Rekenvaardigheid voor de financiële beroepen

Transcriptie

1 Rekenvaardigheid voor de financiële beroepen

2

3 Rekenvaardigheid voor de nanciële beroepen Theorieboek Peter H. C. Hintzen

4 Omslagontwerp: Proforma, Barcelona Zetwerk: Fritschy opmaak & redactie, Leiden isbn Uitgeverij Edu Actief b.v. Gehele of gedeeltelijke overneming of reproductie van de inhoud van deze uitgave, op welke wijze dan ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de rechthebbende is verboden, behoudens de beperkingen bij de wet gesteld. Het verbod betreft ook gehele of gedeeltelijke bewerking. De uitgever is met uitsluiting van ieder ander gerechtigd de door de derden verschuldigde vergoedingen voor kopiëren, als bedoeld in artikel 17 Auteurswet 1912en in het Kb van 20 juni 1974(Stb. 351, 1974) ex artikel 16b Auteurswet 1912, te innen en/of daartoe in of buiten rechte op te treden. Correspondentie inzake overneming of reproductie richten aan: Edu Actief, Postbus 1056, 7940 KB Meppel, info@edu-actief.nl,

5 Inhoud Voorwoord 7 1 Omrekenen van valuta 11 2 Interestberekeningen Enkelvoudige interest Het berekenen van het rentepercentage Het berekenen van het kapitaal Het berekenen van de looptijd Samengestelde interest 26 3 BTW-berekeningen Verkoopprijs Het berekenen van de consumentenprijs en de brutowinst Het berekenen van de nettoverkoopprijs bij adviesprijzen Alle prijzen op een rijtje Inkoopfactuurprijs Af te dragen BTW 34 4 Kortingen en toeslagen Korting bij contante betaling Rabatten Kredietbeperkingstoeslag Omzetbonus Leverancierskrediet 43 5 Boekhoudkundige controles Facturen, offertes en kasverschillen Documenten controleren op juistheid De kasstaat en kasverschillen Crediteurenadministratie Debiteurenadministratie De voorraadadministratie De kolommenbalans 64 Inhoud 5

6 6 Goederenhandel en verzekering Goederenhandel Kosten van verzekeringen 75 Trefwoordenregister 79 6 Rekenvaardigheid voor de financiële beroepen

7 Voorwoord De serie Kennis en vaardigheden voor de Financiële Beroepen is gebaseerd op de kwalificatieprofielen van de sector Financiële Beroepen (Ecabo). Daarnaast dekt deze serie vanaf het schooljaar alle SPL-toetstermen af. Deze uitgave vervangt de eerdere boeken onder dezelfde titel. Er zijn enkele zaken veranderd: Het deel Cijfervaardigheid is achterwege gebleven. Opleidingsinstellingen kiezen vaak op centraal niveau voor een generieke methode die voldoet aan het advies van de commissie-meijerink. Dan zou dit deel een doublure vormen. Het onderwerp Statistiek maakt niet langer deel uit van de toetstermen van SPL. Wij menen dat dit onderwerp wel degelijk een plaats verdient in de opleiding Financiële Beroepen, zeker omdat veel MBO-ers doorstromen naar het HBO en daar dit onderwerp als abstract en moeilijk wordt ervaren. Een basismodule leek ons dan ook op zijn plaats (Statistiek voor de financiële beroepen, ISBN ). Vanwege het door bovenstaande punten veroorzaakte, beperkte karakter zijn theorie- en werkboek geïntegreerd. In het onderstaande schema geven we aan welke hoofdstukken het SPLtentamen afdekken, met de toetsmatrijs F8, Rekenvaardigheid voor financiële toepassingen, als uitgangspunt. Onderwerp Code Toetsterm Hoofdstuk Elementaire berekeningen (zonder rekenmachine) 20% 1.1 De kandidaat kan, zonder gebruik te maken van een rekenmachine, op basis van een eenvoudige bedrijfseconomische casus, optellen, aftrekken, vermenigvuldigen, delen en haakjes wegwerken in de juiste volgorde van bewerking. 1.2 De kandidaat kan, zonder gebruik te maken van een rekenmachine, op basis van een eenvoudige bedrijfseconomische casus, rekenen met decimale breuken. Meijerink Voorwoord 7

