stoffen en mengsels Figuur 1: schema overgangstermijnen CLP De verordening bevat verplichtingen voor fabrikanten, importeurs en downstream gebruikers van chemische stoffen en mengsels. Zij zijn verplicht om vanaf 1 december 2010 alle stoffen die zij in de handel brengen in te delen en etiketteren volgens de criteria van CLP. 8

9 Daarnaast moeten fabrikanten en importeurs de indeling en etikettering melden bij het Europees Agentschap voor Chemische Stoffen (ECHA) in Helsinki, voor opname in de inventaris van indelingen en etiketteringen. De nieuwe regelgeving heeft ingrijpende gevolgen voor veel verschillende bedrijven in de Europese Unie (EU). CLP verplicht de lidstaten daarom om nationale helpdesks in te richten die bedrijven en andere belanghebbenden informatie verstrekken over hun verantwoordelijkheden en verplichtingen. In Nederland is er voor gekozen om de CLP Helpdesk een integraal onderdeel te laten zijn van de voorlichting aan bedrijven. Het voorlichtingstraject over de REACHverordening is daarbij als voorbeeld gebruikt. In 2008 is voor de voorlichting een communicatieplan opgesteld. Doelstelling daarvan was om in samenwerking met intermediaire organisaties, een rijksbrede voorlichting te geven over de nieuwe verordening en om de aandacht voor het veilig omgaan met chemische stoffen en mengsels te verhogen. De overheid richt zich daarbij om het beantwoorden van de wat-vraag. Terwijl intermediaire organisaties de taak hebben om antwoord te geven op de hoe-vraag. De helpdesk is tevens een uitwerking van één van de instrumenten uit het communicatieplan. 1.2 Leeswijzer Hoofdstuk 2 van dit jaarverslag gaat in op de doelstelling, organisatie en de taken van de helpdesk. Hoofdstuk 3 geeft inzicht in de doelgroep van de helpdesk en de gestelde vragen. In Hoofdstuk 4 wordt ingegaan op de overige activiteiten. Hoofdstuk 5 tenslotte geeft een korte vooruitblik op de verwachte toekomstige ontwikkelingen. 9

10 2 De CLP Helpdesk De helpdesk valt onder de verantwoordelijkheid van het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport. Het ministerie heeft de uitvoering van de helpdesk op 1 maart 2008 ondergebracht bij het Kenniscentrum InfoMil in samenwerking met (RIVM). Naast een voorlichtende taak heeft de helpdesk ook een signalerende functie. De ervaring die de helpdesk opdoet en de vragen die helpdesk ontvangt leveren zowel op nationaal als Europees niveau een bijdrage aan de invoering en verbetering van de regelgeving en de voorlichting hierover. 2.1 Doelstellingen en taken Helpdesk Doelstellingen De CLP Helpdesk heeft de volgende doelstellingen: Informeren van de doelgroep over CLP door het beantwoorden van Wat-vragen. Informeren van de doelgroep door het beantwoorden van vragen over diens verantwoordelijkheden en verplichtingen binnen CLP. Het op verzoek bijwonen van bijeenkomsten georganiseerd door brancheorganisaties. Het op weg helpen van de vraagsteller door gericht doorverwijzen naar de eigen brancheorganisaties die hen advies kunnen geven en Hoe-vragen kunnen beantwoorden. Het signaleren van trends en ontwikkelingen in de vragen. Het ondersteunen voorlichtingstraject door mee te werken aan de voorlichtingsbijeenkomsten van de rijksoverheid. Het leveren van een constructieve bijdrage aan discussies op EU-niveau over gecompliceerde vragen, het harmoniseren van antwoorden op veelgestelde vragen en de uitwisseling van goede praktijk Taken Het beantwoorden van vragen is de belangrijkste taak van de helpdesk. De CLP helpdesk beantwoordt vragen van individuele bedrijven en de sector/brancheorganisaties, hulpverlenende instanties, lokale en regionale overheden, publieke sector en kenniscentra. De helpdesk geeft alleen antwoord op wat-vragen. Vraagstellers worden voor het antwoord op hoe-vragen doorverwezen naar intermediaire organisaties. Watvragen die binnen de opdracht van de helpdesk vallen zijn vragen die bijvoorbeeld gaan over de inhoud van de wettekst, de consequenties van de invoering of de verplichtingen. Vragen die buiten de opdracht vallen zijn inhoudelijke vragen over andere wetgeving waarmee CLP raakvlakken heeft (bijvoorbeeld vervoerswetgeving, veiligheidswetgeving, Stoffenrichtlijn). De helpdesk verwijst personen met dergelijke vragen door naar de instantie of helpdesk die daarvoor verantwoordelijk is. De identiteit van de helpdesk is vastgelegd als onafhankelijk (vrij van commerciële belangen en onafhankelijk van handhaving), betrouwbaar en toegankelijk. 2.2 Afhandeling vragen Vraagstellers kunnen vragen stellen via een webformulier en telefonisch. Om vraagstellers optimaal van dienst te kunnen zijn, beantwoordt de helpdesk de vragen 10

11 per en telefonisch. De openingstijden van de telefonische helpdesk zijn op werkdagen van 9.00 tot uur. Alle vragen die bij de helpdesk binnenkomen worden geregistreerd, evenals het antwoord dat is gegeven. Ook de adresgegevens van de vragensteller en gegevens over het organisatietype worden per vraag in het registratiesysteem opgenomen. De registratie heeft meerdere functies: het vergroot het inzicht in de ontvangen vragen; kwaliteitscontrole van de beantwoording van de vragen; de afhandeling van vragen kan worden versneld doordat de antwoorden op eerder gestelde vragen inzichtelijk zijn; het levert input voor de veel gestelde vragen op de website; het vormt de basis van rapportages en de monitoring van de activiteiten van de helpdesk. De helpdesk streeft ernaar om ontvangen vragen zo snel mogelijk te beantwoorden, doorgaans binnen 3 werkdagen. Bij het direct beantwoorden van de vragen wordt een vast team van drie mensen ingezet (eerste lijn medewerkers). Daarnaast is er ook een team van vijf medewerkers dat wordt geraadpleegd bij het beantwoorden van complexe vragen (tweede lijn medewerkers). Dit team is ook verantwoordelijk voor de wekelijkse kwaliteitstoetsing op de beantwoorde vragen. Vanwege de raakvlakken met het onderwerp hebben alle helpdeskmedewerkers kennis van de REACH-verordening. 2.3 Voorlichting De medewerkers van de helpdesk geven op verzoek of op eigen initiatief ook presentaties op bijeenkomsten van brancheorganisaties. Ook wordt via een stand op informatiemarkten een brede doelgroep geïnformeerd over de verordening. Daarnaast brengen zij ook het voorlichtingsmateriaal (brochure, informatiebladen, pictogrammenkaartjes) en de website met digitale informatieproducten (o.a. overzicht van de overgangstermijnen, voorbeeldpresentaties, poster van Wms naar CLP) onder de aandacht. De CLP helpdesk was met een stand aanwezig op de informatiemarkt van de Landelijke stoffendag van TNO/SZW, de Landelijke Stoffendag van de VNCI/VHCP, de KC InfoMil Schakeldag, de VNCW 3 Conferentie Ketenregie in de chemie en de CTGGvoorlichtingsdag. 2.4 Evaluatie van het voorlichtingstraject In het communicatieplan staat dat in 2013 een evaluatie van de voorlichtingsactiviteiten moet plaatsvinden. Voor deze evaluatie heeft Bureau KLB in opdracht van de helpdesk onderzocht wat het kennisniveau over CLP van bedrijven in Nederland was. Ook is onderzocht of bedrijven wisten welke verplichtingen ze hadden. Daarnaast keek het bureau welke acties brancheorganisaties tot op het moment van het onderzoek hadden ondernomen om hun leden te wijzen op de veranderingen en bijbehorende verplichtingen. Aan het onderzoek deden 301 bedrijven en 16 brancheorganisaties mee. 3 Vereniging van Nederlandse Chemische Warehousingbedrijven 11

