Terugblik en resultaten participatietraject Toekomstbeeld LV op de kaart

Transcriptie

1 Terugblik en resultaten participatietraject Toekomstbeeld LV op de kaart Leidschendam-Voorburg, 22 september 2017

2 Inhoudsopgave Inhoudsopgave 2 Inleiding 3 Partnerbijeenkomst I 4 Straatinterviews 7 Social media 9 Interne spiegelsessie 12 Werksessie basisschool 13 Werksessies in de kernen 20 Voorburg 20 Stompwijk 24 Leidschendam 27 Partnerbijeenkomst II 34 Pagina 2

3 Inleiding Van juni 2017 tot en met september 2017 is de gemeente Leidschendam-Voorburg intensief in gesprek gegaan met bewoners, ondernemers, maatschappelijke partners en bezoekers. Doel van deze gesprekken was om met elkaar vast te leggen wie we zijn en wie we willen zijn. Ten slotte hebben we ook veel aandacht besteedt aan de wijze waarop alle partijen met elkaar willen en kunnen samenwerken om onze ambities te realiseren. Dit document bevat alle resultaten van de gesprekken, bijeenkomsten en werksessies. Daarnaast hebben we gebruikgemaakt van bestaande visies en huidig beleid en kwantitatieve onderzoeken als Waar staat je gemeente en de Wijkatlas. De resultaten van deze onderzoeken zijn niet integraal in dit document overgenomen. Wij beperken ons in dit document tot de resultaten van de participatie. Het is belangrijk om op te merken dat er een grote eensgezindheid lijkt als het gaat om het DNA van de gemeente en de drie afzonderlijke kernen, de belangrijke thema s die aandacht zouden moeten krijgen en de wijze waarop dat in samenwerking zou kunnen moeten gebeuren. Veel gesprekken, bijeenkomsten en werksessies leverden overeenkomstige resultaten op die ook strookten met de kwantitatieve en representatieve onderzoeken. Het is nu de uitdaging om het toekomstbeeld en de ambities die daarin staan even eensgezind op te pakken en met elkaar te realiseren. Leidschendam-Voorburg op de kaart. Wat zet u op de kaart? N.B. Voor de transparantie hebben we uitspraken van respondenten in dit document vaak letterlijk overgenomen. We hebben bewust geen uitspraken genuanceerd of afgezwakt. Pagina 3

4 Partnerbijeenkomst I Tijdens de eerste bijeenkomst met partners zijn we met elkaar vooral in gesprek gegaan over de identiteit van de gemeente Leidschendam-Voorburg. Ook hebben we verkend welke ontwikkelingen er op ons af komen en op welke manier maatschappelijke organisaties en de gemeente willen en kunnen samenwerken. Identiteit van de drie afzonderlijke kernen en de gemeente Leidschendam: Toegankelijk Ondernemend Leidschendammers spreken plat Haags Multiculti Veel sociale huur Leidschendam is DOEN Veel groen Voldoende voorzieningen Centrale ligging Voorburg: Ambtelijk ABN Overleg Bestuurders Kwetsbare infrastructuur Duurder Huis van de stad ontbreekt Stompwijk: Valt er letterlijk en figuurlijk soms buiten Hechte gemeenschap, men zoekt elkaar op en zorgt voor elkaar Innovatief en ondernemend: veel bedrijvigheid en toegang tot het Groene Hart Verbindend: Omarm de drie dorpen De Vliet verbindt Kwetsbare infrastructuur Kansen voor toerisme, sport, winkelen en vrije tijd Veel groen Algemeen: Leidschendam is toegankelijker, Voorburg is meer gesloten. Omarm drie dorpen! Voorburg is Leidschendam niet en Leidschendam is Voorburg niet. De Vliet is de verbindende factor. Vrijwilligers uit Voorburg zijn bestuurders en uit Leidschendam zijn het doeners. Kansen: toerisme, sport, winkelen en vrije tijd. Er is geld genoeg. Politiek en ambtenaren zijn goed bereikbaar. Goede ontsluiting. Veel groen. Pagina 4

5 Bestuur niet altijd makkelijk bereikbaar. Eenheid in verscheidenheid. Per dorp verschil in behoeften. Overal is het groen, voldoende voorzieningen en is er diversiteit. Schakenbosch als park. Dit kan de gemeente aankopen. Omarm wat je deelt. Leidschendam-Voorburg ligt centraal Aantrekkelijk voor ICT-bedrijven. Belangrijke ontwikkelingen die op ons afkomen en hoe we daarop kunnen reageren Ik -samenleving Steeds grotere kloof tussen arm en rijk. Steeds lastiger om aansluiting te geven Plek in MRDH claimen om samen te werken in de regio Citymarketing, ook over de grenzen Watertaxi Vliet verbindt Leidschendam-Voorburg en Stompwijk Wat wil de gemeente werkelijk raken en waar houdt het op? Scherp formuleren en de dialoog aangaan! De infrastructuur van Leidschenhage, plus een derde oeververbinding De gemeente kan partijen zoals ondernemers ondersteunen Speel met regels in op nieuwe ontwikkelingen (Bootcamp, APV) Collectiveren: zelfredzaamheid bevorderen. Zowel individueel als voor groepen Individualisering bij wegvallen van instructies. Wél mensen blijven ondersteunen om het zelf op te lossen (mantelzorgondersteuning) Duurzaamheid en gezondheid! De gemeente begeleidt spreiding in de wijk Gemeente: Pak je rol bij prestatieafspraken! Betaalbaar wonen Bereikbaarheid onder druk (in de stad). Ook het OV (bus moet terug) Ontmoeting en debat combineren Retail: winkels in de toekomst zijn online Identiteit ontwikkelen voor Leidschendam-Voorburg en Stompwijk. Dat is belangrijk voor ondernemers, recreatie en toerisme Creatief: mensen zoeken en snel handelen! Decentralisatie maatschappij. Opvang en beschermd wonen. Alles ZELF opnieuw doen. Dit is niet voor iedereen Ik wil in mijn wijk blijven: Woningaanbod op afstemmen! Belangrijk dat de wijk leeftijdsbestendig is Samenwerken tussen gemeente, bewoners, maatschappelijke organisaties en ondernemers Vertrouwen Sneller de haalbaarheid bepalen Meer de regierol nemen Aan de initiatiefnemers overlaten Flexibel Faciliteren Daadkrachtig Ontschotting (budgetten ontschotten) Servicepunt is beperkt Wat doet de markt en wat doet de gemeente? Zicht houden op wat er gebeurt. Er gebeurt veel naast elkaar Wat voor stad wil je zijn? Denk hierbij aan visie en ambitie en communiceren wat je wilt Anders denken! Ook voor de politiek Meer informatie, meer participatie. Waar kunnen we terecht? Met wie neem je contact op? Wat heb je nodig van de gemeente? o Stimuleren Pagina 5

