1. Nota van verantwoording van het dagelijks bestuur 1

Transcriptie

1

2 INHOUD Pagina 1. Nota van verantwoording van het dagelijks bestuur 1 2. Jaarrekening 2.1 Waarderingsgrondslagen Geconsolideerde balans Hoofdbedrijfschap Ambachten HBA/Algemeen Banketbakkersbedrijf Bestratingsbedrijf Bitumineus en Kunststof dakbedekkingsbedrijf Consumptie - ijsbereidingsbedrijf Dakdekkersbedrijf hellende daken Glazenwassersbedrijf Kappersbedrijf Naaimachinebedrijf Natuursteenbedrijf Optiekbedrijf Pianotechnisch bedrijf Rietdekkersbedrijf Schoenherstellersbedrijf Schoonheidsverzorgingsbedrijf Schoorsteenvegersbedrijf Textielreinigingsbedrijf Voegbedrijf Voetverzorgingsbedrijf Accountantsverklaring Bijlagen 4.1 Rekening van baten en lasten 2011 Afdeling Registratie en Heffing Overzicht (bestemmings)heffingen 2011 Hoofdbedrijfschap Ambachten en branches Overzicht financiële relaties 2011 Hoofdbedrijfschap Ambachten en branches Overzicht branchebudgetten en bestedingen 2011 branches Hoofdbedrijfschap Ambachten Besluit tot vaststelling van het bedrag der baten en lasten over 's-gravenhage, 6 juni 2012

3 - 1 - Inleiding Economische situatie Crises In het najaar van 2008 kreeg de economie met een forse crisis te maken. Die bleek vooral de financiële sector, de exportgerichte industrie en de handel te treffen. De wereldhandel stagneerde. In 2009 beleefde onze economie een record krimp van bijna vijf procent; 2010 liet gelukkig weer tekenen van herstel zien. Maar in het verslagjaar, 2011, is het herstel weer teniet gedaan door de Euro-crisis die vooral te maken heeft met gebrek aan discipline wat de overheidsfinanciën betreft, zoals in Griekenland. De ambachtseconomie blijkt onder beide crises relatief weinig te lijden te hebben gehad. De omzet steeg in 2011 met 3%, terwijl de werkgelegenheid vrijwel gelijk bleef. Overigens zijn de vooruitzichten voor 2012 iets slechter: verwacht wordt dat de omzet met 1,75% en de werkgelegenheid met 1,25% daalt. Stabiel De ambachtseconomie heeft minder onder de economische teruggang geleden dan andere sectoren omdat zij hoofdzakelijk op de binnenlandse markt is gericht en de koopkracht van consumenten tot nu toe redelijk gehandhaafd is. Zo werkt de ambachtseconomie als een sociaal-economische stabilisator binnen de nationale economie als geheel. Niettemin hebben sommige ambachtelijke branches het fors te verduren gekregen. Met name de bouwnijverheid, vooral de woning- en utiliteitsbouw, heeft de afgelopen jaren klappen opgelopen. Deze branches hebben inmiddels met een verlies van enkele tienduizenden arbeidsplaatsen te kampen gekregen. Met de kanttekening dat als de economie weer aantrekt, zij binnen de kortste keren weer met een tekort aan vakmensen te maken hebben. Intussen floreren andere ambachtelijke branches, zoals de reparatieambachten, als nooit tevoren. Tekort aan vakmensen Ondanks de economische crisis blijken nu al veel ambachten te kampen te hebben met een tekort aan vakbekwame medewerkers. De ontgroening en vergrijzing spelen hierin een belangrijke rol. De recessie maakt de tekorten wat minder nijpend, maar als de economie weer aantrekt, wordt het een levensgroot probleem. Temeer omdat de komende jaren de babyboomers met pensioen gaan. Hun vertrek brengt een grote vervangingsvraag aan vakmensen met zich mee. Bovendien verdwijnen met hen potentiële opleiders, want ervaren vakbekwame ambachtsmensen zijn nodig om de volgende generatie het vak bij te brengen in de praktijk. Tot 2020 zijn minstens een kwart miljoen nieuwe ambachtsmensen nodig. Het vinden van vakbekwame medewerkers is nu al één van de grootste problemen, zo blijkt uit HBAonderzoeken onder de aangesloten branches. Omdat ook andere sectoren om de gunst van de jongeren dingen, is het van vitaal belang dat de ambachtseconomie nú haar aantrekkingskracht voor jongeren vergroot. Toekomstgericht Niet de economische neergang maar de komende periode van groei, moet het perspectief zijn. Iedere ambachtelijke branche kan dat voor zichzelf proberen te realiseren. Maar de meeste branches zijn te klein. Meer samenwerking en coördinatie zijn nodig. Door als ambachtseconomie samen op te trekken kan meer worden bereikt. Daar ligt de grootste kracht van het HBA. Het HBA heeft in 2011 er in elk geval voor gezorgd dat het belang van de ambachtseconomie steeds meer herkend en erkend wordt. Onder andere door het organiseren van de Week van het Ambacht, in het voorjaar van 2011, en van de Nacht van het Ambacht, in het najaar van Deze manifestatie werd opgeluisterd door de aanwezigheid van minister Kamp van Sociale Zaken en Werkgelegenheid. Hij hield een warm pleidooi voor de ambachtseconomie, benadrukte de kansen op werk in deze sector en prees de vele kleine zelfstandigen die daarin werkzaam zijn. Politieke situatie Het Hoofdbedrijfschap Ambachten Het HBA is bedoeld voor de ambachten. Het is in 1956 opgericht om hun gemeenschappelijke belang én het algemeen belang te dienen. Het HBA is geen vereniging waarvan individuele ondernemers lid kunnen worden. Het is een publiekrechtelijk lichaam voor ambachtelijke branches die zich willen aansluiten. Dat kan alleen als de betrokken brancheorganisaties en bonden in voldoende mate de branche vertegenwoordigen. Het HBA is als het ware een overheid in eigen kring, bestuurd door de eigen ondernemers- en werknemersorganisaties, en gefinancierd door de branches zelf via heffingen aan de