12 De belangrijkste conclusies Sectoren waarvoor het werken met chemische stoffen de core business is, zijn meestal goed op de hoogte. Maar in andere sectoren zijn toch behoorlijk wat bedrijven die nog niet op de hoogte zijn. Fabrikanten (de eerste schakel in de keten) en de formuleerders (de tweede schakel in de keten) zijn meestal goed op de hoogte van de regelgeving en de verplichtingen. Echter, hoe verder je de keten komt, des te lager is het kennisniveau. Eén derde van alle bedrijven kent de verordening niet. Minder dan de helft van de bedrijven op wie dit van toepassing is, kan spontaan de verplichtingen noemen. Het gaat dan om het opnieuw indelen van producten, herzien van de etikettering en het informeren van de werknemers. De verplichtingen om informatie 10 jaar te bewaren en de productnotificatie aan het NVIC aan te leveren, zijn het minst bekend. De meeste brancheorganisaties zetten gericht in op bij de sector passende voorlichting. Meestal zijn ze bewust bezig met voorlichting over CLP. In een aantal gevallen betekent dit dat ze bedrijven al vanaf de start van de verordening in 2009 al actief aan het informeren zijn. In andere gevallen treffen ze concrete voorbereidingen om binnenkort met voorlichting te beginnen. Weer sommige brancheorganisaties zijn nadrukkelijk aan het kijken naar het goede moment en de toegevoegde waarde van voorlichting. De conclusie was dat door de overheid gehanteerde getrapte voorlichtingsstrategie goed lijkt te werken. Bij deze strategie richt de voorlichting zich voornamelijk op (intermediaire) brancheorganisaties. Zij hebben vervolgens de taak om hun leden te informeren. Daar staat tegenover dat deze indirecte voorlichtingsstrategie er toe leidt dat bij bedrijven en branches die iets meer op afstand staan het kennispeil laag is. Ook blijkt dat zij niet op de hoogte zijn van de voorlichtingsmiddelen die de overheid heeft. Denk hierbij aan de helpdesk, de website en de daarop aanwezige hulpmiddelen. Aanbevelingen uit het onderzoek De aanbevelingen richten zich op het handhaven van de huidige succesvolle voorlichtingsaanpak. Dit moet de overheid doen in samenspraak met actieve brancheorganisaties en met aandacht voor hun specifieke wensen. Een andere aanbeveling richt zich op de inzet en het onder de aandacht brengen van het beschikbare voorlichtingsmateriaal. Andere aanbevelingen waren dat de overheid: - moet overwegen een aanvullende verschillende, communicatiestrategie op te stellen om de bedrijven die wat verder af staan gericht te bereiken - een goede ketencommunicatie moet stimuleren, om zo bedrijven die niet zijn aangesloten bij brancheorganisatiegericht te bereiken - extra aandacht moet besteden aan de voorlichting over de verplichtingen om gegevens te bewaren en het geven van informatie aan het NVIC. - de bekendheid van de EU-GHS/CLP helpdesk, de website en de daarop aanwezige informatiemiddelen moet bevorderen. Het volledige rapport is te downloaden van de website van de helpdesk (rubriek Publicaties Algemeen). Naar aanleiding van de onderzoeksresultaten en de aanbevelingen heeft de helpdesk de volgende acties uitgevoerd: - een twitteraccount openen ter verhoging van de bekendheid; - aansluiten bij de voorlichtingsactiviteiten in het Project Aanpak Kosten REACH- MKB van het Ministerie van Infrastructuur en Milieu (IenM). Een eerste actie op dat gebied is het gezamenlijk uitbrengen van een nieuwsbrief REACH en CLP - Uitbreiding van het REACH-MKB Forum met het onderwerp CLP. Het Forum gaat in 2014 verder onder de naam NL Kennisnetwerk REACH-CLP. 12

13 Komende acties zijn: - samen met een brancheorganisatie een filmpje over de NVIC verplichtingen laten ontwikkelen - verder ontsluiten (en indien nodig verbeteren) van de informatie op de website. 13

14 in cijfers en beeld 3.1 Behandelde vragen De helpdesk heeft in vragen beantwoord. Dat is gemiddeld 12 vragen per maand. Ten opzichte van 2012 is het aantal vragen met ca. 30% afgenomen (199 vragen in 2012). Het totaal aantal verwachte vragen was 250. Dat er minder vragen zijn binnengekomen komt onder andere doordat veel bedrijven achter in de toeleveringsketen pas per 1 juni 2015 verplicht zijn om aan de verplichtingen van de verordening te voldoen. Het beeld is dat deze bedrijven nauwelijks of niet aan de slag zijn gegaan met de komende verplichtingen. De verwachting is dat vanwege de naderende deadline het aantal vragen in 2014 zal toenemen. Figuur 1 geeft een overzicht van het aantal vragen per maand in Ter vergelijking is ook het aantal vragen in de 2012 weergegeven. 30 Helpdeskvragen Aantal vragen Januari februari maart april mei juni juli augustus september oktober november december Maand Figuur 1: verdeling van het aantal vragen per maand over de afgelopen twee jaar Analyse van de vragen Ook in 2013 gingen de meeste vragen over etiketteren en indelen (samen 67% van de vragen). De meerderheid van de overige vragen gingen over de: - relatie andere wetgeving (10%), - CLP informatie in het veiligheidsinformatieblad (7%) - of waren buiten de opdracht (16%). In deze categorie vallen ook vragen die een relatie hebben met REACH. Deze vragen zijn doorgezet naar de REACH Helpdesk bij het RIVM. 14

15 Wat betreft het onderwerp etiketteren zijn de vragen zeer uiteenlopend van aard. De vragen gaan over de etiketteringvoorschriften (hoe, wat en wanneer), de afmetingen van de pictogrammen (kleine etikettenproblematiek), het gebruik van de H- en P- zinnen, de etiketteringverplichtingen tijdens opslag en van consumentenproducten. Bij het onderwerp indelen is de aanleiding van de vragen vaak de discussie die een bedrijf heeft met zijn leverancier over de indeling van specifieke stoffen en mengsels gesteld. Daarnaast leidt het toepassen van de rekenformules voor mengsels en de indeling van een stof in bijlage VI van de verordening tot specifieke vragen ( hoe daarmee om te gaan). Figuur 2 geeft een beeld van de verdeling van de vragen over verschillende onderwerpen in de afgelopen vijf jaar. Daaruit blijkt dat de meeste vragen in 2010 zijn gesteld. Een mogelijke verklaring hiervoor dat in 2010 de verplichtingen voor stoffen (indelen, meldingsplicht) is ingegaan. Hierdoor hadden bedrijven meer behoefte aan ondersteuning. Figuur 2: Verdelingcategorieën weergegeven over de laatste vijf jaar Doelgroep Net als in voorgaande jaren stelden ook in 2013 bedrijven de meeste vragen. 69% van de vraagstellers is te vinden bij bedrijven. Vervolgens stellen medewerkers van overheidsorganisaties (13%) en adviesbureaus en onderwijsinstellingen (11 %) de meeste vragen. In tegenstelling tot 2013 is het aantal vragen gesteld door brancheorganisaties gedaald (van ca. 6% naar 3%). Figuur 3 geeft per doelgroep een beeld van het percentage vraagstellers. 15

16 Adviesbureau/Intermediair Bedrijf groot > 250 werknemers Bedrijf klein werknemers Bedrijf micro 2-10 werknemers Bedrijf middel werknemers Eenmansbedrijf / starter Onderwijs/kennisinstelling Overheid Particulier Branche-organisatie 18 Maatschappelijke org/stichting Figuur 3: percentage vragen per type organisatie in 2012 Bedrijfsgrootte In figuur 4 is voor 2013 de verdeling van het aantal vragen over de bedrijfsgrootte te zien. In 2013 is er een stijging te zien bij het aantal MKB-bedrijven (Midden- Klein en Micro- bedrijven) dat vragen stelt aan de helpdesk. Het aantal (66) is ruim twee keer meer dan het aantal grote bedrijven (30) Bedrijf groot > 250 werknemers Bedrijf klein werknemers Bedrijf micro 2-10 werknemers Bedrijf middel werknemers Eenmansbedrijf / starter Figuur 4: aantal vragen per bedrijfsgrootte in

