Geneesmiddelengebruik bij ouderen.
|
|
- Gerarda de clercq
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 1 Geneesmiddelengebruik bij ouderen. Om algemene uitspraken te kunnen doen over geneesmiddelengebruik en in het bijzonder over dat bij ouderen wil ik U enkele resultaten tonen van een onder botika s op Curacao gehouden steekproef. Aselect werden 10 botika s gekozen uit de 27 openbare apotheken alhier. Een van de gekozen botika s hield in maart op te bestaan. Gegevens van de verstrekkingen op recept afgeleverd in de periode februari tot en met april 2001 werden verzameld. De halfverwege deze periode gesloten botika werd niet meegeteld. Om schattingen te maken voor geheel Curacao werd daarom de metingen bij de 9 botika s vermenigvuld met 26,5/9. N.B: Verstrekkingen in en uit het ziekenhuis blijven buiten beschouwing. Ten tijde van de steekproef was er ook een census. Van het CBS werden voorlopige resultaten verkregen en vergeleken met de steekproef. Op het hele eiland woonden mensen als volgt verdeeld over 3 leeftijdsgroepen: Leeftijdsopbouw Aandeel 2001 Aandeel 1992 In steekproef 0-14 jaar 24,5 % 25,9 % 19,2% , , ,4 8,1 16,8 In 1992 was de gemiddelde leeftijd 31,7 jaar in ,7 In de vierde kolom ziet U de leeftijdsopbouw van de patienten in de steekproef. Het moge duidelijk zijn, dat de groep 65plussers meer gebruik maakt van de diensten van een apotheek dan de overige bevolkingsgroepen. De Anatomisch Therapeutisch en Chemische Code wordt sinds 1969 gebruikt bij statistisch onderzoek naar geneesmiddelengebruik. De codes veranderen nog wel eens, vooral in de Hart en Vaatstelsel groep hebben zich verschuivingen voorgedaan door de introductie van nieuwe therapeutische groepen. De verstrekkingen in de steekproef werden ingedeeld metde ATC zoals deze gedefinieerd is sinds 1997 De grofste indeling, die we kunnen maken bij de classificering van de geneesmiddelen is het Anatomisch niveau. In de volgende tabel werden 3 groepen met elkaar vergeleken: A) Verstrekkingen aan ALLEN zoals in de gehouden steekproef B) Verstrekkingen aan ALLEN zoals in een steekproef op Curacao in 1995 C) Verstrekkingen aan 65PLUSSERS zoals in de gehouden steekproef A en B verschillen binnen de 1% marge niet van elkaar en worden gerepresenteerd in de eerste kolom. Anatomische groep. Allen in 95 en 01 Aandeel Luchtwegen 20 8 Stofwisseling Hart & Vaten Huid 11 7 Beweging C.Z.S Hulpmiddelen 7 12 Oog/ Oor 5 8 Antibiotica 4 2 Bloed 4 7 Geslachts org. 3 2 Hormonen 1 1
2 2 Bij de ouderen staan verstrekkingen van hart en vaat geneesmiddelen nummer 1 ook maken ze meer gebruik van incontinentiemateriaal / voeding dan alle patienten. Positief is dat ademhalen niet als een groot probleem wordt ervaren door ouderen. In het verdere verhaal zullen de getallen voor alle leeftijden niet meer ter sprake komen en gaan de gepresenteerde cijfers over 65plussers zonder expliciete vermelding. Voordat we verder gaan kijken naar wat ouderen aan geneesmiddelen gebruiken en hoevaak/veel wil ik eerst een scheiding gaan maken in relevante en niet relevante geneesmiddelen. Om dat te doen werd er naar het tweede niveau van de ATC code gekeken. Daar bevinden zich de therapeutische groepen Diuretica, Laxantia etc. Wanneer de verstrekkingen werden onderverdeeld op het tweede niveau bleek het te gaan om 96 verschillende therapeutische groepen. Sommige geneesmiddelen worden zelden verstrekt omdat het om zeldzame aandoeningen gaat (psoriasis, antiparasitaire middelen, tuberculostatica, etc.) Wanneer er in de steekproef niet meer dan 100 keer een middel in een therapeutische groep werd verstrekt dan bleef deze groep buiten beschouwing. En toen bleven er nog maar 48 groepen over. Verder werd er nog een subjectieve uitsluiting gedaan: V07 hulpmiddelen M02 wrijfmiddelen A11 vitamines D06 uitwendige antibiotica V06 voeding D algemene dermatologica A12 mineralen R01 neuspreparaten (decongestie) R02 bij keelpijn D03 wond en ulcus middelen D08 antiseptica A01 mond preparaten Middelen, die m.i. niet relevant zijn voor de gezondheid en die bijvoorbeeld in Nederland niet voor vergoeding door het ziekenfonds in aanmerking komen. Op deze manier werd in de steekproef alleen naar 36 therapeutische groepen gekeken. De verstrekkingen, in de steekproef, die NIET behoorden tot de 36 gekozen therapeutische groepen werden buiten beschouwing gelaten. Het aandeel van de geneesmiddelen, die buitengesloten zijn was in aantal R s 28 % In de steekproef werden plussers herkend. Na de uitsluiting zoals boven omschreven konden er plussers herkend worden. 214 ouderen 4% zijn door de keuze van therapeutische groepen buiten beschouwing gelaten. De volgende tabel geeft een representatie van de geneesmiddelen, op therapeutisch niveau, die door ouderen gebruikt worden. De groepen zijn gerangschikt op prevalentie. Dat getal geeft aan hoeveel van de 65plussers per plussers wonende op Curaçao, een of meerdere geneesmiddelen, vallende onder die therapeutisch groep in 3 maanden tijd uit een openbare apotheek heeft verkregen. Kortom aantal gebruikers per plussers. De berekening is n*26,5/9*0,72/13,208*1 = 0,16*n ATC Therapeutische groep prevalentie S01 Ophthalmologica 235 *M01 Anti-inflammatoire middelen, antirheumatica 229 B01 Antithrombotica 225 A10 Antidiabetica 175 C07 Betablokkers 174 C09 Renine-Angiotensine systeem 156 C03 Diuretica 137 C08 Calcium kanaal blokkers 133 *R05 Hoest- en verkoudheidsmiddelen 131 N05 Psycholeptica 119 A02 Antacida/Ulcus/Flatulentie 118 *A06 Laxantia 108
