Ontmoet Iggy, Sea rex, Tassie, Luna en Lily. Persdossier

Transcriptie

1 Vijf Topstukken in het Museum voor Natuurwetenschappen in Brussel Ontmoet Iggy, Sea rex, Tassie, Luna en Lily Persdossier In het kader van de 100masters actie #100 masters van 18 mei tot 27 augustus 2016 Van 18 mei tot 27 augustus

2 De Iguanodons van Bernissart ( Iggy ) Dinosauriërs ontdekt in België (tussen Doornik en Bergen) Hun ontdekking in 1878 blijft, tot op vandaag, een wereldwijde primeur! Onze supersterren De Galerij van de Dinosauriërs (zaal 04) van 3000 m² biedt onderdak aan de iguanodons, een nationale schat, Belgisch erfgoed van onschatbare waarde. Het zijn de originele fossielen en ze zijn 125 miljoen jaar oud! Ze worden door niets overtroffen. Eerst en vooral omdat ze authentiek zijn: het zijn de echte skeletten! Bovendien gaat het nog steeds om de grootste ontdekking van dinosauriërs ooit. Ze werd nog nooit geëvenaard. Niet alleen werden er meerdere volledige skeletten van één soort samen gevonden; maar is de kwaliteit van de fossielen ook buitengewoon. Aldus Pascal Godefroit, paleontoloog van het Museum. Het verhaal begint eind maart 1878 in de Sint-Barbaraput van de steenkoolmijn in Bernissart. Mijnwerkers waren er 322 meter onder de grond een gang aan het graven, toen ze op een met klei gevulde verzakking stootten. Ze beslisten er dwars doorheen te graven en vonden na enkele dagen met goud gevulde boomstammen! Het waren echter iguanodonbeenderen, waarin pyriet zat, een goudglanzend mineraal. Op 12 april 1878 bracht een telegram het Koninklijk Natuurhistorisch Museum van België op de hoogte van de ontdekking. Belangrijke ontdekking beenderen in breuk steenkoolmijn Bernissart STOP verbrokkelen door pyriet STOP stuur De Pauw morgen aankomst 8 uur s morgens station van Bergen STOP ik zal daar zijn STOP dringend STOP Gustave Arnaut Deze authentieke fossielen verdienen een schatkist waarin ze volledig tot hun recht komen, en zo door de bezoekers van dichtbij bewonderd kunnen worden. Deze glazen behuizing is voorzien van een ingenieus klimaat- en verlichtingssysteem om de unieke stukken nog beter dan voorheen te beschermen. Negen iguanodons worden gepresenteerd in hun historische kangoeroehouding, rechtopstaand op twee poten. Een tiende skelet, een afgietsel, probeert te ontsnappen uit de kooi op vier poten. Een glazen tunnel, de grote vitrines en de mezzanine laten de bezoekers toe van heel nabij de meest merkwaardige anatomische details te bekijken: de best bewaarde schedel, de handen met de meeste details die 3 functies hebben (lopen, grijpen en verdedigen), de meest complete wervelkolom en borstkas In de kelderverdieping liggen 11 skeletten in de houding waarin ze ontdekt zijn tussen 1878 en 1991, te midden van een zaal die de oorspronkelijke opgravingsite reconstrueert. De historische presentatie, het klankdecor en de atmosfeer voeren de bezoeker mee naar 1878, alsof hij zelf bij de opgraving aanwezig is. Van 18 mei tot 27 augustus

