Algemeen Welzijnswerk

Transcriptie

1 Jaarverslag 2014 versterkt welzijn OOST-VLAANDEREN Centrum versterkt welzijn Algemeen Welzijnswerk APRIL V.U.: PATRICK SEYS CAW Oost-Vlaanderen vzw, Visserij 153, 9000 Gent ondernemingsnr

2 Patrick Seys - algemeen directeur Dirk Remy - HR directeur Rita De Vis Regiodirecteur Waas-Dender Alain Slock Regiodirecteur Gent-Eeklo Marc Baele Regiodirecteur Aalst-Zuid-Oost Vlaanderen CONTACT: Verantwoordelijke uitgever: Patrick Seys, Algemeen Directeur CAW Oost-Vlaanderen - Visserij Gent - patrickseys@cawoostvlaanderen.be

3 Voorwoord Investeren in kwaliteit Het eerste werkjaar van CAW Oost-Vlaanderen zit erop. Dit eerste werkjaar na de fusie zal ongetwijfeld gekenmerkt blijven als het jaar van de organisatieontwikkeling en de afstemming van de interne werking over de regio s heen. Dit speelt zich zowel af op het domein van het management als op het terrein van de inhoudelijke werking. Bijgevolg waren we naast alle interne wijzigingen in 2014 ook actief gevat in tal van samenwerkingsprocessen en netwerkontwikkelingen in het brede welzijnswerkveld zoals onder meer de Brede Instap en het crisisnetwerk in Integrale Jeugdhulp, de uitbouw van 1712, onlinehulp, de schuldhulp, In deze ontwikkelingen ligt voor de komende jaren ongetwijfeld een grote uitdaging. Het CAW wil daarbij een belangrijke partner zijn. We worden permanent uitgedaagd door een overheid die op zoek is naar het verhogen van de efficiëntie en de effectiviteit van de ingezette middelen. Dit heeft uiteraard een invloed op onze organisatieontwikkeling. We hebben oog voor een functioneel organisatiebeleid, maar we blijven de focus leggen op het faciliteren en ondersteunen van het uitbouwen van een kwalitatieve hulp- en dienstverlening. Deze interne processen komen minder aan bod in dit jaarverslag. We bleven in 2014 sterk investeren in een kwaliteitsvolle werking en het verzekeren van een divers aanbod aan dienst- en hulpverlening in Oost- Vlaanderen. Getuigen hiervan de personen die een beroep deden op het CAW. In dit jaarverslag gaan we uitvoerig in op het profiel van deze hulpvragers, hun vragen en hoe we hiermee aan de slag gegaan zijn. Veel tijd om te wennen aan onze nieuwe organisatie kregen we niet. Een snel evoluerende samenleving, waarbij maatschappelijke en individuele problemen zich steeds in een gewijzigde vorm aandienen, verplicht ons het CAW-aanbod voortdurend aan te passen om adequaat en gepast te kunnen inspelen op deze problemen. Dit vraagt in de eerste plaats veel energie en inzet van onze medewerkers, maar anderzijds dienen we dit permanente veranderingsproces te faciliteren. In heel wat situaties gebeurt dit samen met andere organisaties, al dan niet uit verschillende sectoren van het welzijnswerk. Verder in dit jaarverslag wordt uitvoeriger ingegaan op enkele van deze uitdagingen. De kracht en de mogelijkheden van CAW Oost-Vlaanderen worden in belangrijke mate bepaald door de inzet, de samenwerking, de ondersteuning en support waarop we kunnen rekenen. Ik denk hierbij aan de support van de medewerkers, de vrijwilligers, de bestuurders, de overheden, de samenwerkingspartners, de donateurs, de sympathisanten, Zonder hun steun en inzet zou CAW Oost-Vlaanderen niet zijn wat het nu is. Hiervoor een welgemeende dank! Tot slot wil ik nog eens terugkomen op de duizenden mensen die een beroep doen op CAW Oost-Vlaanderen. Dit getuigt niet alleen van onze bekendheid als welzijnsorganisatie, maar ook van de vele vragen en problemen waarmee burgers geconfronteerd worden. Dit zijn dikwijls complexe sociale of individuele problemen die te maken hebben met de werking en organisatie van onze maatschappij. We hopen dat dit werkingsverslag een bijdrage kan betekenen in het maatschappelijk debat hierover. Patrick Seys I Algemeen directeur Kris Coenegrachts I Voorzitter

4 CAW Inleiding tot een Centrum Algemeen Welzijnswerk Een CAW is een Centrum Algemeen Welzijnswerk, erkend door het Vlaams ministerie van Welzijn, Volksgezondheid en Gezin. Een CAW biedt deskundige hulpverlening. Iedereen kan er terecht met om het even welke welzijnsvraag. Het CAW is vlot bereikbaar en hulp is altijd gratis. De hulpverlening is vertrouwelijk en vrijwillig, deskundig en gratis. Enkel voor een verblijf in een opvangcentrum wordt een kostprijs aangerekend. Onze hulpverleners zijn gebonden door het beroepsgeheim. Wat bij het CAW verteld wordt, blijft daar. Cliënten mogen erop rekenen dat we discreet en zorgvuldig omgaan met vragen. Om het voor cliënten zo veilig mogelijk te maken (om over iemands situatie te praten) bieden we ook anonimiteit (meer info op Voor elke welzijnsvraag: Zit iemand midden in een echtscheiding? Loopt de bezoekregeling niet vlot? Weet iemand niet meer hoe de eindjes aan elkaar te knopen? Vragen over het gedrag van de eigen kinderen? Staat iemand bijna op straat en weet die niet waarheen? Eenzaam? Zit iemand met persoonlijke dingen in de knoop? Raakt hij of zij niet meer wijs uit de papieren? Slachtoffer van geweld, een inbraak of een ander misdrijf? Is een familielid veroordeeld voor een misdrijf? In het CAW is iedereen welkom met elke vraag. We zijn deskundig op vele terreinen en beschikken over goed opgeleide, professionele hulpverleners die samen met de cliënt naar werkbare oplossingen op zoek gaan. Onze deskundigen helpen om zicht te krijgen op de individuele situatie, helpen bij het vinden van mogelijkheden en oplossingen en bij het maken van keuzes. De cliënt beslist op elk moment wanneer hij of zij geen verdere hulp meer wenst. Info, advies en hulp Op het CAW-Onthaal informeren we mensen, zetten alles samen op een rij en verkennen mogelijke oplossingen en antwoorden. We helpen bij administratie of met praktische problemen. We wijzen er de weg naar diensten en organisaties in de buurt. 4

