Praktische opdracht Aardrijkskunde Natuurrampen (aardbeving, El Niño, tornado)

Transcriptie

1 Praktische opdracht Aardrijkskunde Natuurrampen (aardbeving, El Niño, tornado) Praktische-opdracht door een scholier 2810 woorden 23 juni ,2 92 keer beoordeeld Vak Aardrijkskunde Natuurrampen. Hoofdvraag: welke natuurramp laat de meeste sporen achter in de samenleving? Inleiding: Ik wil laten zien welke natuurramp(tornado, El Niño of een aardbeving) de meeste sporen achter laat. Dit doe ik door verschillende internetsites te bezoeken. Ook zou ik in boeken kunnen kijken. De 6 antwoorden op de 6 deelvragen van hieronder zullen het uiteindelijk antwoord geven. Deze verwerk ik in het antwoord op de hoofdvraag. Eerst zal ik bij elke natuurramp uitleggen wat deze inhoudt. Deelvraag 1: Hoe ontstaat El Niño Deelvraag 2: Welke mogelijke gevolgen brengt el Niño met zich mee? Deelvraag 3: Hoe ontstaan Tornado s? Deelvraag 4: Wat zijn de gevolgen van een Tornado? Deelvraag 5: Hoe ontstaat een aardbeving? Deelvraag 6: Wat zijn de gevolgen van een aardbeving? Extra informatie: wat is El Niño El Niño is een atmosferisch verschijnsel dat eens in de 4 -> 5 jaar opduikt in het oostelijk deel van de Stille Oceaan. De oostelijke passaatwinden die normaal het warme oppervlaktewater in het westen houden, zwakt af. Daardoor verplaatst de warme bel van water zich naar het oosten, richting de westkust van Peru. De warme golfstroom, ook wel Kelvingolf genoemd, zorgt voor meer wolken en veranderlijk winden, ook hoog in de atmosfeer. Het weer, de temperatuur en regenperiodes veranderen. Een El Niño duurt ongeveer anderhalf jaar en veroorzaakt grote schade, en die schade beperkt zich niet tot het zuidelijk halfrond. Hoe ontstaat El Niño? Pagina 1 van 8

