Eerst. lukken. dacht ik dat gaat niet. Humanitas MentorMaatjes onder de loep

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Eerst. lukken. dacht ik dat gaat niet. Humanitas MentorMaatjes onder de loep"

Transcriptie

1 Eerst dacht ik dat gaat niet lukken Humanitas MentorMaatjes onder de loep

2 Mentormaatjes zijn jonge en gemotiveerde vrijwilligers in de leeftijd van 18 en 35 jaar die leerlingen ondersteunen bij wie het even tegen zit op school. Zij geven de leerlingen wekelijks extra aandacht en onder steuning op school. De begeleiding is er op gericht dat leerlingen hun plezier in school weer terug vinden. In deze uitgave staan de werkwijze van Humanitas MentorMaatjes beschreven en de hoofdpunten uit het praktijkgestuurd onderzoek naar Humanitas MentorMaatjes. Ben je enthousiast geworden en wil je meedoen als Eerst dacht ik dat gaat niet lukken mentormaatje, coördinator of je aanmelden als school? Ga naar voor meer informatie en aanmelding. Humanitas MentorMaatjes wordt mede mogelijk gemaakt door een bijdrage van de provincie Noord-Brabant en Stichting Kinderpostzegels Nederland. humanitas sterker dan je denkt Humanitas District Zuid Humanitas MentorMaatjes Veldmaarschalk Montgomerylaan BG Eindhoven Telefoonnummer: (040) twitter.com/mentormaatjes Humanitas MentorMaatjes onder de loep

3 Yari heeft moeite om in de klas zijn aandacht erbij te houden, hij is snel afgeleid. Hij kan zich helemaal terugtrekken in zijn eigen wereldje en heel impulsief reageren. De laatste tijd zit hij op school te slapen, en als ik hem dan wat vraag reageert hij stik-agressief. Hij maakt meer en meer ruzie, op school, en ook daarbuiten. Hij wordt steeds vaker uit de klas verwijderd en het gaat duidelijk bergafwaarts. Sinds oktober heeft hij een mentormaatje. Yari kijkt nu echt uit naar de dinsdagen, wanneer hij zijn maatje ziet. Hij heeft er echt behoefte aan, al is het alleen even om over voetbal te praten, maakt niet uit wat, als hij maar z n ei kwijt kan. Ik zie hem opbloeien. Hij is een ander kind geworden. Zo agressief als hij eerst was, zo ongemotiveerd, dat is hij nu niet meer. Hij weet nu wat hij wil: gymleraar worden en doet daar nu alles voor, die motivatie zie ik ook in de cijfers terug. Ik zie hem opbloeien Als het even tegenzit op school Kinderen en jongeren brengen een groot deel van hun tijd door op school. Zij leren schrijven, rekenen, omgaan met elkaar, samenwerken, samen spelen en ontdekken. Zij komen gevoelens van vreugde, maar ook verdriet en boosheid tegen. Als het voor korte of langere tijd tegenzit en de leerling zit niet goed in zijn vel, dan gaat het vaak ook minder goed op school. De leerprestaties gaan achteruit, positief gedrag verandert in negatief gedrag, de motivatie voor school neemt af en soms is er sprake van schoolverzuim. Het kind of de jongere lijkt op dat moment niet meer in staat uit de negatieve spiraal te komen. De extra aandacht die deze leerling nodig heeft, is niet altijd beschikbaar. Heft weer in eigen handen Humanitas MentorMaatjes is een project voor leerlingen in het basis-, voortgezet-, en middelbaar beroepsonderwijs. De begeleiding, die plaatsvindt op school, is bestemd voor leerlingen die aanvullende ondersteuning nodig hebben. De ondersteuning is gericht op schoolvakken en op sociaalemotionele en schoolse vaardigheden. De invulling is afhankelijk van de leervraag van de leerling. Het project is er op gericht dat leerlingen hun plezier in school weer terugvinden. Zij leren zelf het heft weer in handen te nemen. De problematiek van deze leerlingen is (nog) relatief licht, maar het risico op onderpresteren, doubleren en soms ook schoolverlaten is aanwezig. Voor ouders kan de situatie van hun kind op school een bron van zorg vormen en een gevoel van onmacht geven. Leerkrachten en intern begeleiders melden leerlingen aan via de schoolcontactpersoon binnen de school. Ook ouders kunnen de school wijzen op het project en de school vragen hun kind aan te melden. 3

4 5 Ze is eigenlijk net als ik Ik vind mijn maatje echt heel chill. Ze is eigenlijk net als ik, maar dan in het groot. Ze is heel grappig en we houden veel contact met elkaar via Whatsapp. Leren en ontdekken Succesvolle en gemotiveerde studenten of werkenden (studie of werk op Hboniveau) in de leeftijd van 18 tot 35 jaar, begeleiden de leerlingen individueel gemiddeld één uur per week. Het gaat om nieuwsgierige jongeren die samen met de leerling willen ontdekken en leren. Zij zijn gemotiveerd om zich ten minste één schooljaar lang, wekelijks in te zetten om leerlingen vooruit te helpen. Leerlingen nemen makkelijker iets aan van jongeren die net van school zijn en nog dicht bij hun belevingswereld staan. De leerling ziet het jonge mentormaatje vaak als rolmodel. Lachen om dezelfde grappen Humanitas MentorMaatjes besteedt veel aandacht aan het koppelen van de jonge mentormaatjes aan leerlingen. Zij streeft ernaar dat de leerling vanaf het begin zoveel mogelijk overeenkomsten ervaart. Zij letten zorgvuldig op karakter, interesses, motivatie en humor. Soms kiest Humanitas MentorMaatjes er juist voor om een mentormaatje aan een leerling te koppelen die op een bepaald vlak anders is, maar alleen als een dergelijk verschil kan bijdragen aan het realiseren van het leerdoel van de leerling. Begeleiden vanuit kernwaarden Ieder mentormaatje volgt een training en krijgt tijdens het mentorschap individuele coaching en begeleiding in groepen via intervisie en themabijeenkomsten. Mentormaatjes leren om met het geven van persoonlijke aandacht, te werken aan de doelstellingen van de leerlingen. Zij weten hoe zij kunnen helpen en wat er nodig is om de leerling cognitief en sociaal-emotioneel te ondersteunen. De kernwaarden van Humanitas vormen de basis van de begeleiding: gelijkwaardigheid, verantwoordelijkheid, zelfbeschikking, betrokkenheid en vraaggericht werken.

5 7 Ik zie mijn maatje als een zus, maar ook als een grote vriendin en soms als een juf Dit betekent in de praktijk dat de leerling en het mentormaatje samen ontdekken en leren, dat de (leervraag van de) leerling centraal staat, en dat de leerling eigen verantwoordelijkheid draagt in het traject. De leerling en zijn leerdoel centraal Eén uur per week gaan het mentormaatje en de leerling aan de slag met het leerdoel van de leerling. De leerling heeft de regie over wat hij of zij wil verbeteren. Het kan gaan om beter samenwerken in de klas, het plannen van huiswerk, oefenen met spreken voor een groep of het verbeteren van bijvoorbeeld spelling of aardrijkskunde. De begeleiding van het mentormaatje is er op gericht dat de leerling zijn nieuwsgierigheid en ontdekkingsdrang weer hervindt. Het mentormaatje zet hiervoor zijn eigen ervaringen, kennis en kunde in. Meer dan school In de praktijk blijkt dat er in de begeleiding een bepaalde volgorde zit: in het begin van de mentoring is de begeleiding gericht op leren, daarna verschuift de begeleiding meer naar ondersteuning op sociaal-emotionele ontwikkeling en schoolse vaardigheden. Dit komt omdat leerlingen behoefte hebben aan een vertrouwensband om de meer persoonlijke onderwerpen aan de orde brengen. Als zij hun mentormaatje beter kennen, delen de leerlingen kleine en grote problemen waar zij tegen aanlopen. Problemen die vaak verder reiken dan school, zoals de situatie thuis of relaties met vrienden. Mentormaatjes kunnen vanuit hun persoonlijke ervaring deze problemen herkennen en vertellen wat zij hebben gedaan om dit het hoofd te bieden.

6 9 Als vrijwilliger maak ik het verschil voor een leerling die dat hard nodig heeft Het mentormaatje daagt de leerling uit zijn eigen competenties in te zetten en daarmee te experimenteren. Het mentormaatje geeft de leerling de ruimte om fouten te maken en om te ondervinden wat wel en niet werkt. De leerling ontdekt zijn eigen kracht en mogelijkheden. Dit zijn inzichten en vaardigheden voor het leven! Vrijwilligers als spil in de samenwerking Er komt heel wat bij kijken om de begeleiding van leerlingen op alle scholen goed te organiseren. De school is de belangrijkste partner in de organisatie van de activiteiten. Dit vraagt om nauwe afstemming en flexibiliteit om in te spelen op vragen vanuit school. Bij Humanitas MentorMaatjes wordt om die reden gewerkt met vrijwillige coördinatoren. Deze coördinatoren zijn betrokken vrijwilligers die dicht bij de school en de leerlingen staan. Zij vormen een schakel tussen scholen en Humanitas MentorMaatjes en zijn op de scholen, een vast aanspreekpunt voor leerkrachten en mentormaatjes. Humanitas heeft als vrijwilligersorganisatie jarenlang ervaring in het werken met vrijwilligers. Iets voor een ander willen betekenen, een zinvolle bijdrage kunnen leveren aan de maatschappij zijn belangrijke motieven om vrijwilligerswerk te doen. In deze tijd, waarin middelen schaarser zijn, zijn vrijwilligers nog belangrijker. Humanitas stelt hoge eisen aan de kwaliteit van de vrijwilligers. Alle vrijwilligers worden vooraf getraind en bij hun werkzaamheden begeleid en ondersteund door Humanitas.

