1 Informatie verzamelen

Transcriptie

1 1 Informatie verzamelen 1 Lezen Wat is het? Om op een goede en handige manier een artikel uit een tijdschrift of welke andere tekst dan ook te lezen kun je een bepaalde manier van lezen toepassen: een leesstrategie. Een leesstrategie zegt iets over de manier waarop je een tekst in je gaat opnemen. Zie het als een plan. Hoe doe ik het? Voorbereiden Vraag je af waarom je de tekst wilt lezen. Wil je dit:. om te beoordelen of het de moeite waard is om verder te lezen? (zie stappenplan ORIËNTEREN). om antwoord te vinden op een korte vraag? (zie stappenplan ZOEKEN). om de grote lijn van een tekst te kennen? (zie stappenplan GLOBAAL LEZEN). om alles precies te weten? (zie stappenplan STUDEREND LEZEN). om een mening over de inhoud te geven? (zie stappenplan KRITISCH LEZEN). Zoek uit waar de tekst over gaat. Het is handig als je weet wat het doel is van een tekst. De meeste teksten over een serieus onderwerp zijn bedoeld om informatie over te brengen: informatieve teksten. Sommige reclameteksten lijken met opzet op informatieve teksten. Voorbeelden hiervan zijn de zogeheten advertorials die je in vakbladen vindt. Zoek naar de hoofdzaken in een tekst. Hoofdzaken zijn termen, begrippen en situaties. Bijzaken zijn definities, voorbeelden en beschrijvingen. Hoofdzaken zijn vaak te vinden op de volgende plaatsen:. in de titel. in de ondertitel. de vet of cursief gedrukte eerste alinea. in de tussenkopjes. in de laatste alinea. opvallend gedrukte woorden (cursief, vet of GROOT). de afbeeldingen (tekeningen, foto s of grafieken). Herken de alinea s. Een alinea kun je herkennen omdat er op een nieuwe regel begonnen wordt. Soms springt die eerste regel in, dat wil zeggen dat de regel een beetje meer naar het midden begint. Het komt ook voor dat er boven een nieuwe alinea een regel open is gelaten. In een nieuwe alinea staat nieuwe informatie, vaak samengevat in een kernzin. Dit is vaak de eerste of de laatste zin. De kernzin bevat vaak de belangrijkste begrippen, de kernwoorden. BSL - WB_A4_1KMM 007

2 8 a c t i e f l e r e n v o o r e e n b e r o e p Verbindingswoorden voegen twee zinnen aan elkaar. Voorbeelden van voegwoorden zijn: omdat, doordat, voordat, nadat, en, of, maar. Voegwoorden geven informatie over de betekenis van de tekst: omdat? reden; doordat? oorzaak; voordat, nadat? tijd; en?opsomming; of?keuze; maar? tegenstelling. De volgende ordening kom je vaak tegen in alinea s:. vroeger nu toekomst. wat wie waar wanneer waarvoor. probleem oorzaak doel actie resultaat. probleem oorzaak gevolg conclusie. probleem oplossing voordeel nadeel advies. Uitvoeren Volg het stappenplan van je keuze: leesstrategieën (stappenplannen) stappenplan oriënteren. Lees de titel, de cursief of vetgedrukte eerste alinea, de tussenkopjes, de afbeeldingen en veel voorkomende woorden.. Bepaal of de tekst voor jouw doel geschikt is.. Ga, afhankelijk van je doel, verder met een van de volgende stappenplannen. stappenplan zoeken. Oriënteer je op de tekst volgens stappenplan ORIËNTEREN.. Lees je vraag.. Zoek je antwoord door in de tekst te kijken naar tussenkopjes en anders gedrukte woorden. Zoek in de alinea s naar kernzinnen en kernwoorden.. Stop met lezen als je je antwoord gevonden hebt. stappenplan globaal lezen. Oriënteer je op de tekst volgens stappenplan ORIËNTEREN.. Lees de hele tekst door ( gewoon lezen, zoals in een leesboek).. Let op de titel, de eerste alinea, de tussenkopjes en alinea s.. Noteer per alinea de belangrijkste zaken in trefwoorden of. Markeer met een lichtgevende stift de belangrijkste zaken. Markeer niet te veel, alleen de kernzin en kernwoorden. stappenplan studerend lezen. Neem de tekst door volgens stappenplan GLOBAAL LEZEN.. Noteer per alinea in de belangrijkste zaken in trefwoorden of. Markeer met een lichtgevende stift de belangrijkste zaken.. Markeer niet te veel, beperk je tot de kernzin en kernwoorden.. Zoek de betekenis van de woorden die je niet kent.. Maak een samenvatting van elke alinea. Er zijn verschillende manieren om een tekst samen te vatten. Je kunt: de hoofdzaken noteren; BSL - WB_A4_1KMM 008