2 Door een (tot nu toe onverklaarbare) afzwakking van de passaat winden in het westen van de Stille Oceaan begint er een el Niño. In normale omstandigheden blazen de passaatwinden aan de evenaar van Zuid-Amerika naar Australië en Azië. Daarbij duwen ze de warme bovenlaag van de oceaan voor zich uit, waardoor het warme zeewater naar Indonesië drijft. Het waterpeil is daar door de drukking van het andere water bijna een halve meter hoger dan aan de westkust van Mexico. Aan de oostelijke kant van de oceaan,. voor de kust van Ecuador en Peru wordt kouder water op vanuit de diepte omhoog gedrukt. Dit koudere water barst van de voedingsstoffen, waarop een enorme voedselketen drijft. Waarschijnlijk begint het er allemaal mee dat er minder koud water uit de diepte opwelt in het oostelijk deel van de oceaan (bij Peru). In het westen stijgt minder lucht op en in het oosten daalt minder lucht. Dit komt omdat de de grens tussen warm en koud water, die op ± meter diepte ligt. Het verschil in temperatuur bedraagt ± 10 C, in het oosten lager ligt dan normaal. In het westen ligt hij altijd al lager. De oostelijke passaatwinden worden hierdoor afgezwakt. Op het moment dat de passaatwinden afzwakken of zelfs stilvallen, stroomt het warme water door het hoogteverschil terug naar het oosten. Warmer water in het oosten geeft een hogere luchtdruk, dus een minder krachtige passaat, wat het effect nog verder versterkt. Meer water verdampt, de damp condenseert hoger in de atmosfeer en komt als regen weer naar beneden aan de westkust van Amerika. Dit heeft als gevolg stormen en overstromingen. Australië, Indonesië, India en delen van Afrika krijgen juist vaker te kampen met extreme droogte. Europa krijgt wel iets mee van een El Niño, maar de invloed is veel kleiner dan in de rest van de wereld. Welke gevolgen brengt el Niño met zich mee? Een van de eerste gevolgen die aan El Niño worden toegeschreven en die uitvoerig in het nieuws zijn geweest, zijn de bosbranden van begin september 1997 in Indonesië. Deze bosbranden zijn ontstaan doordat boeren stukjes bos wilden platbranden om de aarde vruchtbaar te maken. Normaal begint de natte moesson in oktober en worden de brandjes vanzelf geblust, maar nu kwam de moesson een maand later, in november, en ontwikkelden de bosbranden zich tot een (inter)nationale ramp. Door de enorme branden ontstond er ook veel smog, die zich verspreidde naar o.a. Maleisië en Singapore. Miljoenen mensen hebben maandenlang met mondkapjes gelopen en duizenden mensen kregen ademhalingsmoeilijkheden er zijn is vrij veel brandweer personeel overleden en en er zijn zelfs mensen gestikt door de enorme rook ontwikkeling en smoq. Aan de westkust van Zuid-Amerika en vooral voor de kust van Peru wordt veel ansjovis gevangen. Door de stijging van de watertemperatuur trekt de ansjovis weg naar plaatsen met een lagere watertemperatuur, waardoor de Peruaanse vissers bijna niets meer konden vangen. De vis is een belangrijk exportproduct, waardoor de vissers tijdens een El Niño bijna geen inkomen meer hebben. Peru wordt ook nog getroffen door extra regen in de gehele periode dat El Niño actief is. Hierdoor is er een heel nieuw meer (La Niña genoemd) ontstaan in het noorden van Peru. Het zal zeker 5 jaar duren voordat dit meer weer verdwenen is. Door een samenhang van hoge en lage drukgebieden tussen de equator en Amerika gaat El Niño vaak gepaard met zachte winters in Canada en natte winters in het zuiden van de Verenigde Staten. De invloed strekt zich zelfs enigszins uit tot warmere winters op het Iberisch schiereiland. Doordat de temperatuur door een el Niño kan veranderen, is het morgelijk dat er tropische orkanen ontstaan. Dit is normaal alleen morgelijk in gebieden waar de temperatuur boven de 28 C is, maar de temperatuursverhoging is het nu Pagina 2 van 8

3 op meerdere plaatsen mogelijk. In het Caribisch gebied zijn er juist minder orkanen. In Afrika valt nu extra veel neerslag en met name in Kenia, waar de korte regentijd veel heviger is en langer duurt. Doordat het water niet weg kan zakken, ontstaan complete nieuwe meren en staan in de steden de wegen blank. Ook treden rivieren buiten hun oevers, vernielen daarbij huizen langs de oevers en slaan hele bruggen weg, zoals in de hoofdstad Nairobi. In Zimbabwe neemt de droogte en stijging van de temperatuur juist toe. Hier wordt maïs verbouwd, die slecht tegen droogte kan, waardoor er tijdens zo'n droge periode vaak hongersnood uitbreekt. Daarom probeert de overheid de boeren te stimuleren om droogteresistente maïs te verbouwen. Ook in het noordoosten van Australië is er droogte. Maar normaal begint het daar in december te regenen, door El Niño kan de droogte wel een paar weken langer duren en is de kans groot dat alles verdroogt of dat er branden uitbreken. In Europa zijn de gevolgen van El Niño zeer gering, en durft men nog niet met zekerheid gebeurtenissen aan el Niño toe te wijzen. Als je al deze gevolgen eens bekijkt kun je misschien begrijpen dat er bij een el Niño vele honderden doden vielen bij verschillende orkanen, tornado's en stormen. Ook had zware regenval aardverschuivingen tot gevolg. Extra informatie: Wat zijn tornado s? Een tornado is een krachtig draaiende zuil van lucht, zich uitstrekkend van een onweersstorm naar de grond. Een tornado heeft windsnelheden die variëren van 65 kilometer per uur tot wel meer dan 500 kilometer per uur, dit laatste valt in de categorie zeldzaam zware tornado s. Met deze snelheden kunnen tornado s veel schade aanrichten. Een tornado heeft een onvoorstelbaar verwoestende kracht, dat komt doordat alle energie die de tornado bevat gericht is op een punt: de slurf. Hoe ontstaan tornado s? Om een tornado te vormen zijn 4 dingen nodig: warme vochtige lucht, koude droge lucht, een straalstoom land. Hieruit kan een "supercell" ontstaan. Een supercell is een enorme onweerswolk. Warme vochtige lucht ontmoet koude droge lucht en daardoor gaat de bui langzaam om zijn as draaien met de sterkste draaiing in het midden. Een feit is dat ieder roterend object sneller beweegt wanneer het meer naar de as van rotatie wordt geconcentreerd. Omdat de lucht rond om de wervelwinden naar binnen worden getrokken door de lage druk, krijgen deze ook een grotere snelheid In sommige gevallen wordt de rotatie versterkt door een krachtige, draaiende en opwaarts bewegende kolom lucht in het hart van het systeem. Deze zogenoemde "updraft" is een kolom warme vochtige lucht die omhoog gaat in de onweerswolk. Als deze updraft en de wind zich op een voor een tornado gunstige manier gedragen, ontstaan er steeds snellere draaiingen in het midden van de supercell. Deze zogeheten mesocycloon ontstaat door de wisselwerking tussen warme en koude luchtstromingen in een deel van de storm. Als de draaiingen krachtig genoeg zijn, kan hieruit een tornado ontstaan die met zijn slurf de grond zal zoeken. En als de draaiende lucht op een bepaald punt komt, dan zal de lucht gaan condenseren en zal de slurf een witte kleur krijgen. Als de tornado de grond raakt zal deze ook stof doen op waaien en hiermee een bruine kleur krijgen. Als de tornado de grond raakt, zal deze zich gaan verplaatsen over het aardoppervlakte en als hij krachtig Pagina 3 van 8

