Intergemeentelijk Rampbestrijdingsplan. SACHEM Europe b.v. Van Voordenpark KP Zaltbommel. Plannummer. Bestuurlijk deel

Transcriptie

1 Gemeente Zaltbommel Gemeente Maasdriel Gemeente Neerijnen Intergemeentelijk Rampbestrijdingsplan SACHEM Europe b.v. Van Voordenpark KP Zaltbommel Plannummer Brandweer Gelderland-Zuid Bestuurlijk deel Vastgesteld: Definitieve versie

2 INTERGEMEENTELIJK RAMPBESTRIJDINGSPLAN SACHEM Europe B.V. Object : SACHEM Europe B.V. Industrieterrein Van Voordenpark KP Zaltbommel Telefoonnummer: (0418) Faxnummer: (0418) Plannummer : Status : Rampbestrijdingsplan Vastgesteld door de burgemeester van de gemeente Zaltbommel op: te Zaltbommel Vastgesteld door de burgemeester van de gemeente Maasdriel op: te Maasdriel Vastgesteld door de burgemeester van de gemeente Neerijnen op: te Neerijnen Werkingsgebied : Gemeente Zaltbommel, gemeente Maasdriel en gemeente Neerijnen. Datum inwerkingtreding: Bijbehorende kaarten (bijlage O): Kaart 1: Plattegrond object met locaties gevaarlijke stoffen Kaart 2: Aanrijroutes/windroos Kaart 3: Hulpverleningslocaties Kaart 4: Afzettingen en hulpverleningsroutes Kaart 5a: Effectgebied scenario 1: falen losslang Epichloorhydrine (ECH) weertype F2 Kaart 5b: Effectgebied scenario 1: falen losslang Epichloorhydrine (ECH) weertype D5 Kaart 6a: Effectgebied scenario 2: falen reactor Allylglycidylether (AGE) weertype F2 Kaart 6b: Effectgebied scenario 2: falen reactor Allylglycidylether (AGE) weertype D5 Kaart 7a: Effectgebied scenario 3: falen drukvat Trimethylamine (TMA) weertype F2 Kaart 7b: Effectgebied scenario 3: falen drukvat Trimethylamine (TMA) weertype D5 Kaart 8: Bluswatervoorziening Kaart 9: Preventieve voorzieningen Kaart 10: Rioleringsplan Dit rampbestrijdingsplan is afgestemd op de volgende documenten: - Gemeentelijk rampenplan Gemeente Zaltbommel d.d. 28 juni Gemeentelijk rampenplan Gemeente Maasdriel d.d. 1 juli Gemeentelijk rampenplan Gemeente Neerijnen d.d. 1 juli Regionaal deelplan Voorlichting Draaiboek inrichting commando rampterrein - Bedrijfsnoodplan SACHEM Europe B.V. d.d. januari Milieu Incidenten Plan - Intergemeentelijk Rampbestrijdingsplan Overstroming en Dijkdoorbraak Dijkringen Bommelerwaard, Heerewaarden, Alem en Nederhemert d.d. 2 september Provinciaal coördinatieplan voor de bestrijding van rampen en zware ongevallen in de Provincie Gelderland d.d. september Calamiteitenplan, calamiteitenbestrijdingsplan Hoogwater Buiten en calamiteitenbestrijdingsplan waterkwaliteit van het Waterschap Rivierenland. 2

3 A. Inleiding Het doel van dit rampbestrijdingsplan is het ondersteunen van de operationele inzet van de hulpdiensten in de gemeenten Zaltbommel en Maasdriel en Neerijnen in geval van een calamiteit bij SACHEM Europe B.V. te Zaltbommel. Het bestuurlijk deel van het rampbestrijdingsplan is gericht op de formele criteria waaraan een rampbestrijdingsplan moet voldoen. Deel 2 betreft de operationele informatie die van daadwerkelijk nut is tijdens een incident. Aan deel 2 zijn de operationele bijlagen toegevoegd. B. Status Het rampbestrijdingsplan SACHEM Europe B.V. te Zaltbommel is door de burgemeesters van Zaltbommel, Maasdriel en Neerijnen vastgesteld. C. Onderhoud Dit plan zal eenmaal in de 3 jaar opnieuw worden vastgesteld of zonodig eerder indien bijvoorbeeld wijzigingen binnen het bedrijf of in de directe omgeving daarvan, daartoe aanleiding geven. Het rampbestrijdingsplan wordt onderhouden door de gemeente Zaltbommel. Hiertoe worden jaarlijks de juistheid, de volledigheid en de bruikbaarheid van de informatie in het rampbestrijdingsplan gecontroleerd en zonodig bijgesteld. Bij essentiële wijzigingen wordt zonodig tussentijds een nieuw rampbestrijdingsplan vastgesteld. D. Oefening Het rampbestrijdingsplan SACHEM Europe B.V zal eens in de 3 jaar worden beoefend en op basis daarvan worden geëvalueerd. Daarbij zal steeds één van de in het plan beschreven scenario's als uitgangspunt worden genomen. De gemeentelijke rampenstaven zullen in deze oefening participeren. Na een daadwerkelijke inzet zal dit rampbestrijdingsplan eveneens geëvalueerd worden door de gemeente Zaltbommel. E. Afstemming op andere plannen Dit rampbestrijdingsplan is afgestemd op het gemeentelijk rampenplan (versie 2005) van de gemeenten Zaltbommel, Maasdriel en Neerijnen. Waar nodig wordt, voor de uitvoering van taken en maatregelen, naar bepaalde deelplannen van de gemeentelijk rampenplannen verwezen. Tevens is dit rampbestrijdingsplan afgestemd op het Intergemeentelijk Rampbestrijdingsplan Overstroming en Dijkdoorbraak Dijkringen Bommelerwaard, Heerewaarden, Alem en Nederhemert, het calamiteitenplan en calamiteitenbestrijdingsplan Hoogwater Buiten en het calamiteitenbestrijdingsplan waterkwaliteit van het Waterschap Rivierenland. F. Communicatie Het rampbestrijdingsplan is openbaar. Vóór vaststelling heeft het plan van donderdag 18 juni 2009 tot donderdag 30 juli 2009 in de gemeentehuizen van de gemeenten Zaltbommel, Maasdriel en Neerijnen ter inzage gelegen. Hiervan is melding gemaakt in de weekbladen detoren (gemeente Zaltbommel), het Carillon (gemeente Maasdriel) en Nieuwsblad Geldermalsen (gemeente Neerijnen). Binnen één maand na vaststelling, wordt het rampbestrijdingsplan door de burgemeester van Zaltbommel aangeboden aan de CdK en aan het Waterschap Rivierenland. Na vaststelling wordt het plan door de gemeente Zaltbommel aan de in de verspreidingslijst genoemde diensten en instanties gestuurd. Het plan is ook naar alle in het effectgebied gelegen gemeenten toegezonden én naar de aangrenzende hulpverleningsregio s en Provincies. Betrokken diensten zijn zelf verantwoordelijk voor het informeren van hun personeel. In het kader van de communicatie over dit rampbestrijdingsplan zijn de volgende doelgroepen te onderscheiden: - Burgers in de gemeenten Zaltbommel, Maasdriel en Neerijnen - Medewerkers SACHEM Europe B.V. te Zaltbommel - Medewerkers van de gemeenten Zaltbommel, Maasdriel en Neerijnen - Medewerkers van de operationele diensten die bij de bestrijding van incidenten bij SACHEM Europe B.V zijn betrokken - Andere mensen die geïnteresseerd zijn in het rampbestrijdingsplan: politieke partijen, pers, belangenverenigingen etc. 3

