Virussen(en(kanker( Pathofysiologie(van(viraal(geïnduceerde(kankers(
|
|
- Norbert Dekker
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 11eAntwerpseOncologiedag,28/03/14 Virussen(en(kanker( Pathofysiologie(van(viraal(geïnduceerde(kankers( Prof.(dr.(Filip(Lardon( FaculteitGeneeskundeenGezondheidswetenschappen CentrumvoorOncologischOnderzoek/CenterforOncologicalResearch UniversiteitAntwerpen Virussen Hetisniettoegelatenfiguren,tekstenofbeeldenuitdezevoordrachtovertenemen,tekopiërenen/ ofteverspreiden. ThefiguresarecopyrightprotectedbythefirstauthorsorpublishersasmenNonedinthereferences. TheillustraNonsareonlyintendedforstudentsoftheUniversityofAntwerpandforaOendeesofthe 11eOncologiedag,foreducaNonalpurposes.Nopartofthetext,tablesorfiguresmaybefurther reproducedortransmioed,inanyformorbyanymeans. Eendeelvandefigurenuit/Partofthefiguresfrom: The$biology$of$cancer$ WeinbergRobert GarlandScience,NewYork,2013 ISBN Kanker$biomedisch$bekeken$ BrackeMarc,LardonFilip,VandenberghePeter,VanderkerkenKarin StandaardUitgeverij/WPGUitgeversBelgiënv,Antwerpen,2011cISBN Een$duidelijke$kijk$op$kanker.$Als$een$cel$in$het$lichaam$ontspoort$...$ LardonFilip Standaard Uitgeverij/WPGUitgeversBelgiënv,Antwerpen,2011 ISBN Biology,$Life$on$Earth,$with$Physiology$ AudesirkT,AudesirkG,ByersBE PearsonEducaNon InternaNonal,2008/2014 ISBNISBN0c13c203882cX Virussen
2 Virussen Virussen Virussen Virussen leven? geen cellen(cytoplasma,membranen,... homeostase ribosomen(geensynthese zelfstandigegroeiofreproducne mogelijkheidomenergietegebruikenofopteslaan
3 Virussen leven? wel + enveloppe + proteïnemantel + enzymen + bijzondereproteïnen + DNAofRNA " DNAcvirussen " RNAcvirussenofretrovirussen Virussen Virussen leven? wel enveloppe proteïnemantel enzymen bijzondereproteïnen DNAofRNA geen cellen(cytoplasma,membranen,... homeostase ribosomen(geensynthese zelfstandigegroeiofreproducne mogelijkheidomenergietegebruikenofopteslaan Virussen
4 Virussen Virussenenkanker is(een(virus(oncogeen?( lynschecyclus/lynschvirus lysogene/oncogenevirussen? Virussenenkanker geschiedenis 1908 KøbenhavnsUniversitet kippenleukemie gefilterdagens# transmissie 1909 RockefellerInsNtute NewYork PeytonRous Virussenenkanker Virussenenkanker 1909 RockefellerInsNtuteNewYork PeytonRous 1911 RSV Roussarcomavirus eersteoncogene(retrovirusbeschreven
5 Virussenenkanker Virussenenkanker 1958 experimentenvanteminenrubin chickenembryofibroblasts+rsv # geïmmortaliseerde cel # oncogenetransformane (voor heteerstin$vitro$aangetoond Virussenenkanker # geïmmortaliseerdecel # oncogenetransformane # verliesvancontacnnhibine # gewijzigdemorfologieenfysiologie # clonaleexpansie # tumorvorming( Virussenenkanker 1960 nieuwoncogeenvirusbijkonijnen$papilloma s papillomavirus DNAcvirus
6 Virussenenkanker 1960c... nieuweoncogenednacenrnacvirussen Virussenenkanker polyoma papilloma SV40 papovavirussen polyomavirus#verschillendetumortypesbijmuizen papillomavirus#papilloma s,carcinoma s(hpv SV40#simianvirustype40;apenvirus o eerstgeïdennficeerdalslynschvirus(vacuolesingeïnfecteerdecellen o contaminantvanpolyovirusvaccin( 50 o laterookoncogeentypevirus Virussenenkanker polyoma papilloma SV40 papovavirussen Virussenenkanker papovavirussen hepadnavirussen,adenovirussen herpesvirussen % herpesvirustype1en2:nietoncogeen % EpsteincBarrvirus(EBV:weloncogeen o lymphoma s o nasopharynxtumoren
7 Virussenenkanker papovavirussen hepadnavirussen,adenovirussen herpesvirussen % herpesvirustype1en2:nietoncogeen % EpsteincBarrvirus(EBV:weloncogeen o lymphoma s BurkiO slymphoma voorheteerstbeschreven( 50inOostcAfrika lateronderzoekdoorepsteinenbarr( 64toondenvirale oorsprong Virus(par=cles(in(cultured(lymphoblasts(from(Burki@'s(lymphoma( Lancet$1:702G3,$1964 EpsteinMA,AchongBG&BarrYM UniversityofBristol,England Virussenenkanker hoeenwaaromiseenvirusoncogeen? " rechtstreekseoncogeniciteit " oncoviraalgeïnfecteerdecellenkrijgen bijzonderepathofysiologische eigenschappen anderemorfologie(rond verliesvancontacnnhibine anchorage conatankelijk geïmmortaliseerd(oneindigeproliferane verminderdeatankelijkheidaan mitogenegroeifactoren snelleredeling geen(genenschecontrolemechamismen verhoogdglucosetransport Virussenenkanker is(een(virus(oncogeen?( lynschevirussen oncogenevirussen#ja( hoe(en(waarom(is(een(virus(oncogeen?( " onrechtstreekseoncogeniciteit afweersysteemverzwakkenofomzeilen cirrose secundairestoffen(radicalen... " rechtstreekseoncogeniciteit
