3. Hormonale regeling van de menstruele cyclus bij de vrouw

Transcriptie

1 3. Hormonale regeling van de menstruele cyclus bij de vrouw 3.1 Algemeen Onderstaande figuur geeft een volledig overzicht van alle hormoonconcentraties die een rol spelen bij de regeling van de menstruele cyclus. Daarnaast wordt ook weergegeven wat er ondertussen gebeurt in de eierstok (het ovarium) en met het baarmoederslijmvlies. Duid op deze figuur op de tijdsas volgende zaken aan: Het moment van de eisprong De folliculaire fase De luteale fase De menstruatie fase KU Leuven 1 3. H o r m o n a l e r e g e l i n g m e n s t r u e l e c y c l u s

2 3.2 Folliculaire fase Ontwikkeling van de follikel De ontwikkelingen binnenin de eierstok gedurende de menstruele cyclus noemt men de eierstokcyclus. Deze is weergegeven op de figuur. Folliculaire fase Duid aan en benoem op deze figuur volgende zaken: Rijpende eicel Rijpe eicel Follikelcellen Follikelholte Geel lichaam Effect van LH en FSH op de follikel LH en FSh hebben rechtsreeks invloed op de processen die plaatsgrijpen in het ovarium, meer bepaald op de ontwikkeling van de follikel. Onderstaande figuur geeft het verloop van de concentratie aan LH en FSH, tegelijk met de eierstokcyclus. Kleur de relatief hoge FSH-concentratie gedurende de folliculaire fase blauw. Omcirkel eveneens de invloed hiervan op de eierstokcyclus in het blauw. Kleur de LH-piek gedurende de folliculaire fase groen. Omcirkel eveneens het gevolg van deze piek op de eierstokcyclus in het groen H o r m o n a l e r e g e l i n g m e n s t r u e l e c y c l u s

3 Formuleer nu kort in woorden de invloed van FSH en van LH op de eierstokcyclus gedurende de folliculaire fase. Op het einde van de folliculaire fase bevindt het eitje zich in de eierstok waar het bevrucht zou kunnen worden als er zaadcellen aanwezig zijn. Levensduur van de eicel na ovulatie in de eileider:... Levensduur van zaadcellen in baarmoeder of eileider:... Duur vruchtbare periode van de vrouw:... Duid op onderstaande figuur aan gedurende welke periode de vrouw vruchtbaar is. Verklaar op de voorziene plaats daaronder kort de aangeduide periode Effect van groei en evolutie follikel op de productie van oestrogeen Vermits de follikel oestrogeen produceert zal de groei van de follikel een stijging in de concentratie aan oestrogeen veroorzaken. Duid op volgende figuur de stijgende oestrogeenconcentratie aan in het blauw en omcirkel de groeiende follikel ook in het blauw. Schrijf bij de groeiende follikel oorzaak en bij de stijgende oestrogeenconcentratie gevolg H o r m o n a l e r e g e l i n g m e n s t r u e l e c y c l u s

4 3.2.4 Functie van oestrogeen in de folliculaire fase Oestrogeen zorgt tijdens de folliculaire fase onder meer voor de opbouw van het baarmoederslijmvlies, zoals duidelijk blijkt uit het verloop van de oestrogeenconcentratie en de evolutie van de dikte van het baarmoederslijmvlies. Dit is nodig omdat er na de ovulatie kans is op bevruchting en de baarmoeder zich dus moet voorbereiden op een mogelijke innesteling van het bevruchte eitje. Kleur de stijging van oestrogeen en de toename van het baarmoederslijmvlies tijdens de follicualire fase in dezelfde kleur. Schrijf bij oestrogeen oorzaak en bij het baarmoederslijmvlies gevolg. Bijkomend zal oestrogeen er ook nog voor zorgen dat er geen nieuwe follikels zullen beginnen rijpen door een remmend effect uit te oefenen op de productie van FSH. Dit verklaart de lichte daling die waarneembaar is in de FSH-productie in de folliculaire fase, zoals weergegeven is op de figuur hieronder. Duid deze lichte daling aan op de figuur. Door deze daling zullen er voorlopig geen nieuwe follikels beginnen rijpen in de eirstok. Er is immers nog steeds kans op een zwangerschap op dit punt in de cyclus! 4 3. H o r m o n a l e r e g e l i n g m e n s t r u e l e c y c l u s

5 3.3 Luteale fase Verloop concentratie oestrogeen en progesteron in de luteale fase Oestrogeen en progesteron blijven gedurende de luteale fase vrij hoog. Naar het einde toe begint de concentratie aan oestrogeen en progesteron echter te dalen. Duid op de figuur aan waar deze hormonen worden geproduceerd en formuleer kort een verklaring voor het dalen van de homoonconcentraties van oestrogeen en progesteron naar het einde van de luteale fase toe. Wat zal dit tot gevolg hebben? Functies van oestrogeen en progesteron in de luteale fase Oorzaak van het dalen van de concentratie aan oestrogeen en progesteron naar het einde van de luteale fase toe:... Gevolgen van de daling in oestrogeen en progesteron naar het einde van de luteale fase toe Menstruatie Na de luteale fase komt de menstruatie fase die wordt ingezet door het verdwijnen van het geel lichaam. Het lichaam van de voruw maakt zich klaar om aan een nieuwe cyclus te beginnen H o r m o n a l e r e g e l i n g m e n s t r u e l e c y c l u s