4 genoeg is een spoor van vernieling achterlaten. De snelheid waarmee een tornado zich verplaatst is verschillend. Deze kan variëren van 10 km/h tot wel 100 of 120 km/h. De levensduur van een tornado is meestal minder dan een kwartier, al kan een tornado ook een paar uur duren. Zoals eerder gezegd heeft een tornado 4 dingen nodig om te ontstaan: een koude wind, een warme wind, een straalstroom en land. Als hij één van deze vier factoren verliest heeft hij geen kracht meer en stopt de tornado. In het midden van de Verenigde Staten ligt een gebied dat ieder jaar het zwaarst getroffen wordt door Tornado's. Dit gebied wordt "Tornado Alley" genoemd. Het is geen officieel gebied, dus de gebieden die in Tornado Alley liggen willen nog al eens variëren. Maar wat zeker is dat er grote stukken van Texas, Kansas, en Nebraska bij horen. Deze gebieden hebben in vergelijking met de rest van het land een veel grotere frequenties van tornado's. Texas wordt per jaar het meest getroffen dor tornado's. Tornadoschaal: T. Theodore Fujita, professor in de geofysica aan de universiteit van Chicago, was de naamgever van de Fujita-schaal van tornado-windsnelheden en schade. De schaal loopt van 0 tot 5. F-0: Tot 116 Schade: Licht F-1: Schade: Matig F-2: Schade: Behoorlijk F-3: Schade: Ernstig F-4: Schade: Verwoestend F-5: 420+ Schade: Onvoorstelbaar Wat zijn de gevolgen van Tornado s? In bepaalde gebieden is er altijd bedreiging van tornado s. In sommige delen van de wereld is er een speciaal televisie kanaal voor de weersvooruitzichten, maar zelfs als men gewaarschuwd is, is het moeilijk te weten wat voor voorzorgsmaatregelen men moet treffen. Ter bescherming tegen hevige winden zouden huizen eenvoudig afgesloten moeten worden en de bewoners geëvacueerd voordat de tornado toeslaat. Langs de kust en langs rivieren kunnen barrières worden gebouwd om verwoestende vloedgolven tegen te houden. Op Rhode Island in de Verenigde Staten werden bij een tornado meer dan 250 mensen gedood. Tegenwoordig kan de Fox Piont dam in de rivier de Providence worden gesloten bij tornado s en andere hevige stormen. Tornado s zijn heel moeilijk te voorspellen en kunnen heel onverwacht opduiken. Er vallen veel doden en gewonden bij een tornado. Het is dan vanzelfsprekend dat er veel huizen en gebouwen worden verwoest. Extra informatie: Wat is een aardbeving? Een aardbeving is een soort trilling in de aardkorst, dat meestal veroorzaakt wordt door bewegingen van de platen die samen de aardkorst vormen. De Engelsman John Michell, een Engelse fysicus, was de eerste die rond 1760 een goede beschrijving gaf van aardbevingen: aardbevingen zijn golven in beweging gezet door verschuivende gesteentemassa s. Zulke verschuivingen zijn er langs breuken in de aardkorst. De verharde gesteentelagen zijn bros en kunnen breken onder invloed van spanningsveranderingen in de aardkorst. Hierdoor ontstaan er trillingen of schokgolven die door de aarde gaan. Deze seismische golven Pagina 4 van 8