3 1 i n f o r m a t i e v e r z a m e l e n 9 je conclusies formuleren (geef de oorzaken en gevolgen aan); een schema maken ( woordspin ), een tekening of een mindmap (een visueel schema) van de inhoud; de kern noteren (maximaal 30 woorden); je mening noteren over de tekst, met argumenten; de hoofdzaken, conclusies en je mening aan een ander beschrijven. stappenplan kritisch lezen. Bestudeer de tekst volgens stappenplan STUDEREND LEZEN.. Stel jezelf vragen over de tekst: is dit waar, waarom is dat zo, waarom is dit belangrijk, snap ik waarom dit zo is, wat zijn de feiten en wat de meningen, welke voor- en nadelen zijn er, is de informatie betrouwbaar, zijn er nog andere bronnen? Enzovoort.. Noteer je vragen en opmerkingen en je eigen mening. Afronden Neem je vragen en opmerkingen bij de tekst en je mening mee naar je les of studieactiviteit. Neem ook je argumenten mee. Handige tips Aandachtspunten om missers te voorkomen. Een goede voorbereiding is het halve werk: zoek de juiste boeken, tijdschriften en websites. Probeer uit wat jij prettig vindt: vragen en aantekeningen noteren in de tekst, in een schrijfblok of met behulp van een laptop.. Een goede houding en omgeving (muziek aan of juist uit?) en goede verlichting helpen bij aandachtig lezen. Zo kan het ook 1 De leerlingen verdelen de theorie in stukjes. Bijvoorbeeld: ieder neemt een hoofdstuk of een deel van een hoofdstuk om te lezen en vervolgens te vertellen aan medeleerlingen. 2 Je geeft je aantekeningen weer in een schema of mindmap. Voorwaarden materialen Pen en papier of laptop, markeerstift. groepsgrootte Alleen. voorbereidingstijd Geen. BSL - WB_A4_1KMM 009

4 10 a c t i e f l e r e n v o o r e e n b e r o e p uitvoeringstijd Afhankelijk van de leesstrategie: hoe beter je leest, hoe meer tijd je nodig hebt. Bij studerend lezen kun je maar een paar bladzijden per uur halen. Voorbeelden. Globaal lezen bij een inleiding in de restauratietechniek (bij de kwalificatie Schilder).. Studerend lezen bij een hoofdstuk over kitten en beschermingsmaterialen (bij de kwalificatie Autoschadehersteller). Wat heb ik geleerd?. Heeft deze activiteit goed gewerkt? Dat wil zeggen: heb je de informatie begrepen, in je opgenomen en verwerkt? Waaruit blijkt dat? Geef een duidelijk voorbeeld.. Wat liep goed en wat liep minder goed bij het uitvoeren van deze activiteit?. Waar ga je op letten als je deze activiteit nog eens gebruikt? BSL - WB_A4_1KMM 010

5 1 i n f o r m a t i e v e r z a m e l e n 11 2 Aantekeningen maken tijdens een klassikale les Wat is het? Bij het maken van aantekeningen zet je de informatie van de docent op papier, zodat je later de opbouw van het verhaal en de hoofdpunten kunt teruglezen. Hoe doe ik het? Voorbereiden. Ga zo zitten dat je de docent goed kunt horen en zien.. Zorg dat je de vragen of opmerkingen over de stof die de docent gaat bespreken bij de hand hebt. Dan kun je die op een passend moment bespreken. Uitvoeren. Schrijf mee met het verhaal van de docent. Geef niet letterlijk, maar in grote lijnen weer wat hij/zij vertelt.. Maak gebruik van afkortingen en figuurtjes die voor jou begrijpelijk zijn, zoals: <, >,?,$, &,,, <, +, -, enzovoort.. Noteer de verwijzingen naar de boeken, tijdschriften en websites die de docent opgeeft. Dan kun je die later nazoeken.. Stel de vragen die je al op een eerder moment bij de theorie hebt voorbereid. Afronden. Lees voordat je de ruimte verlaat je aantekeningen door. Stel vragen aan de docent als informatie voor jou nog onduidelijk is.. Werk zo nodig (als de informatie onvolledig of onduidelijk is) je aantekeningen uit en vul ze aan met behulp van je boek of andere bronnen. Schrijf ze niet over, dat kost te veel tijd, maar kijk wel of je aantekeningen goed leesbaar zijn. Handige tips Aandachtspunten om missers te voorkomen. Ga ervan uit dat de docent de theorie behandelt volgens een vaste opbouw in de volgende volgorde: inleiding, kern en afsluiting/samenvatting.. Ook als de docent zelf geen vragen stelt aan de leerlingen, kun jij om verduidelijking of voorbeelden vragen.. Als tijdens het college de aandacht van jou of je groepsgenoten verslapt, kun je de docent om een pauze vragen. Passief luisteren houdt geen mens lang vol.. Gebruik in geval van een PowerPoint-presentatie de prints van de sheets om aantekeningen te maken. Je kunt om de sheets vragen bij het begin van de les, of ze van een elektronische leeromgeving halen, waar ze van tevoren op zijn gezet. Zo kan het ook 1 De leerlingen verdelen de tekst in stukjes (bijvoorbeeld: ieder neemt een hoofdstuk of een deel van een hoofdstuk) om te presenteren/uit te leggen aan medeleerlingen. 2 De docent betrekt zijn leerlingen bij de les en stelt prikkelende vragen, die de leerlingen actief houden. BSL - WB_A4_1KMM 011

