De innovatiebox. ' Problematiek bij toeleveranciers' Universiteit van Tilburg. Faculteit rectitswetenschappen. Master fiscaal recht.

Transcriptie

1 De innovatiebox ' Problematiek bij toeleveranciers' Universiteit van Tilburg Faculteit rectitswetenschappen Master fiscaal recht November 2011 Exannencommissie: Prof.dr. J.A.G. van der Geld Drs. F.J. Elsweier P.A. van de Belt ANR:

2 Voorwoord In het kader van de afronding van mijn masteropleiding fiscaal recht aan de Universiteit van Tilburg heb ik deze masterthesis geschreven over de innovatiebox en de problematiek bij toeleveranciers. Het onderwerp spreekt me erg aan vanwege de raakpunten met de fiscale adviespraktijk, het belang van innovatie voor onze economie, maar vooral ook vanwege het feit dat de wetgeving omtrent de innovatiebox slechts beperkt is en er geen nadere uitvoeringsregels zijn gesteld. Ook het feit dat ik naast de literatuurstudie ook veldonderzoek heb kunnen doen, maakte het onderzoek voor mij erg leuk en interessant. Graag wil ik Frank Elsweier bedanken voor zijn steun, inzicht en tips bij het onderzoek en het schi'ijven van deze masterthesis. Het feit dat hij dkect al erg enthousiast was over het onderzoeksthema 'innovatiebox' was voor mij een goede stimulans. Ook wil ik de diverse belastingadviseurs en accountants van Mazars bedanken met wie ik uitgebreid over de innovatiebox en de advisering daaromtrent heb gesproken of die mij op andere wijze hebben geholpen. Hoewel het er meer zijn, wil ik in ieder geval Harm Kolen, Rens Brooimans, Gert Don en Netty van Kreveld in dit kader noemen. Veel dank gaat ook uit naar Leo van Wijngaarden en Gerrit de Keizer van de Belastingdienst voor de interessante, informatieve en leuke gesprekken over de innovatiebox. Als laatste, maar zeker niet als minste, gaat mijn dank uit naar mijn echtgenote en kinderen, voor het geduid dat zij hebben gehad als ik weer met mijn scriptie bezig was. Nu volgen weer nieuwe uitdagingen, want zoals mijn oudste zoon (van zes jaar oud) zegt: "Papa, nu kunnen we eindelijk die raket afbouwen." Peter van de Belt, Vlaardingen, november

3 Inhoudsopgave Pagina Voonvoord 2 Inhoudsopgave 3 1. Inleiding Aanleiding Innovatiebox bij situaties met toeleveranciers Hoofdvraag Subvragen Doelstelling Plan van aanpak 8 2 De innovatiebox Inleiding Het doel van de innovatiebox Totstandkoming van de innovatiebox H De invoering van de octrooibox Octrooibox in : ook voor S&O-activa : innovatiebox Samenvatting 16 3 Vormgeving van de innovatiebox Lid 1: innovatiebox Belastingplichtige Immaterieel activum Voortgebracht Aan hem een octrooi is verleend Aan hem een S&O-verklaring is afgegeven Bij de aangifte over eenjaar kiest /H gedeelte Voor zover het saldo van de voordelen positief is Lid 2: toepassingsbereik Lid 3: kwekersrechten Lid 4: niet voor merken en logo's Lid 5: drempel Lid 6: in te lopen voortbrengingskosten (box-drempelbeschikking) Lid 7: herziening box-drempelbeschiklcing Lid 8: delegatiebepaling Overgangsrecht Overgangsrecht Belastingplan Overgangsrecht Overige fiscale maatregelen De innovatiebox in internationaal perspectief Intellectueel eigendom in concuiterende landen Europese regelgeving Europese regels voor het vrije verkeer Staatssteun Samenvatting 35 3

4 5 Toegangseisen innovatiebox bij situaties met toeleveranciers Toegangseis van'immaterieel activum' Fiscale jurisprudentie De bedrijfseconomie Het Burgerlijk Wetboek De Belastingdienst Conclusie ten aan/ien van het begrip immaterieel activum Toegangseisen vanuit de toeleverancier Toegangseisen vanuit de athemer Opdrachtgevers met eigen S&O-personeel Opdrachtgevers zonder S&O-personeel Conclusie 45 6 Het toerekenen van voordelen aan de innovatiebox Toegepaste berekeningsmethodes R&D geen kernfiinctie: cost-plusmethode R&D een kernfunctie: afpelmethode Ervaringen Conclusie Conclusie 56 7 Samenvatting en conclusie 58 Literatuurlijst 61 Jurisprudentielijst 63 Bijiagen Bijlage 1: voorbeeld vaststellingsovereenkomst 64 Bijlage 2: berekeningsmodel a^elmethode 66 4

5 1 Inleiding 1.1 Aanleiding Hoewel ik al een ruime tijd werkzaam ben als belastingadviseur, heb ik ervoor gekozen om mijn fiscale kennis verder te verdiepen door de masteropleiding fiscaal recht te doen aan de Universiteit van Tilburg. Deze masterthesis sclirijf ik ter afronding van die opieiding. Toen ik op zoek ging naar een interessant onderwerp, waren er een aantal artikeltjes verschenen in de ki'ant en op teletekst over de innovatiebox. Zo gaf een belastingadvieskantoor aan dat er nog maar weinig gebruik werd gemaakt van de innovatiebox, terwijl er toch veel voordeel te behalen valt. Natuurlijk kende ik de innovatiebox, maar in de praktijk had ik nog geen klanten gezien die de innovatiebox toepasten. Ik vroeg me af waarom dit was. Terwijl ik me in de innovatiebox begon te verdiepen, veranderde dit geluid. Er kwam een tegengeluid op gang, omdat het gebruik van de innovatiebox begon toe te nemen. Met de wetswijzigingen per 1 januari 2010 is de innovatiebox een stuk aantrekkelijker geworden en sindsdien leggen steeds meer innovatieve ondernemers hun casus voor aan de Belastingdienst. Naarmate ik me meer in het onderwerp verdiepte, ki'eeg ik de indruk dat vooral in situaties waarin sprake is van zogenoemde 'toeleveranciers' van innovatieve ontwikkelingen, de toepassing van de innovatiebox tot mogelijke problemen leidt. Dat zou een knelpunt kunnen opleveren voor het succes van de innovatiebox, omdat 'toeleveranciers' een rol spelen bij veel innovatieve ontwikkelingen in Nederland. 1.2 Innovatiebox bij situaties met toeleveranciers Voor de economische positie van Nederland en Europa is de ontwikkeling van de kenniseconomie belangrijk. Innovatie vormt een belangrijke pijier voor onze kenniseconomie en daarom is het ook niet verwonderlijk dat wordt geprobeerd innovatie te stimuleren. Het stimuleren van innovatie is op dit moment een 'hot item'. Zo is bijvoorbeeld onlangs Nederland op de innovatieranglijst van het World Economic Forum gestegen van de achtste naar de zevende plaats' en is het rapport 'innovatiebeleid'^ verschenen over het effect van de maatregelen die innovatie moeten stimuleren en is tijdens Prinsjesdag alweer een nieuwe stimuleringsmaatregel aangekondigd^. Om de kenniseconomie te stimuleren is ook de zogenoemde 'imiovatiebox' ingevoerd. De innovatiebox is een fiscale faciliteit die ervoor zorgt dat 'innovatieve winsten' van vemiootschapsbelastingplichtige ondernemingen tegen een lager tarief belast kunnen worden dan ^ Zie voor meer informatie bijvoorbeeid ^ Kamerstukken H 2011/12, , nr. 2. ^ Het gaat hier om een nieuwe faciliteit voor 'research and development' kosten. Deze faciliteit zal geen rechtstreekse invloed hebben op de innovatiebox, omdat deze slechts ziet op de 'kostenkant', waar de innovatiebox een faciliteit is aan de 'opbrengstenkant'.