3 3 *N02 Analgetica 107 *R06 Systemische antihistaminica 106 *J01 Antibiotica 104 *D07 Uitwendige corticosteroiden 100 *D01 Antimycotica 73 C10 Antilipaemica 72 B03 Middelen bij anemie 65 C01 Cardiaca 57 C05 Vasoprotectiva 50 C04 Perifere vasodilatantia 41 G04 Urologica 39 R03 Middelen bij CARA /COPD 36 *A07 Antidiarrhoica 28 N07 Overige middelen centraal zenuwstelsel 26 N03 Antiepileptica 24 H03 Schildkliermiddelen 22 G03 Geslachtshormonen en stimulantia der genitalia 22 A03 Spasmolytica en parasympathicolytica 22 H02 Systemische coricosteroiden 21 M04 Jichtmiddelen 17 C02 Antihypertensiva 17 M05 Middelen bij bot-aandoeningen 16 N06 Psychoanaleptica 13 N04 Parkinsonmiddelen 12 N.B: De getallen zijn geschat en hebben op 95% confidentie niveau een marge van 10% aan beide kanten S02 heeft een prevalentie van 235 ± 23 m.a.w. ligt tussen de 212 en 258 De prevalentie van al deze groepen tesamen is M.a.w. Er worden door de ouderen gemiddeld 3 soorten geneesmiddelen, met een verschillende therapeutische werking zoals boven omschreven gebruikt. Dit resultaat zegt helaas niets over de problemen, die er kunnen ontstaan bij het gelijktijdig gebruik van twee of meer geneesmiddelen gedurende langere tijd. Er kan echter opgemerkt worden dat de meeste geneesmiddelen binnen bovengenoemde therapeutische groepen geacht worden chronisch te worden gebruikt. De incidenteel geachte therapieën zijn boven met een * aangegeven. Laten we tabel 2 eens nader bekijken. Als we er vanuit gaan dat alleen diabetici Antidiabetica gebruiken dan kunnen we uit deze cijfers de prevalentie van Diabetis te weten komen. Bovenaan de lijst staan de oog middelen. Deze zijn niet specifiek voor een duidelijk ziektebeeld. Echter, binnen deze groep is een duidelijk ziektebeeld te herkennen, met een subtherapeutische code S01E Middelen bij glaucoom. Op deze manier kunnen de prevalenties van de volgende ziektebeelden berekend worden Aandoening Therapeutische groep Prevalentie Hart en Vaatziektes C 469 Diabetis A Glaucoom S01E 131 Maag lijden A02B 58 CARA / COPD R03 36 Epilepsie N03 24 Parkinson N04 12 Jicht M04 17
4 4 Voordat we verder gaan met beschouwingen over de aard van de gebruikte geneesmiddelen wil ik U wat cijfers laten zien over het meerdere geneesmiddelen gebruik per patient. Zoals al eerder opgemerkt wordt er gemiddeld 3 geneesmiddelen uit de therapeutische groepen door de patienten gebruikt. In de volgende grafiek kunt U zien hoe dat verdeeld is binnen de 65+ populatie in de steekproef: Door het invoeren van de groep 10 of meer is het gemiddelde wat lager geworden Gelukkig gaat het niet altijd om zware therapeutische interventies. Analgetica, Laxantia etc. zitten ook in de beschouwde therapeutische groepen. Als de vraag gesteld wordt of polyfaramcie bij ouderen op Curacao voorkomt moeten we met een volmondig ja antwoorden. Het gebruik is zeer zeker poly. Of dat terecht is en of de zegeningen van de medicatie omslaan in gevaar is moeilijker te beantwoorden. Helaas zijn er geen veel voorkomende combinaties te vinden. Hooguit bij de 2 middelen gebruikers zijn er populaire combinaties te vinden. Binnen de groep van 3 middelen gebruikers was een combinatie met 22 gebruikers het hoogst in aantal. Geen productieve analyse. Wat wel relevante aantallen oplevert is de vraag wat de overlap is tussen de therapeutische groepen: Een duidelijk voorbeeld hiervan is: Hoeveel patienten met hart medicatie gebruiken ook antidiabetica? Dit kan worden weergegeven in een Ven diagram
5 5 De percentages gelden voor de hele poulatie. 2% van de steekproef populatie gebruikten C en A10 en S01E De antidiabetica nader bekeken: patienten A10 Antidiabetica 100% (1092) A10A Parenteraal 27% (294) A10AB Insulines, snelwerkend 40 A10AC Insulines, middellang 60 A10AD Insulines, middellang + snel 218 A10B Oraal 79% (868) A10BA Biguaniden 343 A10BB Sulfonylureum verbindingen 683 A10BF Alpha glucosidase remmers 86 A10BX Antidiabetica, overigen 59 Het aantal insuline gebruikers van zowel insuline als orale antidibetica is beperkt tot 70 gebruikers dat is 6 % Metformine wordt vaak in combinatie met sulfonylureum verbindingen gebruikt. Deze combinatie wordt gezien als het eindstation van de orale bloedglucoseregulatie. Het blijken er 244 (71% van de metformine gebruikers) te zijn. Tesamen met de parenteraal insuline gebruikende ouderen zijn er in de steekproef 525 met ernstige diabetis mellitis. Dit geeft een prevalentie schatting van 86 (1/2 van diabetici) Van deze groep gebruikt 64% (336) ook geneesmiddelen uit groep Hart en Vaatstelsel. Dit is niet hoger 65% dan voor de gehele groep van antidiabetica gebruikers.
6 6 Hart en vaten medicatie bij diabetici nader bekeken De hart en vaat geneesmiddelen werden uitgesplitst op het therapeutisch niveau. De gele balken representeren de aantallen 65plussers en de groene balken het aantal diabetische 65plussers. De twee populaties zijn genormeerd op 100% Alle 65plussers tesamen 175% Diabetische 65plussers 194% Bij de diabetici wordt meer gecombineerd binnen de C groep. Het diuretica en betablokkers gebruik is gelijk in beide populaties de R.A.S. beïnvloeding is duidelijk hoger bij de diabetici. Conclusie: door de ouderen worden in 78% twee of meer geneesmiddelen tegelijkertijd gebruikt voor verschillende indicaties. Bijna 50% van de medicatie betreft ingrepen in het Hart en vaatstelsel. Van de antidiabetica gebruikers gebruikt 64% ook geneesmiddelen uit de hart en vaatgroep. Teunis Middelkoop mei 2001 Verkorte weergave van lezing geneesmiddelgebruik bij ouderen. Met behulp van de resultaten van een steekproef gehouden onder openbare apotheken te Curacao wordt aangetoond wat de meest voorkomende farmaceutische interventies bij ouderen zijn. Meer dan drie kwart van de ouderen gebruikt twee of meer geneesmiddelen tegelijkertijd voor verschillende indicatie gebieden. Antidiabetica en Hart en vaatmiddelen worden nader bekeken.
