Gearresteerd in België. oliwashingtondubairomejakartalimalondenstockholmmoskounewyorkaddisabebanewyorksingaporeseoelhongkongfrankfurtammainkarach

Transcriptie

1 oliwashingtondubairomejakartalimalondenstockholmmoskounewyorkaddisabebanewyorksingaporeseoelhongkongfrankfurtammainkarach

2

3

4 Inhoudsopgave Inleiding 5 1 Nederlandse instanties 6 De Nederlandse ambassade/consulaten-generaal 7 De Nederlandse reclassering 8 2 Rechtsbijstand 10 Hulp van een tolk 11 Particulier advocaat 11 Pro Deo advocaat 12 3 Het strafproces 14 Arrestatie 15 Ondervraging/verhoor 16 Voorlopige hechtenis 16 Vrijlating op borgtocht 17 Voorlichtingsrapport reclassering 17 Rechtszitting 18 Vonnis 19 Internering Rechtsmiddelen 20 Instellen hoger beroep en cassatie 21 Mogelijkheden straftijdverkortingen 21 5 Gevangenschap 24 Algemeen 25 Plaats van detentie 25 Inkoop 25 Bezoekmogelijkheden 25 Geld en Pakketten 26 Nederlandse lectuur 26 Geestelijke verzorging 26 Studiemogelijkheden 28 Sociale zorg 28 Medische zorg 29

5 Sociale zekerheid 29 Klachten over de behandeling 29 Arbeidsmogelijkheden 30 Gevangenisklimaat 30 Vluchten 31 Uitwijzing 31 6 Mogelijkheid tot straf ondergaan in Nederland (WOTS) 32 7 Bijlagen 36 Bijlage 1 Adressenlijst ambassade en consulaten 37 Bijlage 2 Overige belangrijke adressen en telefoonnummers 38 Bijlage 3 Woordenlijst 42 4

6 Inleiding U bent gearresteerd in België. Nadat de ambassade of het consulaat-generaal op uw verzoek is ingelicht over uw arrestatie, krijgt u zo spoedig mogelijk bezoek van een medewerker. Dit bezoek en eventuele verdere contacten zijn erop gericht u te voorzien van informatie en om u bij te staan in deze moeilijke situatie. Houdt u er rekening mee dat het rechtssysteem en de gevangenissen in België anders zijn dan in Nederland. Deze brochure is geschreven om u en uw familie te informeren over zaken als rechtsbijstand, het strafproces, het Belgische gevangeniswezen en wat Nederlandse instanties wel en niet voor u kunnen doen. In deze brochure vindt u eerst informatie over de taken en de functies van de ambassade te Brussel en het consulaat-generaal te Antwerpen, het ministerie van Buitenlandse Zaken en de Nederlandse reclassering. Daarna volgt informatie over de situatie waarin u zich bevindt. Op de laatste pagina s zijn enkele Nederlandse woorden en zinnen opgenomen met een vertaling in de Franse taal. Een arrestatie in het buitenland roept ook voor uw familieleden of andere relaties vragen op. Indien uw familie in Nederland vragen heeft, kan zij, via een door u aangewezen contactpersoon, contact opnemen met de Directie Consulaire Zaken en Migratiebeleid / afdeling Consulaire Aangelegenheden (DCM/CA) van het ministerie van Buitenlandse Zaken te Den Haag. Familieleden die op Aruba, CuraÇao en Sint Maarten wonen, kunnen contact opnemen met de Vertegenwoordiging van Nederland in Aruba, de Vertegenwoordiging van Nederland in Willemstad, CuraÇao en de Vertegenwoordiging van Nederland in Phillipsbrug, Sint Maarten. Familieleden die wonen in het Caribisch Nederland (Bonaire, Saba en St. Eustatius), kunnen contact opnemen met DCM/CA. 5 Adressen, adressen, telefoon- en faxnummers vindt u achter in deze brochure. Aan de inhoud van deze brochure kunnen geen rechten worden ontleend.

7 6 1 Nederlandse Instanties

8 Nederlandse Instanties De Nederlandse ambassade/consulaat-generaal De Nederlandse ambassade te Brussel is in België de officiële vertegenwoordiging van Nederland, Aruba, CuraÇao, Sint Maarten en Caribisch Nederland (Bonaire, Saba en St. Eustatius). Onder de ambassade valt het consulaat-generaal te Antwerpen. Zowel de ambassade te Brussel als het consulaat-generaal te Antwerpen behartigt de belangen van gearresteerde Nederlanders. De adressen en telefoonnummers van de ambassade en het consulaat-generaal vindt u achter in deze brochure. De consulaten-generaal te Gent, Luik en Namen zijn consulaten onder leiding van een honorair consul-generaal. België heeft het Consulaire Verdrag van Wenen (1963) ondertekend. Hierin staat dat, indien de gearresteerde dat wenst, de autoriteiten verplicht zijn de consulaire vertegenwoordiging van een land te informeren over de arrestatie. Het komt helaas wel eens voor dat de ambassade of het consulaat-generaal niet (tijdig) wordt ingelicht. Als u er zeker van wilt zijn dat de ambassade of het consulaat-generaal op de hoogte wordt gesteld van uw arrestatie, dient u hiertoe zelf actie te ondernemen door de ambassade of het consulaat-generaal te schrijven of te bellen. In Nederland kan dat eventueel ook worden gedaan door een familielid of kennis die dan contact kan opnemen het Ministerie van Buitenlandse Zaken (DCM/CA) in Den Haag. 7 Het is goed om te weten dat de ambassade en het consulaat-generaal volgens internationaal gebruik zich niet mogen bemoeien met de rechtsgang, de schuldvraag, de bewijslast of de te bepalen strafmaat in België. In Nederland, Aruba, CuraÇao, Sint Maarten en Caribisch Nederland (Bonaire, Saba, St. Eustasius) wordt ook niet toegestaan dat buitenlandse vertegenwoordigingen zich mengen in de rechtsgang. Wel kan de ambassade toezien op een juiste toepassing van het Belgisch recht. Ook kan de ambassade toezien op de detentieomstandigheden en er op letten dat u in ieder geval niet slechter behandeld wordt dan Belgen in dezelfde omstandigheden. Wanneer zich hierbij problemen voordoen, kunt u contact opnemen met de ambassade. De ambassade kan bij problemen bemiddelen met de Belgische autoriteiten. Mogelijk heeft u aan de Belgische autoriteiten laten weten geen contact te willen met de Nederlandse vertegenwoordiging. Als u op een later moment uw mening wenst te veranderen, dan kunt u dit alsnog schriftelijk of telefonisch kenbaar maken. De ambassade in Brussel en het consulaat-generaal in Antwerpen geven de arrestatie van Nederlanders in het buitenland door aan de afdeling DCM/CA van het ministerie van Buitenlandse Zaken in Den Haag. Zij geven hierbij aan of u er prijs op stelt dat uw contactpersoon over de arrestatie wordt ingelicht. Ouders of voogden van minderjarigen krijgen

