Wat is wat in het CJG?

Transcriptie

1 Wat is wat in het CJG? Methodieken Producten Organisaties Kaders

2 Inhoudsopgave Activite 5 Advies- en meldpunt kindermishandeling 5 Ambulante hulpverlening 5 Basismodel Centrum voor Jeugd en Gezin 6 Basistakenpakket jeugdgezondheidszorg 0 4 jaar 6 Basiszorg kwetsbare kinderen 6 Beleidsvisie en beleidsplan op hoofdlijnen Proactieve publieke zorg voor de jeugd 7 Bemoeizorg 7 Bureau Jeugdzorg 8 Cardea 8 Centrum voor Jeugd en Gezin 9 Digitaal Dossier Jeugdgezondheidszorg 9 Eén gezin, één plan 10 Eigen Kracht conferentie 11 Elektronisch kinddossier 11 Geestelijke gezondheidszorg 11 GGD 11 Home Start 11 Integrale Vroeghulp 12 Jeugdgezondheidszorg 12 Jeugdmaatschappelijk werk 13 Jeugd Preventie Team 13 Jeugdzorg 13 Jeugd GGZ 13 JSO 14 Kaders integrale JGZ: proactieve publieke zorg voor de jeugd 17 Kwadraad 17 Meldpunt Zorg en Overlast 17 Non-Gebruik 18 Opvoedbureau 18 Opvoedingsondersteuning 18 Ova 19 Overgewicht 19 Pedagogische visie 19 Positief Opvoeden (Triple P) 19 Prenatale voorlichting 20 RAAK 21 RDOG 21 Regionale visie CJG 21 ReSet 21 Schoolmaatschappelijk werk 22 Spraak-taal interventie 22 Stevig Ouderschap 22 Stevig Ouderschap plus 22 Stichting MEE 23 Tijdelijke regeling CJG 23 Verwijsindex risicojongeren / JeugdMATCH 23 Vroegsignalering 24 Weer Samen naar School 24 Wet maatschappelijke ondersteuning 24 Wet op de Jeugdzorg 25 Wet publieke gezondheid 25 Zorg- en Adviesteams 25 Zorgcoördinatie 25 Afkortingenlijst 28 2 Wat is wat in het CJG?

3 Overzicht onderwerpen Algemeen Ambulante hulpverlening Basismodel CJG Centrum voor Jeugd en Gezin Geestelijke Gezondheidszorg Jeugdgezondheidszorg Jeugdzorg Opvoedingsondersteuning RAAK Vroegsignalering Producten/ondersteuningsaanbod Basistakenpakket jeugdgezondheidszorg 0 4 jaar: - uniform deel - maatwerk Non-Gebruik Stevig Ouderschap Bemoeizorg Overgewicht Integrale Vroeghulp Spraak-taal interventie - aanvullende diensten * prenatale gymnastiek Basiszorg kwetsbare kinderen Eigen Kracht conferentie Home Start Jeugd/schoolmaatschappelijk werk Opvoedbureau Reset Stevig Ouderschap plus Methodiek / ondersteunende voorzieningen Digitaal Dossier Jeugdgezondheidszorg Eén gezin, één plan Positief opvoeden (Triple P) Verwijsindex Risicojongeren / JeugdMATCH Zorgcoördinatie (algemeen en specialistisch) Organisaties en samenwerkingsverbanden Activite Bureau Jeugdzorg Cardea GGD (RDOG) JSO Kwadraad Stichting MEE Weer Samen naar School Wat is wat in het CJG? 3

4 Kaders Beleidsplan en beleidsvisie Proactieve publieke zorg voor de jeugd Kaders Proactieve publieke zorg voor de jeugd Pedagogische visie CJG Regionale visie CJG Tijdelijke regeling Brede doeluitkering CJG Wet maatschappelijke ondersteuning Wet op de Jeugdzorg Wet Publieke gezondheid Netwerken en signalering Advies- en meldpunt kindermishandeling Jeugd Preventie Team Meldpunt Zorg en Overlast Zorg- en Adviesteams Zorgnetwerk Overzichten Overzicht kaders voor het CJG Overzicht aanbod in het CJG 4 Wat is wat in het CJG?

5 Activite ActiVite Jeugdgezondheidszorg verzorgt in onze gemeente en in Alphen aan den Rijn, Leiden, Leiderdorp, Nieuwkoop, Rijnwoude en Zoeterwoude de Jeugdgezondheidszorg voor kinderen van 0-4 jaar en hun ouders. De werkzaamheden worden verricht vanuit de consultatiebureaus. Op het bureau wordt de groei en ontwikkeling in de eerste vier levensjaren van kinderen gevolgd en begeleid. De lichamelijke en psychosociale gezondheid wordt beoordeeld en er vindt ontwikkelingsonderzoek plaats. Ouders/verzorgers krijgen voorlichting over voeding, opvoeding en veiligheid en adviezen op maat. De kinderen krijgen eveneens de vaccinaties uit het Rijksvaccinatieprogramma aangeboden. Bezoekadres hoofdkantoor: Simon Smitweg 8 Leiderdorp Postadres: Postbus AC Leiderdorp Telefoon: (071) Fax: (071) Advies- en meldpunt kindermishandeling Het Advies- en meldpunt kindermishandeling (AMK) geeft advies en onderzoekt (vermoedelijke) situaties van kindermishandeling en brengt zo nodig de juiste hulp op gang. Het AMK is de instelling voor iedereen met vragen, zorgen of meldingen over kindermishandeling. Kindermishandeling: Elke vorm van voor de minderjarige bedreigende of gewelddadige interactie van fysieke, psychische of seksuele aard, die de ouders of andere personen, ten opzichte van wie de minderjarige in een relatie van afhankelijkheid of van onvrijheid staat, actief of passief opdringen, waardoor ernstige schade wordt berokkend of dreigt te worden berokkend aan de minderjarige in de vorm van fysiek of psychisch letsel. (bron: Iedereen die zich zorgen maakt over een kind (professionals en privé) en denkt aan kindermishandeling, kan hierover advies vragen bij het AMK. Het AMK gaat na of het kind inderdaad verwaarloosd, mishandeld of misbruikt wordt. Daartoe gaat het AMK in gesprek met het kind, de ouders en met mensen in de omgeving van het kind, die betrouwbare informatie kunnen verstrekken. Zo wordt er overlegd met de huisarts, het consultatiebureau, de school en met andere beroepskrachten die contact hebben met het gezin. Beroepskrachten hebben het recht om zo nodig zonder toestemming van hun patiënt of cliënt - informatie aan het AMK te verstrekken, ook wanneer zij een beroepsgeheim hebben. Op grond van deze informatie vormt het AMK zich een oordeel over de situatie en neemt een besluit over het vervolgtraject dat ingezet moet worden. (bron: Ambulante hulpverlening Ambulante hulpverlening is gulpverlening die niet op een vaste plek wordt geboden. De gesprekken, behandeling of training kunnen thuis, op school of elders worden aangeboden. Wat is wat in het CJG? 5