4 - Omliggende gemeenten en regio s die in de effectgebieden liggen. Zij ontvangen het plan ter kennisname. De informatieverstrekking in de gemeente Zaltbommel over het rampbestrijdingsplan SACHEM Europe B.V. te Zaltbommel vindt als volgt plaats: Doelgroep Inwoners gemeente Zaltbommel Medewerkers SACHEM Europe B.V. Medewerkers gemeente Zaltbommel Informatieverstrekking voor vaststelling - Website gemeente - Ter inzage in het gemeentehuis te Zaltbommel Informatieverstrekking na vaststelling - De Toren - Website gemeente - - interne communicatie medium Verantwoordelijk voor informatieverstrekking - gemeente - SACHEM Europe B.V. - voorlichting - gemeente Zaltbommel Hulpverleners - voorlichting - afzonderlijke diensten Medewerkers - gemeente omliggende bedrijven Overige geïnteresseerden - zonodig informatiebijeenkomst - - gemeente De informatieverstrekking in de gemeente Maasdriel over het rampbestrijdingsplan SACHEM Europe B.V. te Zaltbommel vindt als volgt plaats: Doelgroep Inwoners gemeente Maasdriel Medewerkers gemeente Maasdriel Informatieverstrekking voor vaststelling - Website gemeente - Ter inzage in het gemeentehuis te Kerkdriel - Website gemeente - Ter inzage in het gemeentehuis te Kerkdriel Informatieverstrekking na vaststelling - Het Carillon - Website gemeente Verantwoordelijk voor informatieverstrekking - gemeente - voorlichting - gemeente De informatieverstrekking in de gemeente Neerijnen over het rampbestrijdingsplan SACHEM Europe B.V. te Zaltbommel vindt als volgt plaats: Doelgroep Inwoners gemeente Neerijnen Medewerkers gemeente Neerijnen Informatieverstrekking voor vaststelling - Website gemeente - Ter inzage in het gemeentehuis te Neerijnen - Website gemeente - Ter inzage in het gemeentehuis te Neerijnen Informatieverstrekking na vaststelling - Nieuwsblad Geldermalsen - Website gemeente Verantwoordelijk voor informatieverstrekking - gemeente - voorlichting - gemeente 4

5 Verspreidingslijst Rampbestrijdingsplan 1. Commissaris van de Koningin Provincie Gelderland 2. Commissaris van de Koningin Provincie Noord-Brabant 3. Burgemeester van de gemeente Zaltbommel 4. Burgemeester van de gemeente Maasdriel 5. Burgemeester van de gemeente Neerijnen 6. Korpschef regiopolitie Gelderland-Zuid 7. Politieregio Gelderland-Zuid, Bureau Conflict-en Crisisbeheersing 8. Politieregio Gelderland-Zuid, district De Waarden 9. Actiecentrum Regionale Brandweer Gelderland-Zuid 10. Brandweer Zaltbommel 11. Brandweer Maasdriel 12. Brandweer Neerijnen 13. Ambtenaar Openbare Veiligheid gemeente Zaltbommel 14. Ambtenaar Openbare Veiligheid gemeente Maasdriel 15. Ambtenaar Openbare Veiligheid gemeente Neerijnen 16. Bureau GHOR Gelderland-Zuid 17. Dijkgraaf Waterschap Rivierenland 18. Adviseur Calamiteitenzorg Waterschap Rivierenland 19. SACHEM Europe B.V. 20. RGF Gelderland-Zuid 21. Gemeenschappelijke meldkamer Gelderland-Zuid (tevens digitaal) 22. ROC Gelderland-Zuid (tevens digitaal) 23. OvD-B voertuig Zaltbommel 24. HOvD voertuig Gelderland-Zuid 25. COH Gelderland-Zuid 26. Pro-Rail 27. Rijkswaterstaat Dienst Oost-Nederland 28. Rijkswaterstaat Dienst Utrecht 29. Hulpverleningsdienst Brabant-Noord, 30. Veiligheidsregio Midden-en West Brabant, 31. Veiligheidsregio Zuid-Holland-Zuid 32. Burgemeesters van de gemeenten Den Bosch, Buren, Geldermalsen, Heusden, Leerdam, Lingewaal, Lith, Maasdonk, Tiel, Vught, West Maas en Waal en Woudrichem. De burgemeester van Zaltbommel, De burgemeester van Maasdriel, A. van den Bosch A.H. Boerma-van Doorne Datum: Datum: De burgemeester van Neerijnen L.A.G.M. de Zeeuw - Lases Datum: 5

6 Gemeente Zaltbommel Gemeente Zaltbommel Gemeente Gemeente Maasdriel Maasdriel Gemeente Gemeente Neerijnen Neerijnen Intergemeentelijk Rampbestrijdingsplan Intergemeentelijk Rampbestrijdingsplan SACHEM Europe b.v. SACHEM Europe b.v. Van Voordenpark KP Zaltbommel Van Voordenpark KP Zaltbommel Operationeel deel Plannummer Brandweer Gelderland-Zuid Zaltbommel Bestuurlijk deel Vastgesteld: Vastgesteld: Definitieve versie

7 7

8 Inhoudsopgave 1 Toestand Risicodragend object Algemene preventieve en preparatieve maatregelen Omvang ramp en rampgebied Gemeentegrensoverschrijdende effecten Kaartmateriaal Interpretatie effectafstanden Schuilen (binnen blijven) Rampbestrijdingsscenario's Algemene opmerkingen met betrekking tot gezondheidseffecten Beschrijving scenario 1: falen losslang epichloorhydrine (ECH) gevolgd door een brand van de vrijkomende vloeistof Beschrijving scenario 2: falen reactor allylglycidylether (AGE) gevolgd door een brand van de vrijkomende vloeistof Beschrijving scenario 3: falen drukvat trimethylamine (TMA) gevolgd door een brand van de vrijkomende vloeistof Milieurisico s Inwerkingtreding van dit plan Taakstelling calamiteitenorganisaties Brandweer Politie GHOR Gemeente Zaltbommel Gemeente Maasdriel Gemeente Neerijnen Regionaal operationeel team SACHEM Europe B.V RIVM-MOD Taak burgemeester Taak operationeel leider Taak leider COPI Taak voorlichter in ROT Uitvoering Prioriteiten in de bestrijdingsactie Alarmering Brandweer Leiding en coördinatie Bijstandsverlening Coördinerende bepalingen Verkeersregulerende maatregelen Bestuurlijke afspraken Bepaling aanrijroutes Voorlichting Verzorging

9 10 Bevoegdheden en verbindingen Bevoegdheden Verbindingen Informatievoorziening COPI Uitgangsstellingen Prioriteitsroutes ambulances Processen Bijlage A: Lijst van afkortingen Bijlage B: Actieplan Calamiteitenorganisatie SACHEM Europe BV Bijlage C: Actieplan Meldkamer Brandweer Bijlage D: Actieplan MKA Bijlage E: Actieplan Meldkamer Politie Bijlage F: Actieplan brandweer Bijlage G: Actieplan LMPO en ROGS Bijlage G1: Bereikbaarheid Omroep Gelderland Bijlage G2: Faxbericht voor Omroep Gelderland Bijlage H: Actieplan GHOR Bijlage I: Actieplan politie Bijlage J: Actieplan gemeenten Zaltbommel, Neerijnen en Maasdriel Bijlage K: Actieplan communicatie Bijlage M: Vergunde hoeveelheden opslag gevaarlijke stoffen Bijlage N: Revisiebeheer Bijlage O: Kaarten