8
9 " viraal(geïnduceerde(kankers( blaastumorcellijn>rasgen raoecsarcoomvirus puntmutanes,insernes, translocanes Virussenenkanker virussen(in(de(strijd(tegen(kanker( vaccinanetegenviraalgeïnduceerdekankers (prevennevevaccinane viruscgemedieerdegenenschemanipulanevandekankercel (gentherapie viruscgemedieerdegenenschemanipulanevanafweersysteemcellen (immunotherapie,therapeunschevaccinane Virussenenkanker virussen(in(de(strijd(tegen(kanker( Virussenenkanker
10 Virussenenkanker Virussenenkanker ReferenNes CentrumvoorOncologischOnderzoek CenterforOncologicalResearch(CORE ( LaboratoryofCancerResearchandClinicalOncology LaboratoryofPathology TranslaNonalCancerResearchUnit The$biology$of$cancer$ WeinbergRobert GarlandScience,NewYork,2013 ISBN Kanker$biomedisch$bekeken BrackeMarc,LardonFilip,VandenberghePeter,VanderkerkenKarin StandaardUitgeverij/WPGUitgeversBelgiënv,Antwerpen,2011cISBN Een$duidelijke$kijk$op$kanker.$Als$een$cel$in$het$lichaam$ontspoort$... LardonFilip Standaard Uitgeverij/WPGUitgeversBelgiënv,Antwerpen,2011 ISBN
li d a l n s V a l GEMEENTE MAARTENSDIJK r Nbo bestemmingsplan buitengebied g g Nbo Nbo Schaal 1:5000 plankaart noord
Nadere informatie
Oprechte(bezorgdheid(over(het(voortbestaan(van(vele( kangoeroe5(en(wallaby(soorten(
Oprechtebezorgdheidoverhetvoortbestaanvanvele kangoeroe5enwallabysoorten KangoeroeswerdendoordeBritsewereldreizigerJamesCookin1770ontdekt.Driejaarlaterbrachthij deeerstelevendekangoeroesmeenaarengeland,alseengeschenkvoorkoninggeorgeiii.alsnel
Nadere informatieBIJLAGE 1: De tekenregels bij gehele en rationale getallen toepassen
Bijlage1 1 BIJLAGE1:Detekenregelsbijgeheleenrationalegetallentoepassen Diagnostischetoets Suggestie:geefdediagnostischetoetsopminstensvijfverschillendetijdstippenverspreidinhet eerstetrimester. rekenwerk(beginschooljaar,kanjeeventueelindriekeerlatenoplossen);
Nadere informatieInhoudsopgave Inleiding Voor wie is deze brochure? 1. Hepatitis 2. Behandeling medicijnen Alternatieve aanvullende behandelingen
Inhoudsopgave Inleiding 1 Voor wie is deze brochure? 1 1. Hepatitis B 1 1.1 Wanneer behandelen 1 1.2 Wanneer niet behandelen 2 1.3 Zwangerschap en behandeling 3 2. Behandeling en medicijnen 4 2.1 PEG-interferon
Nadere informatieLEADING(WITH(THE(BRAIN(IN(MIND
! " tim a e& toch&nge" LEADING(WITH(THE(BRAIN(IN(MIND" Twee&intensieve&dagen& with%the%brain%in%mind.&& Van%en%met%elkaar%leren%over%een%intrigerend%onderwerp%toegepast%in%een% inspirerend%vakgebied.%%
Nadere informatie!!! 10!ONMISBARE!ELEMENTEN!VOOR!EEN! OVER!MIJ!PAGINA!! DIE!KLANTEN!RAAKT!!!
10ONMISBAREELEMENTENVOOREEN OVERMIJ PAGINA DIEKLANTENRAAKT Jeovermijpaginaismisschienweldebelangrijkstepaginaopjewebsite.Kijkmaareens injewebsitestatistieken:hetisvaakeenvandemeestgelezenpagina s.alseréénplek
Nadere informatieDeze actie kadert binnen het project SOLABIO-'Soorten en landschappen als dragers voor biodiversiteit', mede gefinancierd door het Europees programma
!"#" $% #!&'!()!!$% *!$ + ), -!. /!& $ 0 ( 1 & & $ $ 1 ( #!& #!& #!& &% 2/3*""4 $$%/"32"4 5 ) 66 &. ) #!& ) 7 &, 89 8.9,7 !!:%$ " # $ # % $ & $ ;!!! $!:%$ 1!!! 0 0!!! ;, *!$ *!# + ; *! *!* *!-
Nadere informatieCELLULAIRE EN MOLECULAIRE PATHOLOGIE
10 juni 2012 3 e bachelor arts DEEL A VRAAG 1. 10 PUNTEN Atrofie is een vorm van celadaptatie. Definieer atrofie, bespreek het mechanisme en geef enkele voorbeelden. 1/8 10 juni 2012 3 e bachelor arts
Nadere informatieIntercellular spread of the transgene product to improve the efficiency of cancer gene therapy Beerens, Anthonius Martinus Johannus
University of Groningen Intercellular spread of the transgene product to improve the efficiency of cancer gene therapy Beerens, Anthonius Martinus Johannus IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the
Nadere informatieTherapeutische toepassingen voor Angiotensine-(1-7) in hartfalen Ons inzicht in het ontstaan van hartfalen en de mogelijkheden voor therapie zijn in
Samenvatting Therapeutische toepassingen voor Angiotensine-(1-7) in hartfalen Ons inzicht in het ontstaan van hartfalen en de mogelijkheden voor therapie zijn in de afgelopen decennia enorm toegenomen.
