Economische resultaten van de Vlaamse land- en tuinbouw

Transcriptie

1 Rapport Economische resultaten van de Vlaamse land- en tuinbouw Mei 2013 Ellen Maertens, Els Bernaerts, Andy Oeyen en Boris Tacquenier Afdeling Monitoring en Studie Vlaamse overheid Beleidsdomein Landbouw en Visserij

2 Economische resultaten van de Vlaamse land- en tuinbouw Entiteit: Departement Landbouw en Visserij Afdeling: Monitoring en Studie Auteurs: Ellen Maertens, Els Bernaerts, Andy Oeyen en Boris Tacquenier Datum: 30/04/2013

3 COLOFON Samenstelling Entiteit: Departement Landbouw en Visserij Afdeling: Monitoring en Studie Verantwoordelijke uitgever Jules Van Liefferinge, secretaris-generaal Depotnummer D/2013/3241/136 Druk Vlaamse overheid Voor bijkomende exemplaren neemt u contact op met Afdeling Monitoring en Studie Koning Albert II-laan 35 bus Brussel Tel Fax ams@lv.vlaanderen.be Een digitale versie vindt u terug op Vermenigvuldiging en/of overname van gegevens zijn toegestaan mits de bron expliciet vermeld wordt: Maertens E., Bernaerts E., Oeyen A. & Tacquenier B. (2013) Economische resultaten van de Vlaamse land- en tuinbouw , Departement Landbouw en Visserij, Brussel. Graag vernemen we het als u naar dit rapport verwijst in een publicatie. Als u een exemplaar ervan opstuurt, nemen we het op in onze bibliotheek. Wij doen ons best om alle informatie, webpagina's en downloadbare documenten voor iedereen maximaal toegankelijk te maken. Indien u echter toch problemen ondervindt om bepaalde gegevens te raadplegen, willen wij u hierbij graag helpen. U kunt steeds contact met ons opnemen.

4 INHOUD VOORWOORD... 1 INLEIDING DE AKKERBOUWSECTOR STRUCTURELE KENMERKEN RENTABILITEIT Bedrijfstak wintertarwe Rentabiliteit Actuele ontwikkelingen Bedrijfstak aardappelen Rentabiliteit Actuele ontwikkelingen Bedrijfstak suikerbieten Rentabiliteit Actuele ontwikkelingen Bedrijfsresultaten Opbrengsten Kosten Inkomen en kapitaal DE MELKVEESECTOR STRUCTURELE KENMERKEN RENTABILITEIT Bedrijfstak melkvee en voedergewassen Rentabiliteit Actuele ontwikkelingen Bedrijfsresultaten Opbrengsten Kosten Inkomen en kapitaal DE RUNDVLEESSECTOR STRUCTURELE KENMERKEN RENTABILITEIT Bedrijfstak vleesvee en voedergewassen Rentabiliteit Actuele ontwikkelingen Bedrijfsresultaten Opbrengsten Kosten Inkomen en kapitaal... 33

5 4 DE VARKENSSECTOR STRUCTURELE KENMERKEN RENTABILITEIT Bedrijfstak vermeerdering Rentabiliteit Actuele ontwikkelingen Bedrijfstak vetmesting Rentabiliteit Actuele ontwikkelingen Bedrijfsresultaten Opbrengsten Kosten Inkomen en kapitaal DE GROENTE- EN AARDBEIENSECTOR STRUCTURELE KENMERKEN RENTABILITEIT Rentabiliteit glasgroenten Bedrijfstak tomaten onder glas Bedrijfstak sla onder glas Bedrijfstak aardbeien onder glas Bedrijfsresultaten Rentabiliteit gespecialiseerde opengrondsgroenten Bedrijfstak prei in volle grond Bedrijfstak bloemkolen in volle grond Bedrijfstak aardbeien in openlucht Bedrijfstak witloofwortelteelt en witloofforcerie Bedrijfsresultaten DE FRUITSECTOR IN OPENLUCHT STRUCTURELE KENMERKEN RENTABILITEIT Bedrijfstak appelen en bedrijfstak peren Rentabiliteit Actuele ontwikkelingen Bedrijfsresultaten Opbrengsten Kosten Inkomen en kapitaal DE LAND- EN TUINBOUWSECTOR EINDPRODUCTIEWAARDE Veeteelt Tuinbouw Akkerbouw INTERMEDIAIR VERBRUIK... 82

6 4 NETTO TOEGEVOEGDE WAARDE FIGUREN TABELLEN BIJLAGEN METHODOLOGISCHE TOELICHTING DEFINITIES INDICATOREN TOELICHTING FIGUREN DEFINITIES EN CONCEPTEN VAN DE PRODUCTIEREKENING AFKORTINGEN

7 VOORWOORD De studie werd uitgevoerd door de afdeling Monitoring en Studie van het Departement Landbouw & Visserij. De studie heeft tot doel een analyse te maken van verschillende sectoren van land- en tuinbouw tot het jaar Daarnaast is getracht om de actuele economische ontwikkeling in 2012 in kaart te brengen voor de belangrijkste bedrijfstakken. Tot slot is aan de hand van de productierekening tot 2012 een beeld geschetst van het economisch resultaat van de gehele Vlaamse land- en tuinbouw. Graag een dank-je-wel aan alle collega s voor hun waardevolle feedback en antwoorden op de vele vragen. 1