5 veroorzaken een aardbeving. Het hypocentrum is een punt in de aardkorst of aardmantel waar bij een aardbeving de verschuiving begint en van waaruit de trillingen afkomstig zijn. Het epicentrum is de plaats op het aardoppervlak loodrecht boven het hypocentrum van een aardbeving. Hoe ontstaat een aardbeving? Aardbevingen kunnen bijvoorbeeld veroorzaakt worden door: - Doordat een meteoriet op aarde inslaat - Door het instorten van ondergrondse grotten binnen in de aarde - Door het uitbarsten van vulkanen - Door plotselinge verschuiving van gesteentelagen Wanneer je de wereldkaart ziet kun je goed de vorm van de continenten (werelddelen) herkennen. De continenten worden omringd door oceanen en deze continenten en oceaan(bodems) liggen op platen of schollen. Dit zijn stukken van de aardkorst die ieder ook hun eigen vorm hebben. We kennen de volgende platen: -Pacifische plaat -Amerikaanse plaat -Afrikaanse plaat -Euraziatische plaat -Nazca plaat -Antartictische plaat -Indisch Australische plaat Er zijn dus zeven enorm grote platen en daarnaast nog een aantal minder grote platen, die samen in elkaar passen en zo de hele aardbol bedekken. Die platen verschuiven elk jaar een beetje. Daar merk je meestal niks van, want ze verschuiven hoogstens één tot twintig centimeter per jaar. De continenten bewegen mee. Europa en Noord-Amerika drijven zo elk jaar 5 centimeter verder uit elkaar. De platen schuiven allemaal niet allemaal in dezelfde richting. Ze kunnen naar elkaar toe schuiven, van elkaar af of langs elkaar heen schuiven. Als ze botsen, dan schuift de een meestal onder de andere door. Bij deze verschuivingen wordt er spanning in de aardkorst opgebouwd. Wordt die spanning te groot dan schieten de platen na een tijdje plotseling met grote kracht langs elkaar heen. Die beweging veroorzaakt dan een aardbeving. De meeste aardbevingen vinden plaats waar twee platen tegen elkaar botsen. Zoals dat bij Japan gebeurt. Daar worden de mensen vaak opgeschrikt door een aardbeving. Ook Griekenland en Turkije liggen dicht bij een grens waar de platen langs elkaar heen geen schuiven. Door het verschuiven van 2 platen wordt er meestal een aardbeving veroorzaakt, maar er zijn meerdere oorzaken waardoor er een aardbeving kan ontstaan, meestal zijn dit oorzaken veroorzaakt door de natuur. (De Schaal van Richter (1935) geeft de magnitude van een aardbeving aan. De magnitude is de sterkte van een beving. De magnitude kan uit een seismogram worden afgelezen door de maximale uitslag van de trilling te vergelijken met de afstand van het meetpunt tot het aardbevingsbron (hypocentrum). Die afstand volgt uit het verschil in aankomsttijd tussen de verschillende typen seismische golven (zie Golven). Pagina 5 van 8

