Overzicht. Family Planning. Definities. Natural Family Planning. Wetenschappelijke basis van Fertility Awareness-based Methoden (FAM)

Transcriptie

1 Overzicht Wetenschappelijke basis van Fertility Awareness-based Methoden (FAM) Yves Jacquemyn UZA UA Definities Een korte historiek Basisconcept van FA Enkele opmerkingen op contraceptieve betrouwbaarheid Besluiten Family Planning Definities WHO: Family Planning veronderstelt De mogelijkheid van individuen en koppels om het gewenst aantal kinderen te anticiperen en te bereiken en de spreiding en timing van hun geboorte. Dit wordt bereikt door gebruik van contraceptieve methoden en de behandeling van onvrijwillige infertiliteit WHO 1997 Natural Family Planning FAM wordt gebruikt (Population reference bureau 2002) Natural Family Planning verwijst naar technieken voor het plannen of voorkomen van zwangerschappen door observatie van de natuurlijke tekenen en symptomen van de vruchtbare en onvruchtbare fase van de menstruele cyclus FAM Sterilisatie pil spiraal condoom coïtus interruptus andere WHO 2000 In % voor meer ontwikkelde landen 1

2 Fertility Awareness-based Methoden (FAM) veronderstellen identificatie van de fertiele dagen van de cyclus, hetzij door fertiliteitstekens waar te nemen als cervicale afscheiding en basale lichaamstemperatuur, of door cyclusdagen te monitoren. FAM kan gebruikt worden in combinatie met onthouding of barrièremethoden In de vruchtbare periode. De cyclus slijm eierstok hormonen symptomen baarmoeder temperatuur eirijpingsfase oestrogeen eisprong luteale fase droog vochtig nat vochtig droog hard zachter zacht hard laag hoog progesteron WHO 2004 menstruatie cyclusduur Een korte historiek Bijbel: periode van 7dagen vanaf einde menstruatie (Leviticus XV, 19-28) 15:19 Wanneer een vrouw een vloeiing heeft en het is de bloeding van haar menstruatie, dan is zij zeven dagen onrein. Ieder die haar aanraakt, is tot de avond onrein. 15:28 Houdt haar bloeding op en wil zij gereinigd worden, dan moet zij zeven dagen wachten, en daarna zal ze rein zijn. 3 e eeuw; Rabbi Jochanan (Bawli Nidda 31b): een vrouw wordt zwanger enkel in de periode dicht bij het ritueel bad Tijd beperkte leefbaarheid van sperma is gekend in de joodse traditie, maar discussie over duur 48 tot 72 uur B.v. Maimonides (12 e eeuw) (Hilg. Sjear Hattoem-a 5:11, 12): 12 uur Om wel zwanger te worden Ontdekking stijging basale lichaamstemperatuur 1868 W Squire 1876 Mary Putnam Jacobi 1905 Theodoor Hendrik Van de Velde Ovulatietijd 1924 Kyusaku Ogino 1929 Hermann Knaus Bewezen door 1931 Lewis (tijdens chirurgische ingreep) 1930 Allen, Pratt Newel en Bland Om niet zwanger te worden Kalendermethode 1930 Johannes NJ Smulders Temperatuurmethode 1954 Gerhard Döring Slijmmethode 1964 John and Evelyn Billings Symptothermale methode 1965 Joseph Rötzer 1982 Anna Flynn 1987 Arbeitsgruppe NFP 2