4 - 2 - ondernemingen. De Sociaal-Economische Raad (SER) en twee ministeries (SZW, EL&I) zien erop toe dat het HBA zijn wettelijke boekje niet te buiten gaat. Wettelijk kader Het HBA maakt deel uit van de publiekrechtelijke bedrijfsorganisatie, het stelsel van product- en bedrijfschappen dat is geregeld via de Wet op de bedrijfsorganisatie (1950). Daarmee is invulling gegeven aan de Grondwet die de mogelijkheid biedt om voor beroep en bedrijf publiekrechtelijke lichamen in te stellen. Wat de beroepen betreft is dat bijv. gerealiseerd voor artsen, advocaten en accountants. Wat betreft het bedrijfsleven is dat in de vorm van product- en bedrijfschappen gebeurd. Ter onderscheid van algemene overheden (gemeenten, provincies, rijk) worden zij ook wel functionele overheden genoemd: gericht op een bepaalde taak of werkingssfeer. Volgens de wet hebben de product- en bedrijfschappen tot taak hun sectorbelang en het algemeen belang te dienen. Motie tot opheffing schappen Begin 2011 heeft de Tweede Kamer een motie aangenomen om te onderzoeken welke taken van de schappen onmisbaar zijn en waar die taken eventueel elders kunnen worden uitgevoerd. Op basis van uitvoerig onderzoek kwam het kabinet met het voorstel de taken van de schappen sterk in te krimpen en de organisaties van de schappen samen te voegen. Eind december 2011 bleek de meerderheid van de Kamer daar niet mee in te stemmen. Met negentig stemmen werd een motie aangenomen om alle zeventien schappen op te heffen. De ideologische discussie over de vorm, los van de inhoud, heeft de doorslag gegeven. Daarmee dreigt het kind met het badwater te worden weggegooid. Wat een verschil met de discussie die de Bondsdag in Duitsland in juli voerde over de betekenis van de ambachtseconomie voor het land. Daar werd de ambachtseconomie gepositioneerd als de ruggengraat van de Duitse economie en stond de vraag centraal hoe die het best versterkt kan worden. Aan het eind van het verslagjaar was het kabinet in Nederland zich nog aan het beraden wat het met deze motie gaat doen. Onmisbaar Ambachten zijn onmisbaar in de moderne samenleving. De ambachtseconomie is zelfs een van de grootste sectoren van onze economie. Ambachten zijn alom aanwezig, geworteld in lokale gemeenschappen, dorpen en steden. De ambachtseconomie blijkt maatschappelijk en economisch gezien een stabiele factor. Dat was zo in 2008, tijdens de bankencrisis, en ook in 2011, het jaar van de eurocrisis. In beide jaren deed de ambachtseconomie het beter dan vele andere sectoren: geen of nauwelijks verlies aan werkgelegenheid en een groei van de omzet. De herontdekking van het belang en de omvang van de ambachtseconomie in Nederland komt op het conto van het Hoofdbedrijfschap Ambachten, het HBA. Kwaliteit borgen De parlementaire discussie heeft in Nederland het hele verslagjaar veel politieke en bestuurlijke drukte veroorzaakt. Allerlei gegevens moesten worden opgeleverd, velerlei contacten moesten worden gelegd. Niettemin heeft het HBA zich in 2011 onverminderd ingezet om de knelpunten en uitdagingen van de ambachtseconomie op te pakken en die van de 36 aangesloten branches in het bijzonder. Het HBA gaat uit van een strategie om de ambachtelijke kwaliteit te borgen zodat die ook in de toekomst beschikbaar blijft. Dat is hoognodig. In opdracht van het HBA heeft het EIM uitgerekend dat de komende jaren, tot 2020, behoefte bestaat aan een kwart miljoen nieuwe ambachtelijke vakmensen! Het stimuleren van de instroom, onder meer door het verbeteren van het imago van de ambachten, en het versterken van vakmanschap en ondernemerschap: dat zijn kernactiviteiten van het HBA. Ook in Missie, visie, beleidsagenda, werkwijze Missie en visie Het HBA streeft naar duurzame ambachtelijke bedrijvigheid. Het HBA staat voor innovatief vakmanschap dat zich economisch loont, ook in de toekomst. Daarom stimuleert het HBA, in nauwe samenwerking met de betrokken ondernemers- en werknemersorganisaties, het vakmanschap en ondernemerschap in de aangesloten branches. Het HBA is ervan overtuigd dat de ambachten een onmisbare rol in onze samenleving en economie blijven spelen en dat het belang van de ambachten alleen maar zal toenemen. De individualiseringstendens, de vergrijzing met meer kapitaalkrachtige senioren dan voorheen, de verschuiving van pure functionaliteit ( nut ) naar meer expressieve, belevingsgevoelige producten en diensten: al deze signalen wijzen op de