5 Onze nieuwe CAW-Onthaalfolder kan HELEMAAL gratis besteld worden via Tel.: VOOR IEDEREEN Iedereen kan met elke welzijnsvraag terecht in het CAW. We zijn makkelijk te bereiken op verschillende manieren: Tijdens de openingsuren kan men langskomen met of zonder afspraak. Buiten de openingsuren werken we steeds na afspraak. Info op Bellen kan op het nummer Wij schakelen door naar een CAW in de buurt. Vragen kunnen ook g d worden. Binnen de twee werkdagen worden ze beantwoord. Info op Elke werkdag kan via de website van het CAW gechat worden met een hulpverlener. Er is een chatruimte voor volwassenen en een voor jongeren. Info: Hulp binnen handbereik Soms is er ook meer tijd en ondersteuning nodig. In het CAW hebben we verschillende mogelijkheden om te begeleiden. De cliënt bepaalt rond welke thema s hij of zij wil werken en of die hulp alleen, samen met de partner of met het hele gezin kan. We brengen cliënten ook in contact met andere diensten die beter kunnen helpen. Vragen over misbruik, geweld en kindermishandeling Voor alle vragen over misbruik, geweld en kindermishandeling is er de gratis hulplijn Een professionele hulpverlener bekijkt samen met de beller wat hij of zij kan doen met die bezorgdheid. Meer info: Jongeren Speciaal voor jongeren is er het Jongerenonthaal, beter bekend als het JAC. Zij kunnen daar terecht met al hun vragen; ter plaatse, telefonisch, via mail of op de chat. Voor adressen, telefoonnummers en openingsuren: 5

6 Werkingsverslag 2014 Onze werking in cijfers Verschillende registratiesystemen in het CAW We brengen de werking van CAW Oost-Vlaanderen in beeld aan de hand van onze registratiegegevens. Sinds 2014 werken de meeste van onze hulpverleningsteams met een elektronisch dossier (We-dossier), waarin ook registratiegegevens bijgehouden worden. De medewerkers van het Justitieel Welzijnswerk werken in een apart elektronisch dossier, het GOS. Deze gegevens werden mee in rekening gebracht in onderstaande tabellen. Ten slotte zijn er nog enkele teams (1712 1, VLOCO, crisismeldpunt minderjarigen, inloopcentrum, nachtopvang) die enkel met een registratiesysteem werken; hun cijfers worden apart vermeld. Hoe moet je deze cijfers lezen? De cijfers hebben betrekking op het aantal hulpvragers. Dit zijn dus niet per se unieke personen. Cliënten kunnen zich namelijk meerdere keren per jaar aanmelden met een hulpvraag. Ook het feit dat cliënten anoniem kunnen blijven, maakt het moeilijk een zicht te hebben op het aantal unieke personen, terwijl we kijken naar het aantal hulpvragers. Van iedere persoon die hulp ontvangt worden registratiegegevens bijgehouden in het We-dossier. Hulpvragers kunnen indien gewenst anoniem geholpen worden op CAW-Onthaal en in sommige ambulante begeleidingen. De cliënt wordt enkel bevraagd in functie van zijn hulpvraag en niet omwille van de registratie. Hierdoor blijven een aantal gegevens onbevraagd ( onbekend en missings ). Wie zijn die hulpvragers? CAW Oost-Vlaanderen richt zich tot de gehele bevolking, maar met bijzondere aandacht voor personen en bevolkingsgroepen die een verhoogd risico lopen op verminderde welzijnskansen. De hulpvragers die in 2014 een beroep deden op CAW Oost- Vlaanderen zijn opgenomen in onze cliëntregistratie. Hun spreiding over de regio s wordt in de onderstaande tabel in beeld gebracht. REGIONALE SPREIDING N % GENT - EEKLO (G-E) WAAS - DENDER (W-D) AALST - Z-O-VL (AA-ZOV) We bereiken mannelijke en vrouwelijke cliënten. Van 255 cliënten is het geslacht onbekend. Globaal bekeken voor CAW Oost- Vlaanderen zijn 50,2% van de hulpvragers mannelijk en 48,9 % vrouwelijk. De onderstaande tabel toont verhoudingsgewijs duidelijke regionale verschillen. In de regio Gent-Eeklo stellen we vast dat wij een hoger percentage mannen bereiken. 6 1 De gegevens van 1712 zijn terug te vinden op pagina 17 Hulplijn 1712