6 Voor de Schaal van Richter geldt dat elke stap op de schaal overeenkomt een vertienvoudiging van de sterkte. Een aardbeving met een magnitude 6 is dus tien keer zo zwaar als een met een magnitude 5: het is een zogenaamde logaritmische schaal.) Schaalverdeling van de schaal van Richter: 0,1,2 Niets 3 Matig tot sterk: deuren rammelen, schilderijen slingeren 4 Sterk: voorwerpen vallen om, bomen bewegen 5,5 Zeer sterk: schade aan gebouwen, schoorstenen breken 6 Vernielend: paniek, grote schade aan gebouwen 6,7 Verwoestend: gebouwen zwaar beschadigd, gasleidingen breken waardoor branden Ontstaan, viaducten storten in. 7,3 Vernielen veel gebouwen storten in, scheuren in de aarde. 8 Catastrofaal: meeste gebouwen verwoest, rails buigen 8,5 De wereld vergaat: hele steden worden verwoest, rotsen scheuren, het landschap verandert helemaal. Wat zijn de gevolgen van een aardbeving Er vallen veel doden en gewonden bij een zware aarbevingen in vooral ontwikkelingslanden. Huizen en gebouwen storten daar veel sneller in dan in het westen. Dit komt omdat de materialen die wij in het westen hebben veel duurder en beter zijn dan die in de ontwikkelingslanden. Somd liggen er mensen bedolven onder het puin. Heel af en toe worden er nog levende slachtoffers gevonden. Maar vaak zijn ze door het puin dat op hun hoofd valt al snel dood. Na een aardbeving moet alles weer opgebouwd worden. Dit kost veel geld en tijd. Daarom slapen de bewoners meestal eerst in tentenkampen in de omgeving. De schrik zit er vaak goed in bij de bevolking. Veel mensen die zijn familie leden kwijtgeraakt en/of zijn hun huizen kwijt. Korte samenvatting op de gevolgen van de natuurrampen: El Niño: Bosbranden Indonesië -> dode brandweerlieden, veel mensen stikken, veel dieren worden verjaagd of gaan dood. 1000en mensen krijgen ademhalingsproblemen. West kust Zuid-Amerika, kust Peru-> weinig Ansjovis vangst-> weinig inkomen voor de vissers. Peru: Extra regenval-> nieuw meer ontstaan in het noordwesten van Peru (La Niña) Canada: Zachte winters. Zuid Amerika: natte winters Iberisch schiereiland: warme winters. Ontstaan van Tropische orkanen. Op het caribisch gebied juist minder. Afrika: valt af en toe heel veel regen-> water zakt niet weg-> nieuwe meren ontstaan. De wegen staan blank. Rivieren treden buiten hun oevers, brugen worden weg geslagen. Pagina 6 van 8

7 Zimbabwe: droogte neemt toe-> hongersnood Tornado s: Huizen moeten extra beschermd worden. Bewoners moeten geevacueerd worden. Grote barrieres langs de kust gebouwd worden om de kracht van vloedgolven te minderen. Veel doden en gewonden Aardbeving: Gebouwen storten in -> daarna wederopbouw Doden, gewonden, vooral door vallend puin. Voor alle rampen geld natuurlijk dat de mentale dreun enorm is. Er wordt veel familie verlies geleden en mensen raken hun eigendommen kwijt. Antwoord op de hoofdvraag: De gevolgen van El Niño zijn het grootst. Ten eerste laat El Niño over de hele wereld een groot spoor achter. Temperaturen dalen of stijgen. Bosbranden ontstaan waardoor heel veel mensen overlijden. Er kan door de droogtes hongersnood ontstaan. Zo kan El Niño voor heel veel slachtoffers zorgen. Wateren kunnen overstromen zodat er veel mensen verdrinken. Dieren gaan dood door het ontregelde klimaat. El Niño is eigenlijk een aanstichter van veel gebeurtenissen. Een tornado bijvoorbeeld kan ook ontstaan door middel van El Niño. Maar ook een aardbeving zou door El Niño kunnen ontstaan. Bijvoorbeeld omdat veel modder verschuift. Maar als we kijken naar elke natuurramp apart is El Niño de gene die de meeste sporen achter laat. Bronnen: El Niño: Tornado s: Aardbevingen: Pagina 7 van 8

8 Pagina 8 van 8