6 Basismodel Centrum voor Jeugd en Gezin Om de naam Centrum voor Jeugd en Gezin (CJG) te mogen gebruiken, moeten minimaal de volgende taken worden aangeboden: - het basistakenpakket jeugdgezondheidszorg 0 19 jaar (consultatiebureau en GGD) - de vijf functies voor preventief jeugdbeleid die in de Wmo zijn opgenomen: 1. informatie en advies 2. signalering 3. toeleiding naar hulp 4. licht pedagogische hulp 5. coördinatie van zorg in het gezin - schakel met Bureau Jeugdzorg - schakel met het onderwijs (ZAT) Dit is het basismodel Centrum voor Jeugd en Gezin. Basistakenpakket jeugdgezondheidszorg 0 4 jaar Het Basistakenpakket voor de jeugdgezondheidszorg 0 4 jaar is opgesplitst in een uniform deel en een maatwerkdeel. Het uniforme deel bevat zorg die aan elke jeugdige in iedere gemeente moet worden aangeboden. In onze gemeente wordt dit basistakenpakket uitgevoerd door Activite. Het maatwerkdeel is een wettelijk verplicht onderdeel van de JGZ maar de inrichting ervan valt onder gemeentelijke besluitvorming en verantwoordelijkheid. Bij de uitvoering van de producten en activiteiten in het maatwerkdeel heeft de gemeente de vrijheid van keuze over de mate waarin en de wijze waarop de maatwerkproducten worden aangeboden. Uniforme deel Het uniforme deel van het Basistakenpakket wordt aan alle kinderen van 0 tot 4 jaar in de gemeente aangeboden. Hierin kan onderscheid gemaakt worden tussen het eerste huisbezoek, de consulten op het consultatiebureau en de overdracht van de dossiers. De activiteiten die hier vrijwel onlosmakelijk uit voortkomen, zijn de individuele voorlichting, advies en begeleiding tijdens de contactmomenten, het extra huisbezoek, het extra consult, de consultatie van de cb-arts tijdens het verpleegkundig consult, de schriftelijke informatie die wordt uitgereikt/toegestuurd, het telefonisch advies, het inloopspreekuur, en het verpleegkundig spreekuur. Daarnaast wordt het Rijksvaccinatie Programma uitgevoerd. Maatwerkproducten Het uniforme deel dient in alle gemeenten op dezelfde wijze en met dezelfde kwaliteit te worden uitgevoerd. Het maatwerkdeel is het deel waarbij gemeenten de beleidsvrijheid hebben om de uitvoering meer toe te snijden op de behoefte van de jeugdigen uit de eigen gemeente. Per gemeente vindt een specifieke afname van maatwerkproducten af. Onder maatwerkproducten vallen de volgende activiteiten: Non-Gebruik, Stevig Ouderschap, Bemoeizorg, Overgewicht, Integrale Vroeghulp, Spraak-taal interventie, Opvoedingsondersteuning: Oudercursussen en themabijeenkomsten, Zorg Advies Teams en Multidisciplinaire casuïstiek overleggen. Meer informatie over deze producten wordt per onderdeel gegeven. (bron: Basiszorg kwetsbare kinderen De afdeling Basiszorgcoördinatie kwetsbare kinderen (Bkk) van de GGD Hollands Midden helpt kinderen die opgroeien bij ouders met psychiatrische of verslavingsproblemen. Het doel van Bkk is het voorkómen of verminderen van ernstige problemen bij deze kinderen. BKK is daarmee een preventieve activiteit. 6 Wat is wat in het CJG?

7 Het team BKK werkt voor kinderen die in een uiterst kwetsbare positie verkeren doordat ze opgroeien bij (een) ouder(s) met psychiatrische of verslavingsproblematiek. Een aantal van deze kinderen mist daardoor de noodzakelijke basiszorg. Kinderen die in deze situatie verkeren, lopen een aantoonbaar hoger risico om (ernstige) psychosociale problemen te ontwikkelen en hebben een verhoogd risico op kindermishandeling en verwaarlozing. Vanuit BKK wordt gezorgd dat ouders ondersteund worden bij het bieden van basiszorg (zoals gas/water/licht, voeding en medische zorg) aan hun kinderen. Een basiszorgcoördinator coördineert de basiszorg, bekijkt welke hulp een gezin al ontvangt en welke hulp een gezin nog nodig heeft. Zorg aan genoemde gezinnen is intensief en langdurig en heeft vaak het karakter van bemoeizorg. Bkk werkt volgens de afspraken uit 1Gezin1Plan. De kinderen die in zorg zijn bij Bkk worden in JeugdMATCH gezet. (bron: Ook voor informatie en advies Voor hulpverleners en zorgverleners is het mogelijk om (ook anoniem) casussen te bespreken of om een aanmelding voor te bespreken. Als er wel zorgen zijn, maar er is geen hulpverlening aanwezig binnen het gezin, wordt de melding na overleg door het Meldpunt Zorg en Overlast opgepakt. Zij zullen zorgen voor toeleiding naar hulp onder andere via de overleggen over gezinnen met meervoudige problematiek. Beleidsvisie en beleidsplan op hoofdlijnen Proactieve publieke zorg voor de jeugd Regionaal is een visie opgesteld in het kader van proactieve publieke zorg voor de jeugd. Deze visie is de volgende: alle kinderen in beeld en (op) tijd voor elk kind! Binnen de proactieve publieke zorg voor de jeugd komen drie grote beleidsthema s aan bod: - integrale aanbodontwikkeling ijgz; flexibilisering en de knip 0-4/4-19 eruit - de financiering van de ijgz: integrale begroting en kostprijs - de toekomstige organisatie van de ijgz Bemoeizorg Bemoeizorg is zorg dat ongevraagd wordt aangeboden zonder dat er een vrijwillige individuele hulpvraag van de ouder is. Daarnaast is Bemoeizorg een product dat Activite aanbiedt in het kader van maatwerk binnen de jeugdgezondheidszorg 0 4 jaar. Bemoeizorg is het motiveren voor en op gang brengen van ondersteuning en hulpverlening aan kinderen en gezinnen met complexe problematiek. Bemoeizorg betreft extra zorg voor (risico)gezinnen. Het betreft de volgende groepen ouders/verzorgers: - zorgweigeraars : gezinnen die hulp nodig hebben maar niet bij de hulpverlening aankomen. D.m.v. huisbezoeken tracht de verpleegkundige JGZ zicht te houden op de situatie van de kinderen en ouders te motiveren voor verdere hulpverlening. - gezinnen die met een wachtlijst bij de hulpverlening te maken hebben, zoals geïndiceerde zorg door Bureau Jeugdzorg of Basiszorg Kwetsbare Gezinnen. Gedurende de wachtperiode worden nog begeleidende huisbezoeken gebracht om te voorkomen dat deze gezinnen geen enkele vorm van hulp krijgen, terwijl ze die hulp wel nodig hebben. - sociaal en pedagogisch zwakke gezinnen waar de gezinnen waar de verpleegkundige JGZ gedurende langere periode extra huisbezoeken brengt om ouders te ondersteunen in hun rol als opvoeder. Hierdoor kan verwijzing naar hulpverlening voorkomen worden. Wat is wat in het CJG? 7