8 INLEIDING De afdeling Monitoring en Studie rapporteert jaarlijks over de bedrijfsuitkomsten in de land- en tuinbouw en over de inkomensontwikkeling van de gehele land- en tuinbouw. De hoofdstukken 1 tot en met 7 geven inzicht in de structurele en technisch-economische situatie van de belangrijkste bedrijfstypes. Achtereenvolgens komen de volgende sectoren aan bod: akkerbouw, melkvee, rundvlees, varkens, groenten en aardbeien en fruitteelt. Bij elke sector worden naast de bedrijfsgegevens ook een aantal bedrijfstakken besproken. Het doel van het rapport is een globaal overzicht te geven van de economische situatie van verschillende sectoren in Vlaanderen. Voor meer gedetailleerde rentabiliteitsanalyses van bepaalde sectoren kunnen andere rapporten van de afdeling Monitoring en Studie geraadpleegd worden. De lezer moet er zich ook van bewust zijn dat de weergegeven cijfers op bedrijfs(tak)niveau gemiddeldes zijn en er sterke verschillen kunnen zijn tussen individuele bedrijven. De FOD Economie, Algemene Directie Statistiek en Economische Informatie, verzamelt data met betrekking tot de structurele kenmerken van de Vlaamse land- en tuinbouw. Hieromtrent dient er opgemerkt te worden dat er een nieuwe methode voor dataverzameling wordt gehanteerd vanaf Dit is merkbaar in de structurele kenmerken van de meeste sectoren en in het bijzonder bij de teelten onder glas. Omdat de structurele kenmerken van de glassierteelt danig veranderd zijn, wordt deze sector niet opgenomen in dit rapport. De resultaten voor de rentabiliteit berusten op de verwerking van de boekhoudgegevens van 760 Vlaamse land- en tuinbouwbedrijven, die deel uitmaken van het Landbouwmonitoringsnetwerk (LMN). De gegevens verzameld in het kader van het LMN worden geëxtrapoleerd naar de gehele Vlaamse landbouwsituatie. Door deze extrapolatie zijn de cijfers indicatoren voor de toestand van de Vlaamse land- en tuinbouw met beroepsmatig karakter. Voor de analyse van de bedrijfsresultaten worden enkel gespecialiseerde bedrijven in rekening gebracht, terwijl voor de analyse van de bedrijfstakken alle bedrijven met een nader gespecificeerde omvang van de desbetreffende bedrijfstak beschouwd worden (uitgezonderd voor de bedrijfstak vleesvee en voedergewassen). Daarnaast is getracht om de actuele economische ontwikkeling in 2012 in kaart te brengen voor de belangrijkste bedrijfstakken. Voor een overzicht van de volledige land- en tuinbouwsector wordt verwezen naar hoofdstuk 8. De productierekening beoogt een raming van het globale inkomen van de land- en tuinbouw en heeft betrekking op gans de verkoopsactieve land- en tuinbouw. Meer toelichting bij de methodologie vindt u in bijlage. Daarin worden de verschillende gebruikte indicatoren toegelicht en wordt de methode van de extrapolatie uitgelegd. 2

9 oppervlakte (%) oppervlakte/bedrijf (ha) 1. DE AKKERBOUWSECTOR 1 STRUCTURELE KENMERKEN In 2011 zijn er gespecialiseerde akkerbouwbedrijven in Vlaanderen (Tabel 1). Het aantal bedrijven schommelde licht tijdens de voorbije jaren. In 2011 is er een stijging met 8% maar dit is waarschijnlijk mede te wijten aan de gewijzigde dataverzamelingsmethode (zie inleiding). De gespecialiseerde akkerbouwbedrijven maken 11% uit van alle beroepsbedrijven uit Vlaanderen. De gemiddelde oppervlakte cultuurgrond per akkerbouwbedrijf is licht gestegen tot 44,5 ha in Het aandeel akkerbouwgrond bedraagt 77%, wat iets hoger is dan de voorgaande jaren. 15% van het areaal wordt ingenomen door gras en voedergewassen. In totaal betelen de gespecialiseerde akkerbouwbedrijven 33% van het akkerbouwareaal in Vlaanderen. Tabel 1. Structuur van de gespecialiseerde akkerbouwsector, jaar * aantal bedrijven oppervlakte akkerbouw per bedrijf (ha) 29,0 30,2 30,5 30,8 30,7 34,4 waarvan granen (%) 51,9% 53,0% 59,5% 55,5% 54,5% 52,5% aardappelen (%) 20,6% 20,6% 19,7% 22,5% 24,8% 22,6% suikerbieten(%) 16,9% 16,7% 12,6% 12,8% 11,9% 10,2% oppervlakte cultuurgrond per bedrijf (ha) 40,5 41,8 43,4 44,0 43,8 44,5 * nieuwe dataverzamelingsmethode FOD Economie - Algemene Directie Statistiek en Economische Informatie vanaf 2011 (zie inleiding) op basis van FOD Economie - Algemene Directie Statistiek en Economische Informatie Figuur 1. Verdeling van de akkerbouwbedrijven volgens oppervlakte akkerland, oppervlakte (%) oppervlakte/bedrijf (ha) 0, aantal bedrijven (%) 10 1 Volle lijn: Lorenz-curve met op de horizontale as het aantal bedrijven gesorteerd op oppervlakte akkerland en op de linker verticale y-as het cumulatief percentage van de oppervlakte. Stippellijn: oppervlakte/bedrijf in ha (rechter y-as). (zie bijlage 3) op basis van FOD Economie - Algemene Directie Statistiek en Economische Informatie 3

10 Het totale Vlaamse akkerbouwareaal van de gespecialiseerde akkerbouwbedrijven vertoont een stijgende trend tot ha in Het laatste jaar is er een opmerkelijke stijging van 8%, cfr. de stijging van het aantal bedrijven. Het graanareaal en het areaal aardappelen vertonen de voorbije periode een stijgende trend, terwijl het areaal suikerbieten ten gevolge van beleidswijzigingen afgenomen is. Meer dan de helft van de totale oppervlakte akkerbouwgrond wordt ingenomen door granen (53% in 2011). Granen, aardappelen en suikerbieten samen gebruiken 85% van de akkerbouwgrond van gespecialiseerde akkerbouwbedrijven. Uit figuur 1 blijkt dat de helft van alle bedrijven op een oppervlakte teelt die groter is dan 22 ha. De 18 % grootste bedrijven betelen de helft van het totale akkerbouwareaal. 42% van de gespecialiseerde akkerbouwbedrijven heeft een oppervlakte tussen ha. 2 RENTABILITEIT Voor de analyse van specifieke bedrijfstakken worden alle bedrijven uit het LMN met de desbetreffende akkerbouwteelten in rekening gebracht. Het aantal bedrijven dat in de analyses gebruikt wordt, is dus afhankelijk van het aantal telers in de steekproef met de besproken teelt. De resultaten van de bedrijven worden geëxtrapoleerd met een wegingsmethode (zie bijlage 1). 2.1 Bedrijfstak wintertarwe Rentabiliteit De gegevens voor de bedrijfstak wintertarwe zijn gebaseerd op cijfers van meer dan 200 bedrijven uit het LMN met meer dan 1 ha wintertarwe. Uit tabel 2 blijkt dat de opbrengstcijfers tussen 2006 tot 2011 schommelen. In 2011 is de korrelopbrengst met kg/ha 3% lager dan in het voorgaande jaar door de droogte in het voorjaar 2011 en de ongunstige oogstomstandigheden. De oogst verliep langzaam vanwege het aanhoudende natte weer. Een deel van het graan bleef lang op het veld staan zodat ook de kwaliteit tegenviel. Ten opzichte van de hoge graanprijs in 2010 is er een daling van 8% tot 20,7 euro/100 kg. De combinatie van een economische malaise en een betere beschikbaarheid van graan wereldwijd zorgden voor een lichte prijsdruk op de internationale graanmarkt. De graanprijsdaling en de lagere korrelopbrengsten liggen aan de basis van een vermindering van de totale opbrengsten van de bedrijfstak wintertarwe. In 2011 bedraagt de totale monetaire opbrengst euro per ha. Dit is 8% lager dan in het uitzonderlijke jaar 2010, maar het is wel de op een na grootste opbrengst in de voorbije zes jaar. De totale variabele kosten per ha voor wintertarwe zijn in 2011 met 11% gestegen ten opzichte van het voorgaande jaar. Vooral de kosten aan meststoffen (+34%) en zaad (+30%) zijn fors toegenomen tegenover Hierbij dient opgemerkt te worden dat de zaadkosten in 2010 laag waren. Figuur 2 geeft een overzicht van de verdeling van de variabele kosten per ha voor wintertarwe in Hieruit blijkt dat meststoffen en bestrijdingsmiddelen meer dan de helft van de variabele kosten innemen. Tabel 2. Evolutie van de opbrengstcijfers van wintertarwe, jaar * korrelopbrengst (kg/ha) prijs (euro/100kg korrel) 14,31 23,54 14,19 12,23 22,46 20,65 totale opbrengst (euro/ha) korrelopbrengst (euro/ha) variabele kosten (euro/ha) bruto saldo (euro/ha) * voorlopige cijfers en nieuwe dataverzamelingsmethode FOD Economie - Algemene Directie Statistiek en Economische Informatie vanaf 2011 (zie inleiding) 4