7 Vroeger was ik net als een schildpad die zich elke keer zich in z n huisje verstopt, maar nu ben ik wel stevig in mijn schoenen gaan staan. Vroeger was ik als een schildpad Streven naar optimale begeleiding Humanitas MentorMaatjes heeft de afgelopen jaren expertise en ervaring opgebouwd met de organisatie van mentoractiviteiten door vrijwilligers. De organisatie wil blijven ontdekken, blijven leren en op die manier zorgen voor optimale begeleiding van leerlingen. Humanitas MentorMaatjes heeft daarom aan het onderzoeksbureau La Base gevraagd een onafhankelijk onderzoek uit te voeren gedurende het schooljaar De uitkomsten van het onderzoek helpen Humanitas om de methodiek en de kwaliteit nog verder te ontwikkelen. Uitkomsten praktijkgestuurd onderzoek Voor het onderzoek dat in het schooljaar is uitgevoerd, zijn 385 vragenlijsten volledig ingevuld. Daarnaast zijn zeven diepte-interviews gehouden, is twee keer een focusgroep discussie gevoerd over Humanitas MentorMaatjes en is literatuurstudie verricht naar het effect van vergelijkbare mentorprojecten. Het onderzoek geeft inzicht in de organisatie, de randvoorwaarden (zoals bijvoorbeeld draagvlak op scholen) en de ontwikkeling van leerlingen. Leerlingen, mentormaatjes en schoolcontactpersonen deelden hun mening over het project. Er is gekozen voor een praktijkgestuurd onderzoek. Dat wil zeggen dat projectcoördinatoren en mentormaatjes de onderzoeksvragen mede bepalen en dat het onderzoek is ingebed in de dagelijkse werkpraktijk. Het uitzetten en het afnemen van de vragenlijsten, één aan het begin van het mentortraject en één aan het einde, was daarmee een onderdeel van de mentorbegeleiding gedurende het onderzoek. 11

8 13 Ik leer hem nu pas echt kennen Ontwikkeling van leerlingen We belichten enkele onderzoeksbevindingen over de ontwikkeling van de leerlingen. Ook geven schoolcontactpersonen hun mening over het project. Het gehele onderzoeksrapport is te downloaden op de website het verbeteren van sociale en schoolse vaardigheden, zoals samenwerken met klasgenoten of afspraken nakomen. Zelfvertrouwen Over hoe het thuis gaat, dat is nu pas ter sprake gekomen. Daarvoor wilde ik niet zoveel vertellen. Ik leer hem nu pas echt kennen. Mentormaatjes, schoolcontactpersonen en leerlingen beantwoordden aan het begin en aan het einde van de mentorperiode vragen over: zelfvertrouwen, sociale vaardigheden, schoolse vaardigheden, schoolresultaten en motivatie voor school. Dit is waar ik beter in wil worden 66% van de leerdoelen is gericht op het verbeteren van schoolprestaties. 48% van de leerlingen wijzigt het leerdoel gedurende het traject. Tijdens het schooljaar verschuiven de leerdoelen van leerlingen van het verbeteren van schoolprestaties naar Vertrouwen winnen Het verschuiven van het leerdoel gedurende het mentortraject is vaak omschreven in de literatuur. Het opbouwen van een vertrouwensband vergt tijd, doorzettingsvermogen en geduld. En opent pas in een latere fase deuren naar het bespreken van vragen en problemen op het sociaal-emotionele vlak. Positief zelfbeeld Leerlingen die niet lekker in hun vel zitten en weinig zelfvertrouwen hebben, presteren vaak minder goed op school.

9 15 Eerst dacht ik dat gaat niet lukken met begrijpend lezen en de Cito, maar dat is nu echt gelukt. Eerst dacht ik dat gaat niet lukken Uit het onderzoek blijkt dat het zelfvertrouwen van leerlingen groeit door deelname aan MentorMaatjes; zij zijn meer tevreden met zichzelf, hebben een positiever zelfbeeld en hebben meer vertrouwen in de toekomst dan aan het begin van de mentorperiode. Leerlingen vinden aan het einde van mentoring dat zij meer kennis hebben en zij schatten hun eigen kwaliteiten hoger in. Er is nauwelijks verschil tussen jongens en meisjes in de ontwikkeling van zelfvertrouwen. 60% van de meisjes heeft een hoger zelfvertrouwen aan het eind van het schooljaar, tegenover 58% van de jongens. Ik ga het goed doen op mijn nieuwe school, dat weet ik zeker. zelfvertrouwen De leerlingen reageerden op tien verschillende stellingen. Voorbeelden van stellingen zijn: ik weet veel en soms denk ik dat ik niks waard ben. Zij konden kiezen voor vijf verschillende antwoorden, variërend van helemaal niet mee eens tot helemaal mee eens. De resultaten laten zien dat er gemiddeld sprake is van een groei in zelfvertrouwen. zelfvertrouwen leerlingen in het basisonderwijs leerlingen in het voortgezet onderwijs

10 Als ik problemen heb gehad zegt mijn mentormaatje: als je ruzie hebt, moet je gewoon aan iets leuks denken. Dan moet je niet denken ik ga m slaan. Hij zei: je moet rustig zijn in je hoofd op dat moment. Als ik boos ben, ben ik gewoon boos, maar ik moet gewoon oefenen he. Het is niet zo van 1 x 5 = 5, en dat je dat de volgende keer weet, dat moet je leren door te oefenen. dat moet je leren door te oefenen Sociale vaardigheden Makkelijk een praatje maken De leerlingen hebben er aan het eind van de mentorperiode meer vertrouwen in dat hun klasgenoten hen Naast een positieve ontwikkeling in zelfvertrouwen, gaan leerlingen in de mogen dan aan het begin. loop van het mentorjaar makkelijker met andere mensen om. Basisschoolleerlingen maken bijvoorbeeld makkelijker een Minder ruzie praatje. Bij de eindmeting zijn alle leerlingen positiever over het contact met hun leerlingen minder ruzie, vooral bij leer- Aan het eind van deelname maken de ouders dan bij de meting aan het begin lingen van het voortgezet onderwijs is van de mentoring. de afname groot. Ook mentormaatjes zien een afname van het aantal conflicten bij de leerlingen en vinden dat Sociale vaardigheden zijn nodig voor sociale interactie met anderen, of het de leerlingen beter hun grenzen aan nu klasgenoten, de leerkracht, ouders of kunnen geven. vrienden zijn. Een praatje aanknopen, luisteren en invoelen, je eigen mening geven en soms ook je mond dichthouden, dragen bij aan een positieve sociale me met schooldingen maar ook ge- Hij doet meer dan ik dacht. Hij helpt interactie. Sociale vaardigheden stellen woon met dingen buiten school. Zoals mensen in staat vrienden te maken en met ruzie en conflicten. anderen om hulp te vragen wanneer het tegen zit. 17

11 ze komt met eigen ideeën Ze is opener, praat meer, vertelt meer uit zichzelf, vraagt terug, komt met eigen ideeën. Echte vrienden Ik zie haar groeien, ze is een zwakke leerling, nogal huppelig, echt een kind nog terwijl ze al in groep 8 zit. Ze is heel klein, zorgzaam en lief, en heeft bijna nooit conflicten, maar is daardoor ook anders. Doordat ze nu in dit traject zit, hoort ze bij die groep kinderen die ook mentoring hebben, ze hebben allemaal iets. En dat is wat er gebeurt, die horen bij elkaar, ze hebben samen iets. Als er wat geregeld moet worden doet ze dat samen met een meisje uit de groep. Ze is wel vrolijker. Uit het onderzoek blijkt dat het sociale netwerk van leerlingen niet uitbreidt in de periode van deelname. Leerlingen hebben bij aanvang tussen de 8 en 10 personen, jong en oud, in hun omgeving waar ze terecht kunnen voor leuke en niet leuke dingen. Bij de eindmeting is het netwerk niet gegroeid. Er is wel een groei in het aantal kinderen bij wie basisschoolleerlingen terecht kunnen als ze een probleem hebben. Tegelijkertijd zijn de leerlingen positiever over de kwaliteit van het contact met leeftijdsgenoten en volwassenen. Sociale vaardigheden De leerlingen gaven hun mening over veertien verschillende stellingen. Voorbeelden van stellingen zijn ik ga makkelijk met mensen om en ik voel me vaak alleen. De leerlingen konden kiezen uit vijf verschillende antwoorden, variërend van helemaal niet mee eens tot helemaal mee eens. De resultaten laten zien dat er gemiddeld sprake is van een groei in sociale vaardigheden. sociale vaardigheden leerlingen in het basisonderwijs leerlingen in het voortgezet onderwijs 19

