Rapport van het inspectiebezoek aan Stichting Vivium Zorggroep, locatie Hogewey in Weesp op 2 mei 2019

Transcriptie

1 Rapport van het inspectiebezoek aan Stichting Vivium Zorggroep, locatie Hogewey in Weesp op 2 mei 2019 Utrecht, juli 2019 V

2 Inhoud 1 Inleiding Aanleiding bezoek Beschrijving Vivium en Hogewey 3 2 Conclusie en vervolgacties Conclusie bezoek Vervolgacties De vervolgactie die de inspectie van Vivium verwacht Vervolgactie van de inspectie 6 3 Resultaten Hogewey Persoonsgerichte zorg Deskundige zorgverlener Sturen op kwaliteit en veiligheid Medicatieveiligheid 14 Bijlage 1 Overzicht wet- en regelgeving, veldnormen, circulaires en rapporten 15 Bijlage 2 Beoordeelde documenten 16 Pagina 2 van 16

3 1 Inleiding De Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd bracht op 2 mei 2019 een onaangekondigd bezoek aan Stichting Vivium Zorggroep (hierna: Vivium), locatie Hogewey in Weesp. De inspecteurs toetsen of de zorgaanbieder de zorg geeft zoals is voorgeschreven in wetten, professionele standaarden, veldnormen en in het veld vastgestelde kwaliteitskaders. Het toetsingskader is slechts een selectie hieruit. Als de inspecteurs het tijdens het bezoek nodig vinden ook andere thema s te onderzoeken dan doen zij dit. De inspecteurs benoemen de onderzochte thema s dan apart in dit rapport. De in dit rapport gebruikte begrippen liggen vast in een verklarende woordenlijst. De inspecteurs verzamelen informatie door middel van observaties in twee woningen van Hogewey, een rondleiding, het inzien van documenten en gesprekken. Ze toetsen de thema s persoonsgerichte zorg, deskundige zorgverlener en sturen op kwaliteit en veiligheid. Waar de inspectie naar kijkt ligt vast in een toetsingskader. 1.1 Aanleiding bezoek De inspectie bezoekt alle zorgaanbieders die intramurale ouderenzorg leveren op grond van de Wet langdurige zorg (wlz) en de Zorgverzekeringswet. De inspectie brengt hiervoor bezoeken aan één of meerdere locaties van een zorgaanbieder. Daarnaast voert de inspectie een gesprek met de raad van bestuur en de raad van toezicht. Dit gesprek gaat over de besturing van de organisatie. Naast het bezoek aan Hogewey heeft de inspectie op 16 april 2019 locatie De Vesting bezocht. Beide rapporten kunnen niet los van elkaar worden gezien. De inspectie bezoekt Hogewey om zich een beeld te vormen of de geboden zorg voldoet aan wet- en regelgeving. Ook zijn er een aantal meldingen geweest. Deze meldingen onderzoekt de inspectie apart van dit bezoek, maar zijn wel mede aanleiding voor het bezoek aan deze locatie. Op basis van de bevindingen tijdens de inspectiebezoeken en het gesprek met de raad van bestuur en raad van toezicht bepaalt de inspectie of er vervolgtoezicht nodig is en in welke vorm. 1.2 Beschrijving Vivium en Hogewey Vivium Vivium biedt verschillende diensten op het gebied van wonen, zorg en welzijn in de regio Gooi- en Vechtstreek en Amsterdam-Zuid. Vivium heeft vijftien locaties, waaronder woonvoorzieningen, woonzorgcentra en verpleeghuizen. Ook biedt Vivium thuiszorg. In een aantal van deze locaties realiseerde Vivium kleinschalige woongroepen voor mensen met een vorm van dementie. Vivium heeft een éénhoofdige raad van bestuur. Vivium heeft vier directeuren die ieder verantwoordelijk zijn voor een klantgroep. De klantgroepen binnen Vivium zijn Zorgeloos wonen Zorg aan huis, Psychogeriatrie (PG), Geriatrische revalidatiezorg (GRZ) en Bedrijfsvoering en Ondersteuning. De klantgroepen worden ondersteund door de centrale ondersteunende diensten. Vijf managers zijn verantwoordelijk voor de aansturing op de PG locaties. De raad van toezicht (rvt) bestaat uit zes leden. De rvt werkt vanuit verschillende commissies (aandachtsgebieden), zoals de commissie kwaliteit & veiligheid, financiën en vastgoed. Pagina 3 van 16