11 aandeel bedrijven (%) Als gevolg van de lagere monetaire opbrengst en de hogere kosten kent het bruto saldo een daling van 16% t.o.v. het recordjaar 2010 maar blijft het hoog in vergelijking met de voorgaande 5 jaren. In figuur 3 wordt de spreiding van het bruto saldo van wintertarwe weergegeven. Voor 70% van de bedrijven ligt het bruto saldo van wintertarwe tussen 800 en euro per ha en voor 14% van de bedrijven is het hoger dan euro/ha. Figuur 2. Verdeling van de variabele kosten per ha wintertarwe, 2011(voorlopige cijfers) energie 6% overige 1% zaad en pootgoed 15% werk door derden 23% meststoffen 25% bestrijdingsmiddelen 30% Figuur 3. Spreiding bruto saldo per hectare wintertarwe (euro/ha), 2011 (voorlopige cijfers) 14,0% 12,0% 10,0% 8,0% 6,0% 4,0% 2,0% 0,0% bruto saldo per ha wintertarwe (euro/ha) 5

12 2.1.2 Actuele ontwikkelingen De kilogramopbrengst per ha voor de oogst 2012 is gemiddeld kleiner dan het voorgaande seizoen door het wisselvallige weer in juni en juli (figuur 4). Volgens de eerste gegevens van FOD Economie zouden de stroopbrengsten wel gevoelig hoger liggen. Figuur 4: Evolutie van de opbrengst per ha wintertarwe, België, 100 kg/ha, * korrel stro *: raming Bron: FOD Economie - Algemene Directie Statistiek en Economische Informatie Wat de tarweprijs betreft, wordt in figuur 5 de evolutie van de afgelopen seizoenen en maanden weergegeven. Hieruit blijkt dat de prijzen van het huidig seizoen tot februari gemiddeld hoger zijn dan voorgaand seizoen, wat te wijten is aan een krappe wereldgraanbalans. De Internationale Graanraad raamt de eindstock voor tarwe 2012/13 op wereldniveau 10% lager dan in 2011/12. Aan de basis ligt de 4% lagere wereldtarwe-oogst. Figuur 5: Evolutie van de prijs van voedertarwe, euro/100kg, 2006/ / / / op basis van Synagra Op de stromarkt is er wel een prijsdaling na de zeer hoge prijzen van vorig seizoen. Door de hogere kilogramopbrengst per ha is er meer stro beschikbaar dan in 2011/12. Van augustus 2012 tot februari 2013 zijn de prijzen gemiddeld meer dan 30% lager ten opzichte van dezelfde periode vorig seizoen. 6

13 De graanprijsverhoging compenseert de opbrengstdaling per ha zodat de totale monetaire opbrengsten van de bedrijfstak wintertarwe stijgt. De opbrengsten 2012 worden geraamd op euro per ha of een stijging met 19% ten opzichte van Figuur 6: Evolutie van de prijs van een aantal productiemiddelen, index 2005=100, jan/12 feb/12 mrt/12 apr/12 mei/12 jun/12 jul/12 aug/12sep/12 okt/12 nov/12 dec/12 energie bestrijdingsmiddelen meststoffen Bron: FOD Economie, FOD Economie - Algemene Directie Statistiek en Economische Informatie De variabele kosten zijn in 2012 opnieuw iets hoger. De totale variabele kost wordt geraamd op 741 euro per ha of een kostenstijging met 4%. In figuur 6 wordt de prijsevolutie van een aantal productiemiddelen weergegeven. Opvallend is de sterke stijging van de kosten voor energie. Deze kost weegt echter minder door in de totale kostprijs. De stijging van de opbrengsten en de kosten resulteert globaal in een sterke stijging van het bruto saldo (+28%) tot euro per ha. Hiermee ligt het bruto saldo iets boven het niveau van 2010 (figuur 7). Figuur 7: Evolutie van de totale opbrengsten, variabele kosten en bruto saldo van de bedrijfstak wintertarwe, euro per ha, * totale opbrengsten variabele kosten bruto saldo *: raming 7

14 2.2 Bedrijfstak aardappelen Rentabiliteit De rentabiliteitscijfers voor de bedrijfstak bewaaraardappelen zijn gebaseerd op gegevens van meer dan 100 aardappeltelers uit het LMN met meer dan 1 ha aardappelen en zijn weergeven in tabel 3. Het rendement (kg/ha) is in % hoger dan het jaar voordien en bereikt zo een niveau dat iets boven het gemiddelde ligt van de vijf voorafgaande jaren. Er zijn over het algemeen minder knollen gevormd per plant door de droogte in april en mei, maar de aardappelen zijn groter, waardoor de hectareopbrengst hoger is dan vorig jaar. Bepaalde partijen hadden echter te kampen met bewaarproblemen. De gemiddelde prijs voor bewaaraardappelen is in 2011 de helft lager dan in 2010 en komt daarmee op het laagste prijsniveau sinds Niet alleen in België was er een productietoename, maar ook in de ons omringende landen, met als gevolg een sterke druk op de vrije marktprijzen. De prijs op de vrije markt bereikte een extreem laag niveau. Veel telers dekken zich echter in tegen deze prijsschommelingen via contractteelt. Verder is de ontvangen prijs ook afhankelijk van de kwaliteit en de variëteit van de verkochte aardappelen. Tabel 3. Evolutie van de opbrengstcijfers van bewaaraardappelen, jaar * rendement (kg/ha) prijs (euro/100kg) 15,90 10,12 10,03 9,41 14,92 6,89 totale opbrengst (euro/ha) variabele kosten (euro/ha) bruto saldo (euro/ha) * voorlopige cijfers en nieuwe dataverzamelingsmethode FOD Economie - Algemene Directie Statistiek en Economische Informatie vanaf 2011 (zie inleiding) Figuur 8 geeft een verdeling van de variabele kosten. Het aandeel van de kosten voor zaad en pootgoed is in 2011 het grootst (33%) en vervolgens dat van de kosten voor bestrijdingsmiddelen (28%). De totale variabele kosten zijn in 2011 gestegen met 4%. De kosten stegen sterk voor pootgoed (+16%) en energie (+13%). De prijsdaling weegt zwaar door op de monetaire opbrengsten van de bedrijfstak bewaaraardappelen. In 2011 is de monetaire opbrengst per ha voor aardappelen met 48% gedaald t.o.v terwijl de variabele kosten gestegen zijn. Bijgevolg duikt het bruto saldo naar beneden (-76%) en bereikt het een absoluut dieptepunt. Uit figuur 9 blijkt dat er in 2011 een grote spreiding is van het bruto saldo van bewaaraardappelen tussen de bedrijven. De helft van de bedrijven heeft een positief bruto saldo van bewaaraardappelen. 8