7 REGIONALE SPREIDINg man VROUW GENT - EEKLO (G-E) WAAS - DENDER (W-D) AALST - Z-O-VL (AA-ZOV) Leeftijdscategorieën De cliënten die we bereiken situeren zich in alle leeftijdscategorieën, maar het betreft hoofdzakelijk jongvolwassenen (4.055) en volwassenen (17.377). Kinderen bereiken we voornamelijk in de bezoekruimtes, slachtofferhulp en in de opvangcentra die vergezellende kinderen opnemen. Jongeren vinden we overwegend terug bij de JAC s, de bezoekruimtes, slachtofferhulp, de opvangcentra en in de bemiddeling tussen jongeren en ouders. Jongvolwassenen worden geholpen in het JAC/Jongerenonthaal, slachtofferhulp, onthaalteams, justitieel welzijnswerk, crisishulp, opvangcentrum voor jongeren en gezins- en relationele hulpverlening. Ouderen vinden we vooral terug bij het Steunpunt Oudermis(be)handeling, het CAW-Onthaal, slachtofferhulp en het Welzijns- en Relatieteam. LEEFTIJD LEEFTIJD G-E W-D AA-ZOV CAW Kind (-12 jaar) Jongere (12-17 jaar) Jongvolwassene (18-25 jaar) Volwassene (26-59 jaar) Oudere ( jaar) Wanneer we inzoomen op de regio s, stellen we vast dat de regio Gent- Eeklo procentsgewijs minder jongeren (12-17 j.) bereikt en dat we als CAW weinig kinderen en ouderen bereiken. LEEFTIJDSPERCENTAGE G-E W-D AA-ZOV CAW Kind (-12 jaar) Jongere (12-17 jaar) Jongvolwassene (18-25 jaar) Volwassene (26-59 jaar) Oudere ( jaar) 1.4% 3.5% 16.2% 74% 4.9% 100% 2.2% 6.1% 16.8% 67.5% 7.4% 100% 1.8% 7.5% 17.3% 65.4% 8% 100% 1.7% 4.8% 16.6% 70.9% 6% 100% HERKOMST Na verwerking van de variabele origine 2 blijkt dat cliënten uit maar liefst 156 verschillende herkomstlanden afkomstig zijn. De top 5-landen van vreemde origine zijn in volgorde: Bulgarije, Marokko, Turkije, Ghana en Slowakije. ORIGINE G-E W-D AA-ZOV CAW België 61.1% 83.8% 88.1% 71.1% Bulgarije 5.7% 0.1% 0.1% 3.4% Marokko 3.9% 2.6% 2.1% 3.3% Turkije 3.4% 2.2% 0.7% 2.7% 404 kinderen jongvolwassenen jongeren Ghana Slowakije 2.1% 1.4% 0.1% 0.3% 0.1% 0.2% 1.3% 0.9% Andere origines 22.4% 10.9% 8.7% 17.3% 100% 100% 100% 100% volwassenen bejaarden N = 24,480 MISSING/ ONBEKEND = BESTAANSONZEKERHEID Omdat hulpverleners hun cliënten alleen bevragen in functie van hun hulpvraag en niet met het oog op het invullen van de registratie, ver- 2 Land van herkomst van de ouders of grootouders van de cliënt. Dit is een lijst van landen die erkend worden door de VN of Europa. Voor cliënten met dubbele origine geldt de volgende afspraak: indien één van beide ouders Belg is, kiest men het andere land. Indien beide ouders niet-belg zijn en verschillende origine hebben, kiest men één van de twee landen. 7

8 toont de variabele bestaansonzekerheid veel missings. De bestaanszekerheid werd genoteerd bij hulpvragers. Hiervan is 46,5 % bestaansonzeker: het gezin beschikt over geen inkomen of over een inkomen lager dan of gelijk aan het leefloon. BESTAANSONZEKERHEID BESTAANSONZEKERHEDEN > 46.5% CLIËNTEN CAW N % GENT - EEKLO (G-E) % WAAS - DENDER (WDD) % AALST - Z-O-VL (AA-ZOV) % % N = MISSING / ONBEKEND = WOONPLAATS Voor 71 % van onze hulpvragers is de officiële woonplaats gekend ( hulpvragers). Hiervan is 63,1 % gedomicilieerd in Oost-Vlaanderen (16.878). 3,7 % van de cliënten hebben geen domicilieadres of zijn ambtshalve geschrapt. WOONPLAATS G-E W-D AA-ZOV CAW KS Aalst KS Beveren KS Deinze KS Dendermonde KS Eeklo KS Gent KS Geraardsbergen KS Lokeren KS Ninove KS Oudenaarde KS Ronse KS Sint-Niklaas KS Wetteren KS Zottegem Geen dom. - ambsthalve geschrapt Overige Hulpverleningsgegevens: CAW-Onthaal en begeleiding We maken in onze registratie een onderscheid tussen cliënten die het centrum contacteren voor onthaal en vraagverduidelijking ( onthalen) en cliënten die we ambulant of (semi-)residentieel begeleiden (7.000 begeleidingen). De hulpvragers die in 2014 een beroep op ons centrum deden vinden we zowel op onthaal als begeleiding terug. Er zijn cliënten die reeds in 2013 een begeleiding hadden opgestart, deze personen vinden we niet meer terug in de onthaalgegevens van ONTHAAL EN BEGELEIDING Begeleiding: 23% Onthaal: 77% Onthaal is een proces van vraagverheldering dat start bij het eerste hulpverlenend contact en kan uitmonden in directe hulp (info, advies), doorverwijzing, instapgesprek voor vervolgbegeleiding. In de hulpverlening wordt sterk ingezet op het onthaal van de burger. Het onthaal bestaat hoofdzakelijk (73%) uit eenmalige contacten en voor 20% uit 2 tot 5 contacten. CONTACTNAME OP ONTHAAL op bureau telefonisch per mail via chat 8

9 7

10 De meeste contactnames gebeuren nog steeds fysiek op kantoor of telefonisch. % CONTACTNAME 3 G-E W-D AA-ZOV CAW Kantoor (fysiek) Huisbezoek Mobiel Telefonisch 61.8% 1.7% 0.6% 26.4% 33.9% 6.5% 1.4% 39.4% 51.4% 6.4% 1.6% 26.6% 50% 4.3% 1.1% 31.1% 8.6% 17.5% 12.6% 12.5% Andere: SMS, brief, fax, beeldtel. 0.9% 100.0% 1.3% 100.0% 1.4% 100.0% 1.1% 100.0% Vanuit regionaal perspectief valt het hoge percentage kantoorgesprekken op in de regio Gent-Eeklo; in de regio s Waas-Dender en Aalst Zuid-Oost-Vlaanderen daarentegen is er een hogere score bij het aantal huisbezoeken. Van CAW-Onthaal naar begeleiding Het scharniermoment tussen een onthaal en een begeleiding is het instapgesprek, waar de overstap kan gemaakt worden van onthaal naar een meer systematische en doelgerichte hulpverlening op basis van een wederzijds engagement. Begeleiding verloopt gemoduleerd Er liepen begeleidingsmodules in 2014: meestal wordt er per begeleiding één typemodule ingezet. Soms wordt er ook een tweede module ingezet. We registreerden 41 verschillende modules samengevat in de onderstaande tabel. MODULES BEGELEIDINGEN Justitiële begeleidingen Bezoekruimte en kinderbezoek De ambulante begeleidingen zijn begeleiding basisrechten, individuele begeleidingen en crisisbegeleidingen, begeleiding psychische problemen, relatie- en gezinsbegeleiding, financiële begeleidingen, bezoekruimte, begeleiding slachtofferschap en woonbegeleidingen. De justitiële begeleidingen betreffen de leerprojecten, de hulpverlening aan seksueel delinquenten en de begeleiding van de gedetineerden in de gevangenis en hun naaste omgeving. De residentiële begeleidingen zijn integrale begeleidingen van mannen, vrouwen, gezinnen en koppels met of zonder kinderen gecombineerd met opvang. De typemodule opvang van kinderen van ouders in een opvangsituatie bedraagt 127. De residentiële begeleiding van slachtoffers van partnergeweld werd opgenomen onder de rubriek begeleiding slachtofferschap en IFG (intra-familiaal geweld). Problematieken We werken rond een brede waaier aan problematieken. In 2014 springen volgende thema s (in volgorde van grootteorde) in het oog: geestelijk welzijn/geestelijke gezondheid 5 (8.730 hulpvragen), dak- en thuisloosheid (8.041 hulpvragen), financiële problemen (5.789 hulpvragen), gezinsrelaties (4.607 hulpvragen), partnerrelatie (3.908 hulpvragen). Begeleiding basisrechten Individuele en crisisbegeleiding Begeleiding psychische en persoonlijke problemen Relatie- en gezinsbegeleiding Financiële begeleiding Woonbegeleidingen Residentiële begeleidingen Begeleiding slachtofferschap en IFG GEESTELIJK WELZIJN - GEESTELIJKE GEZONDHEID HULPVRAGEN > GENT - EEKLO > WAAS - DENDER > AALST - ZUID-OOST-VLAANDEREN Veel mensen stapten in 2014 naar het CAW met problemen betreffende hun geestelijk welzijn: hulpvragen Chatgesprekken werden in een apart programma geregistreerd. Hierdoor beschikken we slechts over het totaal aantal chats en kunnen geen cliënt- en hulpverleningsgegevens genereren. 4 Van de begeleidingen werd van 416 geen typemodule geregistreerd.