Nadere informatieENERGIEOMZETTINGEN IN DE CEL
BOUW VAN DE CEL 1. INLEIDING... 3 2. ONDERDELEN VAN DE CEL...4 2.1. CYTOPLASMA... 4 2.2. CELMEMBRAAN... 5 2.2.1. Functies van het celmembraan...5 2.2.2. Bouw van het celmembraan...5 2.2.3. Transportmogelijkheden
Nadere informatieGentherapie samen met stamcellen succesvol tegen leveraandoening Precisie gentherapie
Wetenschappelijk nieuws over de Ziekte van Huntington. In eenvoudige taal. Geschreven door wetenschappers. Voor de hele ZvH gemeenschap. Gentherapie samen met stamcellen succesvol tegen leveraandoening
Nadere informatieInhoudsopgave Inleiding Wat doet de lever Wat is een virus? Wat is hepatitis? Hepatitis C Hoe wordt hepatitis C overgebracht?
Inhoudsopgave Inleiding 1 Wat doet de lever 1 Wat is een virus? 2 Wat is hepatitis? 2 Hepatitis C 3 Hoe wordt hepatitis C overgebracht? 3 Hoe uit zich een hepatitis C infectie? 5 Hoe verloopt een hepatitis
Nadere informatieDr. S. Lanssens Dermatologie UZ Gent
Dr. S. Lanssens Dermatologie UZ Gent 20% van de transplantatiepatiënten vindt dat hun levenskwaliteit te lijden heeft onder de huidproblemen 2 Overzicht Huidproblemen door immunodepressiva Cyclosporine
Nadere informatieDEEL 1. KENMERKEN VAN DE IN DEZE AANVRAAG GEBRUIKTE GGO S EN HUN INTRODUCTIE
Milieurisicobeoordeling behorend bij aanvragen voor een introductie in het milieuvergunning voor overige doeleinden vergunning voor veterinaire toepassingen van naakt DNA. DEEL 1. KENMERKEN VAN DE IN DEZE
Nadere informatieWerkstuk ANW Gentherapie
Werkstuk ANW Gentherapie Werkstuk door een scholier 2605 woorden 27 april 2003 5,8 40 keer beoordeeld Vak ANW Inleiding Het onderwerp dat wij hebben gekozen is: genezen met gentherapie. Wij hebben voor
Nadere informatieDocenten aan zet bij taal2013. Op de GSG Leo Vroman
Docenten aan zet bij taal2013 Op de GSG Leo Vroman Formuleren Bovenbouw GSG Ilsemarie Samson oktober-november 2012 samen met: Bernadet de Keyzer Nederlands Bob Groen MO en Economie Dennis Lensveld Scheikunde
Nadere informatieCover Page. The handle http://hdl.handle.net/1887/23854 holds various files of this Leiden University dissertation.
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/23854 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Marel, Sander van der Title: Gene and cell therapy based treatment strategies
Nadere informatieMobiele barcode scanner met geheugen BL1 (ZD) Zeer compacte handscanner op batterijen. Gegevens overdracht via basisstation
Mobiele barcode scanner met geheugen BL1 (ZD) Zeer compacte handscanner op batterijen. Gegevens overdracht via basisstation Barcodes 1D: JAN/UPC/EAN incl. add on, Codabar/Nw-7, Code 11, Code 39, Code 93,
Nadere informatieERFELIJKE INFORMATIE IN DE CEL
DE CEL 1. INLEIDING... 3 2. ONDERDELEN VAN DE CEL...4 2.1. CYTOPLASMA... 4 2.2. CELMEMBRAAN... 4 2.2.1. Functies van het celmembraan...5 2.2.2. Bouw van het celmembraan (eenheidsmembraan)...5 2.2.3. Transportmogelijkheden
Nadere informatieDE TEKST VAN WEBLECTURE I
DE TEKST VAN WEBLECTURE I U ziet hier de CD4-positief lymfocyt. Dit is de belangrijkste regelcel van het immuunsysteem. Het stuurt alle andere immuuncellen aan. U ziet op de buitenkant van deze T-lymfocyt
Nadere informatie1) Tot de flexorenvan de knie behoort o.a. A) M Soleus B) M Glutaeus maximus C) M Gastrocnemius D) M Vastus medialis. Vragen les 1 fysiologie
1) Tot de flexorenvan de knie behoort o.a. A) M Soleus B) M Glutaeus maximus C) M Gastrocnemius D) M Vastus medialis Vragen les 1 fysiologie 2) Aan de spina iliaca anterior superior (sias) hechten vast:
Nadere informatieOPLEIDING APPLICATIE LEVENSMIDDELENTECHNOLOGIE GRONDSTOFFEN, WARENKENNIS EN MICROBIOLOGIE
De afbeelding kan niet worden weergegeven. OPLEIDING APPLICATIE LEVENSMIDDELENTECHNOLOGIE GRONDSTOFFEN, WARENKENNIS EN MICROBIOLOGIE LESSTOF MAP 1 Copyright LSBL Services VOF Ede 50.1 APPLICATIE LEVENSMIDDELENTECHNOLGIE