15 aandeel bedrijven (%) Figuur 8. Verdeling van de variabele kosten per ha bewaaraardappelen, 2011 (voorlopige cijfers) energie 7% overige 1% werk door derden 15% zaad en pootgoed 33% bestrijdingsmiddelen 28% meststoffen 14% Figuur 9. Spreiding bruto saldo bewaaraardappelen (euro/ha), 2011 (voorlopige cijfers) 16,0% 14,0% 12,0% 10,0% 8,0% 6,0% 4,0% 2,0% 0,0% bruto saldo per ha aardappelen (euro/ha) 9

16 2.2.2 Actuele ontwikkelingen De opbrengst van bewaaraardappelen per ha is in 2012 veel lager dan het hoge opbrengstcijfer in 2011 (figuur 10). De aardappelcampagne 2012 verliep moeilijk door de slechte weersomstandigheden: overvloedige neerslag in april, juni, juli en het najaar en te droog in augustus. Figuur 10: Evolutie van de opbrengst per ha bewaaraardappelen, België, ton/ha, * *: raming Bron: FOD Economie - Algemene Directie Statistiek en Economische Informatie Naast een lagere productie per ha is ook het areaal kleiner, wat resulteert in een uitzonderlijk lage totale Belgische aardappelproductie. Niet alleen in België, maar ook op Europees niveau was de totale productie kleiner dan gemiddeld. De prijs op de vrije markt bereikte hierdoor een uitzonderlijk hoog niveau, na een seizoen met zeer slechte prijzen (figuur 11). De prijs is echter sterk afhankelijk van teler tot teler. Veel telers dekken zich in tegen de prijsschommelingen op de vrije markt via contractteelt. De contractprijzen liggen in 2012/13 veel lager dan op de vrije markt. Verder is de ontvangen prijs ook afhankelijk van de kwaliteit, het tijdstip van verkoop en de variëteit van de verkochte aardappelen. Figuur 11: Evolutie van de prijs van aardappelen, euro/100kg, 2006/ / / / / / / / / /12 aug sep okt nov dec jan feb maa 10

17 De prijsstijging heeft een positieve invloed op de financiële opbrengsten van de bedrijfstak bewaaraardappelen. Deze zouden stijgen tot euro of een verdubbeling ten opzichte van het slechte cijfer van De directe kosten voor de bewaaraardappelen worden geraamd op euro of een toename met 6% ten opzichte van Vooral de kosten voor bestrijdingsmiddelen en energie zitten in de lift. De hoge opbrengsten en de minder sterk gestegen kosten zorgen voor een sterke verbetering van het bruto saldo, na het uitzonderlijk slechte cijfer van Het saldo wordt geraamd op euro (figuur 12). Dit is echter een zeer voorzichtige eerste raming. De bedrijfsverschillen zijn immers groot. Figuur 12: Evolutie van de totale opbrengsten, variabele kosten en bruto saldo van de bedrijfstak bewaaraardappelen, euro per ha, * totale opbrengst variabele kosten bruto saldo *: raming 11

18 2.3 Bedrijfstak suikerbieten Rentabiliteit De rentabiliteitscijfers voor de bedrijfstak suikerbieten zijn gebaseerd op gegevens van meer dan 180 bietplanters uit het LMN met meer dan 1 ha suikerbieten. De bietenopbrengst per hectare is in 2011 uitzonderlijk goed. De bieten konden zeer vroeg gezaaid worden. Nadien volgde een extreem droge periode waardoor de wortel van de plant zeer diep in de grond naar water ging zoeken. Samen met de regen in de zomer zorgde dit voor erg lange en dikke wortelen. De bietenproductie heeft daardoor een recordhoogte bereikt van ongeveer 82 ton per ha. Ook het suikergehalte is hoger dan in 2010, maar niet uitzonderlijk (tabel 4). De gemiddelde prijs van 4,54 euro per 100 kg suikerbieten in 2011 is uitzonderlijk hoog. Voor quotumbieten geldt, net zoals in vorige campagne, een minimumprijs van 2,63 euro per 100 kg bieten aan 16%. De uiteindelijk betaalde prijs aan de teler is afhankelijk van het suikergehalte van de geleverde bieten. Een toeslag is verschuldigd wanneer het suikergehalte meer dan 16% bedraagt, terwijl een afhouding in mindering wordt gebracht wanneer het suikergehalte lager is. Bovendien wordt de verkregen prijs ook beïnvloed door de verhouding bieten binnen en bieten quotum. De overschotsuiker werd tegen een vrij interessante verkoopprijs gevaloriseerd omwille van een herklassering en verkoop op een krappe wereldmarkt. Tabel 4. Evolutie van de opbrengstcijfers van suikerbieten, jaar * Rendement suikerbieten (kg/ha) suikergehalte (%) 16,46 17,22 17,86 18,60 17,04 17,49 prijs suikerbiet (euro/100kg) 3,28 3,17 3,38 3,25 3,20 4,54 totale opbrengst (euro/ha) variabele kosten (euro/ha) bruto saldo (euro/ha) * voorlopige cijfers en nieuwe dataverzamelingsmethode FOD Economie - Algemene Directie Statistiek en Economische Informatie vanaf 2011 (zie inleiding) Door een sterke prijsstijging en het erg hoge rendement (kg/ha) zijn de monetaire opbrengsten per ha met meer dan de helft gestegen ten opzichte van De variabele kosten bedragen euro per ha in 2011, wat een lichte stijging is tegenover Het loonwerk is de belangrijkste operationele kost (30%), gevolgd door de kosten voor bestrijdingsmiddelen (22%) en bietenzaad (18%). Samen zijn deze 3 goed voor 70% van de totale variabele kosten (figuur 13). De kosten voor energie (+22%) en voor bestrijdingsmiddelen (+19%) zijn hoger dan in Figuur 13. Verdeling van de variabele kosten per ha suikerbieten, 2011 (voorlopige cijfers) energie 8% overige 8% zaad en pootgoed 18% werk door derden 30% meststoffen 14% bestrijdingsmiddelen 22% 12

