PROTOCOL ALS DE DOOD INGRIJPT. Wat te doen als een leerling, een personeelslid of een ouder van een leerling overlijdt
|
|
- Theophiel Wauters
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 PROTOCOL ALS DE DOOD INGRIJPT Wat te doen als een leerling, een personeelslid of een ouder van een leerling overlijdt Basisschool De Wegwijzer Meidoornlaan TK Driebruggen Basisschool De Wegwijzer Pagina 1 van 10 Oktober
2 INHOUDSOPGAVE 1. Een bericht van overlijden komt binnen 3 2. Stappenplan 4 Stap 1 Duidelijkheid zien te krijgen 4 Stap 2 Contact met een hulpverlener 4 Stap 3 Het informeren van leerlingen, docenten en ouders 4 Stap 4 Contact opnemen met de familie 5 Stap 5 Aanpassing van het rooster 6 Stap 6 Het verwerkingsproces en het afscheid voor de directbetrokkenen 6 Stap 7 Terugkeer naar school door betrokkenen 7 Stap 8 Is hulp van buitenaf gewenst? 8 Stap 9 Terugkijken en evalueren 8 3. Werkvormen 9 4. Bijlagen 10 Bijlage 1: Achtergrond informatie Bijlage 2: Suggesties voor verwerking op school. Bijlage 3: Voorbeelden van brieven Bijlage 4: literatuurlijst Bijlage 5: Adressen Basisschool De Wegwijzer Pagina 2 van 10 Oktober
3 EEN BERICHT VAN OVERLIJDEN KOMT BINNEN Een bericht van overlijden kan op verschillende manieren binnenkomen: - een officiële mededeling van directbetrokkenen - via het mondelinge circuit - telefonisch - per post In ieder geval is het van essentieel belang dat de directeur van de school en/of diens plaatsvervanger zo spoedig mogelijk op de hoogte wordt gesteld, ongeacht de dag of het tijdstip dat het bericht bekend wordt. In geval van onzekerheid, indien het bericht niet van de familie zelf komt, verifieert de directeur het bericht bij de directe familie. Indien dit erg moeilijk is, kan hij of zij het bericht natrekken bij de politie, de huisarts, de jeugdarts of de GGD. De directeur probeert ook zo nauwkeurig mogelijk de doodsoorzaak en de omstandigheden te weten te komen, om iedereen zo duidelijk mogelijk te kunnen informeren en om allerlei geruchten te voorkomen of te ontzenuwen. Vervolgens informeert de directeur degenen die binnen de school als direct-betrokkenen kunnen worden aangemerkt. Dit kunnen zijn de adjunct, groepsleerkracht, andere leerkrachten, een vertegenwoordiger van de ouderraad, de medezeggenschaps- raad en het lokale bestuur. Indien het overlijden van een leerling of een personeelslid op school plaatsvindt, dan worden de ouders of de partner zo spoedig mogelijk geïnformeerd, bij voorkeur door de eindverantwoordelijke van de school. Zodra de directeur de direct-betrokkenen geïnformeerd heeft, belegt deze een bijeekomst van een zogenaamd crisisteam. Dit t eam bestaat uit vier personen, die het proces dat een overlijdensbericht binnen een school teweegbrengt coördineren en sturen. Het crisisteam kan bestaan uit de directeur of diens plaatsvervanger, de groepsleerkracht, de vertrouwenspersoon en iemand van het lokale bestuur. Als de overledene een leerkracht is kan één van bovengenoemde personen vervangen worden door de duo-partner van de overledene of een leerkracht die een goede band met de betreffende groep heeft. Van dit crisisteam wordt een professionele opstelling verwacht. Dit betekent dat zij duidelijk en helder sturing kunnen geven aan datgene wat aan emotionaliteit binnen de school naar boven komt. Daarbij is het voor hen van belang om van tijd tot tijd samen stil te staan bij hun eigen gedachten en gevoelens tegenover de dood, tegenover de eigen betrokkenheid bij de overledene en tegenover de wijze waarop de overledene gestorven is. Het crisisteam komt zo spoedig mogelijk bij elkaar, stemt de agenda s op elkaar af en zorgt ervoor om de eerste week geregeld voor onderling beraad bereikbaar te zijn. Het is van belang om af te spreken wie voor wat verantwoordelijk is en welke volmachten aan wie gegeven moeten worden ten aanzien van roosterwijzigingen, opvang van leerlingen en contact met de familie van de overledene. Basisschool De Wegwijzer Pagina 3 van 10 Oktober
4 STAPPENPLAN Stap 1: Duidelijkheid zien te krijgen Allereerst moet een duidelijk en compleet mogelijk beeld worden gemaakt: - Wie is er overleden? - Wat is er precies gebeurd? - Wie zijn de belangrijkste vrienden/vriendinnen/collega s? - Zijn er naaste of andere familieleden op school? In welke klas? Wanneer de informatie via derden is vernomen wordt contact opgenomen met familie voor een volledig beeld. Nadat leerkrachten, leerlingen en ouders zijn geïnformeerd en er een crisisteam is samengesteld wordt er weer contact opgenomen met de familie. De directeur regelt stap 1. Stap 2: Contact met een hulpverlener Een extern persoon kan tot steun zijn voor kinderen, ouders en team. Vooral wanneer een overlijden traumatisch is voor betrokkenen op school kan professionele hulp in een vroeg stadium goed zijn. Wanneer familie moeilijk aanspreekbaar is kan een derde persoon de communicatie tussen school en familie onderhouden. - bv maatschappelijk werk, huisarts, GGD, MHR - zie ook stap 6 en 8 Indien contact met familie goed mogelijk is en het crisisteam voldoende zelf aankan kan deze stap in een later stadium ondernomen worden. Stap 3: Het informeren van leerlingen, docenten en ouders Bij een overlijden van leerling, ouder of teamlid worden de direct betrokkenen opgebeld door de directeur. De directeur stelt een crisisteam samen. De procedure van informeren is als volgt: Op een schooldag, in het weekend en in een vakantie: - Als eerste worden de direct betrokkenen en de overigen van het team gebeld. Denk ook aan ondersteunend personeel. Het team of het crisisteam wordt bij elkaar geroepen om elkaar op te vangen en de situatie te bespreken. - De ouders van de direct betrokken groep worden door de leden van het crisisteam opgebeld met de mededeling dat er iets ernstigs is gebeurd, zonder te vertellen wat. - In principe worden alle ouders gevraagd met hun kind naar school te komen. Wanneer ouders niet aanwezig zijn, schakelen we de "noodadressen" in! - Op school worden de ouders en de kinderen opgevangen en geïnformeerd door iemand van het crisisteam. - We vinden het belangrijk dat er met zowel de ouders als met de kinderen gebeden wordt om Gods hulp in deze moeilijke tijd. - Informeer de MR en de schoolraad - Informeer de overige leerlingen en ouders door middel van een brief. - Informeer alle ouders met een 2 e brief over de begrafenis, wensen van betrokkenen. Het crisisteam stelt een overlijdensbericht op voor het personeel en de leerlingen. Dat overlijdensbericht moet ook zo spoedig mogelijk worden doorgegeven aan bijvoorbeeld de schoolarts en anderen die contact zouden willen zoeken met de familieleden van de overledene. Er wordt tevens een rouwadvertentie opgezet. Belangrijk is dat we de identiteit van onze school laten zien. Basisschool De Wegwijzer Pagina 4 van 10 Oktober