In afbeelding 2 ziet U de onderzoekspopulatie gedeeld door de bevolking onderverdeeld naar leeftijd. De verschillen worden enigzins uitvergroot.
Statis2008.odt 1 Statistisch onderzoek van geneesmiddelverstrekkingen uit de openbare apotheken te Curacao voor de aandoeningen Hart en Vaatziekten en Diabetes Mellitus in het jaar 2008 De gegevens voor
Nadere informatieGeneesmiddelen, Zwangerschap en Borstvoeding
Geneesmiddelen, Zwangerschap en Borstvoeding 2014 Geneesmiddelen en Kinderwens Kinderwens vrouw Inleiding Adviezen Literatuur Geneesmiddelen en Zwangerschap Zwangerschap Inleiding Onderzoek Placentapassage
Nadere informatieInleiding. Achtergrond statistiek geneesmiddelenverstrekkingen
Inleiding Psychische stoornissen en diabetes behoren allebei tot de top 10 ziekten met de hoogste ziektelast voor de burgers (RIVM, Nationaal Kompas, 2013). Psychische stoornissen staan zelfs op nummer
Nadere informatieInfo spot. Diabetes en depressie. Inleiding. Oktober - november - december 2011
Oktober - november - december 2011 Info spot Diabetes en depressie Inleiding Diabetes mellitus, ofwel suikerziekte, is een chronische stofwisselingsziekte die gekenmerkt wordt door een te hoog glucosegehalte
Nadere informatieInhoud. Woord vooraf 9. Over de auteurs 11
Inhoud Woord vooraf 9 Over de auteurs 11 1 Inleiding 12 1.1 Geschiedenis 12 1.2 Wettelijke bepalingen 14 1.3 Het verstrekken van geneesmiddelen door verpleegkundigen 18 1.4 Medicatiefouten 21 1.5 Therapietrouw
Nadere informatie1 Wat is een geneesmiddel? 15. Inleiding 15 1.1 Naamgeving van geneesmiddelen 16 1.2 Reclame voor geneesmiddelen 17
Voorwoord 13 1 Wat is een geneesmiddel? 15 Inleiding 15 1.1 Naamgeving van geneesmiddelen 16 1.2 Reclame voor geneesmiddelen 17 2 Toepassing van een geneesmiddel 20 Inleiding 20 2.1 Behandelingsmethoden
Nadere informatieVerleende zorg. inschrijftarief in het betreffende kalenderjaar zijn meegeteld. Wanneer de assistente of POH contacten onder
trendtabel Verleende zorg De geregistreerde en gedeclareerde CTG codes uit uw HIS vormen de basis voor de resultaten over contacten en verrichtingen, (zie http://www.nza.nl/regelgeving/tarieven/vrije-beroepsbeoefenaren/tarieven-en-prestaties-2014).
Nadere informatieInleiding. Methode. Resultaten. Vergelijkbaarheid Nederland en Duitsland
Inleiding Vanaf 2007 is een aantal nieuwe bloedglucoseverlagende middelen geïntroduceerd op de se markt voor de behandeling van diabetes mellitus type 2 (DM2). Het betreft onder andere de dipeptidylpeptidase-4-remmers
Nadere informatieVerleende zorg. B1.1 Aantal contacten met de huisarts in 2014
trendtabel Verleende zorg De geregistreerde en gedeclareerde CTG codes uit uw HIS vormen de basis voor de resultaten over contacten en verrichtingen, (zie http://www.nza.nl/regelgeving/tarieven/vrije-beroepsbeoefenaren/tarieven-en-prestaties-).
Nadere informatieFikse besparing mogelijk dankzij biosimilaire geneesmiddelen. Bijlage
Persbericht 22 december 2014 Fikse besparing mogelijk dankzij biosimilaire geneesmiddelen Bijlage 1 Inleiding... 2 2 Methode... 2 3 Top 10 - Tabellen... 3 3.1 Top 10 ZIV-bedragen volgens therapeutische
Nadere informatie1 Top 10 meest gebruikte geneesmiddelen Focus op Bloeddrukverlagers
CM-onderzoek naar meest gebruikte geneesmiddelen, met focus op de bloeddrukverlagers 1 Top 10 meest gebruikte geneesmiddelen... 2 1.1 Inleiding... 2 1.2 Methode... 2 1.3 Top 10... 3 1.3.1 Top 10 dagdosissen
Nadere informatieWoord vooraf 1 7. Over de auteurs 1 8
Inhoud Woord vooraf 1 7 Over de auteurs 1 8 1 Pijnstillers 1 9 Leerdoelen 1 9 1.1 Pijn 1 9 1.1.1 Wat is pijn? 1 9 1.2 Analgetica 22 1.2.1 Niet-opioïden 22 1.2.2 Opioïden 25 1.2.3 Vierstappenplan voor pijnbestrijding
Nadere informatieInhoud. Deel I Basisbegrippen
VI Inhoud Deel I Basisbegrippen 1 Toepassingen van geneesmiddelen.... 3 1.1 Inleiding.... 5 1.2 Behandelmethoden.... 5 1.3 Gebruiksduur van geneesmiddelen.... 8 1.4 Vertrouwen in het geneesmiddel.... 9
Nadere informatieFarmaceutische kengetallen Farmaceutische verstrekkingen Ambulante praktijk
RIJKSINSTITUUT VOOR ZIEKTE- EN INVALIDITEITSVERZEKERING DIENST VOOR GENEESKUNDIGE VERZORGING WETENSCHAPPELIJKE RAAD Farmaceutische kengetallen Farmaceutische verstrekkingen Ambulante praktijk 2009 COMITE
Nadere informatieDe studie had betrekking op een groep van. Therapietrouw bevorderen van bij het begin. Studie. Tabel 1
Therapietrouw bevorderen van bij het begin Hypertensie is een sluipmoordenaar. Een levenslange behandeling is dan ook een noodzaak. Maar hoe reageren patiënten die pas hun diagnose gekregen hebben op die
Nadere informatieInhoud Oorzaken voor onvoldoende therapietrouw Het signaleren van onvoldoende therapietrouw Therapiebewust...