8 Bureau Jeugdzorg Bureau Jeugdzorg (BJZ) is op grond van de Wet op de Jeugdzorg de toegangspoort voor de gehele jeugdzorg. BJZ verzorgt de indicatie voor hulp aan minderjarigen en hun ouders, begeleidt kinderen, jongeren en ouders of verwijzen hen door naar andere hulpverleners. Taken BJZ: - indicatiestelling - uitvoering van de taken van het Advies- en meldpunt kindermishandeling - uitvoering van jeugdbeschermingsmaatregelen (voogdij, gezinsvoogdij) - jeugdreclassering BJZ is er voor kinderen en hun ouders die hulp nodig hebben bij het oplossen van ernstige opvoed- en opgroeiproblemen. Daarnaast is BJZ verantwoordelijk voor het beschermen van minderjarigen die in hun ontwikkeling worden bedreigd. Verder helpt BJZ minderjarigen die strafrechtelijk zijn veroordeeld, de draad van hun leven weer op te pakken. Als een jongere of een ouder bij Bureau Jeugdzorg aanklopt voor hulp, dan wordt vastgesteld op welke jeugdzorg het kind aanspraak kan maken. Daarbij is een indicatie voor gespecialiseerde hulpverlening mogelijk, maar ook een verwijzing naar een voorliggende voorziening. Waar nodig en mogelijk kan zelf kortdurende hulp (vrijwillig ambulant) worden aangeboden. Naast indiceren voert Bureau Jeugdzorg ook activiteiten uit om specifieke doelgroepen snel te bereiken en hen de nodige hulp of bescherming te bieden, bijvoorbeeld het Advies- en Meldpunt Kindermishandeling en de Kindertelefoon. Ten slotte oefent het Bureau in opdracht van de overheid de (voorlopige) voogdij en gezinsvoogdij uit (jeugdbescherming) en begeleidt het Bureau in opdracht van de overheid jongeren die in aanraking met justitie zijn gekomen (jeugdreclassering). (Bron: Cardea Toegang Indicatie VTH Jeugdreclassering Casemanagement CIT 24 uur pd bereikbaar Kerntaken BJzB Cardea Jeugdzorg is een jeugdzorgorganisatie in de regio Zuid-Holland Noord. Per jaar helpen ruim 400 professionals ongeveer 2000 kinderen en jongeren van 0 tot 23 jaar met ontwikkelings-, gedrags- en gezinsproblemen. De organisatie biedt ambulante hulp, daghulp, 24 uurshulp of combinaties hiervan. Bij de programma s van Cardea wordt het gezin betrokken. Cardea werkt nauw samen met onder andere gemeentelijke instellingen, kinderen jeugdpsychiatrie en (speciaal) onderwijs. Om in aanmerking te komen voor een behandeling bij Cardea is een indicatie van Bureau Jeugdzorg nodig. Cardea kent ook preventieve hulpverlening. Deze hulpverlening kan zonder indicatie van Bureau Jeugdzorg worden aangeboden. De niet-geïndiceerde zorg die Cardea aanbiedt, is bedoeld voor kinderen van 0 t/m 23 om: Schooluitval te voorkomen; Instroom in de jeugdzorg terug te dringen; OTS Voogdij BJz Jeugdbescherming Regulier ITB AMK Aansluiting Lokale veld Onderwijs Kindertelefoon 8 Wat is wat in het CJG?

9 Een traject in de jeugdzorg te verkorten. Campus Leiden Campus Alphen aan den Rijn Simon Smitweg 7 Henry Dunantweg GA Leiderdorp 2402 NM Alphen aan den Rijn Tel Tel Centrum voor Jeugd en Gezin Regionaal is het Centrum voor Jeugd en Gezin (CJG) als volgt gedefinieerd: het CJG is in eerste instantie een laagdrempelige eerstelijnsvoorziening voor alle jeugdigen en (aanstaande) ouders waar onder meer taken als opvoedingsondersteuning, jeugdgezondheidszorg en licht pedagogische begeleiding zijn ondergebracht. Een voorziening die herkenbaar en uitnodigend is voor ouders en jeugdigen, waar zij individueel of in groepsverband (cursussen, workshops) informatie kunnen verkrijgen en/of vaardigheden kunnen opdoen. Digitaal Dossier Jeugdgezondheidszorg Het Digitaal Dossier JGZ (DD JGZ) vervangt de papieren dossiers binnen de jeugdgezondheidszorg. Het digitale dossier bevat dezelfde soort gegevens als het papieren dossier. De jeugdarts, jeugdverpleegkundige en assistent vermelden in het dossier bevindingen die nodig zijn om de gezondheid en ontwikkeling van het kind te volgen. Dat zijn meestal standaard gegevens, zoals lengte en gewicht, en zaken die op de leeftijd van het kind belangrijk zijn voor de ontwikkeling. Ziet de arts of verpleegkundige dat een kind zorg nodig heeft, dan noteert de zorgverlener deze bevinding in het dossier. Het DD JGZ wordt bij elk contactmoment gebruikt voor signalering, informatie en registratie. De GGD is verantwoordelijk voor het functioneel beheer en de procescoördinatie van het DD JGZ. Waarom een digitaal dossier? Digitale dossiers zijn beter leesbaar dan handgeschreven dossiers. Gegevens kunnen beter en veiliger worden overgedragen. Dat is belangrijk voor het geval kinderen verhuizen, op twee adressen wonen of een andere arts of verpleegkundige krijgen. Artsen, verpleegkundigen en assistenten van de jeugdgezondheidszorg zijn de enige gebruikers van het DD JGZ. Zij gebruiken uitsluitend de dossiers van de kinderen die zij in zorg hebben. DD JGZ is de nieuwe naam voor het Elektronisch Kinddossier (EKD). Deze nieuwe naam geeft beter weer dat het dossier alleen bestemd is voor gebruik binnen de jeugdgezondheidszorg. Ouders en kinderen hebben recht op inzage, correctie en verwijdering van gegevens. Ouders hebben zelfstandig recht op inzage en verwijdering tot hun kind 12 jaar is geworden; vanaf dat moment heeft het kind dit recht zelfstandig. Ouders hebben zelfstandig recht op correctie van gegevens tot hun kind 16 jaar is geworden; vanaf dat moment heeft het kind dit recht zelfstandig. De zorgverlener kan meewerken aan deze rechten, tenzij dat strijdig is met haar of zijn wettelijke zorgplicht voor het kind. De zorgverlener mag inzage weigeren in het belang van de persoonlijke levenssfeer van het kind of een van de ouders, bijvoorbeeld bij echtscheiding. Als ouders of kinderen bezwaar hebben tegen gebruik van het dossier, kunnen zij dit bespreken met de arts of verpleegkundige. Uitgangspunt is altijd het belang van het kind. Deze rechten zijn gelijk aan de rechten met betrekking tot het papieren dossier. Het dossier wordt bewaard tot 15 jaar na het einde van de behandelrelatie. Dit is wat de Wet op de Geneeskundige Behandelingsovereenkomst (WGBO) voorschrijft voor alle medische dossiers. De bewaartermijn van het digitale dossier is gelijk aan die van het papieren dossier. Wat is wat in het CJG? 9