3 Wetenschappelijke basis Basisconcept van FA Dubbel concept Fertiele periode in een menstruele cyclus Het fertiele venster op een eenvoudige manier bepalen Wetenschappelijke basis Vruchtbare periode: zaadcel Dubbel concept Fertiele periode in een menstruele cyclus Timing van ovulatie Beperkte leefbaarheid van eicel Beperkte leefbaarheid van zaadcel Het fertiele venster op een eenvoudige manier bepalen Leefbaarheid zaadcel? 1903 Birsch-Hirshfeld : autopsie na moord tijdens coïtus: vitale zaadcellen in eileider uur later 1923 Stecher (Zurich) in vrouwelijke geslachtsorganen enkel levende zaadcellen 24 uur na coïtus Mobiel sperma is in enkele gevallen gevonden tot 8,5 dagen na coïtus Vruchtbare periode: zaadcel Vruchtbare periode: eicel Leefbaar sperma in eileiders tot 80 uur werken normaal met zona-vrije hamstereicellen (Gould, Biol Reprod, 1984) Bij dieren: bevruchtingstijd = ½ beweeglijke tijd Meest aanvaarde schatting: 18 tot 12 uur 1931 Lewis (tijdens chirurgie) vers ongesplitste eicel in eileider, 14 dagen vóór volgende menstruatie 1930 Allen, Pratt Newel en Bland: vonden 5 menselijke eicellen tijdens chirurgische ingreep 1 op dag 14, 1 op dag 16 en 3 op dag 15 na laatste menstruatie 3

4 Vruchtbare periode: eicel Ovulatie en bevruchting Leefbaarheid van de eicel was tot recent een zwart gat in onze kennis: geen directe observaties mogelijk tot IVF Onrijpe menselijke eicellen verkregen voor IVF kunnen zelfs 36 uur na incubatie worden bevrucht Maar IVF is niet representatief voor de fysiologische situatie 12 tot 24 uur wordt algemeen aangenomen tot 4 dagen + 1 dag maximum 5 dagen gemeenschappelijke vruchtbaarheid van man en vrouw in een cyclus Maar wanneer is de ovulatie? Fertiele periode: timing van ovulatie De ovulatieperiode t.o.v. de volgende menstruatie is constant 12 tot 16 dagen De ovulatieperiode vanaf de vorige menstruatie variabel!!! Er is geen ovulatie de eerste 5 dagen van een cyclus, endometrium wordt opgebouwd DE MEESTE VROUWEN HEBBEN GEEN REGELMATIGE CYCLI VAN 28 DAGEN De cyclus slijm eierstok hormonen symptomen baarmoeder temperatuur eirijpingsfase oestrogeen VARIABEL 5d eisprong luteale fase droog vochtig nat vochtig droog hard zachter zacht hard laag hoog progesteron CONSTANT menstruatie cyclusduur De fysiologische realiteit n = cycli Variabiliteit van cycluslengte n = 423 vrouwen 70%: daygen Variabiliteit bij dezelfde vrouw tot en meer tot en meer R1 Mogelijke invloed op de cyclus stress grote hersenen kleine hersenen hypothalamus vreugde hypofyse ziekte reis dieet nachtdienst opdracht voor de vorming van FSH en LH Ärztliche Praxis Gynäkologie 2005:5 4

5 Gevolg Er is een belangrijke variabiliteit aangaande ovulatie, zelfs bij dezelfde vrouw: Voor hoge betrouwbaarheid om een zwangerschap te vermijden, is een kalendermethode onzeker. Wetenschappelijke basis Dubbel concept Fertiele periode in een menstruele cyclus Timing van ovulatie Beperkte leefbaarheid van eicel Beperkte leefbaarheid van zaadcel Het fertiele venster op een eenvoudige manier bepalen Wetenschappelijke basis Symptomen: symptothermale methoden Dubbel concept Fertiele periode in een menstruele cyclus Timing van ovulatie Beperkte leefbaarheid van eicel Beperkte leefbaarheid van zaadcel Het fertiele venster op een eenvoudige manier bepalen Kalender??? Symptomen Biologische metingen Basale lichaamstemperatuur Cervicaal slijm Ligging van de cervix (baarmoedermond) Consistentie van de cervix Biologische metingen Vruchtbaar? Microscoop slijm: ferning Urinair LH 5