6 reguliere winsten. Het percentage van de innovatiebox bedraagt effectief 5%"*, terwijl het normale vennootschapsbelastingtarief 25%^ bedraagt. Ondanks de onzekerheid of de Nederlandse vormgeving van de innovatiebox vanuit Europees perspectief toelaatbaar is en de twijfels bij het toenmahge kabinet over de effectiviteit van een dergelijke box, is in 2007 onder druk van de Tweede ICamer de voorganger van de innovatiebox ingevoerd onder de naam 'octrooibox'. Van deze octrooibox werd echter nauwelijks gebruik gemaakt. Na een aantal wijzigingen om de box aantrekkelijker te maken voor belastingplichtigen, is deze box per 1 januari 2010 omgedoopt tot de 'iimovatiebox'. Als gevolg van de wijzigingen is de innovatiebox een stuk aantrekkelijker geworden en neemt het gebruik ervan toe. Maar hoe zit het dan met situaties met toeleveranciers van innovatieve ontwikkelingen? Daar lijkt de regeling het meest lastig toe te passen te zijn. Ik heb voor deze scriptie onderzocht tegen welke mogelijke problemen aangelopen wordt in dergelijke situaties. Ik heb hiervoor naast de literatuurstudie ook veldonderzoek gepleegd. Het veldonderzoek bestond vooral uit diverse uitgebreide gesprekken met belastingadviseurs, accountants en medewerkers van de Belastingdienst die in de praktijk veel met de innovatiebox werken. In deze gesprekken kwam naar voren dat veel discussies over de innovatiebox spelen in situaties bij toeleveranciers van innovatieve ontwikkelingen. Hiervan is sprake als een bedrijf (de toeleverancier) ontwikkelingswerk verricht dat door een ander bedrijf wordt afgenomen (afnemer of opdrachtgever). In deze masterthesis richt ik me op de situaties waarbij sprake is van een toeleverancier van innovatieve ontwikkelingen. Onder 'toeleverancier' versta ik een bedrijf dat meer doet dan het op bestelling maken van een bepaald product. Het gaat hier om innovatieve werkzaamheden in het traject van het adviseren en ontwerpen tot en met het vervaardigen van bijvoorbeeld (onderdelen van) machines en installaties. Naast de toeleverancier is sprake van een afnemer. De 'afnemer' is de partij die (een deel van) de innovatieve ontwikkelingswerkzaamheden uitbesteedt aan de toeleverancier. Wanneer de afnemer de innovatieve ontwikkehng voor eigen rekening en risico laat verrichten door de toeleverancier noem ik de afnemer ' opdrachtgever'. Ten eerste hebben zowel de toeleveranciers als de afnemers te maken met het vraagstuk of aan de toegangseisen van de innovatiebox wordt voldaan. Voor de toegangseisen is het als eerste van belang om vast te stellen of sprake is van een 'immaterieel activum'. Omdat er aan de ene kant een toeleverancier is en aan de andere kant een afnemer, is het vervolgens van belang wie het immaterieel activum heeft ontwikkeld. Tenslotte dient die partij ook eigenaar te zijn van het immateriele activum * Het effectieve tarief van 5% wordt bereikt door een grondslagvermlndering. ' Cijfers 2011: het tarief bedraagt 25%, echter voor de eerste geldt een opstaptarief van 20%. 6

7 en van het octrookecht of een S&O-verklaring. Als toelatingseis wordt immers gesteld dat sprake is van een zelf voortgebracht immaterieel activum, waarvoor de belastingplichtige een octrooi, kwekersrecht of S&O-verklaring heeft. Ten tweede speelt het vraagstuk welke voordelen aan de innovatiebox kunnen worden toegerekend. Er zijn geen uitvoeringsvoorschi'iften om te bepalen op welke voordelen de innovatiebox kan worden toegepast. In de praktijk zijn imniddels een aantal methodes ontwikkeld aan de hand waarvan die toerekening kan plaatsvinden. Over welke methode kan worden toegepast en hoe de methode wordt 'ingevuid' wordt in veel gevallen met de Belastingdienst onderhandeld. Indien de innovatiebox kan worden toegepast, leiden deze onderhandelingen over het algemeen tot een vaststellingsovereenkomst waarin wordt aangegeven dat de innovatiebox van toepassing is en hoe de voordelen worden berekend die voor de innovatiebox in aanmerking komen. 1.3 Hoofdvraag De hoofdvraag die in deze masterthesis wordt behandeld is als volgt: Vormen de vraagsuikken van de toelatingseis tlttt spiake moet zijn 'een zelf voortgelmtcitt immaterieel activum waarvoor de helastingpliclttige een octrooi, kwekersrecht of S&O-verklaring heeft' ett de 'toerekening van de voortlelen aan de innovatiebox' een knelpunt voor de innovatiebox in situttties met toeleveranciers van innovatieve ontwikkelingen? 1.4 Subvragen Om tot een antwoord te komen op de hoofdvraag zullen eerst divers subvragen beantwoord moeten worden. De subvragen die beantwoord worden, zijn als volgt: 1. Wat is de innovatiebox? 2. Wat is het doel van de innovatiebox? 3. Hoe is de innovatiebox tot stand gekomen? 4. Hoe is de innovatiebox vormgegeven? 5. Hoe wordt vanuit internationaal perspectief gekeken naar de innovatiebox? 6. Hoe verhoudt de innovatiebox zich met het Europese recht? 7. Hoe wordt bepaald of aan de toegangseisen voor de innovatiebox wordt voldaan? 8. Wat is een immaterieel activum? 9. Wanneer is sprake van een zelf voortgebracht immaterieel activum waarvoor de belastingplichtige een octrooi, kwekersrecht of S&O-verklaring heeft? 10. Hoe wordt het voordeel bepaald dat aan de innovatiebox is toe te rekenen? 7

