TOOLBOX FIRST TIME VOTERS

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "TOOLBOX FIRST TIME VOTERS"

Transcriptie

1 TOOLBOX FIRST TIME VOTERS VERKIEZINGEN EUROPEES PARLEMENT 2019 HANDLEIDING VOOR MBO NIVEAU 3 EN 4 LESMATERIAAL VOOR DE EUROPESE PARLEMENTSVERKIEZINGEN 2019 Deze handleiding hoort bij de toolbox met lesmateriaal over de Europese Parlementsverkiezingen van 2019 voor mbo niveau 3 en 4. Bij deze handleiding hoort een PowerPoint om te gebruiken in de les. De werkvormen komen in de PowerPoint in dezelfde volgorde terug als in de handleiding. OVER DE TOOLBOX TIJDSDUUR EN SAMENSTELLING LES Je kunt de lengte van de les aanpassen aan de beschikbare tijd: heb je 1 lesuur (ongeveer 50 minuten), gebruik dan alleen deel 1. Heb je twee lesuren, gebruik dan ook deel 2. Deel 2 van de gastles is een rollenspel óf een gesprek met een (kandidaat-)europarlementariër als deze aanwezig is. BENODIGDHEDEN - Computer met (beamer)scherm of smartboard - Smartphones van studenten - PowerPointpresentatie - YouTubefilmpje van ProDemos: Waarom stemmen voor het Europees Parlement? (Let op: internetverbinding nodig) - A3-kaarten Wie van de vier? (download) - Rol schilderstape - A5-kaarten voor het rollenspel (download) - Werkbladen bij het rollenspel (download)

2 INHOUD TOOLBOX In deze Toolbox Europese Parlementsverkiezingen 2019 vindt u verschillende werkvormen voor het mbo niveau 3 en 4. Er is hierbij uitgegaan van een tijdsbestek van ongeveer 50 minuten per lesuur: Deel 1 (1 lesuur van 50 minuten) 1. Filmpje Hoe zit de Europese politiek in elkaar? (5 minuten) 2. Wie van de vier? (10 minuten) 3. Over de lijn EU (15 minuten) 4. Young Voice (10 minuten) Let op: Young Voice is pas beschikbaar vanaf mei. Tot die tijd kun je langer tijd besteden aan Over de lijn of het rollenspel in deel 2! 5. Afsluiting (5 minuten) Alleen als er geen tweede lesuur is Deel 2 (2 lesuren van 50 minuten) 6. Rollenspel Europese besluitvorming (45 minuten) óf 7. Q&A met (kandidaat-)europarlementariër (45 minuten) 8. Afsluiting (5 minuten)

3 DEEL 1 VAN DE GASTLES (50 MINUTEN) 1. FILMPJE: HOE ZIT DE EUROPESE POLITIEK IN ELKAAR? KORTE OMSCHRIJVING De studenten bekijken een filmpje over hoe de Europese politiek in elkaar zit. Dit filmpje kan met de studenten nabesproken worden. DOELGROEP Mbo (alle niveaus) LEERDOEL Activering van de voorkennis van de studenten over hoe de Europese politiek in elkaar zit. DUUR 5 minuten BENODIGDHEDEN Een digitaal scherm met internet en geluid Het filmpje: klik op de afbeelding in de PowerPoint om het filmpje te openen of: Let op: Kies aan de hand van de actualiteit of je het filmpje met of zonder Brexit toont. DE WERKVORM STAP VOOR STAP STAP 1 Vertel dat jullie een filmpje gaan bekijken over hoe de Europese politiek in elkaar zit. Geef de studenten eventueel een kijkopdracht mee. Bijvoorbeeld: Ik wil graag na afloop van jullie weten welke Europese instanties de beslissingen nemen. Bedenk tijdens het kijken waar de invloed van de burger terugkomt in de Europese Unie. STAP 2 Bekijk het filmpje. Bespreek met de studenten het filmpje en eventuele kijkopdrachten na.

4 2. WIE VAN DE VIER? KORTE OMSCHRIJVING In deze werkvorm moeten studenten steeds kiezen welke van de vier Europese instellingen een bepaalde taak of bevoegdheid heeft. Het kan ook zijn dat het antwoord is dat meerdere Europese instellingen die taak hebben. Studenten kunnen kiezen tussen de Europese Raad, de Europese Commissie, de Raad van de Europese Unie en het Europees Parlement. DOELGROEP Mbo 3-4 LEERDOEL Studenten kunnen de verschillende taken en bevoegdheden van de instellingen van de Europese Unie onderscheiden. DUUR 10 minuten BENODIGDHEDEN 4 kaarten met de namen van Europese instellingen (zie voorbeelden op pagina 2). Te downloaden via website ProDemos. DE WERKVORM STAP VOOR STAP STAP 1 Verdeel de studenten in vier groepen. Geef ieder groepje een A3-kaart met daarop een Europese instelling. Laat de groepen ieder in een hoek van het klaslokaal plaatsnemen. Leg uit dat je zo meteen een aantal vragen gaat stellen waarop één of meer van de A3-kaarten een antwoord zijn. Ze mogen in hun groepje overleggen en moeten de kaart omhoog houden als ze denken dat hun kaart het antwoord op de vraag is. STAP 2 Stel de vragen zoals onderstaand beschreven zolang er tijd voor is (10 minuten) en bespreek antwoorden na. Hanteer steeds de volgende volgorde: - Stel de vraag. - Laat studenten antwoorden en noem daarna het correcte antwoord. - Bespreek het juiste antwoord.

5 Let op: Liever vier vragen compleet behandelen in plaats van alle tien vragen afraffelen. VRAGEN 1. Waar kunnen we op 23 mei voor stemmen? Europees Parlement 2. Hier zitten alle 27 (of 28) regeringsleiders samen in. Europese Raad 3. Ieder land heeft hierin één afgevaardigde die hier niet voor de belangen van het eigen land zit. Europese Commissie 4. Zij hebben een gebouw in Brussel. Europese Raad, Europese Commissie, Europees Parlement en de Raad van de Europese Unie 5. Nederland heeft hier 29 (of 26) zetels. Europees Parlement 6. Er zijn hiervan 10 verschillende samenstellingen. Raad van de Europese Unie 7. Alleen zij mogen een voorstel voor nieuwe Europese regels doen. Europese Commissie 8. Zij zetten de grote lijnen van het Europese beleid uit. Europese Raad 9. Zij moeten een voorstel voor Europese regels goedkeuren en kunnen het aanpassen. Europees Parlement en de Raad van de Europese Unie 10. Zij zijn met 705 (of 751) en verdeeld in acht verschillende fracties. Europees Parlement KAARTEN (DRUK HIERVOOR LOS BESTAND UIT DE TOOLBOX AF)

6 3. OVER DE LIJN EU KORTE OMSCHRIJVING De studenten krijgen stellingen voorgelegd over politieke vraagstukken in de Europese Unie. Hierbij moeten ze een keuze maken. Ze mogen hun keuzes onderbouwen en er is ruimte voor discussie. DOELGROEP Mbo (alle niveaus) LEERDOEL De studenten leren dat mensen verschillende belangen hebben en verschillende standpunten innemen. DUUR 15 minuten BENODIGDHEDEN PowerPoint met de stellingen. Bepaal van tevoren (afhankelijk van de tijd) hoeveel stellingen je behandelt, en welke. Het staat je vrij stellingen aan te passen en/of toe te voegen. Schildersplakband of duct tape om de ruimte in tweeën te verdelen. DE WERKVORM STAP VOOR STAP STAP 1 Maak in de ruimte 2 vakken: een eens - en een oneens -vak, bijvoorbeeld door met tape een lijn te trekken. Laat de deelnemers zien wat het eens-vak is en wat het oneens-vak is. Op de PowerPoint staat steeds links eens en rechts oneens. STAP 2 Leg uit dat alle politieke partijen verschillende ideeën hebben voor de Europese Unie. Wat de ene partij een goed idee vindt, vindt de andere partij vaak een slecht idee. Dat is een weerspiegeling van wat mensen in Nederland vinden, maar ook in de andere lidstaten. STAP 3 Laat de deelnemers een stelling op de PowerPoint zien. Lees deze voor. Vraag de deelnemers hun positie in te nemen in het eens- of oneens-vak. Twijfelaars mogen eventueel in het midden gaan staan.