6 Ja, eindelijk vruchtbaar! Bevruchtingsvoorwaarden 1948 Erik Odeblad (Zweden) voorspelbare cyclische slijmveranderingen (tijdens studie mycoplasma) 1962 Edward F Keefe: fysische veranderingen van de cervix tijdens de menstruele cyclus Oestrogeen Stimuleert slijmproductie Bouwt baarmoederslijmvlies op Opent baarmoedermond, maakt hem zacht en doet hem stijgen in de schede Wanneer je in de 1 e cyclusfase voor het eerst slijm ziet is het meestal wit, dik kleverig. Hoe meer oestrogenen, hoe helderder het wordt. Rond de eisprong ziet het er vaak uit als rauw eiwit en Na de eisprong is het heel rekbaar. wordt het snel dik en verdwijnt het. Onder invloed van oestrogeen Onder invloed van progesteron 6

7 Progesteron Hoe alles samen past slijmprop ontwikkelt baarmoederslijmvlies onderdrukt eisprong verhoogt basale lichaamstemperatuur OVERLEVING ZAADCEL OVERLEVING EICEL OVULATIE V R U C H T B A R E V E N S T E R V R U C H T B A R E V E N S T E R PROGESTERONSTIJGING TEMPERATUURSTIJGING VERANDERING CERVIXSLIJM POSITIE CONSISTENTIE MENSES VARIABEL MAAR 5 DAGEN VEILIG V R U C H T B A R E CONSTANT DAGEN V E N S T E R MENSES De vruchtbaarheidscyclus 18 uur ovulatie groeiende waarschijnlijkheid om zwanger te worden PROGESTERONSTIJGING TEMPERATUURSTIJGING VERANDERING CERVIXSLIJM POSITIE CONSISTENTIE Menstruatie relatief vruchtbaar absoluut onvruchtbaar onvruchtbaar duur van een menstruele cyclus 7

8 Wat is het echte faalcijfer van contraceptie? Enkele opmerkingen op contraceptieve betrouwbaarheid Gebruikers = bevolkingsstudie in dagelijks leven Bij een bevolking, vergelijkbaar met je eigen: US Europa Een voorbeeld (Moreau et al. Hum Reprod 2007) Studie gebaseerd op de Franse bevolking 1689 vrouwen, jaar Wat is het echte faalcijfer van contraceptie? Eerste jaar Totaal 2.9% falen Faalcijfer per methode Spiraal 1.1% Pil 2.4% Condoom 3.6% FAM: 7.7% Terugtrekken 10.1% Spermicides 21.7% Wat is het echte faalcijfer van contraceptie? Eerste jaar Totaal 2.9% falen Faalcijfer per methode Spiraal 1.1% Pil 2.4% Condoom 3.6% FAM: 7.7% Terugtrekken 10.1% Spermicides 21.7% Dit is geen Pearl index of lifetimetable! Belangrijkste verschillen met US (Kost et al, Contraception 2008) Pil 7% Condoom 17% FAM 25% Terugtrekken 18% En geen verbetering tussen 1995 en 2002 Wat is het echte faalcijfer van contraceptie? Wat is het echte faalcijfer van contraceptie? Eerste jaar Totaal 2.9% falen Faalcijfer per methode Spiraal 1.1% Pil 2.4% Condoom 3.6% FAM: 7.7% Terugtrekken 10.1% Spermicides 21.7% Belangrijkste verschillen met US (Kost et al, Contraception 2008) Pil 7% Condoom 17% FAM 25% Terugtrekken 18% En geen verbetering tussen 1995 en 2002 Dagelijkse realiteit altijd hoger dan studies Bias Mensen zullen beter scoren zolang ze gemonitored worden Motivatie in een studie is groot Zijn Amerikanen slordiger of vruchtbaarder??? 8