10 Eén gezin, één plan Sommige gezinnen hebben problemen op meerdere fronten tegelijk: bijvoorbeeld schulden, verslaving, psychiatrische problemen en opvoedproblemen. Vaak komen dan hulpverleners van verschillende instellingen over de vloer. Dan is het belangrijk dat de afstemming tussen hen goed loopt. De professionals moeten daarom werken via het principe één gezin, één plan : passende, effectieve en samenhangende hulp aan het gezin die snel start, met als doel de eigen kracht van het gezin zo goed mogelijk te herstellen. Eén gezin, één plan is een totaalplan per gezin voor alle problemen, met één aanspreekpunt voor het gezin en de betrokken hulpverleners. In het plan staan doelen, acties en de termijn waarin deze moeten zijn uitgevoerd, beschreven. Op 27 oktober 2009 hebben de 15 gemeenten in de regio Zuid-Holland Noord en betrokken organisaties/instellingen een convenant ondertekend over één gezin, één plan. Met het ondertekenen van dit convenant hebben zij afgesproken om te handelen volgens de methode 1 gezin 1 plan. De volgende uitgangspunten zijn in het convenant opgenomen: a. Draag concreet bij aan het herstel van het gewone leven Hulpverleners die heel concreet iets voor gezinnen in de knel kunnen betekenen verwerven gemakkelijker vertrouwen en gezag. Zowel bij de gezinsleden als bij de andere hulpverleners. Dit vormt de basis voor het werk als zorgcoördinator. b. Versterk de zelfregulering van gezinnen Zorgcoördinatoren gaan uit van de eigen kracht van het gezin en richten zich op de versterking daarvan. De gezinsleden dragen bij aan het samenstellen van het gezinsplan, dat bij hen thuis op de keukentafel ligt. c. Werk multisystemisch De problemen van gezinsleden op de basale leefgebieden (wonen, werk, inkomen, psychische en fysieke gezondheid, opvoedingsvaardigheden) worden in samenhang bezien en aangepakt. d. Betrek en versterk het sociaal netwerk Voor alle gezinnen geldt dat een netwerk van familie en andere sociale contacten nodig is om het dagelijks leven vorm te kunnen geven. Voor kwetsbare gezinnen met een hoge draaglast en/of een beperkte draagkracht is steun vanuit de omgeving onontbeerlijk. Het versterken van het sociale netwerk vergroot de kans op herstel van het gewone leven en draagt bij aan het voorkomen van terugval na afronding van de zorg. e. Werk planmatig en doelgericht Gezinnen in de knel hebben behoefte aan duidelijkheid en overzicht. Maar ook de betrokken hulpverleners moeten weten wat er van hun verwacht wordt en wat zij van hun collega s kunnen verwachten. Een gezinsplan met concrete doelen, acties, termijnen en verantwoordelijkheden vergroot de kans op succes. f. Zorg voor continuïteit Een gezinsplan bevat meerdere interventies die naar inhoud en timing op elkaar zijn afgestemd. Hulpverleners doen wat zij beloofd hebben: zij leveren hun aandeel op het juiste moment en spreken hun collega s daar ook op aan. Indien de uitvoering van het gezinsplan toch stagneert, schakelen zij hun leidinggevende in. Hulpverleners dragen zorg voor een zorgvuldige afronding en overdracht. Voor zorgcoördinatie verwijzen wij naar de omschrijving van Zorgcoördinatie. 10 Wat is wat in het CJG?

11 Eigen Kracht conferentie Een Eigen Krachtconferentie (EK-c) is een bijeenkomst van professionals, familie en hun netwerk. Doel van de conferentie is het maken van een plan als antwoord op de (hulp)vraag die er ligt. Tijdens een EK-c kan het netwerk van de persoon om wie het gaat, aanwezig zijn en meehelpen om een plan te maken. Dat netwerk kan bestaan uit bijvoorbeeld kinderen, ouders, stiefouders, grootouders, andere familieleden, vrienden, buren, collega s enz. De bijeenkomst wordt gekenmerkt door de voorbereiding door een Eigen Kracht-coördinator en door een deel besloten tijd voor de familie en het netwerk waarin zij het plan opstellen. Een Eigen Kracht-coördinator is een onafhankelijk persoon die niet in dienst is van of op een andere manier verbonden aan een beslissingsbevoegde of hulpverlenende instantie. Elektronisch kinddossier Het Elektronisch kinddossier (EKD) heeft een nieuwe naam: het Digitaal Dossier Jeugdgezondheidszorg (DD JGZ). Meer informatie over het DD JGZ wordt onder het kopje Digitaal Dossier Jeugdgezondheidszorg geboden. Geestelijke gezondheidszorg Geestelijke gezondheidszorg voor de jeugd (jeugd GGZ) is onderdeel van jeugdzorg. Meer informatie over jeugd GGZ wordt daarom gegeven onder het kopje Jeugdzorg. GGD Artikel 5 van de Wet publieke gezondheid stelt dat de gemeente ten behoeve van de uitvoering van o.a. jeugdgezondheidszorg 4-19 jaar een gemeentelijke gezondheidsdienst moet inrichten en in stand moet houden. Dit is de GGD voor. De GGD voert voor onze gemeente en een twaalftal andere gemeenten een groot aantal taken uit die in de Wet publieke gezondheid zijn opgenomen. Dit zijn onder andere de volgende taken: Monitoren van alle jeugdigen van 4-19 jaar ten einde individuele jeugdigen of groepen jeugdigen met gezondheidsrisico s (op lichamelijk, sociaal en psychisch gebied) te signaleren (twee contactmomenten op het basisonderwijs: groep 2 en groep 7; en groep 2 voortgezet onderwijs); Bieden van voorlichting, advies, instructie en begeleiding aan risicokinderen en risicogroepen (en hun leef- en zorgsystemen) om gezondheidsproblemen te voorkomen/ te minimaliseren; De resultaten van de monitoring en signalering kunnen door gemeenten worden gebruikt om lokaal gezondheidsbeleid en lokaal jeugdbeleid af te stemmen op de behoeften in de regio; Uitvoeren van het Rijksvaccinatieprogramma. Home Start Home-Start is een programma voor opvoedingsondersteuning. Ervaren en getrainde vrijwilligers bieden via een wekelijks bezoek ondersteuning, praktische hulp en vriendschap aan ouders met ten minste één kind van 6 jaar of jonger. De gezinnen geven zélf aan op Wat is wat in het CJG? 11