Inhoud 1 Wat is een geneesmiddel?... 1 1.1 Inleiding.... 2 1.1.1 Zelfzorg of uitsluitend recept... 2 1.2 Naamgeving van geneesmiddelen.... 3 1.3 Reclame voor geneesmiddelen.... 5 1.3.1 Reclame gericht
Nadere informatieVergelijking van de ontwikkeling van het voorschrijven van de nieuwere bloedglucoseverlagende middelen in Nederland met Duitsland
Vergelijking van de ontwikkeling van het voorschrijven van de nieuwere bloedglucoseverlagende middelen in met Samenvatting De hiernavolgende berekeningen laten zien dat wanneer een gelijksoortig voorschrijfpatroon
Nadere informatieJ. van Amerongen H. Elling. Geneesmiddelenkennis. doktersassistenten
J. van Amerongen H. Elling Geneesmiddelenkennis voor doktersassistenten Vierde druk 2013 Houten 2013 V Voorwoord De beroepen van doktersassistent en praktijkondersteuner in de huisartsenpraktijk vereisen
Nadere informatieVEILIGHEID & VOORSCHRIJVEN VAN MEDICATIE SARAH JANUS
VEILIGHEID & VOORSCHRIJVEN VAN MEDICATIE SARAH JANUS OVER MIJ Veiligheid & voorschrijven van medicatie 6-11-2014 2 IK ZAL HET VANDAAG HEBBEN OVER Onderzoek doen OF waarom onderzoek doen leuk is en soms
Nadere informatieGedetailleerde beschrijving doelmatigheidsanalyses
Gedetailleerde beschrijving doelmatigheidsanalyses Algemene aandachtspunten Voordat nader wordt ingegaan op de afzonderlijke doelmatigheidsanalyses, willen we eerst een aantal belangrijke punten onder
Nadere informatieAfgeleide contraindicatieaard
IR V-2-2-1 1/11 Z-Index Alexanderstraat 11 2514 JL Den Haag Postbus 16090 2500 BB Den Haag T 070-37 37 400 F 070-37 37 401 info@z-index.nl www.z-index.nl KvK: Haaglanden 27177027 Auteur(s) Leonora Grandia
Nadere informatieArbeidsgehandicapten in Nederland
Arbeidsgehandicapten in Nederland Ingrid Beckers In 2003 waren er in Nederland ruim 1,7 miljoen arbeidsgehandicapten; 15,8 procent van de 15 64-jarige bevolking. Het aandeel arbeidsgehandicapten is daarmee
Nadere informatieOktober November December 2012
RIZIV - INAMI Info spot Geneesmiddelengebruik bij kinderen Oktober November December 2012 Geneesmiddelengebruik bij kinderen Gebruik en RIZIV-kost van pediatrische geneesmiddelen In 2011 telde België meer
Nadere informatieDe TOP 25 van de werkzame bestanddelen in de uitgaven in de ambulante sector van de verzekering voor geneeskundige verzorging in 2017
Infospot De TOP 25 van de werkzame bestanddelen in de uitgaven in de ambulante sector van de verzekering voor geneeskundige verzorging in Juli - Augustus - September 2018 De TOP 25 van de werkzame bestanddelen
Nadere informatieregio uw praktijk 2004 43.8 56.2 % % jaar 6.9 jaar 15.9 66.5 8.2 9.4 % % % 67.8 54.1 17.6 % % % 7.1 4.4 81.8 148.5 29.9 mmhg
Algemene gegevens -5 In het onderstaande overzicht kunt u de gegevens uit uw praktijk van 5 (laatste kolom) vergelijken met die van 5 huisartspraktijken uit de regio (eerste kolom) en uw eigen praktijk
Nadere informatie1. Algemeen. 2. Definities
Ditzo Reglement Farmaceutische zorg 2019 Dit Reglement is onder voorbehoud van goedkeuring door de NZa, vanaf 01-01-2019 is de definitieve versie beschikbaar op onze site. 1. Algemeen Dit Reglement is
Nadere informatieNr Naam Beschrijving Mogelijke waarden of verwijzingen 1 Patiëntidentificatie Een uniek patiëntidentificatienummer Vrije tekst
Toelichting op het registratieformulier oktober 2014 Optionele variabelen zijn in donkergrijs weergegeven op het registratieformulier en in deze toelichting. Nr Naam Beschrijving Mogelijke waarden of verwijzingen
Nadere informatie«IPhEB-Monthly» Gegevens augustus 2017 (publicatie november 2017)
«IPhEB-Monthly» Gegevens augustus 2017 (publicatie november 2017) Verantwoordelijke uitgever: Luc Vansnick, Archimedesstraat 11 1000 Brussel Strikt voorbehouden aan de beheerders van het IFEB, het bestuurscomité
Nadere informatieOmnibusenquête 2015. deelrapport. Ter Zake Het Ondernemershuis
Omnibusenquête 2015 deelrapport Ter Zake Het Ondernemershuis Omnibusenquête 2015 deelrapport Ter Zake Het Ondernemershuis OMNIBUSENQUÊTE 2015 deelrapport TER ZAKE HET ONDERNEMERSHUIS Zoetermeer, 15 februari
Nadere informatieReglement Farmaceutische zorg 2018
Reglement Farmaceutische zorg 2018 Ditzo Reglement Farmaceutische zorg 2018 1. Algemeen Dit Reglement is een uitwerking van de modelovereenkomst van de Ditzo basisverzekering welke weer een uitwerking
Nadere informatieOmnibusenquête deelrapport. Zoetermeer FM
Omnibusenquête 2015 deelrapport Zoetermeer FM Omnibusenquête 2015 deelrapport Zoetermeer FM OMNIBUSENQUÊTE 2015 deelrapport ZOETERMEER FM Zoetermeer, 18 december 2015 Gemeente Zoetermeer Afdeling Juridische
Nadere informatieOmnibusenquête 2015. deelrapport. Studentenhuisvesting
Omnibusenquête 2015 deelrapport Studentenhuisvesting Omnibusenquête 2015 deelrapport Studentenhuisvesting OMNIBUSENQUÊTE 2015 deelrapport STUDENTENHUISVESTING Zoetermeer, 9 december 2015 Gemeente Zoetermeer
