BouwKennis Whitepaper. Megatrends in de bouw

Transcriptie

1 BouwKennis Whitepaper Megatrends in de bouw

2 Voorwoord Een toekomstvisie is voor elke ondernemer van belang om de juiste koers te bepalen. Om deze visie te kunnen vormen is het belangrijk dat je op de hoogte bent van de trends die de bouw- en installatiesector de komende jaren gaan vormen. Denk hierbij aan het optimaliseren van het bouwproces en de invloed van inbound marketing. In de BouwKennis rapportage Megatrends in de bouw zijn de belangrijkste negen megatrends voor de bouwketen voor je in kaart gebracht op basis van maar liefst 15 jaar BouwKennis onderzoek. Dit is aangevuld met de inzichten van een speciaal voor dit onderzoek geselecteerd expertpanel; een sectorbreed gezelschap dat zijn mening geeft over de behandelde thema s. Deze whitepaper licht alvast een tipje van de sluier op van de interessante inzichten en visies van dit expertpanel. Heb je vragen over deze whitepaper of wil je meer weten over wat BouwKennis voor jou kan betekenen? Neem dan contact met ons op via de website, of via of Veel leesplezier en inspiratie toegewenst! Boudewijn Goedhart BouwKennis B.V. BouwKennis Megatrends in de bouw 2

3 Inhoudsopgave Colofon Uitgever BouwKennis BV Max Euwelaan MA ROTTERDAM T E info@bouwkennis.nl Uitgever/directeur Boudewijn Goedhart 2 Voorwoord 4 Drivers en trends 5 Themahoofdstukken 5 Type bronnen 6 Experts uit de bouwkolom Verkoop Jacco Ridderhof Maurice van Dijk T BouwKennis Redactie Guido van Beek Chloë Nieuwdorp Marleen Boschman Marketing Carola Heijden Carmen Schrooten Vormgeving Shirrin Vonk Inlichtingen T E info@bouwkennis.nl Bestellingen info@bouwkennis.nl Niets uit deze uitgave mag zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever worden verveelvoudigd of gedupliceerd. BouwKennis Megatrends in de bouw 3

4 Megatrends in de bouw De laatste jaren zijn er in diverse sectoren vrij abrupte systeemwijzigingen opgetreden, ook wel aangeduid als disruptie. Voorbeelden hiervan zijn de introductie van Airbnb in de hotelbranche, Uber in de taxibranche en Spotify in de muziekindustrie. Ook in de bouwsector lijken de laatste jaren een aantal ingrijpende trends te spelen, zoals BIM, ketenintegratie, 3D-printen, total costs of ownership en conceptueel bouwen. Het rapport Megatrends in de Bouw heeft als doel een beeld te schetsen van de bouwsector in Welke systeemwijzigingen zijn er dan opgetreden en waarom? Welke gevolgen heeft dit voor de onderlinge verhoudingen tussen de verschillende spelers in de bouw? Deze vragen staan centraal in dit rapport. Het rapport Megatrends in de Bouw geeft een integrale visie op de bouw in Daarbij komen de volgende thema s aan bod: Vraag Thematiek Wat gaan we bouwen? Bouwopgave (nieuwbouw of renovatie), bouwen als dienstverlening, duurzaamheid, total costs of ownership Hoe gaan we bouwen? Procesoptimalisatie, personeel, BIM, prefab Wie gaat het bouwen? Verschuivingen in de keten, schaalgrootte, competenties Hoe wordt het bekostigd? Hypotheekbeleid, gedrag banken, nieuwe financiering, DBFM(O), leasevormen, van bezit naar gebruik Waar gaan we bouwen? Bouwopgave, verstedelijking, krimp, mobiliteit, herbestemming, bouwlogistiek Voor hoe lang gaan we bouwen? Vergrijzing, immigratie, demontabel bouwen, modulair bouwen Hoe komt de sector over 10 jaar aan werk? E-commerce, inbound marketing, nieuwe aanbestedingsvormen Welke rol speelt technologie in het bouwproces? Big data, augmented reality, configurators en visualisers, nieuwe materialen, chips en sensoren Drivers en trends De denklijn in Megatrends in de Bouw is als volgt opgebouwd. De bouwsector bevindt zich in een bredere context van sociaal-maatschappelijke, economische en technologische ontwikkelingen. Deze ontwikkelingen spelen op het breedst mogelijke niveau en vormen daarmee de macrocontext voor de bouwsector. Deze ontwikkelingen noemen we drivers, aangezien het min of meer autonome ontwikkelingen zijn. Desondanks is er uiteraard veel onderlinge wisselwerking tussen de drivers. Deze drivers geven weer aanleiding tot bepaalde trends binnen de bouwsector. BouwKennis is op basis van een historische inventarisatie van eigen onderzoek, uitgebreid deskresearch en een interne brainstormsessie (in september 2015) tot negen trends in de bouwsector gekomen. Hierbij is rekening gehouden met de twee belangrijke pijlers bouw en marketing, aangezien BouwKennis een organisatie is die het belang van marketinginnovatie in de bouw hoog in het vaandel heeft staan. Het gaat om de volgende trends: 1) Bouwgerelateerde trends: veranderende bouwopgave, duurzaamheid, procesoptimalisatie, personeel in de bouw en bouwlogistiek 2) Marketinggerelateerde trends: klantgerichtheid, e-commerce, big data en inbound marketing BouwKennis Megatrends in de bouw 4