9 altijd bericht over de arrestatie. U kunt één Nederlands sprekend contactpersoon in Nederland aanwijzen. Het ministerie houdt deze contactpersoon op de hoogte van het verloop van uw detentie en eventuele bijzonderheden. Alleen uw contactpersoon kan informatie krijgen over de detentie; overige familieleden of relaties niet. Uw contactpersoon kan zich met vragen tot het ministerie van Buitenlandse Zaken in Nederland wenden en niet rechtstreeks tot de ambassade of het consulaat-generaal. Dit voorkomt misverstanden en bespaart internationale telefoonkosten. De Nederlandse reclassering 8 De reclassering in Nederland bestaat uit drie samenwerkende reclasseringsinstellingen: Reclassering Nederland De afdeling reclassering van het Leger des Heils De verslavingszorg van GGZ Nederland (Geestelijke Gezondheids Zorg Nederland) Samen hebben ze ruim honderd vestigingen waar het reclasseringswerk wordt uitgevoerd. De coördinatie van de reclasseringshulp aan Nederlanders die in het buitenland in detentie verblijven wordt uitgevoerd door Bureau Buitenland van Reclassering Nederland. Doel en Taken De reclassering zet zich in voor een veilige samenleving door te werken aan maatschappelijke (her)inpassing van mensen die met het strafrecht in aanraking zijn gekomen. Taken die de reclassering uitvoert zijn o.a.: adviseren van de rechtelijke macht, uitvoeren van reclasseringstoezicht (eventueel met inzet van elektronische controlemiddelen) en de organisatie en toezicht op de uitvoering van taakstraffen. Bureau Buitenland voert een op de mogelijkheden aangepast pakket reclasseringstaken uit voor Nederlanders die in het buitenland gedetineerd zijn Reclassering Nederland zet zich beperkt in voor gedetineerden die woonachtig zijn op Aruba, Sint Maarten, Curacao of Caribisch Nederland. Onder Nederlanders worden hier ook niet-nederlanders verstaan met een geldige verblijfstitel in Nederland. De begeleiding is direct gericht op maatschappelijke (her)inpassing. Hieronder vallen onder meer activiteiten die te maken hebben met de terugkeer en opvang in de Nederlandse samenleving. Tijdens uw detentie is het mogelijk, als aan bepaalde voorwaarden wordt voldaan, een schrifte-

10 Nederlandse Instanties lijke studie te volgen. Zo zijn er mogelijkheden voor taalcursussen, basisonderwijs en een beperkt aanbod voorbereidend beroepsonderwijs. De reclassering heeft bovendien in meer dan 50 landen contact met Nederlandstalige vrijwilligers die gedetineerden bezoeken. De mate waarin reclasseringsactiviteiten voor Nederlanders in buitenlandse detentie kunnen worden ontplooid hangt ook samen met de normen, wet en regelgeving in het desbetreffende land. Werkwijze Bureau Buitenland van Reclassering Nederland wordt doorgaans geïnformeerd over Nederlanders die in het buitenland zijn aangehouden, indien u daar schriftelijk toestemming voor heeft gegeven. De ambassade stuurt u namens de reclassering een brief, waarin staat wat de Nederlandse reclassering is en eventueel voor u kan doen. U kunt door het formulier in te vullen en terug te sturen laten weten of u gebruik wilt maken van de diensten van de Nederlandse Reclassering. De reclassering is goed op de hoogte van de strafrechtpleging, gevangenissen en hulpverleningsmogelijkheden in het buitenland. Ze kan daardoor u en uw in Nederland wonende familie en relaties informatie en advies geven. 9 Familie en relaties Familieleden van gedetineerden die op Aruba, Sint Maarten, Curaçao en Caribisch Nederland wonen, kunnen zich wenden tot de Stichting Reclassering Curaçao, Stichting Reclassering Bonaire, de Arubaanse Stichting voor Reclassering en Kinderbescherming 1961 en Stichting Justitiële Inrichtingen Bovenwinden. De adressen daarvan vindt u achter in de brochure.

11 10 2 Rechtsbijstand

12 Rechtsbijstand Wie in België is gearresteerd op verdenking van het plegen van een strafbaar feit, heeft recht op rechtsbijstand. De rechter vraagt u tijdens een eerste verhoor of u een particulier advocaat wenst aan te stellen, die u zelf moet betalen, of dat u in aanmerking wilt komen voor gratis rechtsbijstand. Als u niet genoeg geld heeft voor een particulier advocaat, kunt u via de gevangenisautoriteiten een kosteloze (pro Deo) advocaat aanvragen. Wanneer later blijkt dat u toch over geld beschikt, is een pro Deo advocaat in België niet altijd volledig gratis. Voor elke verschijning voor de raadkamer, hebben u en uw advocaat het recht uw strafdossier in te zien. Vragen over uw rechtszaak moet u bespreken met uw advocaat. De ambassade en de consulaten-generaal kunnen en mogen u hierover geen advies geven. Wanneer u niet tevreden bent over de wijze waarop uw advocaat uw belangen behartigt, kunt u zich daarover beklagen bij de orde van advocaten. Over het algemeen heeft een klacht indienen geen of nauwelijks resultaat. Hulp van een tolk Iedere verdachte heeft recht op een tolk. Dit geldt vooral in het Frans sprekende deel van België. Mocht u een tolk nodig hebben dan kunt u dit kenbaar maken aan uw advocaat. Voor de diensten van een tolk hoeft u niets te betalen. De autoriteiten zijn niet verplicht documenten schriftelijk te vertalen in de taal van de gearresteerde buitenlander. Als u de inhoud van een verklaring niet goed begrijpt, doet u er goed aan daarover eerst duidelijkheid te verkrijgen voordat u een verklaring tekent. U kunt bijvoorbeeld uw advocaat of de gevangenisautoriteiten vragen een uitleg te geven. 11 Particulier advocaat U kunt een particulier advocaat aantrekken. U moet in dit geval veel geld hebben of familie en/of vrienden hebben die de hoge kosten van deze advocaat willen betalen. De Nederlandse overheid neemt de kosten van de verdediging niet voor haar rekening en verstrekt ook geen geldleningen voor het betalen van dergelijke kosten. In de gevangenis is een lijst met beschikbare advocaten. Het honorarium van een advocaat bepaalt u, met de nodige zorgvuldigheid, in overleg met de advocaat. De tarieven kunnen van geval tot geval verschillen en zijn afhankelijk van de te verwachten hoeveelheid werk. Houdt u rekening met bijkomende kosten voor telefoon, reizen en overnachtingen. De advocaat kan betaling van voorschotten verlangen. U kunt een Nederlandse advocaat (op eigen kosten) als adviseur van uw Belgische advocaat inschakelen. Omdat een advocaat u alleen voor de rechtbank mag verdedigen als hij geregistreerd is in de staat waarin u bent gearresteerd, kan een Nederlandse advocaat u in België niet voor de rechtbank verdedigen.