8 1.5 Doelstelling De innovatiebox is in liet leven geroepen om succesvolle innovaties te stimuleren. Dit wordt belangrijk gevonden voor de Nederlandse kenniseconomie. Toeleveranciers spelen in Nederland een rol bij het tot stand komen van innovatieve ontwikkelingen. Het lijkt me daarom wenselijk dat ook succesvolle innovaties die voortkomen uit situaties met toeleveranciers gestimuleerd worden door de innovatiebox. Uit mijn veldonderzoek blijkt dat toepassing van de innovatiebox in dergelijke gevallen als lastig wordt ervaren. De doelstelling van dit onderzoek is het helder krijgen van de problematiek voor de innovatiebox in situaties met toeleveranciers van innovatieve ontwikkelingen. Indien sprake van een knelpunt blijkt te zijn, kan deze scriptie een aanzet geven tot het verbeteren van de innovatiebox ten behoeve van de Nederlandse kenniseconomie. 1.6 Plan van aanpak Zoals in paragraaf 1.4 is aangegeven, zullen er diverse subvragen beantwoord moeten worden om de uiteindelijke hoofdvraag te kumien beantwoorden. In hoofdstuk 2 wordt de faciliteit van de innovatiebox beschreven om antwoord te kunnen geven op subvragen I tot en met 3. De beschrijving van het doel van de innovatiebox (subvraag 2) is essentieel, omdat de doelstelling van dit onderzoek in het verlengde hiervan ligt. De beschrijving van de stapsgewijze totstandkoming van de innovatiebox is van belang, omdat dit invloed heeft op de berekening van de aan de innovatiebox toe te rekenen voordelen, hetgeen terugkomt in hoofdstuk 5. In hoofdstuk 3 zal vormgeving van de innovatiebox aan bod komen. Aitikel 12b van de Wet VPB 1969 zal per artikelhd nader toegelicht worden. Dit is feitelijk de behandeling van subvraag 4. Dit hoofdstuk is van belang voor zowel hoofdstuk 5 als 6. Hiermee is de beschrijving van de innovatiebox vanuit het nationaal perspectief compleet. Subvragen 5 en 6 worden in hoofdstuk 4 behandeld, om zo ook de innovatiebox vanuit het internationaal perspectief te bekijken. De behandeling van subvraag 6 is onder andere van belang, omdat het Europese recht van invloed is op de mogelijkheid om in hoofdstuk 6 tot een oplossing te komen voor een mogelijk knelpunt. Hoofdstuk 2 tot en met 4 zijn vooral gebaseerd op literatuurstudie. Nadat het theoretisch kader van de innovatiebox behandeld is, zal vooral worden ingegaan op de vraagpunten in situaties met toeleveranciers. In hoofdstuk 5 wordt ingegaan op het eerste vraagpunt (subvragen 7, 8 en 9). Er wordt ingegaan op de specifieke problematiek in situaties met toeleveranciers. De problematiek wordt behandeld vanuit het oogpunt van de toeleverancier en de afnemer, om zo de gehele 'keten' te overzien. Hierbij wordt onder andere het begrip 'voortgebracht immaterieel activum' nader behandeld. In hoofdstuk 6 wordt subvraag 10 behandeld. Hoofdstukken 5 en 6 worden afgesloten met een conclusie. Deze conclusies vormen het antwoord op de hoofdvraag. In hoofdstuk 7 wordt de gehele scriptie samengevat. 8

9 Naast literatuuronderzoek is deze scriptie ook gebaseerd op veldonderzoek. Ik heb hiervoor uitvoerig gesproken met een aantal belastingadviseurs en accountants van Mazars die in de praktijk actief zijn met de innovatiebox en met twee inspecteurs van de Belastingdienst, waarvan een regio coordinator innovatiebox voor het MKB is en de ander de voorzitter van de landelijk kennisgroep innovatiebox. Het doel van deze gesprekken was om erachter te komen wat er in de praktijk speelt op het gebied van de innovatiebox. Wat zijn de ervaringen, wat zijn de discussiepunten en waar liggen mogelijke knelpunten? Ik heb in deze gesprekken vooral gevraagd naar de praktijkervaringen over de toerekeningsmethodes, het begrip immaterieel activum en het vereiste van een zelf voortgebracht immaterieel activum in situaties met toeleveranciers van innovatieve ontwikkelingen. 9

10 2. De innovatiebox 2.1 Inleiding In het jaar 2000 kwam de Europese Raad in Lissabon tot de conclusie dat het voor de positie van Europa belangrijk is dat de kenniseconomie in Europa meer gestimuleerd wordt.^ De Raad had zich als doel gesteld om van Europa de meest dynamische en competitieve regio van de wereld te maken.' In dit kader heeft de Europese Raad aan Europa en de lidstaten onder andere gevraagd de benodigde maatregelen te nemen ter bevordering van onderzoek en 'research en development', bijvoorbeeld door fiscale maatregelen. In 2006 heeft ook de Europese Commissie aangegeven dat de kenniseconomie voor Europa belangrijk is en dat versterking van de kenniseconomie door fiscale incentives is toegestaan.^ Aandachtspunt daarbij is dat hierbij natuurlijk rekening gehouden wordt met de Europese regels voor het vrije verkeer en verboden staatssteun. In Nederland is gehoor gegeven aan de oproep om de kenniseconomie te stimuleren. Hiertoe is onder andere vanaf 1 januari 2007 in artikel 12b van de Wet VPB 1969 de octrooibox opgenomen. Vanaf I januari 2010 is de octrooibox omgedoopt tot innovatiebox. In deze scriptie zal de box doorgaans 'de innovatiebox' worden genoemd, tenzij expliciet over de octrooibox van voor 2010 wordt gesproken. Deze innovatiebox houdt in het kort in, dat innovatieve winst tegen een lager vennootschapsbelastingtarief belast mag worden. Dit lage tarief bedraagt effectief slechts 5% in plaats van het reguliere vennootschapsbelasting tarief van maximaal 25%. Het gaat hierbij om winst die is toe te rekenen aan immateriele activa waarvoor aan de belastingplichtige een octrooi is verleend of een WBSO-verklaring is afgegeven. In dit hoofdstuk zal nader worden ingegaan op de innovatiebox, waarbij achtereenvolgens wordt ingegaan op het doel van de innovatiebox en de totstandkoming van de huidige innovatiebox. * Presidency conclusions European council, Lissabon, 23 en 24 maart 2000, punt 5, 12, 13. ' J.J.D. Veraa, Fiscale Gesciviften 25. De octrooibox, Amersfoort: SDU 2009, paragraaf 2.2. ' COM(2006)728 def 10