19 ton/ha % aandeel bedrijven (%) Het bruto saldo is meer dan verdubbeld. Figuur 14 geeft de spreiding van het bruto saldo per ha van suikerbieten weer. Voor 60% van de bedrijven ligt het bruto saldo van suikerbieten tussen en euro per ha. Het bruto saldo van suikerbieten is hoger dan euro per ha voor 35% van de bedrijven. Figuur 14. Spreiding bruto saldo suikerbieten (euro/ha), 2011 (voorlopige cijfers) 18,0% 16,0% 14,0% 12,0% 10,0% 8,0% 6,0% 4,0% 2,0% 0,0% bruto saldo per ha suikerbieten (euro/ha) Actuele ontwikkelingen De bietenopbrengst per ha is in 2012 lager dan het uitstekende resultaat van 2011 (figuur 15). De bietenproductie per ha bedraagt ongeveer 72 ton per ha of 11% lager dan in Met ongeveer 18%, bereikt het suikergehalte de op één na hoogste waarde van de afgelopen 8 jaar. Figuur 15: Evolutie van de opbrengst suikerbieten, België, , , , * 15,5 suikerbieten suikergehalte *: voorlopig Bron: CBB 13

20 Dit resulteerde in een productie van gemiddeld 13,06 ton gepolariseerd suiker per ha (figuur 16). Dit is 10% lager dan de topproductie in 2011, maar de suikerproductie bekleedt hiermee de 3de positie van de afgelopen 8 jaar. Figuur 16: Evolutie van de suikeropbrengst per ha, België, * *: voorlopig Bron: CBB Wat de prijs betreft, geldt voor quotumbieten, net zoals in vorige campagne, een minimumprijs van 26,3 euro per ton bieten aan 16%. De uiteindelijk betaalde prijs aan de teler is o.a. afhankelijk van de meerprijs die gerealiseerd wordt bij de verkoop van de suiker, het suikergehalte van de geleverde bieten en de verhouding bieten binnen en buiten quotum. Terwijl eind 2012 en begin 2013 op de wereldmarkt de suikerprijs gevoelig gedaald is door een overschot op de wereldmarkt, is de prijs op de Europese markt hoog. 2.4 Bedrijfsresultaten Voor de analyse van de bedrijfsresultaten werden enkel de gespecialiseerde akkerbouwbedrijven uit het LMN weerhouden om de invloed van andere bedrijfstakken te minimaliseren. De resultaten werden geëxtrapoleerd volgens een wegingsmethode (zie bijlage 1). De analyse van de monetaire bedrijfsresultaten is gebaseerd op de boekhoudkundige resultaten van 55 bedrijven, met gemiddeld 47,68 ha cultuurgrond in Een bedrijf telt gemiddeld 1,28 voltijdse arbeidskrachten, bijna allemaal familiale (tabel 5) Opbrengsten In figuur 17 wordt de structuur van de monetaire opbrengsten weergegeven. Hieruit blijkt dat veel gespecialiseerde akkerbouwbedrijven naast de akkerbouwteelten ook nog andere activiteiten uitoefenen. De opbrengsten uit marktbare gewassen maken in % uit van de totale opbrengsten in euro. De ontvangen premies zijn goed voor 14% van de totale opbrengsten. De totale monetaire opbrengsten zijn in 2011 met 8% gestegen t.o.v (tabel 5). De opbrengsten voor marktbare akkerbouwgewassen (0,2%) zijn nauwelijks veranderd. De opbrengsten voor suikerbieten zijn toegenomen terwijl de opbrengsten voor wintertarwe en aardappelen gedaald zijn. Daarnaast zijn de premies (- 1%) stabiel gebleven en zijn de opbrengsten voor rundvee- en voedergewassen (-19%) afgenomen. 14

21 Figuur 17. Structuur van de monetaire opbrengsten voor de gespecialiseerde akkerbouwbedrijven, 2011 (voorlopige cijfers) premies 14% overige opbrengsten 23% marktbare akkerbouwgewassen 61% rundvee en voedergewassen 2% Kosten De totale kosten zijn in 2011 met 8 % gestegen t.o.v Dit komt voornamelijk omdat de kosten voor zaad en pootgoed, aangekochte veevoeders en meststoffen gestegen zijn (tabel 5). Figuur 18 geeft de structuur weer van de totale kosten voor de gespecialiseerde akkerbouwbedrijven. De vergoeding voor de eigen arbeid neemt meer dan een kwart van de kosten in, gevolgd door de kosten voor grond- en gebouwkapitaal (17%) en de werktuigkosten (15%). Figuur 18. Structuur van de totale kosten voor de gespecialiseerde akkerbouwbedrijven, 2011 (voorlopige cijfers) eigen arbeid 27% zaad en pootgoed 8% meststoffen 6% bestrijdingsmiddelen 8% overige vaste kosten 0% grond- en gebouwkapitaal 18% werktuigkosten 15% energie 4% seizoensarbeid + werk door derden 8% overige variabele kosten 6% 15

22 aandeel bedrijven (%) Inkomen en kapitaal Tabel 5 geeft de gemiddelde bedrijfsresultaten van de gespecialiseerde akkerbouwbedrijven. De hogere variabele en vaste kosten (exclusief eigen arbeid) in 2011 t.o.v. het jaar voordien worden niet gecompenseerd door de gestegen monetaire opbrengsten. Dit resulteert in een daling van het familiaal arbeidsinkomen per bedrijf met 16% tot euro. Ook het familiaal arbeidsinkomen per FAK is gedaald tot euro. Het bedrijfsinkomen per FAK is verminderd tot euro. Het netto bedrijfsresultaat, inclusief vergoeding voor eigen arbeid, duikt opnieuw onder nul na een positief resultaat in Figuur 19 geeft de spreiding weer van het netto bedrijfsresultaat van de gespecialiseerde akkerbouwbedrijven. Ongeveer de helft van de bedrijven (51%) heeft een positief bedrijfsresultaat. 37% van de bedrijven heeft een bedrijfsresultaat tussen 0 euro en euro. Het eigen vermogen en het vreemd vermogen zijn respectievelijk 7% en 8% gestegen. De solvabiliteit, de verhouding tussen het eigen vermogen en het totaal vermogen, blijft bijgevolg nagenoeg constant en bedraagt op het eind van het boekjaar %. Figuur 19. Spreiding van het netto bedrijfsresultaat van gespecialiseerde akkerbouwbedrijven (euro/bedrijf), 2011 (voorlopige cijfers) 30,0% 25,0% 20,0% 15,0% 10,0% 5,0% 0,0% netto bedrijfsresultaat (euro/bedrijf) 16