12 Vaak spiegel ik het gedrag van mijn leerling. Nu is hij 15 geworden. Dan mag je een eigen baantje. Hij wil vakken vullen, een vriend van hem doet dat ook. Niet zo moeilijk werk en makkelijk cashen volgens hem. Dus ik zeg: dan moet je solliciteren. Hoe ga je dat doen? Dat gingen we oefenen; om en om speelden we baas en sollicitant. Schoolse vaardigheden Handige vaardigheden voor school en werk 21 Dat gingen we oefenen; om en om speelden we baas Schoolse vaardigheden, zoals op tijd komen en je aan de regels houden, zijn nodig om te kunnen profiteren van het onderwijs. Bovendien komen deze vaardigheden ook in de latere loopbaan goed van pas. Leerlingen die deelnemen aan Humanitas MentorMaatjes laten groei zien in schoolse vaardigheden. Aan het eind van hun deelname zeggen ze bijvoorbeeld vaker op tijd te komen en eerder om hulp te vragen als zij iets niet weten. Leerlingen van het voorgezet onderwijs leveren hun huiswerk vaker op tijd in en werken vaker samen met klasgenoten. schoolse vaardigheden Schoolse vaardigheden De leerlingen reageerden op zestien verschillende stellingen. Voorbeelden van stellingen zijn ik houd me aan de regels en als ik ergens aan begin, maak ik het ook af. De leerlingen konden kiezen uit vijf verschillende antwoorden, variërend van helemaal niet mee eens tot helemaal mee eens. De pijlen geven de gemiddelde verandering aan gedurende het jaar van deelname en laten zien dat er gemiddeld sprake is van een groei in schoolse vaardigheden. leerlingen in het leerlingen in het basisonderwijs voortgezet onderwijs

13 Hij hielp me ook met andere dingen In het begin vroeg ik mijn mentormaatje om me te helpen met Mens & Maatschappij en Engels. Hij hielp me met overhoren enzo. Maar hij hielp me ook met andere dingen, buiten school. Bijvoorbeeld als ik ruzie had gemaakt met jongens uit de buurt. Motivatie en schoolprestaties Leren toch wel leuk Naast zelfvertrouwen en schoolse vaardigheden is motivatie een voorspeller voor goede schoolprestaties. Uit het onderzoek blijkt dat de motivatie van leerlingen uit het basisonderwijs om goede cijfers te halen toeneemt. Net als de motivatie naar school te gaan omdat de lessen interessant zijn. Bij leerlingen uit het voortgezet onderwijs is een stijging te zien in het inzicht in het belang van school voor later en neemt het spijbelen af. Ook de mentormaatjes en schoolcontactpersonen zien spijbelen in de laatste zes maanden afnemen. De leerlingen vinden bij de eindmeting leren leuker dan bij de eerste meting. Nu ik haar heb, gaat het lezen steeds vooruit. Eerst haalde ik alleen maar E-tjes, maar de juffrouw was zo trots op mij want toen ik mijn mentormaatje had, haalde ik een C, een hoge C. Goede cijfers halen Uit het onderzoek blijkt dat de cijfers voor Nederlands bij leerlingen in het voortgezet onderwijs, hoger zijn. Bij leerlingen uit het basisonderwijs is een stijging van de cijfers voor rekenen te zien. Tegelijkertijd daalt de beoordeling voor taal van leerlingen in het basisonderwijs en van wiskunde van leerlingen in het voortgezet onderwijs. rekenen taal Nederlands wiskunde 23 Cijfers Leerlingen uit het basisonderwijs is gevraagd naar cijfers voor taal en rekenen. Leerlingen uit het voortgezet onderwijs is gevraagd naar cijfers voor Nederlands en Wiskunde A. De pijlen tonen de daling of stijging van de cijfers die de leerlingen zelf opgaven. cijfers basisonderwijs voortgezet onderwijs

14 25 Mij kan ze alles vragen. Als we naar die middelbare school gaan, om te kijken hoe het daar is, zal ik er ook voor zorgen dat we iemand kunnen spreken die nu in de eerste zit, zodat ze ook aan diegene vragen kan stellen. Mij kan ze alles vragen Bij de ontwikkeling op de twee hoofdvakken kunnen enkele kanttekeningen worden geplaatst: Een neergaande lijn in de grafiek hoeft geen daling in de cijfers van voldoende naar onvoldoende te betekenen. In het onderzoek zijn alle leerlingen gevraagd naar hun cijfers voor deze vakken. De leervraag van de leerling is in de meeste gevallen niet geformuleerd op het verbeteren van taal of rekenen. Deze onderzoeksresultaten zijn voor Humanitas MentorMaatjes reden om in de training en begeleiding van de mentormaatjes extra aandacht te besteden aan de voortgang van de leerlingen op deze hoofdvakken, ook als dit niet door de leerling als leerdoel is geformuleerd. Overgaan Leerlingen, mentormaatjes en schoolcontactpersonen schatten de kans om over te gaan aan het einde van het mentortraject hoger in dan bij aanvang. Bijna alle mentormaatjes (97%) geven aan dat de leerling overgaat naar de volgende groep of klas. Weet je wat het is mijn mentormaatje heeft me gewoon geholpen. En als het kan, zou ik hem volgend jaar wel weer willen. Tuurlijk! Uitkijken naar een nieuwe stap Leerlingen uit groep zeven en acht geven aan zich gesteund te voelen bij de voorbereiding op de overgang naar het voortgezet onderwijs. Ik heb een mentormaatje om er achter te komen wat ik nou later worden wil, en hoe ik dat het beste kan bereiken.

15 27 Ik zie het aan de gezichten van de kinderen, daar heb ik een bepaalde voelspriet voor, en ik zie hoe vrolijk ze zijn en hoe leuk ze het vinden. En we merken het ook aan de resultaten. De visie van schoolcontactpersonen Vrolijke gezichten Ontwikkeling op alle vlakken We merken het ook aan de resultaten De schoolcontactpersonen zijn de schakel tussen Humanitas MentorMaatjes en de school. Zij dragen de leerlingen aan voor het project. Schoolcontactpersonen zijn over het algemeen de intern begeleiders of zorgcoördinatoren op school. Op scholen waar Humanitas in Brabant actief is, hebben de schoolcontactpersonen gemiddeld vijf jaar ervaring met mentoractiviteiten. Van de 23 schoolcontactpersonen geven 19 aan dat zij positieve effecten zien bij de leerlingen die deelnamen aan Humanitas MentorMaatjes. Vier van hen ziet geen effect bij de leerling. Individuele begeleiding is voor sommige leerlingen nét genoeg om toch wat betere resultaten te halen. De schoolcontactpersonen nemen op alle ontwikkelingsvlakken groei waar. Het meeste zien zij zelfvertrouwen van leerlingen toenemen, gevolgd door een positieve ontwikkeling in sociale vaardigheden, schoolprestaties en motivatie. Als ze cognitief sterker worden zie je ook dat het zelfvertrouwen komt, en andersom, als er meer zelfvertrouwen is, komen er ook betere resultaten. Ik kan dat niet los zien van elkaar, echt niet.

16 Ik denk dat ze toch wel wat geleerd heeft van de structuur die ik haar heb gegeven bij begrijpend lezen bijvoorbeeld. Eerst las ze veel te gehaast, geen punten geen hoofdletters ze heeft nu gezien hoe ze het kan aanpakken. 29 nu heeft ze gezien dat ze het kan aanpakken Positieve effecten Onderstaande figuur geeft de positieve effecten weer die schoolcontactpersonen waarnamen bij leerlingen op hun school die een mentortraject hebben doorlopen. De 19 schoolcontactpersonen konden meerdere effecten aangeven. Meer zelfvertrouwen Betere schoolresultaten Klein bedrag, grote opbrengsten Ik vind MentorMaatjes een grote meerwaarde voor de kinderen en de school. Bij ons in de gemeente wordt het project door hen financieel gedragen. Ik hoop dat het zo blijft. Meer motivatie voor school Betere sociale vaardigheden Beter plannen en organiseren Voorbereiding voortzeget onderwijs Beter aan afspraken houden

17 31 De match wordt gezocht op meer dan prestatiedoelen De één-op-één aandacht die er voor het kind is dat werkt met een maatje, de match die gezocht wordt met het maatje op meer dan prestatiedoelen en het persoonlijke, maakt dit project anders (en voor deze kinderen wellicht ook waardevoller) dan bepaalde ondersteuning die door de school en de ouders wordt gegeven. Mochten ze zeggen volgend jaar moet er betaald worden, dan zou ik in gesprek gaan met mijn directrice om geld te vinden, we zouden het wel willen behouden. Uit het onderzoek blijkt dat financiering van de mentortrajecten volgens 23% van de schoolcontactpersonen een belangrijke factor vormt voor deelname aan het project. Daarnaast is de zorgvraag van de leerling, voor 21% van de schoolcontactpersonen, van belang om te kiezen voor Humanitas MentorMaatjes. De directe kosten van een schooljaar mentoring bedragen voor de school een investering van 250 euro per leerling. Wanneer meer dan twee leerlingen deelnemen, wordt dat iets lager, namelijk 200 euro per leerling. Scholen waarvoor het lastig is om financiële middelen vrij te maken, kunnen een beroep doen op een fonds dat Humanitas MentorMaatjes daarvoor heeft ingesteld. Begeleiding bieden die nodig is De meeste schoolcontactpersonen geven aan dat Humanitas MentorMaatjes een plek zou moeten krijgen binnen passend onderwijs. Honderden leerlingen In de afgelopen jaren is er een schat aan ervaring opgebouwd door Humanitas MentorMaatjes in samenwerking met vrijwilligers en scholen. Humanitas blijft leren van deze ervaringen en blijft zich inzetten de kwaliteit te leveren en te verbeteren. Zodat elk jaar honderden leerlingen de één-op-één begeleiding kunnen krijgen van hun eigen, betrokken mentormaatjes.