11 2.2 Het doel van de innovatiebox Om een goed beeld van de innovatiebox te bijgen is het van belang om weten met welk doel deze tot stand is gekomen. In de op 29 april 2005 verschenen nota Werken aan winst' is in onderdeel 6 stilgestaan bij de mogelijkheden om innovatie te stimuleren, vanwege het belang voor onze kenniseconomie en daarmee de concurrentiepositie van Nederland. Hierin staat geschi'even dat innovatie gestimuleerd kan worden door een fmanciele prikkel. Die prikkel kan aan de kostenkant en aan de inkomstenkant worden gegeven. Aan de kostenkant kennen we in Nederland al de afdrachtvermindering loonheffmgen voor speur- en ontwikkelingswerk (WBSO) en de speur- en ontwikkehngsaftrek voor zelfstandigen (S&O aftrek). In het belastingplan 2012 is aangegeven dat hier de Research en Development aftrek nog bij komt. De innovatiebox'" geeft de prikkel aan de opbrengstenkant. De prikkel wordt pas gegeven nadat er een succesvolle innovatie is gedaan, waarmee ook opbrengsten worden gegenereerd. Dit is bedoeid om ondernemingen te stimuleren om tot succesvolle innovaties te komen. 2.3 Totstandkoming van de innovatiebox In deze paragraaf wordt de totstandkoming van de mnovatiebox beschreven. Hierbij wordt aandacht besteed aan de invoering van de octrooibox en de ontwikkeling van de octrooibox tot de huidige iimovatiebox De invoering van de octrooibox Het is niet precies duidelijk wanneer het idee van een octrooibox is ontstaan. Volgens Van der Lande" zou de Tweede Kamerfractie van de WD de eerste impulsen gegeven hebben in Veivolgens kwamen een aantal Kamerleden met een voorstel voor een boxenstelsel, waarbij onder andere winst uit onderzoeks- en ontwikkelingsactiviteiten in een aparte box zouden komen. Het kabinet wenste het fiscale vestigingsklimaat voor ondernemingen te verbeteren en de staatssecretaris kwam met plannen om de vennootschapsbelasting vanaf 1 januari 2007 flink aan te passen. In de nota Werken aan winst '^ is geschi-even over een aparte box om innovatieve werlczaamheden fiscaal gunstiger te kunnen behandelen. De randvoorwaarden voor de ^ KamerstiMe)! II2004/05, , nr. 2, p ' De huidige innovatiebox werd toen nog octrooibox genoemd. " M.L.B. Van der Lande, Fed Fiscale Brochure, Innovatiebox, Deventer: Kluwer 2010, p. 2. '^ Kamerstuiiken II2004/05, , nr

12 stimuleringsmaatregel voor innovatieve winsten zijn daarbij als volgt geformuleerd. De regeling moet aantrekkelijk zijn voor het bedrijfsleven, een stimulans zijn voor meer innovatie, uitvoerbaar zijn en budgettair beheersbaar. Er werd vooral gekeken naar de Franse en Hongaarse regimes, maar die zouden niet het gewenste evenwicht tussen de gestelde randvoorwaarden bieden. Ook is in de nota stilgestaan bij de mogelijkheden die een dergelijke box zou bieden om innovatie te stimuleren. Hierover is onder andere het volgende opgemerkt: 'Een octrooibox met een voldoende laag tarief kan het aantrekkelijk maken om octrooien in Nederland te exploiteren.' 'Bij grotere muhinationale ondernemingen kan dit gegeven echter wel een rol spelen bij de keuze waar nieuwe investeringen in R&D worden gedaan. Het zou ertoe kunnen leiden dat voor deze nieuwe investeringen - ondanks het feit dat dan ook de R&D kosten tegen een lager tarief aftrekbaar zijn - met het oog op de exploitatie van succesvolle vindingen alvast een laag tariefland wordt gekozen. Dit moet dan uiteraard een land zijn met voldoende kennisniveau en gunstige belastingverdragen voor de te verwachten royaltystromen.' 'Er kan echter een vraagteken gezet worden bij de zin van een dergelijke box voor het behouden van de bestaande exploitatie van succesvolle innovatie'^.' 'Voor kleinere bedrijven en met name starters is dit aspect (het lagere tarief) niet zo van belang omdat de R&D toch hier ter lande wordt uitgevoerd, onafhankelijk van het tarief dat geldt voor de opbrengsten van octrooien.' Ook wordt aangegeven dat onderzoeks- en ontwikkelingsactiviteiten in Nederland vaak gekoppeld zijn aan andere bedrijfsactiviteiten van de onderneming. Hierbij wordt een onderscheid gemaakt tussen basisresearch en ontwikkelingsactiviteiten. Over basisresearch wordt aangegeven dat dit nauw verbonden is met het hoofdkantoor. Over ontwikkelingsactiviteiten wordt aangegeven dat deze vaak nauw verbonden zijn met de productie en de locatie daarvan en soms ook met de afzetmarkt. Tenslotte wordt nog opgemerkt dat de aanwezige kennis, voorzieningen en concurrerende kostprijs daarvan een belangrijke rol spelen. Op gi-ond van het bovenstaande wordt in de nota geconcludeerd dat R&D activiteiten een mmder mobiel karakter hebben dan bijvoorbeeld concernfinanciering. Als reden werd aangegeven dat de aanwezigheid van gekwalificeerd personeel en de aanwezigheid van de afdelingen waarmee een R&D afdeling moet samenwerken, zoals de productieafdeling, vooral bepalen waar de onderzoeks- en " Hiervoor is als reden aangegeven de fiscale drempel voor de verplaatsing van een dergelijke succesvolle activiteit (exitheffing). 12

13 ontwikkelingsactiviteiten zullen plaatsvinden en niet het tarief van de vennootschapsbelasting. Bedrijven die hun onderzoeks- en ontwikkelingsactiviteiten in Nederland uitvoeren zullen deze werkzaamheden daarom niet uit puur fiscale overwegingen willen verplaatsen. Gegeven de twijfels over de effecten van de octrooibox geeft het kabinet in deze nota vooralsnog prioriteit aan het invoeren van een generieke tariefsverlaging. Naai' aanleiding van deze nota is vanuit diverse kanten commentaar geleverd. De Tweede Kamer heeft hiervan een overzicht voorgelegd aan de staatssecretaris. Hierop heeft de staatssecretaris op 23 September 2005 per brief'"* gereageerd. In hoofdlijnen is het volgende aan de orde geweest. VNO-NCW is een voorstander van zowel de innovatiebox als de WBSO en stellen een, naar de mening van de staatssecretaris, te dure box voor. Oorzaak hiervan ligt in de ruimere reikwijdte en het lagere tarief Ook vraagt de staatssecretaris zich af of deze box Europees rechtelijk houdbaar is. De Nederlandse Orde van Belastingadviseurs geeft aan voorstander te zijn van een innovatiebox en pleit voor een duidelijke regeling waai'bij R&D kosten niet geactiveerd hoeven te worden. De staatssecretaris geeft aan dat dit inderdaad een vereenvoudiging oplevert in de uitvoeringspraktijk en dat het een financieringsvoordeel zou opleveren voor bedrijven die zich met R&D bezighouden. Ook de Nederlandse Federatie van Belastingadviseurs pleit voor invoering van de octrooibox. Een meerderheid van de Tweede kamer wilde inmiddels een aparte box voor onderzoeks- en ontwikkelingsactiviteiten en de druk op het kabinet om een octrooibox in te voeren werd opgevoerd. Dit resulteerde in het wetsvoorstel van 24 mei 2006'^, waarin een octrooibox was opgenomen. Er bestond nog wel een aarzeling of deze box niet in strijd zou zijn met Europese regelgeving. Er zou namelijk sprake kunnen zijn van schadelijke concurrentie of een ongeoorloofde steunmaatregel. In de Wet Werken aan Winst was daarom opgenomen dat de innovatiebox op een later tijdstip met terugwerkende kracht zou kunnen worden ingevoerd. Namelijk wanneer hierover voldoende zekerheid bestaat. Op 6 februari 2007 is het besluit" tot inwerkingtreding van de octrooibox gepubliceerd en is de octrooibox met terugwerkende kracht vanaf 1 januari 2007 in werking getreden. Kamerstukken /06, , nr. 4. '^ Kamerstukken /06, , m. 2. Artikel XIII, lid 4 wet van 30 november 2006, Stb. 2006, 631. " Koninklijk Besluit van 31 januari 2007, Stb. 2007,