13 Pro Deo advocaat Als u niet genoeg geld heeft voor een particulier advocaat, wijst de rechtbank een pro Deo advocaat aan. Hoe een pro Deo advocaat uw belangen behartigt, is sterk afhankelijk van de persoon. Er zijn goede pro Deo advocaten en pro Deo advocaten die zich beperken tot het hoogst noodzakelijke. Wanneer uit uw gegevens of die van uw familie blijkt dat er toch inkomsten of financiële middelen zijn, dan kan de pro Deo advocaat een gedeeltelijk honorarium of ereloon vragen. Hiervoor moet de advocaat toestemming hebben van de balie van advocaten. De hoogte van het te betalen bedrag is afhankelijk van uw financiële omstandigheden en van de geleverde diensten. U bent verplicht te betalen. 12

14 Rechtsbijstand 13

15 14 3 Het Strafproces

16 Het strafproces Algemeen Het Belgische strafproces verschilt van het Nederlandse strafproces. In het strafproces staan diverse belangen tegenover elkaar. Er is het belang van de gemeenschap (bestraffing van criminaliteit), dat van het slachtoffer (schadevergoeding) en dat van de verdachte/beklaagde (eerlijk proces). In België wegen de rechten (schadevergoedingen) van slachtoffers bijzonder zwaar mee in het procesrecht. Wanneer u iemand persoonlijk letsel heeft aangedaan, wordt er een forse financiële schadevergoeding geëist. Voordat u officieel wordt beschuldigd, vindt er een onderzoek plaats. Het is mogelijk dat u tijdens het onderzoek alleen contact heeft met uw advocaat en met officiële instanties zoals de ambassade. Tijdens rechtszittingen zijn de advocaat en zo nodig een tolk aanwezig. Dit kan echter alleen als u vooraf toestemming geeft. Uw advocaat kan u hierover informeren. Vragen over uw rechtszaak dient u te bespreken met uw advocaat. De ambassade en de consulaten-generaal kunnen en mogen u hierover geen advies geven. Hieronder volgt een beknopte beschrijving van de diverse fasen van het strafproces: 1 Arrestatie 2 Ondervraging / verhoor 3 Voorlopige hechtenis 4 Vrijlating op borgtocht 5 Voorlichtingsrapport reclassering 6 Rechtszitting 7 Vonnis 8 Internering 15 Arrestatie Wanneer u wordt gearresteerd, maakt de politie of Rijkswacht een proces-verbaal op dat wordt doorgestuurd naar het Openbaar Ministerie (Procureur des Konings en Substituten), ook wel parket genoemd. De politie of Rijkswacht handelt zelf geen zaken af. Bij uw arrestatie hoort u op uw rechten te worden gewezen. Als u niet bent gewezen op uw rechten, is het belangrijk dit te bespreken met uw advocaat. De Belgische autoriteiten zijn op basis van het Consulaire Verdrag van Wenen (1963) ook verplicht u te vragen of u contact wenst met de Nederlandse ambassade. Wanneer u dit wenst, nemen de Belgische autoriteiten contact op met de Nederlandse ambassade. Als regel mag u na de arrestatie voor het verhoor niet langer dan 24 uur op het politiebureau vastzitten. De autoriteiten moeten u binnen 24 uur voorgeleiden voor de rechter. Na 24 uur kan men alleen iemand vasthouden met een aanhoudingsbevel.

17 Tijdens arrestaties moet u alle bezittingen en identiteitspapieren (waaronder paspoorten), inleveren tegen afgifte van een bewijs van ontvangst. Deze spullen worden vaak gebruikt als bewijsmateriaal en meestal pas na de veroordeling weer vrijgegeven. Houdt u er rekening mee dat het moeilijk is uw inbeslaggenomen eigendommen terug te krijgen. Meestal moet u deze binnen een bepaalde tijd in persoon ophalen. Wanneer dit niet mogelijk is, kunt u iemand anders schriftelijk aanwijzen om uw bagage op te halen. De ambassade kan geen assistentie verlenen bij het terugkrijgen en terugsturen van in beslaggenomen geld en bagage. Bespreek met uw advocaat of het mogelijk is uw persoonlijke eigendommen terug te krijgen en of u deze kunt laten sturen naar het land waar u vandaan komt. Indien de rechter uw geld niet als bewijsmateriaal ziet, wordt het geld op uw bankrekening van de gevangenis gestort. Het buitenlandse geld komt meestal op een later tijdstip vrij. Bij vrijlating wordt, normaal gesproken, uw reisdocument (paspoort of Nederlandse identiteitskaart) aan u teruggegeven. Met dit (eventueel verlopen) reisdocument, alsmede in het bezit van de ontslagdocumenten van de gevangenis kunt u over land naar Nederland terugreizen. 16 Ondervraging/verhoor Direct na een arrestatie kunnen voor het gerechtelijk vooronderzoek diverse verhoren plaatsvinden. U bent niet verplicht daaraan mee te werken en u mag een verhoor weigeren. Zelfs wanneer er geen officieel proces-verbaal van verhoor is opgemaakt, bestaat de kans dat van het gesprek een verslag wordt gemaakt. Het verslag is een bestanddeel van het strafdossier en kan gebruikt worden als bewijsmateriaal voor de rechtszaak. Indien een dergelijk gesprek heeft plaatsgevonden, is het belangrijk dit te bespreken met uw advocaat. Als u dat wenst, moet er tijdens een ondervraging of verhoor een tolk aanwezig zijn. U moet dit zelf kenbaar maken bij de autoriteiten. Voorlopige hechtenis Als de rechter van oordeel is dat u, wegens de ernst van het misdrijf of in verband met een nader onderzoek langer moet worden vastgehouden, volgt voorlopige hechtenis in een arresthuis (huis van bewaring) of in een gevangenis. Een medewerker van de ambassade of het consulaat-generaal probeert u, indien u dat wenst, zo snel mogelijk te bezoeken na uw plaatsing in een huis van bewaring of gevangenis. De duur van de voorlopige hechtenis varieert. Het bevel tot aanhouding van de onderzoeksrechter betekent dat u vijf dagen vast gehouden kunt worden. Voor het verstrijken van deze termijn moet de raadkamer de voorlopige hechtenis handhaven. Deze termijn kan steeds met een maand worden verlengd.

