Utrecht, januari 2019 V

Transcriptie

1 Rapport van het inspectiebezoek aan Stichting Zorggroep Noorderboog in Meppel, locatie Zonnekamp/De Woonark in Steenwijk op 31 oktober 2018 en locatie De Kaailanden in Meppel op 1 november 2018 Utrecht, januari 2019 V

2 Inhoud 1 Inleiding Aanleiding bezoek Doel en werkwijze Beschrijving Noorderboog, Zonnekamp/De Woonark en De Kaailanden 3 2 Conclusie en vervolgacties Conclusie bezoek Vervolgacties De vervolgactie die de inspectie van Noorderboog verwacht Vervolgactie van de inspectie 5 3 Resultaten Zonnekamp/De Woonark Persoonsgerichte zorg Deskundige zorgverlener Sturen op kwaliteit en veiligheid Medicatieveiligheid 11 4 Resultaten De Kaailanden Persoonsgerichte zorg Deskundige zorgverlener Sturen op kwaliteit en veiligheid Medicatieveiligheid 16 Bijlage 1 Overzicht wet- en regelgeving, veldnormen, circulaires en rapporten 17 Bijlage 2 Beoordeelde documenten 18 Pagina 2 van 18

3 1 Inleiding De Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd sprak op 31 oktober 2018 met de raad van bestuur en de raad van toezicht van Stichting Zorggroep Noorderboog (hierna: Noorderboog). Aansluitend bracht de inspectie een onaangekondigd bezoek aan locatie Zonnekamp/De Woonark in Steenwijk. Op 1 november 2018 bezocht de inspectie locatie De Kaailanden (hierna: De Kaailanden) in Meppel. 1.1 Aanleiding bezoek De inspectie bezoekt alle zorgaanbieders die intramurale ouderenzorg leveren op grond van de Wet langdurige zorg (Wlz) en de Zorgverzekeringswet. 1.2 Doel en werkwijze Het inspectiebezoek bestaat uit een gesprek met de raad van bestuur en de raad van toezicht over de besturing van de organisatie. Daarna bezoekt de inspectie één of meerdere locatie(s). Waar de inspectie naar kijkt, ligt vast in een toetsingskader. Bij de gesprekken, de rondleiding, de observaties en de eventuele documenten die zij inzien, letten de inspecteurs op een aantal normen uit de thema s: persoonsgerichte zorg, deskundige zorgverlener, sturen op kwaliteit en veiligheid en medicatieveiligheid. De inspectie toetst of de zorgaanbieder de zorg geeft zoals is voorgeschreven in wetten, professionele standaarden, veldnormen en in het veld vastgestelde kwaliteitskaders. Zij beoordeelt daarnaast de samenhang tussen de informatie uit het gesprek met de raad van bestuur en de raad van toezicht en de bevindingen uit het locatiebezoek. Op basis van de bevindingen tijdens dit inspectiebezoek, bepaalt de inspectie of er vervolgtoezicht nodig is en in welke vorm. 1.3 Beschrijving Noorderboog, Zonnekamp/De Woonark en De Kaailanden Op 1 januari 2017 zijn De Stouwe en VVT Noorderboog gefuseerd. Uit deze fusie ontstond Zorggroep Noorderboog. Noorderboog biedt verpleeghuiszorg, geriatrische revalidatiezorg, tijdelijk verblijf, wijkverpleging, eerstelijnszorg en consultatie en dagactiviteiten. De organisatie heeft veertien zorglocaties in de regio Meppel en Steenwijk. Het management bestaat uit een eenhoofdige raad van bestuur en zes locatiemanagers. Noorderboog heeft een raad van toezicht die uit vijf leden bestaat. Naast een cliëntenraad en ondernemingsraad heeft de organisatie een verpleegkundige adviesraad met zes verzorgenden en verpleegkundigen. Binnen Noorderboog is een beweging gaande naar meer krachtige teams. Dit betekent dat het management voor de teams meer ruimte wil creëren om een aantal taken zelf op te pakken. Zonnekamp/De Woonark is een locatie met afdelingen voor psychogeriatrie (PG), somatiek, revalidatie en dagbesteding. Ten tijde van het bezoek ontvangen 150 cliënten zorg. De cliënten hebben zorgprofielen (VV) die variëren van VV 4 tot en met VV 10. De inspectie bezocht een aantal afdelingen PG (Zonnekamp) en somatiek (De Woonark). De PG-afdeling heeft een aanmerking in het kader van de Wet Bopz. De zorg wordt verleend door verpleegkundigen, verzorgende niveau 3 en 3-IG en helpenden niveau 2. Pagina 3 van 18

4 Dagelijkse aansturing vindt plaats door een locatiemanager. Zij is tevens verantwoordelijk voor De Kaailanden. Twee teamleiders sturen de teams aan. Op Zonnekamp/De Woonark zijn verschillende disciplines betrokken waaronder een specialist ouderengeneeskunde (SO), psycholoog, ergotherapeut en fysiotherapeut. De SO is eindverantwoordelijk voor de medische zorg. De PG-afdeling heeft twee huiskamers. Voor de somatische cliënten die meer dagstructuur nodig hebben is een gemeenschappelijke huiskamer De Kajuit aanwezig. Hier kunnen bewoners gezamenlijk eten en er is dagbesteding. De Kaailanden is een locatie met afdelingen voor PG. De locatie heeft een aanmerking in het kader van de Wet Bopz. Ten tijde van het bezoek ontvangen 24 cliënten zorg. De cliënten zijn verdeeld over vier huiskamers. De cliënten hebben zorgprofielen (VV) VV5 of VV7 inclusief behandeling. De zorg en ondersteuning wordt verleend door verzorgenden niveau 3 en 3-IG, helpenden niveau 2, facilitair medewerkers en welzijnsmedewerkers. Drie verpleegkundigen hebben een coördinerende rol en ondersteunen de vier teams. Dagelijkse aansturing vindt plaats door een locatiemanager. Zij is tevens verantwoordelijk voor locatie Zonnekamp/De Woonark. Op De Kaailanden zijn verschillende disciplines betrokken waaronder een SO, psycholoog, ergotherapeut, en fysiotherapeut. De SO is eindverantwoordelijk voor de medische zorg. Pagina 4 van 18