5 - 3 - behoefte aan maatwerk dat de ambachten bij uitstek kunnen leveren. Mits vakmanschap met ondernemerschap gepaard gaat en de wensen van klanten nadrukkelijk centraal komen te staan. Beleidsprogramma A VOICE dat de ambachtseconomie een stem geeft Medio 2010 heeft het HBA bestuur tegen de achtergrond van de sociaal-economische, technologische en politieke ontwikkelingen een nieuw vijfjaren programma vastgesteld voor de periode onder de titel De ambachtseconomie máákt het!. Het programma heet A VOICE. Daarmee wil het HBA de ambachtseconomie, en de aangesloten branches in het bijzonder, een stem geven die zij verdienen. A VOICE is een afkorting die staat voor de volgende speerpunten van HBA-activiteiten: A: Ambachtseconomie: het uitdragen van het belang en de omvang van de ambachtseconomie, onder meer door het ondersteunen van het Platform Ambachtseconomie en door de ambachtseconomie in kaart te brengen. Mede door het Platform is de meestertitel voor ambachten en een doe-toets (naast de CITO toets) in 2011 op de politieke en maatschappelijke agenda gekomen. V: Vakmanschap: de kern van het ambacht. Met speciale aandacht voor opleidingen, waaronder de zorg voor praktijkleerplaatsen. Daarnaast het stimuleren van een gezonde arbeidsmarkt, in het bijzonder door de instroom in de ambachten te bevorderen, gelet op de verwachte grote tekorten aan vakbekwame ambachtsmensen op de middellange termijn. O: Ondernemerschap. Ambachten worden veelal kleinschalig uitgeoefend in een open markt. Daarom besteedt het HBA veel aandacht aan het bevorderen van ondernemerschap en een professionele bedrijfsvoering. Onder meer door branchecodes uit te brengen, handige praktijkgidsen waarin relevante wet- en regelgeving per branche is opgenomen. Daarnaast stimuleert het HBA het toepassen van algemene leveringsvoorwaarden en het instellen van geschillencommissies voor consumenten. Het project Zaak in Balans is erop gericht via een eenvoudig softwareprogramma de bedrijfsvoering te professionaliseren. I: Imago: positieve beïnvloeding van de beeldvorming over de ambachten. Zowel voor de beroepskeuze van jongeren, als voor het vergroten van de afzet van ambachtelijke producten en diensten. Voorbeelden zijn de landelijke Week van het Ambacht (april 2011) en de Nacht van het Ambacht (september 2011); voorts websites als en een glossy magazine als Passie voor Ambachten. C: Collectieve actie en kennisinfrastructuur: stimuleren van ambachtelijke branches om waar mogelijk gedeelde uitdagingen gezamenlijk aan te pakken. Zo waren in 2011 vier platforms actief: voor preventie valgevaar (15 bouwbranches); mode van top tot teen (3 modevakbranches); Toekomst Muziek! (muziekinstrumentmakersbranches en muziekscholen); restauratie (restauratieambachten). Daarnaast zorg voor een goede kennisinfrastructuur als basis voor beleid. E: Effectieve onderlinge afstemming in de publieke communicatie. Het is zaak de boodschap van de ambachtseconomie eenduidig over te brengen en alle betrokken partijen daarbij te betrekken: het Platform Ambachtseconomie, de brancheorganisaties en bonden, de aangesloten ondernemingen. Voorbeelden zijn persberichten, nieuwsbrieven, artikelen in branchebladen. De ondernemers worden steeds meer bij het beleid betrokken, zoals via het online panel van het HBA, waar zij periodiek hun opvattingen over bepaalde thema s kunnen geven. Strategie Met het A VOICE programma heeft het HBA de ambitie om de ambachtseconomie duidelijk op de kaart te zetten. Het wil dit langs drie wegen realiseren: Door het Platform Ambachtseconomie dat in 2009 op initiatief van het HBA tot stand is gekomen, te blijven ondersteunen in zijn politieke en maatschappelijke beïnvloeding ten gunste van de ambachtseconomie. De leden daarvan zijn in het publieke domein de ambassadeurs van de ambachtseconomie. Door in eigen kring, voor de aangesloten branches, een programma te maken dat aansluit op de hoofdthema s die door het Platform Ambachtseconomie zijn geagendeerd, met voldoende mogelijkheden voor elke branche zijn eigen plan binnen dat kader te trekken. De agenda van het Platform en het HBA-programma in engere zin versterken elkaar. Door meer samenwerking te stimuleren, ook met ambachtelijke branches buiten het HBA, om gedeelde uitdagingen ook samen aan te pakken. Een voorbeeld is het Platform Preventie Valgevaar, waaraan bijv. ook branches in de installatietechniek en kleinmetaal deelnemen.

6 - 4 - Werkwijze: Cafetariasysteem van activiteiten Op elk van de thema s van het A VOICE programma initieert het HBA generieke activiteiten waaraan de aangesloten branches kunnen deelnemen. Zoals De Week van het Ambacht, de ontwikkeling van branchecodes of het in kaart brengen van de branches en de ambachtseconomie als geheel. Maar het HBA biedt de aangesloten branches ook de mogelijkheid om voor de eigen branche een programma van branchespecifieke activiteiten op te stellen. Het geheel van generieke en branchespecifieke activiteiten vindt zijn weerslag in het branchejaarplan. Zo bepaalt in feite elke branche zijn eigen menu aan HBAactiviteiten voor het volgende jaar. Het jaarplan van het HBA als geheel omvat dus 36 jaarplannen, onderverdeeld in generieke en branchespecifieke activiteiten, de ondersteuning van het Platform Ambachtseconomie inbegrepen. Financiering De financiering sluit hierop aan. De ondersteuning van het Platform Ambachtseconomie en de generieke activiteiten worden gefinancierd uit de algemene heffing van het HBA. De branchespecifieke activiteiten van enige omvang worden bekostigd vanuit een aparte bestemmingsheffing die alleen in de betrokken branche wordt opgelegd. Verantwoording In overeenstemming met artikel 124 van de Wet op de Bedrijfsorganisatie doet het dagelijks bestuur van het hoofdbedrijfschap hierbij rekening en verantwoording aan het bestuur van het gevoerde beheer over het boekjaar De begroting van baten en lasten voor het boekjaar werden bij verordening van 3 november 2010 door het bestuur vastgesteld. De Bestuurskamer van de Sociaal-Economische Raad heeft deze begrotingen op 9 december 2010 goedgekeurd. De financiële verslaglegging van het hoofdbedrijfschap bestaat uit de jaarrekening en het jaarverslag De verantwoording van de heffingen is gebaseerd op een systematiek waarbij de heffingsbaten worden verantwoord in het betreffende boekjaar onder aftrek van een post correcties, oninbaar e.d. Daarbij wordt een inschatting gemaakt van de in volgende jaren nog te ontvangen heffingen. In 2011 zijn de heffingen weer volgens de gebruikelijke planning opgelegd, zijn herzieningen doorgevoerd en herinneringen verzonden. Sinds november 2011 worden ook weer invorderingstrajecten opgestart. De totale heffingsopbrengsten zijn in 2011 vrijwel gelijk aan De (gesubsidieerde) projecten passen binnen het vijfjaren programma ( ) getiteld 'De Ambachtseconomie máákt het!' en voldoen aan de PBO-toets welke is opgenomen in de heffingsverordeningen De financiële administratie van de gemeenschappelijke HBA/HBD-commissie Detailhandel brood en banket wordt gevoerd door het HBD. Het HBA verantwoordt uitsluitend het HBA-aandeel in de kosten van uitvoering van de (promotie)activiteiten van de commissie. In het verslagjaar is de algemene heffing gehandhaafd op het niveau van 2010, te weten 91,50. Ook de heffing Werkzame personen en de gemengde heffing (o.a. HBA/HBD) zijn gelijk gebleven. De bestemmingsheffing Banketbakkersbedrijf is in het verslagjaar met 10 verlaagd naar 125, de bestemmingsheffing Bestratingsbedrijf naar 115 (2010: 120) en de bestemmingsheffing voor het Natuursteenbedrijf is voor de verschillende omzetklassen verlaagd. Gezien de omvang van de Algemene Reserve Kappersbedrijf is evenals in 2010 een korting op de heffing toegepast van 30%. De indeling van de rekening 2011 is ten opzichte van 2010 niet gewijzigd. De gegevens (balans, uitgewerkte staat van baten en lasten, uitsplitsing naar hoofdfunctie), en de toelichting hierop zijn per branche(commissie) samengevoegd in een afzonderlijk hoofdstuk. Dit wordt voorafgegaan door de geconsolideerde balans en een totaaloverzicht van baten en lasten van HBA en commissies. De indelingsschema's zijn in overeenstemming met de richtlijnen zoals neergelegd in de 'Verordening Financiën Bedrijfslichamen 1999' van de Sociaal-Economische Raad. De SER heeft in 2011 de verordening