18 Ben je enthousiast geworden en wil je meedoen als mentormaatje, coördinator of je aanmelden als school? Ga naar voor meer informatie en aanmelding. Colofon Uitgave Humanitas District Zuid 2014 Tekst en onderzoek: Jeannet Klooker & Brigitte Boswinkel Eindredactie: Wim Rasker, Humanitas MentorMaatjes Vorm en productie: btz vorm en regie Humanitas MentorMaatjes wordt mede mogelijk gemaakt door een bijdrage van de provincie Noord-Brabant en Stichting Kinderpostzegels Nederland. Het volledige onderzoeksrapport waarop deze uitgave is gebaseerd, is te downloaden op Humanitas District Zuid Humanitas MentorMaatjes Veldmaarschalk Montgomerylaan BG Eindhoven Telefoonnummer: (040) twitter.com/mentormaatjes

19 Mentormaatjes zijn jonge en gemotiveerde vrijwilligers in de leeftijd van 18 en 35 jaar die leerlingen ondersteunen bij wie het even tegen zit op school. Zij geven de leerlingen wekelijks extra aandacht en onder steuning op school. De begeleiding is er op gericht dat leerlingen hun plezier in school weer terug vinden. In deze uitgave staan de werkwijze van Humanitas MentorMaatjes beschreven en de hoofdpunten uit het praktijkgestuurd onderzoek naar Humanitas MentorMaatjes. humanitas sterker dan je denkt

Dat beetje extra, die extra begeleiding, dat is precies wat zo n leerling nodig heeft om dit schooljaar goed door te komen.

Dat beetje extra, die extra begeleiding, dat is precies wat zo n leerling nodig heeft om dit schooljaar goed door te komen. Dat beetje extra, die extra begeleiding, dat is precies wat zo n leerling nodig heeft om dit schooljaar goed door te komen. MENTORING IN HET ONDERWIJS: EEN GEZAMENLIJKE INSPANNING Praktijkgestuurd onderzoek

Nadere informatie

3 Hoogbegaafdheid op school

3 Hoogbegaafdheid op school 3 Hoogbegaafdheid op school Ik laat op school zien wat ik kan ja soms nee Ik vind de lessen op school interessant meestal soms nooit Veel hoogbegaafde kinderen laten niet altijd zien wat ze kunnen. Dit

Nadere informatie

Rapportage sociaal-emotionele ontwikkeling Playing for Success

Rapportage sociaal-emotionele ontwikkeling Playing for Success Rapportage sociaal-emotionele ontwikkeling Playing for Success Leercentrum Nijmegen Oberon, november 2012 1 Inleiding Playing for Success heeft, naast het verhogen van de taal- en rekenprestaties van de

Nadere informatie

Theorieboek. leeftijd, dezelfde hobby, of ze houden van hetzelfde. Een vriend heeft iets voor je over,

Theorieboek. leeftijd, dezelfde hobby, of ze houden van hetzelfde. Een vriend heeft iets voor je over, 3F Wat is vriendschap? 1 Iedereen heeft vrienden, iedereen vindt het hebben van vrienden van groot belang. Maar als we proberen uit te leggen wat vriendschap precies is staan we al snel met de mond vol

Nadere informatie

Ik-Wijzer Ik ben wie ik ben

Ik-Wijzer Ik ben wie ik ben Ik ben wie ik ben Naam: Lisa Westerman Inhoudsopgave Inleiding... 3 De uitslag van Lisa Westerman... 7 Toelichting aandachtspunten en leerdoelen... 8 Tot slot... 9 Pagina 2 van 9 Inleiding Hallo Lisa,

Nadere informatie

Ik-Wijzer Ik ben wie ik ben

Ik-Wijzer Ik ben wie ik ben Ik ben wie ik ben Naam: Johan Vosbergen Inhoudsopgave Inleiding... 3 De uitslag van Johan Vosbergen... 7 Toelichting aandachtspunten en leerdoelen... 8 Tot slot... 9 Pagina 2 van 9 Inleiding Hallo Johan,

Nadere informatie

Informatieboekje voor scholen

Informatieboekje voor scholen Informatieboekje voor scholen 1 Inhoudsopgave 1. HUMANITAS MENTORMAATJES... 3 1.1 DOEL VAN HUMANITAS MENTORMAATJES... 3 1.2 DOELGROEP... 3 1.3 INZET MENTORMAATJES... 3 1.4 KOPPELINGEN... 4 1.5 BEOOGDE

Nadere informatie

Doelstellingen van PAD

Doelstellingen van PAD Beste ouders, We kozen er samen voor om voor onze school een aantal afspraken te maken rond weerbaarheid. Aan de hand van 5 pictogrammen willen we de sociaal-emotionele ontwikkeling van onze leerlingen

Nadere informatie

MINIGIDS Omschrijving van de talenten

MINIGIDS Omschrijving van de talenten Omschrijving: Waar haal ik mijn drive vandaan? Aansteker Bezige Bij Als ik een idee heb of hoor, wil ik meteen aan de slag gaan. Ik wil actie en ben vaak de eerste die eraan begint. Ik steek vaak anderen

Nadere informatie

Wat is PDD-nos? VOORBEELDPAGINA S. Wat heb je dan? PDD-nos is net als Tourette een neurologische stoornis. Een stoornis in je hersenen.

Wat is PDD-nos? VOORBEELDPAGINA S. Wat heb je dan? PDD-nos is net als Tourette een neurologische stoornis. Een stoornis in je hersenen. Wat is PDD-nos? 4 PDD-nos is net als Tourette een neurologische stoornis. Een stoornis in je hersenen. Eigenlijk vind ik stoornis een heel naar woord. Want zo lijkt het net of er iets niet goed aan me

Nadere informatie

Zelfbeeld. Het zelfvertrouwen wordt voor een groot deel bepaald door de ideeën die het kind over zichzelf heeft: het zelfbeeld.

Zelfbeeld. Het zelfvertrouwen wordt voor een groot deel bepaald door de ideeën die het kind over zichzelf heeft: het zelfbeeld. Zelfbeeld Het zelfvertrouwen wordt voor een groot deel bepaald door de ideeën die het kind over zichzelf heeft: het zelfbeeld. Een kind dat over het algemeen positief over zichzelf denkt, heeft meer zelfvertrouwen.

Nadere informatie

Afgesproken verdeling van de boeken over de groepen

Afgesproken verdeling van de boeken over de groepen DE KANJERTRAINING. Op de Jozefschool wordt er in alle groepen kanjertraining gegeven. Alle leerkrachten zijn gecertificeerd. Doel van de Kanjertraining? Deze werkwijze biedt lln. kapstokken aan om beter

Nadere informatie

De Budget Ster: omgaan met je schulden

De Budget Ster: omgaan met je schulden De Budget Ster: omgaan met je schulden Budget Ster Copyright EffectenSter BV 2014 Budget Ster MOTIVATIE EN VERANTWOORDELIJKHEID STRESS DOOR SCHULDEN BASISVAARDIGHEDEN STABILITEIT FINANCIEEL ADMINISTRATIEVE

Nadere informatie

Vragenlijst: Wat vind jij van je

Vragenlijst: Wat vind jij van je Deze vragenlijst is bedacht door leerlingen. Met deze vragenlijst kunnen leerlingen er zelf achter kunnen komen wat andere leerlingen van hun school vinden. De volgende onderwerpen komen langs: Sfeer op

Nadere informatie

Effectiviteit van mentortrajecten

Effectiviteit van mentortrajecten Evaluatieonderzoek Stimuleringsprogramma Mentoring Effectiviteit van mentortrajecten Werkt mentoring en waarom werkt het? Dr. Menno Vos Hanneke Pot Dr. Aafje Dotinga Evaluatieonderzoek Stimuleringsprogramma

Nadere informatie

Cursusgids 2016 Den Helder & Schagen

Cursusgids 2016 Den Helder & Schagen MEE & de Wering Cursusgids 2016 Den Helder & Schagen 1 Weerbaarheid & sociale vaardigheden Voor kinderen van 9 12 jaar (basisschool) Het hoofddoel van de cursus Ho, tot hier en niet verder! is het bevorderen

Nadere informatie

Reflectiegesprekken met kinderen

Reflectiegesprekken met kinderen Reflectiegesprekken met kinderen Hierbij een samenvatting van allerlei soorten vragen die je kunt stellen bij het voeren van (reflectie)gesprekken met kinderen. 1. Van gesloten vragen naar open vragen

Nadere informatie

Programma Tienerclub. Tienerclub Blok 1 & 5: Adventure 4 Kids Op avontuur met jezelf

Programma Tienerclub. Tienerclub Blok 1 & 5: Adventure 4 Kids Op avontuur met jezelf Programma Tienerclub. Tienerclub Blok 1 & 5: Adventure 4 Kids Op avontuur met jezelf Vijf woensdagmiddagen kunnen jongens en meiden tussen de 10 en 14 jaar op avontuur naar zichzelf. Het kind leert zichzelf

Nadere informatie

MEE Nederland. Raad en daad voor iedereen met een beperking. Moeilijk lerend. Uitleg over het leven van een moeilijk lerend kind

MEE Nederland. Raad en daad voor iedereen met een beperking. Moeilijk lerend. Uitleg over het leven van een moeilijk lerend kind MEE Nederland Raad en daad voor iedereen met een beperking Moeilijk lerend Uitleg over het leven van een moeilijk lerend kind Moeilijk lerend Uitleg over het leven van een moeilijk lerend kind Inhoudsopgave

Nadere informatie

Het is de familieblues. Je kent dat gevoel vast wel. Je zit aan je familie vast. Voor altijd ben je verbonden met je ouders, je broers, je zussen.