Nadere informatieAls nieren falen faalt er veel, maar het leven gelukkig niet, deel 2: Transplantatie
Thema: Nierziekten Als nieren falen faalt er veel, maar het leven gelukkig niet, deel 2: Transplantatie Dr. Willem van Son Internist nierarts UMC Groningen Nierfunctievervangende behandeling Kunstnier
Nadere informatieDe hoeveelheden (kilogram of een andere eenheid, naargelang wat het meest relevant is) zijn maar beschikbaar op het kleinste detailniveau (NC8)
De hoeveelheden (kilogram of een andere eenheid, naargelang wat het meest relevant is) zijn maar beschikbaar op het kleinste detailniveau (NC8) 01011010 Hoeveelheid in "Aantal stukken". 01011090 Hoeveelheid
Nadere informatieExamenprogramma biologie havo
Bijlage 3 Examenprogramma biologie havo Het eindexamen Het eindexamen bestaat uit het centraal examen en het schoolexamen. Het examenprogramma bestaat uit de volgende domeinen: Domein A Vaardigheden Domein
Nadere informatieBijlage II. Een genetisch gemodificeerd micro-organisme wordt ondergebracht in risicoklasse 1 als aan alle volgende criteria voldaan is :
Bijlage II " Bijlage 5.51.2 Criteria voor de indeling van genetisch gemodificeerde micro-organismen en organismen in risicoklasse 1 (artikel 5.51.2.1, 2, a) van titel II van het VLAREM) A. Micro-organismen
Nadere informatieAlgemene samenvatting
Algemene samenvatting De mens kan niet zonder zuurstof. De zuurstof die wij inademen wordt vanaf de longen door het bloed naar alle cellen van ons lichaam gebracht. De cellen kunnen deze zuurstof gebruiken
Nadere informatieExamenprogramma biologie vwo
Bijlage 4 Examenprogramma biologie vwo Het eindexamen Het eindexamen bestaat uit het centraal examen en het schoolexamen. Het examenprogramma bestaat uit de volgende domeinen: Domein A Vaardigheden Domein
Nadere informatieBloed, Afweer en Infectieziekten
Bloed, Afweer en Infectieziekten Functies Vervoer van stoffen O 2 van longen naar cellen CO 2 van cellen naar longen Voedingstoffen van de dunne darm naar cellen Ureum van de lever naar de nieren Hormonen
Nadere informatieA HSV-2 + Adenovirus. MRC-5 + CMV + Rhinovirus
CAT: Virale celkweken Apr. Truus Goegebuer 8 april 2008 Soorten cellijnen Primaire cellijnen: afkomstig van dierlijke (of menselijke) weefselstukjes; kunnen maar 1 of 2x in subcultuur gebracht worden.
Nadere informatie4,4. Praktische-opdracht door een scholier 2016 woorden 4 november keer beoordeeld
Praktische-opdracht door een scholier 2016 woorden 4 november 2005 4,4 5 keer beoordeeld Vak ANW Voorwoord Het leven, wat heeft er allemaal met het leven te maken. Het leven is erg ingewikkeld, een goede
Nadere informatieVirussen als hulpmiddel in de geneeskunde. Afscheidscollege uitgesproken door. Prof.Dr. A.J. van der Eb
Virussen als hulpmiddel in de geneeskunde Afscheidscollege uitgesproken door Prof.Dr. A.J. van der Eb aan de Universiteit Leiden gehouden op 9 april 1999. 1 2 In 1964 begon ik onder leiding van Prof. J.A.
Nadere informatieONTWIKKELING VAN DE BIOTECHNOLOGIE
ONTWIKKELING VAN DE BIOTECHNOLOGIE Biotechnologie omvat technieken en productieprocessen waarbij gebruik wordt gemaakt van levende organismen of delen van organismen. Erfelijkheidsmateriaal Friedrich Miescher
Nadere informatieAantal bilateraal verhandelde groenestroomcertificaten en gemiddelde prijs
Statistieken Laatste aanpassing en gemiddelde prijs Dit document bevat gegevens betreffende de bilateraal verhandelde van januari 2006 tot en met 31/8/2011. Het betreft dus certificaten die zijn verhandeld
Nadere informatieVirussen zonder grenzen
Virussen zonder grenzen Prof. Eric Snijder Afdeling Medische Microbiologie Leids Universitair Medisch Centrum 1 Inferno, een kolfje naar mijn hand 2 1 2012... MERS Nature, October 4, 2012 3 Ebola 4 2 Ebola...
