Activiteitenverslag ASTRID

Transcriptie

1 Activiteitenverslag ASTRID

2 Nieuwe gebruikersgroepen Meer veiligheid op de snelwegen In 2013 begon het Waalse Gewest met een proefproject voor snelwegenpatrouilles in het district Luik. Geleidelijk aan worden de patrouilles veralgemeend naar het volledige gewest. Voor hun veiligheid maken ze gebruik van ASTRID-radio s. Het Waalse Gewest is onderverdeeld in districten. Elk district krijgt zijn snelwegenpatrouille. De patrouille heeft onder meer als taak om gevaarlijke situaties te signaleren aan automobilisten, hinderlijke voorwerpen te verwijderen en verloren ladingen op te ruimen. De snelwegenpatrouilles zijn uitgerust met ASTRID-radio s. Dankzij die radio s staan de ploegen continu in contact met het PEREX-centrum, het verkeerscentrum voor de Waalse snelwegen. Een gedeelde gespreksgroep maakt een efficiënte samenwerking met de wegpolitie mogelijk. Dat verhoogt de veiligheid: als de patrouilleurs op de rijstroken zelf moeten werken, kunnen ze de plaats van de interventie aan de politie doorgeven, die de weg dan afzet. Kunsterfgoed beter beschermd ASTRID zorgt mee voor de veiligheid van kunstwerken. De erfgoedbewakers van het Wiertzmuseum en het Meuniermuseum in Brussel die deel uitmaken van de Koninklijke Musea voor Schone kunsten van België staan via zeven draagbare radio s constant in verbinding met het hoofdgebouw in de Regentschapsstraat. Communicatie bij evenementen Ook in 2013 heeft het ASTRID-netwerk zijn robuustheid bewezen. Bij verschillende evenementen kon het netwerk het piekverbruik probleemloos aan. En ook stroomonderbrekingen worden vlot opgevangen. Vijfmaal meer radioverkeer bij kroning Nog meer dan op een gewone Nationale Feestdag, stonden alle hulp- en veiligheidsdiensten op 21 juli paraat voor de kroning van Filip van België en voor het militair en burgerlijk défilé. Dat zorgde voor extra veel radioverkeer op het ASTRID-netwerk. De twee masten die het centrum van Brussel dekken, verwerkten tot vijfmaal meer radioverkeer dan op een gewone zondag. De hele dag door boden de masten voldoende capaciteit. Gebruikers hebben dus geen hinder ondervonden van het uitzonderlijk drukke radioverkeer op het netwerk. Stroomonderbrekingen geen probleem Zowel op 24 oktober als op 13 november waren er in en rond Brussel stroomonderbrekingen op het hoogspanningsnet. Verscheidene netwerken ondervonden sterke hinder. Het ASTRID-netwerk ving de storingen probleemloos op.