4 Behandeldienst Vivium heeft een eigen behandeldienst. Deze behandeldienst levert (para)medische zorg aan de cliënten. Een specialist ouderengeneeskunde (SO) is hoofdbehandelaar van de cliënten. Daarnaast zijn verschillende disciplines betrokken zoals een psycholoog, een fysiotherapeut. De ergotherapeut, de diëtiste en de logopediste zijn op consultbasis beschikbaar. Organisatieontwikkeling Vivium is op weg naar een organisatie waarin medewerkers zo zelfstandig mogelijk beslissingen mogen nemen. Daarbij is het de bedoeling dat de organisatie ruimte geeft om werkprocessen zo in te richten dat er ruimte is voor eigen keuzes. De besluitvorming is op samenspraak ingericht. Vanuit deze context kiest de zorgaanbieder voor zelforganiserende teams die zelf verantwoordelijkheid nemen en eigenaar zijn voor de dagelijkse gang van zaken op de werkvloer. Locatiemanagers, klantgroepdirecteuren en de bestuurder reageren in principe op een hulpvraag van betrokkenen of gegevens die voortkomen uit periodiek verzamelde kwaliteitsinformatie. Locatie Hogewey Locatie Hogewey is een locatie voor 169 cliënten met een psychogeriatrische zorgvraag. Ten tijde van het inspectiebezoek verblijven 165 cliënten bij Hogewey met een indicatie 5VV (145) en 7VV (20). Hogewey heeft een aanmerking in het kader van de wet Bopz. De locatie beslaat een groot terrein met verschillende straten, een plein en een vijver. Op het terrein bevindt zich ook een theater, supermarkt, café, een restaurant en het uitbureau. Het uitbureau organiseert in Hogewey de verenigingen, evenementen en activiteiten, en verzorgt ook uitstapjes voor buiten de locatie. De woningen liggen aan de buitenrand van het terrein. In totaal zijn er 27 woningen. Op elke woning verblijven zes of zeven cliënten. Een aantal woningen samen vormen een buurt. Een aantal buurten samen vormen een wijk. Hogewey heeft twee wijken. Twee wijkmanagers sturen de woningen aan, twee planners ondersteunen de wijkmanagers. Op locatie Oversingel zijn ook vier woningen voor cliënten met een psychogeriatrische zorgvraag die onder de verantwoordelijkheid vallen van Hogewey, maar wel als zelfstandig functioneren. De woningen zijn qua opzet allemaal gelijk. Zij hebben allen een eigen voordeur die grenst aan een straat of een plein. Er is een gezamenlijke keuken met huiskamer. Aan beide kanten van de huiskamer is een gang waaraan, voor drie tot vier cliënten, slaapkamers zijn gelegen. Per gang is er één sanitaire ruimte. De inspectie bezocht twee huizen binnen Hogewey. De woningen hebben wel allen een eigen leefstijl waardoor de huizen allemaal verschillend zijn. De leefstijlen zijn Goois, Indisch, stads huiselijk, ambachtelijk of cultureel. De zorg wordt verleend door verpleegkundigen, verzorgende niveau 3, helpende niveau 2+ helpende niveau 2 en woonondersteuners. In iedere woning van zes of zeven cliënten werkt een zelf organiserend team van zorgverleners. Zij leveren de zorg overdag en in de avond. Het is de bedoeling dat ieder team uit vier zorgverleners en twee woonondersteuners bestaat. Zowel overdag als in de avond ( uur) werkt in iedere woning een zorgverlener met minimaal een deskundigheidsniveau 2+ of 3. Daarnaast zijn er gedurende enkele uren overdag ( uur) en in de avond (ook drie uur) woonondersteuners (deskundigheidsniveau 1) in ieder huis aanwezig. Op buurtniveau (per vier woningen) zet Hogewey een helpende (deskundigheidsniveau 2) in als omloop (van uur en van uur). Een team per woning bestaat in principe uit vier zorgverleners, in een aantal gevallen zijn dit er drie vanwege openstaande vacatures. Per nacht bestaat het nachtteam waarvan een met een Pagina 4 van 16

5 verpleegkundige opleiding. Dit team is verantwoordelijk voor de zorg in de nachtelijke uren. De teams worden ondersteund door verschillende disciplines. Zo zijn op locatie Hogewey een sociaal agoog, praktijkverpleegkundige, specialist ouderengeneeskunde (SO), psycholoog, fysiotherapeut en geestelijk verzorger betrokken. Pagina 5 van 16

6 2 Conclusie en vervolgacties 2.1 Conclusie bezoek Vivium is een organisatie met vijftien locaties. Om een beeld te vormen over de aansturing en de kwaliteit van zorg bij Vivivum, bezocht de inspectie meerdere locaties. Locatie De Vesting heeft de inspectie op 16 april 2019 bezocht. Van dit bezoek is separaat een rapport opgesteld. Ook sprak de inspectie met de raad van bestuur en de raad van toezicht. De bevindingen en conclusies in beide rapporten kunnen niet los van elkaar worden gezien. De inspectie constateert grote verschillen in de kwaliteit van zorg en de aansturing tussen de beide locaties. Waar locatie De Vesting (grotendeels) aan 10 van de 13 getoetste normen voldoet, voldoet de geboden zorg op Hogewey (grotendeels) niet aan 9 van de 10 getoetste normen. De inspectie ziet grote verschillen in de mate waarin zorgverleners betrokken bij de ontwikkelingen binnen Vivium, de mate van deskundigheid van zorgverleners, maar ook in de aansturing en betrokkenheid van het management op de locaties. De raad van bestuur en raad van toezicht tonen zich betrokken en zijn open over de knelpunten. De inspectie ziet dat de randvoorwaarden om tot persoonsgerichte, goede en veilige zorg te komen binnen Vivium aanwezig zijn. De verschillende bevindingen op de locaties maken echter dat dat de inspectie op dit moment nog onvoldoende vertrouwen heeft in de wijze waarop het bestuur stuurt op de kwaliteit en veiligheid van zorg. De inspectie concludeert daarom dat er vervolgtoezicht nodig is. 2.2 Vervolgacties In dit hoofdstuk staat wat de inspectie van Vivium verwacht. Daarna geeft de inspectie weer wat zij zal doen naar aanleiding van dit bezoek De vervolgactie die de inspectie van Vivium verwacht Omdat de inspectie grote verschillen in de kwaliteit van zorg en de aansturing tussen de beide bezochte locaties aantreft verwacht de inspectie dat Vivium organisatie brede verbetermaatregelen zal treffen. De inspectie verwacht dat Vivium over zes maanden op al haar locaties voldoet aan de normen uit wet- en regelgeving en veldnormen. De inspectie gaat er vanuit dat de inhoud van beide rapporten daarvoor voldoende handvatten bieden Vervolgactie van de inspectie Op basis van de bevindingen en bovenstaande conclusie zal de inspectie opnieuw een bezoek brengen aan één of meer van uw locaties. De inspectie verwacht dat de zorgaanbieder dan voldoet aan de normen uit wet- en regelgeving en veldnormen. Waar de inspectie naar kijkt ligt vast in een toetsingskader. Het kan zijn dat de inspectie tijdens een volgend bezoek andere normen toetst. Pagina 6 van 16