6 o Ruimte (fysiek) o Subsidie (opstart) o Netwerkfunctie o Laten voelen o Duidelijkheid en tijdige communicatie. Wat heb je nodig om initiatieven te laten ontplooien? o Meewerkende rol o Meedenkende rol o Faciliterende rol o Duidelijke kaders op hoofdlijnen o Als gemeente weten wat er speelt. Er is genoeg, maar er wordt weinig gebruik van gemaakt Rolwisseling. Positionering en schaf de boekhouder af Andere positie als gemeente Aandachtspunten en tips voor de communicatie en participatie: Elke vereniging moet vragen rond kunnen sturen Duidelijkheid Snel en goed antwoord Online en fysiek Filmpje in de hal Verwachtingsmanagement Laagdrempelig Andere taal Duidelijk afspraakpunt per gemeente Betrouwbaarheid Infometer Pagina 6

7 Straatinterviews In juni en juli was een deel van de ambtelijke organisatie op straat te vinden. Het doel was om tijdens korte straatinterviews met bewoners, bezoekers en ondernemers informatie te verzamelen voor de toekomstvisie van Leidschendam-Voorburg. In totaal zijn er 406 interviews afgenomen: 239 inwoners, 115 bezoekers en 52 ondernemers. In deze terugblik wordt in hoofdlijnen teruggekeken op de belangrijkste en opvallendste resultaten van de straatinterviews. Alle antwoorden zijn terug te vinden in het bijgevoegde Excel-bestand. Vraag: Woont / Werkt / Onderneemt u hier met plezier? Waarom wel / waarom niet? Zo goed als alle ondervraagden wonen, werken en ondernemen met plezier in Leidschendam-Voorburg. De belangrijkste reden hiervoor is de sfeer en het dorpse karakter van de gemeente. Daarnaast worden thema s als de ruimte en de rust, het groene karakter, de goede ligging en bereikbaarheid en het voorzieningenniveau vaak genoemd. Vraag: Waarin onderscheidt uw woonplaats/vestigingsplaats/deze gemeente zich van andere omliggende dorpen en steden? De redenen waarom mensen hier met plezier wonen, werken en ondernemen worden ook vaak genoemd als onderscheidend vermogen ten opzichte van de omgeving. Thema s als de goede bereikbaarheid, de ruimte en de rust en de sfeer komen vaak terug in de antwoorden. Bezoekers roemen het lokale voorzieningenniveau als onderscheidend vermogen en ondernemers geven aan dat de economische vitaliteit een onderscheidend kenmerk is. Als onderscheidend element in Stompwijk komt regelmatige de hechte gemeenschap naar voren. Bezoekers hebben het vaak over de historie en de cultuur die er in de kernen te vinden is. Vraag: Stel u bent burgemeester van Leidschendam-Voorburg. Wat zou u als eerste doen? In de diverse antwoorden die op deze vraag worden gegeven, zijn vier hoofonderwerpen te onderscheiden. Het eerste dat opvalt is dat veel antwoorden gaan over de verkeersveiligheid in de gemeente. Daarmee wordt niet zozeer de bereikbaarheid in het algemeen bedoeld, maar over het oplossen van verkeersproblemen binnen de kernen. Er worden bijvoorbeeld suggesties gedaan om een aantal straten autoluw te maken, het aanleggen van meer fietspaden en betere verbindingen met het openbaar vervoer. Het tweede onderwerp dat vaak wordt genoemd is de gemeentelijke organisatie. Daarbij gaat het bijvoorbeeld over het verbeteren van de dienstverleningen en de bereikbaarheid van de gemeentelijke organisatie en het bieden van ruimte en versoepelen van regels. Als derde wordt er aandacht gevraagd voor de voorzieningen in de gemeenten. Vooral voorzieningen voor kinderen (crèches, speeltuinen) en jongeren (meer uitgaansmogelijkheden) worden veel genoemd. Daarnaast wordt er ook ruimte gevraagd voor horeca en recreatiemogelijkheden in het algemeen. Tot slot komt het onderwerp huisvesting regelmatig aan de orde. Vooral betaalbare woningen voor ouderen en jongeren komen specifiek aan de orde. Ook wordt er regelmatig aandacht gevraagd voor de leegstand van bijvoorbeeld winkels. Vraag: Wat heeft u nodig om dit idee te realiseren? En wat verwacht u daarbij van de gemeente? Een logisch vervolg op de vorige vraag is wat inwoners en ondernemers nodig hebben om hun idee als ze burgemeester zouden zijn te realiseren. De antwoorden op deze vraag zijn divers. Geld wordt vaak genoemd, maar ook politieke wil en een luisterend oor. Soms worden concrete suggesties gedaan zoals meer handhavers. Er wordt vooral naar de gemeente gekeken als partij die het voortouw moet nemen bij het vinden van oplossingen. Ondernemers vragen daarnaast vaak om meer ruimte om te ondernemen. Vraag: Krijgt u van de gemeente voldoende ruimte om mee te denken of te praten over belangrijke ontwikkelingen? Deze vraag is alleen gesteld aan inwoners en ondernemers. Ongeveer driekwart van de ondernemers geeft aan Pagina 7

