Handleiding Toolbox Provinciale Statenverkiezingen 2019

Transcriptie

1 Handleiding Toolbox Provinciale Statenverkiezingen 2019 mbo entree / mbo niveau 2 Met (kandidaat-)statenlid

2 INHOUD TOOLBOX In deze Toolbox Provinciale Statenverkiezingen 2019 vindt u verschillende werkvormen voor een (gast)les op mbo entree of niveau 2. Onderdeel hiervan is een Q&A met een (kandidaat-)statenlid. Er is uitgegaan van een tijdsbestek van ongeveer 50 minuten: 1. Filmpje Wat doet de provincie voor jou? (5 minuten) 2. De macht in de provincie (5 minuten) 3. Wie beslist wat? (15 minuten) 4. Over de lijn Provinciale Statenverkiezingen (bij extra tijd; 15 minuten) 5. Q&A Statenlid (20 minuten) TIPS VOOR DE SAMENWERKING MET STATENLEDEN Zoals hierboven vermeld is er in deze (gast)les een Statenlid aanwezig. 1 Vertel de studenten meteen aan het begin dat er aan het einde van de les een gesprek met het Statenlid plaatsvindt. Dan mogen ze allerlei vragen aan het Statenlid. Enkele andere tips: Nodig het Statenlid uit om jouw verhaal tijdens de gastles aan te vullen met specifieke voorbeelden uit de provincie en mooie anekdotes uit de praktijk. Zorg ervoor dat dit ook mogelijk is: vraag bijvoorbeeld tussendoor hoe iets specifiek in zijn/haar provincie in elkaar zit (hoeveel Statenleden zijn er in deze provincie?) of vraag een reactie van het Statenlid op opvallende uitspraken of keuzes van studenten. Wijs de Statenleden erop dat de studenten niet van lange en vage antwoorden houden. Geef aan dat je ze gaat onderbreken als ze jargon of moeilijke woorden gebruiken en dat je dan om uitleg zult vragen. Hoe korter en concreter hun antwoorden zijn (liefst geïllustreerd met voorbeelden), hoe beter de studenten erbij zullen blijven. Zorg dat je weet of je een zittend Statenlid te gast hebt, of een kandidaat-statenlid die nog geen ervaring heeft in de Provinciale Staten. 1 Als we spreken over een Statenlid, dan kun je dat ook lezen als de Statenleden, of kandidaat-statenleden.

3 FILMPJE WAT DOET DE PROVINCIE VOOR JOU? KORTE OMSCHRIJVING De studenten bekijken een filmpje over wat de provincie allemaal doet. Dit filmpje kan met de studenten nabesproken worden. DOELGROEP Mbo (alle niveaus) LEERDOEL Activering van de voorkennis van de studenten over wat de provincie doet. DUUR 5 minuten BENODIGDHEDEN Een digitaal scherm met internet en geluid Het filmpje: o Klik op de afbeelding in de PowerPoint om het filmpje te openen o Staat de school in Gelderland? Sla dit filmpje dan over en kijk het speciale filmpje van de provincie Gelderland, op: Het wachtwoord is PRG DE WERKVORM STAP VOOR STAP STAP 1 Vertel dat jullie een filmpje gaan bekijken over wat de provincie allemaal doet. Geef de studenten eventueel een kijkopdracht mee. Bijvoorbeeld: Ik wil graag na afloop van jullie weten waar de provincie zich mee bezighoudt. Bedenk tijdens het kijken of je verwacht had dat de provincie zich met deze onderwerpen bezighoudt. STAP 2 Bekijk het filmpje. Bespreek met de studenten het filmpje en eventuele kijkopdrachten na.

4 DE MACHT IN DE PROVINCIE KORTE OMSCHRIJVING Aan de hand van een simpel schema bespreekt u met de studenten wie de macht heeft in de provincie. DOELGROEP Mbo (alle niveaus) LEERDOELEN Studenten leren dat de Provinciale Staten direct worden gekozen door de kiezers. Studenten leren dat de Eerste Kamer wordt gekozen via de Provinciale Staten. DUUR 10 minuten BENODIGDHEDEN Een digitaal scherm De PowerPoint het schema wordt bij elke keer klikken iets verder ingevuld (zie hieronder) DE WERKVORM STAP VOOR STAP STAP 1 (OPTIONEEL) Vraag de deelnemers wie volgens hen de macht heeft in de provincie. Reageer (nog) niet op de antwoorden, maar begin met stap 2. STAP 2 Projecteer vervolgens het schema De macht in de provincie. Vul het schema in en stel af en toe ook een vraag aan de groep. Bijvoorbeeld: Wie zijn de kiezers? En wie kiezen ze? Wat doen de Provinciale Staten? Hoe krijgt de provincie Gedeputeerde Staten? En een Commissaris van de Koning?