7 - 5 - aangepast. De Verordening Financiën Bedrijfslichamen 2011 geldt met ingang van het begrotingsjaar Zowel voor het totaal, als per branche wordt een nadere toelichting gegeven op de resultaten. Geconsolideerde balans HBA De totale baten van het HBA incl. branches bedroegen ruim 13,9 miljoen, terwijl de lasten uitkwamen op bijna 13,8 miljoen. Het exploitatiesaldo bedroeg 1,4 ton voordelig, tegen een begroot nadelig resultaat van rond 5,3 ton. De belangrijkste afwijkingen zijn: Baten - Lagere (bestemmings)heffingsopbrengsten ( ) - Vrijval niet bestede subsidies/projecten Hogere overige baten Lasten - Lagere voorzitter/personeelskosten ( ) - Lagere bureaukosten (53.000) - Hogere kosten financiële relaties Hogere kosten diensten door derden Er was zowel sprake van hogere, als van lagere heffingsopbrengsten. De lagere opbrengsten doen zich voornamelijk voor bij de algemene heffing ( ). De heffingsopbrengsten uit bestemmingsheffingen waren met name lager bij het Bestratingsbedrijf ( ), het Bitumineus en Kunststof dakbedekkingsbedrijf ( ), het Consumptie ijsbereidingsbedrijf ( ), het Dakdekkersbedrijf hellende daken ( ), het Kappersbedrijf ( ) en het Natuursteenbedrijf ( ). Hogere heffingsinkomsten dan geraamd waren er bij het Banketbakkersbedrijf ( ) en het Rietdekkersbedrijf ( ). De belangrijkste reden voor de lagere heffingsopbrengsten is gelegen in het feit dat door de invoering van een nieuw registratie en heffingssysteem in het vorige boekjaar het invorderingstraject over 2010 vertraging heeft opgelopen. Verder zijn de in het vorige boekjaar ingeschatte bedragen voor de per ultimo 2010 nog door te voeren herzieningen voor het heffingsjaar 2010 hoger uitgevallen dan werd voorzien. De rentebaten zijn hoger dan geraamd. De liquide middelen zijn, rekeninghoudend met de benodigde liquiditeit en de geldende rentepercentages, in het verslagjaar belegd op deposito-, tele- en bedrijfsspaarrekeningen. Het gemiddelde rentepercentage lag in 2011 op ± 1,75% De vrijval van niet bestede subsidies en projecten heeft voor HBA Algemeen vooral betrekking op de vrijval van middelen voor branchestructuuronderzoeken, het project Servicepunt Ambachten en het project Over de Digitale Drempel (O3D). Daarnaast heeft deze vrijval betrekking op projecten gefinancierd vanuit de bestemmingsheffingen, waarvoor minder subsidie nodig was dan aanvankelijk werd verwacht. De post Overige baten is hoger dan begroot. Dit wordt voor een groot gedeelte veroorzaakt door de extra inkomsten met betrekking tot teruggaaf van Omzetbelasting op imago- instroombevordering en promotionele activiteiten over de periode 2007 t/m 2010 en is het project Gekwalificeerd Ambacht definitief afgerekend. Daarnaast zijn er extra inkomsten bij de commissie Natuursteenbedrijf die voortvloeien uit de definitieve afwikkeling van het voormalige Bedrijfschap voor het Natuursteenbedrijf. Verder zijn de in 2009 ontvangen subsidies voor het ontwikkelen van een Arbocatalogus voor een vijftal branches, onder aftrek van gemaakte kosten, vrijgevallen. De hogere lasten voor financiële relaties worden veroorzaakt bij de commissies en wel in het bijzonder door hogere lasten bij het Kappersbedrijf ( ), het Schoonheidsverzorgingsbedrijf ( ), het Bestratingsbedrijf ( ) en het Banketbakkersbedrijf ( ). Lagere lasten waren er bij HBA Algemeen ( ) en de Commissie Natuursteenbedrijf ( ).