7 STAP 4 Vraag uit beide vakken een deelnemer om een korte toelichting. Vraag daarna de twijfelaars alsnog een keuze te maken. Als ze blijven staan kan dat, maar ze moeten dit dan wel toe kunnen lichten. OVERZICHT VAN DE STELLINGEN 1. Jongeren vanaf 16 jaar moeten stemrecht krijgen bij de Europese verkiezingen. 2. Nederland moet uit de Europese Unie stappen. 3. Asielzoekers moeten evenredig over de verschillende EU-lidstaten verdeeld worden. Leg uit dat landen naar verhouding van het aantal inwoners evenveel asielzoekers op moeten nemen (of verwoord het zo: hetzelfde aantal asielzoekers per inwoners). 4. De EU-doelstellingen voor vermindering van de CO2-uitstoot moeten strikt worden nageleefd. 5. Bij verkiezingen voor het Europees Parlement moeten burgers kunnen stemmen op een kandidaat of een partij uit een andere lidstaat. 6. Er moet een Europees leger komen. 7. De EU moet investeren in een treinnetwerk tussen grote Europese steden. 8. Europa moet kiezen voor permanente wintertijd. 9. De EU moet lidstaten aanmoedigen om huwelijken tussen personen van het hetzelfde geslacht te erkennen. 10. De EU moet afzien van verdere uitbreiding. 11. Er moeten weer grenscontroles plaatsvinden tussen EU-lidstaten. 12. Dierproeven voor de ontwikkeling van medicijnen moeten in de hele EU verboden worden.

8 4. YOUNG VOICE (VANAF MEI) KORTE OMSCHRIJVING ProDemos heeft voor de Europese Parlementsverkiezingen naast de reguliere StemWijzer ook een stemhulp speciaal voor jongeren; Young Voice. Studenten krijgen 10 minuten de tijd om deze stemhulp in de les in te vullen op hun telefoon. Zij kiezen eerst vier thema s die ze belangrijk vinden en beantwoorden daarna verschillende stellingen. Iedere stelling wordt ondersteund door een filmpje waarin een YouTuber een voor- en tegenargument geeft. DOELGROEP Mbo (alle niveaus) LEERDOEL De studenten ontdekken welke partij het beste bij hen past op basis van de voorgelegde stellingen. DUUR 10 minuten BENODIGDHEDEN Smartphones van studenten met wifi- of 4G-verbinding of computers/laptops. STAP VOOR STAP 1. Vertel studenten dat ze nu individueel aan de slag gaan. 2. Laat studenten op hun smartphone naar youngvoice.nl gaan. Oortjes gebruiken is een aanrader! 3. Vertel studenten dat ze in deze les tien minuten de tijd hebben om het in te vullen. Het staat hen natuurlijk vrij om na afloop meer tijd aan het invullen van Young Voice te besteden. 4. Stel jezelf op als assistent of vraagbaak. Ga eventueel het gesprek met studenten aan over de uitkomsten. 5. AFSLUITING DEEL 1 NIET DOEN BIJ TWEE LESUREN Gebruik de laatste 5 minuten van de les om te bespreken wat er deze les allemaal voorbij gekomen is. Stel een aantal vragen, zoals: - Wie weet er waar we nu precies voor kunnen stemmen op 23 mei? - Wie kan vertellen wat het Europees Parlement doet? - Hoe wordt een probleem in de EU opgelost? - Wie gaat er stemmen op 23 mei, en zo ja weet je al op wie? Zo niet, waarom niet?

9 DEEL 2 VAN DE GASTLES (50 MINUTEN) In deel twee van de gastles kun je twee dingen doen: 1. Rollenspel Europese besluitvorming (45 minuten) 2. Gesprek met een (kandidaat-)europarlementariër (45 minuten) We gaan ervan uit dat in de meeste gevallen het rollenspel gedaan zal worden, vandaar dat we deze in de handleiding eerst beschrijven. Daarna volgt een handreiking voor het organiseren van een Q&A-sessie met een (kandidaat-)europarlementariër. 6. ROLLENSPEL EUROPESE BESLUITVORMING KORTE OMSCHRIJVING De studenten gaan in verschillende groepjes de weg van Europese besluitvorming naspelen. Ze gaan met elkaar in debat en moeten lobbyen. Als(gast)docent ben je tijdens deze werkvorm erg belangrijk om de verschillende rondes in goede banen te leiden. Groepjes werken soms zelfstandig, maar ook onder jouw begeleiding. DOELGROEP Mbo 3-4 LEERDOEL Studenten ervaren de manier waarop in de Europese Unie vergaderd wordt en hoe de verschillende bestuurslagen zich tot elkaar verhouden. DUUR 45 minuten BENODIGDHEDEN PowerPoint A5-kaarten met rolbeschrijvingen (8 stuks) te downloaden van website ProDemos Let op: dit materiaal gaat uit van een Brexit. Indien het Verenigd Koninkrijk wel deelneemt aan de Europese Parlementsverkiezingen zal het materiaal op de website hierop aangepast worden Werkbladen (12 stuks) te downloaden van website ProDemos Pen en papier voor aantekeningen

10 DE WERKVORM STAP VOOR STAP STAP 1 Verdeel de studenten in acht verschillende groepjes. Bedenk goed hoe je de rollen verdeelt op basis van het aantal aanwezige studenten. Er zijn minimaal 10 studenten nodig om de werkvorm uit te kunnen voeren. Het is in ieder geval belangrijk dat alle rollen meedoen. Let op: Niet alle groepjes zijn even groot! Hieronder zie je de ideale verdeling: 1. Europese Raad: 2 studenten (minimaal 1 student) 2. Europese Commissie: 2 studenten (minimaal 1 student) 3. Raad van de Europese Unie: 5 studenten (minimaal 3 studenten) 4. Europees Parlement: Verdeel de overige studenten evenredig over de vijf verschillende fracties van het Europees Parlement - Conservatieve Europese Fractie (minimaal 1 student) - Liberale Europese Fractie (minimaal 1 student) - Sociale Europese Fractie (minimaal 1 student) - Groene Europese Fractie (minimaal 1 student) - Europese Fractie van Nationalisten (minimaal 1 student) STAP 2 Geef ieder groepje de A5-kaarten met rol en rolomschrijving die bij hun groepje hoort. De kaart met de naam van de rol mag op de plaats liggen waar het groepje steeds verzamelt. Geef ieder groepje een paar minuten de tijd om de rolomschrijving te lezen en te bespreken. Loop zelf rond en licht moeilijke woorden en begrippen toe. STAP 3 Toon de slide met de casus op de PowerPoint en vertel studenten over de casus. Benoem dat het een fictieve casus betreft, en dat de landen en fracties voorbeelden zijn. Wat er in de werkvorm staat hoeft dus niet te zijn wat zij in het echt vinden. CASUS Wil de Europese Unie geld uitgeven aan snellere en goedkopere treinverbindingen tussen Amsterdam, Brussel, Londen, Parijs, Berlijn en Kopenhagen? Jullie gaan met elkaar bepalen of de Europese Unie geld uit gaat geven (investeren) aan een beter en goedkoper treinnetwerk tussen grote Europese hoofdsteden. De vraag is: wil iedereen voor dit plan stemmen?

11 WAT GAAT ER GEBEUREN? 1. Voorbereiding (5 minuten) 2. Ronde 1 - Eerste lezing Europees Parlement (10 minuten) 3. Ronde 2 - Eerste lezing Raad van de Europese Unie (5 minuten) 4. Ronde 3 - Schorsing (5 minuten) 5. Ronde 4 - Tweede lezing Europees Parlement (5 minuten) 6. Ronde 5 - Tweede lezing Raad van de Europese Unie (5 minuten) 7. Ronde 6 - Stemmen over het voorstel (5 minuten) STAP 4: VOORBEREIDING (5 MIN.) Zet alle groepjes apart aan het werk: geef alle groepjes een opdracht en een werkblad (onderaan deze handleiding) om zelfstandig mee aan de slag te gaan. Ze hebben maximaal vijf minuten de tijd voor het debat in het Europees Parlement begint. Als ze eerder klaar zijn kun je hier tijd winnen. RONDE 1 - EERSTE LEZING EUROPEES PARLEMENT (10 MIN.) Alle groepen krijgen nu een andere opdracht die in tien minuten uitgevoerd wordt. Geef de groepen één voor één instructie en let op de tijd (10 minuten). Stel jezelf op als voorzitter bij het debat van het groepje Europees Parlement. Welke groep doet wat in Ronde 1? Europese Raad Europese Commissie Raad van de Europese Unie Europees Parlement (vijf fracties) De Europese Raad komt straks pas in actie tijdens de schorsing. Geef hen de taak om het gesprek van de Raad van de Europese Unie en het debat van het Europees Parlement goed te volgen. Fluister hen in dat het niet verboden is om leden van de Raad van de Europese Unie tussen de vergaderingen door tips en aanwijzingen te geven. Laat de Europese Commissie beginnen met het voorlezen van het voorstel. Daarna kunnen de Raad van de Europese Unie en het Europees Parlement aan de slag. De Europese Commissie mag daar naar luisteren, maar niks zeggen. De Commissie moet afwachten tot de eventuele aanpassingen zijn medegedeeld. De Raad van de Europese Unie heeft tien minuten om te beslissen of ze voor of tegen het voorstel zijn. Of misschien willen ze wel een aanpassing voorstellen. Kondig aan dat je na de eerste lezing in het Europees Parlement bij hen terugkomt. Let op: Ze mogen hiervoor even op een andere locatie gaan zitten. Het Europees Parlement gaat in debat. Aan het einde stemmen ze over de voorgestelde aanpassingen. Let op: Als docent ben je voorzitter van het debat, maar je moet ook met een schuin oog in de gaten houden of de andere groepjes aan de slag zijn.