5 Hoe worden de leden van de Eerste Kamer gekozen? Wie heeft de macht in de provincie? (kiezers Provinciale Staten) EXTRA INFORMATIE Provinciale Staten: De leden van de Provinciale Staten zijn gekozen door de kiezers en nemen besluiten in opdracht van de kiezers. Gedeputeerde Staten: De gedeputeerden zijn gekozen door de Provinciale Staten om de besluiten die zij nemen uit te voeren. Commissaris van de Koning: De regering benoemt de Commissaris van de Koning. Samen met de Gedeputeerde Staten zorgt de Commissaris van Koning ervoor dat de besluiten van de Provinciale Staten worden uitgevoerd. Bij rampen in de provincie is de commissaris coördinator van de rampenbestrijding en voorzitter van de veiligheidsregio. Hij of zij houdt ook toezicht op de benoeming van burgemeesters binnen de provincie. NB. Iemand die Commissaris van de Koning wil worden, moet eerst solliciteren. De Provinciale Staten geven de regering altijd een advies over wie ze graag willen hebben. Vaak luistert de regering daar naar. Eerste Kamer der Staten-Generaal: De Eerste Kamer vormt samen met de Tweede Kamer de Staten- Generaal, het nationale parlement. De Eerste Kamer telt 75 leden. Zij worden gekozen door alle Provinciale Staten samen en benoemd voor een periode van 4 jaar (tot de volgende Provinciale Statenverkiezingen). De meerderheid in de Tweede Kamer (coalitie) kan verschillen van die in de Eerste Kamer. De Eerste Kamer stemt over wetsvoorstellen die door de Tweede Kamer zijn aangenomen. Zij mogen geen amendementen doen of initiatieven indienen zoals de Tweede Kamer. Pas als de Eerste Kamer voor een wetsvoorstel heeft gestemd, kan het naar de Koning voor een handtekening.

6 WIE BESLIST WAT? KORTE OMSCHRIJVING Studenten krijgen een lijst van veertien onderwerpen te zien. Welke onderwerpen horen bij welk bestuursniveau (gemeenten, provincies, waterschappen, Rijk, Europese Unie)? DOELGROEP Mbo entree en niveau 2 LEERDOEL Studenten weten dat politieke besluitvorming plaatsvindt op verschillende niveaus: gemeenten, provincies, waterschappen, op rijksniveau en in de Europese Unie. DUUR 15 minuten MATERIAAL Vijf posters op A3 deze kunt u zelf uitprinten Pritt-buddies of plakband om de posters op te hangen Per student een pen HANDLEIDING STAP 1 Leg uit dat we op vier niveaus beslissingen nemen: 1. het niveau van de gemeenten er zijn 355 gemeenten (januari 2019) 2. het niveau van de provincies er zijn 12 provincies 3. het niveau van de waterschappen er zijn 21 waterschappen 4. het niveau van het Rijk ( Den Haag ) 5. het niveau van de Europese Unie Op 20 maart mogen we naar de stembus voor de Provinciale Statenverkiezingen en de waterschappen. Maar waar gaan de Provinciale Staten en de waterschappen eigenlijk over? En waar gaan de andere bestuursniveaus over? STAP 2 Hang de posters op. Licht toe dat bij ieder bestuursniveau (gemeente, provincie, waterschappen, Rijk, EU) dezelfde veertien onderwerpen staan. Bij elk bestuursniveau horen een aantal van de onderwerpen.

7 STAP 3 Lees de veertien onderwerpen hardop voor en wijs steeds het bijbehorende pictogram aan op een poster. STAP 4 Vraag de studenten om naar voren te komen en per bestuursniveau de onderwerpen aan te kruisen waarvan zij denken dat die bij dat bestuursniveau horen: welke onderwerpen horen bij de gemeente, welke horen bij de provincie, etc. Geef ze hier ongeveer 5 minuten de tijd voor. U kunt vertellen dat er bij elk bestuursniveau drie onderwerpen horen, behalve bij de EU (twee onderwerpen). STAP 5 Als iedereen weer zit, bekijkt u de posters. Zijn de deelnemers erg eensgezind? Waren sommige onderwerpen extra lastig? Geef één of twee deelnemers even het woord. Behandel daarna de juiste antwoorden. ANTWOORDEN Gemeente: Ophalen vuilnis, sluitingstijden cafés, jeugdzorg Provincie: Streekbussen, begroting van gemeente goedkeuren, regionale wegen Waterschappen: Baggeren van vaarwegen, onderhoud van dijken, zuiveren van afvalwater Rijk: Boringen naar aardgas, inzet van het leger, hoogte van de uitkeringen Europese Unie: Invoer van Europese producten, afspraken over vluchtelingen

