DOC UMENT] gemeentelijk participatiedossier

Transcriptie

1 stimuleringsprogramma BORGINGS lokaal centraal gemeentelijk participatiedossier Nijmegen 1

2 Conclusies De Zorgbelangorganisaties Bron Kenniscentrum Sociaal Beleid Demografische gegevens (prognose) Bevolking naar Wmo-doelgroep in aantallen leveren een belangrijke bijdrage aan de collectieve belangenbehartiging op lokaal niveau; versterken de competenties van raadsleden en leden van klankbordgroepen door cursussen aan te bieden, het organiseren van intervisie voor groepen van burgers; hebben een belangrijke rol bij het aanleveren van instrumenten, voorlichtingsmaterialen, handreikingen enzovoorts die de positie van de raadsleden versterken. Aard van de Beperking VG ZG LG Dementie GGZ Totale Bevolking (prognose) Bevolking naar Wmo-doelgroep in procenten Aard van de Beperking VG ZG LG Dementie GGZ Totale Bevolking Totale bevolking ouder dan 55 jaar en allochtonen binnen deze groep Bevolking leeftijd 55+ Allochtone bevolking 55+ Percentage allochtone bevolking Verklaring van de afkortingen VG=verstandelijk gehandicapten - ZG=zintuiglijk gehandicapten - LG=lichamelijk gehandicapten - GGZ=geestelijke gezondheidszorg 2 BORG INGS DOC UMENT ]

3 Zelfevaluatie Wmo-raden In de periode november 2007 tot april 2008 voerden 122 Wmo-raden in Nederland* een zelfevaluatie uit. Het rapport van het Verwey-Jonker Instituut dat hierover gaat, biedt een overzicht van de resultaten van deze zelfevaluaties. Daaruit komt een positief beeld naar voren van de cliëntenparticipatie in de Wmo. Het cliëntenperspectief staat goed op de kaart in de Nederlandse gemeenten. De raden hebben sinds de invoering van de Wmo een goede vertegenwoordiging weten te realiseren. Bepaalde groepen, zoals Ggz-cliënten, jeugd en allochtonen zijn minder goed vertegenwoordigd. De raden richten zich op een brede beleidsadvisering, vanaf de eerste plannen tot de uitvoering van het beleid. De raden zien (delen van) hun advisering daadwerkelijk terug in het beleid. * In Gelderland maakten (peildatum 1 juli 2009) acht Wmo-raden van het Zelfevaluatie-instrument gebruik. Verbeterpunten Er is ook een aantal verbeterpunten te formuleren. Zo hebben de raden behoefte aan: meer kennis over de inhoud van de Wmo-velden; beter zicht op de positie van de achterban; vaardigheden om een goede strategie te bepalen en eigen initiatieven te nemen. Ondersteuning bij dit leerproces om hun werk verder te vervolmaken, kunnen de Wmo-raden goed gebruiken. Resultaten Lokaal Centraal In de periode werkte Zorgbelang Gelderland aan het stimuleren van de cliëntenparticipatie in Gelderland. Het doel daarbij was tweeledig. 1. Het vergroten en versterken van de lokale cliëntparticipatie van alle bij de Wmo betrokken doelgroepen; 2. Zorggebruikers in staat stellen hun belangen te behartigen en aan beleidsbeïnvloeding te doen. Paraat met ondersteuning Gemeenten, Wmo-raden, initiatiefgroepen, platforms, lokale belangenorganisaties kregen in totaal 135 keer ondersteuning in de vorm van advies, met informatiepakketten en/of met informatiebijeenkomsten. Voorbeelden van activiteiten In Gelderland organiseerden we 58 bijeenkomsten onder de noemer 'Leren van elkaar'. Daarbij ontmoetten vertegenwoordigers in een regio elkaar om informatie uit te wisselen, ervaringen te delen en aan deskundigheidsbevordering te doen. Om de knelpunten en ervaringen bij de implementatie en uitvoering van de Wmo te achterhalen hebben we diverse methodieken ingezet, zoals meldacties, straatonderzoek, mysteriegast-onderzoek van de Wmo-loketten en E-panels. Ook waren we bereikbaar voor het beantwoorden van vragen en het behandelen van klachten. Academie Zorgbelang Gelderland organiseerde twintig scholingsbijeenkomsten (trainingen en cursussen). Onderwerpen die aan de orde kwamen, waren onder andere de indicatiestelling, het betrekken van de achterban en reageren op beleidsplannen. Met en voor mensen met een verstandelijke beperking organiseerden we vijftien bijeenkomsten rond thema's als veiligheid, vrije tijd, vervoer, inspraak en participatie. Ook beschreven we methodieken om deze doelgroep te betrekken bij het Wmo-beleid. BORGINGS 3