Nadere informatieEnige prognoses betreffende dementie in de jaren 2007 tot 2030 in Amsterdam
TNO-rapport KvL/P&Z 2009.010 Enige prognoses betreffende dementie in de jaren 2007 tot 2030 in Amsterdam Preventie en Zorg Wassenaarseweg 56 Postbus 2215 2301 CE Leiden www.tno.nl T +31 71 518 18 18 F
Nadere informatieInhoudsopgave. bijlage 11
CZ-Kwaliteitsmonitor Apotheken 2016 1 Inhoudsopgave 1 Kwaliteit openbare farmacie 4 2 Visie CZ ten aanzien van openbare farmacie 5 3 Doelen in de openbare farmacie 6 4 Waardemeting, toetsbare inkoop van
Nadere informatieR.I.Z.I.V. - I.N.A.M.I. Info spot. Geneesmiddelen bij migraine. April Mei Juni 2013
R.I.Z.I.V. - I.N.A.M.I. Info spot Geneesmiddelen bij migraine April Mei Juni 2013 Geneesmiddelen bij migraine Migraine is een vaak voorkomende oorzaak van hoofdpijn. Deze aandoening gaat gepaard met een
Nadere informatieSamenvatting (Summary in Dutch)
Samenvatting (Summary in Dutch) Zowel beleidsmakers en zorgverleners als het algemene publiek zijn zich meer en meer bewust van de essentiële rol van kwaliteitsmeting en - verbetering in het verlenen van
Nadere informatieHypertensie en Diabetes Mellitus in Curaçao
Hypertensie en Diabetes Mellitus in Curaçao Een ruimtelijke analyse gebaseerd op de verzamelde gegevens tijdens de census uit 2001 Sean de Boer Inleiding Dit artikel gaat in op het voorkomen van Hypertensie
Nadere informatieBijlage II Incontinentiematerialen: Absorberende incontinentiematerialen
Bijlage II Incontinentiematerialen: - Absorberende incontinentiematerialen - Afvoerende incontinentiematerialen Onderdeel van de overeenkomst hulpmiddelenzorg 2016 Dit document bestaat uit vier onderdelen:
Nadere informatieGezondheidsenquête, België Medische consumptie. Wetenschap ten dienste van Volksgezondheid, Voedselveiligheid en Leefmilieu.
Medische consumptie Wetenschap ten dienste van Volksgezondheid, Voedselveiligheid en Leefmilieu. . Inhoudstafel Inhoudstafel... 79 Bestudeerde indicatoren... 81 1. Contacten met zorgverstrekkers... 81
Nadere informatieRapportage zorgprogramma diabetes type 2 over 2012 Zorggroep Midden Brabant
Rapportage zorgprogramma diabetes type 2 over 2012 Zorggroep Midden Brabant Inleiding Deze rapportage laat de scores zien op de indicatoren die zijn afgesproken met de zorggroep. De informatie hiervoor
Nadere informatieBijlage 3 Geïntegreerde KwaliteitZZorg Farmacie 3 (GKF3)
Bijlage 3 Geïntegreerde KwaliteitZZorg Farmacie 3 (GKF3) Zorg en Zekerheid benadrukt de geïntegreerde samenwerking tussen de huisarts en de apotheker. In 2012 zijn wij daarom gestart met het inkopen van
Nadere informatieCijfers geneesmiddelengebruik
Luc Hanegreefs Gert verpooten KARVA Cijfers geneesmiddelengebruik WZC Zorgbedrijf Antwerpen Cijfers geneesmiddelengebruik Onderzoek WZC Zorgbedrijf Antwerpen Deel l1 (Luc Hanegreefs): Voorstelling Vl Volgens
Nadere informatieEVOLUTIE VAN DE PREVALENTIE EN DE KOSTPRIJS VAN CHRONISCHE ZIEKTES
VERTEGENWOORDIGING & STUDIES EVOLUTIE VAN DE PREVALENTIE EN DE KOSTPRIJS VAN CHRONISCHE ZIEKTES Eind 2013 hebben de Onafhankelijke Ziekenfondsen een analyse gemaakt van de concentratie van de uitgaven
Nadere informatie«IPhEB-Monthly» Gegevens september 2017 (publicatie december 2017)
«IPhEB-Monthly» Gegevens september 2017 (publicatie december 2017) Verantwoordelijke uitgever: Luc Vansnick, Archimedesstraat 11 1000 Brussel Strikt voorbehouden aan de beheerders van het IFEB, het bestuurscomité
Nadere informatieBespreking 5.2.2.2. page 1
Ziekten en langdurige aandoeningen (verder kortweg aandoeningen genoemd) brengen specifieke gevolgen met zich mee voor de gezondheidsbeleving, het dagelijks functioneren en het gebruik van de gezondheidszorg.
Nadere informatieDeelrapportage "Apotheken door Cliënten Bekeken" Vorige en huidige meting Apotheek Den Hoorn
Deelrapportage "Apotheken door Cliënten Bekeken" Vorige en huidige meting Apotheek Den Hoorn E Inhoud 1. Inleiding en methode 1 1.1. Achtergrond 1 1.2. Doel van het kwaliteitstraject: meten en verbeteren
Nadere informatieRationeel voorschrijven 3.0
Symposium Kennismanagement. Op weg naar medicatieveiligheid 3.0 Rationeel voorschrijven 3.0 Over EVS, FTO en Formularium Nieuwegein, 17 juni 2014 Gertjan Hooijman, FTO Asten Er was eens (20 jaar geleden)
Nadere informatieBEELDVORMING ROND CHRONISCH(E) ZIEK(T)EN
Grote Bickersstraat 76 1013 KS Amsterdam Postbus 1903 1000 BX Amsterdam tel 020 522 59 99 fax 020 622 15 44 e-mail info@veldkamp.net www.veldkamp.net BEELDVORMING ROND CHRONISCH(E) ZIEK(T)EN - 2005 en
Nadere informatieH. Elling F. van Opdorp. Farmacotherapie in de apotheek
H. Elling F. van Opdorp Farmacotherapie in de apotheek Houten 2013 V Woord vooraf Farmacotherapie in de apotheek is bedoeld om leerling-apothekersassistenten de basiskennis over geneesmiddelen te geven.