5 Uiteindelijk staat de vraag centraal welke impact deze belangrijkste trends in de bouwsector gaan hebben op de onderlinge rolverdeling in de bouwsector. Dit is de output van het rapport Megatrends in de Bouw. Themahoofdstukken Aan elk van de negen geselecteerde trends in de bouwsector is een apart themahoofdstuk gewijd. Het rapport is verdeeld in twee delen. Deel 1 gaat over de belangrijkste bouwthema s. In het hoofdstuk Veranderende bouwopgave wordt besproken welke veranderingen er zijn aan de vraagzijde naar vastgoed. Op basis van de DESTEP-methode worden de belangrijkste structurele veranderingen in de bouw vertaald naar de gevolgen voor de bouwopgave. Vervolgens wordt in het hoofdstuk Duurzaamheid een schets gegeven van de belangrijkste ontwikkelingen op het gebied van de energietransitie en de consequenties hiervan voor de bouw. Het hoofdstuk Procesoptimalisatie brengt de inefficiënties in het bouwproces in kaart en inventariseert de belangrijkste procesinnovaties. Welke tendensen zien we en wat kan de uitwerking hiervan zijn op de structuur van de bouwkolom? In het hoofdstuk Personeel worden de belangrijkste veranderingen in de bouwkolom doorvertaald naar de gevolgen voor het personeelsbestand: welke consequenties hebben de belangrijkste trends in de bouw voor de opbouw en het competentieprofiel van het personeelsbestand? Het bouwdeel van dit rapport wordt afgesloten met het hoofdstuk Bouwlogistiek. Welke uitdagingen zijn er rondom het logistieke vraagstuk ten aanzien van de toekomstige bouwopgave? Welke oplossingen worden daarvoor aangedragen en welk type bedrijven gaat daarbij het voortouw nemen? Deel 2 van het rapport behandelt de belangrijkste thema s op marketinggebied voor de bouw. Het hoofdstuk Klantgerichtheid is een brede introductie tot de nieuwe marketing in de bouw. De toekomst van bouwmarketing is geheel gecentreerd rondom het inspelen op de wensen van de eindklant. In het hoofdstuk E-commerce wordt een beeld geschetst van de kansen van digitale toepassingen op het verkoopproces. De definitie wordt breed genomen: het gaat niet alleen om online verkoop, maar om alle opties die de technologie biedt om de DMU te beïnvloeden. Vervolgens komt in het hoofdstuk Big Data aan de orde welke marketingopties er zijn voor alle spelers in de bouwkolom met betrekking tot de almaar groeiende pool data die wij tot onze beschikking hebben. In hoeverre gaan partijen in de bouwkolom deze datapool inzetten, waarvoor gaan zij dat doen en welke gevolgen heeft dit voor de sector? Tot slot behandelt het hoofdstuk Inbound Marketing het nieuwe marketinglandschap voor de bouw. De klant staat tegenwoordig aan het roer, veroorzaakt door de ingrijpende transparantie die de digitalisering met zich mee heeft gebracht. Pushmarkting werkt niet meer, dus we zullen een pullstrategie moeten inzetten om de klant te bereiken. Hoe zal dit in zijn werk gaan in de bouw in de komende 10 jaar? Type bronnen De bronnen die zijn gebruikt, zijn bij het tot stand komen van Megatrends in de Bouw zowel kwantitatief als kwalitatief. Enerzijds zijn er kwalitatieve elementen gebruikt uit inzichten die voortkwamen uit interviews met partijen uit alle geledingen van de bouwkolom, anderzijds zijn er kwalitatieve trends uit een uitgebreid deskresearch voortgekomen. Kwantitatieve bronnen die zijn gebruikt, waren enerzijds afkomstig van eigen onderzoek van BouwKennis en/of USP Marketing Consultancy uit de periode 2001 tot en met Jaarlijks worden via vele enquêtes, interviews en modelmatige ramingen unieke data geproduceerd over de bouw-, installatie- en vastgoedsector. Deze inzichten zijn zowel expliciet (in de vorm van een tabel of figuur) als impliciet (genoemd in de lopende tekst) opgenomen in het rapport. Anderzijds zijn er vele externe kwantitatieve bronnen gebruikt, afkomstig van onder andere EIB, CBS, TNO, KPMG enzovoorts. BouwKennis Megatrends in de bouw 5

