V.w.b. het element voorbereiding is bereikbaarheid en bluswatervoorziening t.b.v. de hulpverleningsdiensten een cruciaal ingrediënt.

Transcriptie

1 Aan: Van: Onderwerp: Zienswijze op de notitie R&D t.b.v. de PlanMER bij de provinciale omgevingsvisie Gedeputeerde staten van Zuid-Holland De Veiligheidsregio s Haaglanden, Hollands-Midden, Rotterdam-Rijnmond en Zuid-Holland Zuid Startdocument Aanpak Leefomgevingstoets Omgevingsvisie Zuid-Holland voor de PlanMER-procedure voor de omgevingsvisie Zuid-Holland Datum: 30 augustus 2018 Geacht college, De voorliggende reactie van de vier Zuid-Hollandse Veiligheidsregio s is inhoudelijk afgestemd. Deze reactie is erop gericht om de provincie Zuid-Holland op eenduidige wijze te ondersteunen in haar proces om te komen tot een integrale omgevingsvisie. Ons doel is het bevorderen van de fysieke veiligheid en de kwaliteit van de leefomgeving en het (in)direct voorkómen en beperken van economische-, milieu- en/of gezondheidsschade. De context: wettelijke rol en kaders voor een veilige leefomgeving Op grond van de Wet Veiligheidsregio s, o.a. art. 10 en art. 25 adviseren de veiligheidsregio s over het voorkomen, beperken en bestrijden van branden, rampen en crises in de natuurlijke, gebouwde en technologische omgeving aan het bevoegd gezag. De veiligheidsregio s gaan in hun adviespraktijk uit van de integrale benadering van fysieke veiligheid (inbegrepen de daaraan gerelateerde gezondheidsvraagstukken, hiervoor zie ook de motie 782/7075 van Provinciale Staten). Met betrekking tot de Omgevingswet zijn de veiligheidsregio s van mening dat fysieke veiligheid één van de belangrijke pijlers is waarmee de kwaliteit van de leefomgeving aangeduid kan worden. Dit zien wij immers terug in de maatschappelijke doelstellingen van de Omgevingswet, te weten een veilige en gezonde leefomgeving. Een fysiek veilige leefomgeving omvat o.i. meer dan alleen externe veiligheid. Integraal met omgevingsvraagstukken omgaan, vergt een integrale ambitie en daardoor een duiding van een provinciaal belang op een veilige leefomgeving. Alhoewel de betrokken motie primair betrekking heeft op gezondheid, zijn gezondheidsvraagstukken die gerelateerd zijn aan veiligheidsvraagstukken relevant bij de uitvoering van deze motie en als zodanig ook relevant voor de notitie reikwijdte en detail bij de PlanMER, alsmede de omgevingsvisie zelf. De veiligheidsregio s hebben een werkgroep Planfiguren Omgevingswet samengesteld, die zich heeft verdiept in de vraag op welke manier de fysieke veiligheid van de leefomgeving geborgd kan worden. Daarbij gaat om de volgende doelen: - Een veilige omgeving, veilige activiteiten en veilige gebouwen, met een zo klein mogelijk (rest)risico op rampen, ongelukken en verstoring van de vitale infrastructuur en zorgcontinuïteit; - Een zelfredzame en samenredzame samenleving die mensen in staat stelt om zelf oplossingen uit te voeren die de veiligheid verhogen; - Bescherming van (zeer) kwetsbare groepen; - Het mogelijk maken van effectief optreden (informatievoorziening en voorbereiding 1 ) van nood- en hulpdiensten; - De continuïteit van de samenleving, voorkomen van maatschappelijke ontwrichting. 1 V.w.b. het element voorbereiding is bereikbaarheid en bluswatervoorziening t.b.v. de hulpverleningsdiensten een cruciaal ingrediënt. 1