8 dat zij voldoende ruimte krijgen van de gemeente om mee te denken. Van de bewoners is dit ongeveer de helft. Vraag: Op welke thema s zou u graag meer ruimte krijgen om (samen met anderen) initiatief te nemen? Aan inwoners is gevraagd op welke thema s ze graag meer ruimte krijgen om initiatief te nemen. Categorie Aantal personen Verkeer en vervoer 53 Leefbaarheid in de wijk 48 Ouderen (oa voorzieningen en huisvesting) 32 Jeugd en jongeren (voorzieningen voor jongeren) 31 Veiligheid 28 Winkels 26 Woningbouw 23 Speelvoorzieningen 22 Sport en recreatie 21 Milieu en duurzaamheid 20 Volksgezondheid 17 Cultuur 15 Onderwijs 15 Openbare groenvoorziening 12 Sociale zaken 8 Lokale economie 6 Financiën 2 Vraag: Zou u anderen aanraden om hier te komen wonen? Bijna iedereen beantwoordt deze vraag positief. De redenen die hiervoor worden genoemd komen vaak overeen met de antwoorden die zijn gegeven waarom het in Leidschendam-Voorburg fijn wonen is (groen, rust, gezellig, mooi dorp). Degenen die de vraag negatief beantwoorden doen dit vooral omdat ze vinden dat er te weinig woningen zijn. Vraag: Wat zijn volgens u belangrijke ontwikkelingen waar de gemeente de komende tijd op in moet spelen? Ondernemers noemen bij deze vraag veel onderwerpen die het ondernemersklimaat in de gemeente moeten stimuleren. Bijvoorbeeld het aantrekkelijker maken van bepaalde winkelstraten, het bieden van ruimte aan ondernemers, het steunen van ZZP ers en bereikbaarheid van de gemeente. Inwoners noemen vooral woningbouw ook sociale aspecten. Bijvoorbeeld het ondersteunen van en de zorg voor ouderen en integratie. Bezoekers vragen meer aandacht de recreatieve kant van Leidschendam-Voorburg. Bijvoorbeeld het aanbieden van meer fietsroutes, het uitbreiden van de ligplaatsen bij de Sluis en het beter op de kaart zetten van de gemeente als plek waar het fijn recreëren is. Pagina 8

9 Social media Tijdens het participatietraject hebben we bewoners, ondernemers, maatschappelijke partners en bezoekers ook via social media op de hoogte gehouden van onze activiteiten en ze uitgenodigd om deel te nemen aan de straatinterviews, bijeenkomsten en werksessies. Hieronder enkele voorbeelden van berichten #LVdenktumee: Pagina 9

10 Pagina 10

11 Pagina 11

12 Interne spiegelsessie Aan de hand van de doelenboom hebben medewerkers van de gemeente de eerste resultaten van de participatiemiddelen besproken. Pagina 12

13 Werksessie basisschool Workshop op basisschool Nieuw Vreugd en Rust Voorburg Datum: 6 september 2017 Tijdens de straatinterviews ontbraken de kinderen in de basisschoolleeftijd. Maar ook in Leidschendam- Voorburg heeft de jeugd de toekomst. Daarom organiseerden we op basisschool Nieuw Vreugd en Rust in Voorburg een workshop voor leerlingen uit groep 8. Deel 1: Wat vind jij mooi aan Leidschendam-Voorburg? De antwoorden op deze vraag zijn divers. Sommige kinderen houden van relaxen en dat kan hier. Anderen leggen de nadruk op het groen: ik houd van dieren en planten en die zijn er best wel veel. Weer iemand anders legt de nadruk op de wegen: skateboarden is mijn passie. Voor de school ligt asfalt en dat skate lekker. Andere onderwerpen de kinderen aanreikten: - Je kunt in Leidschendam-Voorburg lekker fietsen en mountainbiken in de parken; - Er zijn veel hockeyvelden; - Er zijn genoeg bankjes om te chillen; - Drievliet; - De kinderboerderij; - Je kunt lekker buitenspelen. Deel 2: Stellingen Vervolgens legden we de kinderen stellingen voor. Er waren drie antwoordmogelijkheden: eens, oneens en neutraal. Ik woon met plezier in Leidschendam-Voorburg De meeste kinderen wonen met plezier in Leidschendam-Voorburg. Er is genoeg te doen, het is een gezellige gemeente en alles is lekker dichtbij. Acht kinderen twijfelen: je mag niet overal komen, er zijn teveel honden, een park met goals zou eigenlijk hondenvrij moeten zijn en er licht veel groen van bomen op straat. Dat is gevaarlijk. Er is voor kinderen van mijn leeftijd hier genoeg te doen Zes kinderen zijn het eens met de stelling: er zijn genoeg parkjes en speeltuinen en het is fijn dat Den Haag dichtbij is. De meeste kinderen twijfelen: voor tieners is er niet veel te doen, de speeltuinen zijn vooral voor kleine kinderen. Een kabelbaan of klimwand zou gaaf zijn en je kunt niet zo goed hockeyen omdat er te weinig kunstgrasvelden zijn. Een iemand geeft aan dat er te weinig te doen is. Dit heeft vooral te maken met het drukke verkeer zodat hij na schooltijd niet alleen ver weg kan en mag. Inwoners zijn zelf verantwoordelijk voor de overstap op duurzame energie Vier kinderen zijn het eens met de stelling: bij nieuwbouw moeten inwoners gelijk kiezen voor zonnepanelen. De grootste groep twijfelt: het is wel belangrijk, maar mensen die niet genoeg geld hebben moeten door de gemeente worden geholpen, zonnepanelen zijn vaak lelijk en duur, kan de gemeente deze niet mooier en goedkoper maken. Ook de rol van de gemeente komt ter sprake: de gemeente moet mensen vooral aanmoedigen om er zelf voor te kiezen. En de mensen die het hebben, moeten vooral veel reclame maken. Pagina 13