14 2.3 2 Octrooibox in 2007 De octrooibox is op 1 januari 2007 door de Wet werlcen aan winst in werlcing getreden. Het doel van deze octrooibox was het stimuleren van innovatie in Nederland, omdat dit voor de concurrentiepositie van Nederland belangrijk is. In het kort komt de in 2007 ingevoerde octrooibox er op neer dat belastingplichtigen ervoor kumien kiezen om de winsten die zij behalen met zelfontwikkelde immateriele activa, waarvoor een octrooi^" is verleend, te laten belasten tegen een effectief tarief van 10% in plaats van het hogere reguhere vennootschapsbelastingtarief De belangrijkste kemnerken van de octrooibox zijn: Het deel van de winst wat aan deze octrooibox mocht worden toegerekend is beperkt tot viermaal de totale ontwikkelingskosten van het immaterieel activum. De met de immateriele activa behaalde voordelen worden pas tegen het lagere tarief van de octrooibox belast nadat deze het bedrag van de voortbrengingskosten hebben overschreden (box-drempel). Ten behoeve van de eenvoud wordt de octrooibox niet per activum toegepast maar met betrekking tot alle activa tezamen waai'voor is gekozen voor de octrooibox. Het lagere tarief wordt bereikt door slechts een gedeelte van de winst in de octrooibox te belasten tegen het normale tarief Naar mijn mening is de systematiek van (het aanvragen van) een octrooi een belangrijke belemmering geweest voor het succes van de in 2007 ingevoerde octrooibox. Het is voor veel bedrijven niet wenselijk om de bedrijfsgeheimen prijs te geven, hetgeen voor het verkrijgen van een octrooi vereist is. Daarnaast is het tijdsverloop ongunstig. Een octrooi kan pas na het ontwikkelen van de concrete innovatieve ontwikkeling worden aangevraagd. Daarna duurt het nog een tijd totdat het octrooi daadwerkeiijk wordt verleend. Deze periode kan soms wel enkele jaren duren. En pas na het verlenen van het octrooi kan de belastingphchtige gebruik maken van de octrooibox. ^' Omdat er maar weinig gebruik gemaakt werd van de octrooibox is de regeling de afgelopen jaren op een aantal punten gewijzigd om de octrooibox voor belastingplichtigen aantrekkelijker te maken. De belangrijkste wijzigingen worden in de volgende onderdelen van deze paragraaf beschi'even. Zoals eerder aangegeven is bij Koninklijk besluit van 31 januari 2007, Stb. 2007, 44 de octrooibox met terugwerkende ki'acht per 1 januari 2007 in werking geti'eden. KamerstiMen 7/2005/06, , nr. 2. Voor de toepassing van dit artikel worden (op grond van lid 3) onder octrooien mede begrepen kwekersrechten. ^' Zie ook bijvoorbeeld IJ. De Nies en B.J. Kiekebeld, 'Actualiteiten, belangrijkste knelpunten en praktische toepassingvan de innovatiebox, MBB 2011 nr. 5, p

15 : ook voor S&O-activa In 2008 is een eerste belangrijlce wijziging aangebracht om de octrooibox aantrekkelijker te maken. Het gaat hier om de uitbreiding van de toepassing van de octrooibox met S&O-activa. Dh zijn activa die zijn voorgekomen uit werkzaamheden waarvoor de belastingplichtige een S&O-verklaring^^ heeft gekregen. Door deze wijziging hoeft er niet langer een octrooi verleend te worden. Dit is een aanzienlijke verruiming in het toepassingsbereik van de octrooibox. Deze verruiming is vooral bedoeid om het midden- en kleinbedrijf tegemoet te komen, omdat deze vaak niet aan een octrooi toekomen. Om de budgettaire gevolgen van deze verruiming te beperken is een absoluut maximum opgenomen voor de toepassing van de octrooibox voor de voordelen die behaald worden met S&O-activa. Dit maximum bedraagt EUR per jaar. Dit betekent dat het voordeel voor de belastingplichtige eveneens gemaximeerd was. Dh maximum geldt niet voor octrooi-activa, daar geldt een maximum van vier maal de voortbrengingskosten. Omdat de regeling nog steeds maar weinig werd toegepast, is de regeling per 1 januari 2010 verder ingrijpend aangepast : innovatiebox Ook in 2010 zijn belangi-ijke wijzigingen aangebracht om de octrooibox aantrekkelijker te maken. Deze wijzigingen vond de wetgever zo ingiijpend dat bij deze gelegenheid de naam 'octrooibox' is vervangen door 'innovatiebox'. De belangrijkste veranderingen zijn als volgt. Het effectieve tarief voor inkomsten die onder de innovatiebox vallen is verlaagd van 10 naar 5%. Daarnaast is het maximum bedrag aan voordelen, dat onder het regime van de innovatiebox tegen het gunstige tarief belast mag worden, per 1 januari 2010 komen te vervallen. Ten slotte komen innovatieverliezen voortaan buiten de iimovatiebox volledig tegen het reguliere tarief in mindering. Deze verliezen verhogen wel de drempel. De staatssecretaris heeft aangegeven dat hij de nieuwe innovatiebox in 2013 wil evalueren^^. Ook wel WBSO-verklaring genoemd, naar de Wet Bevordering Speur- en Ontwikkelingswerk. Kamerstiilden /10, , m-. 10, p. 19 (NV). 15

16 Ook per 1 januari 2011 is de innovatiebox op onderdelen gewijzigd. Deze wijzigingen zijn minder ingrijpend. De regels per 1 januari 2011 komen uitgebreid aan bod bij de behandeling van het huidige wettelijke kader van de innovatiebox in het volgende hoofdstuk. 2.4 Samenvatting Ondanks dat het kabinet er in eerste instantie zelf niet zoveel in zag, is uiteindelijk onder druk van de Tweede Kamer de octrooibox per 1 januari 2007 ingevoerd. Na een aantal belangfijke wijzigingen is de box per 1 januari 2010 omgedoopt tot innovatiebox. Een faciliteit in de vemiootscliapsbelasting waardoor innovatieve winsten in de vennootschapsbelasting tegen slechts 5% belast worden (in plaats van het reguliere tarief van maximaal 25%). 16