5 2 Conclusie en vervolgacties 2.1 Conclusie bezoek De inspectie concludeert dat de geboden zorg op locatie de Kaailanden (grotendeels) voldoet aan alle getoetste normen. De geboden zorg op locatie Zonnekamp/de Woonark voldoet (grotendeels) aan acht van de tien getoetste normen. De inspectie heeft tijdens dit bezoek voldoende vertrouwen gekregen in de wijze waarop Noorderboog stuurt op de kwaliteit en veiligheid van zorg. De inspectie besluit daarom dat er geen vervolgtoezicht nodig is. 2.2 Vervolgacties De vervolgactie die de inspectie van Noorderboog verwacht De zorgaanbieder moet voldoen aan de normen uit wet- en regelgeving en veldnormen. De inspectie verwacht dat locatie Zonnekamp/de Woonark verbeteringen doorvoert op de normen die nu grotendeels niet voldoen. De inspectie gaat ervan uit dat Noorderboog daar waar nodig ook verbetermaatregelen neemt op haar andere locaties Vervolgactie van de inspectie Op basis van de bevindingen en bovenstaande conclusie ziet de inspectie op dit moment geen aanleiding om Noorderboog opnieuw te bezoeken. De inspectie verwacht dat Noorderboog verbetert daar waar noodzakelijk en goede zorg continueert. De inspectie sluit het inspectiebezoek af. Pagina 5 van 18

6 3 Resultaten Zonnekamp/De Woonark Hieronder staan de oordelen per norm en een toelichting daarop. Het oordeel geeft aan in welke mate de betreffende norm is gerealiseerd. De inspectie beoordeelt de normen op een vierpuntschaal. De kleuren van de vierpuntschaal hebben de volgende betekenis. Donker groen: De locatie voldoet aan de norm. De inspectie constateert op deze norm alleen positieve punten Licht groen: De locatie voldoet grotendeels aan de norm. De inspectie constateert op deze norm veelal positieve punten. De instelling is goed op weg; verbetering is mogelijk. Geel: De locatie voldoet grotendeels niet aan de norm. De inspectie constateert op deze norm overwegend negatieve punten. Rood: De locatie voldoet niet aan de norm. De inspectie constateert op deze norm nauwelijks tot geen positieve punten. Blauw: De norm is niet getoetst 3.1 Persoonsgerichte zorg Norm 1.2 Zorgverleners kennen de cliënt zijn wensen en behoeften. Volgens de inspectie voldoet Zonnekamp/De Woonark grotendeels aan deze norm. Uit observaties en gesprekken met zorgverleners blijkt dat zij de zorgbehoefte, de mogelijkheden en beperkingen van de cliënten goed kennen. De inspectie ziet tijdens de observaties dat zorgverleners het verhaal van de cliënt kennen. Zo roept een bewoner op de PG-afdeling meerdere keren een naam. De zorgverlener weet dat dit de naam van een familielid van de cliënt is. De zorgverlener vertelt aan de cliënt dat het familielid later na het eten op bezoek komt. De inspectie ziet tijdens de observatie ook dat zorgverleners weten wat de voorkeuren van de cliënten zijn. Tijdens de observatie staat in de huiskamer op de PG-afdeling klassieke muziek op. De inspectie ziet dat een cliënt met haar vinger dirigeert op de maat. Een zorgverlener vertelt aan de inspectie dat zij weet dat deze cliënt van klassieke muziek houdt. Twee keer per jaar vindt een multidisciplinair overleg (MDO) plaats met alle betrokken disciplines. Ook vindt twee keer per jaar een familiegesprek plaats. Hierbij zijn naast de persoonlijk begeleider (PB-er) en de cliënt/cliëntvertegenwoordiger ook een verzorgende vanuit het team dagbesteding aanwezig. Een verzorgende geeft aan dat tijdens het MDO de wensen en behoeften van de cliënten worden besproken. In de meeste cliëntdossiers ziet de inspectie geen levensloop beschreven van de cliënten. Ook ziet de inspectie in enkele cliëntdossiers niet duidelijk beschreven wat persoonlijke voorkeuren van de cliënt zijn. In het cliëntdossier staat dan activiteiten. Wat dit voor de betreffende cliënt betekent is niet verder gespecificeerd. De inspectie ziet dat de fysieke omgeving grotendeels aansluit op de wensen en zorgvragen van de cliënten. De huiskamers op de PG-afdeling bieden genoeg ruimte voor cliënten om zich (in rolstoel) te kunnen verplaatsen. Een nadeel is dat huiskamers relatief donker zijn voor de cliënten, doordat slechts aan één kant natuurlijke lichtinval aanwezig is. Pagina 6 van 18