12 welke gebieden zij steun wensen: hun vragen staan centraal. Door de ondersteuning probeert Home-Start: te voorkomen dat alledaagse problemen uitgroeien tot ernstige en langdurige problemen het zelfvertrouwen van ouders te vergroten de sociale relaties van ouders te versterken gezinnen aan te moedigen om efficiënt gebruik te maken van beschikbare diensten, voorzieningen en regelingen. De begeleiding kan enkele maanden tot enkele jaren duren. Met Home-Start projecten worden in de regio 56 gezinnen per jaar geholpen met opvoedingsondersteuning door vrijwilligers, met als doel om grip te krijgen op hun eigen leven en instroom in de geïndiceerde jeugdzorg te voorkomen. Van de 5 gemeentelijke jeudgzorgfuncties worden door de Home-Startmethodiek de functies advisering, licht pedagogische hulp en deel coördinatie van zorg uitgevoerd. Home-Start is een samenwerkingsproject van Humanitas en JSO. Humanitas heeft de coördinatoren in dienst en JSO biedt ondersteuning aan de coördinatoren. Integrale Vroeghulp Integrale Vroeghulp (IVH) wordt ingezet als er vragen zijn omtrent de lichamelijke motorische en/of verstandelijke ontwikkelingsmogelijkheden van kinderen. Door snel de weg te wijzen naar de juiste instanties en ervoor zorg te dragen dat die instanties goed samenwerken wordt voorkomen dat achterstanden ontstaan of verder oplopen. Ouders melden hun kind aan na overleg met de JGZ-arts of verpleegkundige JGZ. IVH kan worden ingezet voor kinderen van 0-4 jaar. Bepaalde ontwikkelingsachterstanden worden in een vroeg stadium ontdekt, andere achterstanden in een later stadium. De IVH-verpleegkundige van ActiVite JGZ begeleidt het gezin tijdens het traject en onderhoudt het contact met de verschillende instanties. IVH is een product dat Activite aan gemeenten aanbiedt binnen het maatwerkgedeelte van de jeugdgezondheidszorg 0 4 jaar. Jeugdgezondheidszorg Jeugdgezondheidszorg is in artikel 1 sub d van de Wet publieke gezondheid als volgt omschreven: de publieke gezondheidszorg ten behoeve van personen tot negentien jaar. Jeugdgezondheidszorg (JGZ) is preventieve gezondheidszorg gericht op de groei en ontwikkeling van het kind ter voorkoming van gezondheidsbedreigingen. De JGZ volgt de lichamelijke, psychische, sociale en cognitieve ontwikkeling van kinderen en Integrale jeugdgezondheidszorg Gemeenten moeten ervoor zorgen dat de jeugdgezondheidszorg alle jeugdigen van 0 19 jaar bereikt en dat hun de zorg wordt geboden die is vastgelegd in het basistakenpakket JGZ. Daarbij is het van belang dat er sprake is van continuïteit in de zorg aan het kind, dus een doorlopende lijn van 0 tot 19 jaar. Dit wordt aangeduid met de term integrale JGZ. Om te komen tot integrale jeugdgezondheidszorg moet minimaal het aanbod van de uitvoerende organisaties op elkaar afgestemd worden. geeft informatie aan ouders en kinderen over een gezonde ontwikkeling van het kind op al deze gebieden. Daarnaast signaleert de JGZ (dreigende) stoornissen en zorgt voor adequate behandeling of doorverwijzing. De meeste activiteiten worden aangeboden op het consultatiebureau, op school of bij de GGD. Daarnaast biedt de jeugdgezondheidszorg ook preventieve activiteiten aan tijdens huisbezoeken, of in de vorm van oudercursussen of voorlichtingsbijeenkomsten. Het aanbod van de JGZ is vastgelegd in het Basistakenpakket JGZ 0 19 jaar. Dit bestaat uit een uniform deel met activiteiten die aan elk kind in Nederland moeten worden aangeboden en uit een maatwerkdeel waarin de gemeente een vrije keuze heeft in het aanbod. 12 Wat is wat in het CJG?

13 De in 2003 vastgestelde Richtlijn Contactmomenten geeft aan op welke moment (leeftijd of groep) de contactmomenten plaatsvinden. De in 2005 vastgestelde richtlijn Eenheid van Taal beschrijft de activiteiten uit het Basistakenpakket. Jeugdmaatschappelijk werk Voor de periode heeft de provincie Zuid Holland in het kader van de Regionale Agenda Samenleving (RAS) middelen ter beschikking gesteld waarmee op gemeentelijke niveau preventieve jeugdhulp kan worden ingekocht. Met deze jeugdhulp kan geïndiceerde zorg worden voorkomen of de uitstroom uit de geïndiceerde jeugdzorg worden versneld. De gemeenten in Holland Rijnland verband hebben besloten de komende 4 jaren te investeren in de ontwikkeling van jeugdmaatschappelijk werk (JMW). De RAS-middelen worden met name ingezet in de leeftijdsgroep 0-12 jaar. Voor Kaag en Braassem is 0,315 fte beschikbaar. De scholen en de ZAT s fungeren als vindplaats voor het JMW. Kwadraad voert in onze regio het jeugdmaatschappelijk werk uit en dit is een van de kernpartners van het CJG. Jeugd Preventie Team Het Jeugd Preventie Team (JPT) is een samenwerkingsverband tussen Politie Hollands Midden en Bureau Jeugdzorg Zuid-Holland. Het JPT biedt hulp aan jongeren, die in aanraking zijn gekomen met de politie en waar zorg over bestaat. Medewerkers van de politie kunnen zelf rechtstreeks jongeren aanmelden bij het JPT. Ook de partners uit de netwerken waar de politie deel van uitmaakt kunnen jongeren bij het JPT aanmelden. Waar nodig werkt het JPT samen met Bureau Halt, Bureau Leerplicht, andere partners uit het gemeentelijke signaleringsoverleg, het Openbaar Ministerie en de Raad voor de Kinderbescherming. In de regio Holland Rijnland zijn 3 teams actief, Alphen e.o., Gouda e.o. en in Leiden / Voorschoten. Jeugdzorg Jeugdzorg is bedoeld voor kinderen tot 18 jaar met ernstige opvoedings- en opgroeiproblemen, en voor hun ouders of opvoeders. Jeugdzorg heeft betrekking op alle vormen van ondersteuning, hulp en bescherming aan jeugdigen, hun ouders of andere opvoeders bij opgroei - en opvoedingsvragen van psychische, sociale of pedagogische aard die de ontwikkeling naar volwassenheid belemmeren. Onder jeugdzorg vallen onder andere: - jeugd GGZ - jeugdhulpverlening - jeugd-lvg Jeugd GGZ Jeugd GGZ bestaat uit de (voormalige) RIAGG-jeugdafdelingen en kinder- en jeugdpsychiatrische (poli)klinieken. Deze voorzieningen bieden ambulante, semi-murale en intramurale diagnostiek, behandelingen en begeleiding voor zowel kinderen als jeugdigen als hun ouders of verzorgers. Jeugdhulpverlening Jeugdhulpverlening betreft de geïnstitutionaliseerde zorg voor jeugd in maatschappelijke en geestelijke nood. Het kent de volgende onderdelen: - ambulante jeugdhulpverlening: hulpverlening aan jeugdigen in hun eigen thuissituatie, bij opgroei- en opvoedingsproblemen (denk aan Families First, ambulante kamerbegeleiding, gezinsbegeleiding, thuisbehandeling) Wat is wat in het CJG? 13

14 - kinderbescherming: Jeugdbeschermingsmaatregelen als beperking of ontneming van het ouderlijk gezag, opgelegd door de kinderrechter (jeugdbescherming, justitiële jeugdzorg) - pleegzorg - preventieve jeugdhulpverlening (opvoedondersteuning) - residentiële jeugdhulpverlening: Hulpverlening aan jeugdigen die op vrijwillige of gedwongen basis tijdelijk dag en nacht buiten hun eigen thuissituatie verblijven, bijvoorbeeld in een tehuis of gezinshuis, omdat zij te maken hebben met opgroei- en opvoedingsproblemen (begeleid kamerbewonen, gezinshuizen, gezinsvervangende tehuizen, kamertraining, kindertehuizen). Jeugd lvg Dit betreft zorg voor licht verstandelijk gehandicapte jongeren. JSO JSO is het Expertisecentrum voor Jeugd, Samenleving en Opvoeding in Zuid-Holland. JSO adviseert de gemeenten in de regio Zuid-Holland Noord onder andere over Positief opvoeden en een integraal aanbod opvoedingsondersteuning. 14 Wat is wat in het CJG?