6 12 a c t i e f l e r e n v o o r e e n b e r o e p 3 De theorie is toegepast op een voorbeeld uit de praktijk van jou of van een medeleerling. 4 Als voorbeeld van de theorie laat de docent een videofragment of filmpje zien. 5 Je neemt de les op met opnameapparatuur (in overleg met de docent) en je maakt aantekeningen bij het afspelen van het geluidsfragment. Voorwaarden materialen Pen en papier of laptop, zo nodig opnameapparatuur. groepsgrootte (of meer). voorbereidingstijd Afhankelijk van de opgegeven theorie. uitvoeringstijd minuten. Voorbeelden. Een inleiding Marketing (bij de kwalificatie Verkoper).. Een klinische les in de praktijk over de ziekte diabetes mellitus (bij de kwalificatie Helpende Zorg). Wat heb ik geleerd?. Heeft deze activiteit goed gewerkt? Dat wil zeggen: heb je de informatie begrijpelijk kunnen noteren in de vorm van aantekeningen? Waaruit blijkt dat? Geef een duidelijk voorbeeld.. Wat liep goed en wat liep minder goed bij het uitvoeren van deze activiteit?. Waar ga je op letten als je deze activiteit nog eens gebruikt? BSL - WB_A4_1KMM 012

7 1 i n f o r m a t i e v e r z a m e l e n 13 3 Uitleg/instructie Wat is het? Je krijgt mondelinge uitleg over een stuk theorie of een vaardigheid. De docent kan de uitleg geven, maar ook een leerling kan dit doen, zoals in een spreekbeurt of presentatie. Een instructie kan ook per film/video gegeven worden. Hoe doe ik het? Voorbereiden. Ga zo zitten dat je de docent goed kunt horen en zien.. Zorg dat je de theorie en pen en papier of laptop bij de hand hebt. Uitvoeren. Luister actief naar de informatie van de docent of medeleerling.. Let op de samenvatting aan het begin van de uitleg over wat er de vorige keer is besproken. Maak zo nodig aantekeningen.. Stel de vragen die tijdens de uitleg bij je opkomen.. Let ook op de afsluiting van de uitleg: een samenvatting of een opdracht waarin je de theorie gaat toepassen. Afronden. Lees voordat je de ruimte verlaat je aantekeningen door en stel vragen als informatie voor jou nog onduidelijk is. Handige tips Aandachtspunten om missers te voorkomen. Ga ervan uit dat de docent de uitleg geeft volgens een vaste opbouw in de volgende volgorde: inleiding, kern en afsluiting/samenvatting.. Ook als de docent zelf geen vragen stelt, kun jij vragen stellen of om voorbeelden vragen.. Als tijdens het college de aandacht van jou of je groepsgenoten verslapt, kun je de docent om een pauze vragen. Alleen maar luisteren houdt geen mens lang vol.. Gebruik in geval van een PowerPoint-presentatie de prints van de sheets om aantekeningen te maken. Je kunt om de sheets vragen bij het begin van de les of ze van een digitale leeromgeving halen waar ze van tevoren op zijn gezet. Zo kan het ook 1 De leerlingen verdelen de tekst in stukjes om die uit te leggen aan medeleerlingen. Bijvoorbeeld: ieder neemt een deel van de vaardigheid of handeling waar een instructie over gegeven moet worden. 2 De uitleg is toegepast op een voorbeeld uit de praktijk van jou of van een medeleerling. 3 Je kijkt naar een videofragment of filmpje dat je op bepaalde momenten stop kunt zetten en zo nodig terugspoelen en opnieuw bekijken. BSL - WB_A4_1KMM 013

8 14 a c t i e f l e r e n v o o r e e n b e r o e p Praktisch Voorwaarden materialen Pen en papier of laptop, zo nodig geluidsversterking, overhead/beamer, videorecorder/dvd-speler, televisie enzovoort. groepsgrootte (of meer), afhankelijk van de ruimte en de mogelijkheid voor geluidsversterking. voorbereidingstijd Afhankelijk van de opgegeven theorie. uitvoeringstijd minuten, bij langere uitleg is een pauze nodig. Voorbeelden. Een instructie incontinentiemateriaal (bij de kwalificatie Helpende Zorg).. Een instructieles over omgaan met gevaarlijke stoffen (bij de kwalificatie Autospuiter). Wat heb ik geleerd?. Heeft deze activiteit goed gewerkt? Dat wil zeggen: is de informatie begrijpelijk geworden door de uitleg/instructie? Waaruit blijkt dat? Geef een duidelijk voorbeeld.. Wat liep goed en wat liep minder goed bij het uitvoeren van deze activiteit?. Waar ga je op letten als je deze activiteit nog eens gebruikt? BSL - WB_A4_1KMM 014