7 De Kajuit is groot; er is voldoende ruimte voor alle verschillende tafels met activiteiten. De aankleding is verder weinig huiselijk. Norm 1.3 Cliënten voeren, binnen hun mogelijkheden, zelf regie over leven en welbevinden. Volgens de inspectie voldoet Zonnekamp/De Woonark grotendeels aan deze norm. Uit gesprekken met zorgverleners, observaties en dossierinzage blijkt dat zorgverleners de eigen regie van de cliënt in voldoende mate versterken. Tijdens de observatie op de PG-afdeling ziet de inspectie dat cliënten vrij door de huiskamer mogen rondlopen. De cliënten kunnen en mogen bijvoorbeeld aan de aanwezige spulletjes zoals de koffietafel zitten. De inspectie ziet op De Kajuit dat bewoners kunnen kiezen uit de verschillende tafels met activiteiten. Een aantal bewoners zit nog aan de tafel waar altijd wordt gegeten. Zorgverleners proberen hen te stimuleren om een activiteit te kiezen. De zorgverleners respecteren de keuze van de cliënt, ook als zij niet willen deelnemen. De inspectie ziet een bewoner die eigenlijk liever met de spelletjes meedoet dan dat zij naar de fysiotherapeut gaat. De inspectie hoort dat de fysiotherapeut en de verzorgende dit afstemmen met de bewoner. De fysiotherapeut zegt vervolgens tegen de bewoner: doe maar lekker mee; ik kom gewoon een andere keer terug. De inspectie ziet tijdens observaties dat zorgverleners op de PG-afdeling de cliënt voldoende informeren om keuzes te maken. Zo krijgen cliënten tijdens het drinkmoment de verschillende opties te zien waaruit zij kunnen kiezen. Op De Kajuit krijgen alle cliënten de keuze uit koffie of thee. Een bewoner wil graag wat fris drinken. De aanwezig vrijwilliger zegt dat dat niet mogelijk is. De inspectie ziet in de cliëntdossiers wisselende aandacht voor eigen regie. In sommige cliëntdossier ziet de inspectie staan: cliënt kan zelf haar brood smeren, cliënt kan zelfstandig eten. Toch vertelt een zorgverlener dat niet in alle dossiers de benodigde informatie staat. Zo is er een cliënt die zelf haar gezicht nog kan en wil wassen. Dit staat niet in het cliëntdossier vermeld. Norm 1.4 Cliënten ervaren nabijheid, geborgenheid, vertrouwen en begrip. Zij worden met respect behandeld. Volgens de inspectie voldoet Zonnekamp/De Woonark grotendeels aan deze norm. Uit observaties blijkt dat zorgverleners cliënten op een persoonlijke en respectvolle manier aandacht geven. De cliënten worden gezien en gehoord. De inspectie ziet dat zorgverleners op de PG-afdeling en in De Kajuit in de meeste gevallen op ooghoogte van de cliënt gaan staan of zitten in een gesprek. De inspectie ziet ook een verschil in het aanspreken van de cliënten. Zorgverleners spreken sommige cliënten aan met de voornaam. De inspectie ziet dat zorgverleners de cliënten nabijheid en geborgenheid laten ervaren. Zo helpen zorgverleners de cliënten naar hun plek waar nodig. Ook vraagt een zorgverlener aan een cliënt of deze gezellig bij de rest wil komen zitten. Zorgverleners praten op een rustig tempo tegen cliënten. Zij krijgen hierdoor de tijd te begrijpen wat de zorgverleners zeggen. In een aantal cliëntdossiers ziet de inspectie niet terug hoe zorgverleners cliënten moeten aanspreken. Pagina 7 van 18

8 3.2 Deskundige zorgverlener Norm 2.1 Zorgverleners maken hun professionele afwegingen over de benodigde zorg en ondersteuning op basis van gesignaleerde risico s, wensen, behoeften, mogelijkheden en beperkingen van de cliënt. Volgens de inspectie voldoet Zonnekamp/De Woonark grotendeels niet aan de norm. Uit gesprekken en dossierinzage blijkt dat zorgverleners de wensen, behoeften, mogelijkheden en beperkingen van de cliënt niet altijd voldoende betrekken bij het maken van professionele afwegingen. In een aantal cliëntendossiers ziet de inspectie informatie over de ingezette vrijheidbeperkende maatregelen. Niet altijd vindt een navolgbare afweging plaats. Het dossier laat niet zien welke alternatieven de zorgverleners hebben overwogen. Ook ontbreekt soms informatie over de evaluatie van de vrijheidbeperkende maatregelen. De inspectie ziet bij de dossierinzage dat zorgverleners op wisselend niveau een professionele inschatting maken. Zo wegen zorgverleners standaard alle cliënten maandelijks, ook als hiervoor geen specifieke aanleiding is (ontbreken risico op over- of ondergewicht). Zo ziet de inspectie ook in een cliëntdossier dat bij een meetmoment het gewicht van de cliënt behoorlijk is toegenomen. De desbetreffende zorgverlener heeft hierop geen verdere actie ondernomen. De diëtist die twee weken later naar de metingen kijkt, merkt op dat de meting mogelijk onjuist is. Het besluit is bij de volgende meting goed te kijken of het resultaat van de meting wel klopt. Uit de cliëntdossiers blijkt verder dat de risico s voor de cliënten in beeld zijn en zijn vastgelegd. Zo ziet de inspectie in verschillende cliëntendossiers dat de doelen bij de cliënten zijn gebaseerd op risicosignaleringen van de cliënt. Bij cliënten met onbegrepen gedrag ziet de inspectie doelen gericht op het gebied van mentaal welbevinden. De inspectie ziet bijvoorbeeld in een cliëntdossier dat een cliënt moeite heeft met een goede invulling van de dag. In de doelen en acties staat hoe zorgverleners een goede invulling aan de dag kunnen geven voor deze cliënt. Norm 2.2 Zorgverleners werken methodisch. Zij leggen dit hele proces inzichtelijk vast in het cliëntdossier. Volgens de inspectie voldoet Zonnekamp/De Woonark grotendeels niet aan de norm. Zorgverleners werken nog onvoldoende methodisch. De cliëntdossiers zijn onvoldoende actueel en volledig. Het management geeft aan dat het beter stroomlijnen van alle cliëntdossiers en het methodisch werken binnen Noorderboog een aandachtspunt is. De inspectie ziet meerdere (oudere) documenten in het cliëntdossier nog in concept staan. Ook blijkt niet uit het dossier of bij een cliënt de inzet van een vrijheidbeperkende maatregel nu van toepassing is. Omdat bij meerdere cliënten geen levensverhaal of interesses zijn opgenomen in het cliëntdossier, is niet altijd duidelijk of hieruit doelen zijn opgesteld. De zorgverleners met wie de inspectie spreekt, vinden het lastig om informatie in het dossier te vinden. In de dossiers staat een zorgplan, een basisplan en een checklist zorgplan en basiszorg. Daarnaast gebruiken zorgverleners een ADL-lijst. Voor de zorgverleners die de inspectie spreekt, is niet duidelijk waar elk document voor dient. Rapportages op doelen zijn door de zorgverleners niet per doel terug te vinden. Aan het einde van het bezoek ziet de inspectie dat het systeem deze mogelijkheid wel faciliteert. Pagina 8 van 18