10 1 Toestand 1.1 Risicodragend object Het risicodragend object is SACHEM Europe B.V. gelegen op het industrieterrein Van Voordenpark 15 te Zaltbommel. Het primaire doel van deze onderneming is het produceren van organische stoffen die als grondstoffen kunnen dienen voor onder meer papier, kunststoffen, cosmetische en farmaceutische producten. Hiertoe beschikt het bedrijf over een 11 ha groot bedrijfsterrein met diverse productiehallen en opslagfaciliteiten (bijlage O, kaart 1). Op het terrein van SACHEM Europe B.V. zijn 85 mensen (peildatum 1 december 2007) werkzaam. De productieactiviteiten vinden in een volcontinudienst plaats. Het bedrijf beschikt over een BHV-organisatie en diverse brandbestrijdingsvoorzieningen zoals een bluswaterringleiding en een kleine interventiekar voor het blussen met schuim. Buiten kantooruren is de BHV-organisatie beperkter inzetbaar dan tijdens kantooruren. Bij de productie worden diverse geclassificeerde stoffen gebruikt; giftige, (zeer) brandbare en/of irriterende stoffen. De aan- en afvoer van deze stoffen geschiedt via de weg. Vanwege de hoeveelheid stoffen die worden opgeslagen valt het bedrijf onder de zogenaamde zware categorie BRZO en is het VR-plichtig. 1.2 Algemene preventieve en preparatieve maatregelen Om ongevallen te voorkomen en de gevolgen van ongevallen te beperken, zijn door het bedrijf diverse maatregelen genomen. Preventieve voorzieningen: Algeheel rook en open vuur verbod op het gehele terrein met uitzondering van de aangewezen rookplaatsen. Open vuur kan alleen gebezigd worden als er een werkvergunning voor is verleend. Periodiek onderhoud en inspectie aan brandbestrijdingsinstallaties. Gevarenzone indeling (ATEX) Noodstroomvoorzieningen voor het koelsysteem, bluswaterpompen en vitale besturingssystemen. Goede toegankelijkheid van het terrein. In alle gebouwen is een branddetectiesysteem aanwezig met doormelding naar de Gemeenschappelijke meldkamer (GMK). In het chemicalienmagazijn is het branddetectiesysteem gekoppeld aan de automatische schuimblusinstallatie. Preparatieve voorzieningen: BHV-organisatie en consignatieregelingen buiten kantooruren Bedrijfsnoodplan en opgeleide en geinstrueerde medewerkers. Op het terrein zijn bluswaterhydranten aanwezig die gevoed worden uit een bluswaterreservoir met een inhoud van 600 m 3. De pompen worden aangedreven door een dieselaggregaat. Op het terrein zijn poederblussers aanwezig met een inhoud van 6 tot 50 kg blusstof. Nabij elektrische installatie zijn schuimblussers aanwezig. Op overige locaties waar voornoemde blussers niet zijn gewenst/toegestaan zijn CO 2 -blussers aanwezig alsmede slanghaspels. Rioolafsluiters zijn op diverse gemarkeerde plaatsen aanwezig. Opslagvoorzieningen hebben als doel om tijdens reguliere bedrijfsvoering te voorkomen dat mogelijk verontreinigd (hemel)water in het calamiteitenbassin terecht kan komen. In voorkomende gevallen (bijvoorbeeld het gebruik van bluswater) kunnen deze afsluiters worden geopend zodat het bluswater naar het calamiteitenbassin kan worden afgevoerd. Voor wat betreft de productiehallen worden vrijkomende stoffen in eerste instantie gecontained in de calamiteitenputten. Indien bij gebruik van bluswater de calamiteitenputten een bepaald niveau bereiken zal overstort plaatsvinden op het calamiteitenbassin. Daarnaast zijn tussen de calamiteitenputten en het calamiteitenbassin afsluiters opgenomen. Zie verder bijlage O, kaart 9. In de directe omgeving van de inrichting is voldoende bluswater aanwezig Zie bijlage O, kaart 8. 3

11 Bluswateropvang: Bluswateropvang is gerealiseerd door middel van de bestaande riolering, calamiteitenputten en het calamiteitenbassin. Een spil in de productiehallen zal in eerste instantie worden gecontained in de calamiteitenputten en riolering. De inhoud van deze putten is voldoende om de volledige inhoud van een reactor op te kunnen vangen. In geval van brand in combinatie met gebruik van bluswater kan het calamiteitenbassin dienen als opvang. In geval van lekkage en het vrijkomen van bluswater in de opslagvoorzieningen zal dit voor een deel worden opgevangen in de voorziening zelf. Indien nodig kunnen afsluiters buiten deze voorzieningen worden opengezet zodat het bluswater kan worden opgevangen in het calamiteitenbassin. De tankputten zijn niet aangesloten op de riolering en het calamiteitenbassin maar hebben van zichzelf al een bergend vermogen. Zie bijlage O, kaart 10 voor rioleringsplan. In onderstaande tabel zijn indicatieve opvangcapaciteiten van de aanwezige voorzieningen weergegeven: Voorziening Opvangcapaciteit Aangesloten op cal. bassin voorziening K1a-opslag 29 m3 Ja K1b-opslag 36 m3 Ja Chemicalienmagazijn 163 m3 Ja Buitenmagazijn 35 m3 Ja Tankput 1 67 m3 Niet van toepassing Tankput m3 Niet van toepassing Tankput m3 Niet van toepassing Tankput m3 Niet van toepassing Calamiteitenbasin Toegankelijkheid van het bedrijfsterrein: De toegankelijkheid is mogelijk via: Hoofdingang van Voordenpark 15 (zuidzijde); Koxkampseweg 20 zijweg van Van Voordenpark (oostzijde); Koxkampseweg 14 (westzijde); Ingang Van Voordenpark (naast AVIA-pomp ). Zie ook Bijlage O, kaart 1. Verzamelplaatsen: Binnen de inrichting zijn twee verzamelplaatsen te weten: 1. Ten zuiden van het kantoorgebouw waar ook de receptie is gesitueerd 2. Op het productieterrein ten noordoosten van de productiekantoren 4