4 Wmo-beleidsanalyse Een analyse van het gemeentelijke Wmo-beleidsplan door Zorgbelang Gelderland op vier bakens: keuzevrijheid, de burger centraal, kwetsbare burgers en betrokkenheid van burgers: Keuzevrijheid Er is keuze uit minimaal drie zorgaanbieders bij huishoudelijke zorg en uit twee aanbieders van maaltijden. Onduidelijk is of burgers uit meerdere leveranciers van hulpmiddelen kunnen kiezen. Advies Zorgbelang Gelderland: aandacht gewenst voor keuzevrijheid bij hulpmiddelen. De burger centraal Om de vraag van burgers te achterhalen heeft de gemeente verschillende methoden ontwikkeld zoals een voorzieningen-check. Men heeft daarbij aandacht voor alle levensgebieden. Met organisaties van aanbieders worden afspraken gemaakt zodat ze rekening houden met de wensen en vragen van burgers. Aandacht voor kwetsbare groepen De gemeente heeft aandacht voor allochtonen, ouderen, mensen met chronische beperkingen en burgers in sociaal isolement. Men wil de vraag in kaart brengen. De behoeften en voorzieningen van mantelzorgers worden in kaart gebracht. Er zijn geen speciale plannen voor de overige 'kwetsbare' burgers. Advies Zorgbelang Gelderland: aandacht gewenst voor analyse en gerichte doelen. Waar u Zorgbelang Gelderland voor inzet Het stimuleren van regionale uitwisseling, zoals uitwisseling tussen Wmo-raden en andere belangenbehartigers; Het stimuleren en aanbieden van deskundigheidsbevordering; Extra aandacht vragen voor de ervaringen van diverse doelgroepen (allochtonen, menselijk met een verstandelijke handicap; Monitoring van Wmo-raden (scan-functie); Het stimuleren van de informele participatie; De vraagbaakfunctie voor Wmo-raden, gemeenteambtenaren, enzovoorts. Betrokkenheid van burgers De gemeente werkt samen met belangenorganisaties en adviesraden aan een aantal onderwerpen. Hiervoor wordt jaarlijks een plan gemaakt. Daarnaast heeft de gemeente een 'Strategische denktank' ingesteld. Gegevens van vergelijkbare gemeente Wilt u zelf uw gemeente vergelijken met een vergelijkbare gemeente? Kijk dan op onder het kopje vergelijk Gelderse gemeenten. Uw gemeente is qua grootte vergelijkbaar met Apeldoorn. BORGINGS 4

5 stand van zaken per Gemeentelijke scan Nijmegen secretaris aangesteld (17%). Er zijn 5 Wmo-raden (14%) met een onafhankelijke secretaris en bij 24 Wmo-raden (69%) heeft de gemeente een secretaris aangesteld. gezamenlijk één Wmo-raad), hebben 38 gemeenten een Wmo-raad (69%), 16 gemeenten hebben geen Wmoraad (29%) en 1 Wmo-raad (Voorst) heeft niet meegewerkt aan het onderzoek. Algemeen overleg met wethouder Wmo Van twee Wmo-raden is niet bekend hoe vaak men met de wethouder vergadert. De overige 36 raden vergaderen gemiddeld twee keer per jaar met de wethouder, met een minimum van geen enkele keer (dit is bij 8 gemeenten het geval) en een maximum van 12 vergaderingen per jaar (Renkum). oprichting Wmo-raad en aantal leden Van de 38 gemeenten met een Wmo-raad, zijn er 5 opgericht in 2006 (13%), 16 in 2007 (42%), 14 in 2008 (37%) en 3 in 2009 (8%). Van de 38 Wmo-raden, is van 5 raden onbekend hoeveel leden ze hebben (14%). Het blijkt dat de Wmo-raden gemiddeld uit 11 leden bestaan, met een minimum van 7 leden (in Wijchen, Overbetuwe, Heumen en Epe) en een maximum van 17 leden in de gemeente Doetinchem. De grootte van de gemeente blijkt niet bepalend voor het aantal leden in de Wmo-raad. Inwoners gemeente: Het gemeentebestuur in Nijmegen wordt geadviseerd door vier adviescommissies met een brede vertegenwoordiging vanuit de verschillende Wmo-doelgroepen: Seniorenraad, Platform Gehandicapten Beleid, Adviescommissie Allochtonen, Adviescommissie Homo- /lesbisch beleid. Wmo-beleidsplan: In 2007 heeft de gemeente Nijmegen een Wmo-beleidsplan vastgesteld voor 2 jaar. Op dit moment neemt de gemeente Nijmegen samen met bewoners en partners in de stad dit beleid onder de loep. Allerlei lokale en nationale ontwikkelingen, waaronder wijzigingen in het AWBZ-pakket en in de huishoudelijke hulp, vragen om aanscherping en verdieping van het huidige Wmo-beleid. De resultaten van de gesprekken worden verwerkt in een nieuwe beleidsnota, die eind 2009 zal verschijnen. budget van Wmo-raad Van vijf Wmo-raden is onbekend wat hun budget is. Van de overige 33 raden is het gemiddelde budget met een minimum van 0 (Wijchen en Winterswijk) en een maximum van (Lingewaal). Ook hier zien we dat de grootte van de gemeente niet bepalend is voor de hoogte van het budget. hoe vaak vergadert Wmo-raad? De 38 Wmo-raden vergaderen gemiddeld 10 keer per jaar, met een minimum van 4 (Druten, Neerijnen en Heerde) en een maximum van 26 vergaderingen per jaar (Ermelo). Wet maatschappelijke ondersteuning secretariële ondersteuning Er zijn raden met ambtelijke ondersteuning en zonder ambtelijke ondersteuning. Er zijn 3 raden zonder ambtelijke ondersteuning (5%). Van de 35 raden met ambtelijke ondersteuning, hebben 6 Wmo-raden uit hun midden een Niet elke gemeente heeft een Wmo-raad. Soms kiest men daar bewust voor omdat men andere uitstekende methoden heeft om burgers te betrekken bij Wmo-beleid. Soms heeft een gemeente diverse pogingen gewaagd, maar is het uiteindelijk niet gelukt om een Wmo-raad te formeren. Van de 55 gemeenten die de provincie Gelderland telt (de gemeenten Rheden en Rozendaal hebben 5 BORG INGS DOC UMENT ]