17 Verhouding telefonisch en In 2013 konden vraagstellers de helpdesk zowel via het webformulier als telefonisch benaderen. Figuur 5 geeft een overzicht van de ontvangen vragen verdeeld over de soort binnenkomst. Uit de figuur blijkt dat in 2013 de verhouding webformulier: telefonisch ongeveer 1:1 is. Inhoudelijk zit er geen verschil tussen de vragen die per webformulier of telefonisch worden gesteld. Opgemerkt wordt dat ook vragenstellers die per een vraag stellen worden opgebeld. Dit leidt vaak tot een verduidelijking van de vraag. 46% 54% Telefonisch Figuur 5: verdeling ontvangen vragen telefonische en per webformulier 3.2 De website Sinds 1 maart 2008 is de website van de CLP helpdesk beschikbaar via het adres De website is een belangrijk instrument voor de helpdesk. Alle producten van de helpdesk en informatie over het voorlichtingstraject worden via de website aan de doelgroep gecommuniceerd. Alle informatie op de website is in het Nederlands om de doelgroep zo goed mogelijk te bedienen. Daarnaast bevat de website koppelingen naar relevante sites in Nederland en in Europa (o.a. ECHA), de beschikbare richtsnoeren en andere Engelstalige sites over CLP zijn hierin opgenomen. De website van de Nederlandse helpdesk bevat een eigen set aan veelgestelde vragen. Omdat de veelgestelde vragen van ECHA alleen in het Engels beschikbaar zijn, is voor een aantal belangrijke vragen een vertaling beschikbaar via de Nederlandse helpdesk. Tevens bevat de website antwoorden op veelgestelde of ingewikkelde vragen die specifiek voor Nederlandse bedrijven van belang zijn. Tenslotte is er ook een verwijzing naar de veelgestelde vragen van ECHA waaraan de helpdesk haar bijdrage levert (zie paragraaf 4.4). Sinds december is er aan de website ook een Twitteraccount gekoppeld. Het doel hiervan is meer bekendheid van de helpdesk genereren (zie paragraaf 4.2). 17

18 In 2013 is extra informatie aan de website toegevoegd zoals een interactief voorbeeld van een etiket. Door met de muis over de verpakking te bewegen krijgt de bezoeker de verplichte informatie op het etiket te zien. Daarnaast is een Webapp ontwikkeld waarmee bedrijven via een tablet of smartphone direct bij hun rollen en verplichtingen op de website komen. Vandaar uit wordt gelinkt naar twee stappenplannen Indelen van stoffen en Indelen van mengsels. Deze stappenplannen zijn nog in ontwikkeling maar ze bieden bedrijven een eerste handreiking bij het indelen van stoffen en mengsels. Op de website staan 80 veelgestelde vragen ingedeeld in acht categorieën: algemeen, consequenties, overgangsbepalingen, indelen, etiketteren, verplichtingen, relatie andere wetgeving en voorlichting. Deze zijn afkomstig van de vragen die de helpdesk regelmatig ontvangt. Ook is de tabel met wetgeving uitgebreid met de verschillende aanpassingen op de verordening. Dit omdat een recente geconsolideerde versie van wetgevingstekst ontbreekt. Huisstijl De website is in de Rijkshuisstijl en voldoet aan de eisen die voor de Rijksoverheid gelden. De website is gekoppeld aan de geïntegreerde website over de Handhaving en Vergunningverlening van REACH en CLP en informatie over Stoffen in bouwproducten. Doelgroep van de website is het bedrijfsleven. 18

19 De inhoud van de Handhavingswebsite wordt uitgebracht onder de verantwoordelijkheid van de stuurgroep Handhaving REACH en CLP. Kenniscentrum InfoMil beheert de website Bezoek aan de website Tabel 1 geeft een overzicht van het aantal bekeken pagina s en het aantal bezoeken. Ter vergelijking zijn ook de aantallen van 2012 over dezelfde periode weergegeven. Tabel 1: aantal bekeken pagina's Aantal Bekeken pagina s Bezoeken Uit de tabel blijkt dat het aantal bekeken pagina s is gedaald met ca. 13% ten opzichte van dezelfde periode in Ook het aantal bezoeken is gedaald ca. 27% ten opzichte van dezelfde periode in Figuur 6 en 7 geven een indruk van het aantal bekeken pagina s en het aantal bezoekers per maand Aantal Januari Februari Maart April Mei Juni Juli Augustus September Oktober November December Maand Figuur 6: aantal bekeken pagina s over de periode 2012 en

20 Aantal Januari Februari Maart April Mei Juni Juli Augustus September Oktober November December Maand Figuur 7: Aantal bezoekers CLP website per maand in de periode 2012 en 2013 Tabel 2 geeft het aantal bekeken pagina s per onderdeel weer. Uit een vergelijking met de vorige perioden blijkt dat in 2013 een lichte stijging is waar te nemen bij het onderdeel Indelen. Terwijl het bezoek aan het onderdeel Wetgeving is gestegen met 6,7%. Bij de overige onderdelen zijn geen grote veranderingen te zien. Tabel 2: verdeling over de onderdelen Onderdeel Homepage 13,8% 19% 19% In het kort 10% 9% 9% Rollen en verplichtingen 4,2% 4% 4% Indelen 7,3% 5% 5% Etiketteren 18,8% 20% 23% Relatie met andere wetgeving 2,4% 5% 3% Veelgestelde vragen 11,7% 11% 11% Wetgeving 16,7% 10% 10% Voorlichting 1,1% 1% 2% Publicaties 4,3% 4% 6% Links 0,8% 1% 1% Nieuws 0,7% 3% 2% Nieuwsbrief 1,8% - 3% Informatie voor consumenten 1% 4% 2% Meldingsplicht 1,1% 1% - Inventaris 2,6% 2% - Productnotificatie (NVIC) 1,7% 1% - - : niet bepaald 20

21 Naast de homepage zijn de volgende onderdelen het best bezocht: 1. Etiketteren (19 %) 2. Wetgeving (17%) 3. Veelgestelde vragen (12%) 4. In het kort (10 %) Deze vier onderdelen genereren 58% van het totaal aantal bekeken pagina s. 21

22 4 Overige activiteiten 4.1 Nieuwsbrief Naast het afhandelen van vragen verstuurd de helpdesk ook een digitale nieuwsbrief CLP. Het doel van de nieuwsbrief is het actief informeren van de doelgroep over belangrijke actuele zaken over CLP. Abonneren op de nieuwsbrief is mogelijk via een optie abonneren aan de rechterkant van de startpagina op de website. Het aantal abonnees in 2013 was 442. Vanwege de synergie met REACH is begin 2014 besloten om een gezamenlijk nieuwsbrief REACH en CLP uit te brengen (zie ook 4.2.1). In maart 2014 is de eerste nieuwsbrief verschenen. De bedoeling is om deze nieuwsbrief vier keer per jaar uit te brengen. Alle nieuwsbrieven zijn terug te vinden in het nieuwsarchief op de website Opleiding en trainingen De helpdesk geeft op verzoek een tweedaagse training aan regionale overheden over de relatie van CLP met REACH, de Nederlandse (afgeleide) regelgeving en de consequenties van CLP voor opslagsituaties binnen inrichtingen. In 2012 hebben medewerkers van de helpdesk op verzoek van de Stuurgroep Handhaving REACH/CLP opnieuw de inspecteurs van de Nederlandse Voedsel en Warenautoriteit, Inspectie- SZW, Inspectie Leefomgeving en Transport en het Staatstoezicht op de Mijnen getraind. De modulaire training die in 2011 is ontwikkeld voorziet in de informatiebehoefte van de Inspecteurs. Deze training wordt in 2014 weer gegeven aan de Inspecteurs. 4.3 Internationale samenwerking Namens de Helpdesk neemt het RIVM deel aan het Europese netwerk van alle nationale helpdesken (Helpnet) en ECHA. De hoofdtaak van dit netwerk is op een effectieve manier te zorgen voor de harmonisatie van antwoorden op veelgestelde of gecompliceerde vragen. Verder heeft het netwerk een belangrijke rol in het signaleren van lastige interpretatievraagstukken. Daarvoor draagt het oplossingen aan die worden besproken in het overleg van de competente autoriteiten van de lidstaten, de Europese Commissie en ECHA. De communicatie in Helpnet gaat via een beveiligde internetapplicatie waarin wordt gediscussieerd over actuele vragen, via telefonisch overleg, een vergadering van de Helpnetstuurgroep (2 maal per jaar) en werkgroepen. Verder wisselt het netwerk informatie uit over de werkwijze van de nationale helpdesks bij de voorlichting aan bedrijven over de verordening. Tenslotte vindt ook informatie-uitwisseling over nationale en Europese ontwikkelingen plaats die relevant zijn in het kader van de CLP. In 2013 zijn twee bijeenkomsten bijgewoond. Verder heeft de Nederlandse helpdesk commentaar gegeven en voorstellen geschreven voor de aanpassing van de veelgestelde vragen die in EUverband zijn vastgesteld. De set is in 2013 uitgebreid met nieuwe en actuele vragen Helpnet richt zich naast de CLP verordening tevens op de REACH verordening. Vanaf september 2013 wordt toegewerkt naar het verder integreren van het bestaande netwerk met een nieuw in te richten netwerk voor de Biociden verordening. 22

Jaarverslag EU-GHS Helpdesk 2010

Jaarverslag EU-GHS Helpdesk 2010 Jaarverslag EU-GHS Helpdesk 2010 Datum 10 mei 2011 Status Concept Colofon Projectnaam Voorlichting EU-GHS Projectnummer Versienummer 1 Locatie Den Haag Projectleider Annet Sluer Contactpersoon Ministerie

Nadere informatie

Wat betekent EU-GHS voor u?