9 Ook ontbreken rapportages over het welzijn van de cliënt. De inspectie ziet meerdere rapportages die te maken hebben met onbegrepen gedrag. Niet duidelijk is wat het gedrag inhoudt en hoe zorgverleners hiermee omgaan. Ook is niet duidelijk wat het effect van het gedrag van de zorgverleners is op de cliënt. De inspectie ziet dat risico s van cliënten terugkomen in de zorgdoelen. Daarnaast stelt de psycholoog de benaderingswijze voor cliënten op de PG-afdeling op. De inspectie ziet dat deze benaderingswijzen actueel zijn. Norm 2.5 De zorgaanbieder zorgt dat er voldoende deskundige zorgverleners beschikbaar zijn, afgestemd op de aanwezige cliënten en actuele zorgvragen. Volgens de inspectie voldoet Zonnekamp/De Woonark grotendeels aan deze norm. Uit gesprekken en documentinzage blijkt dat de bezetting van zorgverleners grotendeels voldoende is voor de uitvoering van de dagelijkse zorg. Op de PG-afdeling bijvoorbeeld is per huiskamer gedurende de dag minimaal één verzorgende IG aanwezig. Aan het eind van de middag en in de avond is er ook een woonbegeleider. Deze zorgverlener onderneemt met cliënten activiteiten. Tijdens de observatie ziet de inspectie dat de aanwezige zorgverlener geen tot weinig aandacht kan besteden aan individuele activiteiten voor cliënten op de PG-afdeling. Een zorgverlener geeft in een gesprek met de inspectie aan het hiervoor vaak te druk te hebben in de huiskamer. Activiteiten zoals spelletjes zijn daarom vaak in groepsverband. Op De Kajuit is sinds kort een zorgteam aanwezig. Een zorgverlener vertelt dat dit als doel heeft om ook hier meer persoonsgericht te werken. Gedurende de dag is tien uur een zorgmedewerker aanwezig, minimaal niveau 3-IG. Deze medewerker voert zorgtaken uit, ondersteunt bij welzijnsactiviteiten en heeft een signalerende functie naar de persoonlijk begeleiders van de cliënt. Uit gesprekken en documentinzage blijkt dat er een passend aanbod is aan scholingen. Alle zorgverleners en medewerkers worden meegenomen in verschillende scholingen. Op de locaties is recent voor alle medewerkers een scholing onbegrepen gedragen geweest. De inspectie hoort dat uit deze scholing de introductie van het omgangsoverleg is voortgevloeid. Ook kregen PersoonlijkBegeleiders aan het begin van 2018 een training over Het goede gesprek. Daarnaast worden alle medewerkers geschoold in het gedachtengoed van Positieve Gezondheid. De bestuurder geeft aan dat de deskundigheidsopbouw van het personeel een zorg is. Hij geeft aan dat allerlei wegen worden bewandeld om aan voldoende deskundig personeel te komen. Zo wordt samengewerkt met scholen, wordt ingestoken op zij-instromers en worden zoveel mogelijk mensen intern opgeleid. De inspectie leest dat ten tijde van het bezoek een verzorgende niveau 3-IG, twee verpleegkundigen en twee gespecialiseerd verzorgenden psychogeriatrie intern worden opgeleid. Gesprekspartners vertellen dat er binnen de locatie een hoog ziekteverzuim is onder de zorgverleners. Op dit moment onderzoekt het management de oorzaken. Gesprekspartners geven aan dat de locatie zoveel mogelijk werkt met vaste flexwerkers. De locatie maakt geen gebruik van uitzendkrachten. 3.3 Sturen op kwaliteit en veiligheid Norm 3.2 De zorgaanbieder bewaakt, beheerst en verbetert systematisch de kwaliteit en veiligheid van de zorg. Volgens de inspectie voldoet Zonnekamp/Woonark grotendeels aan deze norm. Pagina 9 van 18

10 Noorderboog heeft een managementinformatiesysteem (MIS) met vooral financiële en personeelsgebonden informatie. De bestuurder vertelt dat er nog geen dashboard is met gegevens over de kwaliteit en veiligheid van de zorg. Informatie over de kwaliteit van zorg krijgt de bestuurder in de viermaandelijkse overleggen met de locatiemanagers door middel van tertiaalrapportages. Deze informatie ontvangt de raad van toezicht (RvT) ook. De RvT houdt daarnaast vinger aan de pols door zelf locaties te bezoeken. De leden van de RvT lopen af en toe mee met interne audits en sluiten ook aan bij o.a. huiskamergesprekken en gedragsvisites. Een aantal keer per jaar vinden interne audits op de locatie plaats. In 2018 waren dit onder andere: vrijheidbeperkende maatregelen, mondzorg met behandeling en medicatieveiligheid. De inspectie ziet in de tertiaalrapportages dat Zonnekamp/De Woonark werkt met een terugkerend patroon van planning, uitvoering, controle en bijstelling van werkzaamheden. De locatie heeft een kwaliteitsjaarplan voor zowel Zonnekamp als De Woonark. In het jaarplan staan onder andere speerpunten en acties op het gebied van de tevreden cliënt en de de tevreden en gemotiveerde medewerker. De inspectie ziet tertiaalrapportages en -evaluaties uit mei en oktober Hierin worden de onderwerpen uit het jaarplan geëvalueerd. In de tertiaalrapportages staat ook een overzicht van de MIC-meldingen. Een oorzakenanalyse en verbetermaatregelen naar aanleiding van de meldingen ziet de inspectie niet terug. Zo wordt gemeld dat het aantal incidenten met betrekking op gedrag, is verhoogd van 9 naar 17. Een analyse hierop ontbreekt. De locatie heeft een cliëntparticipatiegroep (lokale cliëntenraad). Tijdens het MDO worden cliëntevaluaties uitgevoerd. Deze evaluatie ziet de inspectie niet terug in het zorgdossier. Norm 3.3 De zorgaanbieder schept voorwaarden voor een cultuur gericht op leren en verbeteren. Volgens de inspectie voldoet Zonnekamp/De Woonark grotendeels aan deze norm. Uit het gesprek met het management blijkt dat de locatie inzet op een cultuur van leren en verbeteren. Het bestuur en het locatiemanagement faciliteert mogelijkheden om van elkaar te leren en te verbeteren. De bestuurder en de RvT geven aan dat zij regelmatig de onderlinge samenwerking evalueren. De RvT evalueert zelf jaarlijks. Ook heeft de RvT regelmatig overleg met de CR en de OR. De RvT en de bestuurder geven aan dat het leren en verbeteren ook zichtbaar is in de tertiaalrapportages die de locaties opstellen. De inspectie ziet dat zorgverleners op locatie tijd en ruimte krijgen om te reflecteren op de zorg die zij bieden. Het management geeft aan dat er voor medewerkers allerlei mogelijkheden worden aangeboden. Alle teams hebben regelmatig (meestal maandelijks) een teamoverleg. Zorgverleners geven aan dat ze hier ook casuïstiek bespreken. Het management van de locatie voert een ontwikkelprogramma uit voor medewerkers gericht op ontwikkeling van kwaliteit, eigen regie cliënt, zelfredzaamheid (zelforganisatie) en eigenaarschap van de eigen werkzaamheden. Het management heeft hiervoor een teamcoach aangesteld om medewerkers op de werkvloer zowel in groepsverband als individueel te coachen. Zorgverleners geven aan dat dit een verplicht programma is waar alle medewerkers aan moeten deelnemen. Tegelijkertijd ervaren medewerkers soms weinig ruimte om aan extra scholingsmogelijkheden deel te nemen, ook als de scholing in werktijd is. Veel zorgverleners besteden hun werktijd bij voorkeur aan de bewoners, aldus gesprekspartners. Pagina 10 van 18