15 Product Omschrijving Doelgroep Duur begeleiding Basiszorg kwetsbare Het voorkomen en verminderen van Kinderen van 0 - Intensief en kinderen ernstige problemen bij kinderen van 19 jaar langdurig ouders met psychiatrisch en/of Home Start Integrale vroeghulp Jeugdmaatschappelijk werk Non-gebruik verslavingsproblematiek Opvoedingsondersteuning waarbij. ondersteuning, praktische hulp en vriendschap aan ouders wordt aangeboden. Tijdig signaleren van problemen in de lichamelijke, motorische en/of verstandelijke ontwikkeling Hulp aan jeugdigen die vragen hebben over schulden, scheiding van ouders etc. Het achterhalen en motiveren van ouders die geen gebruik maken van het JGZ aanbod Ten minste 1 kind jonger dan zes jaar Kinderen 0 4 jaar Kinderen jaar Ouders van kinderen 0 4 jaar Opvoedbureau Opvoedondersteuning Ouders van kinderen 0 18 jaar Overgewicht Interveniëren bij overgewicht Kinderen 0 4 jaar ReSet Intensieve thuisbegeleiding bij Gezinnen met gezinnen waarbij de minimaal 1 kind opvoedingssituatie en de zorg voor de jonger dan 4 jaar kinderen zodanig onder druk is komen te staan, dat er een risico is op problemen. Schoolmaatschappelijk werk Spraak-taal interventie Hulp aan gezinnen in relatie met de schoolsituatie. Monitoren van spraak-taal ontwikkeling en interventie bij signalen Kinderen van 4 12 jaar en hun ouders Kinderen van 0 4 jaar Wekelijks gedurende enkele maanden tot enkele jaren Organisatie GGD JSO en Humanitas Professionals/ vrijwilliger professionals vrijwilligers verwijzing Activite professionals Kwadraad professionals Incidenteel Activite professionals Activite professionals Extra consult Activite professionals Maximaal 85 uur gedurende 3 maanden ( 1 à 2 keer per week) Tijdens consult, extra consult Activite Kwadraad Activite professionals professionals professionals

16 Stevig ouderschap Stevig ouderschap plus van ontwikkelingsproblemen Structureel programma van pedagogische interventie aangeboden aan alle gezinnen met een verhoogd risico op ernstige opvoedingsproblematiek en kindermishandeling. Systematische signalering van problemen bij opgroeien en opvoeden en van zorgwekkende gezinssituaties, vervolg op Stevig ouderschap Ouders van kinderen van 0 18 maanden tot 4 jaar Ouders van kinderen van vijf jaar en ouder met logopedie 6 huisbezoeken Activite professionals GGD HM professionals 16 Wat is wat in het CJG?

17 Kaders integrale JGZ: proactieve publieke zorg voor de jeugd De kaders integrale JGZ zijn op 7 oktober 2009 vastgesteld door de bestuurscommissie. Doelen van Publieke Zorg voor de Jeugd zijn: - bijdragen aan een gezonde en veilige ontwikkeling van kinderen - bevorderen, beschermen en bewaken van de lichamelijke gezondheid en psychosociale ontwikkeling van alle jeugdigen - bijdragen aan het creëren van optimale kansen voor alle kinderen op een gezond leven, het voorkomen van uitval en een bijdrage leveren aan het verwerven van een volwaardige plaats in de samenleving Kwadraad Kwadraad is een maatschappelijke organisatie die mensen een opstap naar een beter bestaan biedt. Uitgangspunt bij al ons werk is mensen te versterken, zodat zij op eigen kracht de draad weer op kunnen pakken. Hiertoe heeft Kwadraad een breed en samenhangend pakket van maatschappelijke diensten op het terrein van psychosociale, materiële en sociaaljuridische hulp en dienstverlening. Kwadraad biedt deze diensten aan in 26 gemeenten in Zuid-Holland. De diensten liggen op het gebied van maatschappelijk werk, schuldhulpverlening, sociaal raadsliedenwerk, sociale activering, schoolmaatschappelijk werk, bedrijfsmaatschappelijk werk en zorgmaatschappelijk werk. Leiden : post- en bezoekadres : Haagweg AC Leiden telefoonnummer : faxnummer : Meldpunt Zorg en Overlast Bij het Meldpunt Zorg en Overlast kunnen bewoners en hulpverleners terecht wanneer zij zich zorgen maken over een buurtbewoner of voortdurende en ernstige overlast ervaren van een buurtgenoot. Het Meldpunt Zorg en Overlast biedt de hulp en advies die nodig is om te voorkomen dat situaties uit de hand lopen. Het Meldpunt Zorg en Overlast maakt onderdeel uit van de GGD. Meldingen kunnen telefonisch worden gedaan op maandag, woensdag en vrijdag van 9.00 tot uur bij het Meldpunt Zorg en Overlast Leiden (regio Zuid-Holland Noord): Ook professionals kunnen een melding doen wanneer zij zich zorgen maken over een persoon. Zodra het Meldpunt een melding binnenkrijgt, per telefoon of via het meldingsformulier, verzamelen de medewerkers zo veel mogelijk informatie. Zo nemen zij contact op met de melder en met degene over wie de melding gaat. Dat laatste gebeurt meestal via een huisbezoek. Dan wordt de situatie met hem of haar besproken en wordt aangegeven dat iemand zich zorgen maakt. Het huisbezoek wordt gedaan door een medewerker van het

