OPLEIDINGSINSTITUUT EN OPLEIDINGSPROGRAMMA AANTEKENING KLINISCH FARMACOLOOG VOOR CERTIFICERING 2 ZIEKENHUISAPOTHEKER

Transcriptie

1 OPLEIDINGSINSTITUUT EN OPLEIDINGSPROGRAMMA AANTEKENING KLINISCH FARMACOLOOG VOOR CERTIFICERING 2 ZIEKENHUISAPOTHEKER Maart 2014

2 1. Opleidingsinstituut De opleiding zal worden verzorgd vanuit de afdeling Klinische Farmacie en Farmacologie van het UMCG welke tevens de opleidingsbevoegdheid tot ziekenhuisapotheker bezit (opleider Prof. dr. J.G.W. Kosterink). Binnen de afdeling Klinische Farmacie en Farmacologie wordt er veel onderzoek gedaan die klinisch farmacologisch van aard is. Dit onderzoek is ingebed in de onderzoeksschool GUIDE. Sinds 1 januari 2014 zijn de afdelingen Klinische Farmacologie en Klinische Farmacie en Apotheek gefuseerd. De opleiding voor de aantekening Klinisch Farmacoloog - certificering 2 en 3 - wordt nu vanuit deze afdeling verzorgd. Samenwerking wat betreft de opleiding zal worden gezocht met de verschillende disciplines binnen het UMCG. Daarnaast vindt samenwerking plaats met Pharmaceutical Associates Group B.V. (PRA) Opleiders De opleiding wordt verzorgd door: Opleider: Prof. dr. J.G.W. Kosterink, ziekenhuisapotheker, klinisch farmacoloog, UMCG. Datum registratie als ziekenhuisapotheker in het aandachtsgebied Klinische Farmacologie: oktober Mede-opleiders: Prof. dr. P.A. de Graeff, internist-klinisch farmacoloog, UMCG. Datum registratie internist in het aandachtsgebied Klinische Farmacologie: januari Prof. dr. D. de Zeeuw, arts-klinisch farmacoloog, RuG. Datum registratie als arts in het aandachtsgebied Klinische Farmacologie: april Prof. dr. D.J. Touw, ziekenhuisapotheker, klinisch farmacoloog-toxicoloog, UMCG. Datum registratie als ziekenhuisapotheker in het aandachtsgebied Klinische Farmacologie: januari Commissies Het UMCG heeft een medisch ethische toetsingscommissie (METc) voor klinisch (geneesmiddelen) onderzoek. Tevens is een farmacotherapiecommissie aanwezig waaronder verschillende werkgroepen functioneren (formularium werkgroep, antibioticawerkgroep, werkgroep voeding) Faciliteiten Afdeling Klinische Farmacie en Farmacologie De afdeling Klinische Farmacie en Farmacologie heeft de beschikking over een goede infrastructuur waaronder analytische faciliteiten, met ISO-certificering en CCKL-accreditering, die van belang zijn om klinisch farmacologische zorg en onderzoek te verzorgen (afkomstig uit de oude afdeling Klinische Farmacie en Apotheek). Tevens beschikt de afdeling over eigen faciliteiten met betrekking tot het uitvoeren van klinisch en dierexperimenteel farmacologisch onderzoek en moleculair biologische technieken (afkomstig uit de oude afdeling Klinische Farmacologie) Literatuur/documentatie In de directe omgeving, hetzij de afdeling, hetzij de medische bibliotheek Faculteit der Medische Wetenschappen/UMCG zijn alle standaardwerken en wetenschappelijke tijdschriften op het gebied van de klinische en algemene farmacologie, farmacokinetiek en dynamiek aanwezig. Er is een aansluiting op het internet. De medische bibliotheek beschikt over alle gangbare elektronische databanken. Op de afdeling worden wekelijks onderzoeksbesprekingen gehouden en refereerbijeenkomsten, waaraan een ieder wordt geacht te participeren. 1