11 Hieronder vallen o.m. verwerkingsproblemen, stress en draagkracht, middelengebruik, zelfbeleving en identiteit, gedragsproblemen, contact met anderen, stemmingsproblemen, REGIO % ONTHAALVRAGEN % BEGELEIDINGEN G-E 25.5% 42.9% W-D 34.2% 31.4% AA-ZOV 22.5% 30.7% 27.1% 36.9% Problemen in verband met het geestelijk welzijn komen verhoudingsgewijs het meest aan bod tijdens de begeleiding: in 36,9 % van ons begeleidingsmodules. Ook op het CAW-Onthaal besteedt men veel aandacht aan deze problematiek, met een uitschieter in de regio Waas-Dender. DAK- EN THUISLOOSHEID DAK- EN THUISLOOSHEID FINANCIËLE PROBLEMEN FINANCIËLE PROBLEMEN HULPVRAGEN > GENT - EEKLO > WAAS - DENDER > AALST - ZUID-OOST-VLAANDEREN We richten ons op maatschappelijk kwetsbaren, dus is het niet verwonderlijk dat heel wat cliënten van het CAW ook financiële problemen ervaren. Het betreft onder andere geen of een te laag inkomen, administratieve problemen, problemen met een uitkering, budgetteringsproblemen, schulden, juridische vragen rond consumentenrecht, REGIO % ONTHAALVRAGEN % BEGELEIDINGEN G-E 17.4% 35% W-D 10.8% 26.7% AA-ZOV 16.6% 34.5% 15.7% 32.5% Het percentage financiële problemen scoort het laagst in regio Waas- Dender zowel qua onthaal als begeleiding. Gezins- en relatieproblemen HULPVRAGEN > GENT - EEKLO > WAAS - DENDER > AALST - ZUID-OOST-VLAANDEREN De CAW s hebben historisch een uitgebreid aanbod voor dak- en thuislozen. Het is dan ook niet verwonderlijk dat dak- en thuisloosheid als problematiek bij ons hoog scoort. REGIO % ONTHAALVRAGEN % BEGELEIDINGEN G-E 36.9% 25.9% W-D 14.3% 5.6% AA-ZOV 17.9% 21.7% 28% 23.2% Wanneer we inzoomen op de regio s, stellen we vast dat de regio Gent- Eeklo procentsgewijs meer personen met een dak- en thuisloosheidsproblematiek bereikt op het Onthaal. GEZINSRELATIEPROBLEMEN HULPVRAGEN > GENT - EEKLO > WAAS - DENDER > 948 AALST - ZUID-OOST-VLAANDEREN Problemen op het vlak van gezinsrelaties komen ook vaak voor, meestal in combinatie met andere problemen (opvoedingsvragen, problemen van kinderen na scheiding, ouderschap na scheiding, co-ouderschap, gebrek aan pedagogische vaardigheden en pedagogische onmacht, probleemgedrag bij kinderen, gebrek aan regels, problemen in een nieuw samengesteld gezin, gebrek aan afstemming tussen ouders, draagkracht moeder, ) REGIO % ONTHAALVRAGEN % BEGELEIDINGEN G-E 10.5% 22.5% W-D 17.4% 29.4% AA-ZOV 13.6% 25% 12.7% 25% 5 Voorheen werd deze variabele psychische problemen genoemd, maar de term werd veranderd om verwarring met psychiatrische problemen te vermijden. Het gaat onder andere over verwerkingsproblemen, stress en draagkracht, middelengebruik, zelfbeleving en identiteit, gedragsproblemen, contact met anderen, stemmingsproblemen, 11