6 Experts uit de bouwkolom Om een goed beeld te krijgen van de meningen over de belangrijkste trends en de impact daarvan op de verschillende deelbranches, zijn elf experts benaderd uit alle geledingen van de bouwkolom. Belangrijke inzichten of opmerkingen van de elf geïnterviewden rondom een thema, zijn in de lopende tekst van het rapport opgenomen in een kader. Het gaat hierbij om de volgende personen in de volgende deelbranches: Geïnterviewde experts Schakel in de bouw Naam geïnterviewde Bedrijfsnaam Functietitel Datum interview Fabrikant ruwbouw Bert Lieverse VMRG Directeur en Voorzitter Fabrikant afbouw Jarl Langerak VELUX Directeur Marketing en Nederland B.V. Communicatie Fabrikant installatie Babette van Loon Alklima B.V. Operationeel Directeur Architect Marc Koehler Marc Koehler Architect en Eigenaar Architects Aannemer B&U Peter van den Hoogen Breijer Bouw en Business Unit Directeur Installatie Installateur Hayo Meijs Croon Elektrotechniek Programmamanager BIM Groothandel Gertjan de Ruijter Koninklijke Marketing en Jongeneel B.V. E-commerce manager Hoogleraar Marketing John Koster Nyenrode Business Hoogleraar Marketing Universiteit Hoogleraar Bouw André Dorée Universiteit Twente Professor markt- en organisatiedynamiek in de bouw Ingenieurs- en Hans de Jonge Brink Groep/TU Delft Directievoorzitter Brink Groep/ adviesbureau Hoogleraar Vastgoed Ontwikkelaar Friso de Zeeuw BPD/TU Delft Hoogleraar gebiedsontwikkeling/ Directeur nieuwe markten Bron: BouwKennis, 2016 In deze whitepaper worden de experts alvast aan je voorgesteld en kun je alvast een deel van hun visie lezen. Bert Lieverse Bert Lieverse is directeur en voorzitter van de VMRG (Vereniging Metalen Ramen en Gevelbranche). Daarnaast bekleedt hij diverse nevenfuncties, waaronder die van directeur bij Slimbouwen en creative director bij FACE International Facade Community. Hij wordt regelmatig gevraagd om op (internationale) congressen te spreken over trends in de gevelindustrie in het bijzonder en de bouwsector in het algemeen. Bert Lieverse over klantgerichtheid De klant individueel op al z n wensen bedienen, dat vind ik het belangrijkste. Dus niet meer: wij hebben dit voor u gemaakt en u moet blij zijn dat wij daarin zijn geslaagd. Dat vind ik een brevet van onvermogen. Je moet de klant blij en gelukkig maken en houden. En het leuke is, dat merk je als je de hiërarchie van Maslow erbij pakt, dat de bouw zo essentieel is voor het geluk van een klant. Maar wij zitten nog steeds op dat onderste laagje. We bieden een bescherming tegen weer en wind en meer moet hij niet zeuren. Terwijl hij gelukkiger wordt naarmate je hoger in die behoeftepiramide komt. Daar hebben we een geweldige taak liggen. BouwKennis Megatrends in de bouw 6