12 HET DEBAT 1. In de PowerPoint staat er achter iedere Europese Fractie een klokje ingesteld op 30 seconden. Gedurende die 30 seconden mag die fractie vertellen of ze voor of tegen het voorstel van de Europese Commissie zijn en waarom. Ze mogen ook een voorstel doen voor een aanpassing van het voorstel. Schrijf deze op en breng ze aan het einde in stemming! 2. Tussen de verschillende fracties door is er telkens 1 minuut de tijd voor kritische vragen van andere fracties. Je kunt hiervoor het klokje starten. 3. Als alle fracties aan de beurt zijn geweest, is het tijd om te stemmen over de aanpassingen die zijn voorgesteld. 4. Het is aan de Europese Commissie om de aangenomen aanpassingen mee te nemen naar de Raad van de Europese Unie. 5. Als de tijd voorbij is kondig je de eerste lezing in de Raad van de Europese Unie aan. Alle deelnemers uit andere groepjes zijn hierbij publiek. RONDE 2 - EERSTE LEZING RAAD VAN DE EUROPESE UNIE (5 MIN.) Welke groep doet wat in Ronde 2? Europese Raad Europese Commissie Raad van de Europese Unie Europees Parlement (vijf fracties) De Europese Raad komt straks pas in actie tijdens de schorsing. Geef hen de taak om het gesprek van de Raad van de Europese Unie goed te volgen en te bedenken of ze het nog eens zijn met de richting die het opgaat. Laat de Europese Commissie beginnen met het voorlezen van het voorstel. Daarna kun je met de Raad van de Europese Unie het gesprek aangaan. De Commissie moet goed bijhouden welke aanpassingen van het Europees Parlement worden goedgekeurd door de Raad, en welke aanpassingen de Raad zelf wil doen. De Raad van de Europese Unie gaat stemmen over de voorstellen voor aanpassingen van het Europees Parlement en doet zelf suggesties voor aanpassingen die ze net hebben bedacht. Het Europees Parlement is publiek bij het gesprek van de Raad van de Europese Unie. Ze mogen niet deelnemen aan het gesprek. De Europese Commissie begint met het aankondigen van de aanpassingen die door het Europees Parlement worden voorgesteld. Daarna moeten de volgende dingen gebeuren: 1. Breng de voorgestelde aanpassingen van het Europees Parlement in stemming. De Raad van de Europese Unie kan voor of tegen deze aanpassingen stemmen. Geef aan de Europese Commissie de opdracht om bij te houden welke aanpassingen goedgekeurd worden. 2. Vraag vervolgens aan de Raad van de Europese Unie hoe hun gesprek net is verlopen en welke aanpassingen zij zelf voorstellen. Geef aan de Europese Commissie de opdracht om bij te houden welke aanpassingen er worden voorgesteld.

13 Tip: Je hebt hier 5 minuten voor, dus er is geen tijd voor veel discussie. Er moet vooral gestemd worden. RONDE 3 - SCHORSING (5 MIN.) Welke groep doet wat in Ronde 3? Europese Raad Europese Commissie Raad van de Europese Unie Europees Parlement (vijf fracties) De Europese Raad komt nu in actie. Zij mogen de Europese Commissie vertellen wat zij tot nu toe denken van het debat. Wat moet de Europese Commissie regelen om hen tevreden te stellen? Laat de Europese Commissie alle aanpassingen die zijn goedgekeurd verwerken in een nieuw voorstel voor de tweede lezing. Ook de Europese Raad heeft misschien wensen die erin verwerkt moeten worden. Aan de Europese Commissie de lastige taak om iedereen tevreden te stellen. De Raad van de Europese Unie moet even afwachten tot de tweede lezing. Het Europees Parlement moet even afwachten tot de tweede lezing. (Help hierbij als docent, want het kan ingewikkeld zijn!) RONDE 4 - TWEEDE LEZING EUROPEES PARLEMENT (5 MIN.) Het Europees Parlement komt in deze ronde weer samen. Er is deze ronde is geen tijd voor een debat. Welke groep doet wat in Ronde 4? Europese Raad Europese Commissie Raad van de Europese Unie Europees Parlement (vijf fracties) De Europese Raad is in deze ronde publiek. Laat de Europese Commissie het aangepaste voorstel voorlezen aan het Europees Parlement. De Raad van de Europese Unie moet even afwachten tot de tweede lezing in de Raad die hierna zal plaatsvinden. De fracties in het Europees Parlement mogen kort aangeven wat zij ervan vinden (10 seconden) en of zij vinden dat hun eigen voorgestelde aanpassingen er genoeg in terugkomen. Ze mogen daarna nogmaals eigen

14 aanpassingen meesturen, ook als deze net zijn afgewezen door de Raad van de Europese Unie. RONDE 5 - TWEEDE LEZING RAAD VAN DE EUROPESE UNIE (5 MIN.) Laat het Europees Parlement plaatsnemen als publiek en vestig de aandacht op de Raad van de Europese Unie. Welke groep doet wat in Ronde 5? Europese Raad Europese Commissie Raad van de Europese Unie Europees Parlement (vijf fracties) De Europese Raad is in deze ronde publiek. Laat de Europese Commissie vertellen of het Europees Parlement akkoord is gegaan en wat zij eventueel nog aangepast wil hebben. De Raad van de Europese Unie moet stemmen of ze met de aanpassingen akkoord gaan. Het Europees Parlement is in deze ronde publiek. RONDE 6 - STEMMEN OVER HET VOORSTEL (5 MIN.) De laatste 5 minuten van het rollenspel wordt er definitief gestemd over het voorstel. Welke groep doet wat in Ronde 6? Europese Raad Europese Commissie Raad van de Europese Unie Europees Parlement (vijf fracties) De Europese Raad is in deze ronde publiek. Laat de Europese Commissie vertellen welk voorstel zij in stemming willen brengen. De Raad van de Europese Unie moet als tweede stemmen over het voorstel van de Europese Commissie. Het Europees Parlement moet als eerste stemmen over het voorstel van de Europese Commissie. VOLGORDE STEMMING: 1. Laat de Europese Commissie het voorstel voorlezen dat zij in stemming willen brengen. 2. Vraag daarna aan het Europees Parlement om erover te stemmen. De helft + 1 moet voor stemmen om het voorstel aangenomen te krijgen. 3. De Raad van de Europese Unie mag daarna stemmen. Drie van de vijf landen moeten het eens zijn met het voorstel van de Europese Commissie. 4. Kondig daarna aan of het voorstel het heeft gehaald, en of er dus snellere treinverbindingen tussen een aantal Europese hoofdsteden komen met Europees geld.

15 REFLECTIE Gebruik de laatste paar minuten om kort wat ervaringen van studenten te bespreken. Laat hen weer in een normale opstelling zitten. VOORBEELDVRAGEN: - Hoe hebben ze het ervaren? - Wat was ingewikkeld bij het maken van een beslissing? - Wie is heeft er het meest te zeggen in de Europese Unie? 7. Q&A (KANDIDAAT-)EUROPARLEMENTARIËR KORTE OMSCHRIJVING De studenten mogen vragen stellen aan de aanwezige (kandidaat-)europarlementariër. TIPS VOOR HET ONTVANGEN VAN EEN (KANDIDAAT-)EUROPARLEMENTARIËR Vertel de studenten meteen aan het begin van de gastles dat er aan het einde van de les een gesprek met een (kandidaat-) Europarlementariër plaatsvindt. Ze mogen allerlei vragen stellen aan hem of haar. Door dit te vermelden geef je studenten de kans om tijdens de les vragen te bedenken. Enkele andere tips: Nodig, indien al aanwezig, de (kandidaat-)europarlementariër uit om jouw verhaal tijdens de gastles aan te vullen met specifieke voorbeelden en mooie anekdotes uit de praktijk. Zorg ervoor dat dit ook mogelijk is: vraag bijvoorbeeld tussendoor hoe iets specifiek in elkaar zit (hoeveel zetels heeft de partij nu?) of vraag een reactie op opvallende uitspraken of keuzes van studenten. Wijs de (kandidaat-)europarlementariër erop dat de studenten niet van lange en vage antwoorden houden. Geef aan dat je ze gaat onderbreken als ze jargon of moeilijke woorden gebruiken en dat je dan om uitleg zult vragen. Hoe korter en concreter de antwoorden zijn (liefst geïllustreerd met voorbeelden), hoe beter de studenten erbij zullen blijven. Zorg dat je weet of je een zittend Europarlementariër te gast hebt, of een kandidaat die nog geen ervaring heeft in het Europees Parlement. DOELGROEP Mbo-studenten (alle niveaus) LEERDOELEN Studenten krijgen inzicht in het dagelijks werk van een (kandidaat-)europarlementariër. Studenten ervaren dat (kandidaat-)europarlementariërs ook gewone mensen zijn en dat ze benaderbaar en bereikbaar zijn.