3 Hainosaurus bernardi ( Sea rex ) De grootste en best bewaarde van zijn soort De mosasaurus, koning van de zeeën uit het verre verleden In de kleine, sfeervolle Zaal van de Mosasauriërs (zaal 08), in de kelderverdieping, kunnen de bezoekers enkele elementen uit de mooiste verzameling van mosasauriërs ter wereld ontdekken. Een van de blikvangers in de Zaal van de Mosasauriërs is het bijna volledige skelet van een Hainosaurus bernardi. Dat werd in het Henegouwse dorpje Ciply gevonden. Het dier was ruim twaalf meter lang en is daarmee de tweede grootste mosasauriër die ooit werd opgegraven. De mosasauriërs of 'Maashagedissen' waren reusachtige roofhagedissen van de zee, die aan het einde van het krijt, 90 tot 66 miljoen jaar geleden, leefden. Het Museum voor Natuurwetenschappen is ontegensprekelijk het 'Huis van de Mosasauriërs'. Dinosauriërs op het vasteland, mosasauriërs in de zee In de tijd toen de tyrannosauriërs de continenten domineerden, schuimden de mosasauriërs als gigantische maritieme roofhagedissen de oceanen af Je komt oog in oog te staan met een kaak van 1,6 meter lang (zoals bij de T. rex!), vol vlijmscherpe tanden, gevolgd door het 12,5 meter lange lichaam van deze zeehagedis, een reusachtig roofdier dat kon concurreren met de grootste haaien uit het Krijt. Mosa wat? Wat voor dieren zijn ze? Het zijn fossiele zeereptielen, verwant met slangen en hagedissen Het zijn geen dinosauriërs! Ze kennen geen gelijke in de actuele dierenwereld De mosasauriërs waren even goed aan het leven in zee aangepast als de dolfijnen nu Van 18 mei tot 27 augustus

4 De buidelwolf ( Tassie ) Eerbetoon aan een recent uitgestorven diersoort Het exemplaar in de zaal 250 jaar Natuurwetenschappen (zaal 13) is heel zeldzaam en broos. De luchtvochtigheid en de verlichting in zijn vitrine moeten dus heel goed afgesteld zijn. Daarom gaat het licht pas aan wanneer je dichterbij komt. Deze buidelwolf vertegenwoordigt een verdwenen soort die 80 jaar geleden in Tasmanië* (Australië) nog werd waargenomen. We projecteren een film en foto s uit 1933 van de laatste buidelwolf in gevangenschap. De buidelwolf of Tasmaanse tijger is een Australisch buideldier of beter gezegd dat wás hij. Het laatste exemplaar, een mannetje, stierf op 7 september 1936 in de dierentuin van Hobart op Tasmanië. Vooroordelen en onwetendheid in verband met zijn manier van leven bezegelden zijn lot. Hij moest wel gevaarlijk zijn voor de schapenteelt, want hij was een vleeseter, ging op jacht na zonsondergang en kon zijn muil héél wijd opensperren! Aangespoord door premies ruimden ze hem systematisch uit de weg. Nochtans was hij gemakkelijk te temmen. Het tentoongesteld exemplaar bevindt zich sinds 1871 in onze verzameling: we kregen het van Morton Allport. Deze Australische natuurvorser was lid van diverse wetenschappelijke genootschappen, waaronder de Koninklijke Belgische malacologische, botanische en entomologische verenigingen! Zoektocht naar een levend specimen: buidelwolf of niet? Hoewel de Tasmaanse buidelwolf officieel uitgestorven is, denken vele mensen dat het dier nog steeds bestaat. Zo zou hij regelmatig gezien zijn in Tasmanië, in Australië en zelfs in het Indonesische deel van Nieuw-Guinea, dicht bij de grens met Papoea-Nieuw-Guinea. Er werden beloningen aangeboden aan zij die een bewijs van het bestaan van de buidelwolf konden leveren, maar tot op vandaag heeft nog niemand een spoor gevonden * Tasmanië is een eiland en staat van het Gemenebest van Australië. Het ligt 240 kilometer (150 mijl) ten zuidoosten van het Australische vasteland (bron: wikipedia). Van 18 mei tot 27 augustus