2 Ons inziens ontbreekt in zowel de Ambitienotitie provincie Zuid-Holland als in de aanpak leefomgevingstoets de expliciete benoeming van de veilige leefomgeving. Dat gaat verder dan een beleidsneutrale overzetting van het vakgebied externe veiligheid (waarbij alleen gekeken wordt naar het aantal mogelijke dodelijke slachtoffers) ook andere aspecten (zoals gewonden en schade aan natuur) en alle andere incidenten en crisistypen waarbij hulpverleners is actie moeten komen zijn van invloed op de veiligheid van de leefomgeving. Het duiden van de aanwezige en toekomstige risico s en de effecten ervan is van belang zodat er een afweging kan plaatsvinden en er een bewuste keuze mogelijk wordt gemaakt. Oftewel in de expliciete duiding van het ambitieniveau en het provinciaal belang, ontstaat dan de door de Omgevingswet beoogde integraliteit voor alle andere incidenten en ramptypen waar de bevoegde gezagen in Zuid-Holland afwegingen maken. Het duiden van de aanwezige en toekomstige risico s en de effecten ervan, alsmede de representatie hiervan in de Provinciale Risicokaart en/of in de toekomst het Digitaal Stelsel Omgevingsrecht, is van belang dat er bewuste keuzes kunnen worden gemaakt waarbij er een weging tussen het benutten en beschermen van de omgeving plaatsvindt. Een veilige en gezonde leefomgeving, zoals in doelstelling van de Omgevingswet beschreven is, stelt voorwaarden aan de inrichting van de omgeving. Teneinde dit vraagstuk te operationaliseren voor de taken, bevoegdheden en verantwoordelijkheden van de veiligheidsregio s, hebben wij hiervoor Kernwaarden Veiligheidsregio s ontwikkeld 2. Eén van deze kernwaarden betreft de ontwerpprincipes voor de inrichting van een veilige leefomgeving. Deze algemene principes zouden al op provinciaal niveau meegenomen moeten worden in de afweging van de effecten en beoordeling van de verschillende beleidsopties. Het gaat om het bewust en bekwaam aanvaarden van risico s door bevoegde gezagen, en waar mogelijk het verbeteren van de fysieke veiligheid van de burger, door het stapsgewijs toepassen van de ontwerpprincipes. Hiermee wordt overigens mede invulling gegeven aan het provinciaal belang op het gebied van veiligheid: 1) In het bestaande beleid, bij de risicobeoordelingen op zowel ruimtelijk als milieugebieden er reeds een provinciaal belang is; 2) Gegeven de maatschappelijke doelstellingen van de omgevingswet, het oude provinciaal belang van externe veiligheid in een bredere context zal moeten worden beschouwd; 3) Dat de transitie van externe veiligheid naar omgevingsveiligheid een onderwerp is wat per definitie niet beleidsneutraal bezien dient te worden; 4) Gegeven de bovenstaande zienswijze zal er een andere invulling gegeven moeten worden aan de portefeuille veiligheid binnen gedeputeerde staten; 5) Een expliciet provinciaal belang, medebepalend is voor interventiemogelijkheden door de provincie, gegeven de taken, bevoegdheden en verantwoordelijkheden van het college van gedeputeerde staten, de Commissaris van de Koning (zowel als voorzitter van GS alsmede vanuit zijn ambtsinstructie). Kortom wij zien de provincie als een belangrijke stakeholder om enerzijds voorkomen en beperken van de gevolgen van rampen en crises (in de leefomgeving), m.n. waar de gevolgen van meer dan plaatselijke en/of regionale aard kunnen zijn, anderzijds om (in de leefomgeving) effectief optreden van hulpverleningsdiensten mogelijk te maken. Naast bovenstaande kernwaarde geldt ook nog dat de kwaliteit van de leefomgeving mede wordt bepaald door de (fysieke) veiligheid. Van belang daarbij is het Samen werken aan een veilige fysieke leefomgeving, zodat iedere belanghebbende betrokken is. En het belang dat de Mensen bekend zijn met de risico s en weten hoe te handelen. Inhoudelijke reactie op plan van aanpak In eerdere samenwerking tussen veiligheidsregio s en de provincie Zuid-Holland is gewerkt aan beleidsvisies op het onderwerp veiligheid. Het meest recent in de beleidsvisie duurzaamheid en milieu In de Ambitienotitie missen de veiligheidsregio s de aandacht voor het onderwerp veiligheid. Het wordt welgeteld twee keer genoemd, één keer in het voorwoord en één keer specifiek over de veiligheidsrisico s van goederenvervoer. Naar ons inzicht en opdracht heeft veiligheid juist raakvlakken 2 Zie bijlage: Kernwaarden Veiligheidsregio s, april werkdocument. 2