3 2. Opleidingsprogramma 2.1. Beroepsprofiel apotheker met aandachtsgebied Klinische Farmacologie De apotheker met aandachtsgebied klinische farmacologie: heeft kennis van de algemene farmacologie en bezit deskundigheid op een of enkele deelgebieden. is kundig op het gebied van bijwerkingen, interacties, intoxicaties en interpretatie van geneesmiddelbepalingen en farmacogenetica (CYP-status). is in staat deel te nemen aan farmacotherapeutisch overleg (b.v. farmacotherapie-commissie). heeft kennis van alle aspecten van geneesmiddelonderzoek, inclusief beoordeling, methodologie, uitvoering en regelgeving (GCP en GLP). is in staat onderwijs en nascholing te verzorgen op het gebied van de farmacotherapie en/of klinische farmacologie en/of klinisch geneesmiddelenonderzoek Duur van de opleiding De totale tijd besteed aan de opleiding bedraagt in totaal 12 maanden. Deze tijd wordt opgesplitst in de verschillende onderdelen, zoals hieronder aangegeven Inhoud Het programma bestaat uit 5 onderdelen die gericht zijn op het voldoen aan de gestelde eindtermen: Patiëntgerichte Klinische Farmacologie (10 weken). Commissies op het gebied van de Klinische Farmacologie (6 weken). Onderwijs / documentatie (6 weken). Cursussen en excursies (4 weken). Onderzoek (>4 maanden). Diversen, gerelateerd aan klinische farmacologie (kan ook twee maanden verlenging onderzoek) Invulling Verplicht zijn: vooropleiding: apothekersexamen en specialisatie ziekenhuisfarmacie. lidmaatschap Vereniging voor Klinische Farmacologie en Biofarmacie (NvKFB) en eigen beroepsvereniging. De basismodules zijn verplicht, de keuzemodules facultatief. Vrijstelling van de basismodules is mogelijk indien kennis of ervaring reeds aanwezig. Keuzemodules kunnen basismodules vervangen. Tussen haakjes staan de organisaties die verantwoordelijk zijn voor het betreffende onderdeel Patiëntgerichte Klinische Farmacologie 1. Farmacokinetiek Farmacokinetiek opfris- en verdiepingscursus farmacokinetiek door H. Proost (Groningen.) 2. Klinische activiteiten In de deelgebieden cardiologie, nefrologie, algemene interne geneeskunde, geriatrie, oncologie, psychiatrie, intensive care, kindergeneeskunde (afhankelijk van keuze) door participatie in: 2.1 Visites. 2.2 Ochtendbesprekingen. 2.3 Specialistische c.q. research poliklinieken. 2.4 Presentatie/beschrijving aantal klinisch farmacologische casussen. 2

4 3. Medicatiebegeleiding en toxicologie 3.1 Therapiebegeleiding o.a. aan de hand van TDM en drug use review m.b.v. EVS en clinical rules (afdeling Klinische Farmacie en Farmacologie). 3.2 Het inventariseren, interpreteren en toetsen van het beleid bij intoxicaties (afdeling Klinische Farmacie en Farmacologie). 3.3 Presentatie/ beschrijving van een aantal casussen, bij voorkeur op basis van eigen observaties (afdeling Klinische Farmacie en Farmacologie). 3.4 Therapiebegeleiding aan de hand van genotypering (afdeling Klinische Farmacie en Farmacologie). 3.5 KKGT farmacokinetiek en toxicologie testen beoordelen en geven van adviezen. 4. Farmacotherapeutisch overleg Actieve deelname Farmacotherapie/richtlijn werkgroepen/formularium overleg met deelspecialismen (afdeling Klinische Farmacie en Farmacologie). 5. Klinisch Farmacologisch overleg Actieve deelname aan de clinical research meeting bij PRA. Keuzemodule 6. Literatuurstudie 6.1 Geneesmiddelen bij kinderen, ouderen, zwangeren. 6.2 Farmacogenetica. 7. Registratie bijwerkingen Stage LAREB/ACBG of stage bij PRA. 8. Klinisch farmacologische praktijk Stage Fase I Unit (PRA). 9. IMPD 9.1 Het beoordelen van een IMPD. 9.2 Het ontwikkelen van een analyeprotocol voor een grondstof not for human use voor humane toepassing Commissies op het gebied van de Klinische Farmacologie 1. Farmacotherapiecommissie/richtlijn werkgroepen Bijwonen van de vergaderingen van de farmacotherapiecommissie danwel één van de werkgroepen vallend onder de Farmacotherapiecommissie (Formularium werkgroep, Antibiotica werkgroep of werkgroep Voeding) of andere farmacotherapeutische richtlijn werkgroepen. Actieve participatie door voorbereiding van één van de klinisch farmacologische agendapunten. Totaal aantal bijeenkomsten: Medisch Ethische Toetsingscommissie (METc) De commissie vergadert tweewekelijks. Bijwonen van 6-10 vergaderingen. Actieve participatie door voorbereiding van tenminste één bepaalde geneesmiddeltrial per vergadering. 3