Het is de familieblues. Je kent dat gevoel vast wel. Je zit aan je familie vast. Voor altijd ben je verbonden met je ouders, je broers, je zussen. De familieblues Tot mijn 15e noemde ik mijn ouders papa en mama. Daarna niet meer. Toen noemde ik mijn vader meester. Zo noemde hij zich ook als hij lesgaf. Hij was leraar Engels op een middelbare school.

Nadere informatie

MANIEREN OM MET OUDERPARTICIPATIE OM TE GAAN

MANIEREN OM MET OUDERPARTICIPATIE OM TE GAAN Blijf kalm; Verzeker je ervan dat je de juiste persoon aan de lijn hebt; Zeg duidelijk wie je bent en wat je functie is; Leg uit waarom je belt; Geef duidelijke en nauwkeurige informatie en vertel hoe

Nadere informatie

Sociale leeromgeving. Wie zit er in jouw netwerk? Leeromgeving sociale leeromgeving

Sociale leeromgeving. Wie zit er in jouw netwerk? Leeromgeving sociale leeromgeving Sociale leeromgeving Bij sociale leeromgeving gaat het om de mensen die jij kent en hoe je je bij hen voelt. Hoe voel je je in de klas?, kun je goed omgaan met je klasgenoten?, hoe zijn de docenten op

Nadere informatie

Ik ga een grote uitdaging niet uit de weg. Taken die moeilijk zijn, vind ik veel leuker dan eenvoudige taken.

Ik ga een grote uitdaging niet uit de weg. Taken die moeilijk zijn, vind ik veel leuker dan eenvoudige taken. Ik ga een grote uitdaging niet uit de weg. Taken die moeilijk zijn, vind ik veel leuker dan eenvoudige taken. 2 5 Ik hoef niet aangespoord te worden om mijn taken te maken. Niemand hoeft mij te zeggen

Nadere informatie

Dip, down of depressie Hulp bij depressiviteit

Dip, down of depressie Hulp bij depressiviteit Dip, down of depressie Hulp bij depressiviteit Dip, down of depressie Hulp bij depressiviteit Iedere tiener is weleens somber en verdrietig, en vaak is het in één, twee dagen voorbij zonder dat je als

Nadere informatie

Stellingen en normering leerlingvragenlijst

Stellingen en normering leerlingvragenlijst Stellingen en normering leerlingvragenlijst Expertsysteem ZIEN! voor het primair onderwijs 3.0 oktober 2014 ZIEN! is een product van, in samenwerking met ParnasSys ZIEN!PO leerlingvragenlijst 3.0 Stellingen

Nadere informatie

[PILOT] Aan de slag met de Hoofdzaken Ster

[PILOT] Aan de slag met de Hoofdzaken Ster [PILOT] Aan de slag met de Hoofdzaken Ster! Hoofdzaken Ster Copyright EffectenSter BV 2014 Hoofdzaken Ster SOCIALE VAARDIGHEDEN VERSLAVING DOELEN EN MOTIVATIE 10 9 8 10 9 8 7 6 4 3 2 1 7 6 4 3 2 1 10 9

Nadere informatie

MEE. Ondersteuning bij leven met een beperking. Leren & Werken

MEE. Ondersteuning bij leven met een beperking. Leren & Werken MEE Ondersteuning bij leven met een beperking Leren & Werken Steeds opnieuw raak ik mijn baan kwijt. Waar ligt dat nou aan? Welke vervolgopleiding zou iets voor mij zijn? Is er voor mij extra ondersteuning

Nadere informatie

Geweld in huis raakt kinderen. Informatie en advies voor ouders. huiselijkgeweldwb.nl 0900 126 26 26. 5 cent per minuut

Geweld in huis raakt kinderen. Informatie en advies voor ouders. huiselijkgeweldwb.nl 0900 126 26 26. 5 cent per minuut Geweld in huis raakt kinderen Informatie en advies voor ouders Grafisch ontwerp: Ontwerpstudio 2 MAAL EE Bij huiselijk geweld tussen (ex-)partners worden kinderen vaak over het hoofd gezien. Toch hebben

Nadere informatie

Wielewoelewool, ik ga naar school! Toelichting

Wielewoelewool, ik ga naar school! Toelichting Zwijsen Wielewoelewool, ik ga naar school! Toelichting Inhoud Inleiding 3 Materialen 3 Voor het eerst naar school 4 Doelstelling 4 Opbouw prentenboek en plakboek 4 Werkwijze 5 Ouders 5 2 Inleiding Voor

Nadere informatie

Een Positieve Klas resultaten Duhamel College Den Bosch

Een Positieve Klas resultaten Duhamel College Den Bosch Een Positieve Klas resultaten Duhamel College Den Bosch Mentoren van Duhamel College Den Bosch (vmbo) hebben het programma Een Positieve Klas in het schooljaar 2011-2012 uitgevoerd met eerste en tweede

Nadere informatie

A1) Kennismakingsgesprek over sociale media en internetgebruik

A1) Kennismakingsgesprek over sociale media en internetgebruik Mediawijsheid A1) Kennismakingsgesprek over sociale media en internetgebruik Ik heb samen met de kinderen een gesprek gevoerd over de sociale media en het internet gebruik. Ik heb voor mezelf thuis een

Nadere informatie

Vaktherapie en groepstrainingen bij De Hoenderloo Groep

Vaktherapie en groepstrainingen bij De Hoenderloo Groep Vaktherapie en groepstrainingen bij De Hoenderloo Groep Therapie en training, iets voor jou? Als je bij De Hoenderloo Groep komt wonen, heb je vaak al veel meegemaakt in je leven. Het valt niet altijd

Nadere informatie

TEVREDENHEIDSONDERZOEK

TEVREDENHEIDSONDERZOEK verslag van het TEVREDENHEIDSONDERZOEK afgenomen in NOVEMBER 2014 Inleiding Eén keer in de twee jaar wordt er een tevredenheidsonderzoek gehouden. Ouders, leerlingen van groep 5, 6, 7 en 8 en personeelsleden

Nadere informatie

DO'S EN DON'TS VOOR OUDERS

DO'S EN DON'TS VOOR OUDERS WWW.PESTWEB.NL DO'S EN DON'TS VOOR OUDERS Kinderen en jongeren willen je hulp, als je maar (niet)... Wat kinderen zeggen over pesten Kinderen gaan over het algemeen het liefst met hun probleem naar hun

Nadere informatie

HEY WAT KAN JIJ EIGENLIJK GOED? VERKLAP JE TALENT IN 8 STAPPEN

HEY WAT KAN JIJ EIGENLIJK GOED? VERKLAP JE TALENT IN 8 STAPPEN E-blog HEY WAT KAN JIJ EIGENLIJK GOED? VERKLAP JE TALENT IN 8 STAPPEN In talent & groei Het is belangrijk om je talent goed onder woorden te kunnen brengen. Je krijgt daardoor meer kans om het werk te

Nadere informatie

ONDERNEMEN IS VOOR HELDEN

ONDERNEMEN IS VOOR HELDEN ONDERNEMEN IS VOOR HELDEN EXCLUSIEF PROGRAMMA OVERZICHT 2016 LEF IN ACTIE Ontdek waarom het zo moeilijk is je hart te volgen en heb het lef dit toch te doen! De achtergrond van het programma Jij weet dat

Nadere informatie

Passend Onderwijs voor de kinderen op school: samen met ouders en leerkracht

Passend Onderwijs voor de kinderen op school: samen met ouders en leerkracht Passend Onderwijs voor de kinderen op school: samen met ouders en leerkracht Vanaf 1 augustus is de Wet passend onderwijs van kracht. De school van uw kind/uw school is aangesloten bij het samenwerkingsverband

Nadere informatie

FAALANGST DE BAAS! TRAINING 1. faalangst. de baas! training. www.kinderpraktijklandsmeer.nl info@kinderpraktijklandsmeer.nl

FAALANGST DE BAAS! TRAINING 1. faalangst. de baas! training. www.kinderpraktijklandsmeer.nl info@kinderpraktijklandsmeer.nl FAALANGST DE BAAS! TRAINING 1 faalangst de baas! training www.kinderpraktijklandsmeer.nl info@kinderpraktijklandsmeer.nl 2 KINDERPRAKTIJK LANDSMEER FAALANGST DE BAAS! TRAINING 3 faalangst de Baas! training

Nadere informatie

Durft jouw kind zichzelf te zijn en voor zichzelf op te komen??