11 Uit de gesprekken en de documentinzage blijkt dat Noorderboog deelneemt aan een lerend netwerk met zorgorganisaties uit de omgeving. 3.4 Medicatieveiligheid Norm 4.3 Zorgverleners beschikken over een actueel medicatieoverzicht en actuele toedienlijst van de apotheek Volgens de inspectie voldoet Zonnekamp/De Woonark aan deze norm. Zonnekamp/De Woonark maakt gebruik van Medimo. De inspectie ziet dat zorgverleners voor elke cliënt die medicatie gebruikt, beschikken over een actueel medicatieoverzicht en een actuele toedienlijst van de apotheek. Zorgverleners beschikken binnen 24 uur na de start van de zorg over een actueel medicatieoverzicht. Norm 4.8 De zorgverlener parafeert de toegediende of aangereikte medicatie per medicijn en toedientijd op de toedienlijst. Volgens de inspectie voldoet Zonnekamp/De Woonark aan deze norm. De zorgverlener parafeert de toegediende of aangereikte medicatie per medicijn en per toedientijdstip op de toedienlijst binnen Medimo. Zorgverleners vertellen dat het aantal medicatiefouten door het gebruik van Medimo is beperkt. Als er medicatie niet is afgetekend, doet degene die dit ziet een melding. De tweede controle (niet GDS-medicatie) wordt bekwaam uitgevoerd. Het is traceerbaar wie de controle uitvoert en op welke wijze. Pagina 11 van 18

12 4 Resultaten De Kaailanden Hieronder staan de oordelen per norm en een toelichting daarop. Het oordeel geeft aan in welke mate de betreffende norm is gerealiseerd. De inspectie beoordeelt de normen op een vierpuntschaal. De kleuren van de vierpuntschaal hebben de volgende betekenis. Donker groen: De locatie voldoet aan de norm. De inspectie constateert op deze norm alleen positieve punten Licht groen: De locatie voldoet grotendeels aan de norm. De inspectie constateert op deze norm veelal positieve punten. De instelling is goed op weg; verbetering is mogelijk. Geel: De locatie voldoet grotendeels niet aan de norm. De inspectie constateert op deze norm overwegend negatieve punten. Rood: De locatie voldoet niet aan de norm. De inspectie constateert op deze norm nauwelijks tot geen positieve punten. Je scoort rood om de hoge urgentie aan te geven. Blauw: De norm is niet getoetst 4.1 Persoonsgerichte zorg Norm 1.2 Zorgverleners kennen de cliënt zijn wensen en behoeften. Volgens de inspectie voldoet De Kaailanden aan deze norm. Uit observaties en gesprekken met zorgverleners blijkt dat zij de zorgbehoefte, mogelijkheden en beperkingen van de cliënten goed kennen. Zorgverleners grijpen in gesprek met de cliënten terug op bijvoorbeeld het voormalige beroep van cliënten of hun geboorteplaats. De inspectie ziet tijdens de observatie dat zorgverleners weten wat de voorkeuren van de cliënten zijn. De zorgverleners houden hier in de dagelijkse zorg rekening mee. Zo ziet de inspectie dat zorgverleners rekening houden met de rookbehoefte van een cliënt. Zorgverleners helpen mevrouw naar het balkon wanneer zij aangeeft te willen roken. De inspectie ziet dat de levensloop van cliënten en de wensen en behoeften van cliënten beschikbaar zijn in een map. Deze zitten nog niet altijd in het cliëntdossier. Een zorgverlener spreekt een cliënt aan met de voornaam. Deze wens ziet de inspectie in het cliëntdossier terug. De inspectie ziet dat de fysieke omgeving deels aansluit op de wensen en zorgvragen van de cliënten. De aankleding is warm, de ruimtes zijn licht en er is veel loopruimte voor de cliënten. Aan de muren op de gangen zijn leuningen bevestigd. De cliënten kunnen zich hierdoor gemakkelijker over de gangen verplaatsen. Bij de rondgang valt het de inspectie op dat de deuren van de appartementen van cliënten niet persoonlijk zijn. Bij de deur hangt geen foto of een ander herkenbaar item van de cliënten. Norm 1.3 Cliënten voeren, binnen hun mogelijkheden, zelf regie over leven en welbevinden. Volgens de inspectie voldoet De Kaailanden grotendeels aan deze norm. Uit gesprekken met zorgverleners, observaties en dossierinzage blijkt dat zorgverleners de eigen regie van de cliënt voldoende versterken. Tijdens de observatie ziet de inspectie dat cliënten kunnen helpen met dagelijkse klusjes zoals het dekken van de tafel, aardappels schillen of was opvouwen. Ook mogen cliënten Pagina 12 van 18

