Handleiding Toolbox Provinciale Statenverkiezingen 2019

Transcriptie

1 Handleiding Toolbox Provinciale Statenverkiezingen 2019 mbo niveau 3 / 4 Zonder (kandidaat-)statenlid

2 INHOUD TOOLBOX In deze Toolbox Provinciale Statenverkiezingen 2019 vindt u verschillende werkvormen voor het mbo niveau 3 en 4. Er is hierbij uitgegaan van een tijdsbestek van ongeveer 50 minuten: 1. Filmpje Wat doet de provincie voor jou? (5 minuten) 2. De macht in de provincie (5 minuten) 3. Over de lijn Provinciale Statenverkiezingen (15 minuten) 4. Filmpje Waarom stemmen voor de waterschappen? (5 minuten) 5. Afsluitende quiz Provinciale Statenverkiezingen (20 minuten)

3 FILMPJE WAT DOET DE PROVINCIE VOOR JOU? KORTE OMSCHRIJVING De studenten bekijken een filmpje over wat de provincie allemaal doet. Deze kan met de studenten nabesproken worden. DOELGROEP Mbo (alle niveaus) LEERDOEL De voorkennis van de studenten over wat de provincie doet wordt geactiveerd. DUUR 5 minuten BENODIGDHEDEN Een digitaal scherm met internet en geluid Het filmpje: o Klik op de afbeelding in de PowerPoint om het filmpje te openen o Staat de school in Gelderland? Sla dit filmpje dan over en kijk het speciale filmpje van de provincie Gelderland, op: Het wachtwoord is PRG DE WERKVORM STAP VOOR STAP STAP 1 Vertel dat jullie een filmpje gaan kijken over wat de provincie allemaal doet. Geef de studenten eventueel een kijkopdracht mee. Bijvoorbeeld: Ik wil graag na afloop van jullie weten waar de provincie zich mee bezighoudt. Bedenk tijdens het kijken of je verwacht had dat de provincie zich met deze onderwerpen bezig zou houden. STAP 2 Bekijk het filmpje. Bespreek met de studenten het filmpje en eventuele kijkopdrachten na.

4 DE MACHT IN DE PROVINCIE KORTE OMSCHRIJVING Aan de hand van een simpel schema bespreekt u met de studenten wie de macht heeft in de provincie. DOELGROEP Mbo (alle niveaus) LEERDOELEN Studenten leren dat de kiezers bepalen wie er in de Provinciale Staten komen. Studenten leren dat de Provinciale Staten kiezen wie er in Eerste Kamer komen. DUUR 10 minuten BENODIGDHEDEN Een digitaal scherm De PowerPoint - het schema wordt bij elke keer klikken iets verder ingevuld (zie hieronder) DE WERKVORM STAP VOOR STAP STAP 1 (OPTIONEEL) Vraag de deelnemers wie volgens hen de macht heeft in de provincie. Reageer (nog) niet op de antwoorden, maar begin met stap 2. STAP 2 Projecteer vervolgens het schema De macht in de provincie. Vul het schema in en stel af en toe ook een vraag aan de groep. Bijvoorbeeld: Wie zijn de kiezers? En wie kiezen ze? Wat doen de Provinciale Staten?