18 Meldpunt Zorg en Overlast en/of door een medewerker van de hulpverleningsinstelling waarmee wordt samengewerkt. Daarnaast worden meldingen besproken in een overleg met andere hulpverleningsinstanties om passende hulp te kunnen geven. Daarbij worden afspraken gemaakt over wie wat gaat doen en wanneer. Het Meldpunt Zorg en Overlast coördineert waar nodig de contacten en de afspraken tussen alle betrokkenen. Degene die de zorgelijke situatie heeft gemeld (de melder) krijgt bericht van het resultaat. Ook nadat iemand naar passende zorg of hulp is begeleid, blijft het Meldpunt Zorg en Overlast de melding volgen tot maximaal drie maanden na de melding. Gekeken wordt of de hulp en zorg voldoende tot stand gekomen is. Non-Gebruik Het product Non-Gebruik richt zich op kinderen die niet worden gezien door de medewerkers van het consultatiebureau en waarbij een niet-pluis gevoel is. Om de reden hiervan te achterhalen en ouders te motiveren om (weer) gebruik te maken van het JGZ-aanbod, worden ouders actief benaderd (telefonisch of d.m.v. huisbezoek). Non-Gebruik is een product dat Activite aanbiedt binnen het maatwerkdeel van de jeugdgezondheidszorg 0 4 jaar. Opvoedbureau Het opvoedbureau is een activiteit op het snijvlak van preventief jeugdbeleid en ambulante hulpverlening. Het opvoedbureau biedt opvoedingsondersteuning aan ouders van kinderen in de leeftijd van 0 tot 18 jaar. Het biedt tevens consultatie aan professionele werkers zoals medewerkers in de kinderopvang, leerkrachten, maatschappelijk werkers en medewerkers van de ouder- en kindzorg, die beroepsmatig te maken hebben of in contact staan met opvoeding en/of verzorging van kinderen in deze leeftijdsgroep. De doelstellingen van het opvoedbureau zijn: Ouders krijgen antwoord op hun pedagogische vragen; De pedagogische draagkracht van ouders neemt toe, zodat zij ook nieuwe opvoedingsmoeilijkheden met succes weten te hanteren; Ouders krijgen in een vroeg stadium ondersteuning om te voorkomen dat men later een beroep moet doen op zwaardere vormen van hulpverlening. De doelgroep bestaat uit ouders met kinderen/jeugdigen, met vragen over de opvoeding en ontwikkeling van kinderen in de leeftijd van 0 tot 18 jaar. De ervaring leert dat vooral ouders met peuters en schoolkinderen gebruik maken van een opvoedbureau. In mindere mate maken ouders met kinderen boven de 12 jaar gebruik van de diensten van het opvoedbureau. Het Opvoedbureau wordt in onze gemeente verzorgd door Activite. Opvoedingsondersteuning Opvoedingsondersteuning bestaat uit al die activiteiten die tot doel hebben om ouders hulp of steun aan te bieden bij het opvoeden. Dit betekent concreet ouders voorlichten, adviseren en steunen bij hun opvoedingstaak en opvoedingsproblemen signaleren en bespreekbaar maken. Met opvoedingsondersteuning wordt beoogd om: - de competentie, vaardigheden en draagkracht van ouders te versterken 18 Wat is wat in het CJG?

19 - de draaglast te verminderen door problemen tijdig te signaleren en praktische hulp of steun te bieden - het sociale netwerk rondom kinderen en gezinnen te versterken Ova OVA is afkorting voor Overheidsbijdrage in de arbeidskostenontwikkeling. Met deze bijdrage kunnen gemeenten middelen ter beschikking te stellen voor het (doen) uitvoeren van de wettelijk verplichte taken (uniform deel basistakenpakket) jeugdgezondheidszorg. Deze uitkering geldt als aanvulling op de middelen die al in het gemeentefonds aanwezig zijn voor de jeugdgezondheidszorg 0 19 jaar. Overgewicht Activite biedt in het kader van de jeugdgezondheidszorg 0 4 jaar het maatwerkproduct Overgewicht aan. Interventies kunnen worden onderverdeeld in adviezen (overbruggingsadviezen, adviezen over voeding en beweging preventief tijdens alle consulten) en activiteiten (verwijzing kinderarts, diëtist, opvoedbureau, een huisbezoek op indicatie en een extra consult op het consultatiebureau). Opvoeding speelt voor deze jonge doelgroep een heel belangrijke rol omdat het leef- en activiteitenpatroon in het dagelijks leven via de opvoeding wordt meegegeven. Juist het maatwerkproduct Overgewicht wil hier met extra tijd via het huisbezoek/extra consult aandacht op maat leveren, en ouders via een motiverende gesprekstechniek wel aanzetten tot een goede aanpak van het overgewicht van het kind. Op indicatie kunnen door de verpleegkundige JGZ huisbezoeken gebracht worden aan kinderen met (dreigend) overgewicht. Er is een nauwe samenwerking met en verwijzing naar het Opvoedbureau en diëtetiek. Pedagogische visie Een pedagogische visie geeft richting aan het handelen van professionals in en rondom het CJG. Regionaal is een pedagogische visie op opvoeden en opgroeien vastgesteld. Uitgangspunten van de pedagogische visie zijn: - laagdrempeligheid - vraaggerichtheid - ondersteuning op maat - gericht op empowerment - versterking van sociaal netwerk - outreachend werken - bestrijden van kindermishandeling Positief Opvoeden (Triple P) Positief Opvoeden (Triple P) is een programma voor opvoedingsondersteuning met als doel (ernstige) emotionele en gedragsproblemen bij kinderen te voorkomen door het bevorderen van competent ouderschap. Triple P staat voor Positief Pedagogisch programma dat zich richt op de preventie van (ernstige) emotionele en gedragsproblemen bij kinderen door versterking van de pedagogische vaardigheden van ouders met kinderen in de leeftijd van 0 16 jaar. Specifiek voor het programma is de integrale aanpak met verschillende niveaus van interventie die elkaar opvolgen en door verschillende disciplines kunnen worden aangeboden. Dit zijn de volgende niveaus: Wat is wat in het CJG? 19

20 - niveau 1: opvoedinformatie en campagne via de media; - niveau 2: gerichte voorlichting rond opvoedingsvragen (individueel advies aan ouders met een specifieke vraag over het gedrag en/of de ontwikkeling van kinderen: 2 x 10 minuten advies of een groepsgericht aanbod van lezingen); - niveau 3: gericht advies bij specifieke zorgen (kortdurende individuele consultatie gericht op het versterken van opvoedingsvaardigheden voor ouders die bezorgd zijn over milde vormen van probleemgedrag of ontwikkelingsproblemen van hun kind); - niveau 4: ondersteuning bij ernstige gedragsproblemen: training van vaardigheden voor ouders met kinderen die ernstige gedragsproblemen hebben, die een gerichte training nodig hebben. Varianten: individuele sessies (8-10; spreekuur /huisbezoek), groepstraining (8 sessies) of zelfhulpprogramma; - niveau 5: gezinsinterventie bij ernstige gedragsproblemen voor gezinnen met meervoudige problemen (gedragsproblemen van kinderen in combinatie met andere gezinsproblemen zoals depressie, stress of relationele problematiek). Betreft een intensief gezinsgericht programma, 10 tot 18 sessies met keuzemodules gericht op het verhogen van pedagogische vaardigheden, omgaan met stress en relatieproblemen. Concreet wil Triple P in gezinnen het volgende bereiken: - competenter opvoedingsgedrag van ouders bij het omgaan met faseproblemen en gedragsmoeilijkheden van kinderen - een positieve opvoedingsstijl bewerkstelligen die kinderen stimuleert om de vaardigheden te ontwikkelen die zij nodig hebben om goed te kunnen functioneren - een adequate disciplinering die niet schadelijk is voor kinderen en vermindering van dwingende en negatieve opvoedingspatronen - een betere communicatie tussen ouders en kinderen in alledaagse opvoedingssituaties en een betere samenwerking tussen ouders onderling - bewerkstelligen dat ouders meer plezier beleven aan de omgang met hun kinderen en afname van opvoedingsstress Doelen regionale invoering Positief opvoeden: - voorkomen en verminderen van (ernstige) emotionele, gedrags- en ontwikkelingsproblemen bij kinderen en jeugdigen - bevorderen van gezond opgroeien en opvoeden door het versterken van kennis, vaardigheden en zelfvertrouwen van ouders; - maximale samenwerking tussen de instellingen die met kinderen werken, beschikbaarheid van doorlopend aanbod en korte verwijslijnen tussen de instellingen Prenatale voorlichting Prenatale voorlichting is gericht op het geven van informatie tijdens de zwangerschap aan aanstaande moeders en vaders. Met de juiste informatie kunnen ouders zich beter voorbereiden op wat komen gaat, worden zij zich bewust van mogelijke risico s en weten zij waar ze naar toe kunnen voor zorg, hulp of ondersteuning. Prenatale voorlichting richt zich op een goede start voor de aanstaande ouders en voor het kind dat geboren wordt. Hierbij kan worden gedacht aan cursussen, collectieve groepsvoorlichting en voorlichting die specifiek is gericht op risicogroepen. Gemeenten hebben met ingang van 2009 de regie over prenatale voorlichting. Zij zijn vrij om te bepalen in welke mate en vorm wordt gegeven aan prenatale voorlichting. 20 Wat is wat in het CJG?