8 - 6 - In de toelichting op de rekening van baten en lasten worden per (sub)rubriek belangrijke afwijkingen ten opzichte van de begroting nader toegelicht. Krachtens artikel 34 van de Verordening Financiën Bedrijfslichamen mag de algemene reserve HBA inclusief bestemmingsreserves branches maximaal gelijk zijn aan éénmaal de lasten over het laatste boekjaar. De totale reserve is momenteel 57,1% van de lasten en blijft dus binnen de gestelde norm. Resultaten per branche HBA Algemeen Het boekjaar is afgesloten met een voordelig resultaat van , terwijl in een sluitende begroting was voorzien. De baten bedroegen terwijl was geraamd. De post heffingen komt circa lager uit dan begroot. De lasten bedroegen , terwijl was begroot. De belangrijkste afwijkingen worden hierna vermeld. In het verslagjaar is een lagere heffingsopbrengst gerealiseerd dan geraamd. Als gevolg van het in 2010 later opleggen van de heffingen vanwege de invoering van een nieuw automatiseringssysteem zijn de daaraan verbonden invorderingstrajecten eveneens verschoven. Hogere baten ontstonden door o.a. de vrijval van niet benodigde budgetten voor branchestructuuronderzoeken, het project leeftijdsbewustbeleid & Diversiteitsbeleid, het project Over De Digitale Drempel en het project Servicepunt Ambachten. Verder waren er hogere baten op de post Overige baten als gevolg van teruggaaf Omzetbelasting ( ) op imago-, instroombevordering- en promotionele activiteiten over de periode 2007 t/m 2010, de definitieve afwikkeling van het project Gekwalificeerd Ambacht ( ) de vrijval van gereserveerde servicekosten ( ) 2009 en 2010 en de in 2009 ontvangen subsidies ( ) voor het ontwikkelen van een Arbocatalogus voor een vijftal branches. De lagere uitgaven op de 'Personeelskosten' worden voornamelijk veroorzaakt door vacatures. De vergaderkosten zijn lager dan geraamd omdat minder is vergaderd dan was voorzien. De post Financiële relaties is lager dan werd voorzien omdat een aantal projecten niet of gedeeltelijk zijn ingevuld. De kosten voor Overige diensten zijn hoger uitgevallen omdat in verband met de ontwikkelingen in de PBO extra inspanningen zijn verricht en meer dan voorheen een beroep op externe expertise is gedaan. Het voordelig saldo is toegevoegd aan de algemene reserve van het hoofdbedrijfschap, die per ultimo bedraagt. Krachtens artikel 34 van de Verordening Financiën Bedrijfslichamen mag de totale algemene reserve maximaal gelijk zijn aan éénmaal de lasten over het laatste boekjaar. De algemene reserve HBA Algemeen is momenteel 78,9% van de lasten. Banketbakkersbedrijf In samenwerking met het Hoofdbedrijfschap Detailhandel wordt een promotiecampagne uitgevoerd, waarvan de baten en lasten op basis van de heffingsopbrengsten aan de hoofdbedrijfschappen worden toegerekend. De bestemmingsheffing is in 2011 van 135 naar 125 verlaagd. Het verslagjaar is afgesloten met een nadelig resultaat van , terwijl een nadelig resultaat was geraamd van De baten bedroegen en de lasten kwamen uit op Het nadelig resultaat is onttrokken aan de algemene reserve van de branche, die per ultimo / bedraagt. Voor een verdere toelichting wordt verwezen naar het hoofdstuk "Banketbakkersbedrijf".

9 - 7 - Bestratingsbedrijf De bestemmingsheffing is in het verslagjaar verlaagd naar 115 (2010: 120). Het boekjaar is afgesloten met een nadelig resultaat van , terwijl met een nadelig resultaat van was rekening gehouden. De baten bedroegen en de lasten De lagere baten worden o.a. veroorzaakt door lagere heffings- en renteopbrengsten. Deze worden deels gecompenseerd door de vrijval van verleende subsidies, die niet volledig behoefden te worden aangewend en een bijdrage uit het HBA branchebudget voor de uitvoering van projecten die in de begroting niet waren voorzien. De lasten zijn hoger uitgevallen omdat meer aan projecten is uitgegeven dan was begroot. Als gevolg hiervan is de post Financiële relaties t.o.v. de begroting (exclusief de branchespecifieke projecten t.l.v. het HBA branchebudget) overschreden met een bedrag van rond Het nadelig resultaat is onttrokken aan de algemene reserve, die hierdoor per ultimo bedraagt. De algemene reserve blijft binnen de geldende norm. Voor een verdere toelichting wordt verwezen naar het hoofdstuk "Bestratingsbedrijf". Bitumineus en Kunststof Dakbedekkingsbedrijf Het boekjaar is afgesloten met een nadelig resultaat van De baten bedroegen , terwijl was begroot. De lasten bedroegen tegen begroot De lagere baten worden onder meer veroorzaakt door lagere heffingsopbrengsten. Daarnaast zijn de renteopbrengsten lager dan begroot. Verder is in het verslagjaar meer aan subsidies uitgegeven dan werd voorzien. Hierdoor liggen de lasten hoger dan was geraamd. Het resultaat is toegerekend aan de daarop betrekking hebbende algemene reserves. Na verwerking van de resultaten bedraagt per ultimo 2011 de reserve voor scholing, werkgelegenheid en opleiding en de reserve voor maatschappelijke-, sociale en technische activiteiten -/ Voor het komende verslagjaar is in overleg met de sociale partners besloten dat beide reserves ingezet zullen worden voor maatschappelijke-, sociale en technische activiteiten. Voor een verdere toelichting wordt verwezen naar het hoofdstuk "Bitumineus en Kunststof Dakbedekkingsbedrijf". Consumptie-ijsbereidingsbedrijf Het boekjaar is afgesloten met een nadelig resultaat van , terwijl met een sluitende begroting rekening was gehouden. De baten bedroegen tegen begroot De lasten bedroegen tegen begroot. De lagere baten zijn het gevolg van tegenvallende heffingsopbrengsten. De hogere lasten worden voornamelijk veroorzaakt door de uitvoering van projecten die oorspronkelijk in 2010 waren geraamd. Daarnaast is vaker een beroep gedaan op de kennis en expertise van het secretariaat waardoor de personeelskosten hoger uitkwamen dan geraamd. Het nadelige resultaat is ten laste gebracht van de algemene reserve, die hierdoor per ultimo bedraagt. Voor een verdere toelichting wordt verwezen naar het hoofdstuk "Consumptie-ijsbereidingsbedrijf. Dakdekkersbedrijf Hellende Daken Het boekjaar is afgesloten met een voordelig resultaat van 6.102, terwijl een nadelig saldo van was begroot. De baten kwamen uit op tegenover begroot. De lasten bedroegen , terwijl was begroot. De ten opzichte van de begroting achterblijvende heffingsinkomsten van rond worden gecompenseerd door het vrijvallen van niet volledig benutte subsidies van uit voorgaande jaren. Daarnaast zijn vanuit het HBA-branchebudget middelen beschikbaar gesteld voor de uitvoer van het branchespecifieke project Bedrijfsvergelijkend onderzoek. Het voordelig resultaat is toegevoegd aan de algemene reserve Dakdekkersbedrijf Hellende Daken, die hierdoor per ultimo bedraagt. De algemene reserve blijft binnen de hiervoor geldende norm. Voor een verdere toelichting wordt verwezen naar het hoofdstuk "Dakdekkersbedrijf Hellende Daken".