12 PARTNERRELATIE RELATIEPROBLEMEN 70% 60% MELDER 60% HULPVRAGEN > GENT - EEKLO > WAAS - DENDER > 758 AALST - ZUID-OOST-VLAANDEREN Heel wat cliënten vragen hulp en ondersteuning bij partnerrelatieproblemen. De vragen zijn zeer divers en vaak gecombineerd met andere problemen. De relatieproblemen hebben o.m. betrekking op de partnerrelatie, relatiebeëindiging, scheiding, verstoorde relatiepatronen, rolconflicten en communicatieproblemen, partnergeweld, invloed van een individueel probleem van een partner op de relatie, beslissingsproces, relatievorming, partnerkeuze, zwangerschap, REGIO % ONTHAALVRAGEN % BEGELEIDINGEN G-E 10.8% 16.6% W-D 13.8% 20.4% AA-ZOV 12% 16.5% 11.9% 17.7% Relatieproblemen scoren doorheen het CAW het hoogst in de begeleiding. ANDERE REGISTRATIES VLOCO (Vlaams Ondersteuningscentrum Ouderenmis(be)handeling) Het Vlaams Ondersteuningscentrum Ouderenmis(be)handeling (VLO- CO) is een expertisecentrum dat burgers en professionelen sensibiliseert over ouderenmis(be)handeling om deze problematiek bespreekbaar te stellen en te voorkomen. Doorgaans wordt VLOCO gecontacteerd wanneer een situatie onhoudbaar is en er sterke bezorgdheden heersen omtrent het welzijn van een oudere. Van VLOCO verwacht men dan verduidelijking van de mogelijke stappen die kunnen ondernomen worden. In 2014 vormden hulpverleners en intermediairen de grootste groep melders (63 %), gezien we alle vragen van burgers omtrent ouderenmis(be)handeling naar 1712 doorverwezen. FREQUENTIE FREQUENTIE 50% 40% 30% 20% 10% 00% % Slachtoffer Partner 7% 7% 5% 4% 1% 2% 3% 1% 1% 85 Dochter Zoon Familie Schoonkind Hulpverlener Politie HULPVERLENINGSVRAAG 201 Anoniem Informatie Advies Interventie Registratie Andere Onbekend Wanneer we de hulpvragen van de melders nader bekijken, blijkt er een duidelijke nood aan informatie en adviesverlening. Wanneer er al heel wat stappen ondernomen zijn en er nood is aan een gespecialiseerd hulpaanbod, kan de vraag naar een interventie gesteld worden. Crisismeldpunt minderjarigen Het Crisismeldpunt minderjarigen Oost-Vlaanderen is een onderdeel van het Crisisteam De Schelp. 24 uur op 24, 7 dagen op 7 kunnen professionelen en/of burgers die zich in een crisissituatie bevinden er via telefoon, mail of ter plaatse terecht. Naast vraagduiding en consult kan het Crisismeldpunt crisishulp inschakelen vanuit verschillende sectoren die een aanbod doen in het hulpprogramma. 12

13 0-12 jaar jaar 18+ Onbekend M V ONBEKEND Inloopcentra Inloopcentra zijn zeer laagdrempelige plaatsen waar overdag ruimte is voor ontmoeting en waar bepaalde diensten (vb. koffie, maaltijden, douches en/of wasmachines) gratis verkrijgbaar zijn of voor betaalbare prijzen. CAW Oost-Vlaanderen heeft inloopcentra in Gent (SOC en Pannestraat) en Sint-Niklaas (Den Durpel). Jongeren (13-17 j.) werden het meest aangemeld bij het Crisismeldpunt. In 37,48 % van de aanmeldingen ging het om een vraag naar consult; daarnaast waren er vooral vragen naar opvang (36,65 %) van de aanmeldingen. VRAAG N % Consult Interventie (I) Begeleiding (B) Opvang (O) Interventie en begeleiding (IB) Interventie en opvang (IO) Begeleiding en opvang (BO) Interventie, begeleiding en opvang (IBO) AANTAL MINDERJARIGEN % 8.38% 11.69% 36.65% 1.57% 1.29% 2.21% 0.74% 100% We merken dat er bij 731 van de minderjarigen consult werd aangeboden. Er was een grote vraag naar opvang; toch werd slechts 10,68 % opvang aangeboden. AANBOD N % Consult Interventie (I) Begeleiding (B) Opvang (O) Interventie en begeleiding (IB) Interventie en opvang (IO) Begeleiding en opvang (BO) Interventie, begeleiding en opvang (IBO) Geen crisishulp geboden AANTAL MINDERJARIGEN % 5.89% 7.00% 10.68% 1.57% 1.57% 2.67% 1.29% 2.03% 100% In 2014 kwamen bezoekers langs in de Gentse inloopcentra. In Den Durpel kwamen er gemiddeld bezoekers langs. SOC en Pannestraat zijn 4 dagen per week open, Den Durpel 2 dagen per week. Aantal in SOC en Pannestraat Aantal mannen Aantal vrouwen Aantal jongeren/kinderen Aantal bezoekers Nacht- en Winteropvang Gedurende het voorbije jaar werd keer opvang geboden in de Nachtopvang in Gent en Aalst. Uit dit aantal kunnen we een grote nood naar nachtopvang afleiden. Gezien de anonimiteit kunnen we niet achterhalen hoeveel unieke personen dit betreft. Op zich een triestige vaststelling want dit betekent dat we er als samenleving niet afdoende in slagen om burgers te verzekeren van één van de meest cruciale basisbehoeften, namelijk huisvesting. CAW organiseert nacht-/winteropvang vanuit humanitaire overwegingen, omdat we niet blind willen zijn voor de problematiek van acute dakloosheid. Daarnaast vinden we de nacht-/en winteropvang een mogelijkheid om daklozen te bereiken en een hulpverleningstraject aan te bieden. Bezetting Nachtopvang Gent Bezetting Winteropvang Gent Bezetting Nachtopvang Plus Gent Bezetting Bed 1 Bad Brood Aalst

14 Na de fusie CAW Oost-Vlaanderen kijkt weer naar buiten De voorbije twee jaar werd zeer intens gewerkt aan de voorbereiding en de ontwikkeling van CAW Oost-Vlaanderen als fusie van de zes Oost-Vlaamse CAW s. Ondanks dit ingrijpende proces zijn we erin geslaagd om onze basisopdracht, namelijk het verzekeren van de eerstelijns dienst - en hulpverlening in Oost-Vlaanderen, te blijven garanderen. Dit zal ook gebleken zijn uit de registratie van duizenden hulpvragen die we in het voorbije hoofdstuk breder hebben geduid. Ondertussen bleven we investeren in het ontwikkelen van een afstemming en samenwerking met andere voorzieningen en sectoren voor tal van thema s en naar diverse doelgroepen en problematieken. In dit hoofdstuk wandelen we door een aantal werven, die ons als CAW na aan het hart liggen en die perspectief bieden om - meestal in samenwerking met anderen- de kwaliteit en effectiviteit van de geboden dienst- en hulpverlening te versterken. Het CAW wil op deze manier een betrouwbare partner zijn om samen met anderen individuele en maatschappelijke problemen te voorkomen en samen met de direct betrokkenen effectief aan te pakken. CAW Oost-Vlaanderen als partner Brede Instap binnen Integrale Jeugdhulp Het onthaalaanbod van het CAW (Algemeen Onthaal en JAC/Jongerenonthaal) is partner in de Brede Instap binnen Integrale Jeugdhulp, naast de inloopteams en de preventieve zorg van Kind en Gezin en de CLB s. Wanneer minderjarigen betrokken zijn, kan men bij deze onthaalteams terecht met alle welzijnsvragen. Als de schoolse problematiek overheerst, zal eerder het CLB betrokken worden als dienst Brede Instap. De onthaalteams bieden vraagverheldering, schatten de nood in en bieden directe hulp indien nodig. Wanneer er nood is aan verdere recht Cijfers van januari en februari ontbreken.