7 3 Resultaten Hogewey Hieronder staan de oordelen per norm en een toelichting daarop. Het oordeel geeft aan in welke mate de betreffende norm is gerealiseerd. De inspectie beoordeelt de normen op een vierpuntschaal. De kleuren van de vierpuntschaal hebben de volgende betekenis. Donker groen: De locatie/afdeling voldoet aan de norm. De inspectie constateert op deze norm alleen positieve punten Licht groen: De locatie/afdeling voldoet grotendeels aan de norm. De inspectie constateert op deze norm veelal positieve punten. De instelling is goed op weg; verbetering is mogelijk. Geel: De locatie/afdeling voldoet grotendeels niet aan de norm. De inspectie constateert op deze norm overwegend negatieve punten. Rood: De locatie/afdeling voldoet niet aan de norm. De inspectie constateert op deze norm nauwelijks tot geen positieve punten. Blauw: De norm is niet getoetst 3.1 Persoonsgerichte zorg Norm 1.2 Zorgverleners kennen de cliënt, zijn wensen en behoeften. Volgens de inspectie voldoet Hogewey grotendeels niet aan deze norm. Zorgverleners kennen cliënten en hun levensverhaal in wisselende mate. In slechts een enkel cliëntendossier (ECD) is een weergave van de levensgeschiedenis van een cliënt opgenomen. Verschillende gesprekspartners vertellen dat er bij Hogewey veel flexibel inzetbare medewerkers werken. Zij kennen cliënten minder goed. Dit wordt versterkt, omdat de wensen en behoeften van cliënten niet voor iedere cliënt helder beschreven staan in het ECD. Daarnaast hoort en leest de inspectie dat zorgverleners bij Hogewey nog weinig aandacht hebben voor de specifieke levensvragen van cliënten. Zorgverleners geven aan niet de tijd te hebben om zich hier echt in te verdiepen. Ook weten zij niet waar of hoe zij dit moeten verwerken in het ECD. Zo hoort de inspectie dat een eerste contactpersoon zich veel zorgen maakt over het gedrag en de achteruitgang van de cliënt. Een zorgverlener vertelt hier aandacht voor te hebben. Dit ziet de inspectie niet terug in het zorgleefplan. In de rapportage leest de inspectie weinig informatie terug en blijft het bij een constatering dat de eerste contactpersoon zich zorgen maakt, en dit aangeeft bij de zorgverlening. Cliënten kunnen lid worden van een vereniging op het terrein van Hogewey waar zij bijvoorbeeld kunnen bakken of zingen. De inspectie hoort dat het concept waarbij cliënten zich aanmelden, voor een vereniging of club, niet altijd passend blijkt voor de doelgroep cliënten. Dit vanwege de fase van dementie, of de hoeveelheid prikkels die cliënten aan kunnen. Een zorgverlener geeft aan dat er binnen de huiskamers eigenlijk weinig tot geen tijd is, om cliënten passende en individuele activiteiten aan te kunnen bieden, voor een zinvolle daginvulling. In het gesprek met de raad van bestuur en de raad van toezicht geven gesprekspartners eveneens aan dat deze werkwijze niet altijd meer passend blijkt. Dit komt volgens gesprekspartners Pagina 7 van 16

8 doordat cliënten steeds later in zorg komen, en daardoor bij opname een zwaardere zorgvraag hebben. Het verenigingsleven sluit daar niet meer voldoende op aan. Waar wel een levensgeschiedenis is opgenomen, ziet de inspectie beperkte informatie over de jeugd, volwassenheid, voorkeuren en gewoonten van cliënten. De inspectie leest bijvoorbeeld over voorkeuren voor activiteiten en hoe een cliënt aangesproken wenst te worden. Wel hoort de inspectie dat vaste zorgverleners de gewoonten en zorgbehoeften van hun cliënten goed kennen. Zo vertelt een zorgverlener over een cliënt en over de beperkingen van die cliënt. De zorgverlener kent de cliënt goed en vertelt over het verschil in zorgbehoefte bij de cliënt een half jaar geleden en nu. De huizen zijn verder allen met een bepaalde leefstijl ingericht zoals Indonesisch, Goois of stads. Op basis van de informatie uit het intakegesprek kijken zorgverleners bij welk thema de cliënt past. De huiskamers zijn huiselijk ingericht, afgestemd op het thema. Cliënten kunnen hun eigen kamer met eigen meubilair en accessoires inrichten. Norm 1.3 Cliënten voeren, binnen hun mogelijkheden, zelf regie over leven en welbevinden. Volgens de inspectie voldoet Hogewey grotendeels niet aan deze norm. Uit gesprekken en observaties blijkt dat zorgverleners de eigen regie van de cliënt in wisselende mate versterken. In het ECD staat niet beschreven hoe zorgverleners de zelfstandigheid bij het eten en andere handelingen kunnen stimuleren. Ook op het gebied van ADL ziet de inspectie in het ECD niet wat cliënten nog zelf kunnen. In de papieren map voor de flexmedewerkers ziet de inspectie hier wel aandacht voor. Een zorgverlener geeft daarnaast aan dat er binnen de huiskamers weinig tot geen tijd is om cliënten passende activiteiten aan te kunnen bieden waaruit cliënten kunnen kiezen. Voorafgaand aan de maaltijd ziet de inspectie dat de tafel is gedekt, cliënten worden hier niet bij betrokken. De toegang naar de straat vanuit Hogewey is voor alle cliënten van Hogewey gesloten. Geen enkele cliënt mag alleen naar buiten. Zorgverleners maken geen afweging op individuele basis. Zo vertellen gesprekspartners nooit te hebben gekeken of er cliënten zijn die nog zelfstandig de locatie zouden kunnen verlaten. In de nacht gaan tevens alle deuren van de huizen op slot en gaat een akoestisch (uitluister)systeem aan (zie ook norm 2.1). Tegelijkertijd ziet de inspectie dat cliënten vrij zijn om rond te lopen in de woning, buurt of in de wijk. De hele locatie is vrij toegankelijk voor cliënten. Ook zijn cliënten vrij om eten te pakken van de tafel tijdens de maaltijd. Voorafgaand aan de maaltijd zitten een aantal cliënten alvast aan tafel te wachten. Anderen kijken nog naar een programma op de TV. Een andere cliënt is nog op haar kamer en komt halverwege de maaltijd binnenlopen en schuift dan aan voor de maaltijd. Tijdens de lunch in een huiskamer staan de tafels gedekt met verschillende soorten beleg. Meerdere cliënten smeren en eten hun brood zelfstandig. Norm 1.4 Cliënten ervaren nabijheid, geborgenheid, vertrouwen en begrip. Zij worden met respect behandeld. Volgens de inspectie voldoet Hogewey grotendeels aan deze norm. Uit de gesprekken, dossierinzage en observaties blijkt dat veel zorgverleners op een persoonlijke en respectvolle manier aandacht geven aan cliënten. Zo ziet de Pagina 8 van 16