9 1 i n f o r m a t i e v e r z a m e l e n 15 4 Vragen stellen Wat is het? Vragen zetten je aan het denken. Vragen kun je stellen tijdens een gesprek, na het lezen van een tekst of bijvoorbeeld na het zien van een film. Om goede vragen te stellen moet je rust en tijd nemen en (als je een gesprek voert) goed luisteren. Door goede vragen te stellen laat je zien dat je meer wilt leren. Goede vragen brengen je vaak verder in je denken en je begrip. Hoe doe ik het? Voorbereiden Regels om goede vragen te maken helpen je bij je vraagstelling. Deze regels gaan over:. het soort vragen. waar vragen over gaan. technieken voor het stellen van vragen. er zijn 2 soorten vragen: 1 Open vragen beginnen met: wat, waar, wanneer, hoe. Ze laten de ander veel ruimte voor een antwoord: hoe heb je het ervaren?. 2 Gesloten vragen kun je alleen met ja of nee beantwoorden: was het moeilijk?. Gesloten vragen kunnen een antwoord soms al in de vraag geven, bijvoorbeeld: dus jullie kunnen elkaar niet helpen? Het antwoord is: nee, we kunnen elkaar niet helpen. Vragen kunnen gaan over: 1 Kennis: feiten weergeven en beschrijven (wat, wanneer enzovoort). 2 Inzicht: begrijpen, uitleggen en verklaren (hoe, waarom). 3 Toepassingen: een probleem oplossen, iets ontwikkelen (laten zien hoe). 4 Analyse: onderzoeken en bewijzen (vergelijken, wat zijn verschillen of overeenkomsten). 5 Verbinden/samenvoegen: iets nieuws bedenken, creatief zijn (welk ontwerp, wat zou er gebeuren als). 6 Terugkijken: concluderen, besluiten (wat is het beste, wat gaan we doen). technieken voor het stellen van vragen: 1 Doorvragen: vragen om verduidelijking, aansluiten bij wat al eerder is gezegd: kun je daar nog meer over vertellen? of hoezo?. 2 Herhalen: dit doe je als je de laatste woorden van de ander vragend herhaalt: zegt de ander het was alleen maar narigheid, dan jij: alleen maar narigheid?. 3 Kritische vragen: helpen je kritisch te na te denken: is dat waar of waarom is dat zo? 4 Samenvatten: je geeft in eigen woorden weer wat de ander gezegd heeft. Dit gaat over een heel stuk, als afronding. Uitvoeren Stel je vragen schriftelijk (bijvoorbeeld per mail) of mondeling in een gesprek of lessituatie. BSL - WB_A4_1KMM 015

10 16 a c t i e f l e r e n v o o r e e n b e r o e p Afronden Neem je vragen mee naar je les of studieactiviteit. Handige tips Aandachtspunten om missers te voorkomen. Gebruik in een gesprek het ezelsbruggetje LSD: luisteren, samenvatten en doorvragen.. Zorg ervoor dat je met je vragen aansluit op wat de ander vertelt. Als je spontaan de vragen stelt die bij je opkomen, kan de ander het gevoel krijgen dat je niet luistert. Onthoud je vragen voor een later moment.. Pas op met waarom -vragen. Deze kunnen bedreigend overkomen en de ander het gevoel geven dat die zich moet verantwoorden. Dit hangt erg af van de toon waarop je de vraag stelt. Als je iemand op strenge toon aanspreekt, gaat de ander zich vaak verdedigen.. Stel geen onduidelijke vraag als je iets eng of moeilijk vindt, je nodigt de ander dan uit om onder het antwoord uit te komen.. Stel niet meerdere vragen tegelijk. De ander raakt hierdoor gemakkelijk in verwarring.. Vragen naar gevoelens moet je vaak een beetje inleiden, anders kan de ander zich erdoor overvallen voelen. Zo kan het ook voor het vragen stellen op papier: 1 De theorie in stukjes verdelen (bijvoorbeeld: ieder neemt een hoofdstuk) om te lezen. Er vervolgens vragen bij maken en die stellen aan medeleerlingen. 2 Dit kan ook in kleine groepen: elke groep maakt vragen die de andere groep beantwoordt. 3 Vragen maken en die gebruiken voor een quiz, bijvoorbeeld met juist/onjuistvragen. 4 Vragen maken als voorbereiding op een toets. Hiermee stel je de vragen die een docent zou kunnen stellen. 5 Vragen verzamelen in een doos of brievenbus. De docent beantwoordt elke les één of meer vragen. Oefen, in kleine groepjes, het stellen van vragen in een veilige situatie: zet verkeerd uitgevallen vragen om in geschikte vragen. Praktisch Voorwaarden materialen Pen en papier (of laptop) wanneer je de vragen schriftelijk wilt voorbereiden. groepsgrootte Alleen, in tweetallen of in kleine groepjes. voorbereidingstijd Afhankelijk van de vorm of opdracht:. vragen voorbereiden voor een gesprek: minuten;. vragen bij een tekst: minuten. BSL - WB_A4_1KMM 016