15 streeks toegankelijke hulp, verwijst de onthaalmedewerker de minderjarige naar het meest geschikte aanbod. We hanteren hier het subsidiariteitsprincipe: wordt de nood aan nietrechtstreeks toegankelijke jeugdhulp ingeschat, dan neemt de onthaalmedewerker van het onthaalteam de rol van contactpersoon-aanmelder op. CAW Oost-Vlaanderen zette in 2014 sterk in op de afstemming van de partners binnen de Brede Instap. We vormen graag één front en ontwikkelen één kwaliteitslabel van Vraagverheldering en Onthaal waarop verder kan gebouwd worden door de diensten probleemgebonden hulp en we verwerven hierin een mandaat. Ook ten opzichte van de hulpmodules die rechtstreeks toegankelijk geworden zijn uit VAPH en BJ. We wensen een partnerschap waar duidelijke en bindende afspraken gemaakt worden. CAW Oost-Vlaanderen is van mening dat men het instroombeleid van deze voorzieningen regionaal en intersectoraal moet organiseren. Samen met onze partners willen we meer inzetten op profilering naar de burger en naar intermediairen. CAW Oost-Vlaanderen stelt zich constructief op in het IROJ en werkt enthousiast mee aan regionale en provinciale functionele en structurele netwerken. ZOEK JE MEER INFO ROND BREDE INSTAP EN DE POSITIE VAN CAW OOST-VLAANDEREN HIERIN? CONTACTEER DAN ALAIN SLOCK 15

16 Van Crisisopvang naar Crisishulp Nog een fusie... Sinds 1 januari 2014 werkt CAW Oost-Vlaanderen met 1 centraal meldpunt voor crisishulp aan minderjarigen en hun context voor heel de provincie. Hiervoor hebben we vier regionele crisismeldpunten Integrale Jeugd- Hulp (IJH) tot één provinciaal crisismeldpunt samengevoegd. We hebben dit Meldpunt Crisis IJH aan het bestaande aanbod aan crisishulp van De Schelp toegevoegd; samen met deze fusie hebben we de naam veranderd naar Crisisteam De Schelp. objectieve inschatting gemaakt te worden van de crisis, dit vanuit de verschillende perspectieven van de betrokkenen. Om dit mogelijk te maken beschikt het Crisisteam over de mogelijkheid om een ambulante crisisinterventie aan te bieden. Dit gebeurt in het Crisisteam op de Elyzeese Velden in Gent. 2014: een druk jaar voor het Crisisteam Op 1 maart 2014 werd het crisisteam, naast het crisishulpaanbod binnen een vrijwillig kader, ook bevoegd voor de crisisaanmeldingen waarin de jeugdrechter in hoogdringendheid gevorderd wordt door het Parket Jeugd en Gezin. Dit is een belangrijke uitbreiding van de opdracht van het Crisisteam. De uitstroom uit het crisisnetwerk wordt hier gegarandeerd door een goede samenwerking met de Integrale Toegangspoort. Vanaf juni 2014 is het crisisteam van start gegaan met crisisaanmeldingen binnen een gerechtelijk kader. Dit als uitbreiding van de hoogdringende situaties. Om dit mogelijk te maken diende het crisisnetwerk zijn crisishulpaanbod drastisch uit te breiden. Er werd hiervoor een beroep gedaan op partners binnen de verschillende sectoren IJH. Consult, regie en ondersteuning In het crisismeldpunt IJH komen alle vragen naar crisishulp voor minderjarigen terecht. Het crisismeldpunt biedt professioneel consult aan en kan, waar nodig, een regionaal en intersectoraal uitgebouwd hulpaanbod van crisisinterventie, crisisbegeleiding of crisisopvang activeren. In dat geval neemt het crisismeldpunt de regiefunctie op en staat het in voor de opvolging van de case. Om blijvend verbindend te werken en om de realiteit en perspectieven van de verschillende regio s mee te kunnen nemen in de werking van het Crisisteam werd een voltijdse meldpuntondersteuner in dienst genomen. Haar taak bestaat er voornamelijk in om de contacten met alle partners in het crisisnetwerk te onderhouden. Daarnaast verzorgt ze de bekendmaking van het Crisisnetwerk aan relevante partners en potentiële aanmelders. De meldpuntondersteuner gaat eveneens op zoek naar uitbreiding van het hulpaanbod voor het crisisnetwerk. Het nieuwe decreet IJH stelt dat niet alleen professionelen, maar ook minderjarigen of hun opvoedingsverantwoordelijke zich zelf moeten kunnen aanmelden. Om crisishulp te activeren dient er echter een Vraag naar Crisishulp groeit verder 2014 werd naast een uitbreiding van de opdracht gekenmerkt door een opmerkelijke stijging van het aantal crisisaanmeldingen. We hebben een stijgingspercentage gekend van 83 % in vergelijking met het jaar daarvoor. De verbinding van het crisishulpaanbod ten aanzien van meerderjarigen en het crisismeldpunt IJH heeft geresulteerd in een team dat erin geslaagd is om de toenemende aanmeldingsstroom op een kwalitatieve manier te blijven beantwoorden. Nu de reorganisatie van het crisisnetwerk IJH in 2014 gerealiseerd is, ligt voor CAW Oost-Vlaanderen een volgende uitdaging in het verschiet: de provinciale organisatie van de crisishulp voor meerderjarigen. INFO NODIG OVER CRISISHULP IN OOST-VLAANDEREN OF SPECIFIEK OVER HET AANBOD VAN CRISISTEAM DE SCHELP? CONTACTEER DAN MIEKE VAN DURME miekevandurme@cawoostvlaanderen.be 16