9 inspectie voorbeelden waarbij zorgverleners bewust begrip tonen voor het gedrag van cliënten. Zorgverleners benaderen cliënten op rustige wijze. Een zorgverlener maakt grapjes met een van de cliënten en samen lachen ze hier hartelijk om. Op het moment dat cliënten opmerkingen maken over het gedrag van een andere cliënt, legt een zorgverlener uit dat dit niet leuk is. De zorgverlener buigt het gesprek om naar een ander onderwerp. Als een cliënt niet direct begrijpt dat de deksel van de boter op de boter moet of dat koffie doorgaans met een lepel wordt geroerd en niet met een vork, laten zorgverleners cliënten bewust begaan. De inspectie ziet ook dat zorgverleners een cliëntvertegenwoordiger coachen bij het helpen eten geven bij een cliënt. Ook ziet de inspectie dat een zorgverlener non verbaal goed contact weet te maken met een cliënt die dat verbaal niet meer kan. De benadering van cliënten is wel zorgverlener afhankelijk. Niet alle zorgverleners geven nabijheid en geborgenheid aan cliënten. Cliënten die verbaal minder aanwezig zijn krijgen bijvoorbeeld minder of nauwelijks aandacht. Ook hoort de inspectie dat zorgverleners overleggen over cliënten waar cliënten bij zijn. Bij de observatie op een van de huiskamers ziet de inspectie dat twee verpleegkundigen de huiskamer binnen komen lopen. Het gesprek dat volgt gaat over privacygevoelige informatie zoals zorg- en behandelafspraken van een cliënt. Zo praten zij met een zorgverlener over de lichamelijke klachten van een van de cliënten en of zij haar medicatie heeft gehad. Het gesprek is aan de andere zijde van de kamer te horen. Dit terwijl er meerdere cliënten aanwezig zijn in de huiskamer. Bij navraag blijkt dat de verpleegkundigen informatie nodig hadden voor verdere afspraken. 3.2 Deskundige zorgverlener Norm 2.1 Zorgverleners maken hun professionele afwegingen over de benodigde zorg en ondersteuning op basis van gesignaleerde risico s, wensen, behoeften, mogelijkheden en beperkingen van de cliënt. Volgens de inspectie voldoet Hogewey grotendeels niet aan deze norm. Bij gesprekken en observaties ziet en hoort de inspectie dat zorgverleners de wensen, behoeften, mogelijkheden en beperkingen van de cliënt niet altijd betrekken bij het maken van professionele afwegingen. De aanwezige zorgverleners kunnen de eventuele overwegingen niet toelichten. In de getoetste dossiers ziet de inspectie dat per onderwerp, zoals vallen, depressie en incontinentie, de risico s zijn aangegeven met een bolletje (groen, oranje en rood). De inspectie ziet dat het bepalen van een risico niet zorgvuldig plaatsvindt. Zorgverleners weten niet hoe zij het meetinstrument moeten gebruiken en waar de metingen voor dienen. In het systeem moeten zorgverleners op basis van eigen inschatting bepalen of het risico als laag, middel of hoog moet worden gezien. Omdat zorgverleners moeite hebben met de toepassing van het instrument is hen ook niet duidelijk waarom of hoe zij een risico als laag, middel of hoog moeten inschatten. Zorgverleners vertalen niet alle risico s naar doelen, actief of zorgafspraken terwijl dit wel de afspraak is binnen de organisatie. Daarnaast ziet de inspectie dat de afweging voorafgaand aan de inzet van vrijheidsbeperkende maatrelen niet altijd zorgvuldig en navolgbaar plaatsvindt. Zo sluiten zorgverleners de voordeuren van alle huizen waarin cliënten slapen in de nacht af. Gedurende de nachturen staat op iedere slaapkamer een zender aan die geluiden van alle cliënten opvangt. Al deze geluiden worden door een zorgverlener in de nacht beluisterd. Voor alle cliënten geldt dat een zorgvuldige, individuele afweging hiervoor ontbreekt. Voor andere vrijheidsbeperkende maatregelen maken zorgverleners ook niet altijd een navolgbare afweging. Zo ziet de inspectie dat een Pagina 9 van 16