18 Het strafproces Ervaring leert dat meestal na drie à vier maanden het definitieve vonnis wordt geveld. Bij gecompliceerde zaken waarvoor het Hof van Assisen is ingesteld, kan de voorlopige hechtenis zelfs jaren duren. Hiervoor moet de officier van justitie een verzoek indienen bij een hogere rechtbank. Zodra het onderzoek is voltooid, draagt de officier van justitie het dossier over aan de rechtbank. Vragen hierover kunt u bespreken met uw advocaat. Vrijlating op borgtocht De ervaring heeft geleerd dat buitenlanders zeer zelden worden vrijgelaten op borgtocht, vanwege het risico dat ze niet meer op de rechtszitting verschijnen. Borgtocht houdt in dat u een betaling (borgsom) doet aan de rechtbank waarmee u de garantie geeft dat u aanwezig bent bij de rechtszittingen. Een vastgestelde borg is meestal een hoog bedrag. De Nederlandse overheid verstrekt geen gelden voor borgtocht, ook niet in de vorm van een lening. Voorlichtingsrapport reclassering 17 Het samenstellen van een rapport over uw sociale achtergrond is een van de zaken die de Nederlandse reclassering voor uw rechtszaak kan doen. In Nederland is het gebruikelijk dat de rechtbank bij het bepalen van de strafmaat rekening houdt met de bevindingen in het voorlichtingsrapport. De reclassering weet uit ervaring dat ook in België dit soort gegevens belangrijk kunnen zijn. Taalproblemen en cultuurverschillen kunnen een goede communicatie tussen u, uw advocaat en de rechtbank in de weg staan. De beschikbaarheid van een voorlichtingsrapport, afgestemd op informatie die de rechtbank in het detentieland belangrijk vindt en eventueel vertaald in het Frans, kan een positieve invloed hebben op de uiteindelijke strafbepaling. De beschikbaarheid van een voorlichtingsrapport biedt echter geen garantie tot strafvermindering. In het rapport beschrijft een beëdigd reclasseringsmedewerker de omstandigheden waarin u verkeerde vóór uw arrestatie. Bijvoorbeeld het al dan niet wonen in gezinsverband, het hebben van werk of het volgen van een opleiding. En ook, indien nodig, feiten over uw levensloop, uw opvoeding, lichamelijke en psychische klachten, en eventueel uw eerdere contacten met justitie. Deze inlichtingen worden - alleen met uw toestemming - verzameld bij personen die u goed kennen, zoals familieleden, partner, werkgever, huisarts of maatschappelijk werker. Het uitbrengen van een rapport is niet altijd mogelijk of zinvol. Wanneer u onvoldoende referenten (familie, vrienden, werkgevers) opgeeft en weinig inlichtingen over u te krijgen zijn, is het niet mogelijk een rapport te schrijven. Als u al een strafblad heeft, wordt er meestal geen rapport opgemaakt.

19 Uw advocaat ontvangt het rapport rechtstreeks van Reclassering Nederland of via de ambassade of het consulaat-generaal. Reclassering Nederland verzoekt de advocaat het rapport met u te bespreken alvorens het door te leiden naar de rechtbank. Er zijn voor u geen kosten verbonden aan het maken van uw rapport. Het is van belang dat u dit rapport in een zo vroeg mogelijk stadium aanvraagt. Een rapport vraagt u aan door het invullen en ondertekenen van een formulier dat u van vrijwilligers van Reclassering Nederland of van de Nederlandse ambassade of het consulaat-generaal kunt krijgen. Rechtszitting Een rechtszaak gaat altijd eerst naar de raadkamer en dan naar de vonnisgerechten. De raadkamer is een onderzoekskamer, die een onderdeel vormt van de rechtbank. De raadkamer spreekt zich niet uit over de vraag of de feiten voldoende bewezen zijn. Deze taak is voor de vonnisgerechten. De raadkamer vergadert met gesloten deuren, omdat het onderzoek geheim is. 18 De raadkamer kan: Buiten vervolging stellen (bijvoorbeeld bij onvoldoende bewijzen); Verwijzen naar vonnisgerecht: indien er voldoende bewijzen zijn; Beslissen tot internering. De procureur verwijst de zaak door naar een vonnisgerecht. Er zijn drie vonnisgerechten: de Correctionele Rechtbank, het Hof van Assisen en het Hof van Beroep. De correctionele rechtbank In elk van de 27 arrondissementen van België is een rechtbank van eerste aanleg. De rechtbank van eerste aanleg bestaat uit één of meerdere kamers voor correctionele zaken, uit één of meerdere kamers voor burgerlijke zaken en uit één of meerdere jeugdkamers. De correctionele rechtbank is in principe samengesteld uit één rechter. De Procureur des Konings wordt bijgestaan door zijn assistenten. Het hof van assisen Het hof van assisen is voor zware vergrijpen. Het is samengesteld uit één voorzitter, twee toegevoegde rechters (assessoren), die door de voorzitter worden aangewezen, de procureur-generaal van het Openbaar Ministerie en een jury. De jury bestaat uit twaalf Belgen, die

20 Het strafproces willekeurig worden aangewezen, nadat zij aan verschillende eisen hebben voldaan. Het hof van assisen veroordeelt politieke en persmisdrijven en misdaden waar straffen vanaf ongeveer 10 jaar voor staan (bijvoorbeeld moordzaken). Het hof van assisen is geen permanent hof maar een tijdelijk rechtscollege, dat wordt samengesteld op het moment dat er een zaak naar het hof van assisen wordt doorverwezen. België telt elf assisenhoven. Het hof van assisen zetelt in de hoofdstad van elke provincie. Een uitzondering vormt de provincie Limburg, waar het hof in Tongeren zetelt. Het hof van beroep Er zijn in België vijf hoven van beroep: Antwerpen, Brussel, Gent, Bergen en Luik. Het hof van beroep is een beroepsinstantie voor de vonnissen die uitgesproken zijn door een correctionele rechtbank. Het hof van beroep is samengesteld uit drie rechters (raadsheren genoemd). De procureur-generaal wordt bijgestaan door advocaten-generaal en assistenten. Vonnis De hoogte van de straf is afhankelijk van het gepleegde delict, de mate van schuld en de beoordelende rechter. In het algemeen zijn de straffen hoger dan in Nederland. Na de uitspraak van het vonnisgerecht zorgt het Openbaar Ministerie voor de tenuitvoerlegging van de straf. Bij een veroordeling kan worden bepaald dat alle goederen die met het vergrijp te maken hebben, door de Belgische autoriteiten worden gevorderd. Wanneer bij een drugsdelict de drugs in een auto worden aangetroffen, kan deze auto in beslag genomen worden. In verband met de motorrijtuigenbelasting, die u in Nederland nog steeds moet betalen zolang de auto op uw naam staat, is het van belang de verbeurdverklaring toe te zenden aan de Rijksdienst voor het Wegverkeer in Veendam. 19 Internering Wanneer u een gevaar vormt voor de maatschappij, kunt u geïnterneerd worden op grond van het algemeen belang. Deze beveiligingsmaatregel kan ook gelden bij geringe delicten. Internering geldt voor onbepaalde duur. Alleen de Commissie ter bescherming van de Mens (CBM) kan de internering opheffen. De internering wordt dan opgeheven na een rapport van een psycholoog, waarin staat dat de betrokkene weer aan de maatschappij kan deelnemen. Diverse gevangenissen in België beschikken over psychiatrische afdelingen.