8 OVER DE LIJN PROVINCIALE STATENVERKIEZINGEN KORTE OMSCHRIJVING De studenten krijgen stellingen voorgelegd over politieke vraagstukken over de provincie. Hierbij moeten ze een keuze maken. Ze mogen hun keuzes onderbouwen en er is ruimte voor discussie. DOELGROEP Mbo (alle niveaus) LEERDOEL De studenten leren dat mensen verschillende belangen hebben en verschillende standpunten innemen. DUUR 15 minuten BENODIGDHEDEN PowerPoint met de stellingen. Bepaal van tevoren (afhankelijk van de tijd) hoeveel stellingen je behandelt, en welke. Pas eventueel stellingen aan en/of voeg stellingen toe. Schildersplakband of duct tape om de ruimte in tweeën te verdelen. DE WERKVORM STAP VOOR STAP STAP 1 Maak in de ruimte 2 vakken: een eens - en een oneens -vak, bijvoorbeeld door met tape een lijn te trekken. Laat de deelnemers zien wat het eens-vak is en wat het oneens-vak is. Op de PowerPoint staat steeds links eens en rechts oneens. STAP 2 Leg uit dat alle politieke partijen verschillende ideeën hebben voor Nederland. Wat de ene partij een goed idee vindt, vindt de andere partij vaak een slecht idee. Dat is een weerspiegeling van wat mensen in de provincie vinden. STAP 3 Laat de deelnemers een stelling op de PowerPoint zien. Lees deze voor. Vraag de deelnemers hun positie in te nemen in het eens- of oneens-vak. Twijfelaars mogen eventueel in het midden gaan staan. STAP 4 Vraag uit beide vakken een deelnemer om een korte toelichting. Vraag daarna de twijfelaars alsnog een keuze te maken.

9 OVERZICHT VAN DE STELLINGEN 1. Nieuwe woonwijken mogen ten koste gaan van natuurgebieden. 2. De provincie moet meer fietspaden aanleggen, ook al betekent dit dat er geen nieuwe autowegen kunnen worden aangelegd. 3. De provincie moet mensen met een laag inkomen geld geven om hun huis duurzamer te maken. 4. Bij belangrijke beslissingen moet de provincie de bevolking om hun mening vragen via een referendum. 5. Bussen tussen verschillende steden en dorpen moeten in het weekend tot minimaal 2 uur s nachts blijven rijden. 6. Boeren mogen hun bedrijf uitbreiden met zeer grote veestallen. 7. De verkoop van streekproducten moet door de provincie worden gestimuleerd. 8. Er moeten meer windmolens geplaatst worden in de provincie. 9. De provincie moet stoppen met subsidie voor kunst en cultuur. 10. De provincie moet geld besteden om meer toeristen naar de provincie te krijgen. 11. Wilde dieren die overlast geven (bijvoorbeeld ganzen of vossen), mogen worden afgeschoten. 12. De provincie moet zich inzetten om topsportevenementen te organiseren in de provincie.