12 2 Omvang ramp en rampgebied Voor de bepaling van de omvang van de ramp en het rampgebied is uitgegaan van drie scenario s. De scenario s zijn ontwikkeld op basis van het veiligheidsrapport (9 december 2005). Gezien de gevaarlijke stoffen die bij SACHEM Europe B.V. zijn opgeslagen, kunnen ongevallen zich ook voordoen met andere stoffen. Hierbij zijn kleinere effectgebieden van belang. De maximale effectafstanden (afstand bron tot alarmeringsgrenswaarden) voor de drie scenario's zijn: Scenario 1: falen losslang epichloorhydrine (ECH) Bij stabiel weer ( s nachts, onbewolkt/half bewolkt, windsnelheid 2 m/s) tgv vrijkomen ECH nihil tgv ontstaan HCl 2550 m (bij brand) tgv ontstaan fosgeen 2000 m (bij brand) Scenario 2: falen reactor allylglycidylether (AGE) Bij stabiel weer ( s nachts, onbewolkt/half bewolkt, windsnelheid 2 m/s) tgv vrijkomen AA 1850 m tgv vrijkomen ECH 450 m (uit reactor) tgv ontstaan HCl 500 m (bij brand ECH, uit reactor) tgv ontstaan fosgeen 350 m (bij brand ECH, uit reactor) Scenario 3: falen drukvat trimethylamine (TMA) Bij stabiel weer ( s nachts, onbewolkt/half bewolkt, windsnelheid 2 m/s) tgv vrijkomen TMA 160 m tgv ontstaan Stikstofdioxiden m (bij brand) Een nadere uitwerking van deze scenario's en de effectafstanden is te vinden in hoofdstuk Gemeentegrensoverschrijdende effecten Gezien de ligging van SACHEM nabij de gemeentegrens, zullen afhankelijk van de windrichting ook in de gemeenten Maasdriel en Neerijnen wegafzettingen gerealiseerd moeten worden, omdat een deel van deze gemeente dan in het rampterrein zal komen te liggen. Mogelijk zullen ook inwoners van of werknemers van bedrijven in de gemeenten Maasdriel en Neerijnen ontruimd en opgevangen moeten worden. Dit rampbestrijdingsplan is derhalve tevens vastgesteld door de burgemeesters van Maasdriel en Neerijnen. Het scenario brand waarbij TMA is betrokken, kan leiden tot regiooverschrijdende effecten. Afhankelijk van de windrichting en het weertype zal bij dit scenario ook buiten de regio Gelderland-Zuid de bevolking gealarmeerd moeten worden, omdat de alarmeringsgrenswaarde daar overschreden kan worden. De bevolking kan daar, indien men niet of niet tijdig gaat schuilen, last krijgen van irritatie van de slijmvliezen van ogen en bovenste luchtwegen. De voorlichting aan de bevolking in de gemeenten in het benedenwindse gebied is identiek aan de voorlichting, die voor bewoners in het benedenwindse gebied in de gemeente Zaltbommel wordt gegeven (zie bijlage K, actieplan communicatie). 2.2 Kaartmateriaal Op de kaarten (bijlage O, kaart 5 t/m 7) is de omvang van het effectgebied weergegeven door de effectafstanden in alle windrichtingen, in de vorm van een bruine cirkel aan te geven voor de alarmeringsgrenswaarde (AGW) en een rode cirkel voor de levensbedreigende waarde (LBW). De bruine cirkel geeft dus de maximale afstand aan waarop de AGW bereikt kan worden. In het algemeen geldt dat de aanwezigen in het gebied waarbinnen de AGW gedurende langere tijd (ca. 1 uur) bereikt wordt, worden gewaarschuwd middels het WAS-stelsel en de regionale rampenzender. Het gebied waarbinnen de LBW wordt bereikt of overschreden, wordt indien mogelijk ontruimd door het COPI of COPI. 5

13 Binnen de op de kaarten in de bijlagen aangegeven gebieden ondervinden mensen mogelijk klachten of vallen er mogelijk slachtoffers door blootstelling aan gevaarlijke stoffen, die zich via de lucht verspreiden. Afhankelijk van het weer, de vrijgekomen hoeveelheid gevaarlijke stoffen en de aard van het incident, zal het schadegebied af kunnen wijken van de gepresenteerde effectafstanden. Op basis van een verkenning door de brandweer die hiervoor verantwoordelijk is, zal moeten worden bepaald wat de daadwerkelijke omvang van de ramp is. De werkelijke omvang zal zo spoedig mogelijk aan het bevoegd gezag worden doorgegeven. Aan de hand van deze gegevens wordt de opschaling van het incident bepaald. 2.3 Interpretatie effectafstanden De zogenaamde interventiewaarden worden gebruikt om richting te geven aan de bescherming van de bevolking (waaronder alarmering) en de hulpverleners bij incidenten met gevaarlijke stoffen. De definities van de interventiewaarden zijn als volgt: VRW (Voorlichtings Richt Waarde): De concentratie van een stof die met grote waarschijnlijkheid door het merendeel van de blootgestelde bevolking hinderlijk wordt waargenomen of waarboven lichte, snel reversibele gezondheidseffecten mogelijk zijn bij een blootstelling van één uur. Vaak is dit de concentratie waarbij blootgestelden beginnen te klagen over het waarnemen van de blootstelling. In het gebied waar de VRW wordt bereikt, worden mensen middels persberichten geïnformeerd over de mogelijke hinder die zij ondervinden. AGW (Alarmerings Grens Waarde): De concentratie van een stof waarboven irreversibele of andere ernstige gezondheidsschade kan optreden door directe toxische effecten bij een blootstelling van één uur. In het gebied waarbinnen de AGW wordt bereikt of overschreden, worden mensen met behulp van de WAS-sirenes gewaarschuwd en opgeroepen om te gaan schuilen. In dit gebied worden geen hulpverleners ingezet zonder afdoende persoonlijke beschermingsmiddelen. Dit gebied zal worden afgezet voor (inkomend) verkeer. Indien vanuit de bevolking verzoeken komen om ambulances of politie te sturen, dient over deze verzoeken in het ROT te worden beslist. Personen die het gebied niet meer in kunnen, worden door de gemeente opgevangen. LBW (LevensBedreigende Waarde): De concentratie van een stof waarboven mogelijke sterfte of een levensbedreigende aandoening door toxische effecten kan optreden binnen enkele dagen na een blootstelling van één uur. Het gebied waarbinnen de LBW wordt bereikt of overschreden, wordt indien mogelijk ontruimd door het COPI of COPI. De afstand waarbinnen de VRW kan worden bereikt, is groter dan de afstand waarbinnen de AGW wordt bereikt. Binnen het gebied van de AGW ligt het gebied van de LBW. Belangrijk aandachtspunt bij de interpretatie van de effectafstanden zoals deze in bijlage O, kaart 5 t/m 7 zijn gepresenteerd, is dat de AGW geldt voor een blootstelling van één uur. In het op de kaarten aangegeven gebied kunnen dus de gezondheidsklachten optreden die bij de AGW horen. 6

14 3 Schuilen (binnen blijven) De in dit rampbestrijdingsplan beschouwde ongevalsscenario's zijn van dien aard dat het alarmeren van de bevolking met behulp van de WAS-sirenes bij alle 3 de scenario s noodzakelijk zal zijn. In deze situaties zal de bevolking in het benedenwindse gebied worden geïnformeerd over de mogelijke geurwaarnemingen of irritaties en de te nemen maatregelen. De berichtgeving zal via radio en TV worden verzorgd (zie bijlage G). De bevolking die schuilt/binnen blijft, moet: naar een hoog gelegen vertrek gaan aan de van de wind afgekeerde zijde van de woning; deuren en ramen sluiten, kieren afplakken of dichtmaken; indien nodig, (afhankelijk van de oplosbaarheid van de gevaarlijke stof in water), met behulp van natte lappen voor mond en neus extra bescherming van de ademhalingsweg trachten te verkrijgen. De LMPO (in samenspraak met de GAGS) bepaalt de effectiviteit van schuilen in relatie tot de gevaarszetting en de duur van het incident. Indien schuilen niet effectief is of indien er tijd is voor evacuatie en deze nodig is, kan ook evacuatie van (een deel van) het gebied worden overwogen. Nadat het sein 'veilig' is gegeven, dient de bevolking middels ontalarmering te worden geïnstrueerd om alle deuren en ramen te openen om zo de woning goed te ventileren. Bij de beslissing tot schuilen of ontruimen/evacueren wordt het landelijk protocol "Schuilen of ontruimen/evacueren bij incidenten met gevaarlijke stoffen" (BZK, juli 2006), toegepast door de LMPO en de GAGS. 7