21 20 4 Rechtsmiddelen

22 Rechtsmiddelen Instellen hoger beroep en cassatie Wanneer u niet akkoord gaat met de uitspraak kunt u, zoals ook het openbaar ministerie en de burgerlijke partij dat kunnen doen, hoger beroep aantekenen tegen dit vonnis. U kunt beroep aantekenen binnen 15 dagen na de uitspraak van het vonnis. Wanneer de 15de dag valt op een zaterdag, een zondag of een wettelijke feestdag wordt de termijn tot de volgende werkdag verlengd. Het hoger beroep kan ingesteld worden tegen het vonnis in zijn geheel, of enkel tegen de veroordeling tot een straf of tegen de veroordeling tot het betalen van een schadevergoeding aan het slachtoffer. Beroep wordt aangetekend op de griffie van de rechtbank die u gevonnist heeft. Wanneer u gedetineerd bent, kan dit gebeuren op de griffie van de gevangenis waar u verblijft. Hoger Beroep heeft dan tot gevolg dat de zaak door een hogere rechtsinstantie wordt onderzocht en behandeld. De procedure in Hoger Beroep loopt gelijk met die in eerste aanleg. De zittingsplaats en -datum zullen u worden meegedeeld. Er is een hof van cassatie voor geheel België, dat uitspraak doet tegen beslissingen van de hoven en de rechtbanken. Het hof oordeelt niet opnieuw over de feiten, maar bepaalt of de wet correct is toegepast en of er geen procedurele fouten zijn gemaakt. 21 Mogelijkheden straftijdverkorting Sinds 1 februari 2007 is in België de Strafuitvoeringsrechtbank (SURB), bestaande uit drie rechters, bevoegd voor de voorwaardelijke invrijheidstelling en voor strafuitvoeringsmodaliteiten van veroordeelden met een totale strafduur van meer dan drie jaar. Voor straffen van drie jaar en minder is één strafuitvoeringsrechter (SUR) daartoe bevoegd. Ook in België, net als in Nederland, bestaat dus de mogelijkheid tot een vervroegde/ voorwaardelijke invrijheidstelling (VI). Over de VI beslist een strafuitvoeringsrechtbank. De strafuitvoeringsrechtbank bestaat uit drie rechters: één voorzitter en twee bijzitters (de ene gespecialiseerd in penitiaire zaken en de anderen in de sociale re-integratie). Bij straffen tot drie jaar heeft de strafuitvoeringsrechtbank één rechter. De rechtbank hoort de gedetineerde, zijn/haar advocaat en het slachtoffer. Daarbij wordt er rekening gehouden met de adviezen van de gevangenisdirecteur en van het Openbaar Ministerie. De rechtbank kan beslissen ook andere betrokkenen te horen. In België kent men feitelijk twee vormen van vervroegde invrijheidstelling die ook voor Nederlanders die in België zijn veroordeeld van toepassing zouden kunnen zijn:

23 1 Voorwaardelijke invrijheidstelling, welke in beginsel ook mogelijk is voor Nederlanders die voor hun aanhouding reeds langdurig in België wonen en ook officieel in het bevolkingsregister in België staan ingeschreven. (straf ondergaan buiten de gevangenis, mits naleving van voorwaarden gedurende een bepaalde proeftijd) Dit is mogelijk wanneer: Er 1/3 van de straf is ondergaan OF in geval van herhaling: 2/3 van de straf is ondergaan (niet meer dan 14 jaar) OF in geval van levenslang: na 10 jaar van de straf of in geval van herhaling na 16 jaar van de straf. Er geen tegenaanwijzingen zijn (risico van plegen van nieuwe ernstige strafbare feiten, risico dat u de veroordeelde slachtoffers zou lastig vallen, houding t.a.v. de slachtoffers). Er een sociaal reclasseringsplan is Voorwaardelijke invrijheidstelling met het oog op verwijdering van het grondgebied of voorlopige invrijheidstelling met het oog op overlevering (voor Nederlanders aan wie de Dienst Vreemdelingenzaken voor (on)bepaalde duur geen (langer) verblijf heeft toegestaan op het Belgisch grondgebied) Dit is mogelijk wanneer: Er 1/3 van de straf is ondergaan OF in geval van herhaling: 2/3 van de straf is ondergaan (niet meer dan 14 jaar) OF in geval van levensbelang: na 10 jaar van de straf of in geval van herhaling 16 jaar van de straf. Er geen tegenaanwijzingen zijn (mogelijkheid onderdak, risico plegen van nieuwe ernstige strafbare feiten, risico lastig vallen slachtoffers, houding t.a.v. slachtoffers). Penitentiair verlof, beperkte detentie, elektronisch toezicht, uitgangsvergunning, onderbreking van de strafuitvoering etc. zijn over het algemeen regelingen die niet van toepassing zijn voor vreemdelingen die niet officieel in België woonachtig zijn.

24 Rechtsmiddelen 23

25 24 5 Gevangenschap

26 Gevangenschap Algemeen In dit hoofdstuk leest u meer over het Belgische gevangeniswezen. U dient zich te houden aan de regels van de gevangenis of arresthuis (huis van bewaring). Bij aankomst in de gevangenis ontvangt u een brochure die u wegwijs maakt met het systeem. In Belgische gevangenissen moet u speciale gevangeniskleding dragen. De eigen kleding en kleine spullen worden opgeslagen tot na uw detentie. Plaats van detentie Na de veroordeling probeert men Nederlandse gedetineerden over te plaatsen naar een gevangenis in het Nederlandssprekende deel van België. Hier kan enige tijd overheen gaan omdat er plaatsgebrek is in alle Belgische gevangenissen. Wanneer u niet wordt overgeplaatst, kunt u zelf via de gevangenisdirectie een verzoek om overplaatsing richten tot de minister van Justitie te Brussel. Dit kan pas nadat u definitief bent veroordeeld en er geen beroepsprocedures meer lopen. Het is aan te bevelen uw verzoek te onderbouwen met redenen, bijvoorbeeld dat uw familie u dan gemakkelijker kan bezoeken. Overplaatsingen tussen strafinrichtingen worden om veiligheidsredenen vooraf niet gemeld. Het is daarom belangrijk dat u na overplaatsing de ambassade of het consulaat-generaal hiervan op de hoogte stelt. 25 Inkoop Over het algemeen zijn er weinig klachten over de maaltijden in België. In de kantine kunt u extra levensmiddelen en producten kopen, zoals fruit, sigaretten en zeep. Bezoekmogelijkheden In Belgische gevangenissen is een ruime bezoekmogelijkheid. U mag bezoek ontvangen van uw bloed- en aanverwanten in de rechte lijn, uw echtgeno(o)t(e), broers en zusters, ooms en tantes en uw voogd. U moet wel kunnen bewijzen dat zij familie zijn. Bezoek van andere personen (verloofde, partner, werkgever etc.) kan worden toegestaan, maar moet eerst schriftelijk aan de directeur van de gevangenis gevraagd worden. Van hen kan een bewijs van goede zeden (in Nederland: Verklaring omtrent gedrag) gevraagd worden. Er mogen maximaal drie personen tegelijkertijd op bezoek komen.