5 In een weekend of vakantie hanteren we dezelfde werkwijze. Van gezinnen die op vakantie zijn lichten we een contactpersoon in. Als er in de vakantie of aan het begin van het weekend een melding binnenkomt van een sterfgeval, zal het crisisteam ook actie moeten ondernemen. Uiteraard wordt het team ingelicht evenals het bestuur, de ouderraad, de medezeggenschapsraad, evenals alle ouders van de kinderen van de desbetreffende groep, indien mogelijk via een mobiel nummer, vanwege de mogelijkheid dat de mensen op hun vakantiebestemming zijn of via een contactpersoon/familielid. Het is belangrijk dat er een lijst beschikbaar is waarop de mobiele nummers te vinden zijn van de ouders van alle leerlingen. De ouders en de leerlingen moeten de gelegenheid krijgen om afscheid te kunnen nemen van de overledene zodat we niet achteraf horen dat ze van niets wisten. Als een ouder van een kind overlijdt, zal de directeur samen met de leerkracht van het kind actie ondernemen. Er zal overlegd moeten worden met de overgebleven ouder of er op school misschien een plek moet worden ingericht waar het kind dingen neer kan zetten die herinneren aan zijn/haar vader/moeder. Naast het condoleancebezoek is het ook de bedoeling aanwezig te zijn bij de uitvaartplechtigheid. De rol van de groepsleerkracht is heel belangrijk, niet alleen ten opzichte van het kind maar ook naar de groep toe. De leerkracht zal, uiteraard in goed overleg met de overgebleven ouder, de kinderen zo goed mogelijk moeten opvangen en kijken wat hij/zij én de groep voor het kind kunnen betekenen. Stap 4: Contact opnemen met de familie De eerste of tweede dag (afhankelijk van de situatie) De eerst verantwoordelijke belt het gezin. - Er wordt deelneming betuigd en geluisterd - Er worden vragen gesteld wanneer er onduidelijkheden zijn omt rent de gebeurtenis. - Met de contactpersoon wordt besproken welke informatie over de doodsoorzaak bekend mag worden gemaakt. - Er wordt een afspraak gemaakt over bezoek: door wie en wanneer - Wanneer en waar is de begrafenis of crematie? - Stelt de familie prijs op aanwezigheid van (een afvaardiging van) leerlingen/personeel? - Heeft de familie andere wensen? - In de meeste gevallen wordt door de familie een rouwadvertentie namens de school op prijs gesteld. Toch is het van belang dit met de familie te overleggen. Bezoek (eventueel 2 e telefoongesprek. Tijdens dit bezoek kunnen er andere punten worden besproken, zoals het afscheid nemen van het overleden kind, leerkracht of ouder, de bijdrage van school aan de afscheidsplechtigheid. In hoeverre wil de familie bezoek, kaarten, bloemen. Bij overlijden van een leerling: wat mag en wil de groep doen. Bij overlijden van een ouder: Hoe gaat het met de leerling (en). Wil de leerling naar school? Wil de leerling contact met andere leerlingen? Er wordt afgesproken dat de familie de informatie die wordt doorgespeeld naar team,leerlingen en ouders ook ontvangt. Basisschool De Wegwijzer Pagina 5 van 10 Oktober
6 Stap 5: Aanpassing van het rooster Bij een sterfgeval tijdens het schooljaar zal het rooster in min of meerdere mate aangepast moeten worden, afhankelijk van de plaats die de overledene in de schoolgemeenschap in heeft genomen en afhankelijk van de omstandigheden en de situatie. Het crisisteam moet richtlijnen geven m.b.t. toetsen, schoolevenementen e.d. Indien de familie daar prijs op stelt, moet iedereen die er zich nauw betrokken bij voelt en die dat wenst in de gelegenheid worden gesteld de begrafenis of crematie bij te wonen. Er wordt toestemming gevraagd aan de leerling ambtenaar voor een roosterwijziging door de directeur Stap 6: Het verwerkingsproces en het afscheid voor de direct-betrokkenen 1 e dag Bespreek van tevoren samen de manier waarop de groep wordt opgevangen. Denk aan: verdrietkoffer GGD MHR rouwbegeleiding:t Pijpers@MHR.nl Zorg voor ondersteuning van de groepsleerkracht. Nadat de directeur alle betrokkenen heeft geïnformeerd, vangt de groepsleerkracht de getroffen groep op. Het is daarbij van belang om de leerlingen geruime tijd bij elkaar te houden onder leiding van de groepsleerkracht. De groepsleerkracht geeft in een groepsgesprek zoveel mogelijk informatie (zie stap 1). Na de eerste schrik en ontreddering zullen er vragen los komen. Het is belangrijk daar zo open en eerlijk mogelijk op te antwoorden ("ik weet het niet" kan ook eerlijk zijn!). Tijdens de eerste dag kan in verband met de verwerking gewerkt worden met opdrachten zoals opstellen maken, gedichten maken, lezen of voorlezen. Richt een gedenkplek voor de overledene in. Het ligt voor de hand dat het tafeltje en de stoel zal zijn van het kind dat is overleden. Maar een andere plek is natuurlijk ook mogelijk. Met de kinderen van de groep wordt overlegd hoe de plek er uit moet gaan zien. Als het de leerkracht betreft kan het bureau en zijn/haar stoel een gedenkplek worden. Er moet met de kinderen worden afgesproken hoe lang de gedenkplek in stand moet blijven. Ook kunnen eventueel afspraken gemaakt worden voor een condoléancebezoek en/of een bezoek aan het mortuarium. Als er leerlingen absent zijn, moeten deze alsnog zo spoedig mogelijk geïnformeerd worden. 2 e dag: Deze dag kan gebruikt worden om de emoties van gisteren te bespreken en gezamenlijk plannen uit te werken voor een herdenkingsbijeenkomst of voor de begrafenis of crematie. Voor veel leerlingen zal het de eerste keer zijn dat zij van nabij zoiets meemaken. Het is daarom belangrijk dat zij van tevoren weten wat er gaat gebeuren, welke rituelen (kerkdienst, eventuele toespraken, muziek, bloemen, condoleren, advertenties) er zullen plaatsvinden en wat de oorsprong daarvan is. Lesuren kunnen worden besteed aan tekenen, musiceren, bespreken en schrijven. De leerlingen kunnen bijvoorbeeld (gezamenlijk) een brief aan de ouders schrijven. Ook kunnen zij misschien een brief aan de overledene schrijven, waarin zij vertellen wat zij hem of haar nog hadden willen zeggen. Als een leerling het wil en durft, en als de familie daar prijs op stelt, kan deze namens de klas iets zeggen of voordragen bij de uitvaart. Dit kan gezamenlijk worden voorbereid. Het spreekt voor zich dat met de ouders moet worden overlegd hoe er afscheid kan worden genomen van het overleden kind. Basisschool De Wegwijzer Pagina 6 van 10 Oktober