17 1712: de hulplijn voor alle vragen over misbruik, geweld en kindermishandeling Situering In Oost-Vlaanderen organiseren het Vertrouwenscentrum Kindermishandeling en CAW Oost-Vlaanderen gezamenlijk de hulplijn is de hulplijn waar iedereen elke werkdag, van 9 tot 17 uur, gratis en discreet terechtkan met vragen over geweld, misbruik en kindermishandeling. Kinderen, jongeren en volwassenen met vragen over elke vorm van geweld of misbruik. Dus niet enkel vragen over fysiek geweld, maar ook psychisch, economisch of seksueel geweld. Slachtoffers en daders Een equipe van deskundige hulpverleners van het CAW en het Vertrouwenscentrum Kindermishandeling bemant de hulplijn 1712 in Oost- Vlaanderen. Deze equipe is provinciaal georganiseerd en maakt deel uit van het onthaalteam van de regio Waas en Dender. Onze medewerkers van 1712 bieden een volwaardig onthaal: zij nemen voldoende tijd om te luisteren en de vraag duidelijk te krijgen; zij geven informatie over de betekenis van geweld en misbruik en over de wereld van hulpverlening en justitie. Zij geven advies. Zij schatten samen met de beller de risico s in van de situatie en van de acties die ondernomen kunnen worden. Beslissingen worden genomen door de beller, tenzij in gevaarsituaties. Zij kunnen doorverwijzen naar gepaste hulpverlening. Resultaten 8 Aantal meldingen in 2014, overzicht per meldpunt 2014 AANTAL % Meldpunt Antwerpen Meldpunt Brussel Meldpunt Brussel Meldpunt Oost-Vlaanderen Meldpunt Vlaams-Brabant Meldpunt West-Vlaanderen % 2.6% 16.8% 28.9% 17.1% 16.8% 100% De Vlaamse meldpunten 1712 kregen in meldingen. Dit zijn er meer dan in 2013 of een stijging t.o.v van het aantal meldingen met meer 50 %. Per dag zijn dit net geen 14 bellers voor alle Vlaamse meldpunten samen. Het aantal meldingen in Oost-Vlaanderen stijgt significant van 560 in 2013 naar in In 2013 maakte het totaalaantal meldingen in Oost-Vlaanderen 17 % uit van het Vlaamse aantal meldingen. Dit aandeel van Oost-Vlaanderen stijgt in 2014 naar 29 %. Oorsprong van de meldingen in Vlaanderen 2014 MELDENDE INSTANTIE AANTAL % Omgeving van het slachtoffer Omgeving van de dader Onderwijs % 2.5% 1.3% Cultuur Sport Welzijn, gezondheid en gezin Justitiële instanties Onbekend % 0.3% 3.6% 0.1% 2.1% Missing % % Het overgrote deel van de meldingen in Vlaanderen komt uit de omgeving van het slachtoffer: 78 %. De melding komt meestal van het slachtoffer zelf of van de (stief) ouder(s) van het slachtoffer; respectievelijk 33 % en 22 %. Deze meldingen maken meer dan de helft uit van het totale aantal meldingen in Er zijn er geen noemenswaardige verschuivingen t.o.v Het aantal meldingen uit sportclubs en van culturele organisaties en justitiële instanties is zeer beperkt. Dit is ook zo in MELDENDE INSTANTIE AANTAL % Omgeving van het slachtoffer Omgeving van de dader Onderwijs Cultuur Sport % 1.5% 1.3% 0.3% 0.6% 8 Wij nemen deel aan een Vlaamse werkgroep om het registratieprogramma zo aan te passen dat we een betere output krijgen. 17

18 Welzijn, gezondheid en gezin Justitiële instanties Onbekend Missing % 0.1% 3.9% 26.5% 100% De cijfers voor Oost-Vlaanderen zijn gelijklopend met de Vlaamse cijfers. Ook in Oost-Vlaanderen komt het overgrote deel van de meldingen uit de omgeving van het slachtoffer: 63 %. In 2013 bedraagt dit nog 86 %. De melding komt meestal van het slachtoffer zelf of van de (stief) ouder(s) van het slachtoffer. Het aantal meldingen door het slachtoffer zelf ligt in Oost-Vlaanderen hoger dan in Vlaanderen, nl. 35 %. 17 % van de meldingen in Oost-Vlaanderen komen van de (stief)ouder(s). Hier zijn geen noemenswaardige verschillen met Deze meldingen maken meer dan de helft uit van het totale aantal meldingen in Hoofdproblematiek Vlaanderen 2014 De helft van de vragen van de Vlaamse meldpunten hadden in 2014 betrekking op kindermishandeling: 51 % In 73 % betrof het kindermishandeling in een intra-familiale context. Het aandeel vragen m.b.t. kindermishandeling was in 2013 gelijklopend, nl. 53 %. Ook hier voor het overgrote deel in een intra-familiale context. HOOFDPROBLEMATIEK VLAANDEREN AANTAL % Kindermishandeling Geweld tussen minderjarigen Partnergeweld en kindermishandeling Eergerelateerd geweld Geweld tussen volwassenen Oudermishandeling Ouderenmishandeling Verwerkingsproblematiek Andere problematiek Missing % 1.7% 7.5% 0.1% 15.9% 1.0% 4.2% 2.3% 7.6% 8.3% 100% In 2014 waren er 762 personen met een melding van geweld tegen volwassen, of 16%. In 2013 bedroeg het aandeel geweld tegen volwassenen 14%. Hoofdproblematiek Oost-Vlaanderen 2014 Het aandeel geweld tegen volwassenen ligt in Oost-Vlaanderen lager: 4 % tegenover 16 % in Vlaanderen. Het aandeel ouderenmis(be)handeling ligt in Oost-Vlaanderen gevoelig hoger dan in Vlaanderen: 14 % tegenover 1 %. Het totaal van beide problematieken ligt dan weer dicht in elkaars buurt: 18 % in Oost-Vlaanderen tegenover 17 % in Vlaanderen. HOOFDPROBLEMATIEK O-VLAANDEREN AANTAL % Kindermishandeling Geweld tussen minderjarigen Partnergeweld en kindermishandeling Eergerelateerd geweld Geweld tussen volwassenen Oudermishandeling Ouderenmishandeling Verwerkingsproblematiek Andere problematiek Missing % 1.4% 6.1% 0.3% 4.1% 13.6% 4.5% 2.7% 10.3% 11.8% 100% Tot slot is volop in ontwikkeling. Recent kunnen ook slachtoffers van historisch misbruik en slachtoffers van gedwongen adoptie terecht bij de hulplijn Dit stelt onze medewerkers voor grote uitdagingen. Van hen wordt verwacht dat zij expertise hebben over tal van problematieken die gelieerd zijn aan geweld, misbruik en kindermishandeling. We willen ook aan cliënten die bellen of mailen naar 1712 een volwaardig CAW-Onthaal bieden. We moeten dus ook garanderen dat onze 1712 medewerkers - naast hun specifieke deskundigheid - werken vanuit een breed en generalistisch perspectief. Dit is meteen een belangrijke uitdaging voor 2015: hoe kunnen we de verdere ontwikkeling van kennis en methodieken garanderen en hoe kunnen we garanderen dat deze expertise gedeeld wordt? Een werkgroep is reeds gestart om hierrond een antwoord te zoeken. We maken er werk van! VRAGEN OVER DE WERKING VAN 1712? CONTACTEER AGNES ONGHENA agnesonghena@cawoostvlaanderen.be 18