27 De regels en bezoekuren verschillen per gevangenis. Het is van belang dat u zich op de hoogte stelt van de bezoekregeling. In de meeste gevangenissen in België bestaat de mogelijkheid voor privébezoek van uw echtgenoot of partner. U dient zelf aan te geven wie er op bezoek komen. Voor buitenlands bezoek zijn er geen mogelijkheden om vaker of langer op bezoek te komen. Vrijwilligers van de Nederlandse reclassering en medewerkers van de ambassade of het consulaat-generaal worden in alle gevangenissen in België toegelaten. Geld en pakketten 26 Er zijn regels voor het ontvangen van geld. U kunt in de gevangenis vragen op welk rekeningnummer geld kan worden overgemaakt. Ook kunt u vragen hoe pakketten opgestuurd kunnen worden en welke artikelen toegestaan zijn. Nederlandse gedetineerden klagen soms over het niet ontvangen van geld of pakketten. Vaak is dit te wijten aan een verkeerde adressering. Zowel bij het overmaken van geld als bij het versturen van pakketten moet de naam van de gevangenis en de naam van de gedetineerde duidelijk worden vermeld. Wanneer u of uw familie niet over voldoende geld beschikt, kunt u in aanmerking komen voor een klein maandelijks bedrag uit de sociale kas van de gevangenis. Nederlandse lectuur In alle Nederlandstalige gevangenissen vindt u boeken in de Nederlandse taal. Ook zijn in de meeste gevangenissen Nederlandstalige kranten te koop. Abonnementen op Nederlandse kranten zijn duur. Geestelijke verzorging In de meeste gevangenissen kunt u religieuze bijeenkomsten bijwonen. Bovendien zijn er vaak mensen van verschillende religies met wie u op verzoek kunt praten. Informeer bij uw gevangenis naar de mogelijkheden. Stichting Epafras Stichting Epafras is een oecumenische christelijke organisatie. Sinds 1984 bezoeken, namens Epafras, geestelijk verzorgers Nederlandse gevangenen in het buitenland. Zij doen dit werk op vrijwillige basis, als Protestant-, Rooms-katholiek- of Islamitisch pastoraal gezant.

28 Gevangenschap Uitgangspunt en visie: Een mens is altijd meer dan wat hij misdaan heeft. Op dit meer zijn geestelijk verzorgers gericht en die aspecten van de mens proberen zij te versterken. Werkwijze Persoonlijk bezoek van een ervaren geestelijk verzorger vanuit Nederland in de gevangenis waar u terecht bent gekomen. Buiten Europa bij voorkeur twee keer per jaar en binnen Europa in ieder geval één keer. Uw privacy wordt gegarandeerd. Ongeacht uw achtergrond of levensovertuiging kunt u een beroep doen op geestelijke steun. Dat betekent dat u alleen bezoek van een geestelijk verzorger ontvangt wanneer u zelf aan een vertegenwoordiger van de ambassade of consulaat hebt aangegeven dat u dit op prijs stelt. Een informatiebrochure over de diensten die Epafras kan bieden wordt u door de consulaire medewerker aangereikt. U kunt ook rechtstreeks aan Epafras laten weten bezoek te willen ontvangen. Epafras werkt nauw samen met het Ministerie van Buitenlandse Zaken en Reclassering Nederland. Vier keer per jaar ontvangt u het tijdschrift Gezant uit Nederland dat via het Ministerie van Buitenlandse Zaken naar u wordt toegestuurd. Daarbij ingesloten is een enveloppe met antwoordnummer die u kunt gebruiken voor correspondentie met de stichting. Een postzegel is daarbij niet nodig. Epafras schenkt u graag een Bijbel, Koran of een woordenboek. Ook kunnen we soms voor meer algemene Nederlandse boeken zorgen. 27 U kunt het contact met de geestelijke verzorger die u bezoekt mede onderhouden door een briefwisseling. De stichting bemiddelt ook correspondentie met mensen uit de samenleving (correspondentie vrijwilligers) en Nederlandse gevangenen in andere landen. Desgewenst onderhoudt de geestelijke verzorger van Epafras van wie u bezoek ontving, contact met uw familie of relatie in Nederland. Geestelijke verzorging ter plekke: Aan veel gevangenissen is ook een locale geestelijke verbonden. Zij verzorgen religieuze bijeenkomsten en wanneer u de taal verstaat kunt u met uw verhaal bij hen terecht. Informeer bij de gevangenis naar de mogelijkheden.

29 Contact: Postadres: Stichting Epafras Stichting Epafras Schoolstraat 30a Int. Antwoordnummer 3581 pw Utrecht C.C.R.I Numéro 9804 Nederland 3500 zj Utrecht Tel Nederland Website Studiemogelijkheden 28 In alle Nederlandstalige gevangenissen is een ruim aanbod voor studiemogelijkheden en andere cursussen. In de gevangenissen zijn vaak lange wachttijden voor cursussen. Deze studiemogelijkheden worden grotendeels verzorgd door het Justitieel Welzijnswerk. Dit is een Belgische hulpverleningsorganisatie voor gedetineerden, ook voor buitenlanders. Via de Nederlandse reclassering zijn er beperkte mogelijkheden om een schriftelijke cursus aan te bieden. Het gaat hierbij vooral om talencursussen (ook Nederlands). De reclassering levert alleen cursussen die gevangenissen zelf niet kunnen aanbieden. Informeert u dus eerst over de studiemogelijkheden in de gevangenis zelf. Om gelegenheid te krijgen om te studeren en studiemateriaal te mogen ontvangen, is toestemming nodig in ieder geval van de gevangenisdirectie en soms ook van de officier van justitie. Het is niet altijd mogelijk om examens af te leggen in de gevangenis. Als u geïnteresseerd bent in de mogelijkheden kunt u dat aangeven op het reclasseringsformulier. U krijgt dan een informatiepakket met aanmeldingsformulieren toegestuurd. U kunt ook zelf een cursus aanvragen, bijvoorbeeld bij de Open Universiteit of de L.O.I. (Leidse Onderwijsinstellingen). Zelf aangevraagde cursussen zijn uiteraard altijd voor eigen kosten. Sociale zorg Alle gevangenissen beschikken over een eigen sociale dienst, Psychosociale Dienst of PSD. Ook Justitieel Welzijnswerk heeft toegang tot alle gevangenissen in België en bemiddelt wanneer u sociale problemen heeft. De werkdruk voor beide diensten is echter groot door de overbevolking in de Belgische gevangenissen. De PSD in de gevangenis houdt zich bezig met alles wat met de detentie te maken heeft (overplaatsing, strafverkorting e.d.). Het Justitieel Welzijnswerk kan behulpzaam zijn bij sociale problemen ten gevolge van de detentie en het voorbereiden op uw terugkeer in de samenleving (bv. het helpen opstellen