16 DUUR 45 minuten DE WERKVORM STAP VOOR STAP STAP 1 Heet de (kandidaat-)europarlementariër van harte welkom en vraag hem of haar zich kort voor te stellen. Hoe heet hij/zij? Hoe lang is hij/zij al politiek actief? Waarom heeft hij/zij gekozen voor de partij waarbij zij nu zit? Etc. STAP 2 Geef studenten vijf minuten de tijd om vragen met elkaar voor te bereiden. STAP 3 De studenten mogen vragen stellen. Hieronder vind je een aantal vragen die de studenten zouden kunnen stellen. Stel alleen zelf vragen als de studenten dit niet doen! Meestal zijn jouw extra vragen niet nodig. Waarom bent u (kandidaat-)europarlementariër geworden? Hoe ziet een dag van een (kandidaat-)europarlementariër eruit? Wat moet je weten om (kandidaat-)europarlementariër te zijn? Hoe kom je in het Europees Parlement? Wat gebeurt er als je het niet eens bent met je partij? Wie is de baas in de Europese Unie? Wat verdient een Europarlementariër? STAP 4 Bedank de (kandidaat-)europarlementariër hartelijk en geef met de klas een applaus. 8. AFSLUITING DEEL 1 EN 2 Gebruik de laatste minuten van de les om te bespreken wat er deze les allemaal voorbij gekomen is. Stel een aantal vragen, zoals: - Wie weet nu waar we precies voor kunnen stemmen op 23 mei? - Wie kan vertellen wat het Europees Parlement doet? - Hoe wordt een probleem in de EU opgelost? - Indien gesprek kandidaat-europarlementariër: wat is er gezegd dat je bijblijft? Zie je jezelf misschien ooit als Europarlementariër? - Wie gaat er stemmen op 23 mei, en zo ja weet je al op wie? Zo niet, waarom niet?

Studenten ervaren de manier waarop in de Europese Unie vergaderd wordt en hoe de verschillende bestuurslagen zich tot elkaar verhouden.

Studenten ervaren de manier waarop in de Europese Unie vergaderd wordt en hoe de verschillende bestuurslagen zich tot elkaar verhouden. ROLLENSPEL EUROPESE BESLUITVORMING KORTE OMSCHRIJVING De studenten gaan in verschillende groepjes de weg van Europese besluitvorming naspelen. Ze gaan met elkaar in debat en moeten lobbyen. Als(gast)docent

Nadere informatie

Handleiding Toolbox Provinciale Statenverkiezingen 2019

Handleiding Toolbox Provinciale Statenverkiezingen 2019 Handleiding Toolbox Provinciale Statenverkiezingen 2019 mbo entree / mbo niveau 2 Met (kandidaat-)statenlid INHOUD TOOLBOX In deze Toolbox Provinciale Statenverkiezingen 2019 vindt u verschillende werkvormen

Nadere informatie

1. (DIA 2) Wie weet welke politieke partijen meedoen?

1. (DIA 2) Wie weet welke politieke partijen meedoen? HOE KIES JE OP WIE JE STEMT? (DIA 1) De deelnemers ontdekken waarom de Europese Parlementsverkiezingen voor hen belangrijk zijn. Aan de hand van actuele thema s die spelen in de EU geven deelnemers hun

Nadere informatie

Handleiding voorbereidende les bij Democracity. Basisonderwijs. Versie 22 mei Handleiding voorbereidende les bij Democracity

Handleiding voorbereidende les bij Democracity. Basisonderwijs. Versie 22 mei Handleiding voorbereidende les bij Democracity Basisonderwijs Versie 22 mei 2018 INHOUD Inleiding... 2 Tijdsverloop... 2 Quiz: Waar gaat de gemeente over?... 3 Filmpje Hoe werkt de gemeenteraad?... 6 Wie is de baas in de gemeente?... 7 Van probleem

Nadere informatie

Europese Raad WERKBLAD

Europese Raad WERKBLAD Europese Raad Jullie vinden het belangrijk dat mensen sneller en goedkoper met de trein kunnen reizen tussen Europese hoofdsteden. Zo hoeft niet iedereen meer in het vliegtuig te stappen voor korte afstanden.

Nadere informatie

Raad van de Europese Unie

Raad van de Europese Unie Raad van de Europese Unie Raad van de Europese Unie Jullie zijn nu de Raad van de Europese Unie. De Raad van de Europese Unie stemt voor of tegen regels die de Europese Commissie heeft bedacht. Samen met

Nadere informatie

Workshop Tweede Kamerverkiezingen

Workshop Tweede Kamerverkiezingen Workshop Tweede Kamerverkiezingen Korte omschrijving workshop In deze workshop leren de deelnemers wat de Tweede Kamer doet, hoe ze moeten stemmen en op welke partijen ze kunnen stemmen. De workshop bestaat

Nadere informatie

Handleiding voorbereidende les bij Provinciespel. basisonderwijs. Versie 26 april 2018

Handleiding voorbereidende les bij Provinciespel. basisonderwijs. Versie 26 april 2018 Handleiding voorbereidende les bij Provinciespel basisonderwijs Versie 26 april 2018 1 INHOUD Inleiding... 2 Tijdsverloop... 2 Quiz: Waar gaat de provincie over?... 3 Filmpje Hoe werkt de provincie?...

Nadere informatie

HANDLEIDING TALENTENQUIZ

HANDLEIDING TALENTENQUIZ HANDLEIDING TALENTENQUIZ STAPPENPLAN TALENTENQUIZ 1. Download alle nodige bestanden van de talentenquiz kleur bekennen met kinderen op de studentenpagina bij de pagina voor de coördinator bedenk & doe

Nadere informatie

OPDRACHTEN BIJ THEMA 11 BELEID

OPDRACHTEN BIJ THEMA 11 BELEID OPDRACHTEN BIJ THEMA 11 BELEID Beleid is alleen nodig als je iets gaat veranderen. INLEIDING Het beleid van een organisatie bepaalt hoe je moet werken en wat de bestuurders belangrijk vinden. Dat beleid

Nadere informatie

Nationaal Gevangenismuseum Gevangen in beeld

Nationaal Gevangenismuseum Gevangen in beeld Nationaal Gevangenismuseum Gevangen in beeld Groep 8 Les 1. Boeven in beeld Les 1. Boeven in beeld Nationaal Gevangenismuseum Groep 8 120 minuten Samenvatting van de les De les begint met een klassikaal

Nadere informatie

Workshop C Waarom is stemmen belangrijk en hoe maak ik mijn keuze?

Workshop C Waarom is stemmen belangrijk en hoe maak ik mijn keuze? Workshop C Waarom is stemmen belangrijk en hoe maak ik mijn keuze? Workshop C Waarom is stemmen belangrijk en hoe maak ik mijn keuze? Korte omschrijving workshop In deze workshop ontdekken de deelnemers

Nadere informatie

Workshop A Hoe werkt de gemeenteraad?

Workshop A Hoe werkt de gemeenteraad? Workshop A Hoe werkt de gemeenteraad? Workshop A Hoe werkt de gemeenteraad? Korte omschrijving workshop De workshop begint met een kort filmpje over de gemeenteraad. De workshopleider doet vervolgens met

Nadere informatie

Handleiding Toolbox Provinciale Statenverkiezingen 2019

Handleiding Toolbox Provinciale Statenverkiezingen 2019 Handleiding Toolbox Provinciale Statenverkiezingen 2019 mbo niveau 3 / 4 Zonder (kandidaat-)statenlid INHOUD TOOLBOX In deze Toolbox Provinciale Statenverkiezingen 2019 vindt u verschillende werkvormen

Nadere informatie

HANDLEIDING WORKSHOP STEM JIJ OOK?