3 24 oktober. De oorzaak van de elektriciteitsstoring op 24 oktober was een ontplofte hoogspanningscabine in Machelen. De stroomonderbreking duurde amper een seconde, maar had enorme gevolgen. Meer dan 130 treinen hadden vertraging en meer dan 20 treinen werden afgeschaft. Het treinverkeer richting luchthaven was een uur lang onderbroken. In Brussel raakten veel verkeerslichten defect. De verlichting viel uit in 13 metrotunnels. Enkele telecomoperatoren bleven minutenlang onbereikbaar. Ook een aantal ASTRIDzendmasten, provinciale schakelaars en meldkamers kregen de stroomstoring te verduren, maar dankzij de noodgeneratoren en -batterijen bleven ze probleemloos doorwerken. 13 november. Zelfde scenario op woensdag 13 november: in Dilbeek zorgde een technisch incident op een hoogspanningslijn voor een elektriciteitspanne in en rond Brussel. Opnieuw werden er geen problemen gemeld met de ASTRIDinfrastructuur. Nochtans vielen zowel de provinciale schakelaar in Brussel als die in Vlaams-Brabant zonder netstroom. Ook zeven basisstations waren getroffen. Alle schakelaars en basisstations schakelden vlekkeloos over op de noodvoeding en nadien terug op de netstroom. Radio s voor veldslag Waterloo Op 22 en 23 juni werd Waterloo twee eeuwen teruggekatapulteerd in de tijd. Op zaterdagavond reconstrueerden 900 acteurs de veldslag tussen de legers van Napoleon en die van Wellington en Oranje. Tijdens het evenement zorgden 45 politiemannen, de brandweer en de medische hulpdiensten voor de veiligheid van de bezoekers. Speciaal voor het evenement huurden de organisatoren vijf radio s bij een leverancier, waarmee ze met het coördinerend gemeentepersoneel van Waterloo konden communiceren. De kampen van beide legers lagen immers meer dan vijf kilometer uit elkaar, een te grote afstand voor walkietalkies. In Waterloo beschikt de dienst rampenbestrijding over eigen ASTRID-radio s. Vlaanderens mooiste in goede banen Met zo n toeschouwers langs het parcours is de Ronde van Vlaanderen een massagebeuren zoals er maar enkele plaatsvinden in ons land. Het evenement vraagt dan ook het uiterste van de hulp- en veiligheidsdiensten. Ongeveer 600 hulpverleners uit verschillende disciplines moeten op dat moment met elkaar communiceren op een heuvelachtig terrein. Ook in de statistieken van het radioverkeer is het effect goed te zien: op één na zijn alle meest gebruikte masten van België op 31 maart te vinden in Oost- en West-Vlaanderen. De mast van Anzegem kreeg het meeste verkeer te verwerken: zo n tien keer meer dan op een normale dag. Sinds de ronde een nieuw parcours volgt, zijn de uitdagingen nog vergroot. Vroeger waren er tijdelijke pieken in het radioverkeer, maar die verplaatsten zich mee met het

4 parcours van de Ronde. Door de nieuwe finale met de drie lussen rond Oudenaarde worden de masten in dat gebied langer en zwaarder belast. Voor de tweede keer op rij zette ASTRID daarom het mobiele basisstation (MTU) in voor extra dekking aan de drukbezochte Patersberg. Snel inspringen tijdens studentenfeest Elk jaar in oktober zakken tienduizenden studenten af naar de 24 Heures Vélo van Louvain-la-Neuve. 24 uur lang rijden studentenverenigingen met de meest extravagant uitgedoste fietsen rondjes op de universiteitscampus. Bij de vorige edities verliep de communicatie tussen de politie en de technische dienst van de stad via gsm, maar dat zorgde voor heel wat vertraging en wrevel. Dit jaar beschikten de verantwoordelijken Noodplanning en Preventie over zeven ASTRID-radio s en drie gespreksgroepen. De goede communicatie heeft een enorm verschil gemaakt: de ploegen konden een stuk sneller inspringen waar nodig. Evolutie van de meldkamers De provinciale meldkamers zijn het zenuwcentrum voor de hulpdiensten. In 2013 zijn de telefonische back-upsystemen grondig getest. Ook de CAD-kaarten werden het voorbije jaar onder de loep genomen. Back-up telefonie in meldkamers getest Een burger die een noodnummer belt, moet in alle omstandigheden iemand aan de lijn krijgen. De techniek mag niet falen, en dus testte ASTRID in alle CIC s en gemigreerde hulpcentra de back-upsystemen voor telefonie. Het eerste doel van de tests was om na te gaan of de back-up technisch werkt. De tweede doelstelling was de aanwezige operatoren sensibiliseren. Het is essentieel dat alle operatoren de back-upprocedures kennen, en weten waar de uitgeschreven procedures te vinden zijn. De tests overliepen zes scenario s waarbij de verschillende back-upsystemen voor de calltaking in cascade in werking treden. Een heel aantal back-upsystemen doet ook zijn werk zonder dat de operatoren daar iets van merken. Zo heeft elke provinciale meldkamer een spiegelprovincie: de helft van alle oproepen van een provincie verloopt standaard via de spiegelprovincie. Als de oproepen in één provincie niet tot aan de telefooncentrale geraken, dan lopen alle oproepen via de spiegelprovincie, zonder dat de operatoren dat merken. In elke provincie zijn er nuttige lessen getrokken uit de tests. De kaarten van de meldkamers toegelicht

