GGDFryslan. Gemeente HARLINGEN B« I ngekomen 11 JUNI No oekadres: Hai lingertrekweg 58 Lee uwarden

Transcriptie

1 GGDFryslan Gemeente Harlingen Ruimtelijke ordening T.a.v. mevr. M. Kremer Postbus HA HARLINGEN Datum Uw kenmerk Uw brief van Ons kenmerk Behandeld door Doorkiesnummer adres Bijlagen Onderwerp 6 juni 2012 UIT/ /ZCA/A G. de Meer g.demeer@ggdfryslan.nl 2 vraag risicobeoordeling REC Gemeente HARLINGEN B«I ngekomen 11 JUNI 2012 No. oekadres: Hai lingertrekweg 58 Lee uwarden CD Pos tadres: Po; tbus BK Leeuwarden T 0 S F 0! C iitfo@ggdfryslan.nl I BTW: NL B01 Bank: Geachte mevrouw Kremer, beste Majel, De onduidelijkheid met betrekking tot de risicobeoordeling betreft het verschil in risico op leefniveau en op hoge werklocaties in de nabijheid van de REC. Op leefniveau is er geen verhoogd gezondheidsrisico; op hoge werklocaties (12-55 meter) op het bedrijventerrein van de REC is er een gezondheidsrisico bij een verblijf van 2 uur in geval van piekemissies en bij een verblijf van 4 uur in geval van reguliere emissies. Hieronder volgt de onderbouwing van deze beoordeling. Op 7 april 2011 heeft een incident plaats gehad met verhoogde emissies van de REC waarbij werknemers die zich op grote hoogte bevonden gezondheidsklachten hadden gekregen. Deze klachten verdwenen toen de werknemers afdaalden naar leefniveau. Omwonenden op leefniveau hadden geen gezondheidsklachten gerapporteerd. Met behulp van geschatte immissies (Witteveen+Bos) heeft de GGD een rapport opgesteld over dit incident (d.d. 23 mei 2011). Conclusies van dit rapport zijn dat de immissie op hoogtes boven de 20 meter tijdelijk licht verhoogd geweest waren welke mogelijk de gezondheidsklachten van de werknemers hebben kunnen verklaren. Voor burgers op leefniveau werd op grond van de geschatte immissies geen verhoogd gezondheidsrisico geconstateerd. In het rapport doet de GGD aanbevelingen om een communicatieprotocol op te stellen in geval van incidenten en om op grond van reguliere immissies een gezondheidkundige beoordeling te maken van de risico's voor burgers die in de omgeving van de REC boven leefniveau werken. De GGD heeft een risicobeoordeling (d.d ) gemaakt voor risicolocaties rondom de REC op grond van de immissieberekeningen door bureau ARCADIS. De risicolocaties betroffen bedrijven in de omgeving van de REC waar mogelijk werkzaamheden plaats hebben boven leefniveau (hoogte meter). De GGD concludeert in haar risicobeoordeling er voor een aantal van deze locaties een gezondheidsrisico bestaat. Voor reguliere emissies bij aanwezigheid gedurende minimaal 4 uur; voor piekemissies bij aanwezigheid gedurende minimaal 2 uur. Op basis van genoemde beoordelingen concludeert de GGD: - Bij reguliere bedrijfsvoering is er geen gezondheidsrisico voor burgers die zich op leefniveau bevinden. - Bij reguliere bedrijfsvoering is er een gezondheidsrisico voor werknemers op uitzonderlijke werkplekken (hoogte meter hoogte) op het bedrijventerrein van de REC als werknemers hier gedurende vier uur of langer aanwezig zijn. - Bij de gemodelleerde piekemissies is er een gezondheidsrisico voor werknemers op uitzonderlijke werkplekken (hoogte meter hoogte) op het bedrijventerrein van de REC als werknemers hier gedurende twee uur of langer aanwezig zijn.

2 De vraag over inzicht in immissies vraagt om nadere afstemming tussen gemeente en GGD om doelstellingen en plan van aanpak nader te formuleren. Ik hoop hiermee onduidelijkheden te hebben weggenomen opdat de gemeente de bevolking adequaat kan voorlichten. De GGD kan hierbij ondersteuning bieden aan de gemeente. Dr. G (Gea) de Meer, arts Maatschappij & Gezondheid Bijlagen: Risicobeoordeling incident Brief gemeente risicobeoordeling uitzonderlijke werkplekken d.d