Nadere informatie2 Soorten micro-organismen Bacteriën Gisten Schimmels Virussen Samenvatting 40
Inhoud Voorwoord 5 Inleiding 6 1 De geschiedenis van de microbiologie 9 1.1 De vroegste historie 9 1.2 Louis Pasteur 12 1.3 Ziekte: door micro-organismen of een straf van God? 14 1.4 De bestrijding van
Nadere informatieBA Moleculaire Levenswetenschappen Faculteit der Gezondheidswetenschappen
BA Moleculaire Levenswetenschappen Faculteit der Gezondheidswetenschappen 2008 Universiteit Maastricht BA Moleculaire Levenswetenschappen Page 1 of 77 Table of content Leven in de biosfeer...4 Computervaardigheden
Nadere informatieCytokinen. door dr. A.J.M. van Oosterhout Farmacologie, Faculteit Farmacie Universiteit Utrecht
108 1 Cytokinen door dr. A.J.M. van Oosterhout Farmacologie, Faculteit Farmacie Universiteit Utrecht 1. Inleiding 108 3 2. Historie 108 3 3. Produktie 108 3 4. Eigenschappen 108 5 5. Meetmethoden 108 6
Nadere informatieBESCHRIJVENDE STATISTIEK MET GEOGEBRA 4.0
? BESCHRIJVENDE STATISTIEK MET GEOGEBRA 4.0 R. Van Nieuwenhuyze Hoofdlector wiskunde, lerarenopleiding HUB, Brussel. Auteur Van Basis tot Limiet. roger.van.nieuwenhuyze@skynet.be Roger Van Nieuwenhuyze
Nadere informatieExamenprogramma biologie havo
Examenprogramma biologie havo Het eindexamen Het eindexamen bestaat uit het centraal examen en het schoolexamen. Het examenprogramma bestaat uit de volgende domeinen: Domein A1 Vaardigheden Domein A2 Analyse
Nadere informatieGemodificeerd hout in de monumentenzorg
Gemodificeerd hout in de monumentenzorg SR-outsymposium Restauratiebeurs 14 april 2011 Ir. J.G.M. Creemers SR outverduurzaming is onderdeel van outbescherming wat alle maatregelen omvat die men kan nemen
Nadere informatieBiologie ( havo vwo )
Tussendoelen Biologie ( havo vwo ) Biologie havo/vwo = Basis Biologische eenheid Levenskenmerk Uitleggen hoe bouw en werking van onderdelen van een organisme bijdragen aan de functies voeding, verdediging
Nadere informatieAfdeling Medische Fysiologie
Afdeling Medische Fysiologie Medische Fysiologie De afdeling Medische Fysiologie vormt samen met de afdelingen Cardiologie, Experimentele Cardiologie, Cardiothoracale Chirurgie en Longziekten de divisie
Nadere informatieBlokkendoos KSE. Leergebied Algemene Natuurwetenschappen. Beroepsonderwijs en volwasseneneducatie. Blokkendoos KSE
Blokkendoos KSE Leergebied Beroepsonderwijs en volwasseneneducatie Blokkendoos KSE Blokkendoos KSE Leergebied Beroepsonderwijs en volwasseneneducatie Blokkendoos KSE Versie 3 Enschede, juli 2001 Verantwoording
Nadere informatieVragen bij paragraaf 5.1 en 5.2
Vragen bij paragraaf 5.1 en 5.2 1. Geef van onderstaande begrippen een omschrijving. celdifferentiatie overgang van stamcellen in specifieke cellen (specialisatie) katalysator een stof die een bepaalde
Nadere informatieDe basisbiochemie als voorwaarde voor gezondheid. Yvonne van Stigt Master in de klinische Psycho Neuro Immunologie
De basisbiochemie als voorwaarde voor gezondheid Yvonne van Stigt Master in de klinische Psycho Neuro Immunologie Even voorstellen Yvonne van Stigt Master in de klinische Psycho Neuro Immunologie Docent
Nadere informatieDe overeenkomsten tussen de ziekte van Parkinson en de ziekte van Huntington
Wetenschappelijk nieuws over de Ziekte van Huntington. In eenvoudige taal. Geschreven door wetenschappers. Voor de hele ZvH gemeenschap. Succesvolle gentherapiestudie bij de ziekte van Parkinson geeft
Nadere informatieMitose is een ander woord voor gewone celdeling. Door gewone celdeling blijft het aantal chromosomen in lichaamscellen gelijk (46 chromosomen).
Samenvatting door M. 1493 woorden 28 februari 2014 5 5 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Biologie voor jou Genotype en fenotype Veel eigenschappen zijne erfelijk. Je hebt deze eigenschappen geërfd van
Nadere informatieBeschikking GGO IM-MV _000
Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat > Retouradres: RIVM/VSP/BGGO, Postbus 1, 3720 BA Bilthoven. RIVM/VSP/Bureau GGO Antonie van Leeuwenhoeklaan 9 Postbus 1 3720 BA Bilthoven www.ggovergunningverlening.nl
Nadere informatieMODULETOETS 4 Eenvoudige Functies 20 minuten
MODULETOETS 4 Eenvoudige Functies 20 minuten Met deze moduletoets test u of u de opties geleerd uit het Praktijkboek kunt toepassen. Deze moduletoets is een prima voorbereiding op het Microsoft Office
Nadere informatieReview: Minder onderwijzen, meer leren (HGW 2.0)
Review: Minder onderwijzen, meer leren (HGW 2.0) Als leerkracht en intern begeleider wil ik blijven ontwikkelen. Dit doe ik mede door vakliteratuur te lezen. Van kleuter tot zorg; er komen verschillende
Nadere informatieEindexamen biologie vwo 2011 - II
Herprogrammeren van alvleeskliercellen Diabetes mellitus (suikerziekte) is een ernstige ziekte die op termijn kan leiden tot aandoeningen aan de nieren, ogen, voeten en hart en bloedvaten. Er zijn verschillende
Nadere informatieLijst vragen MONDELING EXAMEN
Academiejaar: 2009-2010 Basisopleiding: Bachelor BIOMEDISCHE LABTECHNOLOGIE Afstudeerrichting: ALLE OPTIES Module: BLT 11 Immunologie en virologie Partim: Semester: 3 Lector: Virologie Nicole Kellner Lijst
Nadere informatiePraktische opdracht Biologie Gentherapie?