8 Onderwerp Code Toetsterm Hoofdstuk 1.3 De kandidaat kan, zonder gebruik te maken van een rekenmachine, op basis van een eenvoudige bedrijfseconomische casus, rekenen met procenten en promillen. 1.4 De kandidaat kan, zonder gebruik te maken van een rekenmachine, op basis van een eenvoudige bedrijfseconomische casus, rekenen met verhoudingen. Omrekenen van valuta 13% Interestberekeningen 23% Kortingen en toeslagen 27% 1.5 De kandidaat kan, zonder gebruik te maken van een rekenmachine en binnen beperkte tijd, op basis van een eenvoudige bedrijfseconomische casus, de uitkomst schatten. 2.1 De kandidaat kan, met gegeven wisselkoersen (u koopt, u verkoopt), euro s omrekenen naar vreemde valuta en andersom. 2.2 De kandidaat kan, met gegeven wisselkoersen (u koopt, u verkoopt) en provisie van de bank, de opbrengst of kosten van een transactie berekenen. 3.1 De kandidaat kan, met gegeven kapitaal, looptijd en interestpercentage, het enkelvoudige interestbedrag berekenen. 3.2 De kandidaat kan, met gegeven enkelvoudig interestbedrag, looptijd en interestpercentage, het kapitaal berekenen. 3.3 De kandidaat kan, met gegeven kapitaal, enkelvoudig interestbedrag en looptijd, het interestpercentage berekenen. 3.4 De kandidaat kan, met gegeven kapitaal, enkelvoudig interestbedrag en interestpercentage, de looptijd berekenen. 3.5 De kandidaat kan, op basis van een kapitaal, de looptijd in jaren en het interestpercentage per jaar, de totale samengestelde interest berekenen. 4.1 De kandidaat kan, gegeven een eenvoudige casus, berekeningen maken met rabat. 4.2 De kandidaat kan, gegeven een eenvoudige casus, berekeningen maken met kredietbeperkingstoeslag. 4.3 De kandidaat kan, gegeven een eenvoudige casus, de omzetbonus berekenen. 4.4 De kandidaat kan, gegeven een eenvoudige casus, berekeningen maken met betalingskorting Rekenvaardigheid voor de financiële beroepen

9 Onderwerp Code Toetsterm Hoofdstuk BTW-berekeningen 17% 5.1 De kandidaat kan het BTW bedrag berekenen, gegeven het BTW-percentage en een bedrag (inclusief of exclusief BTW en met verschillende percentages). 3 Dit betekent dat de hoofdstukken 5, 6 en 7 formeel buiten het kader van toetsmatrijs F8 vallen, maar wel de bedrijfseconomische oefenstof bieden (alleen opgaven) van lesstof die waarschijnlijk elders/ centraal wordt aangeboden. Opmerkingen over de inhoud van deze uitgave die kunnen leiden tot verbeteringen in een volgende druk, zullen wij in dank ontvangen. Wij willen u daarom vriendelijk verzoeken op- en aanmerkingen door te geven aan de uitgever, waarvan u de gegevens op de achterzijde van het boek aantreft. Posterholt, juni 2013 Peter H. C. Hintzen Voorwoord 9