17 3 Vormgeving van de innovatiebox In dit hoofdstuk wordt de vormgeving van de innovatiebox (wettelcst 2011) beschreven. De innovatiebox is opgenomen in artikel 12b Wet VPB Dit artikel zal per artikellid worden behandeld. Hierbij wordt uheraard aandacht besteed aan de parlementaire behandeling. Aan het einde van dh hoofdstuk wordt het overgangsrecht in verband met de in paragi'aaf 2.3 besproken wetswijzigingen behandeld. 3.1 Lid 1: innovatiebox In het eerste lid van artikel 12a Wet VPB 1969 worden de algemene lijnen van de innovatiebox aangegeven. Het lid luidt als volgt. 'Indien de belastingpliclitige een immatei'ieel activum heeft voortgebracht ter zake waarvan aan hem een octrooi is verleend of een immaterieel activum heeft voortgebracht dat is voortgevloeid itit speuren ontwikkelingsm'erk waarvoor aan hem een S&O-verklaring is afgegeven als bedoeid in de Wet vermindering afdracht loonbelasting en preniie voor de volksverzekeringen (S&O-activiim), worden, ingeval hij daarvoor bij de aangifte over een jaar kiest met ingang van dat jaar de voordelen nit hoofde van dat activum, met in achtneming van de drempel als geditid in het vijfde lid, slechts in aanmerking genomen voor 5/H gedeelte. Daarbij staat H voor het percentage van het hoogste tarief, bedoeid in artikel 22, geldend voor het jaar waarin het voordeel is genoten. De eerste volzin vindt slechfs toepassing voor zover het saldo van de voordelen positief is.' Dit lid bevat een aantal belangrijke elementen. Deze worden in de volgende onderdelen van deze paragraaf nader toegelicht Belastingplichtige Om te beginnen moet opgemerkt worden dat de facilheit van de innovatiebox alleen open staat voor belastingplichtigen voor de vemiootschapsbelasting. Een dergelijke faciliteit is niet ook in de inkomstenbelasting opgenomen ten behoeve van de inkomstenbelastingplichtige ondernemers. Dit ondanks het voorstel van de Raad van State om een octrooibox voor inkomstenbelastingplichtige ondernemers in te voeren^"*. Naar de mening van de staatssecretaris van fmancien is het niet nodig om de faciliteit ook in de inkomstenbelasting in te voeren. In het geval de IB-ondernemer erg succesvol Kamerstitkken II2005/06, , nr. 4, p

18 innoveert, lean hij zijn onderneming namelijk geruisloos inbrengen in een besloten vennootschap en kan hij alsnog gebruik maken van de innovatiebox Immaterieel activum Het moet gaan om een immaterieel activum. De voortbrengingskosten van het immateriele activum worden in beginsel dan ook geactiveerd. In afwijking hiervan mag de belastingplichtige op grond van artikel 3.30, lid 3 Wet IB 2001 kiezen om de voortbrengingskosten ineens af te schrijven in hetjaar van voortbrenging. In feite komt dh erop neer dat het activum op de fiscale balans niet geactiveerd wordt danwel gewaardeerd wordt tegen nihil. Er blijft echter sprake van een activum. De voortbrengingskosten van het immateriele activum komen ineens in aftrek tegen het normale VPBtarief De belastingplichtige hoeft de voortbrengingskosten overigens niet ineens af te schiijvende staatssecretaris heeft aangegeven dat het begrip 'immaterieel activum' dezelfde betekenis heeft als voor de toepassing van artikel 33 Wet VPB 1969^"^. Dat hiermee het begrip 'immaterieel activum' niet volledig helder is, moge duidelijk zijn. In hoofdstuk 6 zal ruim aandacht besteed worden aan dit begrip Voortgebracht Het activum moet door de belastingplichtige zelf zijn voortgebracht. De belastingplichtige kan de werkzaamheden echter voor een deel uitbesteden. Dit kan op verschillende manieren. Daniels en Oosterhoff^' onderscheiden drie manieren waarop de voortbrenging plaats kan vinden. Het meest recht-toe-recht-aan is de shuatie dat de belastingplichtige de onderzoeks- en ontwikkelwerkzaamheden zelf uitvoert en het octrooi verleend kiijgt of de S&O-verklaring verkrijgt. Maar het kan natuurlijk ook dat de belastingplichtige het onderzoek uitbesteedt aan andere partijen in de vorm van contractresearch. Die andere partijen kunnen gelieerd en niet-gelieerd zijn. Als aan de in het hoofdkantorenbesluit^^ gestelde voorwaarden wordt voldaan, kan de opdrachtgever eigenaar worden van het activum. Bij het toekennen van een octrooi kan geopteerd worden voor de innovatiebox. Tenslotte is er nog de mogelijkheid van onderzoek en ontwikkeling in de vorm van participatie in een Cost Contribution AiTangement (CCA). Kamerstukken II2005/06, , nr. 3, p (MvT). Kamerstukken II2005/06, , nr. 8, p (NV). A.H.M. Daniels en H.D. Oosterhoff, 'van kenniseconomie tot octrooibox', WFR 2006/767. Besluit van de staatssecretaris van financien van 21 augustus 2004, m-. IFZ2004/680M. 18

19 3.1.4 Aan hem een octrooi is verleend De belastingplichtige moet een immaterieel activum hebben voortgebracht en aan hem moet met betrekking tot dh immateriele activimi een of meerdere octrooien^' zijn verleend. Het mag ook gaan om een in het buhenland verleend patent. Om voor een octrooi in aanmerking te komen moet sprake zijn van een uhvinding die nieuw is, op uhvinderswerlczaamheden berust en toegepast kan worden op het gebied van nijverheid. Is eemnaal een octrooi verleend, dan kan een ander verboden worden om de geoctrooieerde uhvinding commercieel te benutten. Om een octrooi verleend te kiijgen, zal bij het Nederlandse Octrooibureau een aanvraag ingediend moeten worden. Beeldmerken, software, muziek, teksten en kunstvoorwerpen komen niet voor octrooi in aanmerking Aan hem een S&O-verklaring is afgegeven Het toepassingsbereik van de innovatiebox is uitgebreid met S&O-activa omdat dh succesvolle innovatie bevordert en dus past binnen de doelstelling van de innovatiebox^'. De belastingplichtige moet een immaterieel activum hebben voortgebracht en aan hem moet met betrekking tot dh immateriele activum een S&O-verklaring^^ zijn afgegeven. Belastingplichtige kan een dergelijke verklaring aanvragen bij Agentschap NL^^. Bij de beoordeling wordt gekeken naar de in de aanvraag omschreven werkzaamheden. De werkzaamheden moeten gericht zijn op technisch wetenschappelijk onderzoek of de ontwikkeling van voor de aanvrager nieuwe (onderdelen van) fysieke producten, fysieke productieprocessen, programmatuur of daaraan voorafgaand in Nederland verrichte technisch haalbaarheidsonderzoek Bij de aarigifte over een jaar kiest De innovatiebox is een faciliteit waarvoor gekozen mag worden. Het is dus vrijwillig. De keuze dient bij aangifte gedaan te worden. Deze keuze wordt per activum gedaan. Met ingang vanaf het jaar waarm gekozen wordt voor toepassing van de innovatiebox worden de voordelen uh hoofde van dat immateriele activum tegen 5% belast. Voorwaarde is dat het immaterieel activum na 31 december 2006 is voortgebracht. Doorgaans gaat er een uhgebreid traject vooraf aan de keuze. Belastingplichtige zal er over het algemeen voor kiezen om vooraf met de Belastingdienst in overleg te gaan en een vaststellingsovereenkomst te sluhen over de toepassing en uitwerking van de innovatiebox. Hiervoor Zie artikelen 2 en 53 van de Rijksoctrooiwet 1995 voor de definitie van een octrooi. ' Dh kan ook bij het Europese Octrooibureau of een soortgelijke instantie buiten Europa. ^' Kamerstukken /08, , nr. 15, p. 8. Een S&O-verklaring als bedoeid in artikel 27, lid 1 Wet vermindering afdracht loonbelasting en premie voor de volksverzekeringen. Voorheen Senter Novem. Senter Novem is tegenwoordig onderdeel van Agentschap NL. 19