5 Hoe krijgt de provincie Gedeputeerde Staten? En een Commissaris van de Koning? Hoe worden de leden van de Eerste Kamer gekozen? Wie heeft de macht in de provincie? (kiezers Provinciale Staten) EXTRA INFORMATIE Provinciale Staten: De leden van de Provinciale Staten zijn gekozen door de kiezers en nemen besluiten in opdracht van de kiezers. Gedeputeerde Staten: De gedeputeerden zijn gekozen door de Provinciale Staten om de besluiten die zij nemen uit te voeren. Commissaris van de Koning: De regering benoemt de Commissaris van de Koning. Samen met de Gedeputeerde Staten zorgt de Commissaris van Koning ervoor dat de besluiten van de Provinciale Staten worden uitgevoerd. Bij rampen in de provincie is de commissaris coördinator van de rampenbestrijding en voorzitter van de veiligheidsregio. Hij of zij houdt ook toezicht op de benoeming van burgemeesters binnen de provincie. NB. Iemand die Commissaris van de Koning wil worden, moet eerst solliciteren. De Provinciale Staten geven de regering altijd een advies over wie ze graag willen hebben. Vaak luistert de regering daar naar. Eerste Kamer der Staten-Generaal: De Eerste Kamer vormt samen met de Tweede Kamer de Staten- Generaal, het nationale parlement. De Eerste Kamer telt 75 leden. Zij worden gekozen door alle Provinciale Staten samen en benoemd voor een periode van 4 jaar (tot de volgende Provinciale Statenverkiezingen). De meerderheid in de Tweede Kamer (coalitie) kan verschillen van de meerderheid in de Eerste Kamer. De Eerste Kamer stemt over wetsvoorstellen die door de Tweede Kamer zijn aangenomen. Zij mogen geen amendementen doen of initiatieven indienen zoals de Tweede Kamer. Pas als de Eerste Kamer ook voor het wetsvoorstel heeft gestemd, kan het naar de Koning voor een handtekening.

6 OVER DE LIJN PROVINCIALE STATENVERKIEZINGEN KORTE OMSCHRIJVING De studenten krijgen stellingen voorgelegd over politieke vraagstukken in de provincie. Hierbij moeten ze een keuze maken. Ze mogen hun keuzes onderbouwen en er is ruimte voor discussie. DOELGROEP Mbo (alle niveaus) LEERDOEL De studenten leren dat mensen verschillende belangen hebben en verschillende standpunten innemen. DUUR 15 minuten BENODIGDHEDEN PowerPoint met de stellingen. Bepaal van tevoren (afhankelijk van de tijd) hoeveel stellingen u behandelt, en welke. Het staat u vrij stellingen aan te passen en/of toe te voegen. Schildersplakband of duct tape om de ruimte in tweeën te verdelen. DE WERKVORM STAP VOOR STAP STAP 1 Maak in de ruimte 2 vakken: een eens - en een oneens -vak, bijvoorbeeld door met tape een lijn te trekken. Laat de deelnemers zien wat het eens-vak is en wat het oneens-vak is. Op de PowerPoint staat steeds links eens en rechts oneens. STAP 2 Leg uit dat alle politieke partijen verschillende ideeën hebben voor Nederland. Wat de ene partij een goed idee vindt, vindt de andere partij vaak een slecht idee. Dat is een weerspiegeling van wat mensen in de provincie vinden. STAP 3 Laat de deelnemers een stelling op de PowerPoint zien. Lees deze voor. Vraag de deelnemers hun positie in te nemen in het eens- of oneens-vak. Twijfelaars mogen eventueel in het midden gaan staan. STAP 4 Vraag uit beide vakken een deelnemer om een korte toelichting. Vraag daarna de twijfelaars alsnog een keuze te maken.

7 OVERZICHT VAN DE STELLINGEN 1. Nieuwe woonwijken mogen ten koste gaan van natuurgebieden. 2. De provincie moet meer fietspaden aanleggen, ook al betekent dit dat er geen nieuwe autowegen kunnen worden aangelegd. 3. De provincie moet mensen met een laag inkomen geld geven om hun huis duurzamer te maken. 4. Bij belangrijke beslissingen moet de provincie de bevolking om hun mening vragen via een referendum. 5. Bussen tussen verschillende steden en dorpen moeten in het weekend tot minimaal 2 uur s nachts blijven rijden. 6. Boeren mogen hun bedrijf uitbreiden met zeer grote veestallen. 7. De verkoop van streekproducten moet door de provincie worden gestimuleerd. 8. Er moeten meer windmolens geplaatst worden in de provincie. 9. De provincie moet stoppen met subsidie voor kunst en cultuur. 10. De provincie moet geld besteden om meer toeristen naar de provincie te krijgen. 11. Wilde dieren die overlast geven (bijvoorbeeld ganzen of vossen), mogen worden afgeschoten. 12. De provincie moet zich inzetten om topsportevenementen te organiseren in de provincie.