7 Als de lessen weer gedeeltelijk worden hervat, moet er rekening mee worden gehouden dat ook in die situaties gepraat kan worden over het sterfgeval en over de belevingen van de leerlingen daarvan. Wellicht is het aanbevelenswaardig om speciaal voor deze omstandigheden een apart klassenboek of logboek te gebruiken, waarin leerkrachten aan elkaar doorgeven of en hoe over de dood en over deze situatie in de klas wordt gesproken. Dag van de uitvaart Als de familie er prijs op stelt, kunnen (vertegenwoordigers van ) personeel en leerlingen aanwezig zijn bij de begrafenis of crematie. Voor leerlingen van de basisschool is het gewenst dat hun ouders meegaan. Het is aan te bevelen zoveel mogelijk gezamenlijk naar de uitvaart te gaan en na afloop op school gezamenlijk koffie/thee e.d. te drinken en ervaringen uit te wisselen. Als de familie geen prijs stelt op aanwezigheid van leerlingen of personeel, dan kan er op school een afscheids-/herdenkingsdienst worden gehouden met voordrachten, een korte toespraak, muziek en eventueel gebed. Het is aan te bevelen na deze dienst gezamenlijk iets te drinken en na te praten. Dag na de uitvaart Deze dag kan benut worden om terug te kijken op de gebeurtenissen van de afgelopen dagen. Het is nu mogelijk om de aandacht te verleggen van de eigen emoties van de leerlingen naar het verdriet van bijvoorbeeld de ouders en andere familieleden. Er kan gezamenlijk een condoléancebrief worden opgesteld en worden verstuurd. De aandacht kan weer gericht worden op het hervatten van de "gewone gang van zaken", op de toekomst. Belangrijk gesprekspunt daarbij zal vermoedelijk zijn "de lege plaats": wie gaat er op de stoel van de overledene zitten? Mag die door een ander "bezet" worden of blijft die stoel dit schooljaar leeg? Hoe blijven we de overledene gedenken? Stap 7 Terugkeer naar school door betrokkenen Er wordt zoveel mogelijk teruggekeerd tot het gewone rooster. In alle lessen zal men alert moeten blijven op signalen van leerlingen die te maken hebben met het overlijden. Die signalen kunnen wijzen op diverse stadia van verwerking in het rouwproces: ontkenning en ongeloof, woede en boosheid, verdriet (eventueel depressie) en verwerkt verdriet en acceptatie. Er moeten ook administratieve zaken worden afgehandeld: de naam van de overledene wordt uit de officiële registers uitgeschreven, bezittingen worden overgedragen en in geval van overlijden van een leerling kan eventueel schoolgeld e.d. worden geretourneerd. Dit is een taak van de administratieve kracht. Met de ouders of met de partner als het een personeelslid betreft, wordt overlegd hoe zij in de komende tijd contact willen houden met de school. Bij overlijden van een ouder wordt met de overgebleven ouder overlegd waneer het kind met het lesprogramma mee kan doen. Zijn aanpassingen gewenst? Bespreek wat de leerling kan doen ( een onopvallend signaal) wanneer hij of zij er even uit wil. Waar kan het kind zich terug trekken? Zet in overleg met ouder een plan op voor de weken die volgen. Zorg ervoor dat ook na de eerste week leerkrachten, ouders en leerlingen ruimte krijgen om hun verdriet te benoemen en te verwerken. Basisschool De Wegwijzer Pagina 7 van 10 Oktober
8 Stap 8: Is hulp van buitenaf gewenst? Kinderen/jongeren kunnen naar aanleiding van een sterfgeval min of meer ernstige problemen krijgen. Signalen die wijzen op (ernstige) problematiek zijn onder meer: - plotselinge gedragsveranderingen, - absenties, - concentratieproblemen, - toespelingen op suïcide, - "wilde verhalen", - zondebokverschijnselen, - schuldvragen. Signalen van (ernstige) problemen kunnen ook voorkomen bij personeelsleden! Soms is hulp van buitenaf wenselijk of nodig. Het "crisisteam" zal in dezen besluiten moeten nemen om al dan niet hulp van buiten in te roepen. Deze hulp kan bestaan uit: Begeleiding bij het verwerkingsproces Deze ondersteuning kan onder meer geboden worden door de jeugdarts en/of het Centrum voor Jeugdzorg en door het Algemeen Maatschappelijk Werk. Individuele opvang van leerlingen Leerlingen die naar aanleiding van een overlijden signalen afgeven van (ernstige) problemen, kunnen (via de jeugdarts) verwezen worden naar Centrum voor Jeugdzorg (telefoon: ) Bij acute psychiatrische problematiek (bijvoorbeeld een dreigende suïcide) kan een beroep gedaan worden op de acute dienst van de RIAGG Midden-Holland ( ). Een verwijzing naar een externe instantie zal voor niet veel leerlingen nodig zijn. Toch zal bij veel leerlingen het overlijden nog geruime tijd "nawerken". Het is daarom van belang dat zij bij iemand op school terecht kunnen voor eventuele opvang of om hun hart eens te luchten. Stap 9: Terugkijken en evalueren Het is aan te bevelen om ongeveer een maand na de begrafenis/crematie in een teamvergadering terug te kijken om de gebeurtenissen en de gang van zaken te evalueren. Zo'n bijeenkomst is een goede gelegenheid om signalen te bespreken die zijn opgevangen tijdens de lessen en in individuele gesprekken met leerlingen. Zo nodig kan alsnog besloten worden tot verwijzing of het inroepen van hulp van buiten bij het verwerkingsproces. Tijdens zo'n bijeenkomst moet ook afgesproken worden wie namens de school nog een bepaalde tijd contact blijft houden met ouders/familie. Zo'n contact wordt meestal zeer op prijs gesteld. Het crisisteam doet er verstandig aan om ongeveer drie maanden na de gebeurtenissen rond het overlijden een overleg te hebben om het geheel nog eens door te praten. De opgedane ervaringen kunnen leiden tot bijstelling van (onderdelen van) het protocol of tot nieuwe afspraken met betrekking tot leerlingbegeleiding. Suggestie: Gedurende de rest van het schooljaar zou men voor degenen die daaraan wensen deel te nemen elke maand op een vaste dag en een vast tijdstip een zogenaamd "maanddienst " kunnen houden om nog eens stil te staan bij het overlijden van de leerling/het personeelslid. Basisschool De Wegwijzer Pagina 8 van 10 Oktober
9 WERKVORMEN Om leerlingen te helpen bij het verwerkingsproces, kunnen tal van werkvormen en methodieken worden toegepast. De keuze zal afhangen van de omstandigheden, de leeftijd van de leerlingen en van hun relatie met de overledene. Mogelijk zijn onder meer: - een open groepsgesprek/kringgesprek, - gezamenlijk selecteren en bekijken van verhalen en gedichten rond dit thema, - het schrijven van een verhaal, een opstel, een gedicht, - het voordragen van gedichten, het voorlezen van een verhaal, - het schrijven van een brief ten afscheid, - het schrijven van een condoléancebrief, het opstellen van een rouwadvertentie, - het verwoorden van emoties door middel van stellingen, - het uiten van emoties door middel van expressievakken, - het maken van een fotoboek als gezamenlijke herinnering aan de overledene, - activiteiten ter voorbereiding op en ter invulling van de afscheidsbijeenkomst, - gesprekken over wat gebeurd is, hoe het ervaren is en hoe het verwerkt wordt. Aandachtspunten bij deze werkvormen zijn onder meer: - ruimte voor negatieve gevoelens jegens de overledene, - religie en de verschillende religieuze benaderingen van de dood, - bijgeloof en fantasievoorstellingen bij leerlingen b.v. als gevolg van voorstellingen in films of boeken, - allerlei aspecten die de dood, eventueel de zelfgekozen dood, als het ware verheerlijken. Basisschool De Wegwijzer Pagina 9 van 10 Oktober