14 De gemeente luistert goed naar wat kinderen willen Het grootste gedeelte van de groep is het eens met de stelling. Ja, er zijn genoeg speeltijden enzo en het is heel fijn dat er een bioscoop komt. Er zijn niet veel kinderen die contact hebben gezocht met de gemeente. Degenen die dit wel hebben gedaan vonden dat er wel goed werd geluisterd. Een klein groepje twijfelt: ik wil niet dat er teveel auto s en verkeer komen. Ik wil niet dat alles kapot gaat, want dan wordt het veel te warm hier. Deel 3: Vraag het aan de wethouder De kinderen hebben nagedacht over welke vragen ze aan de wethouder willen stellen. Wat opvalt is het grote aantal vragen over duurzaamheid: - Waar komt de energie vandaan als alle oude energie op is? - Fietst u vaak? - Waarom is de elektrische auto zo duur? Daarnaast passeren ook allerlei andere vragen de revue: - Waarom heeft u dit beroep gekozen? - Wat is het leukste aan uw beroep? - Waarom moeten de oude huizen weg en komen er dan nieuwe flats voor terug? - Waarom mag je niet meer in de Vliet zwemmen? - Hoe ziet u de toekomst voor zich? - Kunt u wat doen aan de verkeersproblemen op school? - Kan er een spiegel worden opgehangen bij de Herenstraat? Deel 4: Braindump maak de volgende zinnen af Pagina 14

15 Pagina 15

16 Pagina 16

17 Deel 5: Hoe ziet jouw toekomst eruit? Tijdens de laatste opdracht kregen de kinderen de vrije hand: hoe gaan we over 30 jaar om met wonen, duurzaamheid en verkeer en mobiliteit? Pagina 17

18 Pagina 18

19 Pagina 19

20 Werksessies in de kernen Voorburg Werksessie Voorburg Datum: 28 augustus 2017 Aan de werksessie deden ongeveer 20 inwoners mee. De bijeenkomst vond plaats in de bibliotheek in Voorburg. Wat heeft Voorburg te bieden aan het geheel van de gemeente? In de straatinterviews lag het accent vooral op de vraag wat de ene kern onderscheidde van de andere kern. In een korte gespreksronde stond de vraag centraal wat Voorburg bijdraagt aan het geheel van Leidschendam- Voorburg: Wat heeft Voorburg de andere kernen te bieden? Historie o Historisch centrum o Constantijn Huijgens o Hofwijck o Prinses Marianne o Forum Hadriani o Maduro Cultuur o Musea o Kunst in buitenruimte Sportverenigingen Groen o Historische parken Actief kerkelijk leven Meer financiële slagkracht; financieel draagkrachtiger Toeristische waarde; koninklijk Romeins Compactheid; voorzieningen dicht bij elkaar Leuke inwoners Actieve gemeenschappen Meer zorggericht; minder zakelijk Meer waar voor je geld Strategische locatie / gunstige ligging o Verbinding met Den Haag Treinstation Huygenshaven Zwembad Markt Kinderboerderijen (2) Wat zijn de voordelen van samenwerking in één gemeente? Financiële slagkracht o Economische schaalvergroting Diversiteit; in aanbod van voorzieningen en in evenementen Niet geannexeerd door Den haag Betere ambtenaren / meer expertise Pagina 20

21 o Grotere problemen / uitdagingen aan kunnen Luchtkwaliteit Energietransitie Bereikbaarheid/mobiliteit Woningbouw Wat verbindt de kernen? Gemeentelijke organisatie Gezamenlijk tegenwicht richting Den Haag Serieuze gesprekspartner voor omringende gemeenten Voordelen van kleinschaligheid Rust Minder overlast en onveiligheid Wat zijn mogelijkheden voor verdere samenwerking? De Vliet Toerisme Wat heeft Stompwijk ons te bieden? Agrarische sfeer Groen Molenbiotoop Dorps wonen (geen hoogbouw) Wat heeft Leidschendam ons te bieden? Sfeer rond de sluis Groot winkelcentrum Werkgelegenheid; door ondernemers Zwembad (nieuw) Markt Stadstuin Rusthout Goedkopere woningen voor jongeren Maatschappelijke ontwikkelingen en opgaven In het tweede gespreksronde stonden de maatschappelijke opgaven centraal. Welke maatschappelijke ontwikkelingen en opgaven verdienen volgens inwoners van Voorburg vooral de aandacht? Pagina 21