8 FILMPJE WAAROM STEMMEN VOOR DE WATERSCHAPPEN? KORTE OMSCHRIJVING De studenten bekijken een filmpje over wat de waterschappen allemaal doen. Dit filmpje kan met de studenten nabesproken worden. DOELGROEP Mbo (alle niveaus) LEERDOEL U haalt de voorkennis van de studenten over de waterschappen op. De studenten komen meer te weten over wat de waterschappen doen. DUUR 5 minuten BENODIGDHEDEN Een digitaal scherm met internet en geluid Het filmpje (klik op de afbeelding in de PowerPoint om het filmpje te openen) DE WERKVORM STAP VOOR STAP STAP 1 Vertel dat jullie een filmpje gaan kijken over wat de waterschappen allemaal doen. Haal eerst de voorkennis van de studenten op: wat weten ze over de waterschappen? Geef de studenten voor het bekijken van het filmpje eventueel een kijkopdracht mee. Bijvoorbeeld: Ik wil graag na afloop van jullie weten waar de waterschappen zich mee bezighouden. Bedenk tijden het kijken of je verwacht had dat de waterschappen zich met deze onderwerpen bezig zouden houden. STAP 2 Bekijk het filmpje. Bespreek met de studenten het filmpje en eventuele kijkopdrachten na. Klopte het, wat ze van tevoren dachten te weten?

9 AFSLUITENDE QUIZ PROVINCIALE STATENVERKIEZINGEN KORTE OMSCHRIJVING De studenten spelen in teams een afsluitende quiz met vragen over (verkiezingen voor) de Provinciale Staten, de (verkiezingen voor) de Waterschappen en de verkiezingen voor de Eerste Kamer. DOELGROEP Mbo niveau 3 en 4 BENODIGDHEDEN Voor elk team 2 A4-vellen Voor elk team 1 pen DUUR 20 minuten LEERDOEL De studenten herhalen behandelde kennis over de (verkiezingen voor) de Provinciale Staten, de (verkiezingen voor) de Waterschappen en de verkiezingen voor de Eerste Kamer. DE WERKVORM STAP VOOR STAP STAP 1 Vertel dat jullie een afsluitende quiz gaan spelen. De quiz bestaat uit meerkeuzevragen, schattingsvragen en blufvragen. Leg, indien nodig, uit wat deze verschillende vragen inhouden. STAP 2 Deel de studenten in teams in van 4 à 5 personen en laat ze dicht bij elkaar zitten. STAP 3 Geef elk team 2 witte A4-vellen en 1 pen. Laat ze 1 A4 doormidden scheuren (aan de lange kant, dus tot 2 A5) Laat ze de letters A en B op beide zijden van het ene A5-papier schrijven. En de letters C en D op het tweede A5-papier. Leg uit dat het tweede vel bedoeld is om de antwoorden op de schattingsvragen op te schrijven. Ook mogen ze de achterkant van dit vel gebruiken als kladpapier tijdens blufvragen. STAP 4 Leg uit dat bij meerkeuzevragen steeds 1 punt te verdienen is. Bij schattingsvragen verdient het team dat het dichtst in de buurt van het juiste antwoord zit 2 punten. Bij blufvragen mag het team dat de meeste antwoorden denkt te weten de blufvraag beantwoorden. Haalt het team hun genoemde aantal antwoorden, dan krijgt het team 2 punten. Haalt team niet genoeg antwoorden, dan krijgen alle andere teams 1 punt.