7 Jarl Langerak Jarl Langerak is sinds 2014 directeur marketing en communicatie bij VELUX Nederland B.V. Daarvoor werkte hij ruim 16 jaar bij dit bedrijf als marketingmanager. In 2012 won hij met het marketingconcept VELUX Club & VELUX Montagepartners de BouwKennis Marketing Jaarprijs. Twee jaar eerder kwam de VELUX lichtkoepel tijdens de uitreiking van de Karwei Management Marketing Award als winnaar uit de bus in de categorie Meest succesvolle introductie. Jarl Langerak over Big Data Het is eigenlijk het koppelen van bronnen en het inzichtelijk krijgen van alle data die nu misschien niet direct relevant lijken. Maar doordat je zaken gaat koppelen, kan daar een schat aan informatie uit naar boven komen, waarmee je klantkennis zult krijgen en dus nog klantgerichter kunt werken. Ik denk dat de grootste horde is dat je in ieder geval het besef moet hebben van het belang, maar dat je tegelijkertijd niet binnen drie weken resultaat moet willen zien. Je moet dus een langertermijnstrategie ontwikkelen, geloven in de mogelijke impact en dit vervolgens agile en met trial and error langzaam gaan proberen. Babette van Loon Babette van Loon is sinds 2010 operationeel directeur bij Alklima B.V. In 2013 behaalde ze haar Master Bedrijfskunde aan de Rotterdam School of Management, Erasmus University op het onderwerp Business Model Innovatie in een Business Ecosysteem. Ze maakt deel uit van het Expertpanel van Duurzaam Gebouwd. Babette van Loon over de circulaire economie De toekomstige bouwopgave staat voor mij in het teken van de circulaire economie. We gaan producten en materialen hergebruiken en zorgen dat grondstoffen hun waarde behouden. Dat brengt veel kansen voor de bouw: meer ketensamenwerking, innovatie, minder grondstoffenverbruik en minder afval. Concreet betekent dit ook het terugdringen van het verbruik van fossiele brandstoffen. Maar het gaat niet alleen om technische innovatie, het is ook een uitdaging om vooral processen anders te organiseren. Alleen gebouwen neerzetten is niet voldoende: de bouw wordt geïntegreerd in een breder maatschappelijk en sociaal vraagstuk. We worden onderdeel van een duurzame investeringsopgave. Dat is een transitie van een tijdperk. BouwKennis Megatrends in de bouw 7

8 Marc Koehler Marc Koehler is architect is eigenaar van architectenbureau Marc Koehler Architects (MKA) en bedenker van 'Superlofts; de grootste collectieve zelfbouw community van Nederland'. Zijn nieuwste project Homelab is de design service die de casco Superlofts van een interieur maatpak voorziet. Hij studeerde Architectural Engineering (voorheen de HTS) aan de Hogeschool van Amsterdam, Stedenbouw aan de Technische Universiteit van Lissabon en Bouwkunde aan de Technische Universiteit Delft. Marc Koehler over projectontwikkeling nieuwe stijl Ik denk dat de transformatieopgave meer dan de renovatieopgave de grootste groeimarkt zal zijn. Er staat gewoon heel veel leeg. Leegstaande bedrijfspanden op voormalige industriële gebieden aan de stadscentra hebben een geweldige positie in het stedelijk weefsel en komen nu vrij voor woningbouw. Een top-down benadering waarin je eerst alles kaal veegt en dan helemaal opnieuw gaat bouwen past ook niet in het duurzame denken van deze tijd. Daarnaast zal je ook nog een stuk nieuwbouw zien, met name rondom de grotere steden. Maar in de toekomst gaat het om plukjes van dertig tot honderd woningen die worden ontwikkeld, in plaats van duizend woningen tegelijk. Het gaat om het ontwikkelen van unieke maatpakken die functioneel flexibel kunnen meebewegen met de tijd, samen met de toekomstige bewoners gecreëerd. Het doorstampen uit de vorige eeuw is in Nederland echt verleden tijd. Peter van den Hoogen Peter van den Hoogen is Business Unit Directeur bij Breijer Bouw en Installatie. Na de opleiding Bouwkunde aan de HTS in Tilburg heeft hij Architectuur en Stedenbouw gestudeerd aan de Technische Universiteit Eindhoven. Via Wilma bouw is hij de praktijk ingegaan en heeft hij via job rotation veel kennis en ervaring opgedaan. Vervolgens heeft hij bij diverse landelijke bouwondernemingen gewerkt, voordat hij in 2014 met zijn huidige functie startte. Peter van den Hoogen over duurzame inzetbaarheid van personeel Duurzame inzetbaarheid van je mensen is hot. Het rekening houden met de specifieke omstandigheden en wensen van medewerkers in de verschillende fasen van hun leven en loopbaan krijgt steeds meer prioriteit binnen het HR-beleid. Goed inzetbare medewerkers op hogere leeftijd kunnen beter inspelen op aanpassing van hun takenpakket, verandering van hun loopbaan en ontwikkelingen in de organisatie. We moeten dus energie steken in het fit houden van onze mensen en zorgen voor goede werkomstandigheden. Ook verandering van spijs middels job rotation zorgt ervoor dat medewerkers niet vastroesten. Richt je op de zaken waar mensen goed in zijn en laat ze daarin excelleren. Kijk welke rol ze daarmee kunnen vervullen. Dan houd je ze ook langer binnen. Er zit zoveel kennis bij de oudere medewerkers dat het essentieel is om ze binnen de sector te houden. BouwKennis Megatrends in de bouw 8