Praktische opdracht Biologie Gentherapie? Praktische-opdracht door een scholier 2859 woorden 22 mei 2001 5,9 49 keer beoordeeld Vak Biologie Is er een toekomst voor gentherapie? Inleiding. Wij wilden ons
Nadere informatieBasismechanismen*van* tumoren*
10 e $Antwerpse$Oncologiedag$ De$evolu7e$van$de$oncologie$in$de$voorbije$10$jaar$ Basismechanismen*van* tumoren* Prof.*dr.*Filip*Lardon* * Centrum(voor(Oncologisch(Onderzoek((CORE)( Universiteit(Antwerpen,(Fac.(Geneeskunde(en(Gezondheidswetenschappen(
Nadere informatieMitochondriële ziekten
Mitochondriële ziekten Erfelijkheid NCMD Het Nijmeegs Centrum voor Mitochondriële Ziekten is een internationaal centrum voor patiëntenzorg, diagnostiek en onderzoek bij mensen met een stoornis in de mitochondriële
Nadere informatieAfsluitende les. Leerlingenhandleiding. DNA-onderzoek en gentherapie
Afsluitende les Leerlingenhandleiding DNA-onderzoek en gentherapie Inleiding In de afsluitende les DNA-onderzoek en gentherapie zul je aan de hand van een aantal vragen een persoonlijke en kritische blik
Nadere informatieI want to live forever...
2a. GENEN EN INLEIDING MUtATIES I Want To Live Forever 2a. Genen en mutaties Je bent onderzoeker in het LifeSpan project. Net als alle andere leerlingen in de klas doe je onderzoek naar veroudering. Jouw
Nadere informatieHet nut van de juiste voedselcombinaties
Het nut van de juiste voedselcombinaties De mens heeft een spijsverteringstelsel van een fructivoor en niet van een omnivoor, dat wil zeggen dat de mens voorzichtig moet zijn met het eten van voedsel voor
Nadere informatie6,5. Werkstuk door een scholier 1758 woorden 1 november keer beoordeeld. Verzorging. Inhoud:
Werkstuk door een scholier 1758 woorden 1 november 2003 6,5 46 keer beoordeeld Vak Verzorging Inhoud: -Inleiding; -Oorzaak van een HIV-infectie; -Vermenigvuldiging van dit virus; -Diagnose van een HIV-infectie;
Nadere informatieSamenvatting. Etiologie. samenvatting
Samenvatting Hoofdstuk 1 is een algemene inleiding op dit proefschrift. Luchtweginfecties zijn veel voorkomende aandoeningen, die door een groot aantal verschillende virussen en bacteriën veroorzaakt kunnen
Nadere informatieBasiskennis en Basisvaardigheden IV (404)
ASISKENNIS EN ASISVAARDIGHEDEN IV 404 asiskennis en asisvaardigheden IV (404) SCHEIKUNDE 404.01 De kandidaat kan het scheiden van mengsels in verschillende zuivere stoffen 404.02 De kandidaat kan de opbouw
Nadere informatieNederlandse samenvatting
Nederlandse samenvatting De rol van proteïne kinase A in de vorming van galkanaaltjes door levercellen Een mens is opgebouwd uit cellen. Iedere cel is omgeven door een membraan die de inhoud van de cel
Nadere informatieVaccinatie tegen HPV voor meisjes. Rijksvaccinatieprogramma
Vaccinatie tegen HPV voor meisjes Rijksvaccinatieprogramma Waarom vaccineren tegen HPV? Als je je laat vaccineren tegen HPV, ben je goed beschermd tegen baarmoederhalskanker. Elk jaar krijgen ongeveer
Nadere informatieCancer genes the good, the bad and the ugly. Peter Vandenberghe Centrum Menselijke Erfelijkheid Hematologie, IG, UZ Leuven
Cancer genes the good, the bad and the ugly Peter Vandenberghe Centrum Menselijke Erfelijkheid Hematologie, IG, UZ Leuven Cancer genes the good, the bad and the ugly Kanker, eindstadium van een meerstappenproces
Nadere informatieDr. H.J. (Erik) Hulzebos, Medisch Fysioloog (sport) Fysiotherapeut
Sportmedisch Symposium Utrecht Marathon Dr. H.J. (Erik) Hulzebos Klinisch inspanningsfysioloog (sport)fysiotherapeut Universitair Medisch Centrum Utrecht h.hulzebos@umcutrecht.nl Dr. H.J. (Erik) Hulzebos,
Nadere informatieGESCHIEDENIS v/d VIROLOGIE. Adolf Eduard MAYER (1843-1942)
www.virologie.be GESCHIEDENIS v/d VIROLOGIE Adolf Eduard MAYER (1843-1942) GESCHIEDENIS v/d VIROLOGIE Ziek blad vermalen Sap op gezond blad: wordt ook ziek Overdraagbare ziekte! Adolf Eduard MAYER (1843-1942)
Nadere informatieSam envatting. Samenvatting
Sam envatting Samenvatting Een aantal structureel verschillende m oleculen kunnen biosurfactant activiteit hebben. De bekendste van deze m oleculen zijn lipopeptiden en glycolipiden.biosurfactanten worden
Nadere informatieBescherm je kind tegen infectieziekten. Rijksvaccinatieprogramma
Bescherm je kind tegen infectieziekten Rijksvaccinatieprogramma Bescherm je kind tegen ernstige infectieziekten Bijna alle kinderen in Nederland worden gevaccineerd tegen ernstige infectieziekten. Daarom
Nadere informatieTOESTEMMINGSVERKLARING.VOOR.DEELNAME.AAN.HET.ONDERZOEK.