30 Gevangenschap van een reclasseringsplan t.b.v. de aanvraag tot vervroegde/voorwaardelijke invrijheidsinstelling). Beide soorten diensten werken samen met het Bureau Buitenland van de Nederlandse Reclassering. Medische zorg In de Belgische gevangenissen zijn basisvoorzieningen voor medische verzorging aanwezig. Enkele gevangenissen beschikken over een uitgebreide medische vleugel, zoals de gevangenis in Brugge. Als u een arts wilt zien, moet u een bezoekbrief indienen. De medische verzorging van gedetineerden in België is over het algemeen goed te noemen. U kunt in de gevangenis naar de tandarts. Ook deze zorg beperkt zich tot het hoogst noodzakelijke. U kunt opgenomen worden in ziekenhuizen buiten de gevangenis wanneer dit noodzakelijk is. Sociale zekerheid Per 1 mei 2000 zijn alle Nederlandse sociale uitkeringen zoals de bijstandsuitkering (WWB), de werkloosheidsuitkering (WW) en de arbeidsongeschiktheidsverzekering (WAO) voor gedetineerden vervallen. Dit geldt ook voor Nederlanders die in het buitenland zijn gedetineerd. Ook de AOW-uitkering (Algemene Ouderdomswet) wordt tijdens detentie niet doorbetaald. U dient de uitkerende instantie in Nederland zelf zo snel mogelijk in te lichten over het feit dat u gedetineerd bent. Als u dit niet doet, moet u de ten onrechte verkregen uitkering terugbetalen en riskeert u strafvervolging! Wanneer achterblijvende gezinsleden door het wegvallen van de uitkering niet meer over voldoende inkomsten beschikken, kunnen zij bij de gemeentelijke sociale dienst een bijstandsuitkering aanvragen. In noodgevallen kan de gemeente bijzondere bijstand verlenen. 29 Klachten over de behandeling Klachten over uw behandeling in de gevangenis kunt u bespreken met een sociaal assistente van de gevangenis. Ook kunt u uw klacht bespreken met de ambassade. Bekeken wordt welke actie, indien nodig, de Nederlandse vertegenwoordiging, uw advocaat, of uzelf kunt nemen. Het is raadzaam in eerste instantie de interne klachtprocedures van de gevangenis te volgen. Klachten kunt u ook mondeling of schriftelijk indienen bij uw advocaat. Wanneer u dit doet, stelt u dan ook de ambassade hiervan in kennis.

31 Arbeidsmogelijkheden In principe heeft u na uw definitieve veroordeling het recht om te werken. De meeste arresthuizen, dit kan ook een afdeling zijn binnen een gewone gevangenis (veelal overvol), hebben slechts zeer beperkte arbeidsmogelijkheden. In de strafgevangenissen zijn de mogelijkheden tot arbeid meestal veel beter en kan ongeveer driekwart van de gevangenen werken. De verdiensten zijn veelal hoger dan in Nederlandse gevangenissen. Wanneer in uw vonnis ook een schadevergoeding is opgenomen voor het slachtoffer (de burgerlijke partij) van het misdrijf, is het belangrijk om meteen aan de afbetaling te beginnen zodra u inkomsten uit werk verwerft. Wanneer u dit niet doet, kan dat uw vervroegde invrijheidstelling in gevaar brengen. Gevangenisklimaat 30 In de gevangenis is de sfeer grotendeels afhankelijk van het regime, het bewakingspersoneel en de aanwezige gedetineerden. De omstandigheden in de Belgische gevangenissen zijn over het algemeen genomen strenger dan in Nederland. Vaak deelt u een cel met een of meerdere personen. Wanneer u niet werkt of niet kan werken, bent u gedwongen om 23 uur per dag op uw cel te verblijven. Dat geldt zeker in de beginfase van de detentie. Voor alle gedetineerden geldt dat hun wereld plotseling is beperkt tot een paar gevangenismuren waarbinnen zij hun weg moeten vinden. Voor sommige wordt die opgave bemoeilijkt door taalproblemen. Negatieve gevoelens zoals moedeloosheid, wantrouwen, eenzaamheid, onmacht, schuld, onzekerheid, verveling en uitzichtloosheid kunnen snel de kop op steken. Deze gevoelens kunnen bij u en bij medegevangenen leiden tot agressief gedrag, depressies en jaloezie. Probeert u zich hier niet door te laten beïnvloeden, goed gedrag is belangrijk tijdens uw verblijf in de gevangenis! Goed gedrag kan leiden tot strafvermindering. Het gedwongen moeten samenleven met veel mensen op een betrekkelijk klein gebied, het verliezen van uw vrijheid, de moeilijkheden in communiceren, en gevoelens van onzekerheid die u heeft ten opzichte van uw toekomst en uw familie en vrienden kan uw verblijf in de gevangenis nog moeilijker maken. Als correspondentie voor u of uw familie van groot belang is, laat u dat dan weten.

32 Gevangenschap Vluchten Het komt voor dat Nederlandse gedetineerden vluchten. In dit geval wordt men op een internationale signaleringslijst geplaatst. Na arrestatie volgt uitlevering aan België. Vluchten op zich is geen strafbaar feit, tenzij deze gepaard gaat met het plegen van strafbare feiten zoals diefstal of gijzeling. Vluchten kan wel een nadelige invloed hebben op het beoordelen en toekennen van de voorwaardelijke invrijheidstelling na een derde van de straf. Uitwijzing De meeste buitenlandse gedetineerden (vooral bij detentie voor drugs) krijgen na detentie van de vreemdelingenpolitie van België een bevel om het grondgebied van België te verlaten. Dit document kunt u gebruiken als reisdocument tot aan de Belgisch-Nederlandse grens. Vaak mag men bij drugsmisdrijven het Belgische grondgebied niet meer betreden voor een periode van 5 tot 10 jaar. Doet u dit toch, dan moet u bij een eventuele aanhouding alsnog het restant (tweederde) van de straf uitzitten. Dit komt regelmatig voor. Wanneer u om dringende redenen in België moet zijn, bijvoorbeeld voor familieomstandigheden, dan dient u voor elke reis naar België toestemming te vragen bij het ministerie van Binnenlandse Zaken. Deze maatregel geldt niet voor Nederlanders die voorafgaand aan de detentie al beschikten over een geldige verblijfsvergunning voor België en na hun voorwaardelijke invrijheidstelling nog steeds in het bezit zijn van een geldige Belgische verblijfsvergunning. 31