10

11 1 Omrekenen van valuta Voor de invoering van de euro in 2000 hanteerden de banken de bieden laatkoers, respectievelijk verkoop- en aankoopkoers. Ook stonden diverse koersen genoteerd per stuk, per 100 of Vanaf 2000 werken de banken met noteringen voor de aankoop- en de verkoopwaarde. Ze stellen 1, gelijk aan de aankoopwaarde of de verkoopwaarde van de betreffende vreemde valuta. Daarbij werken de banken met twee verschillende koerslijsten: Girale wisselkoersen (euronoteringen): deze koersen worden gehanteerd als een klant vreemd geld wil overmaken op een buiten landse rekening, waarbij één euro in verhouding staat tot de vreemde valuta. Het te betalen bedrag wordt dan berekend aan de hand van deze koersen. Daarnaast wordt nog een bedrag aan buitenlandkosten in rekening gebracht. Papieren koersen: deze koersen zijn van toepassing als een klant papieren vreemd geld of reischeques wil kopen of verkopen. Via de valutakoersen wordt het te betalen bedrag berekend. Deze koersen zijn hoger (het vreemde geld is duurder) dan de girale koersen doordat een bedrag voor transactiekosten wordt berekend. De extra kosten die de banken maken in vergelijking met de girale omwisseling betreffen verzekering, opslag, transport en loon. Iemand die vaak leveranciers in het buitenland moet betalen, kan ervoor kiezen om geld dat staat genoteerd op een bankrekening in euro s, over te boeken naar een nieuwe betaalrekening in vreemde valuta. Er wordt dan door de bank een nieuwe betaalrekening dan wel spaarrekening geopend waarop het geld in vreemde valuta staat genoteerd. Voor het openen van een extra bankrekening worden kosten in rekening gebracht. Tevens worden nog (hoge) transactiekosten in rekening gebracht. Het geld dat staat genoteerd op deze rekening levert geen rente op. De omrekening vindt plaats aan de hand van de girale wisselkoers. We beelden op de volgende pagina s beide genoemde koerslijsten af. Je ziet dan de verschillen tussen de girale wisselkoersen en koersen behorende bij bankbiljetten en reischeques. Hoofdstuk 1 Omrekenen van valuta 11

12 Euronoteringen Girale noteringen, 1 euro in verhouding tot vreemde valuta Noteringswijze direct: eur/vv Land Munt ISO Aankoop Midden Verkoop Australië Dollar AUD Bahrein Dinar BHD Bulgarije Lev BGN n.v.t. Canada Dollar CAD Denemarken Kroon DKK Ver. Koninkrijk Pond GBP Filippijnen Peso PHP n.v.t. Hongarije Forint HUF Hongkong Dollar HKD IJsland Kroon ISK India Rupee INR n.v.t. Israel Shekel ILS Japan Yen JPY Kenia Shilling KES Koeweit Dinar KWD Kroatië Kuna HRK Letland Lat LVL Litouwen Litas LTL Marokko Dirham MAD Mexico Peso MXN Ned.Antillen Gulden ANG n.v.t. Nieuw-Zeeland Dollar NZD Noorwegen Kroon NOK Oman Rial OMR Pakistan Rupee PKR n.v.t. Polen Zloty PLN Qatar Riyal QAR Roemenië Leu RON Russia Rouble RUB Saoedi-Arabië Riyal SAR Singapore Dollar SGD Sri-Lanka Rupee LKR n.v.t. Thailand Bath THB Tsjechië Kroon CZK Tunesië Dinar TND Turkije Lira TRY Ver.Ar.Emiraten Dirham AED Ver. Staten Dollar USD Zuid-Afrika Rand ZAR Zweden Kroon SEK Zwitserland Frank CHF Rekenvaardigheid voor de financiële beroepen

13 Bankbiljetten en reischeques Noteringswijze direct: eur/vv Land Munt ISO Aankoop Verkoop Ver.Ar.Emiraten Dirham AED Australië Dollar AUD Brazilië Real BRL Canada Dollar CAD Zwitserland Frank CHF China Yuan CNY Tsjechië Kroon CZK Denemarken Kroon DKK Egypte Pond EGP Ver. Koninkrijk Pond GBP Hongkong Dollar HKD Kroatië Kuna HRK Hongarije Forint HUF Indonesië Rupiah IDR Israel Shekel ILS Japan Yen JPY Kenia Shilling KES Marokko Dirham MAD Mexico Peso MXN Maleisië Ringgit MYR Noorwegen Kroon NOK Nieuw-Zeeland Dollar NZD Polen Zloty PLN Saoedi-Arabië Riyal SAR Zweden Kroon SEK Singapore Dollar SGD Thailand Bath THB Tunesië Dinar TND Turkije Lira TRY Ver. Staten Dollar USD Zuid-Afrika Rand ZAR Bron: ABN AMRO Bank N.V., 23 maart 2012, uur. Deze koers wordt dagelijks op een bepaald tijdstip vastgesteld en kan dus per dag verschillen. De koers blijft geldig tot hetzelfde tijdstip op de volgende dag. De eerstgenoemde koers is de koers waar we mee te maken krijgen als we vreemde valuta bij de bank gaan kopen. Hoofdstuk 1 Omrekenen van valuta 13