Nadere informatieReglement Farmaceutische zorg ONVZ Zorgverzekeraar 2008
Reglement Farmaceutische zorg ONVZ Zorgverzekeraar 2008 1. Algemeen Dit Reglement betreft een uitwerking van de Zorgverzekeringswet, het Besluit zorgverzekering en de Regeling zorgverzekering, zoals die
Nadere informatieVergelijking van de sociale huurwoning voorraad met de particuliere huurwoning voorraad
Vergelijking van de sociale huurwoning voorraad met de particuliere huurwoning voorraad Inleiding Op 1 oktober 2012 is een meting van de nultredenwoningen binnen de sociale huurwoning voorraad, die in
Nadere informatieWet op het primair onderwijs Geldend van t/m heden
Bijlage Wet op het primair onderwijs Geldend van 18-01-2016 t/m heden Afdeling 2. Aanvang van de bekostiging 1. Basisscholen Artikel 73. Begripsbepaling In deze paragraaf wordt onder «school» verstaan:
Nadere informatiePraktische handreiking voor het opstellen van de representativiteitsopgave bij aanvragen i.h.k.v. de Wet verplichte beroepspensioenregeling (WVB)
Praktische handreiking voor het opstellen van de representativiteitsopgave bij aanvragen i.h.k.v. de Wet verplichte beroepspensioenregeling (WVB) 1. Inleiding De Minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid
Nadere informatieInleiding Wat is Methotrexaat? Voor welke patiënten is Methotrexaat geschikt? Wanneer mag Methotrexaat niet gebruikt worden?
METHOTREXAAT 1173 Inleiding In deze folder vindt u informatie over de werking en bijwerkingen van Methotrexaat. De folder is bedoeld voor psoriasispatiënten die behandeld worden met Methotrexaat. Wat is
Nadere informatie!! "# $ %# ( %#! %)* +, #-#.' ++ #- +0
!! "# $ %# &' %# ( %#! %)* +, #-#.' ++ #-'/ + #- +0 +1+,, 2#345612 2#345612*&# (2#615 ( 0%1 0!781! 91#1'1 9 $:345,,6#.7;908 6#)'7
Nadere informatieGeneesmiddelen voor diergeneeskundig gebruik in Belgie Een overzicht in cijfers. Algemeen
Folia veterinaria Geneesmiddelen voor diergeneeskundig gebruik in Belgie Een overzicht in cijfers Algemeen In wat volgt wordt een aantal cijfers gegeven over de diergeneesmiddelen die in België op de markt
Nadere informatieDemografische gegevens ouderen
In dit hoofdstuk worden de demografische gegevens van de doelgroep ouderen beschreven. We spreken hier van ouderen indien personen 55 jaar of ouder zijn. Dit omdat gezondheidsproblemen met name vanaf die
Nadere informatieEnige prognoses betreffende dementie in de jaren 2007 tot 2030 in de Anneville regio Oosterhout
TNO-rapport KvL/K&D 2008.032 Enige prognoses betreffende dementie in de jaren 2007 tot 2030 in de Anneville regio Oosterhout Preventie en Zorg Wassenaarseweg 56 Postbus 2215 2301 CE Leiden www.tno.nl T
Nadere informatieCompensatie verplicht eigen risico 2009
Compensatie verplicht eigen risico 2009 In dit document staan antwoorden op 30 vragen over de compensatie eigen risico 2009 (bijgewerkt tot 21 september 2009) 1. Wanneer kom ik in aanmerking voor compensatie
Nadere informatiePerspectief vanuit de arts. Marielle Emmelot Klinisch geriater UMC Utrecht
Perspectief vanuit de arts Marielle Emmelot Klinisch geriater UMC Utrecht De 4 stappen in valpreventie 1. Valrisicoschatting 2. Multifactoriële valrisicobeoordeling 3. Behandelplan (verlaging valrisico)
Nadere informatie)DFWVKHHW- +HWDDQGHHOYDQFKURQLVFKH]RUJLQGHH[WUDPXUDOHI\VLRWKHUDSLH
)DFWVKHHW- +HWDDGHHOYDFKURLVFKH]RUJLGHH[WUDPXUDOHI\VLRWKHUDSLH De huidige regering heeft het voornemen om de aanspraken op fysiotherapeutische zorg (verder) te beperken. Verschillende maatregelen worden
Nadere informatieEnige prognoses betreffende dementie in de jaren 2007 tot 2030 in de Anneville-regio Woudrichem
TNO-rapport KvL/K&D 2008.031 Enige prognoses betreffende dementie in de jaren 2007 tot 2030 in de Anneville-regio Woudrichem Preventie en Zorg Wassenaarseweg 56 Postbus 2215 2301 CE Leiden www.tno.nl T
Nadere informatieImplementatierichtlijn ATC-bestand IR V-1-1-1
15 mei 2012 1/8 Z-Index Alexanderstraat 11 2514 JL Den Haag Postbus 16090 2500 BB Den Haag T 070-37 37 400 F 070-37 37 401 info@z-index.nl www.z-index.nl KvK: Haaglanden 27177027 Auteurs: Drs. E. Verheijen
Nadere informatieFASE 1 BOL Onderwerpen: Aantal vragen 15 MC vragen, D16abcd Inleiding (HA-praktijk, aanvullend onderzoek)
FASE 1 BOL Onderwerpen: Aantal vragen BOL TT1 D16abcd Inleiding (HA-praktijk, aanvullend onderzoek) Totaal 40 MC Inleiding gezondheid en ziekte & 5 open vragen Nieren en urinewegen, UWI, mannelijk geslachtsorgaan,
Nadere informatieReglement Farmaceutische zorg Restitutie 2018
Postbus 2705 6401 DE Heerlen T 088-35 35 763 Postbus 2296 5600 CG Eindhoven T 088-35 35 764 www.aevitae.com info@aevitae.com Reglement Farmaceutische zorg Restitutie 2018 Inhoudsopgave pag. 1 Algemeen
Nadere informatieVan Klacht Naar Kracht deelnemersresultaten april 2010-2011