15 4 Rampbestrijdingsscenario's Zoals al eerder vermeld zijn 3 scenario s, te weten falen losslang epichloorhydrine (ECH), falen reactor allylglycidylether (AGE) en falen drukvat trimethylamine (TMA), maatgevend voor de rampenbestrijding. In dit hoofdstuk worden de 3 maatgevende scenario's nader uitgewerkt. Daarbij worden de effectafstanden aangegeven, de vereiste repressieve maatregelen en de maatregelen die zijn getroffen in preventieve en preparatieve zin met het oog op deze scenario's. 4.1 Algemene opmerkingen met betrekking tot gezondheidseffecten Op grond van de rampbestrijdingsscenario s kunnen de volgende vloeistoffen vrijkomen (eventueel gevolgd door een brand van de vrijkomende vloeistof): - Epichloorhydrine; o vrijkomen van epichloorhydrine o bij brand vorming van waterstofchloride en fosgeen - Allylglycidylether: o vrijkomen van allylalcohol en epichloorhydrine o bij brand vorming van waterstofchloride en fosgeen - Trimetylamine: o Vrijkomen van trimethylamine o Bij brand vorming van stikstofdioxide Toelichting: - Er wordt geen melding gemaakt van het vrijkomen van allylglycidylether zelf. De dampdruk bij 20 C is weliswaar laag, maar het procesvat heeft een temperatuur van 90 C. Verdamping van Allylglycidylether is dan zeker mogelijk. - Er zijn meer brandproducten denkbaar bij het verbranden van deze stoffen. Bij de onvolledige verbranding van al deze stoffen komt zeker ook koolmonoxide vrij, alsmede een hoeveelheid Vluchtige Organische Componenten (BTEX) en aldehyden en ketonen. Een representatieve stof uit de aldehydegroep die de brandweer ook goed kan meten is mierezuur. Met name fosgeen en NO2 zijn gevaarlijke (type 2) stoffen. Deze kunnen aanvankelijk lichte klachten geven, maar na een latentieperiode een snel progressief verlopend longoedeem tot gevolg hebben, waarvoor beademing noodzakelijk is. Observatie in een ziekenhuis en beschikbaarheid apparatuur is nodig. De stofinformatie is ontleend aan de Stofdocumenten 2004 die de onderlegger vormt voor de Interventiewaarden 2006 (waarnaar in dit plan verwezen wordt). 8

16 4.2 Beschrijving scenario 1: falen losslang epichloorhydrine (ECH) gevolgd door een brand van de vrijkomende vloeistof Bij het falen van de losslang van een tankwagen kan een vloeistofplas ontstaan ter grootte van het oppervlak van de losplaats. Deze heeft een oppervlak van 105 m2. De bronsterkte van de toxische wolk ECH bedraagt bij deze afmetingen 0,0039 kg/s (T= 25 C / 288 K). Indien ECH bij brand betrokken raakt kunnen giftige chloorverbindingen vrijkomen. Conform CPR 16 is hierbij uitgegaan van de volgende omzettingen: 1% van het aanwezige Chloor (Cl) wordt omgezet in fosgeen (COCl2) 99% van het aanwezige Cl wordt omgezet in chloorwaterstof (HCl). De bronsterkte bedraagt voor vloeistoffen maximaal 0,1 kg/m2/s. Op basis van deze uitgangspunten zijn de volgende bronsterktes bij brand van ECH berekend: HCl: 0,73 kg/s COCl2: 0,01 kg/s Effectafstanden falen losslang epichloorhydrine bij 2 weertypen: Zie bijlage O, kaart 5. Maximale effectafstanden (afstand bron tot alarmeringsgrenswaarde) zijn: Bij stabiel weer ( s nachts, onbewolkt/half bewolkt, windsnelheid 2 m/s) tgv vrijkomen ECH nihil tgv ontstaan HCl 2550 m tgv ontstaan fosgeen 2000 m Bij neutraal weer (overdag/ s nachts, half bewolkt/ zwaar bewolkt, windsnelheid 5 m/s) tgv vrijkomen ECH nihil tgv ontstaan HCl 400 m tgv ontstaan fosgeen 300 m Stofinformatie epichloorhydrine (C 3 H 5 ClO) Bron gegevens Chemiekaartenboek 2008 aggregatietoestand vloeistof medicinale of zoete geur GEVI 63 VN 2023 Wettelijke grenswaarde 0,5 ppm (1,9 mg/m 3 ) oplosbaarheid in water matig oplosbaar in water opruimen chemicalienpak raadpleeg resistentie gegevens VRW AGW LBW 10 mg/m 3 (2,6 ppm) (chloroformachtige geur) 100 mg/m 3 (26 ppm) (irritatie) 500 mg/m 3 (130 ppm) (sterfte dieren) Interventiewaarden gevaarlijke stoffen, meetbuisje: 77 Handboek OGS, 2005 omrekeningsfactor: van mg/m 3 naar ppm: x 0,26 van ppm naar mg/m 3 : x 3,85 9

17 Effecten op de mens epichloorhydrine Epichloorhydrine werkt bijtend op ogen, neus en ademhalingswegen. Inademing kan longoedeem veroorzaken. Bij acute expositie kan sterfte optreden door depressie van het centraal zenuwstelsel en verlamming van de ademhaling (mechanisme is onduidelijk). Na piekexpositie (hoger dan ca. 400 mg/m3) kan longoedeem en nierbeschadiging optreden. Epichloorhydrine is sensibiliserend voor de huid. Kan verminderde vruchtbaarheid veroorzaken (bij knaagdieren een reversibele steriliteit). De stof is mutageen en carcinogeen bij dieren en wordt beschouwd als waarschijnlijk carcinoge (IARC classificatie 2A). Tabel: Gezondheidseffecten (mens) Effect mg/m3 Geurdrempel: chloroformachtige geur 3,6 Snel reversibele irritatie slijmvlies ogen en neus 77 Lang (dagen) aanhoudende irritatie slijmvlies ogen en neus 154 Longoedeem en nierschade 385 Gezondheidseffecten op de mens chloorwaterstof (=waterstofchloride,=zoutzuurgas) aggregatietoestand gas VN 1050 Wettelijke grenswaarde (8h) 8 mg/m 3 VRW 5 mg/m 3 (3,3 ppm) (irritatie) AGW 50 mg/m 3 (33 ppm) (irritatie) LBW omrekeningsfactor: van mg/m 3 naar ppm: x 0,66 van ppm naar mg/m 3 : x 1, mg/m 3 (132 ppm) (sterfte dieren en mensen) Chloorwaterstof werkt irriterend op ogen, huid en met name op de luchtwegen. Sterfte treedt op door lokale effecten op de luchtwegen (longoedeem, emfyseem, atelectase). Eenmalige hoge blootstelling veroorzaakt mogelijk permanente schade aan de luchtwegen (RADS=reactive airways dysfunction syndrome)). Bij proefdieren teratogeen. IARC classificatie 3. Tabel: Gezondheidseffecten (mens) effect mg/m3 Geurdrempel: stekende geur 9,5 Lichte tot matige irritatie 7,5-15 Maximale concentratie draaglijk voor enkele uren Sterfte na blootstelling van een 0,5 uur 1970 Gezondheidseffecten op de mens fosgeen aggregatietoestand gas VN 1076 Wettelijke grenswaarde (8h) 0,08 mg/m 3 VRW nvt AGW 1 mg/m 3 (0,24 ppm) (irritatie) LBW 5 mg/m 3 (1,2 ppm) (longoedeem) omrekeningsfactor: van mg/m 3 naar ppm: x 0,24 van ppm naar mg/m 3 : x 4,11 10