Durft jouw kind zichzelf te zijn en voor zichzelf op te komen?? 1 Durft jouw kind zichzelf te zijn en voor zichzelf op te komen?? Kinderen opvoeden, adviseren en ondersteunen is een hele taak dat veel ouders best lastig vinden. Als ouder wil je je kind beschermen en

Nadere informatie

DEEL 1. WERKBOEK 5 Eigen keuze. 2015 Monique van Dam YOU: De keuze is aan jou!

DEEL 1. WERKBOEK 5 Eigen keuze. 2015 Monique van Dam YOU: De keuze is aan jou! DEEL 1 1 WERKBOEK 5 Eigen keuze Inhoud 2 1. Hoe zit het met je keuzes? 3 2. Hoe stap je uit je automatische piloot? 7 3. Juiste keuzes maken doe je met 3 vragen 9 4. Vervolg & afronding 11 1. Hoe zit het

Nadere informatie

GIDS VOOR OUDERS. Zippy s Vrienden. Sociaal-emotioneel leren

GIDS VOOR OUDERS. Zippy s Vrienden. Sociaal-emotioneel leren GIDS VOOR OUDERS Zippy s Vrienden Sociaal-emotioneel leren PARTNERSHIP FOR Good mental health for children - for life www.zippysvrienden.nl Op onze website vindt u uitgebreide informatie over het Zippy

Nadere informatie

Rapportage. Onderzoek: mediawijsheid onder ouders en kinderen

Rapportage. Onderzoek: mediawijsheid onder ouders en kinderen Rapportage Onderzoek: mediawijsheid onder ouders en kinderen In opdracht van: Mediawijzer.net Datum: 22 november 2013 Auteurs: Marieke Gaus & Marvin Brandon Index Achtergrond van het onderzoek 3 Conclusies

Nadere informatie

Hoe je je voelt. hoofdstuk 10. Het zal je wel opgevallen zijn dat je op een dag een heleboel verschillende gevoelens hebt. Je kunt bijvoorbeeld:

Hoe je je voelt. hoofdstuk 10. Het zal je wel opgevallen zijn dat je op een dag een heleboel verschillende gevoelens hebt. Je kunt bijvoorbeeld: hoofdstuk 10 Hoe je je voelt Het zal je wel opgevallen zijn dat je op een dag een heleboel verschillende gevoelens hebt. Je kunt bijvoorbeeld: zenuwachtig wakker worden omdat je naar school moet, vrolijk

Nadere informatie

Koningspaard Polle en de magische kamers van paleis Kasagrande

Koningspaard Polle en de magische kamers van paleis Kasagrande Koningspaard Polle en de magische kamers van paleis Kasagrande Eerste druk 2015 R.R. Koning Foto/Afbeelding cover: Antoinette Martens Illustaties door: Antoinette Martens ISBN: 978-94-022-2192-3 Productie

Nadere informatie

Bijlage interview meisje

Bijlage interview meisje Bijlage interview meisje Wat moet er aan de leerlingen gezegd worden voor het interview begint: Ik ben een student van de Universiteit van Gent. Ik wil met jou praten over schrijven en taken waarbij je

Nadere informatie

Deze folder legt uit hoe je SNAP kan gebruiken voor een blijvende verandering.

Deze folder legt uit hoe je SNAP kan gebruiken voor een blijvende verandering. Bij SNAP leren we ouders en kinderen vaardigheden om problemen op te lossen en meer zelfcontrole te ontwikkelen. Deze folder legt uit hoe je SNAP kan gebruiken voor een blijvende verandering. SNAP (STOP

Nadere informatie

De VrijBaan Vragenlijst (specifiek voor iemand die geen werk heeft)

De VrijBaan Vragenlijst (specifiek voor iemand die geen werk heeft) De VrijBaan Vragenlijst (specifiek voor iemand die geen werk heeft) Inleiding Veel mensen ervaren moeilijkheden om werk te vinden te behouden, of van baan / functie te veranderen. Beperkingen, bijvoorbeeld

Nadere informatie

Juridische medewerker

Juridische medewerker 28-11-2013 Sectorwerkstuk Juridische medewerker Temel, Elif HET ASSINK LYCEUM Inhoudsopgave Inhoud Inhoudsopgave... 1 Inleiding... 2 Hoeveel procent van de opleiding bestaat uit stage?... 6 o Begeleiding...

Nadere informatie

Grootouderbetrokkenheid Connecting Generations stimuleert de persoonlijke ontwikkeling van kinderen door de kracht van levenservaring en aandacht.

Grootouderbetrokkenheid Connecting Generations stimuleert de persoonlijke ontwikkeling van kinderen door de kracht van levenservaring en aandacht. Connecting Generations Grootouderbetrokkenheid Connecting Generations stimuleert de persoonlijke ontwikkeling van kinderen door de kracht van levenservaring en aandacht. Connecting Generations is een individueel

Nadere informatie

Instructie voor leerlingen.. 5. Gebruik van de lesbrieven. 6. Lesbrief: Wat wil je zijn en worden.. 7. Wat wil je zijn en worden.

Instructie voor leerlingen.. 5. Gebruik van de lesbrieven. 6. Lesbrief: Wat wil je zijn en worden.. 7. Wat wil je zijn en worden. VOORBEELD DE KLAS ALS TEAM (LEERLINGENBOEK) INHOUDSOPGAVE Instructie voor leerlingen.. 5 Gebruik van de lesbrieven. 6 Lesbrief: Wat wil je zijn en worden.. 7 Wat wil je zijn en worden. 11 Wat wil je zijn

Nadere informatie

Nummer 1 December 2011. Cursusaanbod 2012 Gedeeld verdriet Mindfulness Laat je zelf zien

Nummer 1 December 2011. Cursusaanbod 2012 Gedeeld verdriet Mindfulness Laat je zelf zien Nummer 1 December 2011 Cursusaanbod 2012 Gedeeld verdriet Mindfulness Laat je zelf zien LANDELIJK HEEFT 16% VAN DE JONGEREN PSYCHOSOCIALE PROBLEMEN. Scoop richt zich bij coaching, counseling en training

Nadere informatie

Online Titel Competentie Groepsfase Lesdoel Kwink van de Week

Online Titel Competentie Groepsfase Lesdoel Kwink van de Week onderbouw Les 1 Online Dit ben ik! Besef van jezelf Forming Ik kan mezelf voorstellen aan een ander. Ken je iemand nog niet? Vertel hoe je heet. Les 2 Online Hoe spreken we dit af? Keuzes maken Norming

Nadere informatie

Minicursus Verbindend Communiceren. Geschreven door: Jan van Koert

Minicursus Verbindend Communiceren. Geschreven door: Jan van Koert Minicursus Verbindend Communiceren Geschreven door: Jan van Koert Geweldloze communicatie is een wijze van communiceren die leidt tot gehoord en verstaan worden. Met helderheid, zonder beschuldigen en

Nadere informatie

JEUGDIGEN. Hulp na seksueel misbruik. vooruitkomen +

JEUGDIGEN. Hulp na seksueel misbruik. vooruitkomen + > vooruitkomen + Hulp na seksueel misbruik JEUGDIGEN Heb jij seksueel misbruik meegemaakt of iemand in jouw gezin, dan kan daarover praten helpen. Het kan voor jou erg verwarrend zijn hierover te praten,

Nadere informatie

Ouderbijeenkomst Week van de Lentekriebels

Ouderbijeenkomst Week van de Lentekriebels Ouderbijeenkomst Week van de Lentekriebels Relationele en seksuele opvoeding op school en thuis Naam Christel van Helvoirt GGD Hart voor Brabant Waar denken jullie aan bij seksualiteit? Gevoelens Veiligheid

Nadere informatie

Caroline Penninga-de Lange Je kind in balans

Caroline Penninga-de Lange Je kind in balans Je kind in balans Caroline Penninga-de Lange Je kind in balans Op weg naar emotionele stabiliteit UITGEVERIJ BOEKENCENTRUM ZOETERMEER Van Caroline Penninga-de Lange verschenen eerder bij Uitgeverij Boekencentrum:

Nadere informatie

Stellingen en normering leerlingvragenlijst

Stellingen en normering leerlingvragenlijst Stellingen en normering leerlingvragenlijst Expertsysteem ZIEN! voor het primair onderwijs 2.0 juli 2012 ZIEN! is een product van, in samenwerking met ParnasSys ZIEN!PO leerlingvragenlijst 2.0 Stellingen

Nadere informatie

Nieuwsbrief 3 De Vreedzame School

Nieuwsbrief 3 De Vreedzame School Nieuwsbrief 3 De Vreedzame School Blok 3 Blok 3: We hebben oor voor elkaar Blok 3: Algemeen: In dit blok stimuleren we de kinderen om oor voor elkaar te hebben. De lessen gaan over communicatie, over praten

Nadere informatie

Teksten bewerkt uit het gezinsboek Ons Dagelijks Brood veertigdagentijd van pastoor M. Hagen door EBP voor www.kinderenbiddenvoorkinderen.