Feitenkaart Van Klacht Naar Kracht deelnemersresultaten april 010-011 In september 007 is de uitvoering van het Rotterdamse leefstijlprogramma Van Klacht naar Kracht gestart. Het doel van het programma
Nadere informatie2018 no. 61 AFKONDIGINGSBLAD VAN ARUBA
2018 no. 61 AFKONDIGINGSBLAD VAN ARUBA MINISTERIЁLE REGELING van 13 september 2018 ter uitvoering van artikel 14, tweede lid, van de Landsverordening algemene ziektekostenverzekering (AB 1992 no. 18) (mutatie
Nadere informatieTolbutamide 500 mg, tablets RVG BIJSLUITER: INFORMATIE VOOR DE PATIËNT. Tolbutamide Apotex 500 mg, tabletten
BIJSLUITER: INFORMATIE VOOR DE PATIËNT Tolbutamide Apotex 500 mg, tabletten Lees goed de hele bijsluiter voordat u dit geneesmiddel gaat gebruiken want er staat belangrijke informatie in voor u. - Bewaar
Nadere informatieMonitoring arbeid en gezondheid via de huisartsenpraktijk Een pilotstudy
Monitoring arbeid en gezondheid via de huisartsenpraktijk Een pilotstudy M.M.J. Nielen G. van der Laan T.M. Pal R.A. Verheij ISBN 978-90-6905-9266 http://www.nivel.nl nivel@nivel.nl Telefoon 030 2 729
Nadere informatieInhoud. Doel en uitgangspunten Aanpak en gegevensverzameling Resultaten Tot slot
Onderzoek naar potentiële besparingen van innovatieve complexe wondzorg September 2014 Transform to the power of digital Inhoud Doel en uitgangspunten Aanpak en gegevensverzameling Resultaten Tot slot
Nadere informatieLACTULOSE KELA 500ML FLES
LACTULOSE KELA 500ML FLES LACTULOSE KELA NAAM VAN HET GENEESMIDDEL Lactulose Kela vloeistof voor oraal gebruik (KELA PHARMA) ATC5 Rangschikking Klasse Omschrijving MAAGDARMKANAAL EN STOFWISSELING LAXANTIA
Nadere informatieDiabetes en ramadan Mohamed Ahdi
Diabetes en ramadan Mohamed Ahdi Slotervaartziekenhuis, Amsterdam Rotterdam, 22 november 2012 Overzicht van de presentatie Achtergrondsinformatie vastenperiode vrijstelling literatuur: glucose regulatie
Nadere informatieCZ-Kwaliteitsmonitor Apotheken 2015. (ook van toepassing op OHRA en Delta Lloyd)
CZ-Kwaliteitsmonitor Apotheken 2015 (ook van toepassing op OHRA en Delta Lloyd) Inhoud 1 Kwaliteit openbare farmacie 2 2 Visie CZ ten aanzien van openbare farmacie 3 3 Doelen in de openbare farmacie 4
Nadere informatieOPNAME IN EEN COPD ZORGPAD FRANCISCUS VLIETLAND
OPNAME IN EEN COPD ZORGPAD FRANCISCUS VLIETLAND Inleiding Welkom in het Vlietland ziekenhuis en op afdeling longgeneeskunde. U bent opgenomen op de afdeling longgeneeskunde omdat uw klachten van de COPD
Nadere informatiefactoren voor de concentratie van de uitgaven van de gezondheidszorg
3Studie factoren voor de concentratie van de uitgaven van de gezondheidszorg Een groep van tien procent Belgische consumenten is in haar eentje verantwoordelijk voor 72% van de uitgaven geneeskundige verzorging!
Nadere informatieBeoordelingsprotocol objectkenmerken
WAARDERINGSKAMER NOTITIE Betreft: Beoordelingsprotocol objectkenmerken Datum: 7 februari 2014 Bijlage(n): - BEOORDELINGSPROTOCOL OBJECTKENMERKEN Inleiding De juiste registratie van alle gegevens over een
Nadere informatieADHD-kinderen op de basisschool
Grote Bickersstraat 74 1013 KS Amsterdam Postbus 247 1000 AE Amsterdam t 020 522 54 44 f 020 522 53 33 e info@tns-nipo.com www.tns-nipo.com Rapport ADHD-kinderen op de basisschool Henk Foekema B8133 december
Nadere informatieDe Achmea PraktijkStatus. Symposium: Big data van en voor de eerste lijn WELKOM!
De Achmea PraktijkStatus Symposium: Big data van en voor de eerste lijn WELKOM! Even voorstellen..hans Eggers Helpt data van je zorgverzekeraar je praktijk verbeteren? 3 rollen huisartsen 4 Relatiemanagers
Nadere informatieStoeien met Statistiek
Stoeien met Statistiek Havo 4: Statistiek op grote datasets 2 Inhoudsopgave Achtergrondinformatie... 4 Docentenhandleiding... 5 Inleiding voor leerlingen... 6 Opdracht 1... 7 Opdracht 2... 8 Opdracht 3...
Nadere informatieProtocol medisch handelen
Protocol medisch handelen 1. Inleiding over medicijnverstrekking en medisch handelen In onze scholen worden medewerkers regelmatig geconfronteerd met de vraag van ouders/verzorgers of zij geneesmiddelen
Nadere informatieProjecten op een chirurgische afdeling
Projecten op een chirurgische afdeling Geneesmiddel-geïnduceerd vallen en opname op traumatologie Apr. Sarah Vanwynsberghe Symposium klinische farmacie 5 oktober 2013 Overzicht Inleiding Methodologie Resultaten
Nadere informatiePATIËNTEN INFORMATIE. Methotrexaat. (ledertrexate)/ MTX
PATIËNTEN INFORMATIE Methotrexaat (ledertrexate)/ MTX 2 PATIËNTENINFORMATIE Uw reumatoloog heeft u methotrexaat voorgeschreven voor de behandeling van uw reumatische aandoening. Om dit medicijn goed te
Nadere informatieResultaten voor Brussels Gewest Chronische Ziekten Gezondheidsenquête, België, 1997
Ziekten en langdurige aandoeningen (verder kortweg aandoeningen genoemd) brengen specifieke gevolgen met zich mee voor de gezondheidsbeleving, het dagelijks functioneren en het gebruik van de gezondheidszorg.