22 Verkeer en vervoer (bereikbaarheid) Als het gaat op de bereikbaarheid van de kernen en de omliggende gemeenten vanuit de kernen, hebben bewoners vooral wensen ten aanzien van openbaar vervoer en de fiets. Wat het openbaar vervoer betreft roepen bewoners de gemeente op om in gesprek te blijven met vervoersbedrijven. Zo missen bewoners uit Voorburg tram lijn 10 naar Den Haag. En is het ook niet in al het openvaar vervoer mogelijk om de fiets mee te nemen. Er wordt tenslotte ook nadrukkelijk aandacht gevraagd voor de toegankelijkheid van het openbaar vervoer voor mensen met een handicap / lichamelijke beperking. De fietsverbindingen worden over het algemeen als positief ervaren. Wel zou volgende scooterrijders de bestrating beter kunnen (door bijv. comfortabeler asfalt). Bewoners hopen dat de gemeente de verbindingen goed houdt en waar mogelijk verbetert. Daarnaast is er behoefte aan goede fietsenstallingen, bijvoorbeeld bij The Mall of the Netherlands. En verschillende bewoners toren zich aan de fietsen die overal op de stoep worden geparkeerd. Die staan dan in de weg voor mensen met een rollator of in een rolstoel. Wat parkeren betreft, vragen bewoners aandacht voor het centrum. Door de vele bezoekers in het centrum, hebben bewoners nu geen plek meer om te parkeren. Ze zouden hier graag een oplossing voor zien. Ten slotte staan bewoners open voor alternatieve vormen van vervoer, vooral als dat duurzaam is. Bewoners noemen geen concrete voorbeelden, maar zien ruimte om met alternatieve vormen van vervoer te gaan experimenteren. Woningbouw Als het gaat om woningbouw, missen bewoners vooral (goedkopere) woningen voor jongeren en jonge gezinnen. Het vraagt een sterke regie door de gemeente om deze te creëren. Dit hoeft niet alleen met nieuwbouw. Bewoners zien mogelijkheden om de doorstroming in de wijken te verbeteren en het scheefwonen te voorkomen. Om die doorstroming op gang te brengen, is het wellicht noodzakelijk meer levensloopbestendige woningen voor senioren te realiseren. Naast woningen voor jeugd en jongeren, missen er volgens de bewoners ook voorzieningen voor deze groepen. Het is wellicht noodzakelijk om die te creëren om meer jeugd en jongeren in de gemeente te laten wonen. Pagina 22

23 Milieu en duurzaamheid (energietransitie) Veel bewoners koppelen de thema s milieu en duurzaamheid direct aan gezondheid. Zo wordt luchtkwaliteit in één adem genoemd met milieu. Bewoners vrezen dat er teveel fijnstof en stikstofoxide door het verkeer vrijkomt. Bewoners vragen van de gemeente om niet teveel te vertrouwen op modellen, maar om in de praktijk voortdurend te meten in de praktijk. Bewoners hebben behoefte aan concrete maatregelen om duurzaamheid te vergroten. Ze noemen als voorbeelden duurzaam openbaar vervoer, het intensiveren van de samenwerking met de regio om fijnstof langs A4 en A12 te verminderen, subsidies voor zonne-energie en andere energiebesparende maatregelen. Ook vinden bewoners het belangrijk om het groen in de gemeente en behouden en liefst uit te breiden. Dit hoeft volgens bewoners niet te betekenen dat groen voorgaat en er geen woningen meer bij kunnen komen. Woningen kunnen mogelijk ook de hoogte in. Over hoogbouw zijn bewoners echter niet eensgezind. Creatieve oplossingen zijn nodig. Digitalisering / netwerksamenleving Voor verschillende bewoners is digitalisering een belangrijk thema. Alles wordt digitaal, dus kan de gemeente niet achterblijven. Sommige bewoners vinden het zorgelijk dat er bijvoorbeeld nog niet overal glsvezel ligt. Digitalisering heeft ook een belangrijk aandachtspunt; pas op dat mensen zich niet buitengesloten voelen, aldus een bewoner. Samenwerking met de gemeente Bewoners zijn redelijk kritisch over de communicatie door de gemeente. Zo kan de telefonische bereikbaarheid beter, kan de gemeente sneller reageren en beter samenwerken met bewoners en partners. Volgens bewoners kan dit het beste per kern gebeuren, omdat de drie kernen van de gemeente sterk van elkaar verschillen. Wat de gemeente zoal moet doen? Meedenken, luisteren, duidelijk aanspreekpunt bieden, antwoorden op vragen, terugkoppelen na interactie en iets doen met opbrengst van gesprekken. In ieder geval is een persoonlijke benadering gewenst. Zeker voor zwakkere groepen. In elke situatie is een specifieke participatieaanpak mogelijk. Flexibiliteit is het sleutelwoord. Bewoners zijn best in staat om initiatieven te nemen. De gemeente moet hierbij nog wel ondersteunen. Zeker in de beginfase. Denk aan de subsidiëring van wijkplatformen, ruimte (in wetgeving), meer ruimte in beleid voor maatschappelijk initiatief, transparantie, professionalisering van het wijkbudget en goede inzet van buurtpreventieteams. Als voorbeeld wordt de social factory in Utrecht genoemd. De wens van de bewoners is om binnenkort eens een aparte bijeenkomst te houden de wijze waarop gemeente, bewoners, ondernemers en maatschappelijke partners kunnen samenwerken. Wethouder Lia de Ridder zegt die bijeenkomst toe. Pagina 23

24 Stompwijk Werksessie Stompwijk Datum: 31 augustus 2017 De werksessie in Stompwijk werd bezocht door ongeveer 25 inwoners. De avond kende in vergelijking met de andere werksessies een iets andere opzet. De sessie vond plaats tijdens een vergadering van de Dorpsadviesraad. Wat heeft Stompwijk te bieden aan het geheel van de gemeente? In de straatinterviews lag het accent vooral op de vraag wat de ene kern onderscheidde van de andere kern. In een korte gespreksronde stond de vraag centraal wat Stompwijk bijdraagt aan het geheel van Leidschendam- Voorburg: Wat verbindt Stompwijk met de andere kernen? - Polder - Vlietlanden - Stompwijkseweg - Gemeentehuis Er is te weinig verbinding met de andere kernen: - OV ontbreekt: er is geen verbinding tussen de kernen - Winkels: gericht op Zoetermeer - Leidschendam-Voorburg voelt als Den Haag (ver weg) - We zijn een beetje het stiefkindje - Voorburg is onbereikbaar Wat zijn de voordelen van samenwerking binnen een gemeente? - Geld - Schaalgrootte Wat heeft Stompwijk te bieden aan Leidschendam-Voorburg? - Gezelligheid - Feestjes - Festivals (Summerland, Carnaval, Paardendagen, Schuurfeesten, NK Gazonmaaierrace) - Activiteiten voor iedereen (biljarten, weekendkamp, klaverjassen) - Natuurlijke omgeving - Mooie fietsroutes - Actieve verenigingen - Kerk - Molens - Mooie boerderijen - Kaasfabriek - Rust Pagina 24

