Co vergisting in Nederland. Agrarische onderneming of Chemische industrie?

Transcriptie

1 Co vergisting in Nederland Agrarische onderneming of Chemische industrie? 1

2 Inhoud Incident met co-vergister in Coevorden Achtergronden en problemen met co-vergisters Aanbevelingen voor toekomst 2

3 INCIDENT 3

4 Reconstructie bewoner Mk: stank en misselijk door H 2 S van vergister Mk overleg AGS Gelderland Mk TS, OvD-B, politie en ambu TS in woonbuurt: geen H 2 S-geur OvD-B bij vergister: affakkelaar werkt nu wel na uur uitval; geen H 2 S-geur: geen bron Ambu: binnen H 2 S-geur en hoofdpijn; buiten beter met politie: ontruiming Mk OvD-B: 10 p onwel inclusief ambu OvD-B: Grip 1 OVD-B in woningen: H 2 S < detectiedrempel 4

5 Reconstructie vervolg 0.00 uur Mk WVD 0.00 OvD-P Mk: bus regelen 0.25 COPI: woningen ventileren; nacontrole met H 2 S-meter en neus; bewoners informeren en teruggeleiden ±1.00 bewoners lopend naar kantine van sporthal 1.15 aankomst bus 2.00 burgemeester vertrekt naar opvang 2.20 terugkeer bewoners per bus 2.46 GRIP 0 5

6 Interpretatie Op het moment van de ontruiming was de bron van de klachten bekend. De stank was op straat al verdwenen. De bron was toen al niet meer actief of dreigend. Het was dus een kortdurende stankgolf met gezondheidsklachten. Luchten was voldoende om de stank uit de huizen te verdrijven. 6

7 knelpunten 1. communicatie 2. informatie 3. kennis 4. beoordeling 5. beeldvorming 7

8 Nazorg Gemeente: diverse bewonersavonden Bewoners: blijvende gezondheidsproblemen al lang stankoverlast bedrijfsvoering onjuist installaties inadequaat pathogenen in digestaat vergunning ontoereikend wens: sluiten bedrijf geen gehoor bij bevoegd gezag geen vertrouwen in Gemeente geen ingrijpen door GGd wens: medisch onderzoek wens: metingen H 2 S 8

9 Blootstellingsonderzoek GGd heeft RIVM gevraagd om mogelijke H 2 S-concentratie tijdens incident te berekenen (weertype D5,7). RIVM: geen gegevens van de bewuste avond over: - vrijgekomen volume biogas - uitstroomsnelheid en -duur - concentratie H 2 S in biogas Uitgangspunt voor modelberekening: vergund max. 300 ppm H 2 S 2 scenario s gekozen: biogas uitstroom 1 g/s; duur 1,5 h; weertype D5,7 totaal falen: 1000 m 3 in 10 ; weertype F1,5 Uitkomsten: realistisch scenario < 0,005 ppm op > 15 m afstand worst case scenario < 0,005 ppm(= geurdrempel) op > m < 0,03 ppm (= VRW) op m < 34 ppm (= AGW) op 10 m 9

10 Metingen Bewoners hebben intussen zelf meetapparaten gekocht. Zij meten waarden van 0 tot enkele ppm en zien dit als argument dat de berekeningen van het RIVM niet kunnen kloppen. ToxiRAE 3- Single Gas Monitor for H2S 10

11 Metingen 2 soortgelijke apparaten voor CO niet stabiel bij 0 tot enkele ppm 11

12 Metingen 3 Van 20/9 12/11 laat de Gemeente metingen doen door TNO. De vergister is intussen stilgelegd. Bewoners hebben nog wel klachten. TNO rapporteert: - 14 H 2 S-buisjes gemiddeld < 0,04 ppb (= detectiegrens) - 1 H 2 S-monitor momentaan meestal 0,16 ppb met max. 2,7 ppb - Toxirae-H 2 S ook gevoelig voor o.a. SO 2 12

13 Gezondheidsonderzoek Gezondheidsenquête zomer 2012 Respons volwassenen 98/136 (en kinderen 11/16) Meer bewoners ervaren een slechtere gezondheid dan een jaar tevoren Veel klachten luchtwegen en ogen Veel klachten bestaan al maanden Veel zorgen over (gevolgen van ) klachten Weinig klachten voorgelegd aan hulpverlener Meeste klachten toegeschreven aan vergister Type onderzoek ongeschikt om causaal verband vast te stellen. 13