23 Tabel 5. Bedrijfsresultaten van de gespecialiseerde akkerbouwbedrijven, bedragen in euro, jaar * oppervlakte cultuurgrond (ha) 45,23 45,67 47,98 45,48 45,60 47,68 aantal VAK 1,30 1,31 1,35 1,41 1,31 1,28 aantal FAK 1,24 1,26 1,32 1,35 1,28 1,22 opbrengsten per bedrijf (1) marktbare akkerbouwgewassen aardappelen wintertarwe suikerbieten rundvee en voedergewassen overige opbrengsten premies kosten per bedrijf (excl. eigen arbeid) variabele kosten per bedrijf (2) zaad en pootgoed meststoffen bestrijdingsmiddelen energie seizoensarbeid + werk door derden overige variabele kosten vaste kosten per bedrijf (excl. eigen arbeid) (3) werktuigkosten grond- en gebouwkapitaal overige vaste kosten bruto saldo (4)=(1)-(2) familiaal arbeidsinkomen (5)=(4)-(3) eigen arbeid (6) nettobedrijfsresultaat (7)=(5)-(6) familiaal arbeidsinkomen per FAK bedrijfsinkomen bedrijfsinkomen per FAK eigen vermogen einde boekjaar vreemd vermogen einde boekjaar solvabiliteit einde boekjaar 77% 78% 79% 80% 81% 81% *voorlopige cijfers 17

24 melkkoeien (%) aantal melkkoeien/bedrijf 2. DE MELKVEESECTOR 1 STRUCTURELE KENMERKEN Het aantal gespecialiseerde melkveebedrijven in Vlaanderen is sedert 2006 met een vijfde gedaald tot in 2011 (tabel 6). De grote daling het laatste jaar is waarschijnlijk mede te wijten aan de gewijzigde dataverzamelingsmethode (zie inleiding). Het aantal melkkoeien per bedrijf en het beteelde areaal per bedrijf zijn in de periode gestegen met respectievelijk 28% en 18%. Deze trends duiden op een toenemende schaalvergroting van de melkveesector. De gespecialiseerde melkveebedrijven betelen 22% van de cultuurgrond in Vlaanderen. Een gespecialiseerd melkveebedrijf in Vlaanderen telt gemiddeld 61 melkkoeien in De cultuurgrond bedraagt gemiddeld 41,2 ha en bestaat voor 87% uit grasland en voedergewassen. Tabel 6. Structuur van de gespecialiseerde melkveesector, jaar * aantal bedrijven aantal melkkoeien per bedrijf cultuurgrond per bedrijf (ha) 34,9 36,9 38,2 39,6 41,3 41,2 grasland en voedergewassen per bedrijf (ha) 28,8 30,5 32,1 33,6 35,1 35,7 * nieuwe dataverzamelingsmethode FOD Economie - Algemene Directie Statistiek en Economische Informatie vanaf 2011 (zie inleiding) op basis van FOD Economie - Algemene Directie Statistiek en Economische Informatie Volgens figuur 20 zijn er grote structurele verschillen waar te nemen tussen de bedrijven. De helft van de gespecialiseerde melkveebedrijven heeft meer dan 53 melkkoeien. Die bedrijven houden 72% van het totaal aantal melkkoeien. De 38% grootste bedrijven bezitten de helft van de melkveestapel van gespecialiseerde melkveebedrijven. Figuur 20. Verdeling van de gespecialiseerde melkveebedrijven volgens aantal melkkoeien, melkkoeien (%) aantal melkkoeien/bedrijf aantal bedrijven (%) Volle lijn: Lorenz-curve met op de x-as het aantal bedrijven gesorteerd op aantal melkkoeien en op de linker y-as het cumulatief percentage van het aantal melkkoeien. Stippellijn: Aantal melkkoeien per bedrijf (rechter y-as). (zie bijlage 3) op basis van FOD Economie - Algemene Directie Statistiek en Economische Informatie 18

25 2 RENTABILITEIT 2.1 Bedrijfstak melkvee en voedergewassen Rentabiliteit Voor de analyse van de bedrijfstak melkvee en voedergewassen worden alle bedrijven uit het LMN met meer dan 10 melkkoeien in rekening gebracht. Het zijn 250 bedrijven. geëxtrapoleerd met een wegingsmethode (zie bijlage 1). De resultaten van die bedrijven worden De melkproductie per koe blijft stijgen tot l in Het aantal melkkoeien per bedrijf nam toe tot 2010 maar daalt daarna lichtjes tot 50 koeien in Als resultaat hiervan steeg de melkproductie per bedrijf tot 2010 om vervolgens met 2% te verminderen tot l in Door een goede vraag op de internationale zuivelmarkt, is de opbrengst per 100 l melkproducten in % hoger dan in Die prijsstijgingen hebben een positieve invloed op de totale opbrengsten van de bedrijfstak melkvee en voedergewassen. Die bedragen in ,84 euro per 100 liter melk. Dit is 8% hoger dan in 2010, maar onder het niveau van het uitstekende zuiveljaar In 2011 zijn echter ook de variabele kosten gestegen tot een recordbedrag van 18,91 euro per 100 l melk. Die kosten zijn inclusief de kosten aan het jongvee en de voedergewassen. De toename met 13% ten opzichte van 2010 is voornamelijk te wijten aan een stijging van de voederkosten. Ook de prijzen voor energie zijn sterk gestegen, maar die kosten wegen minder door (figuur 21). De stijging van de opbrengsten worden dus deels opgeslokt door de toename van de variabele kosten, zodat het bruto saldo slechts met 4% stijgt tot 20,93 euro per 100 liter. Figuur 22 geeft de spreiding weer van het bruto saldo van de bedrijfstak melkvee en voedergewassen in Voor 75% van de bedrijven ligt het bruto saldo van de bedrijfstak tussen 15 en 24 euro per 100 l melk. Tabel 7. Evolutie van de opbrengstcijfers van de bedrijfstak melkvee en voedergewassen ( ) jaar * aantal melkkoeien per bedrijf melkgift per koe (liter/koe) melkproductie per bedrijf (l/bedrijf) vetgehalte (g/l) 43,26 43,09 43,02 42,84 42,92 42,49 eiwitgehalte (g/l) 34,77 35,16 34,91 34,66 35,11 34,99 opbrengsten (euro/ 100l) 34,91 40,81 39,06 30,61 36,98 39,84 opbrengst melkproducten (euro/ 100l melk) 28,24 35,49 32,98 25,49 31,76 34,18 variabele kosten (euro/ 100l melk) 14,50 16,12 18,40 16,48 16,79 18,91 bruto saldo (euro/ 100l) 20,41 24,69 20,66 14,13 20,18 20,93 prijs krachtvoeder voor melkvee (euro/ton)** * voorlopige cijfers en nieuwe dataverzamelingsmethode FOD Economie - Algemene Directie Statistiek en Economische Informatie vanaf 2011 (zie inleiding) **inclusief eigen melkproducten (omgerekend naar 85% DS) vervoederd aan het jongvee 19