Wat betekent EU-GHS voor u? Rijksoverheid Wat betekent EU-GHS voor u? Vergunningverleners Een vergunningaanvraag mag niet in strijd zijn met EU-GHS. Het is daarom van belang dat u de bepalingen van EU-GHS kent en begrijpt. EU-GHS

Nadere informatie

Rijksoverheid EU-GHS. Eén systeem voor indelen, etiketteren en verpakken van chemische stoffen en mengsels

Rijksoverheid EU-GHS. Eén systeem voor indelen, etiketteren en verpakken van chemische stoffen en mengsels Rijksoverheid EU-GHS Eén systeem voor indelen, etiketteren en verpakken van chemische stoffen en mengsels EU-GHS EU-GHS is de nieuwe verordening over de indeling, etikettering en verpakking van stoffen

Nadere informatie

Wat betekent EU-GHS voor u?

Wat betekent EU-GHS voor u? Rijksoverheid Wat betekent EU-GHS voor u? Informatie voor distributeurs U moet een stof of mengsel dat als gevaarlijk is ingedeeld etiketteren en verpakken volgens de eisen van EU-GHS. Daarbij kunt u de

Nadere informatie

Wat betekent EU-GHS voor u?

Wat betekent EU-GHS voor u? Rijksoverheid Wat betekent EU-GHS voor u? Distributeurs U moet een stof of mengsel dat als gevaarlijk is ingedeeld etiketteren en verpakken volgens de eisen van EU-GHS. Daarbij kunt u de indeling gebruiken

Nadere informatie

Wat betekent EU-GHS voor u?

Wat betekent EU-GHS voor u? Rijksoverheid Wat betekent EU-GHS voor u? Industriële gebruikers EU-GHS bevat voor u geen directe verplichtingen. Het is wel belangrijk dat u vaststelt wat de consequenties van de nieuwe wetgeving voor

Nadere informatie

Wat betekent EU-GHS voor u?

Wat betekent EU-GHS voor u? Rijksoverheid Wat betekent EU-GHS voor u? Producenten van voorwerpen Als u explosieve stoffen of mengsels in voorwerpen verwerkt, moet u deze indelen, etiketteren en verpakken volgens de voorschriften

Nadere informatie

Wat betekent EU-GHS voor u?

Wat betekent EU-GHS voor u? Rijksoverheid Wat betekent EU-GHS voor u? Professionele gebruikers EU-GHS bevat voor u geen directe verplichtingen. Het is wel belangrijk dat u vaststelt wat de consequenties van de nieuwe wetgeving voor

Nadere informatie

Wat betekent EU-GHS voor u?

Wat betekent EU-GHS voor u? Rijksoverheid Wat betekent EU-GHS voor u? Informatie voor fabrikanten U moet alle stoffen die u in de handel brengt, indelen volgens de eisen van EU-GHS. Stoffen die niet in de handel verkrijgbaar zijn

Nadere informatie

Wat betekent EU-GHS voor u?

Wat betekent EU-GHS voor u? Rijksoverheid Wat betekent EU-GHS voor u? Informatie voor professionele gebruikers EU-GHS bevat voor u geen directe verplichtingen. Het is wel belangrijk dat u vaststelt wat de consequenties van de nieuwe

Nadere informatie

Monitoronderzoek EU-GHS 2013

Monitoronderzoek EU-GHS 2013 Bureau KLB, 2 juli 2013 Monitoronderzoek EU-GHS/CLP 2013 Monitoronderzoek EU-GHS 2013 Samenvatting Op 20 januari 2009 is de Europese verordening voor de indeling, etikettering en verpakking van stoffen

Nadere informatie

REACH en EU-GHS: nieuwe regels voor chemische stoffen

REACH en EU-GHS: nieuwe regels voor chemische stoffen REACH en EU-GHS: nieuwe regels voor chemische stoffen Informatie voor distributeurs (handelaren) van chemische stoffen, mengsels en/of stoffen in voorwerpen Voorwoord Er zijn nieuwe regels voor chemische

Nadere informatie

EU-GHS: nieuwe regels over etikettering en indelen van gevaarlijke stoffen

EU-GHS: nieuwe regels over etikettering en indelen van gevaarlijke stoffen Verordening (EG) Nr. 1272/2008 over de indeling, etikettering en verpakking van stoffen en mengsels 1 geldt vanaf 20 januari 2009. De verordening in Nederland aangeduid als EU-GHS introduceert nieuwe regels

Nadere informatie

Jaarverslag REACH Helpdesk 2009

Jaarverslag REACH Helpdesk 2009 Jaarverslag REACH Helpdesk 2009 Margaret Wouters, projectleider, Stoffen Expertise Centrum Dit jaarverslag is opgesteld in opdracht van het Ministerie van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer

Nadere informatie

REACH: Nieuwe regels voor chemische stoffen Informatie voor distributeurs (handelaren) van chemische stoffen, preparaten en/of stoffen in voorwerpen

REACH: Nieuwe regels voor chemische stoffen Informatie voor distributeurs (handelaren) van chemische stoffen, preparaten en/of stoffen in voorwerpen REACH: Nieuwe regels voor chemische stoffen Informatie voor distributeurs (handelaren) van chemische stoffen, preparaten en/of stoffen in voorwerpen REACH: Nieuwe regels voor chemische stoffen Informatie

Nadere informatie

Jaarverslag REACH Helpdesk 2008

Jaarverslag REACH Helpdesk 2008 Jaarverslag REACH Helpdesk 20 Margaret Wouters, projectleider, Stoffen Expertise Centrum Dit jaarverslag is opgesteld in opdracht van Ministerie van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer

Nadere informatie

Kennisdag EU-GHS AgentschapNL. 6 december 2012. Handhaving EU-GHS. A.A. Rog Senior inspecteur NVWA Afdeling Toezichtsontwikkeling

Kennisdag EU-GHS AgentschapNL. 6 december 2012. Handhaving EU-GHS. A.A. Rog Senior inspecteur NVWA Afdeling Toezichtsontwikkeling AgentschapNL Handhaving EU-GHS A.A. Rog Senior inspecteur NVWA Afdeling Toezichtsontwikkeling Inhoud Opzet handhaving EU-GHS (& REACH) Handhaving NVWA Inspectie EU-GHS (& REACH) Praktijkervaring Opzet

Nadere informatie

REACH: Nieuwe regels voor chemische stoffen. Informatie voor producenten van chemische preparaten en/of stoffen in voorwerpen

REACH: Nieuwe regels voor chemische stoffen. Informatie voor producenten van chemische preparaten en/of stoffen in voorwerpen REACH: Nieuwe regels voor chemische stoffen Informatie voor producenten van chemische preparaten en/of stoffen in voorwerpen REACH: Nieuwe regels voor chemische stoffen Informatie voor producenten van

Nadere informatie

REACH: Nieuwe regels voor chemische stoffen. Informatie voor fabrikanten (producenten) en importeurs van chemische stoffen

REACH: Nieuwe regels voor chemische stoffen. Informatie voor fabrikanten (producenten) en importeurs van chemische stoffen REACH: Nieuwe regels voor chemische stoffen Informatie voor fabrikanten (producenten) en importeurs van chemische stoffen REACH: Nieuwe regels voor chemische stoffen Informatie voor fabrikanten (producenten)

Nadere informatie

Wat houdt REACH in? Wat zijn gevaarlijke stoffen?