10 BINGO PROVINCIALE STATENVERKIEZINGEN KORTE OMSCHRIJVING Alle deelnemers krijgen een unieke bingokaart. Op deze kaart staan negen vakjes met daarin antwoorden. De antwoorden horen bij over vragen over de Provinciale Statenverkiezingen die u één voor één stelt. Degene die als eerste BINGO heeft, wint. DOELGROEP Mbo (alle niveaus) LEERDOEL Deelnemers herhalen op een speelse manier hun politieke kennis en politieke woordenschat over de Provinciale Statenverkiezingen DUUR 10 minuten BENODIGDHEDEN De PowerPointpresentatie (hierop staan alle vragen) Een unieke bingokaart per deelnemer Een pen of potlood per deelnemer Eventueel een prijsje voor de winnaar DE WERKVORM STAP VOOR STAP STAP 1 Geef de deelnemers allemaal een unieke bingokaart. Leg uit dat zij antwoorden op de kaart hebben staan op vragen die je gaat stellen en dat iedereen een andere bingokaart ontvangt. Het kan ook zijn dat het juiste antwoord niet op de kaart staat! STAP 2 Stel de vragen één voor één. Vertel van tevoren wanneer de deelnemers BINGO mogen roepen. U kunt verschillende rondes spelen. In ronde 1 mag er bijvoorbeeld BINGO geroepen worden bij een volle rij (horizontaal, verticaal of diagonaal). In ronde 2 bijvoorbeeld bij 2 volle rijen. Ten slotte kan er in ronde 3 gespeeld worden om een volle kaart. Spreek ook af wat de consequentie is bij een valse bingo (dus als iemand wel bingo roept, maar de antwoorden niet allemaal juist zijn aangekruist). Een liedje zingen bijvoorbeeld. Geef aan, bij de strijd om de volle kaart, dat het prijsje naar de deelnemer gaat die het eerste terecht BINGO roept. Wanneer een deelnemer BINGO roept, controleer je of dit een juiste BINGO is. Geef de winnaar eventueel een prijsje.

11 STAP 3 Maak vervolgens de vragen af. Als het goed is, hebben alle deelnemers bingo na de laatste vraag. Zo niet, dan hebben de deelnemers dus antwoorden gemist. Optioneel: loop na afloop van de bingo kort alle vragen en antwoorden langs. VRAGEN EN ANTWOORDEN 1. Hoe oud moet je zijn om te mogen stemmen? Hoe noem je iemand die niet weet wat hij/zij gaat stemmen? Zwevende kiezer 3. Hoe noem je de nummer 1 van een partij waarop je kunt stemmen? Lijsttrekker 4. Mag de koning stemmen op woensdag 20 maart? Ja 5. Wie voeren de besluiten van de Provinciale Staten uit? Gedeputeerde Staten 6. Zitten er altijd 55 mensen in de Provinciale Staten? Nee 7. Om de hoeveel jaar zijn er Provinciale Statenverkiezingen? 4 8. Wie heeft de leiding bij de rampenbestrijding in de provincie? Commissaris van de Koning 9. Wie bepaalt of er meer windmolens moeten komen in de provincie? Provinciale Staten 10. Je mag altijd komen kijken bij de Provinciale Staten. De vergaderingen zijn Openbaar 11. Hoe heet de meest gebruikte stemhulp? StemWijzer 12. Je stem voor de Provinciale Staten bepaalt ook de uitslag in de Eerste Kamer 13. Wat neem je woensdag 20 maart mee naar het stembureau? Stempassen en ID 14. Hoe noem je de partijen die na de verkiezingen samenwerken in de Gedeputeerde Staten? Coalitie 15. Op woensdag 20 maart mag je ook stemmen voor de Waterschappen

12 Q&A STATENLID KORTE OMSCHRIJVING De studenten mogen vragen stellen aan het aanwezige Statenlid. 2 Zie het begin van de handleiding voor belangrijke tips over het ontvangen van een Statenlid in de (gast)les. DOELGROEP Mbo-studenten (alle niveaus) LEERDOELEN Studenten krijgen inzicht in het dagelijks werk van een Statenlid. Studenten ervaren dat Statenleden ook gewone mensen zijn en dat ze benaderbaar en bereikbaar zijn. DUUR 20 minuten DE WERKVORM STAP VOOR STAP STAP 1 Heet het Statenlid van harte welkom en vraag hem of haar zich kort voor te stellen. Hoe heet hij/zij? Hoe lang is hij/zij al Statenlid? Waarom heeft hij/zij gekozen voor de partij waarbij zij nu zit? Etc. STAP 2 De studenten mogen vragen stellen. Hieronder vind je een aantal vragen die de studenten zouden kunnen stellen. Stel alleen zelf vragen als de studenten dit niet doen! Meestal zijn jouw extra vragen niet nodig. Waarom bent u Statenlid geworden? Hoe ziet een dag van een Statenlid eruit? Wat moet je weten om Statenlid te zijn? Hoe kom je in de Provinciale Staten? Wat gebeurt er als je het niet eens bent met je partij? Wie is de baas in de provincie? Wat verdient een Statenlid? STAP 3 Bedank het Statenlid hartelijk en geef met de klas een applaus. 2 Als we spreken over een Statenlid, dan kun je dat ook lezen als de Statenleden, of kandidaat-statenleden.