20 zijn bij de Belastingdienst inmiddels vaste aanspreekpunten per eenheid. In hoofdstuk 5 zal hierop nader worden ingegaan /H gedeelte Door de formule '5/H', zal een zodanig deel van de voordelen worden vrijgesteld, dat het effectieve tarief van de innovatiebox ahijd 5% bedraagt^"* Voor zover het saldo van de voordelen positief is Onder voordelen wordt in dit kader verstaan positieve innovatiewinsten die opkomen uit een octrooi, het voordeel van kostenbesparing en vervreemdingswinsten^'. Doordat vanaf 1 januari 2010 in de wet staat dat de eerste volzin slechts toepassing vindt voor zover het saldo van de voordelen poshief is, is een belangrijk risico bij toepassing van de innovatiebox weggenomen. Indien het immateriele activum tot een verlies zou leiden, zou dh verlies zonder deze bepaling slechts tegen het lage tarief aftrekbaar zijn voor de vennootschapsbelasting. Door deze bepaling geldt het lagere tarief niet in eenjaar waarin de voordelen negatief zijn. Overigens heeft de staatssecretaris in zijn besluit van 11 augustus 2009 aangegeven dat innovatieverliezen die in 2009 en 2010 zijn ontstaan volledig verrekenbaar zijn met belastbare winsten van het voorafgaande jaar en de negen volgende jaren. Voorwaarde hiervoor is dat het innovatieverlies de box-drempel verhoogt en de ruimte niet vergroot. 3.2 Lid 2: toepassingsbereik Het tweede lid geeft gi-enzen aan voor de toepassing van de innovatiebox. Het lid luidt als volgt. 'Dit artikel is slechts van toepassing op immateriele activa waarvan de te verwachten voordelen in belangrijke mate Inm oorzaak vinden in aan de belastingplichtige verleende octrooien alsmede op S&O-activa.' Volgens dh lid is de innovatiebox van toepassing op twee typen materiele activa. Deze typen zijn ten eerste 'immateriele activa waarvan de te verwachten voordelen in belangiijke mate hun oorzaak vinden in aan de belastingplichtige verleende octrooien' en ten tweede 'S&O-activa'. Het eerste soort zal ik hierna 'octrooi-activa' noemen. Dit is onder andere toegelicht in Kamerstukken 7/2005/06, nr nr. 3, p. 51 (MvT). Kamerstukken , , nr. 8, p. 25 en 96 (NV). Besluit staatssecretaris van financien van 11 augustus 2009, Stcrt. 2009,

21 De voordelen van octrooi-activa zijn niet beperkt tot voordelen die enkel zijn toe te rekenen aan het octrooi in enge zin. Het immaterieel actief kan meer omvatten dan het octrooi, bijvoorbeeld een geheim recept of geheime kennis of bepaalde software. Het verleende octrooi dient echter in belangrijke mate, dat is voor minstens 30%, bij te dragen aan de winst die met het immaterieel actief wordt behaald. Deze toets is bedoeid om te voorkomen dat een relatief onbelangrijk octrooi als dekmantel dient om een immaterieel actief in de octrooibox te brengen. In beginsel wordt getoetst aan het einde van hetjaar waarin de octrooibox voor het eerst toepassing vindt. Latere ontwikkelingen zijn van belang voor zover zij op die situatie een nieuw licht werpen^'. Voor S&O activa is tekstueel geen kwalitaitef vereiste opgenomen in hoeverre de S&O-verklaring bijdraagt aan de te verwachten voordelen. Het feit dat een S&O-verklaring is afgegeven en het immaterieel voortkomt uh de werkzaamheden die daarbij horen is voldoende. 3.3 Lid 3: Invekersrechten In het derde lid worden ook kwekersrechten onder het bereik van de innovatiebox gebracht. Het lid luidt als volgt. 'Voor de toepassing van dit artilcel worden onder octrooien mede begrepen kwekersrechten.' Het wettelijke kader voor kwekersrechten voor nieuw ontwikkelde plantenrassen is in grote lijnen vergelijkbaar met dat voor geregistreerde octrooien^**. Kwekersrechten geven aan de rechthebbende het alleem'echt om de betreffende zaden en vermeerderingsmaterialen te verhandelen. Voor de toepassing van de innovatiebox wordt door dh lid een kwekersrecht gelijkgesteld met een octrooi. Dit derde lid is bij nota van wijziging'"' ingevoegd ten gevolge van een lobby uh deze bedrijfstak. Kamerstukken /06, , nr. 8, p (NV). Kamerstukken /06, , m-. 8, p. 24 (NV). Kwekersrechten worden geregeld in de Zaaizaad- en plantgoedwet Kamerstukken II2005/06, , nr. 9, p

22 3. 4 Lid 4: niet voor merken en logo's Het vierde lid sluit merken en logo's uit voor toepassing van de innovatiebox. Het lid luidt als volgt. 'Dit ai'tikel is niet van toepassing op door de belastingplichtige voortgebrachte merken, logo's, en daarmee vergelijkbare vermogensbestanddelen.' In de Memorie van Toelichting'" geeft de staatssecretaris aan dat de innovatiebox niet van toepassing is voor door de belastingplichtige voortgebrachte merken, logo's en daarmee vergelijkbare vermogensbestanddelen. 'Hiermee wordt aangesloten bij de richtlijnen voor de jaarverslaggeving, die verbieden dergelijke hems op de balans te activeren.' Daarnaast hangt het succes van een merk volgens de staatssecretaris meer afvan de marketingstrategie dan van technisch-wetenschappelijk onderzoek en ontwikkeling. Dat strookt niet met de doelstelling van de innovatiebox. Daarnaast geeft een merk in de uitvoering het probleem dat de ruimte voor arbhrage voor de toe te rekenen winst aan een merk groter is dan bij een octrooi. En in het kader van het Europese recht kan worden opgemerkt dat een afbakening tot octrooien beter aansluh bij de Lissabondoelstellingen. 'In het kader van de Lissabondoelstellingen voor groei en werkgelegenheid is het streven dat de Europese Unie 3% van het nationaal inkomen aan onderzoek en onderwijs dient te besteden in Verder grijpt ook het Franse regime dat is goedgekeurd door de gedragscodegroep aan bij octrooien en niet bij merken.''*^ 3.5 Lid 5: drempel Op grond van lid 5 is het gunstige tarief van de innovatiebox pas van toepassing indien en voor zover het saldo van de in het jaar genoten voordelen uh hoofde van de iimnateriele activa uitgaat boven de 'drempel'. De drempel bestaat onder andere uit de voortbrengingskosten. Hoe de drempel precies berekend wordt, staat in het vijfde lid omschi'even. Dh luidt als volgt. 'Het eerste Ud is van toepassing voor zover het saldo van de in het jaar genoten voordelen uit hoofde van immateriele activa als bedoeid in dat lid, uitgaat boven de drempel. De drempel is gelijk aan: a. Het saldo van de nog in te lopen voortbrengingskosten, bedoeid in het zesde lid, aan het einde van het voorafgaande jaar, vermeerderd met '" Kamerstukken , , nr. 3, p. 51. Kamerstukken 7/2005/06, , nr. 8, p