26 aandeel bedrijven (%) Figuur 21. Verdeling van de variabele kosten van melkvee en voedergewassen, 2011 (voorlopige cijfers) energie 7% overige 10% eigen ruwvoeder 27% werk door derden 2% diergeneeskundige kosten 9% aangekocht ruwvoeder 7% krachtvoer 38% Figuur 22. Spreiding bruto saldo van melkvee en voedergewassen (euro/100 l melk), 2011 (voorlopige cijfers) 12,0% 10,0% 8,0% 6,0% 4,0% 2,0% 0,0% bruto standaard saldo (euro/100 liter) 20

27 2.1.2 Actuele ontwikkelingen Volgens cijfers van de Belgische Confederatie van de zuivelindustrie (BCZ) is de melkprijs in 2012 gemiddeld 9% lager dan in 2011 door een gemiddeld slechtere prijsvorming van de zuivelproducten op de internationale markten (figuur 4). Van januari tot juli neemt het prijsverschil toe. In juli 2012 is de prijs bijna 20% lager dan in juli Vanaf augustus wordt het prijsverschil afgebouwd. In december is de prijs zelfs licht hoger dan deze van Figuur 23: Evolutie van de melkprijs, reëel eiwit- en vetgehalte, euro/100 kg Bron: BCZ De prijs voor de nuchtere kalveren en koeien is gemiddeld hoger dan in 2011 (figuur 24). Vooral de koeien voor verwerking stijgen sterk in prijs door een goede exportvraag. Figuur 24: Evolutie van de prijs van nuchtere kalveren (euro/100 stuks) en koeien (euro/10 ton) nuchtere kalveren koeien 55% koeien verwerking Bron: BIRB 21

28 De evolutie van de melkprijs is echter bepalend voor de evolutie van de totale opbrengsten van de bedrijfstak melkvee en voedergewassen. De totale opbrengsten worden voor 2012 geraamd op 36,9 euro per 100 liter melk. Dit is 7% lager dan in 2011 en bereikt hiermee ongeveer het niveau van In 2012 zijn ook de variabele kosten gestegen en dan voornamelijk de voederkosten. Uit cijfers van BEMEFA blijkt dat de krachtvoederprijzen voor melkvee gestegen zijn met 9% ten opzichte van 2011 (figuur 25). Ook de prijzen voor energie stegen sterk, maar deze kost weegt minder door. Figuur 25: Evolutie van de prijs van krachtvoeder voor melkvee, euro/100 kg Bron: BEMEFA De toename van de kosten ten opzichte van 2011 wordt geraamd op 4% en zouden 19,70 euro per 100 liter melk bedragen in De daling van de opbrengsten en de stijging van de kosten resulteren in een afname van het bruto saldo met 18% tot 17,20 euro per 100 liter (figuur 26). Figuur 26: Evolutie van de totale opbrengsten, variabele kosten en bruto saldo van de bedrijfstak melkvee en voedergewassen, euro per 100 liter * opbrengsten variabele kosten saldo *: raming 22

29 2.2 Bedrijfsresultaten Voor de analyse van de bedrijfsresultaten werden enkel de gespecialiseerde melkveebedrijven uit het LMN weerhouden om de invloed van andere bedrijfstakken te minimaliseren. De resultaten werden geëxtrapoleerd volgens een wegingsmethode (zie bijlage 1). De analyse van de rentabiliteit gebeurde op basis van ongeveer 115 bedrijven (tabel 8). In 2011 hebben deze bedrijven gemiddeld 56 melkkoeien, 42,92 hectare cultuurgrond en een melkproductie van liter Opbrengsten De totale opbrengsten van het bedrijf zijn vergelijkbaar met 2010 (tabel 8). In figuur 27 wordt de structuur van de monetaire opbrengsten per bedrijf weergegeven voor De opbrengsten uit rundvee en voedergewassen zijn goed voor 80% van de opbrengsten. De ontvangen premies zijn goed voor 10% van de totale opbrengsten. In 2011 bereiken de premies eenzelfde niveau als in In 2010 lagen de premies hoger door de uitbetaling van een steunverlening aan de melksector voor het melkjaar Figuur 27. Structuur van de monetaire opbrengsten voor de gespecialiseerde melkveebedrijven, 2011 (voorlopige cijfers) overige opbrengsten 4% premies 10% marktbare gewassen 6% rundvee en voedergewassen 80% Kosten De kosten per bedrijf voor de melkveesector zijn in 2011 met 5% gestegen ten opzichte van De kostprijs van aangekochte veevoeders (+39%) is sterk gestegen. De vergoeding voor eigen arbeid is de voornaamste kost (29%) op een gespecialiseerd melkveebedrijf. Daarna volgen de kosten voor grond- en gebouwkapitaal (15%), de werktuigen (11%) en de aangekochte veevoeders (11%) (figuur 28). 23

30 Figuur 28. Structuur van de kosten voor de gespecialiseerde melkveebedrijven, 2011 (voorlopige cijfers) Inkomen en kapitaal Het familiaal arbeidsinkomen per bedrijf is in 2011 met 11% gedaald t.o.v (tabel 8). Het familiaal arbeidsinkomen, uitgedrukt per familiale arbeidskracht, is gedaald tot euro. Het bedrijfsinkomen per FAK is in 2011 is afgenomen tot euro. Het netto bedrijfsresultaat blijft negatief in Figuur 19 geeft de spreiding weer van het netto bedrijfsresultaat van de sterk gespecialiseerde melkveebedrijven in % van de gespecialiseerde melkveebedrijven heeft een negatief netto bedrijfsresultaat. Ongeveer de helft van de bedrijven (53%) heeft een netto bedrijfsresultaat tussen 0 en euro. Het vreemd vermogen per bedrijf is lichtjes toegenomen en het eigen vermogen lichtjes gedaald. Dit resulteert in een solvabiliteit van de melkveebedrijven van 70% op het einde van het boekjaar Dit is de laagste waarde sinds