18 Fosgeen werkt sterk irriterend op ogen, huid en met name op de diepere luchtwegen en longen. Bij concentraties die geen of lichte acute irritatie (van ogen, neus, keel) veroorzaken kan ernstig vertraagd progressief longoedeem optreden! De aandoening kan zich verder ontwikkelen tot chemische pneumonitis en hartfalen. Hoge concentraties zijn acuut etsend voor longweefsel. Tabel: Gezondheidseffecten (mens) effect mg/m3 Geurdrempel: hooiachtige geur 2,3 Geen acute irritatie, maar na enige uren kan ernstig 4 longoedeem optreden Oog- en luchtwegirritatie Tabel:Schatting gezondheidseffecten (mens) effect mg/m3 Hoogst verdraagbare concentratie voor langere tijd 4,1 Levensgevaarlijke concentratie langere tijd 5-10 Hoesten en andere subjectieve symptomen 9 Keel- en oogirritatie, hoesten Subjectief onverdraaglijk 20 Ernstige irritatie ogen en luchtwegen 40 Levensgevaarlijk 50 (0,5-1 uur) Ernstige longschade 80 (1-2 min) Direct of later fataal (0,5-1 uur) Fataal 370 (< 0,5 uur) Repressieve maatregelen bij vrijkomen van epichloorhydrine: - meet op explosiegevaar - ontstekingsbronnen verwijderen - plas afdekken met schuim - vermijd contact - blus brand met verneveld water of alcoholbestendig schuim - verdun damp met sproeistraal - bluswater beperken, indien mogelijk opvangen en indammen Overige incidentbestrijdingsmaatregelen: - Waarschuwings- en alarmeringsstelsel in benedenwinds gebied (AGW); - Overwegen objecten te ontruimen in benedenwinds gebied (LBW); - Voorlichting in benedenwinds gebied. Preventieve en preparatieve maatregelen: Voor de preventieve en preparatieve maatregelen die bij dit scenario behoren, wordt verwezen naar de algemene preventieve en preparatieve maatregelen in hoofdstuk

19 4.3 Beschrijving scenario 2: falen reactor allylglycidylether (AGE) gevolgd door een brand van de vrijkomende vloeistof Bij catastrofaal falen of een grote lekkage komt de inhoud van het procesvat vrij bij procestemperatuur (90 C). Er wordt een begrensde vloeistofplas gevormd waaruit verdamping kan optreden. Dit kan zowel allylalcohol (AA) als epichloorhydrine (ECH) zijn. Er is uitgegaan van de worst case situatie waarbij deze grondstoffen in de maximale hoeveelheid aanwezig zijn. De vloeistofplas zal afkoelen ten gevolge van het grote verschil tussen procestemperatuur en bodemtemperatuur. Er is uitgegaan van een temperatuur van 60 C. Bij een afmeting van 200 m2 bedraagt de bronsterkte van de toxische wolk ECH 0,17 kg/s en van de toxische wolk AA 0,19 kg/s. Als gevolg van brand kunnen giftige chloorverbindingen vrijkomen. Conform CPR 16 is hierbij uitgegaan van de volgende omzettingen: 1% van het aanwezige Cl wordt bij brand omgezet in fosgeen (COCl2) 99% van het aanwezige Cl wordt bij brand omgezet in chloorwaterstof (HCl). De bronsterktedichtheid bedraagt voor vloeistoffen maximaal 0,1 kg/m2/s. De totale hoeveelheid ECH is 62 kg bij een totaal verbruik van 5170 kg aan grondstoffen (zie VR deel 3, bijlage 6). Op basis van deze uitgangspunten zijn de volgende bronsterktes, bij brand waarbij ECH is betrokken, berekend: HCl: 0,094 kg/s COCl2: 0,0013 kg/s Effectafstanden falen reactor allylglycidylether bij 2 weertypen: Zie bijlage O, kaart 6. Maximale effectafstanden (afstand bron tot alarmeringsgrenswaarden) zijn: Bij stabiel weer ( s nachts, onbewolkt/half bewolkt, windsnelheid 2 m/s) tgv vrijkomen AA 1850 m tgv vrijkomen ECH 450 m tgv ontstaan HCl 500 m tgv ontstaan fosgeen 350 m Bij neutraal weer (overdag/ s nachts, half bewolkt/zwaar bewolkt, windsnelheid 5 m/s) tgv vrijkomen AA 275 m tgv vrijkomen ECH 55 m tgv ontstaan HCl 60 m tgv ontstaan fosgeen 40 m Stofinformatie allyglycidylether (C 6 H 10 O 2 ) Bron gegevens Chemiekaartenboek 2008 aggregatietoestand vloeistof zoete geur GEVI 30 VN 2219 Wettelijke grenswaarde 0,1 ppm (0,5 mg/m 3 ) oplosbaarheid in water oplosbaar in water opruimen chemicalienpak raadpleeg resistentie gegevens VRW AGW LBW meetbuisje: geen gegevens beschikbaar 50 mg/m 3 (11 ppm) (zoete geur) 100 mg/m 3 (21 ppm) (20% LBW) 500 mg/m 3 (106 ppm) (sterfte dieren) Interventiewaarden gevaarlijke stoffen, Handboek OGS,

20 omrekeningsfactor: van mg/m 3 naar ppm: x 0,21 van ppm naar mg/m 3 : x 4,75 Stofinformatie allylalcohol (C 3 H 6 O) Bron gegevens Chemiekaartenboek 2008 aggregatietoestand vloeistof prikkelende, stekende, mosterdgeur GEVI 663 VN 1098 Wettelijke grenswaarde -H Wettelijke grenswaarde -TGG- 15 min.- H 2 ppm (4,8 mg/m 3 ) 5 ppm (12,1 mg/m 3 ) oplosbaarheid in water volledig oplosbaar in water opruimen chemicalienpak raadpleeg resistentie gegevens VRW AGW LBW 5 mg/m 3 (2,1 ppm) (mosterdgeur) 10 mg/m 3 (4,2 ppm) (irritatie) 100 mg/m 3 (41 ppm) (sterfte dieren) Interventiewaarden gevaarlijke stoffen, meetbuisje: 28 Handboek OGS, 2005 omrekeningsfactor: van mg/m 3 naar ppm: x 0,41 van ppm naar mg/m 3 : x 2,41 Effecten op de mens allylglycidether De damp is irriterend voor ogen, huid en luchtwegen en werkt op het centraal zenuwstelsel (depressie). Acute expositie kan longoedeem veroorzaken. Tabel: Gezondheidseffecten (mens) effect mg/m3 Geurdrempel: zoete geur 44 Gezondheidseffecten op mens allylalcohol De damp is irriterend voor ogen (roodheid, pijn, slecht zien, lichtschuw, cornea necrose) en luchtwegen (keelpijn, hoesten, kortademig, ademnood door longoedeem). De stof heeft nadelige effecten op zenuwstelsel, lever en nieren. Tabel: Gezondheidseffecten(mens) effect mg/m3 Geurdrempel: stekende mosterdgeur 0,66-4,1 Lichte irritatie 12 Hevige oogirritatie 60 Gezondheidseffecten op de mens chloorwaterstof (=waterstofchloride,=zoutzuurgas) Zie beschrijving in paragraaf 4.2. Gezondheidseffecten op de mens fosgeen Zie beschrijving in paragraaf 4.2. Repressieve maatregelen bij vrijkomen van allyglycidylether: - meet op explosiegevaar 13