13 (langer) op bed blijven liggen als zij dat wensen. De inspectie ziet in de cliëntdossiers aandacht voor eigen regie. In een cliëntdossier ziet de inspectie bijvoorbeeld staan dat zorgverleners met een cliënt moeten overleggen wat deze op bepaalde zorgmomenten zelf doet en wat de zorgverleners kunnen overnemen. De inspectie ziet tijdens observaties dat zorgverleners de cliënt voldoende informeren om keuzes te kunnen maken. Zo krijgen cliënten tijdens het drinkmoment te zien waaruit ze kunnen kiezen. Tijdens de maaltijd wordt de tafel gedekt en kunnen cliënten eten wat ze willen. Een cliënt krijgt een haring. Familie had deze voor haar meegenomen, vertelt een zorgverlener. Uit gesprekken en dossierinzage blijkt dat zorgverleners de veiligheidsrisico s van cliënten in wisselende mate wordt afgewogen tegen de kwaliteit van leven. Zo ziet de inspectie in een cliëntdossier dat een cliënt een valrisico heeft. In het cliëntdossier staat dat dit een geaccepteerd valrisico is. Een zorgverlener geeft aan dat bewust is gekozen om geen bedsensor te plaatsen. Zorgverleners moeten dan, wanneer de bedsensor zou afgaan, bij de cliënt gaan kijken. De zorgverlener geeft aan dat dit veel onrust bij de cliënt veroorzaakt. Tijdens de observatie ziet de inspectie ook dat een cliënt zichzelf met de rolstoel naar achteren wil rollen. De verzorgende zet de rolstoel snel op de rem, zodat de cliënt niet weg kan. De cliënt is hier merkbaar niet blij mee. In het dossier van deze cliënt is niets opgenomen over de afspraken hierover. De verzorgende geeft aan dat hierover geen afspraken zijn gemaakt met de familie. Norm 1.4 Cliënten ervaren nabijheid, geborgenheid, vertrouwen en begrip. Zij worden met respect behandeld. Volgens de inspectie voldoet De Kaailanden aan deze norm. Uit observaties blijkt dat zorgverleners cliënten op een persoonlijke en respectvolle manier aandacht geven. De inspectie ziet dat de zorgverleners in de huiskamer betrokken en begripvol zijn naar de cliënten. De cliënten worden gezien en gehoord. Zorgverleners praten zacht en rustig met de cliënten en raken ze af en toe aan. Ook cliënten die zich verbaal minder kunnen uitdrukken laten in hun lichaamstaal zien deze benadering prettig te vinden. De inspectie ziet dat zorgverleners de cliënten respectvol benaderen door op ooghoogte met de cliënten te praten. Zorgverleners passen hun tempo aan op dat van de cliënt. De inspectie ziet tijdens de observatie dat zorgverleners verschillende cliënten aanspreken en aandacht geven. Zorgverleners maken ook grapjes met cliënten. De inspectie ziet bijvoorbeeld dat een zorgverlener een grap maakt over een lied op de radio. Dit lied gaat over een voetbalclub uit een stad waar een cliënt niet vandaan komt. De cliënt en de zorgverleners lachen hier samen om. 4.2 Deskundige zorgverlener Norm 2.1 Zorgverleners maken hun professionele afwegingen over de benodigde zorg en ondersteuning op basis van gesignaleerde risico s, wensen, behoeften, mogelijkheden en beperkingen van de cliënt. Volgens de inspectie voldoet De Kaailanden grotendeels aan deze norm. Uit de gesprekken en de dossierinzage blijkt dat zorgverleners de wensen, behoeften, mogelijkheden en beperkingen van de cliënt voldoende betrekken bij het maken van professionele afwegingen. Zo ziet de inspectie in verschillende cliëntendossiers dat de doelen bij de cliënten zijn gebaseerd op de kenmerken van de cliënt. Bij cliënten met onbegrepen gedrag ziet de inspectie doelen gericht op het gebied van mentaal welbevinden. Bij een cliënt die graag rookt ziet de inspectie hoe zorgverleners hieraan invulling kunnen geven. Een zorgverlener vertelt aan de Pagina 13 van 18

14 inspectie dat belevingsgericht werken belangrijk is. De zorgverleners geven aan dat de wensen en behoeften van de cliënt het uitgangspunt zijn. Bij de inzet van vrijheidbeperkende maatregelen vindt een navolgbare afweging plaats. Zorgverleners evalueren de maatregelen cyclisch. De inspectie ziet in de cliëntdossiers de evaluaties staan en of ook eventueel alternatieven zijn geprobeerd. Een zorgverlener vertelt dat bij een cliënt psychofarmaca is ingezet als uiterst redmiddel. De psycholoog is betrokken bij het behandelen van de onrust van deze cliënt. De psycholoog kijkt samen met de zorgverleners of en hoe de psychofarmaca zoveel mogelijke kan worden afgebouwd. Uit de cliëntdossiers blijkt dat risico s voor de cliënt in beeld zijn en zijn vastgelegd. Wel ziet de inspectie dat meerdere analyses al langere tijd op concept staan. Hierdoor is het onduidelijk of deze analyses op dit moment van toepassing zijn. Een zorgverlener vertelt dat deze analyses nu van toepassing zijn. Norm 2.2 Zorgverleners werken methodisch. Zij leggen dit hele proces inzichtelijk vast in het cliëntdossier. Volgens de inspectie voldoet De Kaailanden grotendeels aan deze norm. Uit dossierinzage blijkt dat er samenhang is in het cliëntdossier. De inspectie ziet dat vanuit het levensverhaal en de interesses van de cliënten doelen zijn opgesteld. Daarnaast komen de risico s terug in de zorgdoelen. De benaderingswijze bij cliënten is door de psycholoog opgesteld en actueel. De inspectie ziet dat er actuele zorgplannen zijn waarin de doelen en acties helder zijn vastgelegd. Een zorgverlener vertelt dat zorgverleners de risicoanalyses minimaal twee keer per jaar invullen (voor de multidisciplinaire overleggen). Dit ziet de inspectie ook terug in de cliëntdossiers. De inspectie ziet dat zorgverleners voldoende rapporteren op doelen en acties uit het zorgleefplan. Zorgverleners rapporteren ook op gedrag van cliënten. In de meeste rapportages ziet de inspectie dat zorgverleners het gedrag van de cliënt specificeren. Ook staat beschreven hoe de zorgverlener hiernaar handelt en wat de reactie van de cliënt hierop is. De inspectie ziet ook enkele rapportages die beperkter zijn en minder informatie geven over het gedrag. Daarnaast ziet de inspectie enkele cliëntdossiers waarbij recente wijzigingen nog niet zijn doorgevoerd. Bij een cliënt met een sensor staat hierover niets vermeld in het zorgplan. Bij de vrijheidbeperkende maatregelen staat dit wel geregistreerd. Een zorgverlener geeft aan dat het zorgplan nog niet is bijgesteld. Ook is de analyse van een valrisico in een van de cliëntdossiers niet actueel. Rapportages op doelen zijn door niet door alle zorgverleners per doel terug te vinden. Aan het einde van het bezoek ziet de inspectie dat het systeem deze mogelijkheid wel faciliteert. Norm 2.5 De zorgaanbieder zorgt dat er voldoende deskundige zorgverleners beschikbaar zijn, afgestemd op de aanwezige cliënten en actuele zorgvragen. Volgens de inspectie voldoet De Kaailanden grotendeels aan deze norm. Uit gesprekken en documentinzage blijkt dat de bezetting van zorgverleners grotendeels voldoende is voor de uitvoering van de dagelijkse zorg. Volgens de ingeziene documenten is op iedere huiskamer een verzorgende IG gedurende de dag en avond aanwezig. Gedurende de dag is er op locatie ondersteuning van een verpleegkundige. Tijdens de avond en nacht en in het weekend kunnen de zorgverleners een beroep doen op de verpleegkundige dienst Pagina 14 van 18