9 FAM: Cochrane review FAM: cochrane review Grimes, Gallo, Halpern, Nanda, Schulz and Lopez 2004 Allen RCT op elke FAM Elke taal Vergeleken met placebo, een andere methode, alternatieve FAM FAM: cochrane review FAM: Cochrane review Slechts 8 studies 3 methodologisch aanvaardbaar voor review Omvat < 2000 vrouwen in alle 3 studies tesamen Geen van deze studies vermeldde zelfs de randomiseringsmethode Niet inschikkelijke koppels werden aangespoord om te stoppen > 50 % drop out ( indien > 20 %: validiteit van de studie extreem laag) Besluit Zo n arme kwaliteit dat het onmogelijk is om vergelijkbare betrouwbaarheid te bepalen Net als elke andere contraceptiemethode zou FAM correct geëvalueerd moeten worden, in RCT??, alvorens aanvaarding en verspreiding Maar: is een RCT aanvaardbaar voor contraceptie in de 21 e eeuw? Is een RCT de beste methode, volstaan descriptieve studies? Problemen bij studie van FAM Mengeling van methoden Problemen bij studie van FAM Mengeling van methoden Creighton model fertility care system Billings ovulatiemethode Ogino Knaus Smulders Ogino Perimon StandaardDagenmethode TweeDagenMethode NFP Aleen of in combinatie met, condoom, Femidom, pessarium,.. 9

10 Problemen bij studie van FAM Problemen bij studie van FAM Mengeling van methoden Vaak gecombineerd met condoom enz. op vruchtbare dagen Contraceptiestudies zijn altijd vertekend: door de farmaceutische industrie, religieuze authorititeiten. Motivatie, training enz. Wanneer een gestandaardiseerde methode wordt gebruikt, met goede training, worden veel betere resultaten geboekt Zie: Petra Frank-Herrmann In een review alle FAM combineren is als fietsen, auto s en treinen combineren om de reistijd op wielen te berekenen Besluiten Besluiten FAM hebben een stevige fysiologische basis Kalender alleen is nutteloos Combinatiemethoden en training zijn noodzakelijk 10

11 Fertility Awareness-based Methoden (FAM) Petra Frank-Herrmann Bepaling van het fertiele venster van de cyclus door de vrouw zelf Inleiding tot de bio-medische aspecten van Fertility Awareness-based Methoden Dpt. Gynaecologische Endocrinologie, Universiteit Heidelberg Koppels gebruiken het om niet zwanger te worden om wel zwanger te worden Bepaling van het fertiele venster hoofdparameters: cervicaal slijmpatroon temperatuurveranderingen Controverse Werken Fertility Awareness-based Methoden wel? Het cervicaal slijm als oestrogeenmarker en de basale lichaamstemperatuur als progesteronemarker stellen het hele beeld voor van de hormonale ovariële cyclus. Fertility Awareness-based Methoden (FAM) Vandaag: FAM zijn nog steeds outsidermethoden met een ideologische ondertoon Maar: vanuit een medisch standpunt is FAM/NFP niet meer dan toegepaste biologische kennis Daarom: Ze werken! Vraag: Hoe nauwkerig werken ze? Antwoord De Duitse Arbeitsgruppe NFP startte een gesubsidieerd project in de jaren 80 studies over de wetenschappelijke, fysiologische basis van NFP ontwikkeling van een complete NFP methodologie makkelijke regels voor het koppel leervaardigheden voor consulenten consulentenopleiding studies over de betrouwbaarheid om een zwanger-schap te vermijden of na te streven (volgens EBM criteria) Fran-Herrmann: Biomedische aspecten 1