11 1 i n f o r m a t i e v e r z a m e l e n 17 uitvoeringstijd Afhankelijk van de gekozen vorm of opdracht. Voorbeelden. Vragen maken bij de theorie over budgettering (bij de kwalificatie Facilitair medewerker).. Vragen maken ter voorbereiding van een gesprek met een groenteleverancier (bij de kwalificatie Kok). Wat heb ik geleerd?. Heeft deze activiteit goed gewerkt? Dat wil zeggen: hebben de vragen je tot bruikbare antwoorden geleid.? Waaruit blijkt dat? Geef een duidelijk voorbeeld.. Wat liep goed en wat liep minder goed bij het uitvoeren van deze activiteit?. Waar ga je op letten als je deze activiteit nog eens gebruikt?. Wat vinden je groepsgenoten van bovenstaande punten? BSL - WB_A4_1KMM 017

12 18 a c t i e f l e r e n v o o r e e n b e r o e p 5 Informatie halen uit boeken, tijdschriften en kranten Wat is het? Boeken, tijdschriften, artikelen uit kranten of vakbladen zijn goede informatiebronnen. Je kunt ze gebruiken als je gericht wilt zoeken naar ideeën, foto s wilt verzamelen of theorie wilt bestuderen. De informatie kun je daarna verwerken, bijvoorbeeld in een verslag of presentatie. Hoe doe ik het? Voorbereiden. Baken je onderwerp goed af en beperk je tot enkele trefwoorden. Zorg dat je weet wat je zoekt en waarom je het zoekt.. Verzamel de boeken, tijdschriften en/of kranten die je nodig denkt te hebben. Maak gebruik van het internet, (digitale) bibliotheek en mediatheek.. Gebruik boeken die niet ouder zijn dan vijf jaar. Als je in tijdschriften en kranten zoekt, beperk je dan tot een bepaalde periode, bijvoorbeeld het afgelopen kalenderjaar. Kortom: gebruik de meest recente informatie. Uitvoeren. Maak een keuze: welke bronnen zijn bruikbaar? Leg de rest weg.. Lees de informatie door en vat samen wat je denkt te kunnen gebruiken. Kopieer de artikelen als dat handig is of knip uit (als dat mag) wat je nodig hebt.. Noteer meteen waar je de informatie hebt gevonden. Maak een duidelijke bronvermelding. Afronden. Controleer of de informatie juist en compleet is. Vul de informatie zo nodig aan uit nieuwe bronnen. Voeg een bronvermelding toe. Handige tips Aandachtspunten om missers te voorkomen. In de literatuurvermelding aan het eind van een artikel vind je vaak nuttige tips voor nog andere boeken of tijdschriften, waar je verder in kunt zoeken.. Vermeld altijd de naam van de krant of het tijdschrift en ook de datum van verschijnen en het jaartal van verschijnen (de jaargang). Dat geldt voor tekst en ook voor foto s die je gebruikt.. Als je (achtergrond)informatie uit een boek haalt, zoek dan in de inhoudsopgave voorin of in het trefwoordenregister achterin. Het trefwoordenregister in tijdschriften zit meestal in de laatste uitgave van een jaargang.. Tekst kun je, net als foto s, als illustratiemateriaal gebruiken. Schrijf de bron erbij.. Je kunt ook online zoeken in digitale bibliotheken; dat heten databanken. De meeste scholen hebben abonnementen op digitale vakbibliotheken die passen bij de eigen beroepsopleidingen. Soms kun je daar ook thuis op inloggen.. Je zult boeken of tijdschriften wel eens moeten reserveren. Niet al het materiaal mag uitgeleend worden. Dat moet je dan ter plekke bekijken en eventueel kopiëren. BSL - WB_A4_1KMM 018

13 1 i n f o r m a t i e v e r z a m e l e n 19 Zo kan het ook 1 Mogelijkheden om de informatie te verwerken zijn: een schema een samenvatting een verslag een werkstuk een mondelinge presentatie een (foto)collage. 2 Ieder neemt een boek of een tijdschrift om in te zoeken en te verwerken tot een presentatie aan medeleerlingen. Praktisch Voorwaarden materialen Boeken, tijdschriften, kranten, vakbladen enzovoort. groepsgrootte voorbereidingstijd Geen. uitvoeringstijd 1-2 uur. Voorbeelden. Diëten, een zoekopdracht in tijdschriften (bij de kwalificatie Helpende Zorg en welzijn).. Zuinig rijden (bij de kwalificatie Chauffeur goederenvervoer). Wat heb ik geleerd?. Heeft deze activiteit goed gewerkt? Dat wil zeggen: heeft het verzamelen van informatie uit boeken, tijdschriften en kranten je geholpen om de informatie te vinden die je zocht? Waaruit blijkt dat? Geef een duidelijk voorbeeld.. Wat liep goed en wat liep minder goed bij het uitvoeren van deze activiteit?. Waar ga je op letten als je deze activiteit nog eens gebruikt? BSL - WB_A4_1KMM 019