15 van een nabijgelegen locatie van Noorderboog. Een welzijnsmedewerker levert op De Kaailanden per week negen uur welzijn aan de cliënten. Ongeveer 25 vrijwilligers zijn actief op De Kaailanden. Gesprekspartners geven aan dat ieder team twee EVV-ers heeft. Iedere EVV-er is daarmee verantwoordelijk voor drie cliënten. De inspectie ziet tijdens de observatie dat er weinig tijd en capaciteit is voor individuele activiteiten voor cliënten. Zo ziet de inspectie dat het koffiedrinken in groepsverband plaatsvindt. De zorgverleners geven de cliënten tijdens dit moment wel individuele aandacht. In gesprek met een zorgverlener geeft deze aan inderdaad weinig tijd te hebben voor individuele activiteiten met cliënten. Daarnaast kan het werken in de nacht zwaar zijn. Dit hangt volgens een zorgverlener af van de op dat moment aanwezige zorgzwaarte op de locatie. Uit gesprekken en documentinzage blijkt dat er een passend aanbod is aan scholingen. Alle zorgverleners en medewerkers (zoals de facilitair medewerkers) worden meegenomen in verschillende scholingen. Op de locaties heeft in 2018 een aantal teams scholing gehad over ouderenmishandeling en onbegrepen gedrag. Ook de vrijwilligers hebben een dementie scholing door de psycholoog ontvangen. Een aantal zorgverleners is in het afgelopen jaar naar een symposium over onbegrepen gedrag geweest. Voor 2019 staan trainingen voor onder andere: Positieve Gezondheid, mondzorg, pijn bij dementie, onbegrepen gedrag, het goede gesprek en een workshop wet zorg en dwang op het programma. 4.3 Sturen op kwaliteit en veiligheid Norm 3.2 De zorgaanbieder bewaakt, beheerst en verbetert systematisch de kwaliteit en veiligheid van de zorg. Volgens de inspectie voldoet De Kaailanden grotendeels aan deze norm. Noorderboog heeft een managementinformatiesysteem (MIS)met vooral financiële en personeelsgebonden informatie. Een dashboard met gegevens over de kwaliteit en veiligheid van de zorg is nog niet aanwezig. De tertiaalrapportages van de locaties geven inzicht in de kwaliteit van zorg. Deze informatie ontvangt de raad van toezicht (RvT) ook. De RvT houdt daarnaast vinger aan de pols door zelf locaties te bezoeken. De leden van de RvT lopen af en toe mee met interne audits en sluiten ook aan bij o.a. huiskamergesprekken en gedragsvisites De inspectie ziet dat De Kaailanden werkt met een terugkerend patroon van planning, uitvoering, controle en bijstelling van werkzaamheden. De locatie heeft een kwaliteitsjaarplan. Daarnaast ziet de inspectie de documenten eerste en tweede tertiaalevaluatie, met een evaluatie van de speerpunten uit het kwaliteitsjaarplan, de behaalde resultaten en de verbeterpunten. De MIC-procedure is bekend bij de zorgverleners. De EVV-er bekijkt de meldingen van de eigen cliënten. De verpleegkundige verzamelt alle meldingen van de locatie, analyseert deze en stuurt ze door naar de MIC-commissie van Noorderboog. Zorgverleners geven aan dat de MIC-meldingen soms in het teamoverleg worden besproken. In de tertiaalrapportages staat een overzicht van de MIC-meldingen. Het overzicht geeft vooral de aantallen en soorten incidenten weer. Een oorzakenanalyse naar aanleiding van de meldingen ziet de inspectie niet terug. Hierdoor is op individueel niveau niet duidelijk wat de basisoorzaak is van een incident. Verbetermaatregelen staan af en toe benoemd. Niet duidelijk is of deze passen bij de basisoorzaak. De locatie heeft een cliëntparticipatiegroep (lokale cliëntenraad). Pagina 15 van 18