14 De middelste koers (alleen bij de girale noteringen) is opgenomen door banken om klanten een indicatie te kunnen geven van het te betalen bedrag wanneer men vreemde valuta koopt of verkoopt. De berekening die op de website kan worden uitgevoerd, vindt dan plaats op basis van de middenkoers. Als je vreemde valuta wisselt of betalingen doet in vreemde valuta, wordt echter niet gerekend met middenkoersen maar met aan- of verkoopkoersen. De laatstgenoemde koers is de koers waar we mee te maken krijgen als we vreemde valuta aan de bank gaan verkopen. We gaan nu aan de hand van een viertal voorbeelden vreemde valuta omrekenen tegen euro s of omgekeerd. Voorbeeld 1 De girale koersnotering op 10 januari 2012 van het Engelse pond is: Aankoop Midden Verkoop 1, 0,6665 0,6855 0,7060 Buitenlandkosten/overboekingskosten: 10,. Gevraagd a. Stel, je wilt volgende week Engelse ponden overboeken aan een bedrijf in Londen en je wilt nu een indicatie van de kosten. Welke koers neem je dan om de geschatte kosten te bepalen? b. Bereken de geschatte kosten in euro s. c. Hoeveel euro s dien je te betalen voor de aankoop/overboeking van op 10 januari 2012? Uitwerking a. De middenkoers. b : 0,6855 = 4.376,37 c. 1 = 0,6665 (de koers die geldt als we ponden aankopen) x = 3.000, We betalen voor Engelse ponden: : 0,6665 = 4.501,13 Transactiekosten 10, Totale kosten 4.511,13 Voorbeeld 2 De firma Maaskant wil op 20 maart 2012 een bedrag storten van , op een nieuwe betaalrekening in Engelse ponden waarmee zij klanten in Engeland (in ponden) kan betalen. De girale koersnotering op 20 maart 2012 van het Engelse pond is: 14 Rekenvaardigheid voor de financiële beroepen

15 Aankoop Midden Verkoop 1, 0,6665 0,6855 0,7060 De kosten voor het aanhouden van een rekening voor vreemde valuta bedragen 4, per maand. De transactiekosten voor het omzetten van de euro s naar ponden bedragen 25,. Gevraagd a. Bereken het bedrag aan ponden dat op de bankrekening komt te staan van de firma Maaskant op 20 maart b. Bereken de kosten die de firma maakt in de maand maart Uitwerking a ,6665 = gbp ,98 b. 25, + 4, = 29, Voorbeeld 3 Ignez Horst bestelt op 15 april 2012 bij de plaatselijke Rabobank Zwitserse franken. Ze kan de franken over twee dagen komen ophalen. Koersnotering chf: Aankoop Verkoop 1, chf 1,0970 chf 1,3139 Transactiekosten: 3,50. Gevraagd Wat moet Ignez betalen voor de aankoop van deze chf 2.000? Uitwerking : 1,0970 = 1.823,15 Transactiekosten 3,50 Totale kosten 1.826,65 Voorbeeld 4 Na een zakenreis naar Mexico heeft de heer Velthoven nog de beschikking over peso s. Hij wil deze inruilen bij het plaatselijke grenswisselkantoor. Koersnotering mxn: Aankoop Verkoop 1, mxn 13,8487 mxn 19,9285 Transactiekosten: 3,50. Hoofdstuk 1 Omrekenen van valuta 15