14 Gezondheidsonderzoek 2 MMK-spreekuur oktober n = 12 Veel hinder en overbelasting; niet allen bij incident Veel zorgen over toekomst vergister Subjectief niet goed ingelicht/gehoord/beschermd; onmacht Geen vertrouwen in overheid en instanties Veel stress waardoor extra veel klachten Interpretatie Complex gezondheidsprobleem Geur- en slijmvliesklachten passend bij vergister maar met reguliere bedrijfsvoering Type onderzoek ongeschikt om causaal verband vast te stellen. 14

15 Gezondheidsonderzoek 3 Bewoners vragen om meting van thiosulfaat in urine Thiosulfaat is een afbraak-product van H 2 S en is soms bruikbaar als marker in ARBO met hoge blootstelling Maar de uitscheiding is sterk afhankelijk van o.a. voeding Bewoners vermoeden dat langdurige blootstelling aan weinig H 2 S kan leiden tot chronisch vermoeidheidssyndroom c.q. ME. 15

16 Voortgang Regelmatig overleg bewoners met Gemeente en GGd Lente-gezondheidsenquête is bijna af Nieuwe eigenaar wil vergister opstarten Gemeente heeft strengere vergunning opgesteld Meetplan wordt overwogen RIVM vult rapport aan met modelberekeningen uitgaand van (veel) hogere H 2 S-concentraties 16

17 ALGEMENE ACHTERGRONDEN 17

18 co vergisting in Nederland 18

19 Co vergisting 19

20 Calamiteiten Gesloten systeem, maar Lozingen van mest Bezwijken van vergister Biogasemissie door overdrukbeveiliging Door kapotte gasmotor Ontbreken fakkelinstallatie Toevoeging verkeerde co-producten 20

21 Biogas Componenten Methaan (CH 4 ) 55-60% Kooldioxide (CO 2 ) 35-40% Waterdamp Sporen (enkele %) Waterstof Zwavelwaterstof (0,1 3 vol%) Ammoniak Andere zwavelhoudende elementen Veel onduidelijkheden! Maximale hoeveelheden H 2 S Infectieziekterisico s? 21

22 Gevolgen voor de omgeving uitgaande van 1 vol% H 2 S Externe veiligheid (brandbaarheid/lfl): Maximaal 140 meter gemeten vanaf de co-vergister Meest ongunstige incident bij ongunstige weersomstandigheden. Toxiciteit: 1% letaliteit tot 45 meter vanaf de co-vergister (binnen erfgrens, arbeiders!) Stankoverlast: Geurcontour op enkele (vele?) kilometers van bron (volksgezondheid) RIVM, Heezen et al. Veiligheid grootschalige productie van biogas. Verkennend onderzoek risico's externe veiligheid

23 Overige problemen bij co vergisters Geurhinder door op- en overslag co-substraten en mest Licht- en geluidhinder bij affakkelen (onderhoud en storing) Onbekendheid (infectieziekte-)risico s afvalwater en digestaat. 23

24 Knelpunten bij co vergisting VROM-inspectie (2009) Kans op ongevallen in het algemeen te voorkomen/beperken, soms met relatief lichte inspanningen en geringe kosten. Ondernemers en beleidsmakers niet bewust van risico s Toevoeging niet-toegestane co-substraten MPS thesis, Jetty Middelkoop (2012) Onvoldoende inzicht in omvang en aard van ongevallen Risico s moeilijk in te schatten vanwege onduidelijke samenstelling biogas Toenemende bewustwording gevaren bij overheid en ondernemers 24

25 Knelpunten bij co vergisting Vanuit de praktijk Bevoegd gezag: Politiek is positief vanwege duurzaamheid Vaak nieuwe technieken met onvoldoende deskundigheid bij gemeenten Onvoldoende kritisch op locatiekeuze (zichtbaarheid!) Geurhinder in de vergunning: een co-vergister is een gesloten systeem, derhalve zijn geen geurklachten te verwachten Communicatie Voorlichting aan omgeving Dialoog tussen ondernemer en omgeving 25

26 AANBEVELINGEN 26

27 Aanbevelingen Algemeen Onderzoek naar: Chemische samenstelling biogas Pathogenen in biogas en digestaat Opleiding Communicatie Een co-vergister: A. Agrarische onderneming B. Chemische industrie 27

28 EINDE 28