25 - Groen - Bootjesverhuur Wat maakt Stompwijk uniek? - Zelfredzaamheid - Veel vrijwilligers - Prachtig buitengebied - Centrale liggin - Uniek karakter - Actief verenigingsleven - Hechte gemeenschap Maatschappelijke ontwikkelingen en opgaven In het tweede gesprek stonden de maatschappelijke opgaven centraal. Welke maatschappelijke ontwikkelingen en opgaven verdienen volgens inwoners van Stompwijk vooral de aandacht? Nadat de deelnemers hun stem hadden uitgebracht, voerden we in groepjes het gesprek over de vier meestgekozen thema s: Woningbouw: Woningbouw is voor Stompwijk heel belangrijk. Er is een groot tekort aan woningen voor starters en ouderen. Ook zijn er te weinig sociale huurwoningen. Door bij te bouwen kan de doorstroming ook op gang komen en komt er ruimte voor jongeren. De nieuw te bouwen woningen moeten wel bij de kern passen: het dorpskarakter moet behouden blijven en de woningen moeten passen bij de kern. Het gaat daarom niet om grootse bouwplannen, maar bijvoorbeeld om het bouwen van zo n 100 woningen. Pagina 25

26 Gemeente en maatschappelijke organisaties hebben hierin een rol. De gemeente moet de woningbouw vooral aanjagen en niet met onnodige regels in de weg zitten. Ook moet er ruimte zijn voor particuliere initiatieven om iets te ondernemen. De woningbouwvereniging zou Stompwijkers voorrang moeten geven bij de toewijzing van woningen. Ouderen Ouderen zijn nu geïntegreerd in het dorp en dat moet zo blijven. Stompwijk heeft daarvoor wel faciliteiten nodig. Er is bijvoorbeeld behoefte aan aanleunwoningen, een verzorgingstehuis. Ook aan het welzijn van ouderen moet meer aandacht worden besteed. Nu is er alleen een aanbod vanuit de kerken. Een mooi voorbeeld dat kan zorgen voor een positieve impuls is het Kulturhus. Hier moet kruisbestuiving plaatsvinden tussen oud en jong. De rol van de gemeente is vooral stimulerend en ondersteunend. Bijvoorbeeld door een loket in het Kulturhus te openen. Ondersteunend betekent ook financiële ondersteuning. Sport en recreatie Stompwijk hangt aan elkaar van sport en recreatie. Alles is voorhanden en op orde. Ook blijft dit wel op orde. Tegelijk zijn er nog wel kansen. Bijvoorbeeld om Vlietlanden meer op de kaart te zetten, of vaarten te verbreden zodat watersport meer ruimte krijgt. Een andere kans ligt er voor recreanten op de fiets. Bijvoorbeeld door het aanleggen van nieuwe fietsroutes. Een toenemende vraag naar toerisme en recreatie kan er ook voor zorgen dat de lokale economie gestimuleerd wordt (cafeetje terug). Leefbaarheid in de wijk Leefbaarheid is een breed begrip. In de groep wordt het gesprek gevoerd over: Luchtkwaliteit: Leidschendam-Voorburg is een doorvoergemeente met een gezondheidsprobleem. De uitstoot van fijnstof wordt versterkt door de uitbreiding van de A4 en de Rijnlandroute. Rol van de gemeente: doe hier iets aan. Ga metingen uitvoeren en zorg voor een stevige stem richting Den Haag. Hoge parkeerdruk: De parkeerdruk is te hoog. Dit wordt door de herinrichting ook nog eens verhoogd. Rol van de gemeente: denk na over een oplossing hiervoor. Veiligheid: Het gesprek over veiligheid spitst zich toe op verlichting. Er moet betere en voldoende verlichting komen. Ook wegen en fietspaden moeten beter onderhouden worden. Het sluipverkeer neemt toe. Daar moeten maatregelen tegen worden genomen. Pagina 26

27 Leidschendam Werksessie Leidschendam Datum: 7 september 2017 De werksessie in Leidschendam werd bezocht door ongeveer 30 inwoners. Na een korte presentatie legden we de inwoners een aantal vragen voor: Pagina 27

28 De antwoorden laten zien dat iedere kern zijn eigen kwaliteiten heeft. Pagina 28

29 Wat heeft Leidschendam te bieden aan het geheel van de gemeente? In de straatinterviews lag het accent vooral op de vraag wat de ene kern onderscheidde van de andere kern. In een korte gespreksronde stond de vraag centraal wat Leidschendam bijdraagt aan het geheel van Leidschendam-Voorburg: Wat verbindt Leidschendam met de andere kernen? - Wegen - Molens - De Vliet - De ambtelijke organisatie - Politieke partijen - Buurtpreventie Teams - De dorpen Voorburg en Leidschendam zijn letterlijk aan elkaar gebouwd - De oudste duinrug van Nederland - De Romeinen - Diversiteit verbindt: de kernen hebben hun unieke identiteit. Dat is juist mooi. - Lokale media - Grenspalen - Introborden - Cultuurvisie - Visie op recreatie en toerisme - Gemeentebestuur - Hockey - Kanaal van Corbulo - Vlietdagen - Minima Wat zijn de voordelen van samenwerking binnen een gemeente? Pagina 29