10 STAP 5 Na ongeveer 15 minuten, afhankelijk van hoeveel tijd er is tot het einde van de les, is het tijd om de winnaar uit te roepen. Welk team heeft de meeste punten? VRAGEN EN ANTWOORDEN 1. Meerkeuzevraag Hoeveel Statenleden zijn er per provincie? a. 45 b. Dat hangt van de grootte van de provincie af, maar altijd tussen de 39 en 55 per provincie c. Dat hangt van de grootte van de provincie af, maar altijd tussen de 54 en 75 per provincie d Meerkeuzenvraag Je stem voor de Provinciale Statenverkiezingen telt een beetje dubbel. a. Dit is dubbele onzin b. Best wel een beetje waar Extra informatie: De Statenleden kiezen de leden van de Eerste Kamer (samen met de leden van het Kiescollege voor de Eerste Kamer in Caribisch Nederland). 3. Meerkeuzevraag De leden van de Eerste Kamer worden dus getrapt gekozen door de Statenleden. Hoe gaat dit in zijn werk? a. Alle gekozen Statenleden hebben evenveel invloed. b. Er vindt een gewogen stemming plaats, wat betekent dat gekeken wordt naar het aantal inwoners per provincie. c. Alleen de fractievoorzitters van de partijen stemmen voor de Eerste Kamerleden. Extra informatie voor de (gast)docent: Een belangrijk element in de verkiezing van de Eerste Kamer is de weging van de stemmen die in de verschillende provincies zijn uitgebracht. Dit is nodig omdat de verhouding tussen het aantal Statenleden en de bevolkingsomvang van de twaalf provincies nogal uiteenloopt. Om een evenwichtige verhouding tussen de bevolkingsgrootte van de provincies en de kracht van de in die provincies uitgebrachte stemmen te verzekeren, is in de Kieswet een mechanisme neergelegd dat de relatieve zwaarte van de uitgebrachte stemmen uitdrukt. De consequentie hiervan is dat stemmen van Statenleden in provincies met veel inwoners bij de berekening van de verkiezingsuitslag zwaarder wegen dan die van Statenleden van provincies met een kleiner aantal inwoners. (bron: 4. Schattingsvraag Hoeveel gemeenten liggen er in jullie provincie? Antwoord (per 1 januari 2019): Drenthe (12) Flevoland (6) Friesland/Fryslân (18) Gelderland (51) Groningen (12) Limburg (31)

11 Noord-Brabant (62) Noord-Holland (47) Overijssel (25) Utrecht (26) Zeeland (13) Zuid-Holland (52) 5. Meerkeuzevraag Het land heeft ministers voor de uitvoering van beleid. Wie voeren in de provincie het beleid uit? a. Wethouders b. Gedupeerden c. Gedeputeerden 6. Meerkeuzevraag Om verkiesbaar te zijn voor de Provinciale Staten moet je minimaal beschikken over: a. Vmbo-diploma b. Hbo-diploma c. Certificaat spreken in heldere taal d. Geen enkel diploma 7. Blufvraag De Provinciale Staten vergaderen in de hoofdstad van de provincie. Noem zoveel mogelijk provinciehoofdsteden van Nederland. (Je mag maar 1 antwoord geven per provincie) Antwoord: Groningen, Leeuwarden, Assen, Zwolle, Lelystad, Arnhem, Utrecht, Haarlem, Den Haag, Middelburg, s-hertogenbosch, Maastricht 8. Meerkeuzevraag Welk antwoord is een bron van inkomsten voor de provincie? a. Autobelasting b. Parkeergelden c. Toeristenbelasting d. Mestbelasting Extra informatie: het gaat hier om de provinciale opcenten op de motorrijtuigenbelasting 9. Blufvraag Noem zoveel mogelijk taken van een waterschap. Antwoorden: Waterstand regelen met bijvoorbeeld gemalen en sluizen Afvalwater/rioolwater zuiveren Dijken en kades beheren Natuurbeheer in en aan het water Kwaliteit zwemwater controleren Soms: beheer vaarwegen en landwegen 10. Meerkeuzevraag Van hoe laat tot hoe laat kun je stemmen bij de Provinciale Statenverkiezingen en Waterschapsverkiezingen?

12 a. Van 9.00 tot b. Van 9.00 tot c. Van 7.30 tot d. Van 7.30 tot Schattingsvraag Hoeveel procent van de stemgerechtigden (=de mensen die mogen stemmen) ging in 2015 stemmen voor de provincie? Antwoord: 57,7% (van de stemgerechtigden) 12. Meerkeuzevraag Als je gaat stemmen, moet je je stempas meenemen. Ook moet je je identificeren. Waarmee mag dat? a. Een rijbewijs dat 4 jaar verlopen is b. Een geldige studentenkaart c. Geen van beiden