10 BIJLAGEN Bijlage 1: achtergrond informatie 1. Leerkrachten en hun eigen emoties 2. Slecht-nieuws gesprekken 3. Fasen van het rouwproces 4. Individuele begeleiding van leerlingen 5. Gebruiken in andere culturen 6. Zelfdoding 7. Condoléancebezoek 8. Artikel: wat blijft is het gemis Bijlage 2: Suggesties voor verwerking op school. 1. suggesties voor vieringen 2. Hoe vertel ik het de klas 3. gevoelens 4. werkvormen 5. gesprekken 6. kopieerbladen voor verwerking 7. liederen en afbeeldingen Bijlage 3: Voorbeelden van brieven - Voorbeeld van een communiqué (basisonderwijs) - Voorbeeld van een communiqué (voortgezet onderwijs) - Voorbeeld van een brief aan de ouders (bao.) - Voorbeeld van een brief aan de ouders (vo.) Bijlage 4: literatuurlijst - Voor volwassenen - Voor ouders van overleden kinderen - Voor kinderen en jongeren - Algemeen - Poëzie - Aantal titels van boeken over dood/overlijden Bijlage 5: Adressen Basisschool De Wegwijzer Pagina 10 van 10 Oktober
PROTOCOL ALS DE DOOD INGRIJPT
PROTOCOL ALS DE DOOD INGRIJPT Wat te doen als een leerling of een personeelslid overlijdt Morgenster 1 Protocol INHOUD Een bericht van overlijden komt binnen 3 Stappenplan 4 Werkvormen 8 BIJLAGE 1: ACHTERGRONDINFORMATIE
Nadere informatieAanpak. belang. ak kan zeer. - telefonisch. Het bericht. (vooraf aan te wijzen) vervanger. - de directie of. van de klas/groep
PLOTSELINGE DOO OD van een leerling, leerkracht of iemand anders uit de schoolgemeenschap Aanpak voor basisscholen en scholen voor voortgezet onderwijs INLEIDING Leerlingen, leerkrachten, directiee en
Nadere informatieProtocol Rouw en Verdriet
Protocol Rouw en Verdriet Protocol rouw en verdriet op school Het protocol heb ik gelezen. Er komt duidelijk naar voren dat er gewerkt met behulp van het protocol. Hierin staan verschillende stappen die
Nadere informatieProtocol verdriet en rouw voor de basisschool
Protocol verdriet en rouw voor de basisschool Inleiding Dit protocol brengt punten onder de aandacht die in het geval van overlijden of ernstig (ongeneeslijk) ziek worden van een kind, een medewerker of
Nadere informatieRouwprotocol Widdonckschool Weert
Rouwprotocol Widdonckschool Weert overlijden van ouder(s) / verzorger(s) In dit protocol wordt beschreven hoe Widdonckschool Weert kan handelen bij het overlijden van een ouder(s) / verzorger(s) van (een
Nadere informatieDraaiboek bij overlijden
Draaiboek bij overlijden Inhoudsopgave DRAAIBOEK BIJ OVERLIJDEN VAN EEN LEERLING...3 DRAAIBOEK BIJ OVERLIJDEN VAN EEN COLLEGA...8 DRAAIBOEK BIJ OVERLIJDEN VAN EEN OUDER VAN EEN LEERLING...12 DRAAIBOEK
Nadere informatieVERDRIET EN ROUW OP SCHOOL
VERDRIET EN ROUW OP SCHOOL Pagina 0 van 14 Inhoud 1 Inleiding... 2 2 Overzicht Protocol... 3 2.1 Acties vanuit school... 3 2.2 Acties vanuit het bestuurskantoor (door de directeur-bestuurder)... 5 3 Het
Nadere informatieRouwverwerking CBS Roemte Wirdumerweg 16 9919 HD Loppersum 0596 571390 mail@cbsroemte.nl www.cbsroemte.nl
Rouwverwerking CBS Roemte Wirdumerweg 16 9919 HD Loppersum 0596 571390 mail@cbsroemte.nl www.cbsroemte.nl rouwverwerking CBS Roemte 1 ROUWVERWERKING BIJ KINDEREN Voor achtergrondinformatie zijn er in deze
Nadere informatieDraaiboek bij ziekte en overlijden
Datum Draaiboek bij ziekte en overlijden Hoe kan de school handelen bij het overlijden van een leerling? In dit overzicht vindt u een samenvatting van deze informatie in een checklist per onderdeel. Dit
Nadere informatieHet bericht van overlijden komt op school binnen op:. Via:...
Protocol verdriet en rouw op de basisschool. Het bericht komt binnen. Het bericht van overlijden komt op school binnen op:. Via:... De ontvanger zorgt voor: De opvang voor degene die het meldt. De overdracht
Nadere informatieDraaiboek bij overlijden
Draaiboek bij overlijden DRAAIBOEK BIJ HET OVERLIJDEN VAN EEN COLLEGA Ia. De gebeurtenis vindt plaats op school 1. Een levensbedreigend voorval op school wordt onmiddellijk aan de vestigingsdirecteur gemeld.
Nadere informatieOverlijden CALANDLYCEUM. 04-10/264hbOud 12 oktober 2004 DRAAIBOEK BIJ HET OVERLIJDEN VAN EEN PERSONEELSLID OF EEN LEERLING(E)
Overlijden CALANDLYCEUM 04-10/264hbOud 12 oktober 2004 DRAAIBOEK BIJ HET OVERLIJDEN VAN EEN PERSONEELSLID OF EEN LEERLING(E) 1 Binnenkomen van de informatie Mededeling komt binnen via concierge/secretariaat:
Nadere informatieProtocol bij het overlijden van een leerling
Protocol bij het overlijden van een leerling Algemeen: Er worden geen mededelingen aan de pers gedaan. Het locatie aanspreekpunt of de directeur meldt alleen dat onze 1 ste zorg de nabestaanden en de medeleerlingen
Nadere informatieMONTESSORICOLLEGE EINDHOVEN ROUWPROTOCOL WAT TE DOEN BIJ HET OVERLIJDEN VAN EEN LEERLING
MONTESSORICOLLEGE EINDHOVEN ROUWPROTOCOL WAT TE DOEN BIJ HET OVERLIJDEN VAN EEN LEERLING Draaiboek voor het overlijden van een leerling Dit draaiboek bevat een checklist ofwel een lijst van af te werken
Nadere informatie1. Het bericht komt binnen Tijdens of na de schooluren: Deelneming betuigen. Vragen wat er gebeurd is. Het nieuws direct melden aan de directie.
DRAAIBOEK BIJ HET OVERLIJDEN VAN EEN LEERLING DATUM: Wat gebeurt er? Wat moeten we doen? 1. Het bericht komt binnen Tijdens of na de schooluren: Deelneming betuigen. Vragen wat er gebeurd is. Het nieuws
Nadere informatieALS DE DOOD INGRIJPT... Wat te doen als een leerling of een personeelslid overlijdt
ALS DE DOOD INGRIJPT... Wat te doen als een leerling of een personeelslid overlijdt Protocol voor het primair- en voortgezet onderwijs in de regio Zuid-Holland Noord Bureau Jeugdzorg GGD Hollands Midden
Nadere informatieDraaiboek bij overlijden (leerling of collega)
Draaiboek bij overlijden (leerling of collega) Het bericht komt binnen (vink de checklist af): Bij een ongeval, bij een overlijden op school of een overlijden waarbij de school betrokken is: Zorgt de ontvanger
Nadere informatieRouwprotocol. Valentijnschool. een ziekte. een ongeluk. een leerling. oom, tante etc. van een leerling. collega. een ziekte.