21 - blus brand met verneveld water of alcoholbestendig schuim - verdun damp met sproeistraal - bluswater beperken, indien mogelijk opvangen en indammen - ontstekingsbronnen verwijderen - plas afdekken met schuim Repressieve maatregelen bij vrijkomen van allylalcohol: - meet op explosiegevaar - blus brand met verneveld water of alcoholbestendig schuim - verdun damp met sproeistraal - bluswater beperken, indien mogelijk opvangen en indammen - ontstekingsbronnen verwijderen - plas afdekken met alcoholbestendig schuim Overige incidentbestrijdingsmaatregelen: - Waarschuwings- en alarmeringsstelsel in benedenwinds gebied (AGW); - Overwegen objecten te ontruimen in benedenwinds gebied (LBW); - Voorlichting in benedenwinds gebied. Preventieve en preparatieve maatregelen: Voor preventieve en preparatieve maatregelen die bij dit scenario behoren, wordt verwezen naar de algemene preventieve en preparatieve maatregelen in hoofdstuk

22 4.4 Beschrijving scenario 3: falen drukvat trimethylamine (TMA) gevolgd door een brand van de vrijkomende vloeistof Bij catastrofaal falen of een grote lekkage komt de inhoud van het drukvat vrij. Er wordt een onbegrensde vloeistofplas gevormd waaruit verdamping zal optreden. Indien geen ontsteking optreedt kan, uitgaande van een laagdikte van 0,01 m, een koud kokende vloeistofplas worden gevormd met een oppervlak van maximaal 350 m2. De bronsterkte hiervan neemt snel af ten gevolge van warmteonttrekking aan de bodem. Gemiddeld bedraagt deze bronsterkte gedurende de eerste 30 minuten circa 0,09 kg/s. Indien ontsteking optreedt zal de plas zich minder verspreiden. Aan de randen van de plas zal verbranding optreden. Tevens zal de hoeveelheid TMA door verbranding snel afnemen. Uitgaande van een oppervlak van circa 80 m2, en, conform circulaire CPR 16 een omzetting van 35% van de aanwezige stikstof in stikstofdioxide (NO2), bedraagt de bronsterkte NO2 2,2 kg/s. Effectafstanden falen vat TMA bij 2 weertypen: Zie bijlage O, kaart 7 Maximale effectafstanden (afstand bron tot alarmeringsgrenswaarden) zijn: Bij stabiel weer ( s nachts, onbewolkt/half bewolkt, windsnelheid 2 m/s) tgv vrijkomen TMA 160 m tgv ontstaan Stikstofdioxiden m Bij neutraal weer (overdag/ s nachts, half bewolkt/zwaar bewolkt, windsnelheid 5 m/s) tgv vrijkomen TMA 20 m tgv ontstaan Stikstofdioxiden 2400 m Stofinformatie trimethylamine (C 3 H 9 N) Bron gegevens Chemiekaartenboek 2008 aggregatietoestand (tot vloeistof verdicht) gas Ammoniakgeur, rotte visgeur GEVI 23 VN 1083 Wettelijke grenswaarde 0,4 ppm (1 mg/m 3 ) oplosbaarheid in water oplosbaar in water opruimen chemicalienpak raadpleeg resistentie gegevens VRW AGW LBW 0,05 mg/m 3 (0,02 ppm) (visachtige geur) 200 mg/m 3 (82 ppm) (irritatie) 1000 mg/m 3 (408 ppm) (sterfte dieren) Interventiewaarden gevaarlijke stoffen, meetbuisje: 7 Handboek OGS, 2005 omrekeningsfactor: van mg/m 3 naar ppm: x 0,41 van ppm naar mg/m 3 : x 2,45 Effecten op de mens trimethylamine Trimethylamine werkt bijtend op ogen, huid en luchtwegen. Inademing kan hoesten en braken veroorzaken. Hoge concentraties veroorzaken longoedeem. Expositie van de ogen veroorzaakt verlies van epitheel van de cornea. Een geconcentreerde oplossing kan ernstige brandwonden op de huid veroorzaken. Door snel verdampen kan de vloeistof bevriezing veroorzaken. 15

23 Tabel: Gezondheidseffecten (mens) effect mg/m3 Geurdrempel: visachtige geur 0,0008-0,006 Irritatie vergelijkbaar met ammonia > 49 Effecten op de mens stikstofdioxide aggregatietoestand Vloeistof of gas VN 1067 Wettelijke grenswaarde (8h) 4 mg/m 3 VRW 1 (0,52 ppm) (scherpe geur) AGW 20 mg/m 3 (10,4 ppm) (irritatie) LBW 50 mg/m 3 (26 ppm) (longoedeem) omrekeningsfactor: van mg/m 3 naar ppm: x 0,52 van ppm naar mg/m 3 : x 1,91 Gezondheidseffecten (mens) Irritatie van de slijmvliezen van ogen en hogere luchtwegen (snel reversibel). Vervolgens kan na een latentietijd van enkele uren een interstitieel of alveolair oedeem ontstaan. En vervolgens kan, na enkele klachtenvrije weken, een bronchiolitis obliterans ontstaan. Het veroorzaakt methemoglobinemie. Tabel: Gezondheidseffecten (mens) effect mg/m3 Geurdrempel: zoete, scherpe, bleekwaterachtige geur 0,35 Gezonde an astmatische vrijwilligers: geen nadelige effecten 7,6 (75 min) Hoesten, benauwdheid, zere keel, sputum 32 (2 uren) Oog- en neusirritatie 48 Pijn op de borst en longirritatie 48 (1 uur) Longoedeem 96 (1 uur) Longoedeem en sterfte 190 (1 uur) Dyspnoe met longoedeem binnen 2 uur 480 (kort) Repressieve maatregelen bij vrijkomen van trimethylamine: - meet op explosiegevaar - blus brand met verneveld water of alcoholbestendig schuim - verdun damp met sproeistraal - bluswater beperken, indien mogelijk opvangen en indammen - uitbreiding voorkomen door middel van waterkanonnen (koelen omgeving) - ontstekingsbronnen verwijderen - plas afdekken met alcoholbestendig schuim Overige incidentbestrijdingsmaatregelen: - Waarschuwings- en alarmeringsstelsel in benedenwinds gebied (AGW); - Overwegen objecten te ontruimen in benedenwinds gebied (LBW); - Voorlichting in benedenwinds gebied. Preventieve en preparatieve maatregelen: Voor preventieve en preparatieve maatregelen die bij dit scenario behoren, wordt verwezen naar de algemene preventieve en preparatieve maatregelen in hoofdstuk

24 5 Milieurisico s Relevante risico s voor het milieu zijn bedreigingen van verspreiding van gevaarlijke stoffen in: - de bodem; - het oppervlakte water; - de afvoer van bluswater; - de lucht; - schoon regenwater. Het meest relevant is de verspreiding van aquatoxische stoffen. Bij brand wordt de branddetectie geactiveerd. In het chemicalienmagazijn zal de schuimblusinstallatie na bevestiging in werking treden. Bij eventuele bluswerkzaamheden zal vrijkomend product vermengd met bluswater/blusschuim opgevangen worden in het calamiteitenbassin. Bij langdurig blussen met water (> 60. minuten) zal de opslagcapaciteit van het calamiteitenbassin worden overschreden. Aquatoxische stoffen kunnen in principe aanwezig zijn in de productiehallen, de opslagen van gevaarlijke stoffen in emballage en in de tankput voor de opslag van allylalcohol en allyglycidylether. Repressieve maatregelen: - Bepalen verspreiding verontreinigd (blus-) water; - Het alarmeren Waterschap Rivierenland via Meldkamer Brandweer - Wanneer het waterschap de vervuiling moet opruimen zullen de kosten verhaald worden op de vervuiler. - Indien nodig: indammen verontreiniging en voorkomen verdere verspreiding; - Opruimen door gespecialiseerd bedrijf in opdracht van SACHEM Europe B.V.. Overige incidentbestrijdingsmaatregelen: - Activiteiten Waterschap Rivierenland - Taken gemeentelijk actiecentrum Milieu zie bijlage J Preventieve en preparatieve maatregelen: Zie Hoofdstuk