30 - Schaalvoordeel - Minder kosten - Meer kennis - Meer faciliteiten - Krachtige gemeente: eendracht maakt macht - Draagvlak en incasseringsvermogen - Verbinden - Grotere stem in de MRDH - Watervoorziening voor Den Haag - Bestuurskracht - Meer keuze in woningen Wat heeft Leidschendam te bieden aan Leidschendam-Voorburg? - Leidsenhage (winkelcentrum des vaderlands) - Gratis parkeren - Sluisjes - De meest gemiddelde kern - Ruimte: minder verstedelijking - Wendbaarheid - Ziekenhuis Antoniushoeve - Historische kern - Buitenruimte (groen) Wat maakt Leidschendam uniek? - Sluisjes - Molen - Vlietland en vogelplas - Randstad Rail - Fietsroutes - Polder - Theater Veur en Ludens - Raadhuis: mooie trouwlocatie - KPP = brug tussen Leidschendam en Voorburg - Dorpse karakter en opzichte van de regio - Goede bereikbaarheid: Randstad Rail, trein, bus, auto - Snel in Rotterdam - Historisch erfgoed Maatschappelijke ontwikkelingen en opgaven In het tweede gesprek stonden de maatschappelijke opgaven centraal. Welke maatschappelijke ontwikkelingen en opgaven verdienen volgens inwoners van Leidschendam vooral de aandacht? Pagina 30

31 Nadat de deelnemers hun stem hadden uitgebracht, voerden we in groepjes het gesprek over de vier meestgekozen thema s: Leefbaarheid in de wijk Leefbaarheid is een breed begrip. In de groep wordt het gesprek gevoerd over: Luchtkwaliteit: De luchtkwaliteit baart de inwoners zorgen. Er is teveel autoverkeer, maar ook bijvoorbeeld houtkachels dragen bij aan het feit dat de luchtkwaliteit verslechterd. De rol van de gemeente hierbij is om de juiste verordeningen en eisen op te stellen en te handhaven. Bijvoorbeeld om het gebruik van houtkachels te verminderen. Ook kan de gemeente meer lobbyen in de richting van Den Haag. Een ander aspect dat werd genoemd is dat de gemeente geen tegenstrijdig beleid moet maken. Bijvoorbeeld het gebruik van de auto terug willen dringen en tegelijk een winkelcentrum bouwen waar 13 miljoen bezoekers per jaar worden verwacht. Inwoners kunnen vaker bezwaar maken, meldingen doorgeven en het aanspreken van medeburgers. (Sociale) veiligheid Sociale veiligheid in relatie tot leefbaarheid gaat in de eerste plaats over je prettig voelen in de wijk. Word je gezien als inwoner? Is er saamhorigheid in de wijk? Hoe gaan we met elkaar om? Daarna gaat het pas over de hardere kant van veiligheid: zichtlijnen, meer blauw op straat en goede verlichting. Pagina 31

32 De rol van de gemeente is om de (sociale) veiligheid in een wijk te vergroten. Bijvoorbeeld door activiteiten te verzinnen die gezelligheid toevoegen. Door het beschikbaar stellen van geld voor buurtbarbecues, door voorlichting te geven over de voorzieningen die er zijn en door de bewustwording voor wat betreft zelfredzaamheid bij inwoners te vergroten. Ook is de gemeente verantwoordelijk voor bijvoorbeeld het plaatsen van goede bewegwijzering. De rol van inwoners en maatschappelijke organisaties om voluit te participeren in de wijk. Door zelf initiatief te nemen om verbinding in de wijk tot stand te brengen en door overlastgevers aan te spreken. Een idee is om inwoners van andere inwoners te laten leren hoe ze dit op een goede manier kunnen doen. Milieu en duurzaamheid (energietransitie) en Woningbouw De problematiek en de vragen die op ons afkomen op het gebied van milieu zijn van wereldformaat. We moeten nu actie ondernemen. Daarbij gaat het volgens inwoners over: - Energietransitie (duurzamer maken van bestaande woningen) - Luchtkwaliteit - Hittestress - Houden van droge voeten De rol van de gemeente is kaderstellend en faciliterend. De gemeente kan eisen stellen bij nieuwbouw en het beperken van autoverkeer (stop gratis parkeren). Faciliterend betekent dat de gemeente veel kennis moet verstrekken. Onder andere over de urgentie (we hebben geen tijd te verliezen) als over de mogelijkheden. Faciliteren kan ook zijn subsidies verstrekken, voldoende elektrische laadpalen en voldoende budget beschikbaar stellen. De rol van inwoners is dat zij zelf ook regie kunnen / moeten voeren op het duurzamer worden van de gemeente Leidschendam-Voorburg. Iedereen kan zijn steentje bijdragen. Ook mag van inwoners worden verwacht dat zij voldoende kennis hebben over het energieneutraler worden van de gemeente en dat ze bereid zijn om hierin te investeren. Ook kunnen inwoners hele praktische keuzes maken die Leidschendam-Voorburg een stukje mooier maken: meer de fiets pakken, vaker met het OV. De rol van de Rijksoverheid is cruciaal als het gaat om de energietransitie. Voor wat betreft woningbouw is de ambitie om uiterlijk in 2040 gasloos te zijn. VVE s en bewonerscomite s moeten hiervoor actie ondernemen. Daarnaast is woningbouw noodzakelijk. Er is een groot percentage ouderen die behoefte hebben aan levensloopbestendige woningen. Daar moet rekening mee worden gehouden als er gebouwd wordt. Ook kan er meer gemixt worden tussen jongere en oudere bewoners en kunnen kantoorpanden worden omgebouwd naar woningen. Verkeer en vervoer In de toekomst wordt het alleen maar drukker. Dat leidt tot meer files, een druk op de parkeerplekken en het wordt drukker in Leidschendam-Voorburg. Een oplossing kan zijn om voorzieningen te clusteren zodat er minder verkeersbewegingen nodig zijn. Ook kan er nagedacht worden over het aanleggen van tunnels. In Leidschendam-Voorburg moet meer ruimte komen voor de fiets: de fietsroutes sluiten nu nog onvoldoende op elkaar aan. Ook het OV kan in delen van de gemeente beter. Pagina 32