HANDLEIDING WORKSHOP STEM JIJ OOK? HANDLEIDING WORKSHOP STEM JIJ OOK? EUROPESE PARLEMENTSVERKIEZINGEN 2019 2 INHOUD Korte omschrijving workshop... 3 Deel 1 - Hoe werkt de Europese unie?... 6 Inleiding (5 minuten)... 6 Van probleem naar

Nadere informatie

Handleiding Toolbox Provinciale Statenverkiezingen 2019

Handleiding Toolbox Provinciale Statenverkiezingen 2019 Handleiding Toolbox Provinciale Statenverkiezingen 2019 mbo entree / mbo niveau 2 Zonder (kandidaat-)statenlid INHOUD TOOLBOX In deze Toolbox Provinciale Statenverkiezingen 2019 vindt u verschillende werkvormen

Nadere informatie

Docentenhandleiding Rollenspel Politiek

Docentenhandleiding Rollenspel Politiek Docentenhandleiding Rollenspel Politiek Voorbereiding 1. Bepaal hoeveel tijd er is: kies voor 45, 60 of 90 uten versie 2. Deel tijdschema uit en bespreek dit met de leerlingen 3. Verdeel de rollen, zie

Nadere informatie

HANDLEIDING VOOR DOCENTEN

HANDLEIDING VOOR DOCENTEN HANDLEIDING VOOR DOCENTEN VOOR DE DEMOCRATIEGAME OVER DE WERKING VAN DE WATERSCHAPPEN EN DE VERSCHILLENDE BELANGEN BIJ WATERMANAGEMENT OVER DE WERKVORM KORTE OMSCHRIJVING Tijdens deze werkvorm gaan leerlingen

Nadere informatie

SPELINSTRUCTIE - JE GAAT HET MAKEN EEN SPEL VAN BOUWEND NEDERLAND

SPELINSTRUCTIE - JE GAAT HET MAKEN EEN SPEL VAN BOUWEND NEDERLAND SPELINSTRUCTIE - JE GAAT HET MAKEN EEN SPEL VAN BOUWEND NEDERLAND Welkom JE GAAT HET MAKEN is een spel van Bouwend Nederland, dat bedoeld is om te spelen in gastlessen op middelbare scholen. Het spel is

Nadere informatie

KRACHTENVELD EUROPESE UNIE KORTE OMSCHRIJVING

KRACHTENVELD EUROPESE UNIE KORTE OMSCHRIJVING KRACHTENVELD EUROPESE UNIE KORTE OMSCHRIJVING De deelnemers plaatsen de begrippen op de juiste plek in de puzzel, waardoor ze een overzicht krijgen van de belangrijkste instellingen binnen de Europese

Nadere informatie

Workshop B Hoe kan ik stemmen?

Workshop B Hoe kan ik stemmen? Workshop B Hoe kan ik stemmen? Workshop B - Hoe kan ik stemmen? Korte omschrijving werkvorm In deze workshop doorlopen de deelnemers de stemprocedure van A tot Z in een zo reëel mogelijke setting. Dit

Nadere informatie

VOOR OF TEGEN VUURWERK?

VOOR OF TEGEN VUURWERK? VOOR OF TEGEN VUURWERK? DECEMBER 2015 AAN DE SLAG MET #9 WAT HEB JE NODIG? - Werkblad per partij DE WERKVORM IN HET KORT Veel mensen genieten van vuurwerk tijdens de jaarwisseling, maar het zorgt ook voor

Nadere informatie

Docentenhandleiding Rollenspel Politiek

Docentenhandleiding Rollenspel Politiek Docentenhandleiding Rollenspel Politiek Voorbereiding 1. Bepaal hoeveel tijd er is: kies voor 45, 60 of 90 uten versie 2. Deel tijdschema uit en bespreek dit met de leerlingen 3. Verdeel de rollen, zie

Nadere informatie

Handleiding voorbereidende les bij Provinciespel. Praktijkonderwijs. Versie 24 mei 2018

Handleiding voorbereidende les bij Provinciespel. Praktijkonderwijs. Versie 24 mei 2018 Handleiding voorbereidende les bij Provinciespel Praktijkonderwijs Versie 24 mei 2018 INHOUD Inleiding... 2 Tijdsverloop... 2 Wat doet de provincie?... 3 Filmpje Hoe werkt de provincie?... 6 Vragen stellen

Nadere informatie

Instructie: Rollenspel EU

Instructie: Rollenspel EU Instructie: Rollenspel EU Korte omschrijving werkvorm In dit rollenspel bestaat het Europees Parlement uit vijf fracties die uit verschillende nationaliteiten bestaan. Van elk van de bijbehorende regeringen

Nadere informatie

Belangen: Wel of niet ingrijpen in Syrië?

Belangen: Wel of niet ingrijpen in Syrië? Belangen: Wel of niet ingrijpen in Syrië? Korte omschrijving werkvorm: Leerlingen moeten zich inleven in een permanent lid van de Veiligheidsraad van de VN. Ze gaan aan de slag met het vraagstuk of de

Nadere informatie

Debat: Maatschappelijke stage

Debat: Maatschappelijke stage Debat: Maatschappelijke stage Korte omschrijving werkvorm: De leerlingen voeren een Tweede Kamerdebat over het afschaffen van de maatschappelijke stage. Leerdoel: Leerlingen krijgen inzicht in hoe een

Nadere informatie

Stemmen Verkiezingen Europees Parlement 2019

Stemmen Verkiezingen Europees Parlement 2019 Stemmen Verkiezingen Europees Parlement 2019 2 Voorwoord Dit boek gaat over de verkiezingen voor het Europees Parlement op 23 mei 2019. Het boek is gemaakt door de medewerkers van Leren & Ontwikkelen Cliënten.

Nadere informatie

De studenten maken vanuit verschillende perspectieven nieuws over vluchtelingen en ontdekken hoe moeilijk het is om objectief te blijven.

De studenten maken vanuit verschillende perspectieven nieuws over vluchtelingen en ontdekken hoe moeilijk het is om objectief te blijven. Praktische informatie Uitleg & instructie In samenwerking met: Als vervolg op het bezoek aan het Humanity House, kunnen studenten met de les Vluchtelingen in Beeld op school actief aan de slag met hun

Nadere informatie

Beslissingen nemen (niveau 1 en 2)

Beslissingen nemen (niveau 1 en 2) Beslissingen nemen (niveau 1 en 2) Korte omschrijving In deze opdracht bespreekt u met studenten verschillende manieren om een beslissing te nemen. U doet dit aan de hand van een voorbeeld. De studenten

Nadere informatie

Vincent-stripverhaal MAKEN VOELEN SAMENWERKEN KIJKEN. Expertisecentrum Kunsttheorie Primair Onderwijs www.expertisecentrum-kunsttheorie-po.

Vincent-stripverhaal MAKEN VOELEN SAMENWERKEN KIJKEN. Expertisecentrum Kunsttheorie Primair Onderwijs www.expertisecentrum-kunsttheorie-po. Vincent-stripverhaal Expertisecentrum Kunsttheorie Primair Onderwijs Vincent-stripverhaal Een opdracht voor groep 5 of 6 gericht op inleven en maken. Leerlingen maken samen een stripverhaal, gebaseerd

Nadere informatie

Wie ben jij? HANDLEIDING

Wie ben jij? HANDLEIDING HANDLEIDING Wie ben jij? Korte omschrijving lesactiviteit Iedereen legt vijf vingers op tafel. Om de beurt vertel je iets over jezelf, waarvan je denkt dat het uniek is. Als het inderdaad uniek is, dan

Nadere informatie

Moeilijke besluiten voor de Europese Raad

Moeilijke besluiten voor de Europese Raad Moeilijke besluiten voor de Europese Raad Korte omschrijving: Leerlingen gaan aan de slag met actuele Europese dilemma s. Er zijn vijf dilemma s. U kunt zelf kiezen welke dilemma s u aan de orde stelt.

Nadere informatie

Krachtenveld Europese Unie

Krachtenveld Europese Unie Krachtenveld Europese Unie Korte omschrijving De leerlingen plaatsen de begrippen op de juiste plek in de puzzel, waardoor ze een overzicht krijgen van de belangrijkste instellingen binnen de Europese

Nadere informatie

Zo verstuurt u een WhatsApp! Opdracht: Analyseren, evalueren

Zo verstuurt u een WhatsApp! Opdracht: Analyseren, evalueren Zo verstuurt u een WhatsApp! Opdracht: Analyseren, evalueren 1. Inleiding Een mobiele telefoon; niet meer weg te denken uit de broekzak van elke scholier. In deze opdracht kijken de leerlingen naar een

Nadere informatie

OnzeLes Samen met leerlingen elke dag een beetje beter Mei 2016

OnzeLes Samen met leerlingen elke dag een beetje beter Mei 2016 OnzeLes Samen met leerlingen elke dag een beetje beter Mei 2016 AUTEURSRECHTELIJK BESCHERMD Gebruik van dit materiaal alleen met uitdrukkelijke toestemming van stichting leerkracht Overzicht Doel sessie

Nadere informatie

De ideale duurzame stad! 10-14

De ideale duurzame stad! 10-14 De ideale duurzame stad! 10-14 Inhoud Inleiding... 1 Stap 1: De stad verkennen... 2 Stap 2: Jullie ideale stad maken!... 6 Stap 3: Het vormen van groepjes... 8 Stap 4: Help, wat is duurzaam?... 9 Stap