9 Hayo Meijs Hayo Meijs is werkzaam bij Croon Elektrotechniek. Hij studeerde Elektrotechniek aan de Technische Universiteit Eindhoven en is inmiddels jaren werkzaam in de elektrotechnische bouwbranche als engineer, projectmanager en lijnmanager. Sinds drie jaar is hij programmamanager BIM bij TBI. Hayo Meijs over vindbaarheid in ontwerpdatabases Doordat je databases met elkaar kunt koppelen, wordt het thema BIM en inkoop een groter aandachtsveld. Je kunt dan gericht zoeken op specificaties en krijgt als resultaat alle producten die daaraan voldoen. Dan kom je bijvoorbeeld bij twintig leveranciers uit met in totaal vijftig producten die je direct met elkaar kunt vergelijken. Deze kun je niet alleen als producten vergelijken, maar ook op basis van het dienstenpakket dat daarbij wordt geleverd. Ik denk dat een leverancier daarin onderscheidend moet zijn. Als een werkvoorbereider jouw productgamma niet kan vinden in de ontwerpsystemen, dan slaat hij jouw producten gewoon over. Dan kun je als leverancier commercieel gezien nog zo aantrekkelijk zijn dat weet een inkoper wellicht maar omdat de aannemer al verder in het proces is en geen extra kosten meer wil maken, is het commercieel onderhandelen een gepasseerd station. Daar zit dus een risico in voor leveranciers die denken: nou, zo n vaart loopt het niet. Als leveranciers hun e-commerce niet voor elkaar hebben, worden ze gewoon overgeslagen. Zowel de verkoop van de leverancier, als de inkoop van de aannemer moet dus actief in het BIM-proces betrokken zijn. BIM leidt tot een betere ketenintegratie. Gertjan de Ruijter Gertjan de Ruijter is marketing en e-commerce manager bij Koninklijke Jongeneel B.V. Hij studeerde Technische Natuurkunde aan de Universiteit Twente. Tevens behaalde hij zijn MBA aan de Rotterdam School of Management, Erasmus University. De afgelopen 20 jaar heeft hij zich zowel als zelfstandig adviseur als in dienst van grote multinationals bezig gehouden met Business Development, Marketing en Innovatie. Gertjan de Ruijter over online verkopen Het percentage online verkopen, even los van de installatiebranche, is nog laag in de bouw. Als je kijkt naar trends in andere markten is de verwachting dat dit gaat groeien. Een van de redenen waarom het in de installatiebranche wel zo hoog is, is omdat ze daar veel eerder zijn begonnen. Daarnaast heeft de installatiebranche een hogere mate van standaardisatie waardoor het aantal oplossingsroutes per probleem beperkt is. In onze branche is het aantal mogelijke oplossingsroutes om hetzelfde probleem op te lossen veel groter. De toelevering moet daarom toe naar het bieden van oplossingsconcepten. Handelaren moeten daarvoor een slimme selectie maken uit alle leveranciers, waarmee zij een zo goed mogelijke dekking hebben in de gevraagde oplossingen. Dat vraagt om een diepgaand partnerschap tussen handel en fabrikant. Maar om het percentage online verkopen in onze branche op de kortere termijn te laten stijgen, moeten we eerst de basis, dus het overzicht van de actuele voorraad en levertijden, goed op orde hebben. Als we zover zijn, kun je ook veel meer online zaken doen. BouwKennis Megatrends in de bouw 9