12 Inhoud De gemeenschappelijke FAM-methode van de Duitse Arbeitsgruppe NFP, NFP- Vlaanderen en NFP- Nederland (NFP-DAG*) Huidige FAM methodologie om zwangerschap te vermijden: wat is effectief en evidence-based? Verdere toepassing in gynaecologie en reproductieve geneeskunde Inhoud De gemeenschappelijke FAM-methode van de Duitse Arbeitsgruppe NFP, NFP- Vlaanderen en NFP- Nederland (NFP-DAG*) Huidige FAM methodologie om zwangerschap te vermijden: wat is effectief en evidence-based? Verdere toepassing in gynaecologie en reproductieve geneeskunde * NFP volgens de Deutsche ArbeitsGruppe * NFP volgens de Deutsche ArbeitsGruppe FAM-methoden Temperatuurmethoden/kalendermethoden: niet langer gebruikt als single indicator, behalve: StandaardDagenMethode (SDM) Betrouwbaarheid Belangrijkste elment in keuze voor geboorteregeling in Europese landen Cervicaal slijmmethoden Billings-Ovulatie Methode (OM) TweeDagenMethode (TDM) = vereenvoudigde slijmmethode Symptothermale Methode (STM) Dubbele controle: begin en einde fertiele fase (NFP-DAG) begin: enkel slijm, einde: dubbele controle representatieve publieke bevraging (Freundl 1985) Kwaliteitscriteria voor ontwikkeling van STM in Duitsland, NFP-Vlaanderen en NFP-Nederland Nederland Beslissingen enkel genomen door Wetenschappelijk Comité (Erkend door de Duitse Vereniging voor Obstetrie en Gynaecologie als expertgroep voor Natuurlijke Fertiliteit ) ST methodologie: betrouwbaar en evidence-based Bepaling van de fertiele fase volgens dee STM NFP-DAG ovulatie Practicabiliteit (enkel noodzakelijke regels) Gestandardiseerd onderwijsmateriaal (NFP-DAG) Gestandardiseerde consulentencursus met permanente evaluatie 1. Cervicaal slijm 2. vroegste temperatuurstijging van 12 voorgaande cycli min 8 Wat het eerste komt 1. Piek van cervicaal slijmsymptoom plus 3 2. Derdere hogere temperatuurmeting Wat het laatste komt Eigen Database om NFPgebruik te bestuderen (EBM peer reviewed) Voortdurende systematische review van internationale research (>1500 referenties) Bloeding Begin van het fertiele venster Einde van het fertiele venster Bloeding Fran-Herrmann: Biomedische aspecten 2

13 Om interpreteerbare kaarten te krijgen: Moet de kaart documentatie mogelijk maken van verschillende symptomen de tijd van temperatuurmeting en storingen Temperatuur waarnemingen Gestoorde temperaturen moeten worden uitgesloten Gebruik van een geschikte thermometer Uitwendige (!) observatie van cervicaal slijm aan de schede-ingang Slijmwaarnemingen Cervixwaarnemingen v.b. reis, ziekte, ploegendienst, De cycli worden doorlopend genummerd Op de 1 e dag van de bloeding met de temperatuurmeting beginnen De meetwijze wordt aangeduid Datum noteren De 1 e dag van de bloeding is de 1 e dag van de cyclus Temperatuur met punten aanduiden, aansluitend verbinden; bij ontbrekende waarden open laten De 1 e hogere meting wordt aangeduid Dagelijkse noteringen van de slijmwaarneming s avonds Aanduiding van de sterkte van de bloeding Dagelijkse noteringen van de cervixwaarnemingen Notering van de vruchtbare dagen Het begin van de bloeding wordt genoteerd en een nieuwe kaart begonnen NFP-DAG leren NFP is als autorijden. Eens de cliënt het heeft geleerd, wordt het een tweede natuur ideaal, wordt het geleerd uit een boek en met een ervaren instructeur. Fran-Herrmann: Biomedische aspecten 3

14 NFP-DAG leren Gebruiker: 4 x 2 uur (3 cycli) geïndividualiseerde opleiding Enkele minuten per dag (observatie en notering) Tot einde fertiele fase Consulent: 50 uur consulentencursus Stage (3 koppels) Jaarlijkse bijscholing Inhoud De gemeenschappelijke FAM-methode van de Duitse Arbeitsgruppe NFP, NFP- Vlaanderen en NFP- Nederland (NFP-DAG*) Huidige FAM methodologie om zwangerschap te vermijden: wat is effectief en evidence-based? Verdere toepassing in gynaecologie en reproductieve geneeskunde * NFP volgens de Deutsche ArbeitsGruppe NFP-methoden vandaag nog steeds te veel verschillen in methodologie vaak historisch gegroeid gebrek aan wetenschappelijke selectie/ afwijzing van regels controversiële discussie over betrouwbaarheid NFP-methoden vandaag MAAR Elke doelgroep heeft verschillende verwachtingen Europa: hoge betrouwbaarheid kinderwens Derde wereld: spreiding child kinderwens Elke doelgroep heeft eigen mogelijkheden Europa: hight tech Derde wereld: geen technische hulp Elke methode heeft zijn eigen doelgroep Betrouwbaarheid einde fertiele fase met TM/STM TM retrospectieve studies (methodegebonden zwangerschaps.cijfers) Vincent 1967 (0.1) Döring 1967 (0) prospectieve studies Marshall 1968 (1.2) Vollman 1975 (0) Rice et al (0.2) STM retrospectieve studies Rötzer 1968 en 1978 (0) prospectieve studies Johnston et al Barbato en Bertolotti 1986 (0) Frank-Herrmann et al en 1997 (0) European Multicenter Study 1993 (0) Begin fertiele fase: enkel slijm Prospectieve studies Ball 1976 (OM) Klaus et al (OM) Johnston et al (STM/OM) WHO 1981 (OM) Ierland 3.4 Nieuw Zeeland 6.3 Barbato et al (STM) Methode betrouwbaarheid 2.9 (allen op droge dagen) 1.0 (meest op droge dagen) (allen op droge dagen) Alle 12 methodegerelateerde zwangerschappen met preovulatoir enkel slijmobservatie Fran-Herrmann: Biomedische aspecten 4