Wat houdt REACH in? Wat zijn gevaarlijke stoffen? Wat houdt REACH in? Het Registreren, Evalueren en Autoriseren van Chemische stoffen (REACH) is een Europese Verordening, oftewel een wet waarop wordt gehandhaafd. In eerste instantie is het doel van REACH

Nadere informatie

REACH. voor retailers (non food)

REACH. voor retailers (non food) REACH voor retailers (non food) Wat is REACH? REACH staat voor Registratie, Evaluatie, Autorisatie van CHemische stoffen. REACH is Europese wetgeving, vastgelegd in een verordening. Deze Europese verordening

Nadere informatie

Jaarverslag REACH Helpdesk 2007

Jaarverslag REACH Helpdesk 2007 RIVM Briefrapport 601794001/2008 Jaarverslag REACH Helpdesk 20 Ir. R.J. Luit (Projectleider), Stoffen Expertise Centrum Contact: R. Korenromp VROM/DGM/SAS/SN Rene.Korenromp@minVROM.nl Dit jaarverslag is

Nadere informatie

REACH: Nieuwe regels voor chemische stoffen. Informatie voor professionele gebruikers van stoffen

REACH: Nieuwe regels voor chemische stoffen. Informatie voor professionele gebruikers van stoffen REACH: Nieuwe regels voor chemische stoffen Informatie voor professionele gebruikers van stoffen REACH: Nieuwe regels voor chemische stoffen Informatie voor professionele gebruikers van stoffen 02 Wat

Nadere informatie

EU-GHS: Workshop 1: Consequenties voor eigen bedrijfsvoering. Presentator: Maurits van Kolck

EU-GHS: Workshop 1: Consequenties voor eigen bedrijfsvoering. Presentator: Maurits van Kolck EU-GHS: Workshop 1: Consequenties voor eigen bedrijfsvoering Presentator: Maurits van Kolck Inhoud De keten in beeld, REACH en CLP CLP en het VIB CLP en etikettering CLP en herindeling Oefening 1: een

Nadere informatie

Reach en GHS. 11 februari 2010 / Utrecht

Reach en GHS. 11 februari 2010 / Utrecht Reach en GHS 11 februari 2010 / Utrecht Supertanker REACH Little dingy GHS Voor diegene die met GHS moet werken wordt de dingy steeds groter. Inhoud 1. Reach 2. Korte terugblik 3. Eerste registratie 4.

Nadere informatie

EU-GHS. Classification, Labeling and Packaging Regulation (CLP) Verordening 1272/2008 HS

EU-GHS. Classification, Labeling and Packaging Regulation (CLP) Verordening 1272/2008 HS EU-GHS Classification, Labeling and Packaging Regulation (CLP) Verordening 1272/2008 HS Programma Workshop EU-GHS/CLP EU-GHS in een vogelvlucht Wetgeving Relatie met andere EU-wetgeving EU-GHS in de praktijk

Nadere informatie

Ons kenmerk Inlichtingen bij Doorkiesnummer Den Haag VGP/PSL apr. 08

Ons kenmerk Inlichtingen bij Doorkiesnummer Den Haag VGP/PSL apr. 08 De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG Ons kenmerk Inlichtingen bij Doorkiesnummer Den Haag 16 apr. 08 Onderwerp Bijlage(n) Uw brief Impact Assessment CLP

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2008 2009 31 894 Uitbreiding en wijziging van de Wet milieubeheer in verband met de uitvoering van de verordening (EG) nr. 1272/2008 van het Europees Parlement

Nadere informatie

Circulaire ETIKETTERING VAN CHEMISCHE PRODUCTEN

Circulaire ETIKETTERING VAN CHEMISCHE PRODUCTEN Etikettering van chemische producten PRINCIPE Sinds 1 juni 2015 heeft de CLP-verordening (wat staat voor Classifying, Labelling and Packaging ) officiële benaming: Verordening (EG) nr. 1272/2008 van de

Nadere informatie

REACH registratie 2018

REACH registratie 2018 REACH registratie 2018 WAT betekent het voor u als producent, importeur en afnemer van stoffen Jan Schüller (Eastman) Margaret Wouters (REACH helpdesk) Inhoud van de workshop 1. Rollen en verplichtingen

Nadere informatie

Impact van de REACH verordening op de zorginstellingen Jean-Pierre FEYAERTS 7 juni 2012

Impact van de REACH verordening op de zorginstellingen Jean-Pierre FEYAERTS 7 juni 2012 Impact van de REACH verordening op de zorginstellingen Jean-Pierre FEYAERTS 7 juni 2012 De REACH verordening (1907/2006) Artikel 1 (1) van REACH definieert de doelstellingen: Het doel van deze verordening

Nadere informatie

Chemie is meer dan veiligheid alleen

Chemie is meer dan veiligheid alleen Chemie is meer dan veiligheid alleen Dirk van Well 1 Toegenomen aandacht voor veiligheid Chemie-pack Odfjell Focus op veiligheid bij BRZO-bedrijven: Veiligheid Voorop Aandacht voor gezond werken Lange

Nadere informatie

Jaarrapportage handhaving REACH 2008

Jaarrapportage handhaving REACH 2008 Jaarrapportage handhaving REACH 2008 Inleiding Medio 2007 is het handhavingsprogramma REACH door de managementteams van de drie betrokken inspecties, Arbeidsinspectie (AI), VROM-Inspectie (VI) en Voedsel

Nadere informatie

Europese Economische Ruimte

Europese Economische Ruimte Met de verordening 1907/2006 (Registratie, Evaluatie, Autorisatie en beperkingen van CHemische stoffen of kortweg REACH) wordt sinds 1 juni 2007 de registratie, beoordeling, autorisatie en beperkingen

Nadere informatie

DOSIS SOLA FACIT VENEMUM

DOSIS SOLA FACIT VENEMUM DOSIS SOLA FACIT VENEMUM Misverstanden over de wetgevingen Een paar reacties Regelgeving Chemische stoffen Classificering indeling is gebaseerd op de gevaareigenschap van een stof REACH & CLP Wat is REACH?

Nadere informatie

Ethanol? Welke wettelijke verplichtingen zijn van toepassing?

Ethanol? Welke wettelijke verplichtingen zijn van toepassing? l Eth l Eth l Eth l Eth l Eth l Eth l Eth l Eth Ethanol? Welke wettelijke verplichtingen zijn van toepassing? Ethanol welke wettelijke verplichtingen zijn van toepassing? Voor het werken met chemische

Nadere informatie

REACH Een introductie in de nieuwe EU-wetgeving voor chemische stoffen voor leveranciers van Akzo Nobel

REACH Een introductie in de nieuwe EU-wetgeving voor chemische stoffen voor leveranciers van Akzo Nobel REACH Een introductie in de nieuwe EU-wetgeving voor chemische stoffen voor leveranciers van Akzo Nobel REACH staat voor Registratie, Evaluatie, Autorisatie en beperking van Chemische stoffen Wat is REACH?

Nadere informatie

ViB2.0 VERANDERINGEN IN DE WERELD VAN HET VEILIGHEIDSINFORMATIEBLAD. Ivo Erens Dangerous Substances Communication advies.

ViB2.0 VERANDERINGEN IN DE WERELD VAN HET VEILIGHEIDSINFORMATIEBLAD. Ivo Erens Dangerous Substances Communication advies. ViB2.0 VERANDERINGEN IN DE WERELD VAN HET VEILIGHEIDSINFORMATIEBLAD 1 Ivo Erens Dangerous Substances Communication info@ondersteuning advies.nl Programma Wat bespreken we + Het + Het ontvangen van het

Nadere informatie

REACh-GHS/CLP in de praktijk

REACh-GHS/CLP in de praktijk REACh-GHS/CLP in de praktijk Sharon Sriram 8 december 2015 www.kluthe.nl 1 REACh EU wetgeving Registratie, Evaluatie, Autorisatie van Chemische stoffen R=Registration E=Evaluation Registratie van geproduceerde

Nadere informatie

Bent u klaar voor de nieuwe Europese chemiewetgeving?

Bent u klaar voor de nieuwe Europese chemiewetgeving? Bent u klaar voor de nieuwe Europese chemiewetgeving? Geachte relatie, Brenntag maakt serieus werk van REACH en we doen dat graag in nauwe samenwerking met onze klanten en leveranciers. Als één van s werelds

Nadere informatie

GHS komt eraan! Globally Harmonised System of Classification and Labelling of Chemicals

GHS komt eraan! Globally Harmonised System of Classification and Labelling of Chemicals Globally Harmonised System of Classification and Labelling of Chemicals Let op: GHS komt eraan! REACH is nog niet goed en wel gestart of er staat ons alwéér een grote verandering te wachten. Nieuwe wetgeving

Nadere informatie

Meldpunt Verpakkingen November 2014 tot en met april 2015

Meldpunt Verpakkingen November 2014 tot en met april 2015 Meldpunt Verpakkingen November 2014 tot en met april 2015 Conclusies (o.b.v. halfjaarrapportage opgesteld door Milieu Centraal) 9 juni 2014 Inhoudsopgave 1 INLEIDING... 3 2 CONCLUSIES... 5 2 1 Inleiding

Nadere informatie

Het Rebo GHS handboek. Hulp bij de etikettering van chemische stoffen (EU-GHS/CLP) (EG) Nr. 1272/2008.