5 In 2013 is heel wat inkt gevloeid over de CAD-meldkamertechnologie, en meer bepaald de kaarten die worden gebruikt om de hulpdiensten ter plaatse te sturen. Na vergelijking blijken de kaarten zeker even goed als de andere kaarten op de markt. Wel komen er meer updates. Context. De evolutie van de CAD-technologie, aanpassingen en verbeteringen van hardware, software en kaarten in de meldkamers worden besproken met de vertegenwoordigers van alle disciplines tijdens de maandelijkse vergaderingen van het CAD-overlegplatform (COP). De drie disciplines - politie, brandweer en medische diensten - bepalen de prioriteiten naargelang hun operationele noden en het goedgekeurde budget. De concrete uitvoering van de technische handelingen op de CAD worden via ASTRID aan verschillende leveranciers toevertrouwd. Geen enkele kaart is 100% volledig. Cartografische gegevens veranderen bijna constant. De houdbaarheidsdatum van een kaart is dus zeer kort. De ASTRID-kaarten zijn minstens even up-to-date als de andere kaarten op de markt. Sinds een tiental jaren werkt ASTRID samen met het NGI (Nationaal Geografisch Instituut). Twee voltijdse medewerkers van het NGI zorgen voor het up-to-date houden van het stratennetwerk. Het NGI kan ook op aanvraag straten intekenen die niet altijd aanwezig zijn op commerciële kaarten, bijvoorbeeld op privéterreinen als campings, parken of ziekenhuizen. Op vraag van de hulp- en veiligheidsdiensten worden de kaarten aangevuld met specifieke gegevens, zoals gasleidingen. Momenteel voert het NGI per jaar twee grote updates van de kaarten uit. Om de 6 maanden wordt een geactualiseerde kaart in de centra geïnstalleerd. Het is de bedoeling om dat aantal op te drijven voor dringende aanpassingen. Nieuwe woonwijken en straten. ASTRID heeft recent een vergelijkend onderzoek uitgevoerd tussen de kaart van het NGI en de nieuwste kaarten van privéleveranciers. Daaruit bleek dat op alle kaarten 2 à 3 % van de straatsegmenten ontbreekt. Geen enkele kaart is dus echt volledig. Gemeenten zijn verplicht nieuwe straten of gewijzigde namen te melden aan het Rijksregister. Voor andere veranderingen, zoals uitbreidingen, gewijzigde verkeerssituaties of trajecten geldt die verplichting niet. Bovendien verloopt er soms drie of vier jaar tussen de ingebruikname van een nieuwe straat en het verschijnen op de kaarten. Niemand heeft daar baat bij. Leden van een lokale overheid, politiezone of brandweerkorps weten als geen ander of er wegenwerken plaatsvinden in hun gemeente. Daarom roepen het NGI en ASTRID op om informatie over nieuwe straten, wijken en veranderde verkeerssituaties ook rechtstreeks door te geven aan het NGI. Op die manier worden ze sneller opgenomen in de kaartupdates van de CIC s en HC100.