23 b. de voortbrengingskosten van de octrooi- en S&O activa waarvoor de belastingpliclitige in het jaar heeft gekozen voor toepassing van dit artikel, alsmede met: c. een bedrag gelijk aan het saldo van de voordelen, bedoeid in het eerste lid, eerste volzin, indien het saldo negatief is, en verminderd met: d. de voordelen tdt hoofde van de octrooi activa, bedoeid in onderdeel b, genoten in de periode met ingang van het jaar van aanvraag van het octrooi, voor zover deze voordelen niet uitgaan boven de som van de in onderdelen a, b,en c bedoelde bedragen.' Uit het bovenstaande volgt dat de drempel gelijk is aan het gezamenlijke bedrag van de nog in te lopen voortbrengingskosten aan het einde van het voorafgaande jaar, vermeerderd met de voortbrengingskosten van de activa waarvoor in het betreffende jaar is gekozen voor toepassing van de innovatiebox. Indien het saldo van de voordelen in een jaar negatief is, wordt het bedrag van de drempel verhoogd met het bedrag van het negatieve saldo. Deze box-drempel geldt niet per activum, maar voor alle activa tezamen waarvoor gekozen is voor toepassing van de innovatiebox.''^ Een voorbeeld In de Tweede Nota van Wijziging'*'' zijn twee voorbeelden opgenomen om de werking van de drempel te verduidelijken. Omdat de voorbeelden door wijzigingen in de regelgeving (onder andere het vervallen van de boxruimte per 1 januari 2010) inmiddels deels verouderd zijn, zijn de voorbeelden onderstaand bewerkt tot een actueel voorbeeld. Gegevens Een belastingplichtige heeft een medicijn A ontwikkeld. Begin 2010 heeft die ontwikkeling geleid tot een immaterieel activum ter zake waarvan in 2010 octrooi is verki-egen. In de voorgaande jaren zijn ontwikkelingskosten gemaakt tot een bedrag van 2 miljoen welke ten laste van de fiscale winst zijn gebracht. Het aan dh activum toe te rekenen gedeehe van de winst bedraagt in 2010 tot en met 2021 jaarlijks 1 iniljoen. De belastingplichtige ontwikkelt ook een tweede medicijn (medicijn B), dat begin 2013 leidt tot een immaterieel activum, waarvoor een octrooi is verleend. De ontwikkelingskosten die in de voorgaande jaren ten laste van de winst zijn gebracht, bedragen eveneens 2 miljoen. De opbrengsten in de jaren 2013 tot en met 2024 bedragen ook jaarlijks 1 miljoen. Kamerstukken /06, , nr. 12, blz. 7. Kamerstukken II2005/06, , nr. 12, blz

24 Uihverking Als belastingplichtige er bij de aangifte 2010 voor kiest om dh activum in de box te brengen, hoeft hij geen kosten te activeren. Hij begint dan met een boxdrempel van 2 miljoen (zijnde de ontwikkelingskosten van het activxun). Tot de omvang van deze drempel komen de voordelen nog niet in aanmerking voor de gereduceerde box-grondslag. Vanaf 2012 kan hij van de box profiteren; in dat jaar kan de 1 miljoen aan de innovatiebox worden toegevoegd. Indien het normale tarief 25% bedraagt, wordt hiermee veimootschapsbelasting bespaard. De belastingplichtige is niet verplicht om reeds bij de aangifte 2010 te kiezen voor de box. Hij kan zijn keuze ook uitstehen. Kiest hij bijvoorbeeld eenjaar later voor de box, dus bij de aangifte 2011, dan worden de voordelen ook pas vanaf 2011 in aanmerking genomen voor de vraag of de drempel is overschi'cden. In de praktijk zou de belastingplichtige er dus goed aan doen om vanaf 2010 te kiezen voor toepassing van de innovatiebox. Als belastingplichtige er bij de aangifte 2013 voor kiest om ook activum B in de box te brengen, hoeft hij geen kosten te activeren. In 2013 heeft hij nu weer een boxdrempel van 2 miljoen. Deze drempel geldt nu zowel voor de opbrengsten van medicijn A als van medicijn B. In 2013 komen de opbrengsten niet uh boven de drempel. Dat betekent dat de opbrengst zowel van A als van B in 2013 niet profiteren van de boxfaciliteit. Eind 2013 is de drempel weer ingehaald, zodat met ingang van 2014 jaarlijks 1 miljoen van medicijn A en 1 miljoen van medicijn B voor de boxreductie in aanmerking komen. Vanaf 2011 kan op grond van onderdeel d bij de bepaling van de nog in te lopen boxdrempel rekening worden gehouden met inkomsten van octrooi-activa die zijn genoten in de aanvraagperiode. Deze aanvraagperiode vangt aan op het begin van het jaar waarin het octrooi is aangevraagd en loopt tot en met het jaar voorafgaand aan het jaar waarin het octrooi is verkregen. Overigens werkt dh aheen indien het octrooi ook daadwerkeiijk is verleend. Dit is een verruiming van de regeling ten opzichte van de regelgeving tot en met 2010, maar deze verruiming is beperkt tot een verlaging van de drempel. Dh betekent dat indien de inkomsten uh het immateriele activum boven de drempel uhkomen, dh positieve saldo 'gewoon' tegen het reguliere vennootschapsbelastingtarief is belast. Er worden door deze wetswijziging dus geen voordelen met terugwerkende kracht in heffing van de innovatiebox gebracht. Mocht er in een later jaar weer een drempel zijn ontstaan, doordat er voortbrengingskosten worden gemaakt voor een kwalificerend immaterieel activum, dan mag dh positieve saldo wel weer worden meegenomen in de vermindering van de drempel.''^ Zie ook IJ. de Nies en B.J. Kiekebeld, 'Actualitehen, belangiijkste knelpunten en praktische toepassing van de innovatiebox', MBB 2011, m. 5, p