Het Rebo GHS handboek. Hulp bij de etikettering van chemische stoffen (EU-GHS/CLP) (EG) Nr. 1272/2008. Het Rebo GHS handboek Hulp bij de etikettering van chemische stoffen (EU-GHS/CLP) (EG) Nr. 1272/2008 EU-GHS/CLP in het kort Het Globally Harmonised System van de Verenigde Naties (VN-GHS) is in 2002 door

Nadere informatie

Jaarverslag Helpdesk RIVM Stoffen Expertise Centrum RIVM briefrapport /2011 L.C. van Leeuwen

Jaarverslag Helpdesk RIVM Stoffen Expertise Centrum RIVM briefrapport /2011 L.C. van Leeuwen Jaarverslag Helpdesk RIVM Stoffen Expertise Centrum 2010 RIVM briefrapport 601784003/2011 L.C. van Leeuwen Jaarverslag Helpdesk RIVM Stoffen Expertise Centrum 2010 RIVM briefrapport 601784003/2011 Colofon

Nadere informatie

Toezicht op autorisatie

Toezicht op autorisatie Toezicht op autorisatie Monique Waegemaekers Inspectie SZW Hoe het werkt bij Inspectie-SZW Reactief werk Inspecties nav klachten/meldingen die binnenkomen moet vermoeden zijn van ernstige overtreding melding

Nadere informatie

Implementation of CLP Annex VIII EU harmonised product information for Poisons Centres. Pieter Brekelmans Ronald de Groot Thijs de Kort

Implementation of CLP Annex VIII EU harmonised product information for Poisons Centres. Pieter Brekelmans Ronald de Groot Thijs de Kort Implementation of CLP Annex VIII EU harmonised product information for Poisons Centres Pieter Brekelmans Ronald de Groot Thijs de Kort NVIC NVIC RIVM Nationaal Vergiftigingen Informatie Centrum [NVIC,

Nadere informatie

A D V I E S Nr Zitting van woensdag 5 november

A D V I E S Nr Zitting van woensdag 5 november A D V I E S Nr. 1.913 -------------------------------- Zitting van woensdag 5 november 2014 ------------------------------------------------------- Ontwerp van koninklijk besluit tot wijziging van het

Nadere informatie

Jaarprogramma 2014. Handhaving REACH en CLP

Jaarprogramma 2014. Handhaving REACH en CLP Jaarprogramma 2014 Handhaving REACH en CLP Colofon Samenwerkingsverband Handhaving REACH en CLP Postbus.HandhavingREACHenEU-GHS@ilent.nl Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT) Postbus 16191, 2500 BD

Nadere informatie

Van indeling naar etiket. Mengseldag. 10 april 2015. Workshop Etiketteren

Van indeling naar etiket. Mengseldag. 10 april 2015. Workshop Etiketteren Mengseldag Workshop Etiketteren RWS Leefomgeving CLP Helpdesk Mohamed El-Allouchi Van indeling naar etiket Presentatie 1. Voorschriften 2. Samenstellen van het etiket 3. Uitzonderingen 4. Verpakkingseisen

Nadere informatie

Inhoud van artikel REACH. Artikel van REACH. Strafrechtelijk optreden. Schriftelijke Waarschuwing alvorens optreden. Bestuursrechtelijk optreden

Inhoud van artikel REACH. Artikel van REACH. Strafrechtelijk optreden. Schriftelijke Waarschuwing alvorens optreden. Bestuursrechtelijk optreden SCHEMA I afdoening artikelen en categorie-indeling WED Artikel Inhoud artikel Art. 5 Verbod om stoffen als zodanig of in preparaten of in voorwerpen te vervaardigen of in de handel te brengen indien zij

Nadere informatie

Wetenschappelijk onderzoek en ontwikkeling (O&O) en onderzoek en ontwikkeling gericht op producten en procedés (PPORD)

Wetenschappelijk onderzoek en ontwikkeling (O&O) en onderzoek en ontwikkeling gericht op producten en procedés (PPORD) BEKNOPT RICHTSNOER Wetenschappelijk onderzoek en ontwikkeling (O&O) en onderzoek en ontwikkeling gericht op producten en procedés (PPORD) In dit document wordt in eenvoudige bewoordingen toegelicht welke

Nadere informatie

CLP rekentool voor mengsels

CLP rekentool voor mengsels CLP rekentool voor mengsels Achtergrond De CLP verordening (EC 1272/ 2008) stelt nieuwe eisen aan het indelen (classificeren), etiketteren en verpakken van chemische producten. CLP is gebaseerd op het

Nadere informatie

EU-GHS Verordening in vogelvlucht

EU-GHS Verordening in vogelvlucht EU-GHS Verordening in vogelvlucht Kennisdag EU-GHS voor MKB Annet Sluer EU-GHS Helpdesk 6 december 2012 Inhoud EU-GHS en VN-GHS Verplichtingen Wat moet u doen? Relatie met REACH Inventaris van indeling

Nadere informatie

Jaarverslag Helpdesk RIVM Stoffen Expertise Centrum RIVM briefrapport /2012 L.C. van Leeuwen

Jaarverslag Helpdesk RIVM Stoffen Expertise Centrum RIVM briefrapport /2012 L.C. van Leeuwen Jaarverslag Helpdesk RIVM Stoffen Expertise Centrum 2011 RIVM briefrapport 601357010/2012 L.C. van Leeuwen Jaarverslag Helpdesk RIVM Stoffen Expertise Centrum 2011 /2012 L.C. van Leeuwen Colofon RIVM 2012

Nadere informatie

Veiligheidsinformatiebladen Van hazard naar risk

Veiligheidsinformatiebladen Van hazard naar risk Veiligheidsinformatiebladen Van hazard naar risk Dr. Ir. Evelyn Tjoe Nij, RAH Beleidsadviseur arbeidshygiëne en toxicologie Arbouw, Harderwijk Inhoud 1. REACH, Arbo en CLP 2. Veiligheidsinformatiebladen

Nadere informatie

REACH- en Administratieverplichtingen voor tankterminals en traders van brandstoffen

REACH- en Administratieverplichtingen voor tankterminals en traders van brandstoffen Postbus 16191 2500 BD Den Haag www.ilent.nl Contactpersonen REACH- en Administratieverplichtingen voor tankterminals en traders van brandstoffen Janine Killaars, Peter Hellema, Chiel Bovenkerk T 0652096892

Nadere informatie

VN(O) NCW Nederland. Den Haag 4 december 201 3

VN(O) NCW Nederland. Den Haag 4 december 201 3 VN(O) NCW Nederland Aan de staatssecretaris van het Ministerie van Infrastructuur en Milieu Hare excellentie W.J. Mansveld Postbus 20901 2500 EX Den Haag Briefnummer 13/11.319/Stre/MO Den Haag 4 december

Nadere informatie

Risicoanalyse chemische agentia. Wettelijk kader

Risicoanalyse chemische agentia. Wettelijk kader Provikmo 10/10/2016 Risicoanalyse chemische agentia Wettelijk kader Prebes, 10/10/2016 Ing. Bart Muylle Zijn de risico s ten gevolge van blootstelling aan gevaarlijke chemische agentia op de arbeidsplaats

Nadere informatie

Chemische producten In 2010 verandert de etikettering! Synthesedossier

Chemische producten In 2010 verandert de etikettering! Synthesedossier Chemische producten In 2010 verandert de etikettering! Synthesedossier Philippe Vigneron Studiedienst Algemene Centrale Inleiding Chemische producten zijn alomtegenwoordig en we komen er allemaal mee in

Nadere informatie

REACH: ondersteuning door Brancheorganisaties

REACH: ondersteuning door Brancheorganisaties REACH: ondersteuning door Brancheorganisaties Introductie VNCI Branche-organisatie voor de chemische procesindustrie Totaal ca 100 (geassocieerde) leden, verenigingen, donateurs, ca 150 productievestigingen:

Nadere informatie

Gevaarlijke Stoffen. Een vooruitblik naar 2015. Wet-/regelgeving Wat gaat er in 2015 aan komen?