6 Snelheid aanrijroutes en activering aanpasbaar. De databanken die de centrales gebruiken, bevatten per straatsegment allerlei gegevens waaronder de theoretische snelheid die een voertuig daar kan halen. Die waarden hangen af van allerlei parameters, zoals het type weg. De instellingen kunnen echter altijd worden aangepast aan de noden op het terrein en de praktijkervaring van de hulpverleners. Of de theoretische waarden nu te hoog of te laag zijn: de hulpcentrales kunnen de waarden van alle straatsegmenten laten aanpassen. Daarnaast is ook de activeringstijd van hulpdiensten een belangrijke parameter bij het aanbevelen door het dispatchingsysteem. Dat is de tijd die in het hulpcentrum in het systeem werd bepaald tussen de oproep en het uitrukken van het eerste voertuig. Ook die waarde kan worden aangepast. Besluit. De programmering van waarden, zoals snelheidslimieten in de CAD-software, is geen kwestie van technisch kunnen, maar vloeit voort uit een weloverwogen beleidskeuze. De FOD Binnenlandse Zaken werkt aan uniforme richtlijnen zodat in elke provincie dezelfde afgesproken waarden betreffende snelheid en activeringstijd worden gehanteerd. Wat de kaarten betreft, staan er talrijke initiatieven op de agenda die in de toekomst moeten zorgen voor snellere updates en nog vollediger kaartmateriaal, zowel op provinciaal als nationaal niveau. Midden 2014 lanceert ASTRID een geoportaal. Via een webportal zullen operatoren extra geografische informatie kunnen raadplegen. Migratie Hulpcentrum 112/100 West-Vlaanderen Het Hulpcentrum 112/100 West-Vlaanderen is op 23 april 2013 verhuisd van de brandweerkazerne in de Pathoekeweg naar het gebouw waarin de 101-centrale van de geïntegreerde politie is ondergebracht. Het Hulpcentrum 112/100 schakelde tegelijk over naar de CAD-technologie van ASTRID (Computer Aided Dispatching). Vier van de elf Hulpcentra verwerken vandaag de noodoproepen via het CADdispatchingsysteem: Oost- en West-Vlaanderen, Vlaams-Brabant en Namen. Die geleidelijke samensmelting van de 100 en 101-centrales past in het Project 112 van de FOD Binnenlandse Zaken en de FOD Volksgezondheid. Dat is op zijn beurt het gevolg van de Europese betrachting om in elke lidstaat het unieke noodnummer 112 te realiseren. Technologie ten dienste van de gebruiker In 2013 zijn belangrijke stappen gezet naar de volgende generatie technologische oplossingen. Met Blue Light Mobile zullen ASTRID-gebruikers binnenkort gebruik kunnen maken van snelle dataverbindingen. Voor het ecall-project neemt ASTRID deel aan een proefproject. Drie partners voor Blue Light Mobile

7 In een maatschappij waarin smartphones en andere mobiele media de norm zijn geworden, wordt mobiele datacommunicatie ook voor de hulp- en veiligheidsdiensten een noodzakelijk werkmiddel. Daarom zal ASTRID in 2014 onder de naam Blue Light Mobile een mobiel breedband data-aanbod lanceren dat aangepast is aan de noden van de hulp- en veiligheidsdiensten. Na een aanbestedingsprocedure heeft ASTRID beslist daarvoor in zee te gaan met drie gespecialiseerde partners: Astrium, Belgacom en Halys. Waarom breedband? De TETRA-technologie waarop het ASTRID-radionetwerk gebaseerd is, is uitgegroeid tot de norm voor de communicatie van hulpdiensten overal in Europa. TETRA is voornamelijk ontwikkeld voor spraakcommunicatie en voor lichte datatoepassingen. Voor toekomstige datatoepassingen is TETRA echter minder geschikt. Via haar specifieke aanbod wil ASTRID de hulp- en veiligheidsdiensten in België de mogelijkheid geven gebruik te maken van de commerciële 3G-netwerken. ASTRID wordt op die manier deels een Mobile Virtual Network Operator (MVNO) die diensten aanbiedt via het netwerk van derden. Zoals bekend kunnen breedbandmogelijkheden heel wat toepassingen binnen handbereik brengen, zoals foto s of videobeelden van bewakingscamera s rechtstreeks naar mobiele media sturen. Agenten kunnen bijvoorbeeld worden gewaarschuwd zodra een snelwegcamera een gestolen auto heeft geregistreerd. Ook opvragingen in een database kunnen veel sneller en efficiënter gebeuren. Specifiek voor hulp- en veiligheidsdiensten. Concreet zullen de verschillende hulpen veiligheidsdiensten met een ASTRID-sim-kaart op een beveiligde, gestructureerde en snelle manier databanken kunnen raadplegen en documenten, mails, foto s, video s kunnen versturen en uitwisselen via alle bestaande 3G (en later ook 4G) gsm-netwerken in België. De ASTRID-sim-kaarten hebben een preferred netwerk maar schakelen automatisch over naar een ander 3G-netwerk zodra de dekking zou wegvallen. ASTRID heeft bedongen dat de communicatie van de hulp- en veiligheidsdiensten steeds een hoge prioriteit krijgt op het netwerk. ASTRID biedt naast die hoge graad van beschikbaarheid ook veiligheidsgaranties en 24/7 ondersteuning via het ASTRID Service Centre. Klaar voor ecall Tegen 2015 wordt in alle Europese wagens het systeem ecall verplicht. Bij een ongeval verwittigen de auto s dan automatisch de hulpdiensten. Ook kan de bestuurder manueel contact opnemen met de noodcentrale. Bij het ecall-project zijn tientallen openbare en privéorganisaties betrokken, waaronder ASTRID. Sinds 14 november 2013 wordt de toepassing bij ASTRID getest. In België gebeurt een deel van het voorbereidende werk via de publiek-private vzw ITS (Intelligent Transport Systems). Die organisatie heeft alle betrokkenen nu samengebracht in een proefproject. Via dat proefproject willen de overheid en de privépartners samen komen tot een licentiemodel dat conform is met de Europese