Teksten bewerkt uit het gezinsboek Ons Dagelijks Brood veertigdagentijd van pastoor M. Hagen door EBP voor www.kinderenbiddenvoorkinderen. Bidden Teksten bewerkt uit het gezinsboek Ons Dagelijks Brood veertigdagentijd van pastoor M. Hagen door EBP voor www.kinderenbiddenvoorkinderen.nl en kinderactiviteiten www.lambertuskerk-rotterdam.nl

Nadere informatie

Schoolmaatschappelijk werk Blijf er niet mee rondlopen

Schoolmaatschappelijk werk Blijf er niet mee rondlopen Schoolmaatschappelijk werk Blijf er niet mee rondlopen FL 015-mei 2010 Blijf er niet mee rondlopen Bart (7) wordt regelmatig zomaar erg boos in de klas. Frida (9) trekt zich terug in haar eigen wereldje.

Nadere informatie

Tevredenheidsonderzoek. Rapportage over de tevredenheid van de jongeren die een programma volgen bij Prins Heerlijk.

Tevredenheidsonderzoek. Rapportage over de tevredenheid van de jongeren die een programma volgen bij Prins Heerlijk. Tevredenheidsonderzoek Rapportage over de tevredenheid van de jongeren die een programma volgen bij Prins Heerlijk. Stichting Buitengewoon leren & werken Prins Heerlijk Juni 2013 Stichting Buitengewoon

Nadere informatie

Wie zijn jouw vrienden? Opdracht:

Wie zijn jouw vrienden? Opdracht: Wie zijn jouw vrienden? Opdracht: 1. Maak een spinnenweb van jouw belangrijkste vrienden. 2. Schrijf er telkens bij waar je die vriend hebt leren kennen. 3. Schrijf de meest positieve eigenschap als vriend

Nadere informatie

CHATTEN. verborgen verdriet MARIAN HOEFNAGEL

CHATTEN. verborgen verdriet MARIAN HOEFNAGEL CHATTEN verborgen verdriet MARIAN HOEFNAGEL Stotteren Kom op, Roy. Het is allang tijd. De leraar informatica legt een hand op Roys schouder. Maar Roy kijkt niet op of om. Hij zit achter de fijnste computer

Nadere informatie

team De gelukkige groep

team De gelukkige groep pedagogisch klimaat... sociaal-emotionele ontwikkeling team Aandacht voor sociaal-emotioneel functioneren De gelukkige groep Op school en in uw groep speelt veel meer dan alleen het schoolse leren. Het

Nadere informatie

Dit boek heeft het keurmerk Makkelijk Lezen gekregen. Wilt u meer weten over dit keurmerk kijk dan op de website: www.stichtingmakkelijklezen.nl.

Dit boek heeft het keurmerk Makkelijk Lezen gekregen. Wilt u meer weten over dit keurmerk kijk dan op de website: www.stichtingmakkelijklezen.nl. Chatten Dit boek heeft het keurmerk Makkelijk Lezen gekregen. Wilt u meer weten over dit keurmerk kijk dan op de website: www.stichtingmakkelijklezen.nl. Colofon Een uitgave van Eenvoudig Communiceren

Nadere informatie

Adviseer het Van Lodenstein College als ouders van harte achter de identiteit van deze school staan.

Adviseer het Van Lodenstein College als ouders van harte achter de identiteit van deze school staan. Advies voortgezet onderwijs Wegwijzer bij het opstellen van het advies van de groepsleerkracht bij de overgang van leerlingen van de basisschool naar voortgezet onderwijs Doel van de wegwijzer Ouders en

Nadere informatie

Assertiviteit. BOL 1 e jaars AG studenten

Assertiviteit. BOL 1 e jaars AG studenten BOL 1 e jaars AG studenten In de beroepspraktijk verwacht men van je dat je kunt opkomen voor jezelf en voor je opvattingen over je stage, de hulpverlening etc. Men verwacht tegelijkertijd dat je dit op

Nadere informatie

Soms ben ik eens boos, en soms wel eens verdrietig, af en toe eens bang, en heel vaak ook wel blij.

Soms ben ik eens boos, en soms wel eens verdrietig, af en toe eens bang, en heel vaak ook wel blij. Lied: Ik ben ik (bij thema 1: ik ben mezelf) (nr. 1 en 2 op de CD) : Weet ik wie ik ben? Ja, ik weet wie ik ben. Weet ik wie ik ben? Ja, ik weet wie ik ben. Ik heb een mooie naam, van achter en vooraan.

Nadere informatie

Alcohol, Roken en opvoeding

Alcohol, Roken en opvoeding Alcohol, Roken en opvoeding Uw kind in klas 1 van het voortgezet onderwijs Als kinderen naar het voortgezet onderwijs gaan, verandert er veel in hun leven. Ze krijgen andere interesses en hun vriendengroep

Nadere informatie

Kwaliteit van leven Een hulpmiddel bij de voorbereiding van een zorgplan

Kwaliteit van leven Een hulpmiddel bij de voorbereiding van een zorgplan Kwaliteit van leven Een hulpmiddel bij de voorbereiding van een zorgplan De zorg en begeleiding van mensen met een verstandelijke beperking moet erop gericht zijn dat de persoon een optimale kwaliteit

Nadere informatie

Analyse Ouderenquête Freinetschool O.B.S. de Piramide

Analyse Ouderenquête Freinetschool O.B.S. de Piramide Analyse Ouderenquête Freinetschool O.B.S. de Piramide Uitgegeven en teruggekomen enquêtes Aantal uitgegeven enquêtes Aantal teruggekomen enquêtes Aantal 50 29 Percentage 100% 58% 1. Vindt u samenwerking

Nadere informatie

U in het middelpunt Die migraine hè Levenservaring verzilveren

U in het middelpunt Die migraine hè Levenservaring verzilveren Welzijn op recept Welkom bij SWOA. Uw huisarts heeft u met ons in contact gebracht. De dokter kan u op dit moment geen passende behandeling (meer) bieden. Toch voelt u zich niet lekker, of heeft u pijn.

Nadere informatie

Ontdek je kracht voor de leerkracht

Ontdek je kracht voor de leerkracht Handleiding les 1 Ontdek je kracht voor de leerkracht Voor je ligt de handleiding voor de cursus Ontdek je kracht voor kinderen van groep 7/8. Waarom deze cursus? Om kinderen te leren beter in balans te

Nadere informatie

THEMA SOCIAAL-EMOTIONELE ONTWIKKELING Kern Subkern 0-4 groep 1-2 groep 3-6 groep 7-8 Onderbouw vo Bovenbouw vmbo Bovenbouw havo-vwo

THEMA SOCIAAL-EMOTIONELE ONTWIKKELING Kern Subkern 0-4 groep 1-2 groep 3-6 groep 7-8 Onderbouw vo Bovenbouw vmbo Bovenbouw havo-vwo Kern Subkern 0-4 groep 1-2 groep 3-6 groep 7-8 Onderbouw vo Zelf Gevoelens Verbaal en non-verbaal primaire gevoelens beschrijven en uiten. Kwaliteiten Verbaal en non-verbaal beschrijven dat fijne en nare

Nadere informatie

Vragenlijst Prettig Schoolgaan versie voor de onderbouw van het voortgezet onderwijs

Vragenlijst Prettig Schoolgaan versie voor de onderbouw van het voortgezet onderwijs Vragenlijst Prettig Schoolgaan versie voor de onderbouw van het voortgezet onderwijs Inleiding Hieronder staan een aantal vragen. De vragen gaan allemaal over de middelbare school. Jij gaat de vragen beantwoorden.

Nadere informatie

Bevriend met Bram of met een autist

Bevriend met Bram of met een autist Bevriend met Bram of met een autist Eerste druk, januari 2010 2010 Nanno Ymus isbn: 978-90-484-0990-7 nur: 283 Uitgever: Free Musketeers, Zoetermeer www.freemusketeers.nl De namen, plaatsen en gebeurtenissen

Nadere informatie

- coördinator doorstart Eindhoven - consulent Humanitas district Zuid

- coördinator doorstart Eindhoven - consulent Humanitas district Zuid Lucie Nijskens Wim Rasker - coördinator doorstart Eindhoven - consulent Humanitas district Zuid Wat is doorstart? Preventief programma gericht op opvoedings- en gezinsondersteuning voor gezinnen met schoolgaande

Nadere informatie

Hanke de Kock & Marianne de Bruijn

Hanke de Kock & Marianne de Bruijn Hanke de Kock & Marianne de Bruijn 16 januari 2012 Erasmus Universiteit Rotterdam 16 januari 2012 1 Wie zijn wij? Marianne Bedrijfseconomie UVA 11 jaar organisatieadviseur bij KPMG 5 jaar freelance adviseur

Nadere informatie

Samenvatting tevredenheidsmeting ouders

Samenvatting tevredenheidsmeting ouders Samenvatting tevredenheidsmeting ouders Hierbij ontvangt u van mij een samenvatting van de uitkomsten van de tevredenheidsmeting, die begin november is afgenomen. We hebben deze in het team en met de MR

Nadere informatie

Geachte ouders/ verzorgers, Nieuwsbrief oktober 2015

Geachte ouders/ verzorgers, Nieuwsbrief oktober 2015 CBS De Bron/ Christinaplaats Christinaplaats 1 3223XE Hellevoetsluis Telefoonnummer 0181 313638 E- mail: info@cbsdebron.vcodekring.nl Website: www.cbs-debrug.nl Nieuwsbrief oktober 2015 Geachte ouders/

Nadere informatie

Klanttevredenheidsonderzoek. Ouders

Klanttevredenheidsonderzoek. Ouders Klanttevredenheidsonderzoek Ouders - 2017 Vraag 1: Wat voor cijfer zou u Columbus willen geven? Ons gemiddelde is een 8,3! Het onderzoek is 51 keer verstuurd en maar liefs 39 keer Ingevuld retour gekomen,

Nadere informatie

Wat doen jongeren op internet?