10 cliënt psychofarmaca krijgt die in het dossier staat genoteerd als vrijheidsbeperkende maatregel. De cliënt krijgt psychofarmaca vanwege agressie en achterdocht. De cliënt heeft geen benaderingsplan voor hoe zorgverleners in een dergelijke situatie met de cliënt om kunnen gaan. In het dossier ziet de inspectie slechts een benaderingsplan van 2016 met informatie uit de intake. Het benaderingsplan beperkt zich tot de wijze waarop de cliënt aangesproken wenst te worden. De inspectie leest niet waarom is besloten dat de cliënt psychofarmaca krijgt, wat er geprobeerd is om psychofarmaca te voorkomen en of de medicatie het gewenste effect heeft. Wie het besluit heeft genomen ontbreekt eveneens. Tegelijkertijd ziet de inspectie in een ECD ook een maatregel waarvoor verschillende zaken beschreven en onderbouwd zijn door de SO. In het ECD is samenhangend vastgelegd: de onderbouwing van gevaar voor de cliënt, de doelmatigheid van de maatregel, de overweging voor minder ingrijpende maatregelen en besproken alternatieven. De SO heeft om een juiste overweging te maken bovendien het CCE voor deze cliënt ingeschakeld. De wils(on)bekwaamheid van de cliënt ter zake en de toestemming van de cliëntvertegenwoordiger zijn in dit geval eveneens navolgbaar vastgelegd. Norm 2.2 Zorgverleners werken methodisch. Zij leggen dit hele proces inzichtelijk vast in het cliëntdossier. Volgens de inspectie voldoet Hogewey grotendeels niet aan deze norm. In de getoetste ECD s is het methodisch werken onvoldoende navolgbaar. Zorgverleners formuleren voor iedere cliënt een veelvoud aan uiteenlopende doelen. De inspectie ziet in meerdere ECD s dezelfde, zeer algemene doelen zoals het medisch beleid van Hogewey is met de eerste contactpersoon besproken tijdens het MDO en cliënt woont in een beschermde omgeving met intensieve dementiezorg op maat. De acties die hierbij horen zijn de afspraken over o.a. reanimatiebeleid, maar ook dat zij twee keer per jaar een MDO houden. De overige doelen gaan veelal over lichamelijke zaken, terwijl de cliënten een psychogeriatrische indicatie hebben waarbij ook regelmatig gedragsproblematiek voorkomt. Zorgverleners geven aan dat zij het aantal doelen te groot vinden en geen overzicht meer hebben tijdens het werk. Om meer overzicht te hebben, werken zorgverleners met papieren zorgkaarten. De zorgkaarten worden in de huiskamers bewaard. Op de zorgkaart staat wat zorgverleners moeten doen bij een cliënt en ook hoe zij dat moeten doen. Hoewel flexmedewerkers in het digitale systeem kunnen met een eigen inlogcode, maakt Hogewey naast het ECD en de papieren zorgkaart ook nog gebruik van papieren mappen. Dit is omdat flex- en/of uitzendkrachten zich volgens gesprekspartners niet goed en snel kunnen inlezen met behulp van het ECD. De inspectie treft bij het bezoek een flexmedewerker die een papieren map heeft opgehaald. De afspraak is dat een flexmedewerker voorafgaand aan de dienst de papieren map ophaalt bij de centrale receptie. Na afloop moeten zij dit weer inleveren. In de papieren map ziet de inspectie dat, naast een foto van de cliënt, algemene afspraken beknopt zijn vastgelegd. Afspraken gaan onder andere over ADL, eten en drinken, mobiliteit, bijzonderheden, medicatie en ondersteunende middelen. De ingeziene map dateert van augustus Of de afspraken nog actueel zijn kan een zorgverlener niet bevestigingen. Pagina 10 van 16