33 32 6 Mogelijkheden tot straf ondergaan in Nederland/ WOTS

34 Mogelijkheden tot straf ondergaan in Nederlands/ WOTS Zowel België als Nederland, de landen behorend bij het Koninkrijk der Nederlanden (Aruba, Curaçao en St. Maarten) en Bonaire, St. Eustasius en Saba zijn partij bij het Verdrag inzake de Overbrenging van Gevonniste Personen uit 1983 ( Council of Europe Convention on the Transfer of Sentenced Persons ). Dit Verdrag maakt het mogelijk dat gedetineerden een vrijheidsstraf verder in hun eigen land ondergaan. De Nederlandse wet waarin de procedure wordt geregeld heet de Wet Overdracht Tenuitvoerlegging Strafvonnissen, ook wel de WOTS genoemd. Aruba, CuraÇao, Sint Maarten en Caribisch Nederland (Bonaire, Saba, St. Eustasius) kennen een eigen uitvoeringswet voor het overbrengen van gedetineerde Antillianen en Arubanen. Deze wet heet Landsverordening inzake de Overdracht Tenuitvoerlegging van Strafvonnissen, afgekort LOTS. De mogelijkheid tot overbrenging bestaat alleen in die landen, die partij zijn bij dit verdrag. Daartoe behoort ook België. In België is de overbrenging van gedetineerden voor het uitzitten van de straf naar het land van herkomst geregeld bij de Wet van 23 mei 1990 betreffende de tussenstaatse overbrenging van veroordeelde personen. 33 Om voor overbrenging in aanmerking te komen moet u ten minste aan de volgende voorwaarden voldoen: U bent een Nederlander afkomstig uit Nederland, Aruba, CuraÇao, Sint Maarten en Caribisch Nederland (Bonaire, Saba, St. Eustasius), of u bent een vreemdeling die in het bezit is van een geldige verblijfsvergunning voor deze landen; Voor uw veroordeling in België had u (langere tijd) uw hoofdverblijf in Nederland; De veroordeling tot vrijheidsstraf moet onherroepelijk zijn, met andere woorden er mag geen beroepsmogelijkheid meer openstaan of u moet afstand hebben gedaan van het recht op beroep; Het gedeelte van de straf dat in Nederland nog moet worden uitgezeten, dient minstens zes maanden te bedragen op het tijdstip van ontvangst van het verzoek; Het feit waarvoor de veroordeling is opgelegd, moet ook in Nederland, Aruba, CuraÇao, Sint Maarten en Caribisch Nederland (Bonaire, Saba, St. Eustasius) strafbaar zijn; U moet bereid zijn schriftelijk te verklaren dat u het ermee eens bent dat de straf in Nederland wordt ondergaan; Zowel het land waar u verblijft als de Nederlandse autoriteiten moeten met de overbrenging instemmen; U dient zelf het initiatief voor het opstarten van de procedure te nemen; het ministerie van Justitie hanteert de regel dat een WOTS-overbrenging in principe maar

35 één keer per persoon kan worden toegepast. Uw verzoek wordt in beginsel afgewezen als u al eerder vanuit een buitenlandse gevangenis naar Nederland bent overgebracht. Voor Aruba, CuraÇao, Sint Maarten en Caribisch Nederland (Bonaire, Saba, St. Eustasius) gelden tevens de volgende aanvullende voorwaarden: De straf dient langer te zijn dan 48 maanden; U moet ingeschreven staan bij het bevolkingsregister van een van de vijf eilanden in de vijf jaar voorafgaand aan uw arrestatie (aaneensluitend); U moet aantoonbare contacten onderhouden met familie en/of vrienden op Aruba, CuraÇao, Sint Maarten en Caribisch Nederland (Bonaire, Saba, St. Eustasius). Het ministerie van Justitie in België, Nederland, de Antillen en Aruba zijn niet verplicht in te stemmen met de overbrenging ook al is aan alle voorwaarden voor overbrenging voldaan. 34 Indien uw aanvraag wordt goedgekeurd, zijn er twee manieren waarop de Nederlandse autoriteiten uw Belgische strafvonnis kunnen overnemen: 1 De onmiddellijke of voortgezette tenuitvoerlegging: Deze procedure houdt in dat de veroordeling die u in Nederland, Aruba, CuraÇao, Sint Maarten en Caribisch Nederland (Bonaire, Saba, St. Eustasius) moet ondergaan, gelijk is aan de duur van de straf die in België is opgelegd. 2 De exequaturprocedure of omzettingsprocedure: Deze procedure houdt in dat de rechter in Nederland, Aruba, CuraÇao, Sint Maarten en Caribisch Nederland (Bonaire, Saba, St. Eustasius), uw Belgische straf omzet in een Nederlandse straf, mits de Belgische autoriteiten daar geen bezwaar tegen hebben. De omgezette straf mag niet hoger, maar wel lager zijn dan de in België opgelegde straf. Bij WOTS aanvragen vanuit België wordt vrijwel altijd de omzettingsprocedure toegepast. Voor beide procedures geldt dat de tijd die u in Belgische detentie heeft doorgebracht, wordt afgetrokken van uw straftijd. U dient precies geïnformeerd te worden over de stappen die u moet nemen als u voor deze mogelijkheid in aanmerking wilt komen. Inlichtingen hierover kunt u ook krijgen bij de Nederlandse vertegenwoordiging of de reclassering. Wanneer uw verzoek eenmaal in Nederland in behandeling is genomen, kunt u over de stand van zaken telefonisch informatie krijgen via de zogenaamde WOTS informatielijn van het ministerie van Justitie. Ook voor algemene vragen kunt u daar terecht (zie adressenlijst).

36 Mogelijkheden tot straf ondergaan in Nederlands/ WOTS Een aanvraag tot overbrenging naar Nederland moet u via de gevangenisdirectie indienen De overbrenging zelf is een zaak van de Belgische en Nederlandse justitie. De ambassade, het consulaat-generaal of het ministerie van Buitenlandse Zaken is hier niet bij betrokken. Uw advocaat speelt hierbij hooguit een beperkte rol. Zo kan de advocaat u over de procedure informeren en bij instanties navragen hoe het met uw procedure staat. De praktijk heeft uitgewezen dat de totale procedure voor overbrenging naar Nederland minimaal een jaar in beslag neemt. Een overbrenging naar de Antillen of Aruba neemt minimaal anderhalf jaar in beslag. De kans bestaat dat u in Nederland langer in de gevangenis zit dan u in België zou hebben gezeten. In België bestaat immers de mogelijkheid om na een derde van de straf een strafopschorting te krijgen. Wanneer u na een WOTS-verzoek daadwerkelijk naar Nederland wordt overgebracht, dient u in Nederland ten minste tweederde van de straf uit te zitten, tenzij de straf wordt omgezet door een Nederlandse rechter. Om deze reden maken gedetineerden in België zeer weinig gebruik van de WOTS-regeling. Voorwaardelijke invrijheidstelling in Nederland De vervroegde invrijheidstelling in Nederland is per 1 juli 2008 middels een nieuwe wet omgezet naar een voorwaardelijke invrijheidsstelling. Dit betekent dat u alleen nog op bepaalde voorwaarden kunt worden vrijgelaten. U zult dan na uw detentie nog een periode onder toezicht staan. Tijdens dit toezicht moet u zich houden aan de gestelde voorwaarden. Indien u zich niet aan deze voorwaarden houdt, dan moet u terug in detentie om alsnog het restant van uw straf uit te zitten. 35 Deze wet geldt alleen voor personen die: na 1 juli 2008 worden veroordeeld door de rechter; en dan een onvoorwaardelijke vrijheidsstraf krijgen opgelegd van minimaal één jaar (of meerdere kortere straffen die opgeteld minimaal één jaar zijn). Er geldt een overgangsregeling van vijf jaar: Bent u vóór 1 juli 2008 veroordeeld? Dan geldt voor u de oude wet (vervroegde invrijheidsstelling). Dat betekent dat u na tweederde van uw straf wordt vrijgelaten, zonder voorwaarden. Tenzij u zich tijdens detentie ernstig misdraagt, dan kan die vrijlating worden uitgesteld. Als u vóór 1 juli 2008 bent veroordeeld, maar na vijf jaar (op 1 juli 2013) nog in detentie zit, dan geldt voor u ook de nieuwe wet. Dan moet u zich houden aan de algemene en aan de bijzondere voorwaarden die het OM oplegt.