Ondersteuningsprogramma Gezondheid Statushouders. Anna de Haan, Pharos Studiedag Gezond in 21 juni 2017

Transcriptie

1 Ondersteuningsprogramma Gezondheid Statushouders Anna de Haan, Pharos Studiedag Gezond in 21 juni 2017

2 Ondersteuningsprogramma Gezondheid Statushouders Impulsprogramma tot 31 mei Praktische ondersteuning aan gemeenten bij een duurzame integrale aanpak voor behoud van de gezondheid van statushouders door OTAV: inzet regiocoördinatoren in 25 GGD regio s 2. Kennisdelingsprogramma voor gemeenten, (zorg)professionals en andere partners door Pharos en GGD GHOR Nederland, in samenwerking met andere thema- en kennisinstellingen

3 Ondersteuningsprogramma Gezondheid Statushouders

4 Kennisdelingsprogramma richt zich op: Kennis voor gemeenten en regio coördinatoren o Kennis ten dienste van de regierol gemeenten, sturing van de integrale aanpak en prioritaire inhoudelijke thema s o Praktische handreikingen (o.a. regie nemen en samenwerking, populatie in beeld, betrekken statushouders zelf, wegwijs maken) o Goede voorbeelden, interventies, hulpmiddelen Kennis voor (zorg-)professionals/vrijwilligers o Kennisdeling via hun eigen netwerken, beroepsorganisaties o Kennis prioritaire inhoudelijke gezondheidsthema s (tools, methodieken, interventies) o Kennisdelen over wegwijs maken statushouders o Trainingsaanbod en andere vormen van deskundigheidsbevordering o Voorlichtings(materialen) Trainen sleutelpersonen!

5 Kennissyntheses Het programma is gebaseerd op twee kennissyntheses, geschreven door Pharos in opdracht van VWS: 1. Inzicht in de gezondheid van nieuw komende vluchtelingen en indicaties voor de vraag naar zorg, ondersteuning en preventie. 2. Wat is er nodig om gezondheidsproblemen te voorkomen?

6 Uitkomsten Kennissyntheses Verhoogde gezondheidsrisico s: Chronische aandoeningen Infectieziekten Antibiotica Psychische aandoeningen Specifieke risico s bij jongeren Seksuele en reproductieve problemen

7 Andere uitdagingen: Communicatie Taal problemen (Cultuursensitiviteit) Vluchtelingen zijn minder direct dan Nederlanders? Verlegen om te praten over seksualiteit In de COA opvang is er een tolkenvergoeding, niet in de reguliere zorg Niet alle statushouders kunnen lezen

8 Andere uitdagingen: Gezondheidssysteem in Nederland Hoe werkt een zorgverzekering? Wat is het eigen risico? Waar moet ik naar toe met welk probleem? Waarom kan ik niet direct naar een medisch specialist? Wat is de rol van de huisarts en de verpleegkundige? Waarom krijg ik geen medicijnen van de huisarts? Waarom duurt het zo lang om een afspraak met een arts te krijgen? Wat doet de gemeente?

9 Veerkracht vluchtelingen Veel vluchtelingen beschikken over een enorme veerkracht: versterk deze! Praat niet over hen, maar met hen Geef statushouders een actieve rol bij interventies, maatregelen en/of acties in de gemeente Maak gebruik van sleutelpersonen (ervaringsdeskundigen)

10 Conclusies Kennissyntheses Verhoogd risico op aantal gezondheidsthema s Beïnvloedbaar door gerichte preventieve aanpak o Veerkracht en beschermende factoren versterken o Risicogroepen en risicofactoren onderkennen o Vroege opsporing, outreachende aanpak, tijdig goede zorg o Inzet op sociaal domein Indicaties zorggebruik o Meer gebruik huisarts, diabeteszorg, JGZ, verloskunde, mondzorg o Op termijn toename in gebruik GGZ

11 En nu Voorkomen dat statushouders de nieuwe mensen met SEGV worden: - Lokale integrale aanpak huisvesting, inburgering/integratie, wegwijs maken en verstreken van veerkracht en gezondheid gaan hand in hand! - Aandacht voor gezondheidsrisico s bij gemeenten en (zorg)professionals - Gemeenten hebben regierol - Naar voorkant: investeer direct in preventie en vroegsignalering van gezondheidsrisico s (voorkomen is beter dan genezen) Van belang: - Veerkracht statushouders - Actieve rol statushouders

12 Gezondheid statushouders: naar een integrale aanpak in Zuid-Holland Zuid Carola Schrijvers, Regiocoördinator ZHZ Ondersteuningsprogramma Gezondheid Statushouders woensdag 28 juni 2017

13

14 Taakstelling gemeenten ZHZ e helft 2017 Drechtsteden Alblasserwaard- Vijfheerenlanden Hoeksche Waard Regio ZHZ

15 Bouwstenen lokale integrale aanpak Beschrijving nieuwe statushouders: gezondheidsrisico s Wat is nodig? Voorlichting, interventies en beleidsmaatregelen Lokaal netwerk inzetten en cultuur sensitief werken Statushouders betrekken Delen en verspreiden van kennis op lokaal niveau Borgen van de lokale aanpak 15