14 20 a c t i e f l e r e n v o o r e e n b e r o e p 6 Informatie halen uit een dvd/video of televisieprogramma Wat is het? Dvd s, video s en tv-programma s zijn goede informatiebronnen. Je kunt ze gebruiken als je gericht wilt zoeken naar ideeën, als je een mening wilt vormen of kennis wilt maken met nieuwe situaties. De informatie kun je op een later moment gebruiken in een filmverslag of presentatie. Hoe doe ik het? Voorbereiden kiezen. Baken je onderwerp goed af en beperk je tot enkele trefwoorden. Zorg dat je weet wat je zoekt en waarom je het zoekt.. Beperk je tot een bepaalde periode, omdat de informatie anders verouderd kan zijn. Uitvoeren zoeken. Maak een keuze: welk materiaal is bruikbaar? Leg de rest weg. Bekijk het beeldmateriaal en noteer wat voor jouw onderwerp interessant is en wat je denkt te kunnen gebruiken.. Bekijk eerst het hele programma en bekijk het daarna in delen. Zet de band stil en vat samen wat je denkt te kunnen gebruiken. Als je het niet kunt opnemen, maak dan klad aantekeningen terwijl je kijkt. Deze aantekeningen werk je meteen erna uit.. De informatie die je gevonden hebt kun je in je eigen woorden verwerken in je tekst, maar je kunt stukjes tekst ook letterlijk aanhalen ( citeren ). Zo n stukje zet je dan tussen aanhalingstekens:.... Je vermeldt wie je citeert en waaruit je citeert.. Kopieer eventueel filmpjes of maak een samenstelling van wat je nodig hebt.. Noteer welke informatie je waar gevonden hebt. Maak een duidelijke bronvermelding. presenteren. Als je beeldmateriaal gebruikt om je onderwerp te presenteren, zorg dan dat je beschikt over een goede selectie met een duidelijk begin- en eindpunt.. Zorg dat alles op tijd klaarstaat en controleer de apparatuur, zodat je zeker weet dat het allemaal werkt. Afronden. Controleer het beeldmateriaal op kwaliteit. Handige tips Aandachtspunten om missers te voorkomen. Vermeld altijd de naam van het programma of de film, de maker en het jaar van uitkomen. BSL - WB_A4_1KMM 020

15 1 i n f o r m a t i e v e r z a m e l e n 21. Via bijvoorbeeld en is er veel filmmateriaal via het internet terug te zoeken. Ook de openbare bibliotheek en de mediatheek van je opleiding hebben audiovisueel materiaal. Dit is in te zien via een (online) catalogus (een overzicht met alle uitgaven). Zo kan het ook 1 Mogelijkheden om de informatie te verwerken zijn: een samenstelling van een aantal beelden een mondelinge presentatie met daarin een filmfragment dat past bij je thema. 2 Elke leerling neemt een taak voor zijn rekening (bijvoorbeeld: ieder neemt een tvprogramma of film) om uit te zoeken en te verwerken tot een presentatie aan medeleerlingen. 3 Een bezoek aan het Nederlands Instituut voor Beeld en Geluid in Hilversum ( Dat is een modern multimediamuseum en archief, met een grote keuze uit de Nederlandse televisiegeschiedenis. Voorwaarden: materialen Dvd-speler, videorecorder en televisie, dvd s, videobanden, internetsites en televisieprogramma s. Eventueel een brander en laptop (inclusief de juiste software) om materiaal te bewerken. groepsgrootte Alleen, in tweetallen of kleine groepen. voorbereidingstijd minuten. uitvoeringstijd 1-2 uur. Voorbeelden. Spelende kinderen (bij de kwalificatie Helpende Zorg en welzijn).. Nieuwe vormen (bij de kwalificatie Junior kapper). Wat heb ik geleerd?. Heeft deze activiteit goed gewerkt? Dat wil zeggen: heeft de informatie uit dvd/ video of televisieprogramma je geholpen aan een idee, mening of theorie? Heb je de informatie goed kunnen gebruiken in een filmverslag of presentatie? Waaruit blijkt dat? Geef een duidelijk voorbeeld.. Wat liep goed en wat liep minder goed bij het uitvoeren van deze activiteit?. Waar ga je op letten als je deze activiteit nog eens gebruikt?. Wat vinden je groepsgenoten van bovenstaande punten? BSL - WB_A4_1KMM 021

