21/04/2016 VVSG 18/04/16 ERFGOED EN DEMENTIE. Herlinde Dely 1. DEMENTIE

Transcriptie

1 VVSG 18/04/16 ERFGOED EN DEMENTIE Herlinde Dely 1. DEMENTIE 1

2 1. DEMENTIE Achteruitgang van cognitieve functies Afname of aantasting van bepaalde regio s in de hersenen Alzheimerdementie Vasculaire dementie Tot 150 verschillende vormen! 1. DEMENTIE 1 Veranderingen in gedrag, taal, 2 Verminderde zelfredzaamheid 3 Cognitieve problemen: vergeten, verwardheid, gebruik van voorwerpen Vergeten is niet willekeurig! 2

3 Wet 1: nieuwe informatie wordt niet meer opgeslagen Wet 2: het oprollend geheugen Herinneringen Vaardigheden 3

4 Mijn schoonmoeder is gestorven in Mijn moeder heeft haar uiteraard goed gekend. Nu nog vraagt ze me soms: Hoe gaat het met Rosalia?. Jamaar ma, zeg ik dan, die is toch al lang gestorven! Dat wist ik niet. Had me dat dan toch gezegd! Lieve, mantelzorger van haar moeder met dementie Mijn man heeft, toen de kleinkinderen jong waren, zeer veel met hen gespeeld. Ze zijn hier bijna grootgebracht. De laatste jaren merk je echter dat hij hen niet meer herkent. Mij herkent hij wel nog en onze eigen kinderen ook. Maar de kleinkinderen neen. Katrien, mantelzorger van haar man met dementie 2. HET BELANG VAN HET VERLEDEN Angst is vaak voorkomende emotie < onvoorspelbare omgeving < confrontatie met niet meer kunnen < moeilijke vragen Wat heb je vanmorgen gegeten? Waarom heb je je radio nu in de koelkast gestopt? Je weet toch nog dat je buurvrouw vorige week op bezoek gekomen is? <-> verleden = vertrouwd gevoel 4

5 2. HET BELANG VAN HET VERLEDEN HET BELANG VAN HET VERLEDEN Oudste herinneringen blijven langst bewaard Vermengen van verleden en heden Denken jonger te zijn Wachten op overleden partner of kinderen Vergeten dat iemand overleden is Kinderen zien als partner of ouders Zichzelf niet herkennen in de spiegel Taal van kindertijd spreken 5

6 Reminiscentie = het systematisch en doelbewust herinneringen ophalen herinneringen Integreren Dialecten Voorlezen Reminiscentie Voelen Muziek Vertellen 6

7 Voorwerp Hooi Foto Vasthouden Ruiken Horen 7

8 is incontinent is mijn naam al lang vergeten neemt acht pillen per dag heeft reuma moet gefixeerd worden in zijn zetel is rolstoelgebonden had een buurtwinkel hield van sociaal contact speelde graag met zijn kleinkinderen kende de naam van elke boom en vogel in Vlaanderen schreef zelf gedichten won verschillende prijzen met zijn raskippen lacht nog steeds graag Competentiegericht Deficiëntiegericht 3. REMINISCENTIE Positieve effecten van reminiscentie Voor de persoon met dementie Zelfwaarde hoger Identiteitsgevoel groter Moeilijk gedrag daalt of kan voorspeld worden Beter sociaal contact Minder depressieve symptomen Geheugen? Voor de mantelzorger Communicatie verbetert Intimiteit verbetert Minder depressieve symptomen Rol als naaste blijft! 8

9 4. TOEPASSING VAN REMINISCENTIE Noden Sociaal isolement Beperkt aanbod voor mensen met dementie Dementievriendelijke gemeenten (VVSG) Inclusiegedachte Sociale meerwaarde creëren Inzetten op actuele maatschappelijke uitdagingen 4. TOEPASSING VAN REMINISCENTIE Nu voornamelijk door professionele zorgverleners Maar ook een rol voor cultureel-erfgoedsector Lokale erfgoedactoren Lokale inbedding Lokale kennis én materiaal Materieel immaterieel erfgoed Ook moderne kunst! 9

10 Voorbeelden in Vlaanderen Dementievriendelijke gidsbeurten In opstart: Brugge Volkskundemuseum Hospitaalmuseum 10

11 Kunst en dementie: de Alzheimer Code 11

12 Erfgoedcellen - reminiscentiekoffers Erfgoedcel BieTerf Roeselare Souvenirs erfgoedcel Brugge Dementievriendelijke gemeente reminiscentiewandelingen Levend geheugen Aalbeke (West-Vlaanderen) Vier wandelingen Prikkelt het geheugen van personen met dementie en andere wandelaars Startpunt: WZC De Weister Award European Foundations Initiative on dementia Contact: deweister@ocmwkortrijk.be (H)Eerlijk op stap in Hasselt en Zonhoven Drie wandelingen Het herinneringspad De zinnenprikkelende wandeling De natuur-lijke wandeling Info: contact@ocmwhasselt.be 12

13 Erfgoedcel CO7 (Westhoek) cinema Nostalgie Voorbeelden uit het buitenland 13

14 Case 1: de REMPOD Pop-up reminiscentiekamer Case 1B: de REM ROOM Een permanente inrichting van je woning, woonzorgcentrum, 14

15 Case 2: DUDLEY Ontlenen van Boxen met oude voorwerpen, kranten, Voorbeeld boxen 1950s 1960s Childhood The Blitz Voorbeeld kranten Daily Express Britain Declares War Daily Sketch Victory in Europe 1945 Puzzels Fotomateriaal per thema Cd s Voorbeeld: Sounds Nostalgic 30 wonderful theme tunes from BBC Radio Boeken op voorschrift voor personen met dementie en hun mantelzorgers Initiatiefnemer: bibliotheken Dudley 15

16 Case 3: A TRIP DOWN MEMORY LANE Pilootproject Reminiscentieboxen met barcode, ontleenbaar als een boek Indien succesvol: 50 boxen, verspreiden via 12 grootste bibliotheken Initiatiefnemer: Nottinghamshire County Council Case 4: HOUSE OF MEMORIES House of Memories is een vormingsprogramma voor mantelzorgers Geeft aan de deelnemers informatie over dementie en leert hen vaardigheden en kennis Vorming aan professionals, familie, kennissen en vrienden, vrijwilligers Biedt tal van bronnen voor reminicentietools aan Initiatiefnemer: National Museums Liverpool My House of Memories (app): 16

17 Workshops erfgoed en dementie Doelgroep: cultureel-erfgoedsector Waar? Hasselt, Roeselare, Dilbeek, Gent, Leuven en Antwerpen Initiatief: FARO (Vlaams Steunpunt Cultureel Erfgoed) Contactpersoon: Bart De Nil 17