16 Norm 3.3 De zorgaanbieder schept voorwaarden voor een cultuur gericht op leren en verbeteren. Volgens de inspectie voldoet De Kaailanden aan deze norm. Uit het gesprek met het management blijkt dat de locatie inzet op een cultuur van leren en verbeteren. Het bestuur en het locatiemanagement faciliteert mogelijkheden om van elkaar te leren en te verbeteren. De bestuurder en de RvT geven aan dat zij regelmatig de onderlinge samenwerking evalueren. De RvT evalueert zelf jaarlijks. Ook heeft de RvT regelmatig overleg met de CR en de OR. De RvT en de bestuurder geven aan dat het leren en verbeteren zichtbaar is in de tertiaalrapportages die de locatiemanager van De Kaailanden opstelt. De inspectie hoort dat de verpleegkundigen een belangrijke rol spelen bij het leren en verbeteren van de teams. Alle teams hebben regelmatig (meestal maandelijks) een werkoverleg, dat de verpleegkundige voorzit. Zorgverleners geven aan dat ze hier ook casuïstiek bespreken. Een keer in de twee maanden vindt een verpleegkundig overleg plaats met de locatiemanager. De EVV-ers hebben één keer in de twee maanden overleg. Daarnaast vinden er huiskamergesprekken plaats voor vrijwilligers en familie. Hieruit halen de zorgverleners leerpunten om te verbeteren. Dit ziet de inspectie ook terug in de documentatie. Gesprekspartners vertellen ook dat kennisuitwisseling plaatsvindt in het omgangsoverleg met de SO en de psycholoog. Dit vindt een keer in de twee maanden plaats. Daarnaast is er elke maand een gedragsvisite van de psycholoog. Uit de gesprekken en de documentinzage blijkt dat Noorderboog deelneemt aan een lerend netwerk met zorgorganisaties uit de omgeving. 4.4 Medicatieveiligheid Norm 4.3 Zorgverleners beschikken over een actueel medicatieoverzicht en actuele toedienlijst van de apotheek Volgens de inspectie voldoet De Kaailanden aan deze norm. De locatie maakt gebruik van Medimo. De inspectie ziet dat zorgverleners voor elke cliënt die medicatie gebruikt beschikken over een actueel medicatieoverzicht en een actuele toedienlijst van de apotheek. Zorgverleners beschikken binnen 24 uur na de start van de zorg over een actueel medicatieoverzicht. 4.8 De zorgverlener parafeert de toegediende of aangereikte medicatie per medicijn en toedientijd op de toedienlijst. Volgens de inspectie voldoet De Kaailanden aan deze norm. De zorgverlener parafeert de toegediende of aangereikte medicatie per medicijn en per toedientijdstip op de toedienlijst binnen Medimo. De tweede controle (niet GDS-medicatie) wordt bekwaam uitgevoerd. Zorgverleners vertellen dat de collega van de andere huiskamer meekijkt bij medicatie waarvoor dubbele controle nodig is. Het is navolgbaar wie de controle uitvoert en op welke wijze. Pagina 16 van 18

17 Bijlage 1 Overzicht wet- en regelgeving, veldnormen, circulaires en rapporten Wetgeving: Wet langdurige zorg (Wlz). Wet kwaliteit klachten en geschillen zorg (Wkkgz). Wet op de beroepen in de individuele gezondheidszorg (Wet BIG). Wet op de geneeskundige behandelingsovereenkomst (WGBO): Wijzigingswet Burgerlijk Wetboek. Wet medezeggenschap cliënten zorginstellingen (WMCZ). Wet bijzondere opnemingen in psychiatrische ziekenhuizen (Wet Bopz). Besluit langdurige zorg. Uitvoeringsbesluit Wkkgz. Besluit klachtenbehandeling Bopz. Besluit rechtspositieregelen Bopz. Besluit middelen en maatregelen Bopz. Besluit patiëntendossier Bopz. Besluit vaststelling van de minimumeisen voor de (verplichte) meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling. Veldnormen: Kwaliteitskader verpleeghuiszorg, 2017 Toetsingskader IGJ, 2017 Governancecode zorg, 2017 Kader Toezicht op goed bestuur, 2016 Convenant preventie seksueel misbruik, VGN, Chronisch Zieken en Gehandicaptenraad, MEE Ned., Landelijk Steunpunt Cliëntenraden, CNV Publieke Zaak, Nu91, ABVA/KABO FNV, F.B.Z., Handreiking werkvoorraad geneesmiddelen, Actiz, GGZ Nederland, VGN, Handreiking seksualiteit en seksueel misbruik, VGN, Kennisplein gehandicaptenzorg, Landelijke instructie voor Toediening Gereedmaken van medicatie in verpleegen verzorgingshuizen, V&VN, Beroepscode van Verpleegkundigen en Verzorgenden, januari Richtlijn Overdracht van medicatiegegevens in de keten, ActiZ, GGZ Ned., IGZ, KNMG, KNMP, LEVV, LHV, NFU, NHG, NICTIZ, NPCF, NVVA, NVZ, NVZA, Orde, V&VN, VWS,ZN, FNT, NMT en VGN, Risicovolle medicatie in verband met dubbele controle, KNMG, 2013 Circulaires en rapporten: Bulletin Het mag niet, het mag nooit: seksuele intimidatie door hulpverleners in de gezondheidszorg, IGZ, augustus Cultuuromslag terugdringen vrijheidsbeperking bij kwetsbare groepen in langdurige zorg volop gaande, duidelijke ambities voor 2011 nodig, IGZ, december De dagelijkse bezetting en kwaliteit van zorg in instellingen voor langdurige zorg, Nivel, Extra inspanning noodzakelijk voor terugdringen vrijheidsbeperking in langdurige zorg, IGZ, Medicatieveiligheid flink verbeterd in herbeoordeelde instellingen langdurige zorg en zorg thuis, IGZ, Pagina 17 van 18

18 Bijlage 2 Beoordeelde documenten - Kwaliteitsbeleid d.d. december 2017; - Kwaliteitsverslag 2017; - Kwaliteitsjaarplan 2018 van de bezochte locaties; - Tertiaalevaluaties uit 2018 van de bezochte locaties; - Overzicht van zorgprofielen cliënten van de bezochte locaties; - Overzicht dienstroosters zorgverleners op de bezochte locatie(s); - Overzicht van MIC-meldingen en daarvoor ingezette verbeteracties van de bezochte locaties van de laatste 12 maanden; - Overzicht van scholing in afgelopen jaar aan de zorgverleners van de bezochte locaties en de planning voor het lopende jaar; - Overzicht van de audits uitgevoerd in 2018 en verbeterplannen. Pagina 18 van 18