10 - 8 - Glazenwassersbedrijf Het boekjaar is afgesloten met een voordelig resultaat van De baten bedroegen in totaal terwijl was begroot. De hogere baten zijn voornamelijk toe te schrijven aan het vrijvallen van verleende subsidies uit voorgaande jaren. Daarnaast zijn er vanuit het HBA branchebudget middelen beschikbaar gesteld voor het uitvoeren van branchespecifieke projecten. De lasten bedroegen tegen begroot De onderschrijding wordt voornamelijk veroorzaakt doordat oorspronkelijk geplande projecten niet of gedeeltelijk zijn uitgevoerd. Als gevolg hiervan is de post Financiële relaties t.o.v. de begroting (exclusief de branchespecifieke projecten) lager dan was geraamd. Na toevoeging van het voordelig saldo bedraagt de algemene reserve per ultimo Voor een verdere toelichting wordt verwezen naar het hoofdstuk "Glazenwassersbedrijf". Kappersbedrijf Het boekjaar werd afgesloten met een nadelig resultaat van , terwijl een nadelig resultaat van was geraamd. De baten bedroegen tegenover een raming van De lasten bedroegen terwijl in een totaallast van was voorzien. De hogere baten worden voornamelijk veroorzaakt door het vrijvallen van niet benutte subsidies ad uit voorgaande jaren en daarnaast zijn hogere inkomsten gegenereerd m.b.t. de introductie van de haarmodelijn De stijging van de lasten is met name toe te rekenen aan hogere uitgaven van voor collectieve promotieactiviteiten en is er t.o.v. de begroting meer uitgegeven aan de post Brancheprojecten. De financiële dekking voor de hogere uitgaven aan brancheprojecten kan deels worden gevonden onder de post Niet bestede subsidies. Het nadelig resultaat is onttrokken aan de algemene reserve die per ultimo bedraagt. Voor een verdere toelichting wordt verwezen naar het hoofdstuk "Kappersbedrijf". Naaimachinebedrijf Het boekjaar is afgesloten met een voordelig resultaat van De baten bedroegen tegen een begroting van De lasten bedroegen , terwijl was begroot. Het voordelig resultaat is toegevoegd aan de algemene reserve, die hierdoor per ultimo / bedraagt. In het komende verslagjaar zullen de noodzakelijke maatregelen worden getroffen teneinde de negatieve reserve volledig weg te werken. Voor een verdere toelichting wordt verwezen naar het hoofdstuk Naaimachinebedrijf. Natuursteenbedrijf Het boekjaar is afgesloten met een voordelig resultaat van De baten bedroegen terwijl was begroot. In het verslagjaar zijn de heffingsbedragen over de verschillende omzetklassen verlaagd. De hogere baten worden met name veroorzaakt door de verantwoording van het positieve vereffeningsresultaat van het voormalig Bedrijfschap voor het Natuursteenbedrijf van en de vrijval van van in 2010 verleende subsidies die niet volledig behoefden te worden aangewend. De heffingsbaten zijn daarentegen lager uitgevallen dan in de begroting was voorzien. Dit komt deels door de noodzakelijk geachte herwaardering van de voor 2010 nog openstaande heffingen per 31 december De lasten bedroegen tegen begroot De lagere lasten zijn voornamelijk toe te rekenen aan de post brancheprojecten. Het voordelig resultaat is toegevoegd aan de algemene reserve, die hierdoor per ultimo bedraagt. De algemene reserve komt hierdoor ruimschoots boven de huidige geldende norm. In het komende verslagjaar zal in nauw overleg met de branche nader worden bekeken op welke wijze de overschrijding kan worden afgebouwd. Voor een verdere toelichting wordt verwezen naar het hoofdstuk Natuursteenbedrijf. Optiekbedrijf Het boekjaar is afgesloten met een voordelig resultaat van 7.649, terwijl met een sluitende begroting was rekening gehouden. De baten en lasten bedroegen respectievelijk en , terwijl de

11 - 9 - geraamde baten en lasten bedroegen. De lagere baten zijn toe te schrijven aan het niet volledig realiseren van de geraamde heffings- en rente-inkomsten. De lagere lasten worden veroorzaakt doordat de uitgave voor de post Brancheprojecten en de vergaderkosten lager zijn dan waarop was gerekend. Het voordelig resultaat is toegevoegd aan de algemene reserve die hierdoor per ultimo bedraagt. Voor een verdere toelichting wordt verwezen naar het hoofdstuk Optiekbedrijf. Pianotechnisch bedrijf Het boekjaar is afgesloten met een voordelig resultaat van In de begroting was rekening gehouden met een nadelig resultaat van De baten bedroegen tegenover begroot. De hogere baten woorden voornamelijk veroorzaakt door het vrijvallen van verleende subsidies over de periode 2007 t/m Daartegenover waren zowel de heffingsinkomsten als de rentebaten lager dan was voorzien. De lasten kwamen uit op , tegenover begroot. De lagere uitgaven zijn met name toe te schrijven aan het niet volledig invullen van de voor 2011 geraamde projecten. Het voordelige resultaat is toegevoegd aan de algemene reserve die per ultimo bedraagt. Voor een verdere toelichting wordt verwezen naar het hoofdstuk "Pianotechnisch bedrijf". Rietdekkersbedrijf Het boekjaar is afgesloten met een nadelig resultaat van De baten bedroegen , terwijl was begroot. De hogere baten zijn voornamelijk verkregen uit hogere heffingsopbrengsten en het vrijvallen van niet benutte subsidies uit voorgaande jaren. De lasten bedroegen , tegenover een geraamd bedrag van De hogere lasten worden o.a. veroorzaakt door communicatieactiviteiten die niet in de begroting waren voorzien. Daarnaast werd er vaker een beroep gedaan op de kennis en expertise van het secretariaat. Het nadelig resultaat is onttrokken aan de algemene reserve die per ultimo bedraagt. Voor een verdere toelichting wordt verwezen naar het hoofdstuk "Rietdekkersbedrijf". Schoenherstellersbedrijf Het boekjaar is afgesloten met een voordelig resultaat van 174 terwijl in de begroting rekening was gehouden met een nadelig resultaat van De totale baten bedroegen tegenover begroot De lasten bedroegen terwijl was begroot. De hogere baten Van zijn voornamelijk het gevolg van het beschikbaar stellen van middelen uit het HBAbranchebudget van voor branchespecifieke projecten. Daartegenover zijn de heffingsinkomsten ad achter gebleven geraamde opbrengsten. De lagere lasten worden voornamelijk veroorzaakt door de lagere uitgaven voor brancheprojecten. Het voordelig resultaat zal aan de algemene reserve worden toegevoegd die hierdoor per ultimo 2011 in omvang toeneemt tot De algemene reserve blijft binnen de huidige geldende norm. Voor een verdere toelichting wordt verwezen naar het hoofdstuk "Schoenherstellersbedrijf". Schoonheidsverzorgingsbedrijf Het boekjaar is afgesloten met een nadelig resultaat van De totale baten bedroegen en de totale lasten kwamen uit op In de begroting zijn zowel de baten en lasten geraamd op De hogere baten zijn voornamelijk toe te schrijven aan de vrijval van eerder verleende subsidies voor een bedrag van welke niet volledig werden benut en een aandeel van in een door het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegendheid beschikbaar gestelde subsidie voor communicatiekosten in het kader van de ontwikkeling van een Arbocatalogus. De hogere lasten bij de posten Promotiecampagne ad en Brancheprojecten ad zijn het gevolg van meer activiteiten die niet in de begroting waren voorzien. Het nadelig resultaat is onttrokken aan de algemene reserve die hierdoor per ultimo bedraagt. Voor een verdere toelichting wordt verwezen naar het hoofdstuk "Schoonheidsverzorgingsbedrijf".