BesteMevrouw,Mijnheer, MijnnaamisAnnVanDeuren.Ikbeneen23
Nadere informatieHet vaccin waarmee de meisjes worden geïnjecteerd, beschermt onder andere tegen HPV18.
Examentrainer Vragen HPV-vaccinatie Baarmoederhalskanker is een vorm van kanker die relatief vaak voorkomt bij vrouwen. De ziekte kan zijn veroorzaakt door een infectie met het humaan papillomavirus (HPV).
Nadere informatiein de route kunnen activeren. Een groep van enzymen die ook deel uitmaken van deze cascade zijn de mitogen-activated protein kinases (MAP kinases).
Samenvatting Hoofdstuk 1 Hoofdstuk 1 geeft een algemene introductie tot de immuunresponsen die worden opgewekt door helminthen; wormen, waarvan de meeste soorten parasitair zijn. Twee typen zijn te onderscheiden:
Nadere informatie!!!!! !!!!!!!!!!!!!!!! Kies er 1. Voorkom de meest gemaakte fout die potentiële klanten wegjaagt! !!!!!!!!! Door!Nick Bijl,%oprichter%Klantpasta.
Kies er 1. Voorkom de meest gemaakte fout die potentiële klanten wegjaagt DoorNick Bijl,%oprichter%Klantpasta.nl% De situatie. Eennieuwebezoekerlandtopjewebsite.Hetisnietzomaareen bezoeker,neenee ditiseenpotentiële)klant.maar,deze
Nadere informatieDoorbraak in onderzoek naar ME
Doorbraak in onderzoek naar ME Gezaghebbende Amerikaanse overheidsinstanties hebben opnieuw bij MEpatiënten een virus aangetroffen. Al eerder berichtte EenVandaag over de ontdekking van het XMRV-virus
Nadere informatieCBRN-DREIGING: DE NIEUWE UITDAGINGEN. CBRN-dag. 3 oktober 2017 Maj. O. ROUSSEAU
CBRN-DREIGING: DE NIEUWE UITDAGINGEN CBRN-dag 3 oktober 2017 Maj. O. ROUSSEAU Doelstelling To inform about the evolution of the CBRN threat and the new challenges which have arisen. Informeren over de
Nadere informatieVerteren en fermenteren. havo/vwo 3-4
Verteren en fermenteren havo/vwo 3-4 Bij onze spijsvertering en voedselproductie spelen microben een belangrijke rol. Het gebruik van microben om voedsel te maken, heet fermentatie. Veel van ons eten en
Nadere informatieSamenvatting ANW Synthese - het genenpaspoort - DNA als persoonskenmerk
Samenvatting ANW Synthese - het genenpaspoort - DNA als persoonskenmerk Samenvatting door een scholier 1983 woorden 21 maart 2002 5,8 52 keer beoordeeld Vak Methode ANW ViaDELTA Paragraaf 5.1: Van uniek
Nadere informatieSamenvatting: Doelgerichte behandeling van kanker door gentherapie
Chapter Samenvatting: Doelgerichte behandeling van kanker door gentherapie WM Gommans, 1 PMJ McLaughlin, 2 HJ Haisma 1 en MG Rots 1 1 Department of Therapeutic Gene Modulation, University Center for Pharmacy,
Nadere informatieGezondheid & Voeding
Ontgiften is belangrijk, detoxen met appelazijn reinig je lichaam Ontgiften en reinigen van je lichaam is de manier om gezond en fit te blijven en om ziekten te voorkomen en tegen te gaan. Zeker in deze
Nadere informatieNederlandse samenvatting
MOLECULAIRE OORZAKEN VAN KANKER Het menselijk lichaam bestaat uit ongeveer 10 14 cellen. Bijna al deze cellen bevatten de complete blauwdruk van het menselijk lichaam in de vorm van DNA, het molecuul dat
Nadere informatieSamenvatting Biologie H7 erfelijkheid
Samenvatting Biologie H7 erfelijkheid Samenvatting door een scholier 1875 woorden 23 juni 2016 4,6 5 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Nectar Inhoud Paragraaf 1: Verschillen tussen mensen 2 Begrippen
Nadere informatie9. Nederlandse Samenvatting
9. Nederlandse Samenvatting Cellen in ons lichaam zitten niet alleen. Iedere cel is omgeven door andere cellen en een fiber netwerk genaamd de extracellulaire matrix (ECM). Dit netwerk geeft structuur
Nadere informatieNaam. Nummer:. Klas. Datum.