Nadere informatie

DEBAT. Debat over het Amerikaanse kiesstelsel OMSCHRIJVING

DEBAT. Debat over het Amerikaanse kiesstelsel OMSCHRIJVING Debat over het Amerikaanse kiesstelsel OMSCHRIJVING De leerlingen gaan met elkaar in debat over verschillende aspecten van het Amerikaanse kiesstelsel. De leerlingen bereiden zich voor door middel van

Nadere informatie

Docentenhandleiding Derde Kamer - Handboek Politiek 1

Docentenhandleiding Derde Kamer - Handboek Politiek 1 Docentenhandleiding Derde Kamer - Handboek Politiek 1 De Derde Kamer der Staten-Generaal is een interactief lesprogramma over politiek voor leerlingen van groep 7 en 8. Wij raden aan om het lesprogramma

Nadere informatie

Draaiboek voor een gastles

Draaiboek voor een gastles Draaiboek voor een gastles Dit draaiboek geeft jou als voorlichter van UNICEF Nederland een handvat om gastlessen te geven op scholen. Kinderen, klassen, groepen en scholen - elke gastles is anders. Een

Nadere informatie

DEBAT DEBAT OVER HET AMERIKAANSE KIESSTELSEL HANDLEIDING OMSCHRIJVING

DEBAT DEBAT OVER HET AMERIKAANSE KIESSTELSEL HANDLEIDING OMSCHRIJVING OVER HET AMERIKAANSE KIESSTELSEL OMSCHRIJVING De leerlingen gaan met elkaar in debat over verschillende aspecten van het Amerikaanse kiesstelsel. De leerlingen bereiden zich voor door middel van de expertmethode:

Nadere informatie

OVER DE LIJN KORTE OMSCHRIJVING

OVER DE LIJN KORTE OMSCHRIJVING OVER DE LIJN KORTE OMSCHRIJVING Deelnemers krijgen een aantal actuele stellingen te zien. Zijn zij het eens met deze stelling? Dan lopen ze naar het vak eens toe. Zijn ze het oneens met deze stelling?

Nadere informatie

Docentenhandleiding Derde Kamer - Handboek Politiek 2

Docentenhandleiding Derde Kamer - Handboek Politiek 2 Docentenhandleiding Derde Kamer - Handboek Politiek 2 De Derde Kamer der Staten-Generaal is een interactief lesprogramma over politiek voor leerlingen van groep 7 en 8. Met behulp van het Handboek Politiek

Nadere informatie

Krachtenveld Europese Unie

Krachtenveld Europese Unie Krachtenveld Europese Unie Korte omschrijving De leerlingen plaatsen de begrippen op de juiste plek in de puzzel, waardoor ze een overzicht krijgen van de belangrijkste instellingen binnen de Europese

Nadere informatie

Docentenhandleiding Derde Kamer - Handboek Politiek 1

Docentenhandleiding Derde Kamer - Handboek Politiek 1 Docentenhandleiding Derde Kamer - Handboek Politiek 1 De Derde Kamer der Staten-Generaal is een interactief lesprogramma over politiek voor leerlingen van groep 7 en 8. Wij raden aan om het lesprogramma

Nadere informatie

Debat: Het Duitse kiesstelsel is beter dan dat van Nederland

Debat: Het Duitse kiesstelsel is beter dan dat van Nederland Debat: Het Duitse kiesstelsel is beter dan dat van Nederland Korte omschrijving werkvorm: De leerlingen gaan met elkaar in debat over de stelling: Het Duitse kiesstelsel is beter dan dat van Nederland.

Nadere informatie

Gebruiken en begrijpen van de formele breuknotatie.

Gebruiken en begrijpen van de formele breuknotatie. Titel Vruchtentaart Groep / niveau Groep 5/6 Leerstofaspecten Benodigdheden Organisatie Bedoeling Voorwaardelijke vaardigheden Lesactiviteit Gebruiken en begrijpen van de formele breuknotatie. Leerkracht:

Nadere informatie

Docentenhandleiding Derde Kamer - Handboek Politiek 2

Docentenhandleiding Derde Kamer - Handboek Politiek 2 Docentenhandleiding Derde Kamer - Handboek Politiek 2 De Derde Kamer der Staten-Generaal deel 2 is een interactief lesprogramma over politiek voor leerlingen van groep 7 en 8. Met behulp van het Handboek

Nadere informatie

Verdieping Hoe zorg je dat er meer mensen stemmen?

Verdieping Hoe zorg je dat er meer mensen stemmen? Verdieping Hoe zorg je dat er meer mensen stemmen? Korte omschrijving werkvorm De staatscommissie parlementair stelsel heeft voorstellen gedaan voor meer betrokkenheid van burgers bij de democratie: Ten

Nadere informatie

MODULE III BESLISSINGEN NEMEN IN EUROPA? BEST LASTIG!!!

MODULE III BESLISSINGEN NEMEN IN EUROPA? BEST LASTIG!!! MODULE III BESLISSINGEN NEMEN IN EUROPA? BEST LASTIG!!! De Europese Unie bestaat uit 27 lidstaten. Deze lidstaten hebben allemaal op dezelfde gebieden een aantal taken en macht overgedragen aan de Europese

Nadere informatie

hoge stroming Fase Ontdek en onderzoek

hoge stroming Fase Ontdek en onderzoek Groep 7 & 8 Team van maximaal 4 leerlingen Leerling materiaal TECHNIEK TOERNOOI hoge stroming Fase Ontdek en onderzoek Verdeel de rollen Je werkt in een groepje van vier leerlingen. Iedereen in je groepje

Nadere informatie

Puzzel: Krachtenveld Europese Unie

Puzzel: Krachtenveld Europese Unie Puzzel: Krachtenveld Europese Unie Korte omschrijving werkvorm: Door de Europese schuldencrisis vindt er veel extra overleg plaats in de Europese Unie. Welke instituties spelen bij de besluitvorming in

Nadere informatie

en zelfbeeld Lichamelijke ontwikkeling Lesdoelen: Werkvormen: Benodigdheden: Kinderboeken: Les 1: Wie ben ik Lesoverzicht

en zelfbeeld Lichamelijke ontwikkeling Lesdoelen: Werkvormen: Benodigdheden: Kinderboeken: Les 1: Wie ben ik Lesoverzicht I Lichamelijke ontwikkeling en zelfbeeld Les 1: Wie ben ik Lesoverzicht Lesdoelen: Kinderen worden zich meer bewust van eigen talenten en eigenschappen en ontwikkelen een positief zelfbeeld. Kinderen kunnen

Nadere informatie

Training. Vergaderen

Training. Vergaderen Training Vergaderen Halide Temel 1-5-2014 Inhoudsopgave Inleiding 3 Doelen 4 Deelnemers 4 Werkvormen 4 Programma 4 Voorstellen & introductie 5 Opdracht Luciferspel 6 Theorie 7 Opdracht - Vergaderen 12

Nadere informatie

China. Stadsgeluiden in China. 3 lessen rond geluiden in een Chinese stad. Vakgebied: Muziek. Lesduur: 60 minuten per les

China. Stadsgeluiden in China. 3 lessen rond geluiden in een Chinese stad. Vakgebied: Muziek. Lesduur: 60 minuten per les China Stadsgeluiden in China 3 lessen rond geluiden in een Chinese stad Vakgebied: Muziek Lesduur: 60 minuten per les China Pagina 1 - Stadsgeluiden in China - Colofon Stadsgeluiden in China Les voor groep

Nadere informatie

Groep 8 Verdiepingsles: Lagerhuis (dubbele les) Groep 8 Verdiepingsles: Lagerhuis voorbereiding. Leerkrachtinformatie

Groep 8 Verdiepingsles: Lagerhuis (dubbele les) Groep 8 Verdiepingsles: Lagerhuis voorbereiding. Leerkrachtinformatie Leerkrachtinformatie (dubbele les) Lesduur: 2 x 50 minuten (klassikaal) Introductie van de activiteit 1. Deze klassikale les bestaat uit twee delen: Voorbereiding Uitvoering voorbereiding Lesduur: 50 minuten

Nadere informatie

Nederlands in Uitvoering

Nederlands in Uitvoering Nederlands in Uitvoering Leerjaar 1 Sport & spel Een mondelinge instructie begrijpen Algemene modulegegevens Leerjaar: 1 Taaltaak: Een mondelinge instructie begrijpen Thema: Sport & spel Leerstijlvariant:

Nadere informatie

Bouw je eigen stad. Bronnen: Pictogrammen van

Bouw je eigen stad. Bronnen: Pictogrammen van Bouw je eigen stad Korte omschrijving werkvorm: Wat is politiek? Het besturen van het land. Maar je kunt het ook kleiner maken: het besturen van een stad of een dorp. Waar moet je allemaal aan denken als

Nadere informatie

200 JAAR STATEN-GENERAAL

200 JAAR STATEN-GENERAAL 200 JAAR STATEN-GENERAAL NOVEMBER 2015 - POLITIEK IN PRAKTIJK #7 WAT HEB JE NODIG Knipblad met jaartallen (gekleurd papier) Knipblad met foto s/uitleg (wit papier) Magneetjes + magneetbord Uitgeknipte

Nadere informatie

reglement Leerlingenraad Daltonschool De Dorendal

reglement Leerlingenraad Daltonschool De Dorendal reglement Leerlingenraad Daltonschool De Dorendal Dit is een eerste opzet van het reglement van de Dorendal. Op 7 februari 2013 zal de leerlingenraad voor het eerst bij elkaar komen en dit reglement bespreken.