Wat doen jongeren op internet? Hoofdstuk 1 - Oefening 17 - Leesdossier Opdracht 1 Lees de tekst Wat doen jongeren op internet? U gebruikt op de leeskaart Zoekend lezen. Beantwoord daarna de vragen. Leeskaart Zoekend lezen Wat doen jongeren

Nadere informatie

Voorbereiding assessment

Voorbereiding assessment Voorbereiding assessment 1. Zelfportret gemaakt door malou... 1 2. Samenvatting... 3 3. Zelfportret door een docent... 5 4. Zelfportret door Slc er... Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. 5. Aanvullende

Nadere informatie

Onderzoek naar het cluster 4 onderwijs: kinderen en hulpverlening. Drs. R. Stoutjesdijk & Prof. Dr. E.M. Scholte M.m.v. drs. H.

Onderzoek naar het cluster 4 onderwijs: kinderen en hulpverlening. Drs. R. Stoutjesdijk & Prof. Dr. E.M. Scholte M.m.v. drs. H. Onderzoek naar het cluster 4 onderwijs: kinderen en hulpverlening Drs. R. Stoutjesdijk & Prof. Dr. E.M. Scholte M.m.v. drs. H. Leloux-Opmeer Voorwoord Inhoudsopgave Een tijd geleden hebben Stichting Horizon

Nadere informatie

NTERVIEW. In Bedrijf.Bite Coaching, loopbaan & studiekeuze. Doen waar je goed in bent

NTERVIEW. In Bedrijf.Bite Coaching, loopbaan & studiekeuze. Doen waar je goed in bent NTERVIEW In Bedrijf.Bite Coaching, loopbaan & studiekeuze Doen waar je goed in bent Ieder mens moet regelmatig keuzes maken. Dat begint al met de keuze voor een bepaalde school, een studie of een opleiding.

Nadere informatie

Werken in een andere sector of branche: iets voor u?

Werken in een andere sector of branche: iets voor u? Werken in een andere sector of branche: iets voor u? Uw hele loopbaan blijven werken in dezelfde sector of branche? Voor veel werknemers is het bijna vanzelfsprekend om te blijven werken in de sector of

Nadere informatie

Omgaan met gedrag op Basisschool De Bareel

Omgaan met gedrag op Basisschool De Bareel 1. Uitgangspunten gedrag Omgaan met gedrag op Basisschool De Bareel Schooljaar 2013 Inhoud 2. Preventief handelen om te komen tot gewenst gedrag 3. Interventies om te komen tot gewenst gedrag 4. Stappenplan

Nadere informatie

!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!! Uitgave van Stichting Be Aware Januari 2015 WIL JE MINDER GAMEN?

!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!! Uitgave van Stichting Be Aware Januari 2015 WIL JE MINDER GAMEN? Uitgave van Stichting Be Aware Januari 2015 WIL JE MINDER GAMEN? Je vindt dat je teveel tijd doorbrengt met het spelen van games. Je beseft dat je hierdoor in de problemen kunt raken: je huiswerk lijdt

Nadere informatie

Inleiding. Autisme & Communicatie in de sport

Inleiding. Autisme & Communicatie in de sport Sanne Gielen Inleiding Starten met een nieuwe sport is voor iedereen spannend; Hoe zal de training eruit zien? Zal de coach aardig zijn? Heb ik een klik met mijn teamgenoten? Kán ik het eigenlijk wel?

Nadere informatie

1. Hoeveel uur per week zaten jongeren op internet in 2009?

1. Hoeveel uur per week zaten jongeren op internet in 2009? Hoofdstuk 1 - Oefening 17 Leesdossier Opdracht 1 Lees de tekst Wat doen jongeren op internet? U gebruikt de leeskaart: zoekend lezen. Beantwoord daarna de vragen. Wat doen jongeren op internet? Onder 13-

Nadere informatie

Wiekslag Speciaal. Vanuit het kamertje

Wiekslag Speciaal. Vanuit het kamertje Wiekslag Speciaal Vanuit het kamertje Uw dochter van vijf vraagt hoe baby's in een buik komen. Uw zoontje van vier laat trots zijn stijve piemeltje zien. Uw 9-jarige moet er ineens niet meer aan denken

Nadere informatie

Beginsituatie. Aanpak

Beginsituatie. Aanpak Ouderparticipatie op school Meedoen kun je leren! Februari Juli 2012 Beginsituatie De aanleiding voor SBO School A 1 om met het project Ouderparticipatie op school Meedoen kun je leren!, aandacht te besteden

Nadere informatie

EERLIJKE MENING: ANONIMITEIT: ONDERDELEN

EERLIJKE MENING: ANONIMITEIT: ONDERDELEN Deze vragenlijst sluit aan op de vragenlijst die je eerder hebt ingevuld over wetenschap en techniek in het basisonderwijs. Door de eerste en de tweede vragenlijst van een groep leerkrachten te vergelijken

Nadere informatie

1 Ben of word jij weleens gepest?

1 Ben of word jij weleens gepest? Onderzoeksresultaten TipHorstaandeMaas.nl Pesten Pesten is van alle generaties. Het kan bijna overal plaatsvinden en is daarom dichterbij dan mensen soms denken 8 1 Ben of word jij weleens gepest? 7 6

Nadere informatie

Presentatie kwalitatief onderzoek beleving respondenten moestuinproject Asten - Someren

Presentatie kwalitatief onderzoek beleving respondenten moestuinproject Asten - Someren Presentatie kwalitatief onderzoek beleving respondenten moestuinproject Asten - Someren Dia 1: Hallo allemaal en welkom bij mijn presentatie. Ik heb onderzoek gedaan bij Moestuin d n Erpel in Someren.

Nadere informatie

De kwaliteit van educatieve activiteiten meten. Universiteitsmuseum Utrecht

De kwaliteit van educatieve activiteiten meten. Universiteitsmuseum Utrecht De kwaliteit van educatieve activiteiten meten Universiteitsmuseum Utrecht De kwaliteit van educatieve activiteiten meten Universiteitsmuseum Utrecht Claudia de Graauw Bo Broers Januari 2015 1 Inhoudsopgave

Nadere informatie

ALCOHOL EN OPVOEDING UW KIND OP HET VOORTGEZET ONDERWIJS DE GEZONDE SCHOOL EN GENOTMIDDELEN. Folder Alcohol en opvoeding.indd 1 27-07-2011 13:42:29

ALCOHOL EN OPVOEDING UW KIND OP HET VOORTGEZET ONDERWIJS DE GEZONDE SCHOOL EN GENOTMIDDELEN. Folder Alcohol en opvoeding.indd 1 27-07-2011 13:42:29 ALCOHOL EN OPVOEDING UW KIND OP HET VOORTGEZET ONDERWIJS DE GEZONDE SCHOOL EN GENOTMIDDELEN Folder Alcohol en opvoeding.indd 1 27-07-2011 13:42:29 ALCOHOL EN OPVOEDING Als kinderen naar het voortgezet

Nadere informatie

ATTRIBUEREN OF TOESCHRIJVEN

ATTRIBUEREN OF TOESCHRIJVEN ATTRIBUEREN OF TOESCHRIJVEN De meeste mensen, en dus ook leerlingen, praten niet alleen met anderen, maar voeren ook gesprekken met en in zichzelf. De manier waarop leerlingen over, tegen en in zichzelf

Nadere informatie

Inhoud. 1 Wil je wel leren? 2 Kun je wel leren? 3 Gebruik je hersenen! 4 Maak een plan! 5 Gebruik trucjes! 6 Maak fouten en stel vragen!

Inhoud. 1 Wil je wel leren? 2 Kun je wel leren? 3 Gebruik je hersenen! 4 Maak een plan! 5 Gebruik trucjes! 6 Maak fouten en stel vragen! 1 Wil je wel leren? Opdracht 1a Wat heb jij vanzelf geleerd? 7 Opdracht 1b Van externe naar interne motivatie 7 Opdracht 1c Wat willen jullie graag leren? 8 2 Kun je wel leren? Opdracht 2a Op wie lijk

Nadere informatie

Aan de slag met de Werk Ster!

Aan de slag met de Werk Ster! Aan de slag met de Werk Ster! Werk Ster Copyright EgberinkDeWinter 2013-2014 Werk Ster Stappen naar werk De Werk Ster helpt je duidelijk te krijgen waar jij op dit moment staat op weg naar werk. Je krijgt

Nadere informatie