11 Zorgverleners rapporteren daarnaast niet op doelen. De rapportages zijn algemeen opgesteld. De inspectie hoort op de verschillende woningen verschillende wijzen van rapporteren. In het ene huis vertelt een zorgverlener dat het systeem de zorgverlener dwingt om op doel te rapporteren, en dat een zorgverlener ook moet aangeven aan wie zij de rapportage richten (bijvoorbeeld een behandelaar of aan andere zorgverleners). In een andere woning hoort de inspectie dat zij in dit ECD niet op doel kunnen rapporteren. Hierdoor is het niet mogelijk om alle rapportages op te vragen over een zorgdoel. Tegelijkertijd hebben wel alle cliënten een actueel zorgleefplan. Ook zijn meerdere disciplines betrokken bij het opstellen van het zorgleefplan. Meerdere gesprekspartners, waaronder ook de raad van bestuur en de kwaliteitsadviseurs erkennen dat het methodisch werken een aandachtspunt is. Zij geven aan dat methodisch werken een aandachtspunt is voor komende jaren. De inspectie leest dit ook in het kwaliteitsplan terug. Norm 2.5 De zorgaanbieder zorgt dat er voldoende deskundige zorgverleners beschikbaar zijn, afgestemd op de aanwezige cliënten en actuele zorgvragen. Volgens de inspectie voldoet Hogewey niet aan deze norm. Hogewey zet onvoldoende deskundige zorgverleners afgestemd op de doelgroep cliënten in. Bij het voeren van gesprekken en het inzien van ECD s hoort en leest de inspectie dat de bezetting van zorgverleners regelmatig onvoldoende is voor de uitvoering van de dagelijkse zorg. Meerdere gesprekspartners geven bijvoorbeeld aan dat zij onvoldoende tijd hebben om passende activiteiten met de groep te ondernemen. Ook komt het regelmatig voor dat cliënten alleen in de huiskamer aanwezig zijn als een andere cliënt een zorgvraag heeft. Ook voor een zorgvuldige uitreiking en toediening van medicatie is onvoldoende deskundigheid aanwezig (zie ook norm 4.8). Daarnaast merkt de inspectie dat er niet altijd voldoende kennis bij zorgverleners is over belangrijke onderwerpen zoals de inzet van vrijheidsbeperkende maatregelen, het omgaan met onbegrepen gedrag en daar op methodische wijze opvolging aan geven. Zo leest de inspectie in een ECD dat passende adviezen over het omgaan met probleemgedrag ontbreken. De inspectie ziet een ECD in waarin een benaderingswijze is opgenomen, dit blijkt echter een handleiding over somatische zorgtekorten te zijn. De zorgverlener geeft aan niet te weten wat een benaderingswijze anders zou moeten zijn (zie ook 2.1 en 2.2) Zorgverleners zijn volgens gesprekspartners zelf verantwoordelijk voor het volgen van e-learning cursussen en moeten dat in eigen tijd doen. Hogewey stuurt hier volgens gesprekspartners niet op en heeft daardoor de deskundigheid onvoldoende in beeld. Verschillende gesprekspartners weten ook niet hoe de planners van de roosters hier inzicht in hebben. De bevoegd en bekwaamheden zijn namelijk wel op individueel niveau in te zien, maar niet op teamniveau. De gevolgde scholingen evenals het bevoegd en bekwaam zijn en blijven, is volgens gesprekspartners geen onderdeel van een functioneringsgesprek. Functioneringsgesprekken blijken tevens al lange tijd niet meer plaats te vinden. Zorgverleners geven aan dit te missen. De inspectie ziet daarop met een zorgverlener het digitaal leersysteem in. In het digitale leersysteem is inzichtelijk per medewerker of (verplichte) leertrajecten behaald zijn (groene bol) of verlopen zijn (rode bol). De inspectie ziet in het ECD bijvoorbeeld dat een zorgverlener vanaf oktober 2018 voor meerdere BIG handelingen een rode bol heeft. Zij moet hiervoor bijscholing volgen. Ook voor andere scholingen ziet de inspectie een rode bol. Uit navraag blijkt dat de zorgverlener de betreffende wel uitvoert. Pagina 11 van 16

12 Gesprekspartners vertellen ook dat zij toegang hebben tot e-learning via Vivium. Uit gesprekken en documentinzage hoort en leest de inspectie dat Hogewey zorgt voor een passend aanbod aan scholingen, maar hier niet op stuurt of toeziet. De scholingen zijn verplicht, maar wel de eigen verantwoordelijkheid van de zorgverlener. Voor de Klantgroep PG bestaan verplichte leertrajecten. Deze richt zich op BHV, BIG, omgaan met medicatie, omgaan met agressief en onbegrepen gedrag en omgaan met dementie. Op de dag van het inspectiebezoek is er een klinische les palliatieve zorg bij Hogewey. Zorgverleners geven aan dat zij al lang geen klinische les of andere cursus hebben gehad behalve deze klinische les. Een aanwezige SO en kwaliteitsadviseur bevestigen dat. Zorgverleners geven aan scholing en ondersteuning te missen. 3.3 Sturen op kwaliteit en veiligheid Norm 3.2 De zorgaanbieder bewaakt, beheerst en verbetert systematisch de kwaliteit en veiligheid van de zorg. Volgens de inspectie voldoet Hogewey grotendeels niet aan deze norm. Vivium verzamelt kwaliteitsinformatie. In een managementdashboard staat actuele informatie over Hogewey per week. Deze informatie gaat onder andere over de productie, het ziekteverzuim en de deskundigheidsmix. Per onderdeel geeft het managementdashboard een rode, oranje of groene kleur. De inspectie hoort bijvoorbeeld dat het ziekteverzuim een jaar geleden 14% was en dat dat nu gedaald is naar 3%. De locatiemanager zegt gebruik te maken van het dashboard bij het sturen op kwaliteit. Uit de toegestuurde documenten en gesprekken blijkt dat Vivium regelmatig interne audits doet. De inspectie ziet bijvoorbeeld een audit in over hygiëne en infectiepreventie. Het kwaliteitsteam voert de audits uit. Het is daarna aan de locatiemanager om de aanbevelingen voor verbetering over te nemen of anders voor te stellen. Ook de verdere bewustwording en implementatie ligt bij de manager. Gesprekspartners vertellen dat Vivium werkt aan een effectiever en efficiënter overzicht van de volgschema s voor verbeteringen omdat er nu kans is dat dingen verloren raken of dubbel gebeuren. Uit het gesprek met de raad van bestuur en raad van toezicht komt naar voren dat de verantwoordelijkheid en uitvoering van Vivium brede plannen vooral bij de locatiemanager liggen. Locatiemanagers bij Vivium krijgen veel ruimte om invulling te geven aan de aansturing en de verbeteracties op locatie. Gesprekspartners geven aan dat deze ruimte er niet altijd was. Ten tijde van het gesprek geven zij aan dat de organisatie nu op het punt is, dat de randvoorwaarden daarvoor aanwezig zijn (bijv. voldoende financiële middelen en bezetting), om daar aan te werken. De inspectie hoort in verschillende gesprekken op locatie Hogewey dat zorgverleners onvoldoende bij veranderingen betrekken. Vivium verwacht van zorgverleners zelf organiserend te werken, en een bepaalde taakvolwassenheid (zie ook locatiebeschrijving). Zorgverleners op de locatie Hogewey worden hier in de praktijk onvoldoende in gefaciliteerd Zorgverleners zijn bijvoorbeeld niet op de hoogte van de plannen op locatie. Sommige gesprekspartners geven aan dat dit via de wijkmanagers hoort te verlopen. Omdat de teamoverleggen al langere tijd niet plaatsvinden, bereikt de informatie de werkvloer niet. Daarnaast vertellen zorgverleners dat wanneer er wel een teamoverleg is, de wijkmanager niet aanwezig is. Notulen van de teamvergadering worden daarnaast veelal niet gemaakt, het volgen en bijsturen op gemaakte afspraken is daardoor niet mogelijk. Pagina 12 van 16