12 Schoorsteenvegersbedrijf Het boekjaar is afgesloten met een voordelig resultaat van De baten bedroegen , tegenover begroot De voornaamste oorzaak van de hogere baten is de bijdrage uit het HBA branchebudget voor de financiering van de onder de post Financiële relaties verantwoorde branchespecifieke projecten. De lasten kwamen uit op tegen begroot Omdat de in begroting opgenomen Mediacampagne in het verslagjaar niet van de grond is gekomen zijn de lasten aanmerkelijk lager dan was voorzien. Het voordelig resultaat zal worden toegevoegd aan de algemene reserve die per ultimo bedraagt. De algemene reserve blijft hierdoor binnen de hiervoor geldende norm van éénmaal de exploitatielast. Voor een verdere toelichting wordt verwezen naar het hoofdstuk "Schoorsteenvegersbedrijf". Textielreinigingsbedrijf Het boekjaar is afgesloten met een nadelig resultaat van De baten bedroegen , terwijl was begroot. De hogere baten zijn ontstaan doordat er uit het HBA branchebudget middelen beschikbaar zijn gesteld voor de financiering van een branchespecifieke project. Daar staat tegenover dat de geraamde heffingsopbrengsten niet volledig zijn gerealiseerd. De lasten bedroegen terwijl een exploitatielast was geraamd van De overschrijding op de post Financiële relaties is voornamelijk ontstaan doordat in het verslagjaar alsnog een beroep is gedaan op middelen voor brancheprojecten uit het vorige verslagjaar. Het nadelig resultaat is onttrokken aan de algemene reserve die per ultimo / bedraagt. In het komende verslagjaar zullen de noodzakelijke maatregelen worden getroffen om de negatieve reserve weg te werken. Voor een verdere toelichting wordt verwezen naar het hoofdstuk "Textielreinigingsbedrijf". Voegbedrijf Het verslagjaar is afgesloten met een voordelig resultaat van 8.670, terwijl in een nadelig resultaat van was voorzien. De baten kwamen uit op tegenover begroot De hogere inkomsten worden veroorzaakt door de vrijval van verleende subsidies uit voorgaande jaren die niet volledig behoefden te worden aangewend. Daarnaast zijn er middelen beschikbaar gesteld uit het HBA branchebudget voor een branchespecifiek project. De lasten bedroegen in totaal tegen begroot Na toevoeging van het voordelig resultaat bedraagt de algemene reserve per ultimo Voor een verdere toelichting wordt verwezen naar het hoofdstuk "Voegbedrijf". Voetverzorgingsbedrijf Het boekjaar is afgesloten met een voordelig resultaat van De baten bedroegen , terwijl was begroot. De hogere baten worden veroorzaakt door hogere heffings- en renteinkomsten, de verkoop van promotiemateriaal, vrijval van niet volledig benutte subsidies en een aandeel van in een door het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegendheid beschikbaar gestelde subsidie voor communicatiekosten in het kader van de ontwikkeling van een Arbocatalogus. De lasten bedroegen tegen begroot Het voordelig resultaat is toegevoegd aan de algemene reserve die hierdoor per ultimo bedraagt. Voor een verdere toelichting wordt verwezen naar het hoofdstuk "Voetverzorgingsbedrijf".

13 WAARDERINGSGRONDSLAGEN Gebeurtenissen na balansdatum Naar aanleiding van de in de 2 e kamer op 20 december 2011 aangenomen motie Aptroot en het uitblijven van een kabinetsreactie daarop, zijn vooralsnog de waarderingsgrondslagen van weleer gehandhaafd en zijn er geen specifieke voorzieningen getroffen voor de mogelijke uitkomsten van een definitief kabinetsstandpunt. In dit verband wordt verwezen naar een brief van de Toezichtskamer per 27 februari 2012 met kenmerk /IG/oab. Inventaris en apparatuur Meubilair wordt afgeschreven in 5 jaar, de kosten van migratie van het netwerk en de automatiseringsapparatuur in 3 jaar echter met uitzondering van laptops, waarvoor een afschrijvingstermijn van twee jaar wordt aangehouden. Aanschaffingen kleiner dan 750 worden afgeschreven in één jaar. Vervoermiddel De dienstauto is in 2009 vervangen. Met inachtneming van een restwaarde wordt hierop in het eerste, tweede en derde jaar respectievelijk 40%, 35% en 25% afgeschreven. Heffingen De vorderingen van heffingen zijn gewaardeerd op de nominale waarde onder aftrek van de noodzakelijke bedragen voor correcties, oninbaar etc. Overige activa en passiva Deze zijn gewaardeerd tegen de nominale waarden.

