Veilig & gezond (ver)blijven in Kennemerland

Transcriptie

1 Veilig & gezond (ver)blijven in Kennemerland Regionale netwerkbijeenkomst gezondheidszorg asielzoekers en vluchtelingen Marjolein Somers Februari 2016

2 Inhoud Presentatie Wat heeft een vluchteling nodig om gezond te (ver)blijven Hoe sluit de Publieke Gezondheidszorg Asielzoekers daarbij aan? Infectieziektebestrijding Tuberculosebestrijding Jeugdgezondheidszorg SOA preventie en Seksuele gezondheid Gezondheidsbevordering Technische Hygiënezorg (opvanglocaties) Coördinatie lokale afstemming in de zorgketen (preventienetwerken) Monitoren, signaleren en evalueren

3 Positieve gezondheid als benadering voor vluchtelingen om gezond te (ver)blijven Positieve gezondheid: vermogen van mensen zich aan te passen en eigen regie te voeren, in het licht van fysieke, emotionele en sociale uitdagingen van het leven (Huber, 2012) Benadrukt kracht van mensen, niet de zwakte Minder focus op afwezigheid van ziekte Gezondheid wordt gezien in termen van veerkracht, functioneren en participatie i.p.v. alleen in somatische of psychische zin Mensen in hun kracht houden of krijgen en eigenaar laten zijn van hun proces, zowel voor zieken als gezonden Ook aandacht voor sociale en fysieke factoren die bevorderen dat iemand het vermogen heeft die kracht te ontwikkelen

4 Positieve gezondheid: 6 dimensies Positieve gezondheid onderscheidt 6 dimensies van gezondheid: Lichaamsfuncties Mentale functies- en beleving Spiritueel/existentiële dimensie Kwaliteit van leven Sociaal maatschappelijke participatie Dagelijks functioneren Gezondheid is geen doel op zich, maar een middel opdat mensen kunnen doen wat hun leven zin geeft. Leidend is het wat kan je wel -principe en wat heeft voor jou betekenis, wat wil je? Positieve Gezondheid is een dynamisch begrip en nog in ontwikkeling

5 Dimensie 1: Lichaamsfuncties Wat heeft een vluchteling nodig? Fysiek functioneren Ervaren gezondheid Veiligheid Energie Toegang tot medische voorzieningen Informatie over gezondheid en gezond leven Groei en ontwikkeling van kinderen

6 Dimensie 2: Mentale functies en beleving Wat heeft een vluchteling nodig? Eigenwaarde/zelfrespect Gevoel controle te hebben over eigen leven/ zelfmanagement Veerkracht Emotionele verwerking van vlucht en oorlog/ geweld/onveiligheid Cognitief functioneren School voor kinderen en ontplooiing voor (jong)volwassenen

7 Dimensie 3: Spiritueel existentiële dimensie Wat heeft een vluchteling nodig? Zingeving: leven vanuit wat voor een mens écht belangrijk is, is de sterkste gezond makende kracht in mensen Godsdienstvrijheid Doelen/idealen nastreven Toekomstperspectief Acceptatie

8 Dimensie 4: Kwaliteit van leven Wat heeft een vluchteling nodig? Kwaliteit van leven/welbevinden Geluk beleven, genieten Ervaren gezondheid, lekker in je vel zitten Levenslust Balans Seksualiteit

9 Dimensie 5: Sociaal maatschappelijke participatie Wat heeft een vluchteling nodig? Sociale en communicatieve vaardigheden Betekenisvolle relaties, sociale contacten Geaccepteerd worden Maatschappelijke betrokkenheid Betekenisvol werk of opleiding

10 Dimensie 6: Dagelijks functioneren Wat heeft een vluchteling nodig? Dagelijkse levensverrichtingen Nederlandse taalvaardigheden en geletterdheid Werkvermogen Gezondheidsvaardigheden: informatie over gezondheid verkrijgen, begrijpen, beoordelen en gebruiken bij het nemen van gezondheidsgerelateerde beslissingen Opbouwen van een nieuw leven

11 Positieve gezondheid? Voor een vluchteling zijn er op alle dimensies specifieke problemen: Tijdens asielprocedure grote onzekerheid Bij inwilliging asielverzoek is de duur van de verblijfsvergunning meestal 5 jaar: ook na vestiging in een gemeente duurt onzekerheid voort Geconstateerde gezondheidsproblemen: psychische klachten, infectieziekten, chronische ziekten als diabetes en hart- en vaatziekten, complicaties bij zwangerschap en bevalling en opvoedingsproblemen Een deel van de vluchtelingen heeft onvoldoende gezondheidsvaardigheden en er kunnen belemmeringen zijn in de toegang tot gezondheidszorg Positieve gezondheid richt zich op alle dimensies en draagt daarmee bij aan succesvolle integratie van vluchtelingen.