21 RAAK RAAK staat voor Reflectie- en Actiegroep Kindermishandeling. De RAAK-aanpak richt zich op sluitende aanpak van kindermishandeling. Dit is een aanpak van algemene preventie en ondersteuning tot ingrijpen als kindermishandeling wordt geconstateerd. Alle betrokken partijen en gemeenten werken nauw samen voor een effectief hulpaanbod. RDOG De Regionale Dienst Openbare Gezondheidszorg Hollands Midden bestaat uit de volgende drie sectoren: - Gemeenschappelijke Gezondheidsdienst (GGD) - GHOR Hollands Midden, Geneeskundige Hulpverlening bij Ongevallen en Rampen - RAD Hollands Midden, Regionale Ambulance Dienst De GGD voert voor onze gemeente de jeugdgezondheidszorg 4 19 jaar uit. Meer informatie over de GGD en de diensten van de GGD wordt geboden onder het kopje GGD. Regionale visie CJG In de regionale visie CJG zijn de volgende uitgangspunten opgenomen: - Een CJG is een voorziening voor vragen van alle kinderen, jongeren en ouders - Een CJG kent een eigen profilering: (één gezicht naar buiten) - Een CJG is niet alleen gefocust op zorg: Het motto dient te zijn Helpen bij opvoeden en opgroeien: eerder, sneller en beter. Zoals door J. Hermanns werd verwoord. Hoe eerder ouders en jeugdigen ondersteuning krijgen, hoe minder kans dat vragen uitgroeien tot problemen. - Een CJG heeft meerwaarde door het optimaal benutten van de voordelen van samenwerking. - Een CJG is laagdrempelig voor alle doelgroepen: bereikbaar, bekend en vertrouwd. ReSet Reset is een vorm van intensieve thuisbegeleiding bij gezinnen waarbij de opvoedingssituatie en de zorg voor de kinderen zodanig onder druk is komen te staan, dat er een risico is op problemen. Op deze manier wordt voorkomen dat de situatie verslechtert en instroom in de geïndiceerde jeugdzorg nodig is. Deze preventieve thuisbegeleiding wordt gegeven door een gespecialiseerde verzorgende (thuisbegeleider) van Activite die het gezin concrete ondersteuning biedt in de thuissituatie. Deze medewerker werkt met het gezin aan het activeren en structuren van het huishouden, een gezonde opvoedingssituatie en alle onderwerpen die hiermee verbonden zijn. De hulp is gericht op het vergroten van de draagkracht van het gezin zodat zij de opvoedingssituatie en het huishouden weer zelfstandig aan kunnen en wordt voorkomen dat er moet worden doorverwezen naar Bureau Jeugdzorg. Per gezin kan maximaal 85 uur begeleiding worden geboden. ReSet kan ingezet worden bij gezinnen met minimaal één kind onder de vier jaar, waar sprake is van meervoudige problemen van de kinderen en/of de ouder(s) en waarbij de opvoeding en de zorg voor de kinderen in de knel komen of dreigen te komen. Gezinnen waar al geïndiceerde jeugdzorg aanwezig is voor dit kind, zijn uitgesloten van ReSet. Wat is wat in het CJG? 21

22 Schoolmaatschappelijk werk Bij schoolmaatschappelijk werk ondersteunen en adviseren de maatschappelijk werkers de leerkrachten bij problemen van leerlingen waarbij de gezinssituatie een rol speelt. Zij houden ook spreekuren op diverse scholen ten behoeve van de leerkrachten. In de schoolvakanties zijn er geen spreekuren. Het schoolmaatschappelijk werk wordt aangeboden als er sprake is van meerdere problemen die betrekking hebben op: - opvoeding - de gezinssituatie - leefomgeving - problemen in de onderwijssituatie Schoolmaatschappelijk werk wordt in onze gemeente aangeboden door Kwadraad. Spraak-taal interventie Tijdens alle reguliere contactmomenten binnen de jeugdgezondheidszorg 0 4 jaar worden preventieve adviezen gegeven door de arts en wijkverpleegkundige ter bevordering van de spraak-taalontwikkeling. Tijdens de reguliere contactmomenten op de peuterleeftijd wordt de spraaktaalontwikkeling gemonitord. Indien de uitslag van de screening daartoe aanleiding geeft, wordt verwezen naar de logopediste die eenmaal per maand spreekuur houdt op de locatie. Spreekuur op het consultatiebureau houdt het laagdrempelig. De logopediste verzorgt eenmalig advies en verwijst ouders zonodig voor (pre)logopedische behandeling en deelname aan de VVE peuterspeelzaal. De JGZ kan spraak-taalproblemen bij 0-4 jarigen snel signaleren door een intensieve samenwerking met de logopedist. Dit product biedt Activite binnen het uniforme deel van de jeugdgezondheidszorg 0 4 jaar aan. Stevig Ouderschap Bij Stevig Ouderschap wordt een structureel programma van pedagogische interventie aangeboden aan alle gezinnen met een verhoogd risico op ernstige opvoedingsproblematiek en kindermishandeling. De omgevingsfactoren die de gezondheid van een kind ernstig kunnen bedreigen, worden nagegaan. Tijdens een zestal huisbezoeken wordt op deze factoren ingezoomd en wordt extra steun geboden door een speciaal hiervoor getrainde stevig ouderschap-verpleegkundige. De doelgroep betreft alle kinderen van 0-18 maanden met een hoog risicoprofiel voor een ongunstig pedagogisch klimaat, inclusief kindermishandeling. Selectie vindt plaats op basis van een vragenlijst, die alle ouders van een pasgeborene moeten/mogen invullen. Stevig ouderschap is op vrijwillige basis. Indien de stevig ouderschap-verpleegkundige constateert dat er meerdere hulpverleners bij het gezin betrokken zijn, zal de wijkverpleegkundige zich terug trekken en de zorg overlaten aan de overige hulpverleners. Stevig Ouderschap is gericht op preventie. Zie ook Stevig ouderschap wordt in onze gemeente aangeboden door Activite. Stevig Ouderschap plus Stevig Ouderschap Plus is de voortzetting van het project Stevig Ouderschap voor de doelgroep 4+. De GGD Hollands Midden zet met Stevig Ouderschap Plus deze vroeginterventie voort door middel van systematische signalering van problemen bij opgroeien en opvoeden en van zorgwekkende gezinssituaties. Als kinderen uit deze gezinnen vijf worden, voert de GGD een brede signalering uit en biedt daarbij een passend vervolgaanbod aan. 22 Wat is wat in het CJG?