16 22 a c t i e f l e r e n v o o r e e n b e r o e p 7 Telefoneren Wat is het? De (mobiele) telefoon is een belangrijk communicatiemiddel. Je kunt snel informatie vragen en geven. Omdat je elkaar niet kunt zien moet je duidelijk zijn in wat je zegt. Een goed gebruik van je stem maakt dat je ook goed te verstaan bent. Er bestaat een telefoon-etiquette : regels voor het correct omgaan met de telefoon. Deze regels gaan over taalgebruik en een juiste afhandeling van telefoongesprekken. Hoe doe ik het? Voorbereiden bellen Bereid je voor op een telefoongesprek met behulp van deze vragen: Wat is het onderwerp? Wat wil je weten? Met wie wil je spreken? Wie komt nog meer in aanmerking? Voor wie wil je eventueel een bericht achterlaten of bel je liever zelf terug? Bereid je praktisch voor: Heb je op dit moment voldoende tijd voor dit gesprek? Is het voor de ander ook een geschikt moment? Heb je een rustige plek om te bellen? Heb je voldoende beltegoed (als je mobiel belt)? Heb je het juiste telefoonnummer? Heb je pen en papier bij de hand? Heb je benodigde papieren/brieven/documenten/gegevens klaar liggen? Uitvoeren. Zorg ervoor dat je niet gestoord wordt tijdens het telefoongesprek.. Begroet de persoon die de telefoon opneemt, dat geeft de ander de kans om even aan je stem te wennen, waardoor hij je naam goed zal verstaan (goedemorgen, goedemiddag enzovoort).. Onthoud (of noteer) de naam van de persoon aan de andere kant van de lijn.. Spreek vriendelijk.. Speek duidelijk en niet te snel. Bedenk dat de ander je niet kan zien en dus alleen op het geluid van je stem af moet gaan.. Maak duidelijk wie je bent en wie je wilt spreken of waarom je belt.. Vraag of het moment goed gekozen is. Zo nee: wanneer het wél schikt.. Bied excuses aan als het niet het goede moment is.. Zorg dat de ander jouw naam goed heeft verstaan en weet waarover het gaat.. Als je het gesprek kunt voeren met de juiste persoon: houd je vragen of aantekeningen erbij; schrijf belangrijke dingen op; neem de tijd om je punten en vragen af te werken.. Bedank je gesprekspartner.. Groet de ander voor je het gesprek afbreekt. gebeld worden. Zeg duidelijk je naam als je de telefoon aanneemt. BSL - WB_A4_1KMM 022

17 1 i n f o r m a t i e v e r z a m e l e n 23. Als je weet dat je teruggebeld wordt: zorg er dan voor dat je zelf de telefoon aanneemt of dat je anderen hebt laten weten dat jij teruggebeld wordt. zorg ervoor dat je bent voorbereid: pen en papier en alle spullen bij de hand.. Als je teruggebeld wordt op een moment dat het je niet uitkomt en je kunt dat zeggen, zeg dat dan en wees duidelijk over het moment waarop het gesprek wél kan plaatsvinden. doorverbinden. Houd de wachttijd voor degene die belt kort.. Als de lijn bezet is, vraag dan wat de beller wil: wachten of teruggebeld worden of een boodschap doorgeven.. Schrijf de naam en het telefoonnummer van de beller op als hij teruggebeld wil worden.. Als je wel kunt doorverbinden, noem dan de naam van degene met wie je de beller doorverbindt en ook omgekeerd: de naam van de beller tegen degene met wie wordt doorverbonden. Je stelt ze dus eigenlijk aan elkaar voor.. Bedank de beller voor het wachten.. Als de beller iemand wil spreken die niet in de buurt is, ga dan niet roepen, maar ga de persoon zoeken of halen of spreek af dat die persoon direct terugbelt. Afronden. Moet je terugbellen, noteer dan in je agenda wanneer je dat gaat doen.. Als je het gesprek hebt kunnen voeren, werk dan de informatie uit. Orden de gegevens duidelijk. Noteer de naam van de persoon met wie je gesproken hebt, de datum en de gemaakte afspraken. Handige tips Aandachtspunten om missers te voorkomen. Als je telefoneert om informatie te vragen, bereid dan je vragen goed voor, zodat je niets vergeet. Terugbellen omdat je dingen vergeten bent komt niet zo sterk over als je bijvoorbeeld een stageplaats zoekt.. Als je veel telefoontjes moet voeren en je moet daarbij aantekeningen maken, gebruik dan een koptelefoon of headset, zodat je je handen vrij hebt om te schrijven of gegevens in te voeren in een laptop of computer.. Het klinkt misschien raar, maar glimlach tijdens het telefoneren. Hierdoor gaat je stem iets hoger klinken, wat aardiger klinkt voor je gesprekspartner.. Spreek als het mogelijk is een voic in, maar houd er rekening mee dat je niet teruggebeld wordt. Bel zelf opnieuw.. Zorg ervoor dat je vragen aansluiten op wat de ander vertelt. Als je spontaan de vragen stelt die bij je opkomen, kan de ander het gevoel krijgen dat je niet luistert. Onthoud je vragen voor een later moment.. Stel niet meer dan één vraag tegelijk. Je gesprekspartner raakt anders gemakkelijk in verwarring. Zo kan het ook 1 Telefoongesprekken die je in je beroep moet voeren, kun je heel goed voorbereiden op school in een practicum aan de hand van geval uit de praktijk, een casus. Je oefent dan met behulp van een telefooncentrale of callcenter. BSL - WB_A4_1KMM 023

18 24 a c t i e f l e r e n v o o r e e n b e r o e p 2 Als je iemand wat langer achter elkaar wilt spreken, bijvoorbeeld voor een interview, maak dan een afspraak voor het telefoongesprek. Dit kun je per mail of per telefoon doen. Praktisch Voorwaarden materialen Telefoonscript, pen en papier, of (mobiele) telefoon, eventueel met headset. groepsgrootte Alleen, in tweetallen of in kleine groepen met observanten. voorbereidingstijd Afhankelijk van de vorm of opdracht:. vragen voorbereiden voor een telefoongesprek: 5-15 minuten. uitvoeringstijd Afhankelijk van het aantal te voeren telefoontjes. Voorbeelden. Aan de telefoon, practicum (bij de kwalificatie Receptionist).. Een stageplaats zoeken (bij elke kwalificatie mogelijk). Wat heb ik geleerd?. Heeft deze activiteit goed gewerkt? Dat wil zeggen: heeft het telefoongesprek tot de juiste informatie of een goed resultaat geleid? Waaruit blijkt dat? Geef een duidelijk voorbeeld.. Wat liep goed en wat liep minder goed bij het uitvoeren van deze activiteit?. Waar ga je op letten als je deze activiteit nog eens gebruikt? BSL - WB_A4_1KMM 024