33 Concrete ideeën om het verkeer en vervoer in de gemeente te verbeteren: - P&R Forepark - Combi Randstadrail Auto - Bestaande infrastructuur beter gebruiken De rol van de gemeente is divers. In de eerste plaats mag de gemeente zich duidelijker uitspreken binnen de MRDH voor beter openbaar vervoer in de gemeente. Daarnaast mag de gemeente de innovatiekracht van inwoners en ondernemers meer gebruiken. Samen kunnen er slimmere ideeën worden bedacht. Over het belang en de dilemma s kan de gemeente ook beter en meer communiceren. De rol van de samenleving is om denkkracht in te zetten en van de verkeers- en vervoersproblematiek een gezamenlijk probleem te maken. Inwoners willen graag meedenken en meepraten over dit onderwerp. Pagina 33

34 Partnerbijeenkomst II Werksessie Maatschappelijke Partners II Datum: 30 augustus 2017 Op 30 augustus 2017 organiseerden we een tweede bijeenkomst voor maatschappelijke partners. De bijeenkomst werd bezocht door zo n 35 maatschappelijke organisaties. Na een korte terugblik op de vorige bijeenkomst en de opgehaalde resultaten, stonden de maatschappelijke ontwikkelingen centraal. Van ontwikkelingen naar opgaven In kleinere groepen gingen we vervolgens aan de slag met de 5 meest gekozen ontwikkelingen. De volgende vragen stonden centraal: 1. Wat betekent deze ontwikkeling voor Leidschendam-Voorburg en de verschillende kernen? 2. Tot welke opgave(n) leidt de ontwikkeling? 3. Wie zou bij de opgave het initiatief moeten nemen? 4. Welke partijen werken actief aan de opgave samen? Langer thuis wonen, zorg dichtbij en integraal Deze ontwikkeling betekent voor Leidschendam-Voorburg: - Meer samenwerking tussen de verschillende maatschappelijke organisaties; - Weten van elkaar wat er speelt in de wijk; - Zorg op maat is een opgave voor zowel jong als oud - Nieuwe woonvormen Pagina 34

35 - Gedifferentieerde bevolkingsopbouw stimuleren. Opgave voor de gemeente: - Faciliterende en verbindende functie - Een goed functionerende sociale kaart - Regelmatig werktafels organiseren om maatschappelijke organisaties met elkaar in gesprek te brengen Wie zou het initiatief moeten nemen en welke partijen werken actief samen? - Hangt van de situatie af - Iedere organisatie moet zijn verantwoordelijkheid nemen - Belangrijk is dat de verschillende maatschappelijke organisaties elkaar kennen! Groen en duurzaam: verduurzaming leefomgeving Deze ontwikkeling betekent voor Leidschendam-Voorburg: - Een goede toekomst voor kinderen - Ruimte voor de natuur - Een opgaven hoe we bouwen (BENG en ENG = (bijna) energieneutraal - Voldoende blauw-groene speelplaatsen - Minder steen, meer groen - Voldoende waterberging - Duurzaamheid: van faciliteren naar duurzaam zijn: o Nieuwe energiezuinige verlichting o Wijkverenigingsgebouwen duurzaam maken - Moeten we nog wel gratis willen parkeren (betaalt de gebruiker of betaalt het collectief? - Omgekeerd inzamelen Opgave voor de gemeente: - Zelf het goede voorbeeld geven als gemeente, maar ook als maatschappelijke organisaties - Een kwestie van lange adem - Afweging van economische haalbaarheid en maatschappelijke acceptatie - Aandacht voor maatschappelijke acceptatie (windmolen) - In de visies van de gemeente (vastgoed-, woon-, OV) moet duurzaamheid een vaste plek krijgen. Wie zou het initiatief moeten nemen en wie werken actief met elkaar samen? - De gemeente moet samen met maatschappelijke organisaties een duurzaamheidsagenda opstellen met een hoog ambitiesniveau en voldoende financiële middelen. - Bewoners en wijkverenigingen werken aan draagvlak Meer samenwerken in de regio Samenwerken in de regio is een algemeen thema waar veel maatschappelijke organisaties over door wilden praten. Organisaties hebben te maken met meerdere gemeenten die allemaal een verschillende aanpak hebben. De overall conclusie: werk samen op alle gebieden en thema s die stromen / geen grenzen kennen (toeristen, kennis, water, verkeer etc.). Pagina 35

36 Opgave voor de gemeente: - Ga samenwerken - Laat kennis stromen - Begin met het ontschotten van de organisaties - Vul elkaar aan en durf keuzes te maken vanuit je identiteit: o Wees zelfbewust o Zorg dat het geen eenheidsworst wordt - Pak citymarketing regionaal op Meer alleenstaanden, nieuwe woonvormen Deze ontwikkeling betekent voor Leidschendam-Voorburg: - een kerngerichte aanpak: spreid over de kernen en bouw waar behoefte aan is in de kernen - beter luisteren naar de doelgroepen en voor hen een woningbouwprogramma op maat samenstellen - Wees creatief: woning delen, tijdelijk wonen, mix van jong en oud - 50 plekken voor tijdelijk wonen waarin een mix van jongeren, statushouders en zorgbehoevenden een plekje krijgt. - Keuzes maken voor welke groepen je bouwt en hier je grondprijsbeleid op aanpassen - Huur op maat moet weer terug: goedkope woningen verlaten bij meer inkomen Opgave voor de gemeente: - Gemeente moet inventariseren wat de opgaven zijn - Gemeente moet niet alleen met grote ontwikkelaars en partijen praten, maar ook met de kleintjes. - Slim ruimtegebruik (de lucht in) - Een goed stedenbouwkundig plan - Kerken niet tot monument verklaren (bouwlocatie) - Woonbehoefte moet onderdeel zijn van het zorggbeleid - Woningbouwcorporaties en gemeente moeten intensief samenwerken en afspraken maken met projectontwikkelaars; Wie zou het initiatief moeten nemen en wie werken actief samen? - Gemeente - Woningbouwcorporaties - Ontwikkelaars - Leger des Heils - Ouderenbond - Zorginstellingen - Welzijn - Particuliere instellingen Pagina 36