5 Het maansteentje ( Luna ) Fascinatie van de mens voor ruimtereizen en het ontdekken van het universum Basalt: zowel op de aarde als op de maan Het maansteentje in onze Mineralenzaal (zaal 17) is uitzonderlijk, aangezien ons specimen slecht enkele grammen weegt, maar wel van onschatbare waarde is. Het belichaamt de bewondering van de mens voor ruimtereizen en voor de ontdekking van het heelal. Het maansteentje is ook intrigerend: het vormt de basis voor de hypothese dat de maan een afgescheurd stuk van de aarde vormt door een botsing met een meteoriet Het Amerikaanse ruimtevaartprogramma Apollo heeft het mogelijk gemaakt meer dan 382 kg aan stalen van het maanoppervlak naar de aarde mee te brengen. Het inzamelen begon in 1969 met de Apollo 11- missie en Armstrongs eerste stappen op de maan, en eindigde in 1972 met de Apollo 17-missie. Met uitzondering van meteorieten afkomstig van de Maan zijn deze vondsten de enige collectie van geologische monsters van de maan op aarde. Het Museum voor Natuurwetenschappen beschikt over 4 fragmenten maanstof, verzameld tijdens de Apollo 11-missie in 1969, en over 1 stuk basalt afkomstig van de Apollo 17-missie in 1972, dat tentoongesteld is in de Mineralenzaal. Deze stalen, vergezeld van nationale vlaggetjes die naar de maan meegingen, werden aan het Belgische volk door de Amerikaanse president Richard Nixon geschonken als symbool van de verbondenheid van menselijke inspanningen en van de hoop van het Amerikaanse volk op een wereld van vrede. Koning Boudewijn vertrouwde ze in 1973 toe aan het Museum. Het stukje basalt van het Museum is meegenomen uit de maanvallei van Taurus-Littrow, ten zuiden van de Zee der Helderheid, op het zichtbare deel van de maan. Basalt is een vulkanisch gesteente gevormd door de snelle afkoeling van magma. De donkere gebieden van de maan (de zeeën ) zijn gevormd door basalten. Deze soort rots is ook op aarde te vinden. Dezelfde rots is dus zowel op aarde als op de maan aanwezig Is de Maan dan een dochterplaneet van de Aarde? Van 18 mei tot 27 augustus

6 Zeelelies ( Lily, Hollie, Maddie en de andere ) Een zeedier en geen plant, in tegenstelling tot wat zijn naam doet vermoeden Een prachtig fossiel, met veel detail In België ken je ze beter dan je denkt... In onze Galerij van de Evolutie (zaal 09) wordt een uitzonderlijke fossiele plaat tentoongesteld, uit de periode van de dinosauriërs. De plaat is in Duitsland opgegraven en toont volledige zeelelies van kop tot teen. De reële grootte van deze plaat is 3m x 2m. Crinoïden of zeelelies zijn, net als zeesterren en zee-egels, stekelhuidigen. Ze bestaan uit een kalkachtige steel, waaraan beweeglijke armen zitten. Hiermee vangen ze algen, eencelligen, kleine geleedpotigen en larven van ongewervelden die in het water zweven. De armen zijn altijd een veelvoud van 5. Er bestaan heel veel fossiele soorten zoals deze Seirocrinus subangularis: er groeiden hele weiden ervan op de zeebodem. Ze ontstonden in het Cambrium, maar leden verschrikkelijk onder de belangrijkste uitsterving die de aarde gekend heeft. Op het einde van het Perm, ongeveer 250 miljoen jaar geleden, verdwenen ongeveer 70% van alle dier- en plantensoorten die op het land leefden en zelfs tot 95 % van die in de zee. Wat dit fossiel uitzonderlijk maakt, is dat de kalkschijven die het lichaam van het dier vormen samen zijn gebleven. Deze kalkschijfjes kennen we nochtans zeer goed In België vinden we heel kleine fossielen terug, verspreid in de blauwe hardsteen. In de gesteenteleer is de blauwe steen van België een compacte kalksteen gevormd door de verzameling, in een ondiepe en warme zee, van een groot aantal fossielen in een koolstofrijke modder. Het belangrijkste fossiel in de blauwe steen van België is zonder enige twijfel de zeelelie waarvan de partikels (cilindervormige segmenten) de kern vormen van de rots die het de schittering en de fijne haarscheurtjes geeft. Deeltjes van zeelelies in doorsnede in de blauwe steen van België Bron : Van 18 mei tot 27 augustus