10 John Koster John Koster adviseert, publiceert en doceert over commerciële en strategische vraagstukken in onder andere de bouwsector. Hij is als hoogleraar marketing verbonden aan Nyenrode Business Universiteit. Daarnaast is hij voorzitter en managing partner van Holland Consulting Group. Als consultant is hij vooral actief in B2B omgevingen en bij professionele dienstverleners, zowel op nationaal als internationaal niveau. John Koster over inbound marketing We zien in de hele marketing een enorme switch van push naar pull. Dit komt omdat de koper in het inkoopproces veel meer leading is dan voorheen. Hij gaat het internet op en kan gelijk 20 partijen onderling vergelijken. Door die enorme informatiestroom is de macht verschoven van de verkopende naar de inkopende partij. Als verkopende partij kun je dus niet veel anders doen dan zorgen dat je gevonden wordt. Dit doe je niet op de klassieke wervende manier, maar aan de hand van goede content. Het idee van contentmarketing is: als je nou maar veel weggeeft, dan krijg je ook veel terug. Je moet dus zorgen dat je aanwezig bent met bijvoorbeeld een inhoudelijk verhaal over een project dat je hebt afgerond, over een bepaald vraagstuk, enzovoorts. Iets waaruit blijkt dat jij daar bij uitstek deskundig in bent en autoriteit hebt. Dat de klant denkt: Verdorie, die heeft wel een paar mooie dingen gedaan op dat gebied, daar moet ik eens mee in contact komen. Dat is wat inbound marketing is. André Dorée André Dorée is hoogleraar aan de faculteit Engineering Technology van de Universiteit Twente. Thema s waar hij zich mee bezighoudt zijn de concurrentie, samenwerking en innovatie in de bouwsector. Zijn huidige onderzoek richt zich op veranderingen en de adoptie van technologie in de bouwsector. Hij kijkt met name naar het effect van aanbestedingen in de publieke sector op integratie en innovatie. André Dorée over bouwlogistiek Naarmate het bouwproces meer onder druk komt te staan en in elkaar geschoven wordt, betekent dat dat alle schakels veel meer op een bepaald moment moeten reageren. Dus je moet logistiek ook kunnen aansluiten. In elk bouwproces zit in principe speling. Als het iets langzamer gaat dan schuift alles naar achteren. Als iets echter sneller gaat, moet je eigenlijk inschuiven zodat meer speling ontstaat. Als je dan niet inschuift, zie je dat het bouwproces bij de tegenvallers geen ruimte meer biedt om te kunnen reageren. Het bouwproces is toch een proces waarbij alle partijen capaciteiten of onderdelen moeten invlechten. Dat betekent dat je nooit te laat kan komen, omdat je dan niet betrouwbaar bent. Als het kan, moet je daarentegen wel zo snel mogelijk kunnen opschalen om eerder te komen. Als je dan een keer een voordeel hebt, wil je niet wachten, maar gelijk aansluiten. In die tijd kan je andere dingen die langer geduurd hebben weer opvangen. BouwKennis Megatrends in de bouw 10