15 Begin fertiele fase: Döringregel, kortste cyclusregel Prospectieve studies Vollman 1975 (min 20, 12 cycli) 0.1 Rice 1981 (-19,-20,12 cycli, -21, 6 cycli) 0.5 European Study (double-check) 0 German Database 1997, 2007 (double-check) 0.2 Double check, 12 cycli min 8 of 5 dagen! 2 RCT s s (randomized controlled trials) Grimes et al. Cochrane Database Syst Rev Oct 18; (4): CD Los Angeles-Study: Wade et al. (1981) Am J Obstet Gynecol 141: Columbia-Study: Medina et al. (1980) Am J Obstet Gynecol 138: Beide RCT s mislukten totaal (grote dropout omwille van gebrek aan motivatie van de gebruikers) RCT s om STM en slijmmethode te vergelijken zijn niet mogelijk, omdat het verwachte resultaat niet hetzelfde is (equipoise) RCT s om verschillende categorieën gezinsplanningsmethoden te vergelijken is niet mogelijk (v.b. NFP vs orale contraceptie), omdat er van de gebruikers gevraagd wordt geen voorkeur te hebben Er bestaan kwaliteitsvolle prospectieve observationele en longitudinale kohortstudies (niet vermeld in de Cochrane Database Syst. Review) Bevolkingsonderzoeken v.b. Nationaal Onderzoek van Gezinsgroei (USA) Op dit ogenblik niet geschikt om de betrouwbaarheid van NFP-methoden te onderzoeken, omwille van twee beperkingen: de meest betrouwbare NFP-methode (STM) is niet vermeld in de vragenlijsten Verouderde en onbetrouwbare methoden worden vermeld en beschouwd als NFP-methode Interessante benadering voor de toekomst! Betrouwbaarheid: prospectieve studies Studie Prospectief Döring 1988 Freundl 1995 Gebruikersfout Frank- Herrmann 2007 Vrouwen Cycli OZ Methodefout Negatieve dropout Studie P. Frank-Herrmann, J. Heil, C. Gnoth, E. Toledo, S. Baur, C. Pyper, E. Jenetzki, T. Strowitzki, G. Freundl The effectiveness of a fertility awareness based method to avoid pregnancy in relation to a couple s sexual behaviour during the fertile time: a prospective longitudinal study Human Reproduction 2007, 22(5): Duitse STM betrouwbaarheidsstudie (NFP-DAG) 900 NFP beginners, cycli (prospectif ingezameld) jaar geen postpartum, geen borstvoeding, geen postpill cycluslengte dagen (80 % van de cycli van een vrouw) 63 % < 30 jaar 52 % geen kind 81 % spacer 64 % middelbaar studieniveau de optie om een zwangerschap na te streven of te vermijden was helder lost-to-follow-up rate = 6,3% na 13 cycli Fran-Herrmann: Biomedische aspecten 5