Nadere informatie

LES: Groepjes maken 2

LES: Groepjes maken 2 LES: Groepjes maken 2 DOEL strategieën ontwikkelen voor het bepalen van het aantal objecten in een rechthoekig groepje (bijv. herhaald optellen per rij, verdubbelen, een keersom maken); verband leggen

Nadere informatie

HANDLEIDING Leerkracht

HANDLEIDING Leerkracht Lesbrief Onderwerp: verkiezingen maart 2017 HANDLEIDING Leerkracht Tijd Doelgroep Doelen 60 minuten VO Uw leerlingen leren: - Wat verkiezingen inhouden. - Wat een democratie is. - Wat stemmen is. Introductie

Nadere informatie

Krachtenveld Europese Unie

Krachtenveld Europese Unie Krachtenveld Europese Unie Korte omschrijving De leerlingen plaatsen de begrippen op de juiste plek in de puzzel, waardoor ze een overzicht krijgen van de belangrijkste instellingen binnen de Europese

Nadere informatie

DEBAT. Debat over het Amerikaanse kiesstelsel OMSCHRIJVING

DEBAT. Debat over het Amerikaanse kiesstelsel OMSCHRIJVING Debat over het Amerikaanse kiesstelsel OMSCHRIJVING De leerlingen gaan met elkaar in debat over verschillende aspecten van het Amerikaanse kiesstelsel. De leerlingen bereiden zich voor door middel van

Nadere informatie

Beleidsplan Leerlingenraad o.b.s. de Schuthoek 2012-2013

Beleidsplan Leerlingenraad o.b.s. de Schuthoek 2012-2013 Document leerlingenraad Beleidsplan Leerlingenraad o.b.s. de Schuthoek 2012-2013 Inhoud: 1. wat verstaan we onder een leerlingenraad? 2. opzet en organisatie van een leerlingenraad a. samenstelling van

Nadere informatie

Handleiding voor de digitale les Internet in 2025 Kinderen tekenen de toekomst

Handleiding voor de digitale les Internet in 2025 Kinderen tekenen de toekomst Handleiding voor de digitale les Internet in 2025 Kinderen tekenen de toekomst Een digitale les voor groep 6, 7 en 8 van het primair onderwijs waarbij leerlingen nadenken over innovatieve toepassingen

Nadere informatie

De activiteit in het Brussels Parlement voorbereiden of verwerken in de klas? Niet verplicht, wel leuk!

De activiteit in het Brussels Parlement voorbereiden of verwerken in de klas? Niet verplicht, wel leuk! De activiteit in het Brussels Parlement voorbereiden of verwerken in de klas? Niet verplicht, wel leuk! Je vindt in dit document authentiek materiaal van het parlement waarmee je zelf aan de slag kan.

Nadere informatie

VERKIEZINGEN EUROPEES PARLEMENT 2014 HANDLEIDING VOOR DE ORGANISATIE VAN SCHOLIERENVERKIEZINGEN

VERKIEZINGEN EUROPEES PARLEMENT 2014 HANDLEIDING VOOR DE ORGANISATIE VAN SCHOLIERENVERKIEZINGEN VERKIEZINGEN EUROPEES PARLEMENT 2014 HANDLEIDING VOOR DE ORGANISATIE VAN SCHOLIERENVERKIEZINGEN 1 INHOUDSOPGAVE Inhoudsopgave... 2 Praktische voorbereiding... 3 Wanneer?... 3 Organisatie... 3 Hoeveel tijd

Nadere informatie

Red met jouw klas de wereld! Handleiding van het digitale educatiepakket bij de voorstelling: Wij redden de wereld

Red met jouw klas de wereld! Handleiding van het digitale educatiepakket bij de voorstelling: Wij redden de wereld Red met jouw klas de wereld! Handleiding van het digitale educatiepakket bij de voorstelling: Wij redden de wereld Kom op, trek je jas aan. 't Is tijd dat er een stap wordt gezet. In regen en zonnestralen.

Nadere informatie

Debat: afschaffing referendum

Debat: afschaffing referendum Debat: afschaffing Inleiding Sinds 2015 kan in Nederland een raadgevend georganiseerd worden. Dat gebeurt als mensen minstens 300.000 handtekeningen weten te verzamelen voor een over een wet die net is

Nadere informatie

Presentaties: presenteer jezelf met PowerPoint

Presentaties: presenteer jezelf met PowerPoint Werkblad 13C Presentaties: presenteer jezelf met PowerPoint Leerjaar 1 Presentaties maken Presentaties algemeen Stappenplan: wat gaan we deze week doen? Praten over presentaties en presenteren Een PowerPoint-presentatie

Nadere informatie

Gebruik het vragenmachientje en bedenk een onderzoeksvraag

Gebruik het vragenmachientje en bedenk een onderzoeksvraag Instructieblad Gebruik het vragenmachientje en bedenk een onderzoeksvraag Onderzoeken is leuk omdat je wat over jezelf leert: wat je kunt en hoe creatief je bent. Ook leer je over je omgeving en de wereld.

Nadere informatie

CHALLENGE 2 Water footprint - Stappenplan

CHALLENGE 2 Water footprint - Stappenplan In de vorige les heb je gezien dat er wereldwijd vraagstukken zijn rond water. Op sommige plekken is er te veel water. Op andere plekken is er geen druppeltje meer te vinden. Je zag ook dat de oorzaken

Nadere informatie

Sterker naar het mbo. Docentenhandleiding. Januari 2018 Spirit4you.

Sterker naar het mbo. Docentenhandleiding. Januari 2018 Spirit4you. Sterker naar het mbo Docentenhandleiding Januari 2018 Spirit4you www.bekijkjetoekomstnu.nl Inhoudsopgave Deel 1 Algemene informatie 3 Aanleiding 3 Vaardigheden oefenen 3 Voor wie? 3 Bij welk vak? 3 Algemene

Nadere informatie

Leren als een expert!

Leren als een expert! Leren als een expert! Welk vak vind jij lastig? Wiskunde, of juist Frans? Ken je iemand die heel goed is in dat vak? En heb je wel eens aan diegene gevraagd hoe hij/zij voor dat vak leert? Als je dat weet,

Nadere informatie

HANDLEIDING WORKSHOP STEM JIJ OOK? VERKIEZINGEN VOOR DE PROVINCIALE STATEN EN DE WATERSCHAPPEN 2019

HANDLEIDING WORKSHOP STEM JIJ OOK? VERKIEZINGEN VOOR DE PROVINCIALE STATEN EN DE WATERSCHAPPEN 2019 HANDLEIDING WORKSHOP STEM JIJ OOK? VERKIEZINGEN VOOR DE PROVINCIALE STATEN EN DE WATERSCHAPPEN 2019 2 INHOUD Korte omschrijving workshop... 3 Benodigdheden... 3 Voorbereiding... 4 Voorbereiding op de avond

Nadere informatie

Instructie: Rollenspel EU

Instructie: Rollenspel EU Instructie: Rollenspel EU Korte omschrijving werkvorm De Europese Commissie stelt voor om het aantal minuten reclame op televisie terug te dringen en productplaatsing als vorm van reclame te beperken.

Nadere informatie

LESBRIEF LES 2 DE THT-LES SAMENVATTING LES 2 BENODIGDHEDEN DUUR LESDOELEN WERKVORMEN LINK ZAAKVAKKENINHOUD VOORBEREIDING

LESBRIEF LES 2 DE THT-LES SAMENVATTING LES 2 BENODIGDHEDEN DUUR LESDOELEN WERKVORMEN LINK ZAAKVAKKENINHOUD VOORBEREIDING SAMENVATTING In deze les wordt het onderwerp uitgediept en komen de leerlingen meer te weten over de verschillende redenen van verspilling. Eén reden van wordt uitgediept, namelijk de manier waarop de

Nadere informatie

Grenzeloze vrijheid? Discussiebijeenkomst tienerclub

Grenzeloze vrijheid? Discussiebijeenkomst tienerclub Grenzeloze vrijheid? Discussiebijeenkomst tienerclub Leeftijd: 12-16 jaar Tijdsduur: 1 uur Doelen - De jongeren denken na over de betekenis van de muur tussen Israël en de Palestijnse gebieden in het dagelijks

Nadere informatie

AEG deel 3 Naam:. Klas:.