Rouwprotocol Valentijnschool 1. Bij het overlijden van een leerling na een ziekte 2. Bij het overlijden van een leerling door een ongeluk 3. Bij het overlijden van een gezinslid van een leerling 4. Bij
Nadere informatie[ROUWPROTOCOL] Dit rouwprotocol geeft aan hoe de Jacobus school omgaat bij overlijden
[ROUWPROTOCOL] Dit rouwprotocol geeft aan hoe de Jacobus school omgaat bij overlijden Dit rouwprotocol is van kracht per 01-01-2016 en blijft in werking voor zolang er geen wijzigingen zijn overeengekomen.
Nadere informatiePROTOCOL VERDRIET EN ROUW OP SCHOOL
PROTOCOL VERDRIET EN ROUW OP SCHOOL Versie mei 2007 Inhoudsopgave 1. Inleiding 2. Overzicht rouwprotocol 3. Het crisisteam 4. Stappenplan: 1. Melding en bijeenroepen crisisteam 2. Duidelijkheid zien te
Nadere informatieProtocol rouwverwerking Anne Frankschool
Protocol rouwverwerking Anne Frankschool Soms weet je al een tijdje dat het slechte bericht eraan komt, een andere keer is het een donderslag bij heldere hemel: iemand is dood: een kind uit je groep, een
Nadere informatieRouwprotocol Bij het overlijden van een collega na een lange ziekte.
Rouwprotocol Bij het overlijden van een collega na een lange ziekte. Het protocol is bestemd voor het primair onderwijs. Het is ontwikkeld en samengesteld door mevrouw Roelie Loois, IB'er bij SBO Mozaïek
Nadere informatieProtocol Overlijden en rouwverwerking
Protocol Overlijden en rouwverwerking 1. Stappenplan bij een (plotseling) sterfgeval 2. Gewelddadige dood 3. Omgaan met de media de Wijnberg Onderwijsexpertise SO-VSO Versie: juni 2018 1 1. Stappenplan
Nadere informatie2 : INFORMATIE over hoe om te gaan met verdriet, voor en nà OVERLIJDEN :
1. VOORWOORD : Als leerkracht, maar ook als ourraads- en mezeggenschapsraadslid kunnen we te maken krijgen met het verlies van een kind, een our, of lid van het team, ourraad, of mezeggenschapsraad, Als
Nadere informatieProtocol bij overlijden van een kind, een ouder of een medewerker
Protocol bij overlijden van een kind, een ouder of een medewerker Laatst bijgewerkt: augustus 2015 Inleiding Dit protocol is bedoeld als leidraad voor het geval een ouder, kind of pedagogisch medewerker
Nadere informatieVrije Basisschool de Regenboog
Protocol Rouwverwerking 1. Het overlijden van een leerling 2. Het overlijden van een personeelslid 3. Het overlijden van een ouder, broer of zus van een leerling 1. Het overlijden van een leerling 1.1.
Nadere informatieVerdriet en rouw op school Protocol voor het voortgezet onderwijs
Verdriet en rouw op school Protocol voor het voortgezet onderwijs Inhoudsopgave 1. Inleiding 3 2. Consultatie 3 3. Het thema dood op school 3 4. Een ernstig zieke leerling 4 5. Het bericht 4 6. Sleuteltrio
Nadere informatieVerdriet en rouw op school Protocol voor het Primair onderwijs
Verdriet en rouw op school Protocol voor het Primair onderwijs 1 Inhoudsopgave 1. Inleiding 3 2. Consultatie 3 3. Het thema dood op school 3 4. Een ernstig zieke leerling 4 5. Het bericht 4 6. Sleuteltrio
Nadere informatie1. Inleiding Kringgesprekken en andere werkvormen Kringgesprekken Andere werkvormen Verdrietkoffer
Januari 2009 Voorwoord 3 1. Inleiding 5 2. Stappenplan 6 2.1. Het bericht komt binnen 6 2.2. Sleuteltrio samenstellen 7 2.3. Directe actie van het sleuteltrio 7 2.4. Begeleiding tussen overlijden en uitvaart
Nadere informatieRouwprotocol Bij het overlijden van een leerling door een ongeluk op of bij de school.
Rouwprotocol Bij het overlijden van een leerling door een ongeluk op of bij de school. Het protocol is bestemd voor het primair onderwijs. Het is ontwikkeld en samengesteld door mevrouw Roelie Loois, IB'er
Nadere informatieAbeltje Peuterspeelzaal Protocol: Sterfgevallen
Abeltje Peuterspeelzaal Protocol: Sterfgevallen Laatst gewijzigd: 10 januari 2013 Auteur: Michèle Goeman Verschillende sterfgevallen Binnen een peuterspeelzaal kun je te maken krijgen met verschillende
Nadere informatieSuïcidepreventiebeleid binnen een organisatie 10/10/2014
Wat is een suïcidepreventiebeleid? Suïcidepreventiebeleid binnen een organisatie 10/10/2014 Een stappenplan waarin uitgeschreven staat hoe er binnen een organisatie met suïcidaliteit wordt omgegaan en
Nadere informatieBijlage 11. PROTOCOL bij het overlijden van een leerkracht-leerling-ouder. Protocol rouwverwerking Brede schoolde Lindenhoeve
Bijlage 11 PROTOCOL bij het overlijden van een leerkracht-leerling-ouder Protocol rouwverwerking Brede schoolde Lindenhoeve Soms weet je al een tijdje dat het slechte bericht eraan komt, een andere keer
Nadere informatieVERDRIET EN ROUW OP SCHOOL
PROTOCOL Februari 2003 VERDRIET EN ROUW OP SCHOOL Inhoudsopgave blz.2 blz 3 blz.7 blz.8 Inleiding Overzicht rouwprotocol Het crisisteam Stappenplan Stap1: Melding en bijeenroepen crisisteam blz.9 blz.10
Nadere informatieGEDRAGSCODE BIJ OVERLIJDEN VAN EEN KIND OF COLLEGA
GEDRAGSCODE BIJ OVERLIJDEN VAN EEN KIND OF COLLEGA Inhoudsopgave 1. Inleiding 2. Melding 3. Coördinatie 4. Het vertellen van het nieuws aan de kinderen 5. Organisatorische aanpassingen 6. Contacten met
Nadere informatieHandreiking voor het primair- en voortgezet onderwijs in de regio Hollands Midden
Wat te doen als een leerling of een personeelslid overlijdt Handreiking voor het primair- en voortgezet onderwijs in de regio Hollands Midden Colofon Deze handreiking (of delen ervan) mag (mogen) voor
Nadere informatieHet is belangrijk dat er een duidelijk afspraak bestaat over wat er dient te gebeuren op het moment dat de melding binnenkomt.
Bijlage 2: Voorbeelden van draaiboeken Voorbeeld : draaiboek bij het overlijden van een leerling Inleiding In dit plan wordt stilgestaan bij de vraag hoe er gehandeld moet worden wanneer een leerling overlijdt.
Nadere informatieEEN VERLIES VERWERKEN KAN NIEMAND ALLEEN, OOK NIET OP HET WERK!