11 Hans de Jonge Hans de Jonge is sinds 1997 directievoorzitter van Brink Groep. Brink Groep is een groep ondernemingen die actief is op het terrein van management, advies en automatisering in de bouw- en vastgoedmarkt in Nederland. Daarnaast is hij sinds 1991 hoogleraar Vastgoed bij de faculteit Bouwkunde aan de Technische Universiteit Delft en betrokken bij diverse initiatieven voor innovatie in bouw en vastgoed. Hans de Jonge over de levensduur en vraag naar vastgoed De grote uitdaging voor de komende decennia is hoe we het grootste deel van de toekomstige vraag huisvesten in de bestaande voorraad. Dat zal plaatsvinden door transformatie van bestaand vastgoed en het anders gebruiken van bestaande gebouwen. Daarnaast maken we nieuwbouwoplossingen die duurzaam gebruik mogelijk maken doordat er adaptief is gebouwd. Er wordt daarbij expliciet rekening gehouden met de duur en aard van de vraag die er is op een bepaalde plek. Aan het eind van die periode moeten de componenten teruggenomen kunnen worden en voor andere doelen worden ingezet. Dat betekent dat er allerlei strategieën ontwikkeld gaan worden, variërend van semipermanent, demontabel en verplaatsbaar bouwen tot permanente, binnenstedelijke gebiedsontwikkeling van hoge kwaliteit. Het gebruik van materialen databases zal ervoor gaan zorgen dat componenten nieuwe toepassingen krijgen. Er komt een heel gamma van nieuwe diensten en producten. Friso de Zeeuw Friso de Zeeuw is tot 1 mei 2016 directeur Nieuwe Markten bij BPD. Tevens is hij praktijkhoogleraar Gebiedsontwikkeling aan de Technische Universiteit Delft. Daarnaast bekleedt hij momenteel diverse nevenfucties. Zijn loopbaan bestaat al jaren uit een combinatie van functies en activiteiten. Zijn interesse ligt primair op het vlak van bestuur, ruimtelijke inrichting, vastgoed en de rol van markt en overheid daarin. Friso de Zeeuw over de vergrijzing Het is een groot misverstand dat we massaal voor senioren moeten gaan bouwen. Om de zoveel tijd komt deze mythe naar boven. De meeste ouderen willen niet verhuizen. Ze zitten in hun eigen sociale omgeving, het beleid moedigt ook aan dat je thuis blijft wonen en velen zullen pas tussen zes plankjes hun woning verlaten. Dat betekent wel - dat is natuurlijk ook omzet voor de bouwsector - dat aanpassingen aan de woning zullen gaan toenemen. Mijn stelling is altijd dat de traplift een van de grote revoluties in de bouwsector is; die staat symbool voor allerlei aanpassingen in de woning. Er komt een ingrijpende toepassing van zorgdomotica. Daarvan weten we nog niet wat dat allemaal met zich mee gaat brengen, maar ik verwacht daar wel veel van. BouwKennis Megatrends in de bouw 11

12 BouwKennis MEER WETEN? Wat zijn de trends die onze sector de komende jaren zullen vormen? Hoe ziet de bouwketen eruit in 2025? Welke systeemwijzigingen zijn er dan opgetreden en waarom? Welke gevolgen heeft dit voor de onderlinge verhoudingen tussen de verschillende spelers in de bouw? De BouwKennis rapportage Megatrends in de bouw geeft je het antwoord op deze essentiële vragen. Heb je vragen over deze whitepaper of wil je meer informatie over de rapportage Megatrends in de bouw? Schroom dan niet om contact met ons op te nemen via de onderstaande gegevens of ga direct naar onze website OVER ONS BouwKennis helpt al meer dan 10 jaar meer dan bedrijven in de bouw-, vastgoed- en installatiesector bij het maken van de juiste beslissingen. Hoe? Door hen te voorzien van actuele, betrouwbare markt- en marketinginformatie. Hiervoor volgen wij relevante bronnen in de markt op de voet en voeren we zelf uitgebreid marktonderzoek uit. Wij signaleren en onderbouwen hiermee de belangrijkste trends en ontwikkelingen in de markt en voorzien deze van praktische handvatten. WIJ HELPEN ONDER ANDERE MET: Relevante markt- en marketinginformatie Marktcijfers- en prognoses Signaleren van kansen Aanbrengen van focus in jouw strategie Versterken van je netwerk en klantenkring Bijblijven bij trends & ontwikkelingen Onderbouwen van je investeringen MEER INFORMATIE BouwKennis Max Euwelaan MA Rotterdam T W CONTACT Maurice van Dijk E vandijk@bouwkennis.nl T Jacco Ridderhof E ridderhof@bouwkennis.nl T BouwKennis Megatrends in de bouw 12