14 - 12 -

15 Geconsolideerde balans HBA

16 GECONSOLIDEERDE BALANS HBA INHOUD Pagina 1. Geconsolideerde balans per 31 december Totaal rekening van baten en lasten HBA en Commissies 16

17 GECONSOLIDEERDE BALANS HOOFDBEDRIJFSCHAP AMBACHTEN per 31 december december VASTE ACTIVA Materiële vaste activa Inventaris Vervoermiddelen VLOTTENDE ACTIVA Vorderingen Heffingen Debiteuren Belastingen Rekening-courant verhoudingen Overlopende activa Liquide middelen Geldmiddelen

18 december EIGEN VERMOGEN Algemene reserve Hoofdbedrijfschap Ambachten Bestemmingsreserves: - Banketbakkersbedrijf -/ Bestratingsbedrijf Bitumineus- en kunststof dakbedekkingsbedrijf Consumptie-ijsbereidingsbedrijf Dakdekkersbedrijf hellende daken Glazenwassersbedrijf Kappersbedrijf Naaimachinebedrijf -/ / Natuursteenbedrijf Optiekbedrijf Pianotechnisch bedrijf Rietdekkersbedrijf Schoenherstellersbedrijf Schoonheidsverzorgingsbedrijf Schoorsteenvegersbedrijf Textielreinigingsbedrijf -/ Voegbedrijf Voetverzorgingsbedrijf VOORZIENINGEN Opheffingsverplichting RZO/RMK VLOTTENDE PASSIVA Schulden Crediteuren Belastingen en premies SVW Rekening-courant verhoudingen Overlopende passiva

19 GECONSOLIDEERDE REKENING VAN BATEN EN LASTEN HBA EN COMMISIES Rekening Begroting Rekening Rubrieken Baten 1. Heffingen Diensten aan derden Rente Niet bestede subsidies/projecten Overige baten Totaal van de baten Lasten 1. Voorzitter / Personeelskosten Reis-,verblijf- en representatiekosten Huisvestingskosten Bureaukosten Vergaderkosten Financiële relaties Diensten door derden Gem. voorziening/afdeling Overige lasten Totaal van de lasten EXPLOITATIESALDO Voordelig Nadelig

20 REKENINGEN VAN BATEN EN LASTEN HBA EN COMMISSIES 2011 Rubrieken HBA Banket- Bestratings- Bitumineus- en Consumptie- Dakdekkers- Glazen- Kappers- Naaimachine- Natuuralgemeen bakkersbedrijf bedrijf kunststof ijsbereidings bedrijf wassersbedrijf bedrijf bedrijf steenbedrijf dakbedekkings- bedrijf hellende daken bedrijf BATEN Heffingen Diensten aan derden Rente Niet bestede subsidies/projecten Overige baten Totaal baten LASTEN Voorzitter- en personeelskosten Reis-, verblijf- en representatiekosten Huisvestingskosten Bureaukosten Vergaderkosten Financiële relaties Diensten door derden Gem. voorziening/afdeling Overige lasten Subtotaal Interne overboekingen HBA branches inzake personeels- en bureaukosten -/ Totaal lasten EXPLOITATIESALDO Voordelig Nadelig

21 REKENINGEN VAN BATEN EN LASTEN HBA EN COMMISSIES 2011 Rubrieken Optiek- Piano- Riet- Schoen- Schoonheids- Schoorsteen- Textiel- Voeg- Voetbedrijf technisch dekkersbedrijf herstellers- verzorgings- vegersbedrijf reinigings- bedrijf verzorgingsbedrijf bedrijf bedrijf bedrijf bedrijf BATEN Heffingen Diensten aan derden Rente Niet bestede subsidies/projecten Overige baten Totaal baten LASTEN Voorzitter- en personeelskosten Reis-, verblijf- en representatiekosten Huisvestingskosten Bureaukosten Vergaderkosten Financiële relaties Diensten door derden Gem. voorziening/afdeling Overige lasten Interne overboekingen HBA branches inzake personeels- en bureaukosten Totaal lasten EXPLOITATIESALDO Voordelig Nadelig

22 HBA /Algemeen

23 HBA /ALGEMEEN INHOUD Pagina 1. Balans per 31 december Rekening van baten en lasten over Uitsplitsing naar hoofdfunctie Toelichting op de balans Toelichting op de rekening van baten en lasten 32

24 BALANS per 31 december 2011 HBA /ALGEMEEN 31 december VASTE ACTIVA Materiële vaste activa Inventaris Vervoermiddelen VLOTTENDE ACTIVA Vorderingen Heffingen Debiteuren Belastingen Rekening-courant verhoudingen Overlopende activa Liquide middelen Geldmiddelen

25 december EIGEN VERMOGEN Algemene reserve HBA VOORZIENINGEN Opheffingsverplichtingen RZO/RMK VLOTTENDE PASSIVA Crediteuren Belastingen en premies SVW Rekening-courant verhoudingen Overlopende passiva

26 REKENING VAN BATEN EN LASTEN Rekening Begroting Rekening HBA /ALGEMEEN Baten 1. Heffingen 1. Hoofdbedrijfschap Diensten aan derden 1. Stichting OFOM Bedrijfschap Natuursteenbedrijf Bedrijfschap Slagersbedrijf Rente 1. Beleggingen Rekening-courant Niet bestede subsidies/projecten 1. Subsidies/projecten Overige baten 1. Publicaties Overige Totaal van de baten

27 REKENING VAN BATEN EN LASTEN Rekening Begroting Rekening HBA /ALGEMEEN Lasten 1. Voorzitter / Personeelskosten 1. Voorzitter (vaste vergoeding) Salarissen en bijslagen Premies pensioenen Algemene toeslag Wettelijke sociale verzekeringen Zorgverzekering PBO Flex-regeling Overige personeelskosten Reis-,verblijf- en representatiekosten Voorzitter Reis- en verblijfkosten medewerkers Representatiekosten Huisvestingskosten Huur gebouw Klein onderhoud gebouw Electriciteit + servicekosten Schoonhouden gebouw Belastingen Overige huisvestingskosten Bureaukosten Aanschaffing/afschrijving inventaris Onderhoud inventaris Verzekeringen Huur reproduktieapparatuur Automatisering Telefoon Porti Drukwerk en kantoorbehoeften Boeken en tijdschriften Huishoudelijke kosten Overige bureaukosten