16 In kaart brengen statushouders en gezondheidsrisico s 16

17 Voorbeeld: gezondheid statushouders Gorinchem 17

18 Door gemeente aan te leveren data - Datum binnenkomst Nederland - Datum huisvesting in gemeente - Leeftijd, geslacht - Land van herkomst - Opleidingsniveau, religie - Gezinssamenstelling 18

19 Overzicht kenmerken Grafiek 1: Aantal statushouders naar land van herkomst. 19

20 Inzoomen op grootste groepen statushouders Grafiek 5: Aantal Eritrese statushouders naar leeftijd en geslacht. 20

21 Wat is nodig? Voorlichting, interventies en beleidsmaatregelen 21

22 Risico op psychische klachten bij statushouders inzetten op vroeg signalering door professionals en vrijwilligers voorlichting aan statushouders psychische gezondheid en GGZ inzetten op participatie en sociale steun 22

23 Voorbeeld: hele regio ZHZ Trainen vrijwilligers vluchtelingenwerk in hele regio ZHZ: Signaleren van psychische problemen en doorverwijzen en afbakenen rol Andere groepen: - Klantmanagers sociale dienst - Docenten/begeleiders taalscholen 23

24 Lokaal netwerk inzetten en cultuursensitief werken 24

25 Voorbeeld: bijeenkomsten met ketenpartners in de Hoeksche Waard Versterken mentale weerbaarheid jeugdige statushouders Met: jeugdteams, JGZ, (school-)maatschappelijk werk, onderwijs, gemeente, vluchtelingenwerk, GGZ, GGD Welke signalen? Hoe te handelen? Doorverwijzen? Lacunes? Vervolg: plan van aanpak door GGD met ketenpartners Ondersteuningprogramma Gezondheid Statushouders woensdag 28 juni

26 Sleutelpersonen Kennisdelingsprogramma Gezondheid Statushouders Omar Najem, Pharos Studiedag Gezond in 21 juni

27 Wat is een sleutelpersoon? Vertrouwen van statushouders Netwerk Spreekt taal van doelgroep én Nederlands Legt makkelijk contact Enthousiast, pro-actief Affiniteit met gezondheidszorg Wat doet een sleutelpersoon? Signaleren van gezondheidsproblemen Adviseren en meedenken Gezondheidsvoorlichting Maken voorlichtingsmateriaal 27

28 Wat doet de sleutelpersoon? Verkenner Voorlichter Bemiddelaar Adviseur

29 De Verkenner Doel: - Wat het probleem is over - Wat meningen of ervaringen zijn - Wat het kennisniveau is over Hiervoor is een neutrale houding noodzakelijk! Verkenner pagina 29

30 De Verkenner Hoe: een verkenning kan op verschillende manieren gedaan worden. De gevoeligheid van het onderwerp bepaalt grotendeels hoe. - Formele en informele gesprekken - Bijeenkomsten thuis of in een buurtcentrum organiseren - Via sociale media vragen uitzetten - Signalen - taxeren - verwijzen Verkenner pagina 30

31 Doel: samen met een professional kennis bijbrengen, bewustwording, gedragsverandering Hiervoor heb jij eerst info nodig over: - Achtergrondinformatie doelgroep - Wat is het opleidingsniveau? - Wat wil de doelgroep überhaupt? - Hoe leren zij het beste? - Hoe bereik je hen het beste? - Hoe mobiliseer ik hen? Voorlichter

32 De Voorlichter Hoe: achtergrond en opleidingsniveau bepaalt: - Hoeveel informatie wordt gegeven - Hoe moeilijk de informatie kan zijn - Of je groepen gescheiden of gezamenlijk voorlichting geeft - Hoe vaak je voorlichting geeft Maar ook de mate en tijd die het kost om bewustwording en gedragsverandering te krijgen Zware dingen moet je voorzichtig duwen Voorlichter pagina 32

33 De Voorlichter Hoe: Wat wil de doelgroep leren en hoe komt je boodschap het beste over? - Welke hulp heeft de doelgroep nodig? - In welke vorm kun je dit het beste geven? - Wat zijn haalbare doelen Vormen: Film, plaatjes, theater, spelletjes, presentatie, storytelling? Voorlichter

34 Syriërs gezond Website waarop de informatie die de Facebookpagina Syriërs gezond heeft gegeven, overzichtelijk bij elkaar staat. (Nederlands en Arabisch) Nb. Facebookpagina Eritreeërs gezond is in ontwikkeling 34

35 De Voorlichter Wat is mijn rol (en doel)? Voorlichter Wat zijn valkuilen of uitdagingen: - Groepsproces begeleiden v/s individuele aandacht - Informatie zenden maar ook ophalen! - Bewustwording/ gedragsverandering stimuleren als mening respecteren - Hulp bieden v/s hulp uit handen geven - Samenwerken met professional vs verschillende rollen vervullen Voorlichter pagina 35

36 De Bemiddelaar Wat is mijn rol (en doel)? Bemiddelaar Doel: Als bemiddelaar wil je dat beiden partijen dichter tot elkaar komen. Toch moet je je bewust zijn van: - Beiden hebben andere doelen - Verschil in motivatie - Verschil in ernst van het probleem - Verschil in vorm van communicatie Bemiddelaar pagina 36