7 Perscontact Yannick Siebens, persverantwoordelijke Activiteiten voor het publiek Ontdekkingparcours voor de bezoeker - gratis De vijf topstukken en alle andere Moderne en uitgestorven dieren, zelfs dieren uit de toekomst, fossielen, (buiten)aardse mineralen, mensen en prehistorische objecten Het is duidelijk dat je meer dan één bezoek aan het Museum nodig hebt om alles te kunnen zien! Maar dankzij deze parcours kan je al onze Topstukken ontdekken. De parcours (6-8 jaar en 9-12 jaar) zijn gratis beschikbaar in de buurt van de vestiaire, in het Nederlands, Frans, Engels, Duits, Russisch en Spaans. Rondleiding voor groepen In het Museum geraak je maar niet uitgekeken op de rijke collecties aan dieren, mineralen, fossielen en zelfs jezelf. Maar wil je het overzicht bewaren en niets belangrijks missen, dan vertrouw je het best op deze rondleiding langsheen alle hoogtepunten in de vele zalen van het Museum. De gids voert je niet alleen mee langs gekende topstukken zoals de Iguanodons van Bernissart of de Mammoet van Lier, maar licht ook de sluier van enkele verborgen pareltjes, zoals de zeelelies van Holzmaden, het beentje van Ishango, de Tasmaanse buidelwolf... Je zal merken dat er in elke zaal wel een boeiend verhaal over een (natuur)schat van het Museum te vertellen valt! Rondleiding voor groepen van 15 personen. Reservering op Rondleiding aangepast aan de leeftijd van het publiek. Van 18 mei tot 27 augustus

8 Praktische info Museum voor Natuurwetenschappen Vautierstraat Brussel - Openingsuren Dinsdag tot vrijdag: van 9.30 tot 17 uur Zaterdag, zondag en Belgische schoolvakanties (dinsdag tot zondag): van 10 tot 18 uur Gesloten elke maandag, op 25 december, 1 januari en 1 mei Bereikbaarheid Ons parkeerterrein is klein Gebruik bij voorkeur het openbaar vervoer. Metro: Lijn 1 en 5 halte 'Maalbeek' (uitgang Etterbeeksesteenweg) - Lijn 2 en 6 halte 'Troon' Trein: station Brussel-Luxemburg Bus: 34 en 80 halte 'Museum' / 38 en 95 halte 'Luxemburg' of 'Idalie' Je kan een B-dagtrip (trein + toegang) kopen in elk station: nr. 131 voor individuele bezoekers, nr. 273 voor schoolgroepen. Tarieven (bezoek vaste zalen) Individuele bezoekers: 7 volwassenen / 6 studenten, senioren, Vrienden van het Instituut, personen met een handicap / 4,50 jongeren 6-17 jaar / gratis voor abonnees met jaarkaart vaste tentoonstelling Groepen (vanaf 15 personen) reserveren verplicht op (ook voor picknickruimte) 6 volwassenen / 3 jongeren 2-25 jaar Bezoek en picknickruimte verplicht reserveren: Gratis Kinderen < 6 jaar in gezinsverband ICOM ; leraren op vertoon lerarenkaart ; begeleiders van personen met een handicap Eerste woensdag van de maand vanaf 13 uur (geen reservering) Dino Café Voor een hapje en drankje of iets stevigers, hou je pauze in het Dino Café. Dinoshop Iedereen kan voor een leuk aandenken in onze museumwinkel terecht, die open is tijdens de openingsuren van het Museum. Fotograferen en filmen voor persoonlijk gebruik is toegelaten, zonder flashlicht, zolang het de andere bezoekers niet stoort. Fotograferen en filmen voor professionele doeleinden is enkel toegestaan via de persdienst (Yannick Siebens op , dit nummer niet publiceren aub, enkel voor de pers). Van 18 mei tot 27 augustus