3 Gemeente Harlingen Ruimtelijke ordening Mevrouw Kremer Postbus HA HARLINGEN Datum Ons kenmerk Behandeld door Doorkiesnummer adres Bijlagen Onderwerp 11 januari 2012 UIT/ /ZCA/A G. de Meer gezondheidkundige beoordeling REC uitzonderlijke werklocaties Bezoekadres: Harlingertrekweg 58 Leeuwarden Postadres: t-.j Postbus BK Leeuwarden T F E info@ggdfryslan.nl I BTW: NL B01 Bank: Geachte mevrouw Kremer, De GGD heeft een gezondheidkundige beoordeling gemaakt voor de door ARCADIS berekende immissies voor uitzonderlijke werklocaties rondom de REC welke zijn gepresenteerd in het rapport "REC Harlingen, luchtkwaliteitonderzoek uitzonderlijke werklocaties" en mij toegezonden op 6 december Bijgevoegd treft u verslaglegging van de beoordeling. Samengevat kunnen gezondheidsrisico's niet worden uitgesloten. Bij regulier bedrijf betreft dat personen die gedurende 4 uur aanwezig zijn op één van de onderzochte locaties en voor personen die gedurende 8 uur werkzaam zijn voor de overige locaties. Bij incidenten kunnen eerder gezondheidsklachten optreden: bij twee locaties na 2 uur, bij 8 locaties na 4 uur en bij 1 locatie na 8 uur blootstelling. Indien wenselijk kan de GGD een 'second opninion' voor deze beoordeling aanvragen bij het RIVM. Ik hoop u hiermee inzicht gegeven te hebben in de risicobeoordeling van personen op 'uitzonderlijke werklocaties'. Op basis van deze beoordeling kan de GGD de gemeente adviseren over beschermende maatregelen voor onderzochte risicolocaties. Met vriendelijke groeten, Dr. G(Gea) de Meer, Arts Maatschappij & Gezondheid / Beleid & Advies Adviseur Gezondheid & Milieu Bijlage: REC: beoordeling gezondheidsrisico uitzonderlijke werklocaties '/ /

4 GGDFrysli Incident REC 7 april 2011: Beoordeling risico volksgezondheid Datum: 23 mei 2011 Beschrijving incident Op 13 april wordt bij de provincie melding gedaan van klachten van ogen, neus en keel op 7 april jl. betreft kraanmachinisten die op 7 april werkzaam zijn op 55 meter hoogte. Melders leggen associatie met geelzwarte rookwolk afkomstig van de REC. Klachten verdwijnen bij afdalen uit de kraan naar leefhoogte; er treden geen late klachten op.op 8 april is er contact geweest tussen de bedrijfsleider van het naburig bedrijf en de REC waarbij gemeld zou zijn dat het ging om inregelproblemen. Toetswaarden volksgezondheid Bij ontsnapping van een gevaarlijke stof is het van belang om snel inzicht te hebben in mogelijke gezondheidsrisico's voor blootgestelde mensen. De inschatting van deze risico's vormt de basis voor beslissingen over opschaling van de rampenbestrijdingsorganisatie, maatregelen voor bescherming van de bevolking en hulpverleners en communicatie met de bevolking. Instrument voor de inschatting van gezondheidsrisico's is een set interventiewaarden, welke bestaat uit drie niveaus: de voorlichtingsrichtwaarde, de alarmeringsgrenswaarde en de levensbedreigende waarde. De interventiewaarden worden gebruikt om richting te geven aan de bescherming van de bevolking en hulpverleners bij incidenten met gevaarlijke stoffen. 1. Voorlichtingsrichtwaarde. De concentratie van een stof die met grote waarschijnlijkheid door het merendeel van de blootgestelde bevolking hinderlijk wordt waargenomen of waarboven lichte, snel reversibele gezondheidseffecten mogelijk zijn bij een blootstelling van één uur. Vaak is dit de concentratie waarbij blootgestelden beginnen te klagen over het waarnemen van de blootstelling. 2. Alarmeringsgrenswaarde. De concentratie van een stof waarboven irreversibele of andere ernstige gezondheidsschade kan optreden door directe toxische effecten bij een blootstelling van één uur. 3. Levensbedreigende waarde. De concentratie van een stof waarboven mogelijk sterfte of een levensbedreigende aandoening door toxische effecten kan optreden binnen enkele dagen na een blootstelling van één uur. Gezondheidkundige beoordeling Op 7 april 2011 hebben kraanmachinisten van een naburig bedrijf bij werkzaamheden op een hoogte van 55 meter klachten ervaren van geïrriteerde slijmvliezen, bestaande uit prikkelende ogen, neus, luchtwegen en keel. Slachtoffers legden een relatie met een rookwolk uit de schoorsteen van de REC. De klachten verdwenen spontaan toen de kraanmachinisten uit de kraan op 55 meter hoogte afdaalden naar leefniveau. Nadien hebben zich geen gezondheidsklachten voorgedaan bij de kraanmachinisten. Medisch gezien is er sprake van reversibele, milde klachten van irritatie van de luchtwegen welke waarschijnlijk veroorzaakt zijn door blootstelling aan stoffen tijdens een kortdurende periode van verhoogde emissie. Omwonenden van de REC hebben geen klachten gemeld van oog- of luchtwegirritatie. De blootstelling van omwonenden is vele malen lager geweest dan die van de kraanmachinisten. Ten eerste omdat de kraanmachinisten zich op 55 meter hoogte bevonden, ten tweede omdat de afstand tot de REC groter is (900 meter i.p.v. 300 meter). Ervan uitgaande dat bij de kraanmachinisten de blootstelling tot milde, reversibele klachten heeft geleid, kan redelijkerwijs verondersteld worden dat de blootstelling van omwonenden onder het niveau was waarbij reversibele oog- en luchtwegklachten optreden, passend bij een concentratie onder de voorlichtingsrichtwaarde. GGD Fryslan, Postbus 612, 8901 BK Leeuwarden, T , F E info@ggdfryslan.nl, I