31 Tabel 8. Bedrijfsresultaten van de sterk gespecialiseerde melkveebedrijven, bedragen in euro, jaar * oppervlakte cultuurgrond (ha) 36,96 37,22 39,74 41,06 44,46 42,92 oppervlakte grasland en voedergewassen (ha) 30,97 31,50 35,15 36,30 40,26 38,53 aantal melkkoeien per bedrijf 44,86 46,79 50,04 52, geproduceerde melk (l) per bedrijf aantal VAK 1,50 1,52 1,68 1,76 1,79 1,79 aantal FAK 1,49 1,51 1,68 1,74 1,78 1,77 opbrengsten per bedrijf (1) marktbare gewassen rundvee en voedergewassen premies overige opbrengsten kosten per bedrijf (excl. berekende lonen) variabele kosten per bedrijf (2) zaad en pootgoed aangekochte veevoeders meststoffen bestrijdingsmiddelen diergeneeskundige zorgen energie werk door derden overige variabele kosten vaste kosten per bedrijf (excl. eigen arbeid) (3) werktuigkosten grond- en gebouwkapitaal betaalde vaste lonen overige vaste kosten bruto saldo (4)=(1)-(2) familiaal arbeidsinkomen (5)=(4)-(3) eigen arbeid (6) nettobedrijfsresultaat (7)=(5)-(6) familiaal arbeidsinkomen per FAK bedrijfsinkomen bedrijfsinkomen per FAK eigen vermogen einde boekjaar vreemd vermogen einde boekjaar solvabiliteit einde boekjaar 73% 73% 74% 75% 71% 70% * Voorlopige cijfers en nieuwe dataverzamelingsmethode FOD Economie - Algemene Directie Statistiek en Economische Informatie vanaf 2011 (zie inleiding) 25

32 aandeel bedrijven (%) Figuur 29. Spreiding van het netto bedrijfsresultaat van gespecialiseerde melkveebedrijven (euro/bedrijf), 2011 (voorlopige cijfers) 25,0% 20,0% 15,0% 10,0% 5,0% 0,0% netto bedrijfsresultaat (euro/bedrijf) 26

33 rudenren (%) aantal runderen / bedrijf 3. DE RUNDVLEESSECTOR 1 STRUCTURELE KENMERKEN De rundvleessector (exclusief bedrijven met mestkalveren) telt in gespecialiseerde bedrijven (tabel 9). In de periode schommelt het aantal bedrijven licht. Het gemiddeld aantal runderen per bedrijf blijft nagenoeg stabiel en bedraagt 164 in De gemiddelde oppervlakte cultuurgrond van deze gespecialiseerde vleesveebedrijven is licht gestegen tot 26,4 ha. 84 % daarvan wordt ingenomen door grasland en voedergewassen. De sector neemt in totaal ongeveer 10% van het Vlaamse landbouwareaal in. Tabel 9. Structuur van de gespecialiseerde vleesveebedrijven, jaar * aantal bedrijven aantal runderen per bedrijf cultuurgrond per bedrijf (ha) 23,8 24,2 25,3 25,6 26,1 26,4 grasland en voedergewassen per bedrijf (ha) 20,2 20,5 21,2 21,6 22,0 22,2 * nieuwe dataverzamelingsmethode FOD Economie - Algemene Directie Statistiek en Economische Informatie vanaf 2011 (zie inleiding) op basis van FOD Economie - Algemene Directie Statistiek en Economische Informatie Uit figuur 30 blijkt dat er nog steeds een grote spreiding is van het aantal runderen op een bedrijf. De helft van de gespecialiseerde rundvleesveebedrijven heeft meer dan 84 runderen. Die bedrijven houden 84% van het totaal aantal runderen. De 12% grootste bedrijven bezitten de helft van de runderen van gespecialiseerde rundvleesveebedrijven. Figuur 30. Verdeling van de gespecialiseerde vleesveebedrijven volgens aantal runderen, runderen (%) aantal runderen/bedrijf aantal bedrijven (%) Volle lijn: Lorenz-curve met op de x-as het aantal bedrijven gesorteerd op aantal runderen en op de linker y-as het cumulatief percentage van het aantal runderen. Stippellijn: aantal runderen per bedrijf (rechter y-as). (zie bijlage 3) op basis van FOD Economie - Algemene Directie Statistiek en Economische Informatie 27

34 2 RENTABILITEIT 2.1 Bedrijfstak vleesvee en voedergewassen Rentabiliteit Voor de analyse van de bedrijfstak vleesvee en voedergewassen worden alle gespecialiseerde vleesveebedrijven uit het LMN met meer dan 10 zoogkoeien in rekening gebracht. In 2011 zijn dat 50 bedrijven. De resultaten van die bedrijven worden geëxtrapoleerd met een wegingsmethode (zie bijlage 1). De monetaire opbrengsten per GVE uit vleesvee en voedergewassen zijn in 2011 gestegen tot 927 euro. Dit is de hoogste waarde sedert 2006 en een stijging van 9% ten opzichte van De toename is vooral te wijten aan de omzet en aanwas van dieren. Die opbrengsten wegen het zwaarst door (tabel 10). Tabel 10. Evolutie van de opbrengstcijfers van vleesvee en voedergewassen, jaar * aantal dieren (GVE/per bedrijf) opbrengst rundvee en voedergewassen (euro/gve) omzet en aanwas (euro/gve) variabele kosten rundveehouderij en voedergewassen (euro/gve) bruto saldo (euro/gve) krachtvoederkost voor vleesvee (euro/ton) prijs verkochte dieren (euro/gve) * voorlopige cijfers en nieuwe dataverzamelingsmethode FOD Economie - Algemene Directie Statistiek en Economische Informatie vanaf 2011 (zie inleiding) De variabele kosten vertonen een stijgende trend. In 2011 zijn er voor 702 euro variabele kosten per GVE gemaakt, wat een stijging is van 20% ten opzichte van De belangrijkste evolutie is de toename van de krachtvoerkosten (+25%) die 33% uitmaken van de totale variabele kosten (figuur 31). Ook de kosten voor aangekocht ruwvoer zijn sterk gestegen. Daarnaast zijn ook de kosten voor werk door derden sterk toegenomen, maar die wegen niet zwaar door. De gestegen monetaire opbrengsten kunnen de sterke toename van de variabele kosten ten opzichte van 2010 niet compenseren. Dit resulteert in een afname van het bruto saldo met 15% tot 225 euro per GVE (tabel 10). Dit is het op één na slechtste resultaat van de afgelopen 6 jaar. De verschillen tussen de bedrijven onderling zijn echter enorm groot (figuur 32). Voor 15% van de bedrijven is het bruto saldo van de bedrijfstak vleesvee en voedergewassen negatief. Het bruto saldo van de bedrijfstak ligt tussen 125 en 250 euro per GVE voor bijna de helft van de bedrijven (47%). 28