8 standaard en alle voorwaarden bevat waaraan de betrokkenen moeten voldoen. Daarnaast wordt het systeem technisch en operationeel grondig getest. In het proefproject wordt gewerkt met een filtercentrale, die alleen de echte noodoproepen doorstuurt naar de hulpdiensten. De Belgische overheid wil zo vermijden dat de hulpcentrales niet-dringende oproepen te verwerken krijgen. Daarmee speelt ons land een pioniersrol in Europa. Indoor radiodekking vanaf mei verplicht Vanaf 1 mei 2014 wordt de nieuwe regelgeving over indoor dekking van kracht. Bouwheren van nieuwe, grote bouw- en infrastructuurwerken die aan bepaalde criteria beantwoorden, zullen voortaan zelf moeten zorgen voor indoor ASTRID-radiodekking (repeaters) voor de hulp- en veiligheidsdiensten in hun gebouw. Het Koninklijk Besluit werd in de zomer door de Ministerraad goedgekeurd en verscheen op 4 februari 2014 in het Staatsblad. Binnenlandse Zaken zorgt aansluitend voor een omzendbrief met toelichting over de nieuwe wetgeving, voor de overheden die vergunningen afleveren. Dossiers van bouwprojecten die aan de criteria voldoen, zullen worden geëvalueerd door een speciaal daarvoor opgerichte veiligheidscommissie. Die zal bepalen in welke mate van indoor dekking de bouwheer moet voorzien. Sms voor doven Binnenkort kunnen doven, slechthorenden en mensen met een spraakstoornis de noodcentrales bereiken via sms. Operatoren ontvangen het bericht in een speciale mailbox. Doven, slechthorenden en mensen met een spraakstoornis kunnen een noodsms sturen via twee geheime nummers: één nummer voor de politie en één nummer voor de medische hulpdiensten. De geheime nummers worden verspreid via dovenorganisaties. Op die manier wil men misbruik vermijden, want de afhandeling van een sms-gesprek duurt zeven keer langer dan de afhandeling van een telefoongesprek. Later komt er een registratiesysteem: wie in de databank zit, zal dan voorrang krijgen. Het is een hele stap vooruit, want voordien konden doven de noodcentrales alleen per fax bereiken.

9 ASTRID informeert Met het boek ASTRID van A tot Z is een toegankelijk overzicht gepubliceerd van onze werking. In het voorjaar werd ASTRID Direct, het online-nieuwsportaal voorgesteld. Nieuwe publicatie: ASTRID van A tot Z Om iedereen op een toegankelijke manier inzicht te geven in wat ASTRID is en hoe ASTRID werkt, is er nu de publicatie ASTRID van A tot Z. Ook wie wat minder technische achtergrondkennis heeft, vindt er een duidelijk antwoord op tal van vragen over ASTRID. Operationele aspecten van radiocommunicatie of dispatching komen niet aan bod: die zijn erg afhankelijk van discipline tot discipline. ASTRID Direct U kunt de publicatie elektronisch (pdf) downloaden op ASTRID. ASTRID Direct is het nieuwe online nieuwskanaal van ASTRID. U vindt er nieuws over radio- en andere communicatie voor de sector van de hulp- en veiligheidsdiensten, feedback van gebruikers, dossiers en tips om nog meer uit uw communicatiemiddelen te halen. Voor wie absoluut niets wil missen, is er de elektronische ASTRID Directnieuwsbrief. ASTRID Direct werd ontwikkeld in responsive design, waardoor de site vlot kan worden gebruikt zowel op een computer, een tablet als een smartphone, met welk besturingssysteem dan ook. De lay-out past zich vloeiend aan de schermgrootte van het toestel aan.