5 Geschatte blootstelling Op 7 april 2011 werd voor de volgende stoffen verhoogde emissie vastgesteld: zwaveldioxide (S02), zoutzuur (HCI), stikstofoxiden (NOx) en waterstoffluoride (HF). Dit zijn allen stoffen met een prikkelende werking op de slijmvliezen en oog- en luchtwegklachten zoals irritatie van ogen, neus, luchtwegen en keel. Onderstaande tabel geeft de interventiewaarden voor voorlichting en alarmering van de bevolking. Voorlichtingsrichtwaarde Alarmeringsgrenswaarde Zwaveldioxide (S02) 1 mg/m3 5 mg/m3 Zoutzuur (HCI) 5 mg/m3 50 mg/m3 Stikstofoxiden (NOx) 1 mg/m3 20 mg/m3 Waterstoffluoride (HF) 0,5 mg/m3 20 mg/m3 Op basis van de emissies zijn immissies berekend op voor S02, HCI en NOx (Witteveen & Bos, mei 2011). De berekende immissies overschrijden voor geen van de stoffen de voorlichtingswaarden, niet voor de uurgemiddelde concentraties op verschillende hoogtes (49, 30, 15 en 1,5 meter), noch voor de 15-minuten en 2-minuten gemiddelde concentraties op 49 meter hoogte. Desalniettemin is het aannemelijk dat de klachten van oog- en luchtwegirritatie door de verhoogde emissies zijn veroorzaakt. De voorlichtingsrichtwaarde kan tijdelijk zijn overschreden, de concentraties ter hoogte van kraanmachinisten (op 55 meter) kunnen hoger geweest zijn, of de kraanmachinisten kunnen extra gevoelig zijn geweest voor een van de stoffen, en de blootstelling betrof niet één enkele stof maar een mengsel van stoffen die alle kunnen leiden tot slijmvliesirritatie met oog- en luchtwegklachten. De berekende uurgemiddelde immissies op léefhoogte, 1,5 meter hoogte, liggen meer dan een factor 1000 onder de voorlichtingsrichtwaarde. Dit is consistent met de melding van de kraanmachinisten dat de klachten verdwenen nadat zij uit de kraan naar beneden gekomen waren, en met het ontbreken van gemelde oog- en luchtwegklachten van de omwonenden. Conclusies 1. Het incident op 7 april 2011 heeft tijdelijk geleid tot verhoogde emissie en immissie van prikkelende stoffen (NOx, S02 en HCI) op hoogtes boven de 20 meter. 2. Voor de kraanmachinisten die zich bevonden in de directe omgeving van het bedrijf boven 20 meter hoogte, kan dit geleid hebben tot prikkende ogen en luchtwegen, welke verdwenen na afdaling uit de kraan tot léefhoogte. Er hebben zich geen late gezondheidsklachten voorgedaan. 3. Voor omwonenden op leefniveau heeft het incident niet geleid tot verhoogde blootstelling en hebben zich geen oog- en luchtwegklachten voorgedaan. Aanbevelingen Ter bescherming van de gezondheid van omwonenden en personen die zich op het bedrijventerrein bevinden, inclusief personen met een risico van verhoogde blootstelling door het werken op grote hoogte, doet de GGD de volgende aanbevelingen: Ter informatie en bescherming van de bevolking inclusief werknemers en bezoekers op het bedrijventerrein dient een communicatieprotocol met afspraken over verantwoordelijkheden, handelingen en communicatie tussen het bedrijf als bron voor blootstelling, de provincie als toezichthouder en de gemeente als verantwoordelijke voor de volksgezondheid. In het protocol dient rekening gehouden te worden met verschillende mogelijke scenario's die een risico kunnen vormen voor de volksgezondheid. Ter bescherming van de gezondheid van werknemers van naburige bedrijven bij emissies zoals vergund dient een schatting gemaakt te worden van het gezondheidsrisico. Bij de schatting van de immissies dient rekening gehouden te worden met een 'worst case' scenario wat betreft de verspreiding van stoffen, het risico van verhoogde blootstelling door de locatie van de werknemer (werken op grote hoogte) en korttermijn piekblootstellingen die passen binnen de vergunde dag- en jaargemiddelde waarden. Bronnen Witteveen & Bos. Berekeningen uitgevoerd aan emissie van REC, 11-apr-11. Witteveen & Bos. Indicatieve berekeningen korttermijn model (KTM "Gele Boekje"), 16 mei VROM. Interventiewaarden gevaarlijke stoffen Provincie Fryslan. Emissiedata REC toten met GGD Fryslan, Postbus 612, 8901 BK Leeuwarden, T , F E info@ggdfryslan.nl, I