AEG deel 3 Naam:. Klas:. AEG deel 3 Naam:. Klas:. 1-Video Grensverleggend Europa; Het moet van Brussel. a-in welke Europese stad staat Jan Jaap v.d. Wal? b-beschrijf in het kort waarom een betere Europese samenwerking nodig was.

Nadere informatie

In Beeld: Tijdlijn 100 jaar kiesrecht

In Beeld: Tijdlijn 100 jaar kiesrecht In Beeld: Tijdlijn 100 jaar kiesrecht Korte omschrijving werkvorm Bij deze werkvorm zoeken leerlingen de juiste foto bij belangrijke momenten uit de geschiedenis van 100 jaar kiesrecht. Zij maken zelf

Nadere informatie

Debat: Het Duitse Kiesstelsel is beter dan dat van Nederland

Debat: Het Duitse Kiesstelsel is beter dan dat van Nederland Debat: Het Duitse Kiesstelsel is beter dan dat van Nederland Korte omschrijving werkvorm: De leerlingen gaan met elkaar in debat over de stelling: Het Duitse kiesstelsel is veel beter dan dat van Nederland.

Nadere informatie

TOOLKIT voor co-creatie. Download Acrobat Reader voor tablet / computer / etc om deze interactieve pdf te gebruiken.

TOOLKIT voor co-creatie. Download Acrobat Reader voor tablet / computer / etc om deze interactieve pdf te gebruiken. Download Acrobat Reader voor tablet / computer / etc om deze interactieve pdf te gebruiken. welkom Binnen een co-creatie ontwikkel je samen met een leerkracht een antwoord op de vraag van de school vanuit

Nadere informatie

OnzeLes. september AUTEURSRECHTELIJK BESCHERMD Gebruik van dit materiaal alleen met uitdrukkelijke toestemming van stichting leerkracht

OnzeLes. september AUTEURSRECHTELIJK BESCHERMD Gebruik van dit materiaal alleen met uitdrukkelijke toestemming van stichting leerkracht OnzeLes september 2017 AUTEURSRECHTELIJK BESCHERMD Gebruik van dit materiaal alleen met uitdrukkelijke toestemming van stichting leerkracht Facilitator notes 'OnzeLes' app Doel Leren kennen van de 'OnzeLes'

Nadere informatie

Workshop Handleiding. Wie doet wat? wat is jouw talent?

Workshop Handleiding. Wie doet wat? wat is jouw talent? Workshop Handleiding wat is jouw talent? Inhoudsopgave Wat is het Wie doet wat-spel? Uitleg over de opzet van dit spel. Hoe werkt het Wie doet wat-spel? Snel aan de slag met het spel Hoe gebruik je dit

Nadere informatie

Quiz: Welk standpunt hoort bij welke partij?

Quiz: Welk standpunt hoort bij welke partij? Quiz: Welk standpunt hoort bij welke partij? Korte omschrijving werkvorm In deze quiz testen uw leerlingen hun kennis over de standpunten van enkele partijen over belangrijke Europese kwesties. Ze verbinden

Nadere informatie

Aantal groepjes 2 3 3 3 Leerlingen per groepje 9 8 9 10. Werkgevers: 3 Werknemers: 3 Kabinet: 2

Aantal groepjes 2 3 3 3 Leerlingen per groepje 9 8 9 10. Werkgevers: 3 Werknemers: 3 Kabinet: 2 Belangen: Polderspel Korte omschrijving werkvorm: De leerlingen spelen in groepen een onderhandelingsspel. De onderhandelingen rondom een nieuw sociaal akkoord nemen vaak veel tijd in beslag. Er ontstaat

Nadere informatie

HANDBOEK POWER OF PLAY MAAK JE EIGEN SPEELMATERIAAL VOOR MIDDEN- EN BOVENBOUW VOORBEELD PAGINA S

HANDBOEK POWER OF PLAY MAAK JE EIGEN SPEELMATERIAAL VOOR MIDDEN- EN BOVENBOUW VOORBEELD PAGINA S HANDBOEK POWER OF PLAY MAAK JE EIGEN SPEELMATERIAAL VOOR MIDDEN- EN BOVENBOUW PAGINA S Copyright 2018 Right To Play & Jantje Beton ( de uitgever ) Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag

Nadere informatie

Algemene benodigdheden: Beamer/digibord, powerpoint(bijgeleverd), lijst met stellingen (bijgeleverd).

Algemene benodigdheden: Beamer/digibord, powerpoint(bijgeleverd), lijst met stellingen (bijgeleverd). Streetart: illegaal? Lesontwerp 0 Gegevens Naam van de school: Klas type: Aantal leerlingen: Aantal lessen: vmbo, havo of vwo 20 tot 30 leerlingen 1 les van 45 tot 60 minuten 1 Inleiding Beginsituatie:

Nadere informatie

NEDERLAND LEEST JUNIOR HANDLEIDING DOCENTEN VMBO 1 EN 2

NEDERLAND LEEST JUNIOR HANDLEIDING DOCENTEN VMBO 1 EN 2 NEDERLAND LEEST JUNIOR HANDLEIDING DOCENTEN VMBO 1 EN 2 In november kunnen uw leerlingen lekker lezen want het thema van Nederland Leest Junior is dit jaar voeding. Leerlingen gaan met elkaar in gesprek

Nadere informatie

Puzzel: welke regering krijgen we?

Puzzel: welke regering krijgen we? Puzzel: welke regering krijgen we? Korte omschrijving werkvorm Leerlingen leren door het invullen van de werkbladen welke politieke partijen met elkaar kunnen samenwerken op basis van de verkiezingsuitslag

Nadere informatie

LESBRIEF LES 2 DE THT-LES SAMENVATTING VOORBEREIDING BENODIGDHEDEN DUUR LESDOELEN LEGENDA. Het waarom van voedselverspilling

LESBRIEF LES 2 DE THT-LES SAMENVATTING VOORBEREIDING BENODIGDHEDEN DUUR LESDOELEN LEGENDA. Het waarom van voedselverspilling Het waarom van voedselverspilling SAMENVATTING In deze les wordt het onderwerp voedselverspilling uitgediept en komen de leerlingen meer te weten over de verschillende redenen van verspilling. Eén reden

Nadere informatie

TOOLBOX TOOLBOX. Betekenisvol Contact AAN DE SLAG MET DE. Draaiboek voor twee trainingsbijeenkomsten

TOOLBOX TOOLBOX. Betekenisvol Contact AAN DE SLAG MET DE. Draaiboek voor twee trainingsbijeenkomsten AAN DE SLAG MET DE TOOLBOX Betekenisvol Contact Draaiboek voor twee trainingsbijeenkomsten TOOLBOX Ideeën voor betekenisvol contact tussen ouderen met dementie en familie of vrijwilligers Inleiding Voor

Nadere informatie

Handleiding voor docenten

Handleiding voor docenten Handleiding voor docenten T.P.M. Toonen 01-05-2015 De website waarmee leerlingen een eigen radiostation beginnen! Techniekproject voor vmbo2 KB/TL volgens Strategische instructie. Inhoud Inleiding 2 Leerdoelen

Nadere informatie

? Hier heb ik een vraag bij.?? Dit snap ik niet.! Dit valt me op! N Dit is nieuw voor me.

? Hier heb ik een vraag bij.?? Dit snap ik niet.! Dit valt me op! N Dit is nieuw voor me. 1. Kijk naar de titel en de tussenkopjes van de tekst. Kijk ook naar het plaatje. Waar gaat de tekst over? 2. Tijdens deze les let je extra op moeilijke woorden in de tekst. Kies of je opdracht 1 met hulp

Nadere informatie

VERKIEZINGEN EUROPEES PARLEMENT Donderdag 23 mei 2019 BEPAAL MEE WIE IN DE EUROPESE UNIE BESLISSINGEN GAAN NEMEN. Den Haag

VERKIEZINGEN EUROPEES PARLEMENT Donderdag 23 mei 2019 BEPAAL MEE WIE IN DE EUROPESE UNIE BESLISSINGEN GAAN NEMEN. Den Haag VERKIEZINGEN EUROPEES PARLEMENT Donderdag 23 mei 2019 BEPAAL MEE WIE IN DE EUROPESE UNIE BESLISSINGEN GAAN NEMEN. Den Haag WAT DOET DE EUROPESE UNIE? Nederland is lid van de Europese Unie (EU). In de EU

Nadere informatie