16 Meting van betrouwbaarheid Gebruikerszekerheid Life-table / Kaplan-Meier (actuarial curve) volgens Tietze, Potter et al. Methodezekerheid Perfect/imperfect use-benadering volgens Trussel and Grummer-Strawn (geen parametrische modellen) Zwangerschapscijfer in verhouding tot perfect en imperfect use Seksueel gedrag in Cycli Cycli (%) Ongeplande Zwangersch.- 95% CI; 95% CI; de fertiele fase (n) zwangersch. (n) cijfer onder boven Onthouding ,1 2 0,43 0,05 1,55 Beschermde gemeenschap Onbeschermde gemeenschap Beschermde en Onbeschermde gemeenschap ,8 2 0,59 0,07 2, ,3 14 7,46 4,15 12, ,7 2 2,18 0,27 7,66 Genitaal contact ,1 1 1,2 0,03 6,5 Niet te klassificeren ,9 1 0,49 0,01 2,72 totaal ,62 1 2,43 Frank-Herrmann P et al., Hum Rep, 2007 Inhoud De gemeenschappelijke FAM-methode van de Duitse Arbeitsgruppe NFP, NFP- Vlaanderen en NFP- Nederland (NFP-DAG*) NFP om een zwangerschap na te streven Huidige FAM methodologie om zwangerschap te vermijden: wat is effectief en evidence-based? Verdere toepassing in gynaecologie en reproductieve geneeskunde * NFP volgens de Deutsche ArbeitsGruppe NFP ontmoet gynaecologische Endocrinologie Infertiliteitsstudie Universiteit Heidelberg Infertiliteit Hormonale stoornissen hyperprolactinemie hyperandrogenemie (adrenaal) polycystisch ovarium syndroom (PCOS) postpill-amenorrhee amenorrhee na eetstoornissen endometriose premenopause POF (premature ovarian failure) Dysmenorrhee Contraindicatie voor orale contraceptiva Thrombofilie Mikromosaic Turner Enz. E2 LH Prog. Follikel ,3 19 De infertiliteitspatiënte bepaalt de dag voor de diagnosemeting (echo, bloedafname, postcoitale test) zelf volgens haar observaties Fran-Herrmann: Biomedische aspecten 6

17 Infertiliteitsstudie Universiteit Heidelberg E2 LH Prog. 89 3,6 15 Luteaal bloedstaal op dag 7 van de verhoogde temperatuur NFP-onderricht in gynaecologische endocrinologie 1. Zwangerschap vermijden symptothermale methode met complete methodologie 2. Kinderwens / infertiliteit cervicaal slijm en temperatuurnotering, piekfertiliteit, seksueel gedrag 3. Hormonale stoornissen / oligo-amenorrhee cervicaal slijmobservatie, bloedingen, temperatuurnotering tijdens slijmfasen + 4 dagen erna Take home messages I Vrouwen/koppels zijn in staat om eenhoge graad van reproductieve competentie te ontwikkelen Take home messages Betrouwbare gezinsplanning is mogelijk zonder medische interventie Vrouwen/koppels hebben een recht om geïnformeerd te zijn over betrouwbaar FAM informed choice / cafeteria-benadering Take home messages II De Symptothermale Methode (NFP-DAG*) is de aanbevolen FAM voor onze landen double-check om het begin te bepalen en het einde van het fertiele venster (geen STM met enkel slijm om het begin van de fertiele fase te bepalen) Laag zwangerschapscijfer bij correct gebruik kan even betrouwbaar zijn als orale contraceptie Take home messages III Gynaecologen zouden FAM/NFP-DAG veel meer kunnen gebruiken dan momenteel het geval is: methode van gezinsplanning voor gemotiveerde koppels management van infertiliteit grotere efficiëntie diagnostische tests (hormonen, echo) waarneming van graad en ontwikkeling van hormonale stoornissen (extent of ovarian insufficiency) beter betrokkenheid van patiënte en haar partner Fran-Herrmann: Biomedische aspecten 7

18 Take home messages IV FAM moet gedoceerd worden op universitair niveau en aan vroedvrouwen, huisartsen en gyneacologen = clinical decision making Dank u voor uw aandacht Fran-Herrmann: Biomedische aspecten 8