EEN VERLIES VERWERKEN KAN NIEMAND ALLEEN, OOK NIET OP HET WERK! Wat doet u als werknemer als u na het overlijden van een geliefd persoon niet in staat bent om te werken? Als u innerlijk volledig in beslag
Nadere informatieProtocol. Rouw en verdriet bij overlijden
Protocol Rouw en verdriet bij overlijden Versie: januari 2014 Pagina 2 Stappenplan bij (plotseling) sterfgeval Stap 1: Stap 2: Stap 3: Stap 4: Stap 5: Stap 6: Stap 7: Stap 8: Stap 9: Het bericht Het crisisteam
Nadere informatieDit protocol kan gehanteerd worden ingeval er een bericht van overlijden wordt ontvangen.
Overlijdensprotocol Dit protocol kan gehanteerd worden ingeval er een bericht van overlijden wordt ontvangen. Procedure Overlijden van een leerling buiten schooltijd Procedurenummer Auteur: Datum en wijzigingen
Nadere informatieEen klacht, wat nu? Klachtenregeling bestemd voor ouders, voogden, verzorgers en medewerkers
Een klacht, wat nu? Klachtenregeling bestemd voor ouders, voogden, verzorgers en medewerkers Vastgesteld in de vergadering van: 1 Inhoudsopgave Inleiding p. 3 Bij wie kan ik terecht? p. 4 Wie kan er klagen?
Nadere informatieProtocol bij overlijden
Protocol bij overlijden In dit protocol beschrijven wij de procedurele stappen die in voorkomende gevallen binnen onze stichting genomen worden. We realiseren ons dat iedere situatie op zich staat en het
Nadere informatieSTAPPENPLAN BIJ EEN PLOTSELING STERFGEVAL
STAPPENPLAN BIJ EEN PLOTSELING STERFGEVAL Inhoudsopgave STAPPENPLAN BIJ EEN PLOTSELING STERFGEVAL... 1 Inleiding... 2 Consultatie... 2 Stap 1: Het bericht... 2 Stap 2: Sleuteltrio... 3 Stap 3: Duidelijkheid...
Nadere informatieStichting voor Voortgezet Vrijeschoolonderwijs Noord-Holland
CRISISDRAAIBOEK Wat te doen als zich een niet verwachte situatie voordoet? We stellen actieplannen voor voor een aantal situaties: wat de doen als verwacht kan worden dat zich Pers bij de school meldt
Nadere informatieROUWPROTOCOL. BS De Regenboog. Rouwprotocol Bs de Regenboog Schijndel versie: juli 2014
1 ROUWPROTOCOL BS De Regenboog 2 OVERLIJDEN VAN EEN LEERLING 1. Na verifiëring worden de teamleden via email, en daarna telefonisch geïnformeerd door de directie. De leerkrachten bepalen zelf in hoeverre
Nadere informatieProtocol Sterfgevallen Tinker Bell Kinderdagverblijven B.V.
Protocol Sterfgevallen Tinker Bell Kinderdagverblijven B.V. Schoolstraat 38 2712 VC Zoetermeer Tel 079-3167555 Fax 079-3160725 www.tinker-bell.nl Inhoudsopgave Blz. Inleiding 2 1. Handelwijze bij overlijden
Nadere informatieEen arm om je heen. 4 Bijlagen... 30 4.1 Voorbeeld van een rouwadvertentie... 30 4.2 Voorbeeld van een brief aan de ouders... 31
Inhoudsopgave: Een arm om je heen Inleiding... 1 1 Aanwijzingen voor gebruik... 3 2 Het crisisteam... 4 Lijst bij 2.1: Samenstelling van het crisisteam ***... 5 Lijst bij 2.2: Taken van het crisisteam...
Nadere informatieProtocol calamiteiten en trauma s op school
Protocol calamiteiten en trauma s op school Reutum juli 2012 PROTOCOL CALAMITEITEN EN TRAUMA S OP SCHOOL Steeds vaker worden scholen geconfronteerd met calamiteiten of schokkende gebeurtenissen, waarbij
Nadere informatiedienstverlening/ protocollen Specifiek bijbehorende instrumenten opgeslagen in: niet van toepassing Eerstvolgende evaluatiedatum mei 2013
Statusoverzicht. Consultatie unitmanagers/ locatiemanagers mei 2011 evaluatie Consultatie cliëntenraad sept. 2001 OR Instemming Advies N.v.t. n.v.t. Vastgesteld door Bestuursgroep sept. 2001 Borging. Proceseigenaar
Nadere informatieEen arm om je heen. Inhoudsopgave
Inhoudsopgave Een arm om je heen Inleiding... 2 1 Aanwijzingen voor gebruik... 3 2 Het crisisteam... 4 Lijst bij 2.1: Samenstelling van het crisisteam ***... 5 Lijst bij 2.2: Taken van het crisisteam...
Nadere informatieRouwprotocol. Avicenna College
Rouwprotocol Avicenna College 2015-2016 و ل ه م ا ا خ ذ م ا ا ن ا ع ط ى و ك ل ش ي ء ع ن د ه م س مى.ف ل ت ص ب ر ب ا ج ل و ل ت ح ت س ب Ienna liellaahie maa agada, wa lahoe maa a ataa wa koelloe shay in iendahoe
Nadere informatieStappenplan BO Als de dood in school komt
Stappenplan BO Als de dood in school komt Wat te doen als een leerling of een personeelslid overlijdt? Stappenplan voor het voorschoolse/ basisonderwijs in de provincie Drenthe Colofon Dit stappenplan
Nadere informatieProtocol rouwverwerking:
Protocol rouwverwerking: 1. het overlijden van een leerling: A. Het bericht komt binnen: Toezeggen dat er iemand terug zal bellen. Vragen op welke nummers men bereikbaar is en op welk tijdstip. Dus niet
Nadere informatiePATIËNTEN INFORMATIE. Rouwverwerking
PATIËNTEN INFORMATIE Rouwverwerking 2 PATIËNTENINFORMATIE Een dierbare is overleden. Dit is een aangrijpende gebeurtenis. In de eerste plaats gaat onze deelneming uit naar u en de overige nabestaanden.
Nadere informatieVERDRIET EN ROUW BIJ OVERLIJDEN
Protocol VERDRIET EN ROUW BIJ OVERLIJDEN Augustus 2008 B.S. de Hovenier Sportlaan 7 6065AJ Montfort Tel. 0475-549017 Fax. 0475-549018 info@bsdehovenier.nl PROTOCOL VERDRIET EN ROUW BIJ OVERLIJDEN Inleiding
Nadere informatieProtocol Rouwverwerking en verdriet. Stichting Primair Onderwijs Zundert. Juni 2010.