13 Uit gesprekken en documentinzage blijkt dat zorgverleners open zijn over fouten en incidenten en deze melden. Zorgverleners vertellen dat er een veilige cultuur is om over fouten te kunnen melden. Een zorgverlener vertelt na het invullen van een MIC-melding niets terug te horen. Zij vullen de meldingen in omdat dit moet vanuit de organisatie. Dat MIC-meldingen worden gebruikt om van te leren en te verbeteren is niet bij alle gesprekspartners bekend. De inspectie ziet dat Vivium kwartaalrapportages heeft per locatie over het aantal en soort incidenten. Uit de documentinzage blijkt dat de meldingen van incidenten nog onvoldoende worden gebruikt om te komen tot passende verbeteracties en daarmee tot een de verbetering van de zorg. Een analyse naar basisoorzaken vindt nog niet plaats. Het blijft bij een kwantitatieve weergave van het type (bijvoorbeeld agressie, vallen, of medicatie), en de situatie (bijv. tijdstip en locatie). Per type beperkt het zich tot het aantal incidenten met de opmerking of het aantal een toe- of afname betreft in de afgelopen periode. Het blijft onduidelijk of de zorgaanbieder ook leert van minder ernstige incidenten en of de zorgaanbieder kritische vragen stelt over het voorkomen van fouten. De inspectie hoort dat zowel het locatiemanagement, de bestuurder en de raad van toezicht in beeld hebben waar de organisatie op dient te verbeteren. De inspectie ziet bijvoorbeeld dat een aantal bevindingen van de inspectie aansluiten op de verbeterplannen uit het kwaliteitsplan van de organisatie. Uit het gesprek met de raad van bestuur en raad van toezicht blijkt verder dat verbeteringen op Hogewey langere tijd stil hebben gelegen doordat Hogewey last heeft gehad van de financiering en grote inzet van invalkrachten. Gesprekspartners geven aan dat dit op dit moment op orde is en dat vanuit en stabiele basis nu de tijd en ruimte komt om te werken aan verbetering. De locatiemanager vertelt dat Hogewey daartoe in 2019 terug naar de basis wil. De locatiemanager stelde daartoe voor locatie Hogewey een jaarplan op. In het Jaarplan heeft de locatie aandacht voor de visie, personele zaken, kwaliteit & veiligheid, leren en het dagcentrum. Norm 3.3 De zorgaanbieder schept voorwaarden voor een cultuur gericht op leren en verbeteren. Volgens de inspectie voldoet Hogewey grotendeels niet aan deze norm. De inspectie ziet en hoort dat zorgverleners onvoldoende gefaciliteerd worden om te kunnen leren en verbeteren. Zo ontbreken vaste reflectiemomenten. Zorgverleners werken vaak alleen in een huiskamer. De teams van zorgverleners zijn zelf verantwoordelijk voor het organiseren van een teamoverleg. De teamoverleggen gaan regelmatig niet door. Zorgverleners krijgen daarnaast geen tijd van de organisatie voor de overdrachten tussen diensten. Zorgverleners kiezen er daarom regelmatig voor om langer te blijven of eerder te komen (in eigen tijd) zodat zij toch met een collega over de zorg voor cliënten kunnen spreken. Doordat er weinig tot geen teamoverleggen zijn met notulen, hebben zorgverleners WhatsApp groepen gemaakt om elkaar op de hoogte te kunnen houden over relevante ontwikkelingen. Op locatie Hogewey is daarnaast een team zorgverleners werkzaam die alleen nachtdiensten uitvoeren. Verschillende gesprekspartners op de locatie geven aan dat er weinig communicatie tussen het nachtdienstteam en de andere teams is. Uit documentinzage blijkt dat Vivium niet deelneemt aan een lerend netwerk. In het gesprek met de raad van bestuur en raad van toezicht wordt duidelijk dat Vivium er voor kiest om niet deel te nemen aan een lerend netwerk maar dat zij per thema of functie met andere zorgaanbieders leren. Dit vindt plaats op het niveau van de bestuurder, leden van de raad van toezicht, en kwaliteitsmedewerkers. Voor Pagina 13 van 16