19 19

20 CAW OoST-VLAANDEREN ONDERSTEUNT MEE HET RECHT OP WONEN Gents project Leegstand of hoe leegstaande sociale woningen in afwachting van hun renovatie zinvol gebruikt worden Binnen de Gentse sociale huisvestingsmarkt staan in het kader van nakende renovatieprojecten heel wat sociale woningen leeg. Door een samenwerking met de Stad Gent kregen we de opportuniteit om een aantal van deze woningen tot aan de start van hun renovatieproject op een zinvolle manier te kunnen inzetten. Dit in functie van actuele woonnoden en behoeftes en door er tijdelijk mensen in te huisvesten. CAW neemt de coördinatierol op van het project en treedt op als tussenorganisatie door deze sociale woningen in huur te nemen van de sociale verhuurders om ze dan in gebruik te geven aan kandidaatgebruikers (alleenstaanden of gezinnen) met specifieke woonbehoeften. De toeleiding van de kandidaat-gebruikers gebeurt door een netwerk van partnerorganisaties (woon- en welzijnsorganisaties werkzaam in Gent), die zich engageren om de toegeleide gebruiker verder op te volgen en te begeleiden naar een definitieve woonoplossing. De gebruiker kan in principe maximaal 6 maanden gebruik maken van de leegstaande sociale woning, maar bij het bepalen van de gebruikstermijn wordt er ook wel rekening gehouden met de beschikbare gebruiksperiode van de woning en de individuele situatie van de gebruiker. Ondersteuning door vrijwillige woonbuddy s Eind 2014 werd het project Vrijwillige Woonbuddy s ontwikkeld. Ter ondersteuning van tijdelijke gebruikers van de leegstaande sociale woningen recruteert het CAW ook een groep vrijwillige woonbuddy s. De woonbuddy s kunnen door de partnerorganisaties ingezet worden om de gebruikers te ondersteunen. Enerzijds werken we met woontrainbuddy s die de gebruiker ondersteunen en trainen in het ontwikkelen van zijn woonvaardigheden en (praktische) ondersteuning bieden bij het zelfstandig wonen. Anderzijds werken we met woonzoekbuddy s die gebruikers ondersteunen in hun zoektocht naar een kwaliteitsvolle en betaalbare woning. Dit steeds in samenspraak met de begeleider, Het werken met (woon)buddy s is trouwens niet alleen in opmars in de Regio Gent-Eeklo... Project in de regio Waas-Dender: woonbuddy s voor kwetsbare thuislozen Iemand die dakloos wordt, verliest huis en thuis, vervreemdt van zijn familie en vrienden en kan zijn plaats nog maar moeilijk vinden in de maatschappij. Om dat tegen te gaan of om te keren, zoekt het CAW buddy s. Een buddy is een vrijwilliger die een thuisloze of ex-thuisloze helpt én ondersteunt bij het leggen van sociale contacten. Het Buddyproject Waas-Dender koppelt een vrijwilliger (buddy) aan een (ex-)thuisloze. Zij ontmoeten elkaar regelmatig en zoeken samen hoe de betrokkene contacten kan leggen, onderhouden en behouden. De buddy speelt daarin vooral een stimulerende en ondersteunende rol. Het duo buddy-thuisloze overlegt en plant samen wat het samen wil doen. Wat op het programma staat hangt dus af van interesses en mogelijkheden, persoonlijkheid en leeftijd van de deelnemer. De focus ligt op het samen zijn. De buddy vormt het begin van een totaal nieuw sociaal netwerk voor wie vereenzaamd is. Wie buiten komt leert nieuwe mensen kennen! CAW zorgt voor de professionele begeleiding van de vrijwilligers; de stad Sint-Niklaas gaf middelen om dat sociale netwerk voor thuislozen te helpen uitbreiden. Uitbreiding van ons werking Preventieve Woonbegeleiding naar private huurders en verhuurders Wat is preventieve woonbegeleiding? Het is een kortdurende, aanklampende begeleiding voor kwetsbare huurders die dreigen hun woning te verliezen omwille van huurachterstal, problematische wooncultuur (overlast, vervuilde woonsituatie..), samenlevingsproblemen of omwille van een ontwrichte relatie huurder-verhuurder. De preventieve woonbegeleider zoekt samen met de huurder en de verhuurder naar oplossingen om de woning te kunnen behouden.of als dat niet (meer) lukt, proberen ze finaal dakloosheid te vermijden. Sinds eind 2012 krijgt CAW Oost-Vlaanderen extra middelen vanuit de Vlaamse Overheid om preventieve woonbegeleiding op te zetten bij sociale huurders en verhuurders. Vanuit goede praktijken als proactieve woonbegeleiding in Zuid-Oost-Vlaanderen en preventie uithuiszetting in Gent en omdat onderzoek aangetoond heeft dat 80 % van de uithuis- 20