Protocol Rouwverwerking en verdriet. Stichting Primair Onderwijs Zundert. Juni 2010. 1 PROTOCOL VERDRIET EN ROUW BIJ OVERLIJDEN Inleiding In dit protocol beschrijven we de procedurele stappen die in voorkomende
Nadere informatiePROTOCOL BIJ OVERLIJDEN
PROTOCOL BIJ OVERLIJDEN Inhoudsopgave 2 Voorwoord 3 Hoofdstuk 1: Overlijden van een leerling 4 Hoofdstuk 2: Overlijden van een leerkracht 6 Hoofdstuk 3: Overlijden van een ouder, broer of zus van een leerling
Nadere informatieRouwprotocol Basisschool De Evenaar te Heemstede nov. 2011 Pagina 1
PROTOCOL VERDRIET EN ROUW BIJ OVERLIJDEN Basisschool De Evenaar te Heemstede Rouwprotocol Basisschool De Evenaar te Heemstede nov. 2011 Pagina 1 Inhoud Inleiding 3 Stappenplan bij een sterfgeval 4 Stap
Nadere informatieVERDRIET EN ROUW OP SCHOOL. Protocol voor het Primair onderwijs
VERDRIET EN ROUW OP SCHOOL Protocol voor het Primair onderwijs Inhoudsopgave 1. Inleiding 5 2. Consultatie 5 3. Het thema dood op school 5 4. Een ernstig zieke leerling 6 5. Het bericht 6 6. Sleuteltrio
Nadere informatiePROTOCOL CALAMITEITEN EN ONVERWACHTE SITUATIES
PROTOCOL CALAMITEITEN EN ONVERWACHTE SITUATIES Naam Trefwoorden Gastouderbureau Identificatie protocol Protocol calamiteiten en onverwachte situaties Formulier registratie ongevallen All Kidz Nederland
Nadere informatieVerzuimprotocol De Vos
Verzuimprotocol De Vos 2018-2019 0 Inhoud: Voorwoord... 2 Sluitende aanpak... 2 Opzet Protocol... 2 Uitgangspunten... 3 Invoeren verzuim: Voorwaarden... 4 Absentie... 4 Te laat... 4 Te laat met geoorloofde
Nadere informatieProcedure sterfgevallen Villa Kakelbont
Procedure sterfgevallen Procedure sterfgevallen 1 evaluatiedatum: 15-05-2015 Inhoudsopgave Procedure sterfgevallen... 1... 1 1. Inleiding... 3 2. Het overlijden van een kind in de groep tijdens de opvang...
Nadere informatieDraaiboek bij calamiteiten
Draaiboek bij calamiteiten Draaiboek bij calamiteiten Vooraf 1. Bespreken en vaststellen van het draaiboek met het personeel 2. Leidinggevende in geval van calamiteiten Datum: november 2015 : José Winckelmolen
Nadere informatieVerdriet en rouw op school. Protocol voor het Primair onderwijs
Verdriet en rouw op school Protocol voor het Primair onderwijs Inhoudsopgave 1. Inleiding... 2 2. Consultatie... 2 3. Het thema dood op het kinderdagverblijf of peuterspeelzaal... 2 4. Een ernstig ziek
Nadere informatiewensenboek deel cliënten
wensenboek deel cliënten Wensenboek Iedereen gaat een keer dood. Weet jij wat doodgaan is? Wat denk jij dat er gebeurt als je dood gaat? Dit boek helpt je hierover te praten en op te schrijven wat voor
Nadere informatieHANDELINGSPLAN BIJ OVERLIJDEN
HANDELINGSPLAN BIJ OVERLIJDEN Handelingsplan bij overlijden van een leerkracht Leerlingen, leerkrachten en ouders van een school vormen een gemeenschap. Indien iemand uit die gemeenschap mocht komen te
Nadere informatieProtocol sterfgevallen
Protocol sterfgevallen Kinderdagverblijf De Kleine Zeester Inhoudsopgave - Inleiding. - Handelwijze bij overlijden van een kind tijdens de opvang. - Handelswijze bij overlijden van een kind thuis of in
Nadere informatiePlotselinge dood van een leerling of leerkracht in het (speciaal) basisonderwijs
Plotselinge dood van een leerling of leerkracht in het (speciaal) basisonderwijs GGD Groningen Versie 3.0, revisiedatum 2016 December 2014 Protocol plotselinge dood (speciaal) basisonderw ijs Protocol
Nadere informatie2. De voorzitter van het College van Bestuur licht zo spoedig mogelijk de Centrale Diensten en de leden van de Bestuurscommissie in.
1. Checklist bij overlijden van leerling(e). van de locatie(s) waar de overleden leerling les had, geïnformeerd, evenals de voorzitter van het College van Bestuur en alle andere directieleden van Sevenwolden.
Nadere informatieStappenplan VO Als de dood in school komt
Stappenplan VO Als de dood in school komt Wat te doen als een leerling of een personeelslid overlijdt? Stappenplan voor het voortgezet onderwijs in de provincie Drenthe Colofon Dit stappenplan mag voor
Nadere informatieProtocollen KDV Het (B)engeltje. 3 april 2013
Overlijden Inhoudsopgave 1. Inleiding 2. Handelswijze bij overlijden van een kind tijdens de opvang 2.1 hoe te handelen op het moment 2.2 hoe te handelen in de week erna 2.3 hoe te handelen op langere
Nadere informatieGGD Groningen Versie 3.0, revisiedatum 2016 December 2014. Plotselinge dood van een leerling of docent in het(speciaal) voortgezet onderwijs
GGD Groningen Versie 3.0, revisiedatum 2016 December 2014 Plotselinge dood van een leerling of docent in het(speciaal) voortgezet onderwijs 2 Protocol plotselinge (speciaal) Voortgezet onderwijs december
Nadere informatieStichting Lek en IJssel voor Katholiek en Algemeen Bijzonder Primair en Voortgezet Speciaal Onderwijs
Dit document is vastgesteld door Stichting Lek en IJssel voor Katholiek en Algemeen Bijzonder Primair en Voortgezet Speciaal Onderwijs als bevoegd gezag van de scholen: - Agnesschool - De Ark - De Ark
Nadere informatieérw^twcnti DENEKAMP PROTOCOL HOE TE HANDELEN BIJ HET OVERLIJDEN VAN EEN CLUBLID Denekamp, september 2009, vastgestelde versie
érw^twcnti DENEKAMP PROTOCOL HOE TE HANDELEN BIJ HET OVERLIJDEN VAN EEN CLUBLID Denekamp, september 2009, vastgestelde versie Aanleiding De club kan op enig moment onvermijdelijk geconfronteerd worden
Nadere informatieSKOEM e.o. Stichting Katholiek Onderwijs Echt-Maasbracht e.o.