19 1 i n f o r m a t i e v e r z a m e l e n 25 8 Interviewen Wat is het? Een interview is een vraaggesprek waarin je informatie over een onderwerp verzamelt. Er zijn verschillende soorten interviews. Zo zijn er interviews met een losse vorm, zoals je ze vaak op tv en radio hoort, en interviews met een vastere vorm. Dan zijn de vragen meer vastgelegd. In een enquête liggen de vragen helemaal vast. Hoe doe ik het? Voorbereiden. Stel vast wat het doel van je interview is en welke onderwerpen je wilt bespreken.. Houd rekening met de tijd die je hebt.. Bereid het gesprek voor door vragen te maken (1.4 Vragen stellen).. Breng een volgorde aan in de vragen. Stel eerst de algemene en inleidende vragen en daarna pas de vragen die dieper op het onderwerp ingaan. Zorg voor een goede startvraag.. Maak een afspraak met de persoon die jou de beste informatie kan geven.. Neem pen en papier en/of opnameapparatuur (in je mobiele telefoon?) mee naar het interview. Voor het opnemen moet je wel eerst toestemming vragen aan de persoon die je wilt interviewen. Uitvoeren. Maak rustig kennis met de geïnterviewde en zorg voor een ontspannen sfeer.. Houd het interview binnen de afgesproken tijd met daarin de verschillende fasen: begin: je vertelt het doel, de tijd die je hebt en de onderwerpen; midden: je stelt je vragen; afsluiting: je vat het gesprek samen.. Gebruik verschillende typen vragen door elkaar: open vragen waarop iemand een open antwoord kan geven (kost over het algemeen meer tijd). gesloten vragen die alleen met ja of nee te beantwoorden zijn (geschikt om de ander een stevige uitspraak te ontlokken).. Spreek af hoe je met de gegevens uit het interview zult omgaan. Mag je namen gebruiken?. Wil de geïnterviewde het eindresultaat nog lezen voordat het openbaar wordt?. Moeten er nog foto s worden gemaakt? Doe dit dan nu of maak een nieuwe afspraak.. Bedank de ander voor zijn tijd en aandacht. Afronden. Werk het interview zo snel mogelijk uit. Je weet dan beter hoe het gesprek is verlopen en wat de sfeer was. Ook je eigen aantekeningen begrijp je dan beter.. Laat, als je dat hebt afgesproken, de geïnterviewde het interview lezen. BSL - WB_A4_1KMM 025

20 26 a c t i e f l e r e n v o o r e e n b e r o e p Aandachtspunten om missers in een gesprek te voorkomen. Het kan handig zijn om je gesprekspartner al te laten weten over welke onderwerpen het gaat en welke vragen je wilt stellen. Zo kan hij zich goed voorbereiden en voelt hij zich niet overvallen.. Gebruik in een gesprek het ezelsbruggetje LSD: luisteren, samenvatten en doorvragen.. Zorg ervoor dat je vragen aansluiten op wat de ander vertelt. Als je spontaan de vragen stelt die bij je opkomen, kan het zijn dat de ander het gevoel krijgt dat je niet luistert. Onthoud de andere vragen voor een later moment.. Pas ervoor op dat je geen afkeur of voorkeur in je vragen stopt. Je moet je richten op het krijgen van informatie. Jouw mening is nu niet aan de orde.. Vermijd vragen waarin jij je eigen antwoord of het antwoord dat je wilt horen al bijna geeft.. Vragen naar gevoelens moet je vaak een beetje inleiden, anders kan de ander zich erdoor overvallen voelen. Zo kan het ook 1 Een interview met een groepsgenoot is een leuke kennismaking met een opleiding. 2 Als het moeilijk is om een afspraak te maken om iemand te ontmoeten voor een interview, kun je voorstellen een telefonisch interview op afspraak te houden. 3 Als je met twee leerlingen een interview houdt kun je de taken verdelen: de één vraagt en de ander noteert. Ook kun je elkaar aanvullen. 4 Een interview over hetzelfde thema met verschillende mensen kan veel informatie opleveren. Praktisch Voorwaarden materialen Pen en papier en/of opnameapparatuur. groepsgrootte Alleen of in tweetallen. voorbereidingstijd minuten. uitvoeringstijd. interview afnemen: minuten. interview uitwerken: 2-3 uur. Voorbeelden. Interview een ervaren ICT beheerder over zijn loopbaan (bij de kwalificatie Medewerker ICT).. Interview een lid van de medezeggenschapsraad van de school over de agenda van het komende jaar (bij het profiel Burgerschapscompetenties). BSL - WB_A4_1KMM 026