14 zorgverleners vindt dit niet plaats, omdat de cliëntenraad hiermee volgens gesprekspartners niet akkoord ging. Dit omdat de zorgaanbieder en de cliëntenraad het belangrijk vinden dat zoveel mogelijk vaste gezichten op de woningen ingezet worden. Tegelijkertijd geven gesprekspartners wel aan dat er in de beweging terug naar de basis wel aandacht komt voor bijvoorbeeld het opzetten van gedragsvisites. Zorgverleners vertellen ook graag te willen leren en verbeteren. Zij weten en voelen zich vrij om op veel punten aan te geven hoe het beter zou kunnen, of wat zij wensen. De bestuurder licht daarnaast in het gesprek toe dat Hogewey nu vanwege een verbetering in de financiering ook een verbetering in de bezetting kan worden gerealiseerd waardoor er opnieuw tijd zal komen voor een vast overdracht. Voorheen waren er problemen met de financiering; Hogewey ontving een tarief dat volgens het bestuur niet kostendekkend was. Dit tarief liet naar het oordeel van Vivium geen ruimte om voldoende overleg te voeren over cliënten. 3.4 Medicatieveiligheid Norm 4.3 Zorgverleners beschikken over een actueel medicatieoverzicht en actuele toedienlijst van de apotheek Volgens de inspectie voldoet Hogewey grotendeels niet aan deze norm. Zorgverleners beschikken niet voor elke cliënt die medicatie gebruikt over een actuele toedienlijst. De apotheek maakt en levert de toedienlijsten van cliënten die medicatie gebruiken maar zorgverleners passen deze lijsten aan en schrijven daarbij op de lijsten. Zorgverleners weten wel dat dat niet de bedoeling is. Zij geven echter aan dat als zich een wijziging voordoet dat zij dan zelf een nieuwe toedienlijst moeten gaan printen op het kantoor elders op het terrein. Het printen van de toedienlijst kan niet op de woning waar zij werken omdat er geen printer aanwezig is. Gesprekspartners geven aan dat zij, omdat zij alleen in een woning werken, ervoor kiezen om dan maar op de toedienlijst te schrijven. De cliënten alleen achterlaten is volgens zorgverleners meer onveilig dan het bijschrijven op de toedienlijst. De actuele medicatieoverzichten zijn door zorgverleners te raadplegen in het digitale systeem. Een zorgverlener laat aan de inspectie het systeem zien, maar het actueel medicatieoverzicht is niet gemakkelijk te vinden. Een zorgverlener vertelt het actueel medicatieoverzicht alleen uit te printen als daarvoor aanleiding is. Norm 4.8 De zorgverlener parafeert de toegediende of aangereikte medicatie per medicijn en toedientijd op de toedienlijst. Volgens de inspectie voldoet Hogewey grotendeels niet aan deze norm. Zorgverleners paraferen over het algemeen de toegediende of aangereikte medicatie per medicijn en per toedientijdstip op de toedienlijst. De inspectie ziet echter dat het regelmatig voorkomt dat een paraaf ontbreekt. Of de medicatie is gegeven kunnen zorgverleners niet terugvinden. In het geval van risicovolle medicatie, zoals bij bloedverdunnende medicatie, dient een tweede controle plaats te vinden. De inspectie ziet dat er in geen enkel geval een dubbele controle plaatsvindt. Zorgverleners geven aan dat dit komt omdat zij vaak alleen op de woning staan en dat er dus geen deskundige zorgverlener aanwezig is om dit zorgvuldig uit te voeren. Pagina 14 van 16

15 Bijlage 1 Overzicht wet- en regelgeving, veldnormen, circulaires en rapporten Wetgeving: Wet langdurige zorg (Wlz). Zorgverzekeringswet (Zvw). Wet kwaliteit klachten en geschillen zorg (Wkkgz). Wet op de beroepen in de individuele gezondheidszorg (Wet BIG). Wet op de geneeskundige behandelingsovereenkomst (WGBO): Wijzigingswet Burgerlijk Wetboek. Wet medezeggenschap cliënten zorginstellingen (WMCZ). Wet bijzondere opnemingen in psychiatrische ziekenhuizen (Wet Bopz). Besluit langdurige zorg. Uitvoeringsbesluit Wkkgz. Besluit klachtenbehandeling Bopz. Besluit rechtspositieregelen Bopz. Besluit middelen en maatregelen Bopz. Besluit patiënten Bopz. Besluit vaststelling van de minimumeisen voor de (verplichte) meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling. Veldnormen: Kwaliteitskader verpleeghuiszorg, Toetsingskader IGJ, Governancecode zorg, Kader Toezicht op goed bestuur, Convenant preventie seksueel misbruik, VGN, Chronisch Zieken en Gehandicaptenraad, MEE Ned., Landelijk Steunpunt Cliëntenraden, CNV Publieke Zaak, Nu91, ABVA/KABO FNV, F.B.Z., Handreiking werkvoorraad geneesmiddelen, ActiZ, GGZ Nederland, VGN, Handreiking seksualiteit en seksueel misbruik, VGN, Kennisplein gehandicaptenzorg, Landelijke instructie voor Toediening Gereedmaken van medicatie in verpleegen verzorgingshuizen, V&VN, Beroepscode van Verpleegkundigen en Verzorgenden, januari Richtlijn Overdracht van medicatiegegevens in de keten, ActiZ, GGZ Ned., IGZ, KNMG, KNMP, LEVV, LHV, NFU, NHG, NICTIZ, NPCF, NVVA, NVZ, NVZA, Orde, V&VN, VWS,ZN, FNT, NMT en VGN, Risicovolle medicatie in verband met dubbele controle, KNMG, Circulaires en rapporten: Bulletin Het mag niet, het mag nooit: seksuele intimidatie door hulpverleners in de gezondheidszorg, IGZ, augustus Cultuuromslag terugdringen vrijheidsbeperking bij kwetsbare groepen in langdurige zorg volop gaande, duidelijke ambities voor 2011 nodig, IGZ, december De dagelijkse bezetting en kwaliteit van zorg in instellingen voor langdurige zorg, Nivel, Extra inspanning noodzakelijk voor terugdringen vrijheidsbeperking in langdurige zorg, IGZ, Medicatieveiligheid flink verbeterd in herbeoordeelde instellingen langdurige zorg en zorg thuis, IGZ, Pagina 15 van 16

16 Bijlage 2 Beoordeelde documenten - Overzicht van de zorgprofielen van cliënten Hogewey; - Verplichte leertrajecten klantgroep PG 2019, ongedateerd - MIC meldingen 1 e kwartaal PG Weesp, 16 april Auditrapportage Hogewey HIP, 29 januari Kwaliteitsplan; - Jaarplan PG Weesp Presentatie klinische les palliatieve zorg, 2 mei Notulen van werkoverleg van 2 teams zorgverleners. Pagina 16 van 16