3 met alle zes beleidsambities. In de Nationale omgevingsvisie (NOVI) is veiligheid wel expliciet opgenomen. Het zou ons dan ook verbazen dat veiligheid in de visievorming zowel op nationaal als lokaal niveau een integraal aspect is wat meegewogen wordt, dat op provinciaal niveau in Zuid-Holland dit nauwelijks het geval is. Het is wenselijk dat het uiteindelijk gebruikte beoordelingskader van de leefomgevingsthema s uitgaat van het begrippenkader van de Omgevingswet. Het is cruciaal dat de maatschappelijke doelen uit de Omgevingswet, het bewerkstelligen van 1) een veilige en gezonde leefomgeving en 2) een goede balans tussen het benutten en beschermen van deze leefomgeving, de toetssteen vormen. Aangezien veiligheid maar zeer beperkt voorkomt als indicator bij het beoordelingskader voor de leefomgevingsthema s in het startdocument, hebben wij hieronder inzichtelijk gemaakt welke aspecten van de veilige leefomgeving raakvlak hebben met de ambities. In de tabel is een koppeling gemaakt tussen doelen/kernwaarden veilige leefomgeving VR en de ambities omgevingsvisie Zuid-Holland. ambities doelen Veilige fysieke leefomgeving Veilige leefomgeving Veilige bouwwerk en Zelfredzame samenleving Beschermen kwetsbare groepen Effectieve hulpverlening Continuïteit samenleving 1 klimaatbestendige X X X X X X delta 2 nieuwe economie X X X X 3 levendige X X X X X X metropool 4 energievernieuwing X X X X X X 5 bereikbare X X X X stad/provincie 6 gezonde en aantrekkelijke leefomgeving X X Concluderend, een Zuid-Hollandse veilige fysieke leefomgeving raakt alle beleidsambities van de provincie. Bezien langs de lat van de kernwaarden van de veiligheidsregio s hebben velen betrekking op de ambities. Je kan veiligheid beschouwen als een satéprikker wat te meer een integrale benadering van veiligheid vraagt bij de uitwerking van de ambities. Mocht dit niet mogelijk zijn, dan is het wenselijk dat de Provincie expliciet aangeeft dat het huidige instrumentarium door de sectorale insteek, ontoereikend is voor een integrale beoordeling van de Provinciale Omgevingsvisie en afgeleide producten. Als veiligheidsregio zijn we graag vroeg betrokken bij deze integrale aanpak, zodat we niet reactief hoeven te reageren op het moment op de omgevingsvisie zodat kunnen we proactief een bijdrage kunnen leveren op de veiligheidsaspecten die bij de ambities horen. Wat bereiken we daarmee: Door co-creatie worden de ambities van de Provincie Zuid-Holland mogelijk gemaakt. Het gedachtegoed van de Omgevingswet om integraal te werken wordt actief ingevuld. Veiligheidsrisico s worden voorkomen of gemitigeerd op basis van transparante bestuurlijke afweging; Veiligheidsmaatregelen worden inzichtelijk gemaakt waardoor (bestuurlijke) besluitvorming hierover mogelijk is; Er wordt structureel gewerkt aan een adequaat veiligheidsniveau waarvoor gerekend mag worden op bestuurlijk draagvlak; Onverwachte veiligheidsmaatregelen (extra investeringen) worden voorkomen; Hulpdiensten kunnen efficiënter optreden met de beschikbare capaciteit. 3

4 Tot slot De veiligheidsregio s leveren een bijdrage aan het realiseren van een veilige en gezonde leefomgeving. Dat doen wij samen met partners waaronder de provincie. De kernwaarden voor een Veilige fysieke leefomgeving zijn voor de veiligheidsregio s richtinggevend voor de wijze waarop zij deze bijdrage leveren. Daarom hechten de veiligheidsregio s er belang aan dat in de PlanMER naar de kernwaarden voor een Veilige fysieke leefomgeving wordt verwezen en dat zij in lijn met de NOVI een plek krijgen in de Omgevingsvisie Zuid-Holland. Graag brengen wij onze kennis en expertise in bij het vervolgtraject voor het opstellen van de Omgevingsvisie van de provincie Zuid-Holland. Wij zien uw reactie met belangstelling tegemoet, Hoogachtend, Namens de Veiligheidsregio s Haaglanden, Hollands-Midden, Rotterdam-Rijnmond en Zuid-Holland Zuid Ing. A. van Daalen MCDM 4

5 Bijlage I