6 Agenda voor de toekomst Betrek Zorgbelang Gelderland bij uw plannen In de toekomst vraagt een aantal ontwikkelingen om uw aandacht. Ontwikkelingen die lokaal beleid nodig maken. Ze vormen als het ware uw Agenda voor die toekomst. Zorgbelang Gelderland werkt vanaf 2006 met een sterke focus op de lokale situatie en heeft een passend aanbod voor de vragen die in gemeenten op de toekomstagenda staan. We doen dit door ondersteuning op maat. Daarnaast blijven we inzetten op het monitoren van het gemeentelijk Wmo-beleid van alle Gelderse gemeenten en is er voor elke regio een Regioplan. Zo is er ook voor uw gemeente reden genoeg om Zorgbelang Gelderland bij uw toekomstplannen te blijven betrekken. Maak gebruik van onze ervaring met bijvoorbeeld voor deze doelgroep heel actief. specifiek in uw rregio In de regio Nijmegen (Beuningen, Druten, Groesbeek, Heumen, Millingen aan de Rijn, Nijmegen, Ubbergen, West Maas en Waal) organiseren we regelmatig 'leren van elkaar'- bijeenkomsten en regionale studiedagen over Wmo-gerelateerde thema's voor Wmo-raden, gehandicaptenplatforms, seniorenraden en lokale belangenbehartigers. allochtonen gebruik effectieve methodieken om allochtonen en zelforganisaties te betrekken bij uw Wmo-beleid; doe een beroep op een pool van allochtone voorlichters die voor themabijeenkomsten kunnen worden ingezet (bijvoorbeeld over opvoeding, huiselijk geweld en gezondheidsthema's). mensen met een verstandelijke beperking wordt wijzer van onze inzichten en praktijkervaring inzake het betrekken van mensen met een verstandelijke beperking bij Wmo-beleid; zet u in voor mensen uit deze doelgroep via het project Belangenbehartiging. ouderen leg de verbinding vanuit ouderen met andere (kwetsbare) groepen zoals ouderen met een allochtone achtergrond, ouderen met een GGz achtergrond en ouderen met een verstandelijke of lichamelijke beperking; leer de behoeften kennen van ouderen en kom te weten hoe zij denken over kwaliteit van leven, welke knelpunten zij ervaren en welke wensen en tips zij hebben. GGz-cliënten Zorgbelang Gelderland heeft de afgelopen jaren veel ervaring opgedaan in het laten participeren van de doelgroep GGz, verslavingszorg en maatschappelijke opvang binnen Wmo-raden. In sommige gemeenten is de stem van cliënten uit de GGz duidelijk te horen. In andere gemeenten weet men niet hoe deze doelgroep te bereiken. In de regio Nijmegen is De Kentering... Zorgbelang Gelderland Informatie Klachtenopvang Belangenbehartiging Postbus EH Arnhem IJsselburcht BP Arnhem Telefoon Fax info@zorgbelanggelderland.nl Meer weten? Neem contact op met Joke Stoffelen, programmacoördinator bij Zorgbelang Gelderland jokestoffelen@zorgbelanggelderland.nl of of kijk op voor de namen en contactgegevens van onze medewerker in uw regio. Het aanbod van de Zorgbelangorganisaties onderscheidt zich van andere ondersteuners door de nadruk op: o het betrekken van moeilijk te vertegenwoordigen groepen; o het versterken van de competenties van Wmo-raden voor beïnvloeding van beleid; o het initiëren van kennisuitwisseling; o het leveren van een bijdrage aan meningsvorming en standpuntbepaling; o het inventariseren van wensen en knelpunten van kwetsbare groepen. BORGINGS 6 6