Gevaarlijke Stoffen. Een vooruitblik naar 2015. Wet-/regelgeving Wat gaat er in 2015 aan komen? Gevaarlijke Stoffen Een vooruitblik naar 2015 Jos van Bree, 11 september 2014 www.proqesh.nl Wet-/regelgeving Wat gaat er in 2015 aan komen? EU-GHS / CLP(EC 1272/2010) 1 juni 2015 volledig van kracht SevesoII

Nadere informatie

Beste klant. Alvast veel leesplezier. Het team van BIG

Beste klant. Alvast veel leesplezier. Het team van BIG Beste klant Ook de afgelopen maanden stonden we niet stil bij BIG. Zo brachten we vertalingen van H/P-zinnen samen in één handig overzicht. Uiteraard stellen we dit document graag ter beschikking. Daarnaast

Nadere informatie

Duidelijk anders. BRZO dag 15 mei 2014. Mr. M.G.J. Maas-Cooymans

Duidelijk anders. BRZO dag 15 mei 2014. Mr. M.G.J. Maas-Cooymans Duidelijk anders BRZO dag 15 mei 2014 Mr. M.G.J. Maas-Cooymans 2 Wat en wie? Seveso/Brzo: een kader voor de bescherming van 1) mensen buiten de inrichting, de bescherming van het milieu, 2) de bescherming

Nadere informatie

Opstellen van veiligheidsinformatiebladen

Opstellen van veiligheidsinformatiebladen B E K N O P T R I C H T S N O E R Opstellen van Dit document heeft tot doel om in eenvoudige bewoordingen de hoofdbeginselen en verplichtingen toe te lichten voor het opstellen en verstrekken van volgens

Nadere informatie

FORUM BIOCIDEN Beheer van de aanvragen voor het op de markt brengen van biocideproducten in België. Jaar 2015 Dienst Biociden.

FORUM BIOCIDEN Beheer van de aanvragen voor het op de markt brengen van biocideproducten in België. Jaar 2015 Dienst Biociden. 1 FORUM BIOCIDEN 2015 Beheer van de aanvragen voor het op de markt brengen van biocideproducten in België Jaar 2015 Dienst Biociden Lucrèce LOUIS 20.11.2015 2 Overzicht van de besproken onderwerpen Situatie

Nadere informatie

Autoriteit Nucleaire Veiligheid en Stralingsbescherming Continu veiliger

Autoriteit Nucleaire Veiligheid en Stralingsbescherming Continu veiliger Autoriteit Nucleaire Veiligheid en Stralingsbescherming Continu veiliger Continu veiliger De Autoriteit Nucleaire Veiligheid en Stralingsbescherming (ANVS) ziet er op toe dat de nucleaire veiligheid en

Nadere informatie

De Nederlandse rubber- en kunststofindustrie

De Nederlandse rubber- en kunststofindustrie De Nederlandse rubber- en kunststofindustrie jaaromzet 7,5 miljard 95% MKB werkgelegenheid ongeveer 40.000 internationaal georiënteerd 60% van de 7,5 miljard bestaat uit export Grote sectoren zijn verpakkingen,

Nadere informatie

De nieuwe etikettering van gevaarlijke stoffen volgens CLP (GHS)

De nieuwe etikettering van gevaarlijke stoffen volgens CLP (GHS) De nieuwe etikettering van gevaarlijke stoffen volgens CLP (GHS) Frans Lemaire, flm@hemmis.be Product Marketing EH&S, HEMMIS Lid van werkgroepen REACH en GHS van CEFIC, PreBes en Essenscia Situering Vanaf

Nadere informatie

BESLUITEN. (Kennisgeving geschied onder nummer C(2016) 4141)

BESLUITEN. (Kennisgeving geschied onder nummer C(2016) 4141) L 186/13 BESLUITEN UITVOERINGSBESLUIT (EU) 2016/1115 VAN DE COMMISSIE van 7 juli 2016 tot vaststelling van een formulier voor de indiening door het Europees Agentschap voor chemische stoffen van informatie

Nadere informatie

INHOUD. Woord vooraf... v Ten geleide... vii Lijst van schema s... xv Lijst van verkort geciteerde bronnen en andere afkortingen...

INHOUD. Woord vooraf... v Ten geleide... vii Lijst van schema s... xv Lijst van verkort geciteerde bronnen en andere afkortingen... INHOUD Woord vooraf.......................................................... v Ten geleide........................................................... vii Lijst van schema s.....................................................

Nadere informatie

De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA DEN HAAG. Datum 11 februari 2015 Betreft Aanpak kosten REACH voor het MKB

De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA DEN HAAG. Datum 11 februari 2015 Betreft Aanpak kosten REACH voor het MKB > Retouradres Postbus 20901 2500 EX Den Haag De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA DEN HAAG Plesmanweg 1-6 2597 JG Den Haag Postbus 20901 2500 EX Den Haag T 070-456

Nadere informatie

Productveiligheidsvoorschriften voor navulverpakkingen met e-vloeistoffen voor e-sigaretten en shishapennen

Productveiligheidsvoorschriften voor navulverpakkingen met e-vloeistoffen voor e-sigaretten en shishapennen Versie 14 februari 2014 Productveiligheidsvoorschriften voor navulverpakkingen met e-vloeistoffen voor e-sigaretten en shishapennen Waarom deze informatie voor ondernemers? E-sigaretten en daarmee ook

Nadere informatie

Jaarverslag SCCM 2017

Jaarverslag SCCM 2017 Jaarverslag SCCM 2017 SCCM, platform voor certificatie van managementsystemen voor milieu en gezond en veilig werken Speerpunten en resultaten >> Cijfers ISO 14001 >> Cijfers OHSAS 18001 >> Overige activiteiten

Nadere informatie

Gevaarlijke Stoffen en Inspectie SZW

Gevaarlijke Stoffen en Inspectie SZW Gevaarlijke Stoffen en Inspectie SZW Diana Martens Projectleider Programma Bedrijven met Gevaarlijke Stoffen Deze presentatie Arbowetgeving, REACH en gevaarlijke stoffen Wat doet Inspectie SZW op dit gebied?

Nadere informatie

Preregistratie en registratie voor REACH: Vragen en antwoorden

Preregistratie en registratie voor REACH: Vragen en antwoorden MEMO/08/240 Brussel, 11 april 2008 Preregistratie en registratie voor REACH: Vragen en antwoorden Per 1 juni 2007 is de nieuwe EU-stoffenwetgeving REACH (Registration, Evaluation, Authorisation and Restriction

Nadere informatie

Raad van de Europese Unie Brussel, 19 mei 2017 (OR. en)

Raad van de Europese Unie Brussel, 19 mei 2017 (OR. en) Conseil UE Raad van de Europese Unie Brussel, 19 mei 2017 (OR. en) Interinstitutioneel dossier: 2017/0010 (NLE) 8430/17 LIMITE PUBLIC ENV 375 COMPET 264 WETGEVINGSBESLUITEN EN ANDERE INSTRUMENTEN Betreft:

Nadere informatie

(Voor de EER relevante tekst)

(Voor de EER relevante tekst) L 144/27 VERORDENING (EU) 2016/863 VAN DE COMMISSIE van 31 mei 2016 tot wijziging van de bijlagen VII en VIII bij Verordening (EG) nr. 1907/2006 van het Europees Parlement en de Raad inzake de registratie

Nadere informatie

De nieuwe etikettering CLP

De nieuwe etikettering CLP De nieuwe etikettering CLP PREBES Open forum 11 dec 2009 Christel Swinnen Preventieadviseur Arbeidshygiëne Ford Genk GHS - CLP GHS: Globally Harmonized System wereldwijd systeem voor indeling en etikettering

Nadere informatie

PGS 15: 2011 Opslag van verpakte gevaarlijke stoffen

PGS 15: 2011 Opslag van verpakte gevaarlijke stoffen PGS 15: 2011 Opslag van verpakte gevaarlijke stoffen Paula Bohlander Programmamanager PGS beheerorganisatie 29 november 2011 Jaarcongres Relevant 1 Wms ADR GHS 2 Wat ga ik vertellen? Wat is een PGS? Status

Nadere informatie

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814.