Nadere informatieAd 1: voor de VTV is gekozen omdat dit de meest toonaangevende en recente voorspelling op dit moment is. Daar waar demografische ontwikkelingen in de
1 2 Ad 1: voor de VTV is gekozen omdat dit de meest toonaangevende en recente voorspelling op dit moment is. Daar waar demografische ontwikkelingen in de KAM regio afwijken zal dit kwalitatief worden benoemd.
Nadere informatieFASE 1 BOL Onderwerpen: Aantal vragen 15 MC vragen, D17abcd Inleiding (HA-praktijk, aanvullend onderzoek)
FASE 1 BOL Onderwerpen: Aantal vragen BOL TT1 D17abcd Inleiding (HA-praktijk, aanvullend onderzoek) Totaal 40 MC Inleiding gezondheid en ziekte & 5 open Nieren en urinewegen, UWI, mannelijk geslachtsorgaan,
Nadere informatieOmnibusenquête deelrapport. Werk, zorg en inkomen
Omnibusenquête 2015 deelrapport Werk, zorg en inkomen Omnibusenquête 2015 deelrapport Werk, zorg en inkomen OMNIBUSENQUÊTE 2015 deelrapport WERK, ZORG EN INKOMEN Zoetermeer, 25 januari 2016 Gemeente Zoetermeer
Nadere informatieDiabetes. D1 Diabetes prevalentie 249,0 233,9. D2 Diabetespopulatie indicatoren 78,7 85,8. D3 Hoofdbehandelaar diabetes 58,2 49,6
Diabetes uw praktijk alle praktijke n D1 Diabetes prevalentie 249,0 233,9 D2 Diabetespopulatie indicatoren 78,7 85,8 D3 Hoofdbehandelaar diabetes 58,2 49,6 D6 HbA1c bepaald 70,9 70,5 D36 HbA1c < 53 81,3
Nadere informatieToegepaste Statistiek, Week 3 1
Toegepaste Statistiek, Week 3 1 In Week 2 hebben we toetsingstheorie besproken mbt een kwantitatieve (ordinale) variabele G, en met name over zijn populatiegemiddelde E(G). Er waren twee gevallen: Er is
Nadere informatieWijziging Regeling farmaceutische hulp 1996, Regeling hulpmiddelen 1996 en Regeling subsidies AWBZ en Ziekenfondswet
VWS Wijziging Regeling farmaceutische hulp 1996, Regeling hulpmiddelen 1996 en Regeling subsidies AWBZ en Ziekenfondswet Regeling van de Minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport van 5 december 2003,
Nadere informatieGedetineerden in Curaçao Enkele kenmerken van gedetineerden in de gevangenis
Gedetineerden in Curaçao Enkele kenmerken van in de gevangenis Ellen Maduro-Jeandor Sociale Situatie Inleiding In de census 2001 zijn de als inwoners binnen een instituut, namelijk de gevangenis, geteld.
Nadere informatie13-5-2014 PROGRAMMA KEUZEMODULE THERAPIETROUW OPDRACHT. Invullen 0-meting: Vragenlijst Kennis huisarts-apotheker over therapietrouw
KEUZEMODULE THERAPIETROUW Samenwerking van ZEL, ZELA, GSK & Novo Nordisk 1 PROGRAMMA 19.00 uur Opening en presentatie Keuzemodule Therapietrouw Bart Bakkers, apotheker 19.30 uur Verdieping kennis over
Nadere informatieEnige prognoses betreffende dementie in de jaren 2005 tot 2030 in de regio Noord West Veluwe
TNO-rapport KvL/K&D 2007.056 Enige prognoses betreffende dementie in de jaren 2005 tot 2030 in de regio Noord West Veluwe Preventie en Zorg Wassenaarseweg 56 Postbus 2215 2301 CE Leiden www.tno.nl T 071
Nadere informatiePolyfarmacie bij ouderen. Renate Schoemakers AIOS Ziekenhuisfarmacie 12 november 2015
Polyfarmacie bij ouderen Renate Schoemakers AIOS Ziekenhuisfarmacie 12 november 2015 Inhoud Inleiding Farmacokinetiek Farmacodynamiek Problemen bij polyfarmacie Medicatiebeoordeling Take home messages
Nadere informatieSAMENVATTING VAN DE PRODUCTKENMERKEN. NORGALAX, 0,12 g / 10 g, gel voor rectaal gebruik. 2. KWALITATIEVE EN KWANTITATIEVE SAMENSTELLING
SAMENVATTING VAN DE PRODUCTKENMERKEN 1. NAAM VAN HET GENEESMIDDEL NORGALAX, 0,12 g / 10 g, gel voor rectaal gebruik. 2. KWALITATIEVE EN KWANTITATIEVE SAMENSTELLING Actief bestanddeel: Natriumdocusaat 0,12
Nadere informatieProf. dr. Hans Bosma Universiteit Maastricht Sociale Geneeskunde
Prof. dr. Hans Bosma Universiteit Maastricht Sociale Geneeskunde 1 Opbouw van het verhaal Sociale epidemiologie Sociaaleconomische gezondheidsverschillen Het dominante perspectief Een onderbelicht perspectief
Nadere informatieGGZ praktijkdashboard
GGZ praktijkdashboard ALGEMEEN Filters Bovenin het scherm kunt u een aantal filters instellen. Daarmee geeft u aan welke gegevens u in de grafieken wilt zien. Dashboardperiode: rechts bovenin ziet u de
Nadere informatieSamenvatting van de IMA-studie. Sociaaleconomisch profiel en zorgconsumptie van personen in primaire arbeidsongeschiktheid
1 Samenvatting van de IMA-studie Sociaaleconomisch profiel en zorgconsumptie van personen in primaire arbeidsongeschiktheid Het aantal arbeidsongeschikten alsook de betaalde uitkeringen bij arbeidsongeschiktheid
Nadere informatieBijlage uitkomsten dagloonmonitor
Bijlage uitkomsten dagloonmonitor In verband met de tijd die gemoeid was met implementatie van de wijzigingen is het dagloonbesluit op 1 juni 2013 in werking getreden, na de inwerkingtreding op 1 januari
Nadere informatie2
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 Vergelijkende studie om de effectiviteit van natuurlijke enzymen oraal versus injectiepreparaat en valproïnezuur te vergelijken in tonisch clonische aanvallen bij primaire systemische
Nadere informatie