([FHOKHUKDOLQJVRHIHQLQJHQ Naam. Nummer:. Klas. Datum. 1 Vergelijk de vensters van Excel en Word Open Microsoft Word. Als het werkvenster leeg is, open je een nieuw document. Open Microsoft Excel. Als het
Nadere informatieDOWNLOAD OR READ : ZIEKTE LOT EN KANS AANLEG VOORKOMING EN THERAPIE VAN TUMORVORMENDE ZIEKTEN IN HET BIJZONDER KANKER PDF EBOOK EPUB MOBI
DOWNLOAD OR READ : ZIEKTE LOT EN KANS AANLEG VOORKOMING EN THERAPIE VAN TUMORVORMENDE ZIEKTEN IN HET BIJZONDER KANKER PDF EBOOK EPUB MOBI Page 1 Page 2 bijzonder kanker ziekte lot en kans pdf bijzonder
Nadere informatieBA Moleculaire Levenswetenschappen Faculteit der Gezondheidswetenschappen
BA Moleculaire Levenswetenschappen Faculteit der Gezondheidswetenschappen 2008 Universiteit Maastricht BA Moleculaire Levenswetenschappen Page 1 of 89 Table of content Microscopie... 4 GLP Kennismaking
Nadere informatieNederlandse samenvatting
NL Het omleiden van signaaltransductie routes door HCMV-gecodeerde GPCRs G-eiwit gekoppelde receptoren (GPCRs) vormen een grote groep membraan receptoren die gekarakteriseerd worden door de aanwezigheid
Nadere informatieDE CEL - SUBMICROSCOPISCH
DE CEL - SUBMICROSCOPISCH 1. INLEIDING...3 2. ONDERDELEN VAN DE CEL...4 2.1. CYTOPLASMA...4 2.2. CELMEMBRAAN...5 2.2.1. Functies van het celmembraan...5 2.2.2. Bouw van het celmembraan...5 2.2.3. Transportmogelijkheden
Nadere informatieLevering Het drukken is gebonden aan een strikte tijd-leveringsgarantie. Indien voor 12.00 uur besteld worden de kaarten nog dezelfde dag verzonden.
01 Rouwkaart vierkant - 300x150mm (Dubbelzijdig) 300x150mm Gevouwen formaat 150x150mm werk en enveloppen BioTop 160 grams 81,15 96,96 112,77 128,58 144,38 223,43 302,47 381,52 539,60 697,69 250 grams 82,52
Nadere informatieProf.dr. Epie Boven Medisch oncoloog
Prof.dr. Epie Boven Medisch oncoloog Nieuwe antikanker medicijnen, hoge kosten Waarom ontsporen cellen in ons lichaam? De normale cel bevat 46 chromosomen, ook wel DNA genoemd - het DNA vormt ons genetisch
Nadere informatieCeltherapie. Celtherapie. Celtherapie. Risico s. Isabelle Huys
Cel- en gentherapie als geneesmiddel? Isabelle Huys Faculteit Farmaceutische Wetenschappen K.U.Leuven (Belgium) Isabelle.huys@law.kuleuven.be Heart heals heart lung heals lung spleen heals spleen like
Nadere informatieSamenvatting Biologie B2
Samenvatting Biologie B2 Samenvatting door Jacco 2000 woorden 22 mei 2018 10 1 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Biologie voor jou 1. Wat kun je doen met DNA DNA bevat eigenschappen over een organisme.
Nadere informatieVKP 13-C01-132 2,25. Omschrijving NL. Rube "joepie, je verjaardag" Barcode picture
13-C01-132 Rube "joepie, je verjaardag" 1 13-C02-155 Rube & Rutje "gefeliciteerd" 2 13-C03-137 Rutje "joepie, je verjaardag" 3 13-C04-136 Rube "gefeliciteerd" 4 13-C05-149 Rutje "Hoera je verjaardag" 5
Nadere informatie5 Kantoor - Klantendienst (2015-2016)
5 - Klantendienst (2015-2016) NEW BACKBONE 3 LEERWERKBOEK NIEUW 2015 (isbn:9789028978034) ME & COMPANY 5 KEUZEMODULES KLANTENDIENST LEERWERKBOEK (isbn:9789030666066) ME & COMPANY 5 OFFICE BASIS LEERLINGPAKKET
Nadere informatie! Sociaal!Vitaal! Lesplannen(voor(beweeglessen(
SociaalVitaal Lesplannen(voor(beweeglessen( Ontwikkeld(door( ( Ontwikkelddoor MariëlleTrompenMarthaHofman 6 2014 InsamenwerkingmetStichtingGALM (YldauDijkstraenMathieudeGreef) ( ( Colofon DezelesplannenzijnbedoeldvoordeelnemersaandetrainingSociaalVitaal.Dezedocentenkunnen
Nadere informatieBiotechnologische behandelingen in ontwikkeling
Susan Peters, MSc Biotechnologische behandelingen in ontwikkeling De gezondheidszorg zal door de medische biotechnologie ingrijpend veranderen. Kennis over DNA schept mogelijkheden om heel gericht eigenschappen
Nadere informatieCover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/42996 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Gram., A.M. Title: Mechanisms of immune evasion in Epstein-Barr virus infection
Nadere informatieBijlage VMBO-GL en TL 2004
Bijlage VMBO-GL en TL 2004 tijdvak 1 BIOLOGIE CSE GL EN TL BIOLOGIE VBO-MAVO-D Deze bijlage bevat informatie. 400009-1-586-543b BIOTECHNOLOGIE INFORMATIE 1 OUDE TECHNIEKEN Al eeuwen gebruiken mensen organismen
Nadere informatieSamenvatting Biologie Hoofdstuk 3 + 4
Samenvatting Biologie Hoofdstuk 3 + 4 Samenvatting door een scholier 1472 woorden 23 oktober 2007 6,5 24 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Biologie voor jou Hoofdstuk 3 - Genetica Homologe chromosomen
Nadere informatie