25 6 Inwerkingtreding van dit plan Dit rampbestrijdingsplan treedt in werking in de volgende situaties: - wanneer één van de genoemde scenario's of een vergelijkbaar scenario zich voordoet of dreigt te gaan voordoen. Dit ter beoordeling van de OvD-B. - wanneer de burgemeester van Zaltbommel dit bepaalt. - wanneer het intergemeentelijk rampbestrijdingsplan dijkdoorbraak van de dijkringen Bommelerwaard, Heerewaarden, Alem en Nederhemert inwerking treedt. 18

26 7 Taakstelling calamiteitenorganisaties In dit hoofdstuk zijn aanvullende taken en prestatie-eisen opgenomen voor de betrokken diensten, personen en organisaties. 7.1 Brandweer - Initieert de vorming van het commando plaats incident (COPI) (binnen 15 minuten); - De OvD-B bepaalt aan de hand van de windrichting de plaats van de COH en de VC en evt. andere locaties (zie bijlage O, kaart 3); - Regelt de bezetting en inrichting van het COPI in de COH (binnen 60 minuten); - De OvD-B bepaalt aan de hand van de windrichting een veilige aanrijroute voor eenheden die nog instromen en voor de andere parate diensten en geeft deze door aan de RAC ( zie bijlage O, kaart 2); - Levert object-meetploeg t.b.v de ROGS (binnen 15 minuten); - Voert metingen en modelberekeningen uit of schakelt hiervoor zonodig de Milieu Ongevallen Dienst (MOD) in - Stemt op meldkamerniveau af met de meldkamers van politie en GHOR; - Bepaalt in overleg met de GHOR het risico voor de bevolking, de te nemen maatregelen en de noodzakelijke voorlichting; - Levert de operationeel leider in het GBT en ROT; - Laat indien noodzakelijk het Waterschap informeren door de RAC; - Schakelt indien nodig het BOT-MI in via de RAC. 7.2 Politie - Levert assistentie volgens dagelijkse procedures; - Markeert en zet het rampterrein af door het formeren van de binnengrens en buitengrens van het rampterrein; - Verzorgt de benodigde verkeersomleidingen (inclusief de vervoersstromen op de A2, het spoor Utrecht - s-hertogenbosch en de Waal) - Waarschuwt de bevolking in de directe omgeving met behulp van geluidswagens in opdracht van het COPI; - Het beleidspiket wordt door de OvD-Politie (OvD-P) gewaarschuwd; het beleidspiket stelt vervolgens de SGBO-structuur in; - Richt het regionaal operationeel-centrum (ROC) in, inclusief alle benodigde faciliteiten en verbindingen (binnen 60 minuten); - Identificeert de dodelijke slachtoffers in morgue (eventueel met behulp van het Rampen Identificatie Team (RIT); - Voert zo nodig de overige in dit rampbestrijdingsplan vermelde taken waarvoor zij procesverantwoordelijk is, uit; - Handhaaft de openbare- en de rechtsorde; - Voert in overleg met het Openbaar Ministerie een strafrechtelijk onderzoek uit naar de eventuele oorzaak van een incident. - Draagt zorg voor de opschaling volgens de bestaande opschalingsmethodiek; - Schakelt indien nodig de Arbeidsinspectie in. 7.3 GHOR Draagt zorg voor de in het gemeentelijk rampenplan vermelde processen: Geneeskundige hulpverleningsketen - Verleent geneeskundige hulp volgens de dagelijkse procedures; - Coördineert de geneeskundige hulpverlening ter plaatse; - Triëert, stabiliseert en verzorgt de gewonde slachtoffers op het rampterrein en maakt hen vervoersklaar; - Vervoert de gewonden; - Vangt evacués van het bedrijf zelf op en verzorgt gewonden; - Beoordeelt de gevaren voor de volksgezondheid van een emissie van gevaarlijke stoffen 19

27 - Adviseert t.a.v. de te nemen maatregelen en de inhoud van de voorlichtingsboodschappen (ook voor kwetsbare bevolkingsgroepen); - Neemt preventieve en curatieve maatregelen bij blootstelling aan giftige stoffen; - Draagt zorg voor de opschaling volgens de bestaande opschalingsmethodiek; Psychosociale hulpverlening en opvang - Zie rampenplan. Preventieve volksgezondheid - Interpreteert in nauw overleg met de brandweer de resultaten van metingen die door de brandweer zijn uitgevoerd; - Levert zonodig gegevens aan over mogelijke gezondheidseffecten van stoffen die niet in het rampbestrijdingsplan zijn opgenomen. Dit op grond van informatie van de brandweer over aard en concentratie van de betreffende stoffen; - Informeert huisartsen over de actuele situatie; - De GAGS bepaalt in overleg met de brandweer het risico voor de bevolking, de te nemen maatregelen en de noodzakelijke voorlichting. 7.4 Gemeente Zaltbommel - Handelt conform gemeentelijk rampenplan; - Indien de effecten zich beperken tot gemeentegrenzen dan gemeentelijke ramp (GRIP 3) - Wanneer effecten verder gaan dan gemeentegrenzen dan intergemeentelijke ramp (GRIP 4) - GRMT stemt af met ROT; - Stemt bij GRIP 4 beleid af in RBT met Maasdriel en Neerijnen. 7.5 Gemeente Maasdriel - Handelt conform gemeentelijk rampenplan; - GRMT stemt af met ROT; - Stemt beleid af in RBT met Zaltbommel en Neerijnen. 7.6 Gemeente Neerijnen - Handelt conform gemeentelijk rampenplan; - GRMT stemt af met ROT; - Stemt beleid af in RBT met Zaltbommel en Maasdriel. 7.7 Regionaal operationeel team - Zie gemeentelijk rampenplan; - Beoordeelt afhankelijk van de omstandigheden het stilleggen van: de scheepvaart op de Waal, treinen op het spoor Den Bosch - Utrecht en het verkeer op de A2 i.o.m. Rijkswaterstaat en ProRail; - Onderhoudt contacten met het PCC, de GRMT s, het Waterschap en eventuele andere ROT s van aangrezende regio's; - Schaalt op tot het noodzakelijke niveau; - Informeert de gemeenten in het effectgebied in Gelderland-Zuid; 7.8 SACHEM Europe B.V. - Alarmeert de brandweer - Voert taken uit volgens het bedrijfsnoodplan - Vangt de eerste eenheid van de brandweer op aan de toegang - Levert een functionaris ten behoeve van het COPI (A-wacht) - Ondersteunt de brandweer als adviseur in het COPI - Ondersteunt de gemeente Zaltbommel bij de voorlichting aan de pers - Levert een MT-lid ten behoeve van het gemeentelijk/regionale beleidsteam (als adviseur). Het MTlid verzorgt ook een bijdrage ten behoeve van de (gemeentelijke) voorlichting - Zie verder: bedrijfsnoodplan en actieplan BHV (bijlage B) 20