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. STAATSCOURANT Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. Nr. 47982 28 augustus 2018 Regeling van de Minister voor Medische Zorg van 20 augustus 2018, 1364645-177989-VGP, houdende

Nadere informatie

Aftellen tot Brzo 2015

Aftellen tot Brzo 2015 Aftellen tot Brzo 2015 Wat te doen? Yvette van Duijn (DCMR) Mirjam van der Plas (Royal HaskoningDHV) Inhoud Nu: Brzo 1999 Wms-classificatie / Stoffen- en Preparatenrichtlijn Per 1 juni 2015: Brzo 2015

Nadere informatie

Staatsblad van het Koninkrijk der Nederlanden

Staatsblad van het Koninkrijk der Nederlanden Staatsblad van het Koninkrijk der Nederlanden Jaargang 2009 533 Besluit van 30 november 2009, houdende wijziging van het Warenwetbesluit algemene chemische produktveiligheid in verband met verordening

Nadere informatie

Oostzaan Buiten gewoon

Oostzaan Buiten gewoon GESCAND OP Gemeente Oostzaan Buiten gewoon Gemeenteraad Oostzaan P/a Postbus 20 153OAA Wormeriand - 8 APR. Comeents Oostzaan Gemeentehuis ockadrcs Kerkbuurt 4, 1 511 BD Oostzaan Postadres Postbus 20, 1

Nadere informatie

EU-GHS: van leverancier tot klant, omgaan met de verplichtingen. Presentator: Maurits van Kolck

EU-GHS: van leverancier tot klant, omgaan met de verplichtingen. Presentator: Maurits van Kolck EU-GHS: van leverancier tot klant, omgaan met de verplichtingen Presentator: Maurits van Kolck Inhoud 2 DSD en EU-GHS C&L Systeem DSD/DPD CLP/EU-GHS GHS Afkortingen Belangrijke data Juridische implicaties

Nadere informatie

Veilig werken met schadelijke chemische producten. Kwartsstof: stofvrij werken. 5 september 2015, Dag van de Preventiemedewerker

Veilig werken met schadelijke chemische producten. Kwartsstof: stofvrij werken. 5 september 2015, Dag van de Preventiemedewerker Kwartsstof: stofvrij werken Veilig werken met schadelijke chemische producten 5 september 2015, Dag van de Preventiemedewerker Evelyn Tjoe Nij, arbeidshygiënist 1 Onderwerpen kwartsstof stofvrij werken

Nadere informatie

Impact van CLP en Reach op het VLAREM

Impact van CLP en Reach op het VLAREM Impact van CLP en Reach op het VLAREM Forum van Seveso-inrichtingen Peter Balas Afdeling Milieuvergunningen Inhoud 1. CLP Inleiding Impact op het VLAREM TWOL CLP Verder verloop en timing 2. Reach Aanpassing

Nadere informatie

de heer Jordi AYET PUIGARNAU, directeur, namens de secretarisgeneraal van de Europese Commissie

de heer Jordi AYET PUIGARNAU, directeur, namens de secretarisgeneraal van de Europese Commissie Raad van de Europese Unie Brussel, 24 januari 2017 (OR. en) Interinstitutioneel dossier: 2017/0010 (NLE) 5569/17 ENV 50 COMPET 37 VOORSTEL van: ingekomen: 19 januari 2017 aan: Nr. Comdoc.: Betreft: de

Nadere informatie

REACH is er, GHS komt er. Benieuwd naar de gevolgen voor de chemicaliën waar u mee werkt? Multidisciplinair seminarie REACH en GHS

REACH is er, GHS komt er. Benieuwd naar de gevolgen voor de chemicaliën waar u mee werkt? Multidisciplinair seminarie REACH en GHS REACH is er, GHS komt er. Benieuwd naar de gevolgen voor de chemicaliën waar u mee werkt? Multidisciplinair seminarie REACH en GHS Benieuwd waar u voortaan de samenstelling van de MSDS-fiche kan vinden

Nadere informatie

Jaarrapportage Helpdesk Water 2007

Jaarrapportage Helpdesk Water 2007 Jaarrapportage Helpdesk Water Jaarrapportage Helpdesk Water. 1. Inleiding In de loop der jaren kwamen er steeds meer informatieloketten voor specifieke watervragen. Dit stond haaks op de ontwikkeling dat

Nadere informatie

STAATSCOURANT. Nr

STAATSCOURANT. Nr STAATSCOURANT Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. Nr. 30107 14 september 2015 Regeling van de Minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid van 8 september 2015, nr. 2015-0000245143,

Nadere informatie

REACH workshop 19 mei 2015 ProductIP. www.tenviro.eu 1

REACH workshop 19 mei 2015 ProductIP. www.tenviro.eu 1 REACH workshop 19 mei 2015 ProductIP www.tenviro.eu 1 REACH inleiding R =? Registratieplicht, van wat? gevaarlijke stoffen? In welke NL wet staat dat dan? REACH Is dat niet chemicaliënwetgeving? Voor welke

Nadere informatie

Helsinki, 25 maart 2009 Doc: MB/12/2008 definitief

Helsinki, 25 maart 2009 Doc: MB/12/2008 definitief Helsinki, 25 maart 2009 Doc: MB/12/2008 definitief BESLUIT OVER DE TENUITVOERLEGGING VAN VERORDENING (EG) NR. 1049/2001 VAN HET EUROPEES PARLEMENT EN DE RAAD INZAKE DE TOEGANG VAN HET PUBLIEK TOT DOCUMENTEN

Nadere informatie

Omzendbrief betreffende de controles uitgevoerd door het FAVV op de verpakking en etikettering van gewasbeschermingsmiddelen

Omzendbrief betreffende de controles uitgevoerd door het FAVV op de verpakking en etikettering van gewasbeschermingsmiddelen Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen Omzendbrief betreffende de controles uitgevoerd door het FAVV op de verpakking en etikettering van gewasbeschermingsmiddelen Kenmerk PCCB/S1/JFS/1102444

Nadere informatie

Algemene informatie over CLP

Algemene informatie over CLP Algemene informatie over CLP Webinar voor hoofdregistranten 9 april 2010 Gabriele Schöning Unit indeling Europees Agentschap voor chemische stoffen Structuur EU-wetgeving chemische stoffen en GHS of: waarom

Nadere informatie

Staatsblad van het Koninkrijk der Nederlanden

Staatsblad van het Koninkrijk der Nederlanden Staatsblad van het Koninkrijk der Nederlanden Jaargang 1996 38 Besluit van 21 december 1995 regelende de deponering van informatie betreffende preparaten (Warenwetbesluit deponering informatie preparaten)

Nadere informatie

Hierbij gaat voor de delegaties Commissiedocument SEC(2008) 1995.

Hierbij gaat voor de delegaties Commissiedocument SEC(2008) 1995. RAAD VAN DE EUROPESE UNIE Brussel, 12 juni 2008 (13.06) (OR. fr) Interinstitutioneel dossier: 2008/0110 (COD) 10637/08 ADD 2 AGRILEG 104 CODEC 769 INGEKOMEN DOCUMENT van: de heer Jordi AYET PUIGARNAU,

Nadere informatie

7.1 Aandachtspunten en acties per hoofdstuk advies

7.1 Aandachtspunten en acties per hoofdstuk advies Dit document is een onderdeel uit het advies Drie routes naar een valide examenproduct van mei 2016. De uitwerking van het advies vindt plaats vanaf augustus 2016 door de hiervoor aangestelde kwartiermaker

Nadere informatie

VERSLAG VAN DE COMMISSIE AAN HET EUROPEES PARLEMENT, DE RAAD EN HET EUROPEES ECONOMISCH EN SOCIAAL COMITÉ

VERSLAG VAN DE COMMISSIE AAN HET EUROPEES PARLEMENT, DE RAAD EN HET EUROPEES ECONOMISCH EN SOCIAAL COMITÉ EUROPESE COMMISSIE Brussel, 4.7.2016 COM(2016) 438 final VERSLAG VAN DE COMMISSIE AAN HET EUROPEES PARLEMENT, DE RAAD EN HET EUROPEES ECONOMISCH EN SOCIAAL COMITÉ over de toepassing van het wettelijk kader

Nadere informatie

Update REACH. Jolanda Neeft Branchecoordinator NRK. 11 sept

Update REACH. Jolanda Neeft Branchecoordinator NRK. 11 sept Jolanda Neeft Branchecoordinator NRK www.nrk.nl 1 Inhoud Verschillende soorten lijsten & processen: Kandidatenlijst Autorisatielijst Annex XIV Restrictielijst Annex XVII CoRAP (Community Rolling Action

Nadere informatie

Informatieblad e sigaret

Informatieblad e sigaret Informatieblad e sigaret Voorschriften voor navulverpakkingen met vloeistoffen voor e sigaretten en shishapennen Dit informatieblad is bestemd voor importeurs en distributeurs van verpakkingen met vloeistoffen

Nadere informatie