5 Keuzemodule 1. Registratie geneesmiddelen Onder begeleiding worden tenminste een drietal beoordelingsrapporten over nieuwe indicaties van geneesmiddelen opgesteld. Specifieke problemen rond de registratie van geneesmiddelen zullen hierbij aan de orde komen. Onder begeleiding College ter Beoordeling van Geneesmiddelen. 2. FTTO Participatie in tenminste één van de indicatiegerichte werkgroepen transmuraal Onderwijs/documentatie 1. Refereerbijeenkomsten 1.1 Bijwonen (maandelijkse) refereerbijeenkomsten afdeling Klinische Farmacie en Farmacologie en/of bij PRA. 1.2 Het houden van een referaat op één van de genoemde bijeenkomsten. 2. Onderwijs 2.1 het (leren) onderwijzen van het rationeel toepassen van farmacotherapie volgens het Groninger model (o.l.v. Prof. De Graeff). 2.2 a) begeleiden van farmaciestudenten tijdens afstudeeronderwerp. b) geven van colleges op het gebied van de klinische farmacologie, TDM aan studenten of artsen in opleiding en/of c) geven van colleges of lezing aan niet-medici. Keuzemodule 3. Literatuurbeoordeling 3.1 literatuuronderzoek voor het verrichten van meta-analyses e.d. (afdeling Klinische Farmacie en Farmacologie). 3.2 Het (mede) beoordelen van artikelen in samenwerking met opleider als reviewer voor tijdschriften (afdeling Klinische Farmacie en Farmacologie). 3.3 Co-beoordeling van artikelen aangeboden aan Ther. Drug Monitoring. 4. Onderwijs Participatie internationale Summer School in teaching Rational Pharmacotherapy die ieder jaar door de afdeling Klinische Farmacie en Farmacologie georganiseerd wordt Cursussen en excursies De kandidaat in opleiding zal in principe 50% van de hieronder genoemde cursussen en excursies moeten volgen: Good laboratory and Clinical Practice cursus (GUIDE-cursus), bestaande uit 1 week theoretische voorbereiding, 1 week cursus en 1 week voorbereidend examen. Dit kan als keuzemogelijkheid gevolgd worden door een GCP-GLP stage van 1 week binnen PRA. Bijwonen AIO cursus klinisch geneesmiddelenonderzoek (GUIDE-cursus). Aan de orde komen onder meer de registratie van geneesmiddelen, het functioneren binnen een MEC en het opdoen van kennis van ontwerpen, begeleiden en uitvoeren van klinisch farmacologisch onderzoek. 4

6 Methodologie en Statistiek (GUIDE-cursus, NCG). Farmaco-epidemiologie en geneesmiddelenbeleid (GUIDE). Biostatistiek en biometrie (PRA). Bezoek van één dag aan het LAREB (Landelijke registratie bijwerkingen) gelokaliseerd te s-hertogenbosch (hoofd: Drs. C. Van Grootheest). Bezoek van één dag aan het CAD (Consultatiebureau voor alcohol en drugs) of als gast bij de Expertgroep Drugs of Abuse. Bezoek van één dag aan het nationale vergiftigingencentrum te Utrecht. Bezoek van één dag aan het RIVM te Bilthoven. Bezoek van één dag aan een registratie-afdeling van een farmaceutisch bedrijf. PUOZ cursussen (post universitair onderwijs ziekenhuisfarmacie) op het gebied van: Geneesmiddelenonderzoek, Good Clinical Practice, Laboratoriumstatistiek of Medisch Ethische Toetsingscommissies. Postacademische Boerhavecursussen op het gebied van: Klinische farmacokinetiek, nieuwe geneesmiddelen of Farmacotherapie. Cursussen op het gebied van software farmacokinetiek: MWPharm, NPEM-USC*PACK, Scientist, GraphPad etc. Congres International Association of Therapeutic Drug Monitoring & Clinical Toxicology. Congres American Society of Clinical Pharmacology and Therapeutics. Congres European Association for Clinical Pharmacology and Therapeutics Onderzoek 1. Eigen onderzoek 1.1 Participatie in een klinisch geneesmiddelenonderzoek, inclusief schrijven protocol en insturen METc. 1.2 Publicatie (eerste auteur) uit dit onderzoek in een internationaal erkend peer reviewed tijdschrift. Tenminste drie publicaties in totaal. 1.3 Presentatie van dergelijk onderzoek NvKF en Biofarmacie 2. Researchbesprekingen Bijwonen researchbesprekingen afdeling Klinische Farmacie en Farmacologie. 3. NvKFB Bijwonen van bijeenkomsten NvKFB. Keuzemodule 1. Researchbespreking Bijwonen researchbespreking cardiovasculair instituut, oncologie, nefrologie, interne geneeskunde (naar keuze). 2. Schrijven artikel Artikel schrijven over klinische farmacologische casus. 5