SKOEM e.o. Stichting Katholiek Onderwijs Echt-Maasbracht e.o. Ingrijpende gebeurtenissen Geldig t/m 31/07/2017 INHOUD Samenvatting : Protocol ingrijpende gebeurtenissen Stichting Katholiek Onderwijs Echt
Nadere informatieProtocol. DOOD en ROUW. voor het basisonderwijs. Kennis- en Expertisecentrum GGD Noord- en Oost-Gelderland
Protocol DOOD en ROUW voor het basisonderwijs Kennis- en Expertisecentrum GGD Noord-en Oost-Gelderland. Overname van gegevens is toegestaan, mits voorzien van bronvermelding. oktober, 2013 Protocol Dood
Nadere informatiePROTOCOL DOOD EN ROUW. Basisschool De Driesprong Chaam
PROTOCOL DOOD EN ROUW Basisschool De Driesprong Chaam Basisschool De Driesprong maakt gebruik van het protocol Dood en Rouw voor het basisonderwijs, zoals dat ontwikkeld is door GGD Noord- en Oost-Gelderland
Nadere informatiejongeren vanaf 12 jaar
Na de schok... de draad weer oppakken Informatie voor jongeren vanaf 12 jaar die betrokken zijn geweest bij een schokkende of ingrijpende gebeurtenis. Na de schok de draad weer oppakken Informatie voor
Nadere informatieMeldcode Kindermishandeling en Huiselijk Geweld
Meldcode Kindermishandeling en Huiselijk Geweld Zorgroutes interne en externe zorgstructuur in basisscholen 23 juni 2014 1 Inhoud INLEIDING... 3 MELDCODE KINDERMISHANDELING EN HUISELIJK GEWELD... 3 CRITERIA
Nadere informatieP70 Omgaan met agressie
P70 Omgaan met agressie Eerstverantwoordelijke Tim olde Hartman, HA Datum vaststelling 2013 Datum herziening 2016 Inleiding In huisartspraktijk Oosterhout komen dreigende, beledigende of agressieve patiënten
Nadere informatieNa de schok... Informatie voor leerkrachten
Na de schok... Informatie voor leerkrachten Niemand is echt voorbereid op een schokkende gebeurtenis en als het gebeurt heeft dat ingrijpende gevolgen. Als leerkrachten samen met kinderen een aangrijpende
Nadere informatieRONDOM LEVENSEINDE EN UITVAART. hoe te handelen bij een begrafenis of crematie en hoe de kerkelijke gemeente daarbij helpen kan
RONDOM LEVENSEINDE EN UITVAART hoe te handelen bij een begrafenis of crematie en hoe de kerkelijke gemeente daarbij helpen kan Uitgave ten dienste van de Gereformeerde Kerk te Ermelo/ gemeente van de Protestantse
Nadere informatieProtocol bij sterfgevallen
Protocol bij sterfgevallen Herziene versie: november 2013 1. Inleiding Binnen de kinderopvang heb je met vele kinderen, ouders en teamleden te maken. Hoe groter je centrum is, hoe groter de kans dat je
Nadere informatieBijlagen: Legenda... 10
Inhoud Voorwoord... 2 Sluitende aanpak... 2 Opzet Protocol... 2 Uitgangspunten... 3 Invoeren verzuim... 4 Voorwaarden... 4 Absentie... 4 Te laat... 4 Te laat met geoorloofde reden... 4 Het verwerken van
Nadere informatieDood en rouw op school
Dood en rouw op school Richtlijn voor scholen van het (speciaal) voortgezet onderwijs in Delft, Leidschendam-Voorburg, Midden-Delfland, Pijnacker-Nootdorp, Rijswijk,Wassenaar,Westland en Zoetermeer VOORTGEZET
Nadere informatiePROTOCOL. School en echtscheiding 2013-2017
PROTOCOL School en echtscheiding 2013-2017 De Malelande Juttepeergaarde 2 3824 BE Amerfoort 033-4564410 malelande@kpoa.nl Inleiding Dit protocol is geschreven om ouders en leerkrachten een handreiking
Nadere informatieObductie. Laboratorium voor pathologie. Wat is een obductie? Waarom obductie?
Obductie Laboratorium voor pathologie U krijgt deze informatie, omdat iemand die u lief heeft overleden is. De behandelend arts heeft u gevraagd of obductie verricht mag worden. Deze vraag roept vaak andere
Nadere informatieProtocol te laat komen en verzuimbeleid
Protocol te laat komen en verzuimbeleid Te laat komen: Wanneer een kind, zonder afmelding om 08.30 niet op school is, wordt vóór 09.00 uur naar huis gebeld door de leerkracht. Bij te laat wordt altijd
Nadere informatieProtocol pesten Eigenaar : Intern Begeleider Vastgesteld: september 2012 Herzien: september 2016. Een stappenplan bij pesten op school
Protocol pesten Eigenaar : Intern Begeleider Vastgesteld: september 2012 Herzien: september 2016 Een stappenplan bij pesten op school Wat is pesten? Pesten is een verschijnsel dat op elke school en in
Nadere informatie1. Hoe ter handelen bij een plotselinge lichamelijke calamiteit bij een leerling, een leerkracht, een ouder
Calamiteitenplan 1. Hoe ter handelen bij een plotselinge lichamelijke calamiteit bij een leerling, een leerkracht, een ouder Indien er een ernstig lichamelijk voorval is in de school of op het plein: wordt
Nadere informatieVerzuimbeleid Verzuimbeleid. Status Vastgesteld MT 20 juni 2018
2018-2019 Status Vastgesteld MT 20 juni 2018-1- Inhoudsopgave Inleiding... 3 1. Definiëring relatief verzuim. 4 1.1 Ongeoorloofd verzuim... 4 1.2 Geoorloofd verzuim... 4 2. Procedure na het vaststellen
Nadere informatieWensen bij overlijden 1
Wensen bij overlijden 1 Voorwoord Doelstelling Het is niet gemakkelijk om te praten over verdrietige onderwerpen. Ziek zijn, doodgaan en op een goede manier afscheid nemen is zo n moeilijk onderwerp. De
Nadere informatieNA DE SCHOK... INFORMATIE VOOR LERAREN
NA DE SCHOK... INFORMATIE VOOR LERAREN www.ggdbzo.nl Niemand is echt voorbereid op een schokkende gebeurtenis en als het gebeurt heeft dat ingrijpende gevolgen. Als leerkrachten samen met kinderen een
Nadere informatieProtocol. DOOD en ROUW. voor het voortgezet onderwijs. Kennis- en Expertisecentrum GGD Noord- en Oost-Gelderland
Protocol DOOD en ROUW voor het voortgezet onderwijs Kennis- en Expertisecentrum. Overname van gegevens is toegestaan, mits voorzien van bronvermelding. Oktober, 2013 Colofon: Protocol Dood en Rouw voor
Nadere informatieProtocol: rouw en verdriet
SPECIAAL BASISONDERWIJS Protocol: rouw en verdriet SBO Toermalijn, Emmen Mei 2012 Inhoudsopgave INHOUDSOPGAVE... 2 HOOFDSTUK 1: ROUW EN VERDRIET... 4 1.1. INLEIDING... 4 1.2. WELK BESEF HEBBEN KINDEREN
Nadere informatieObductie Informatie voor nabestaanden
00 Obductie Informatie voor nabestaanden 1 Inleiding U heeft deze folder gekregen omdat uw echtgenoot, familielid of dierbare is overleden. De behandelend arts heeft u gevraagd of obductie gedaan mag worden.
Nadere informatieVerlies & Rouw. HDYO heeft meer informatie beschikbaar over de Ziekte van Huntington voor jongeren, ouders en professionals op onze website:
Verlies & Rouw HDYO heeft meer informatie beschikbaar over de Ziekte van Huntington voor jongeren, ouders en professionals op onze website: www.hdyo.org Verlies is wanneer je iemand of iets die veel voor
Nadere informatieProtocol rouwverwerking
Protocol rouwverwerking Soms weet je al een tijdje dat het slechte bericht eraan komt, een andere keer is het een donderslag bij heldere hemel: iemand is dood: een kind uit je groep, een van de ouders,
Nadere informatieProtocol bij het overlijden van een gezinslid van een leerling
Prtcl bij het verlijden van een gezinslid van een leerling Algemeen: Er wrden geen mededelingen aan de pers gedaan. Het lcatie aanspreekpunt f de directeur meldt alleen dat nze 1 ste zrg de nabestaanden
Nadere informatieVerzuimbeleid Verzuimbeleid. Status Vastgesteld CD d.d. 16 september 2016 Verlengd MT d.d. 24 mei 2017
2017-2018 Status Vastgesteld CD d.d. 16 september 2016 Verlengd MT d.d. 24 mei 2017-1- Inhoudsopgave Inleiding... 3 1. Definiëring relatief verzuim 4 1.1 Beginnend verzuim... 4 1.2 Luxe verzuim... 4 1.3
Nadere informatie