12 Publieke Gezondheid draagt bij aan gezond (ver)blijvende vluchtelingen Publieke Gezondheid is handvaten bieden die Positieve gezondheid bevorderen: Aanzetten tot mee doen, zingeving en voorkomen van uitsluiting Inzetten op (versterken) veerkracht in termen van functioneren en mensen eigenaar te laten van hun proces Versterken sociale en fysieke vaardigheden zodat het vermogen zich aan te passen en eigen regie te voeren binnen fysieke, emotionele en sociale uitdagingen van het leven behouden blijft, of zich kan ontwikkelen Aanbrengen van samenwerking en samenhang tussen professionals en begeleiders in zorg, welzijn en wonen

13 Van Positieve gezondheid naar praktijk Publieke Gezondheid Met alle aanwezige partners de komende maanden onderzoeken of we vanuit het concept Positieve gezondheid een programma gezond en veilig (ver)blijven in Kennemerland kunnen opstellen Om te beginnen voor de jeugd onder het motto De jeugd heeft de toekomst

14 Publieke Gezondheidszorg Asielzoekers JGZ Een derde van de vluchtelingen is kind. JGZ biedt in noodopvangcentra: Reguliere Jeugdgezondheidszorg 0-4 jarigen, inclusief rijksvaccinatieprogramma, hielprik en gehoorscreening. Vraagbaak voor onderwerpen als groei, borstvoeding, opvoeding, huilen. Daarnaast extra zorg op indicatie (psychosociale en/of somatische problematiek) JGZ biedt in AZC s: Idem, echter uitgebreid met zorg naar 0-18

15 Publieke Gezondheidszorg Asielzoekers JGZ Voor vergunninghouders in de gemeente: Reguliere Jeugdgezondheidszorg Bij eerste contact uitgebreide anamnese en lichamelijk onderzoek, aanmaak JGZ dossier en vaccinatieplan Voor psychosociale en/of somatische problematiek kan worden doorverwezen naar Jeugdhulpverlening (wordt vergoed door de gemeente) Stimulering voorschoolse voorzieningen (VVE) Gezinnen de weg wijzen naar mogelijke ondersteuning, begeleiding en hulp

16 JGZ aandachtspunten voor professionals: Chronische en vaak onbegrepen pijnklachten (SOLK) doordat angst en extreme waakzaamheid leiden tot uitputting of doordat spanning en piekeren gewrichtspijn, hoofdpijn of buikpijn veroorzaken Psychische en psychiatrische problemen bij ouders: depressie, angst en posttraumatische stressstoornis (PTSS) Post traumatische klachten bij kinderen. Komt vooral voor als kinderen veel geweld hebben meegemaakt. Op lange termijn herstelt het grootste deel van de kinderen zonder professionele hulp Problematiek en vragen bij jongeren rond seksualiteit

17 JGZ aandachtspunten voor professionals Vitaminegebrek (met name vitamine D) Fysieke gevolgen van ondergaan geweld Meisjesbesnijdenis, soort en percentage afhankelijk van land van herkomst Gedragsproblematiek zoals angsten, schrikreacties, teruggetrokken gedrag, extreem druk gedrag Er zijn signalen van scholen in Nederland dat bij Syrische kinderen en jongeren vaker dan bij andere vluchtelingenjeugd sprake zou zijn van gedragsproblemen

18 Aandachtspunten voor professionals die gezinnen en jongeren begeleiden Passende activiteiten en dagstructuur Stimuleren van zelfredzaamheid Kinderen stimuleren in hun ontwikkeling door spelletjes, zingen, voorlezen en beweging

19 Wat heeft JGZ nodig van andere (zorg)professionals? Bij vragen van ouders en/of zorgsignalen over kinderen dit doorgeven aan JGZ met medeweten van de ouders, JGZ kan dan actief contact met ouders opnemen JGZ heeft mogelijk in veel gevallen al wat achtergrondinformatie over de geschiedenis van een gezin Goede afstemming met elkaar, signalen over de opvang met elkaar delen Overzicht van activiteiten en initiatieven m.b.t. vluchtelingen Contactgegevens uitwisselen

20 Andere taken GGD Publieke Gezondheidszorg Asielzoekers Infectieziektebestrijding: alertheid en zo nodig bronen contactonderzoek en preventieve interventies (hepatitis, schurft, MRSA, SOA en hygiëne) en voorlichting Tuberculosebestrijding: screening tot 2 jaar na aankomst in Nl. m.u.v. Syriërs en z.n. interventies SOA preventie en Seksuele gezondheid Bijdragen aan en stimuleren van Gezondheidsbevordering: gezondheidsinformatie en - vaardigheden Technische Hygiënezorg (opvanglocaties)

21 Andere taken GGD Publieke Gezondheidszorg Asielzoekers Monitoren en signaleren van gezondheidsrisico s, adviseren over gezondheid en verwerven van inzicht in de gezondheidssituatie Ook bescherming van de bevolking als geheel Coördinatie t.b.v. zorgnetwerk in samenwerking met (GCA) Gezondheidscentrum Asielzoekers en lokale afstemming in de zorgketen (preventienetwerken) PSH t.b.v. advisering en ondersteuning gemeente i.g.v. maatschappelijke onrust, oftewel psychosociale zorg voor de samenleving die vluchtelingen opneemt

22 Maatschappelijke effecten

23 Maatschappelijke effecten Polarisatie Bezorgdheid en gevoelens van onveiligheid Maatschappelijke onrust Eenzijdige beeldvorming door de media Onwetendheid Racisme en vreemdelingenhaat Demonisering van islam Angst voor andere (seksuele) normen en waarden Tegenreactie van hulpvaardige en welwillende burgers Leiders die het ook niet weten (crisis)

24 Dank voor uw aandacht Vragen? Bent u bereid te participeren in een Programma Positieve gezondheid voor vluchtelingen?