DE NATUUR TOEPASSEN IN DE ARCHITECTUUR
|
|
- Fien Willems
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 DE NATUUR TOEPASSEN IN DE ARCHITECTUUR
2 Inhoudsopgave 1.0Inleiding WatisBiomimicry Natuurversustechnologie MogelijkhedenvoorBiomimicry Constructiesinplanten Constructiesinhetmenselijklichaam %De%constructie%van%botstructuren %De%constructie%van%de%huid Doordierengebouwdeconstructies Structuur Guldensnede Hetplastischgetal Denabeschouwing Bronnenlijst...18 Literatuur:...18 Publicaties:...18 Website:...18 Video:...18
3 1.0Inleiding Hetschrijvenvaneenwerkonderzoekisnietietswatmijheelmakkelijkafgaat.Daaromheb ikbeslotenomhetschrijvendichtbijmijzelftehouden.bijhetbedenkenvandehoofdvraag voormijnonderzoekhebikdehoofdvraagdanookbijmijneigenfascinatiegehouden.de aanzetiseenarchitectdieikbewonder.sergiocalatrava.metnamedemanierwaarophij sculpturenontwerptdieiedermomenttotlevenlijkentekomenalsreusachtigeskeletten. ortomdeinspiratiediehijuitdenatuurhaaltvoordevormgevingvanzijnontwerpen.ik benechternietindeeersteplaatsopzoeknaardevormen,maarnaardeconstructiesuitde natuur.wanneerditonverhooptleidttotvormenuitdenatuurbetekenddatalleeneen meerwaarde. Devraagis:zijnerveelonderbelichteconstructiesindenatuur?Enkunnendeze constructiesuitdenatuur,oplossingenbiedenvoordearchitectuur?delaatstejarenisde technologieenormontwikkeld.dehuidigebouwvormenzijnvaakgebaseerdopdemeest gangbareconstructiesuitdenatuur.zoudendehuidigeonderzoekmethodennieuwe constructieskunnenopleverenvoordearchitectuur?zaldezevormgevinguitdenatuur vervolgensverrassendeenadembenemendevormengaanopleveren?ikgajullie meenemenopmijnzoektochtnaarconstructiesuitdenatuur. Allereerstzalikeenaantalvormenuitdenatuurinkaarttebrengen.Ditomalsvertrekpunt eenkaderschetsenvandeoplossingendiedenatuuralheeftgevonden.devolgendestap dieikneemstaateigenlijklosvanditonderzoek.ikzalopdegevestigdemaniereenontwerp gaanmakendiegebaseerdisophetplanvaneisenenlocatieonderzoek.tijdensdebouwzal iktegenminimaaléénconstructieveuitdagingaanmoetenlopen.datishetmomentdatik debiomimicryzalgaantoepassen. Biomimicryisletterlijkvertaald:Debiologieimiteren.Ditisexactwatookikgadoen. Onderzoekenhoedenatuurmeteensoortgelijkeconstructieveuitdagingisomgegaan. Vervolgenszalikprobereneenafgeleidevormhiervantoetepasseninmijnontwerp.De natuurzaldusalshulpmiddelgaanfungerenvoormijnconstructieveuitdaging. BinnendeBiomimicrywordvaakgezegddatervooriederprobleemeenoplossingiste vindenindenatuur.omhierachtertekomenzalikzelfhetprocesaandenlijvemoeten gaanondervinden.deidealemanieromhetonderzoekinkaarttebrengenlijktmijdevorm vaneendagboek.eenbeschrijvingvandagtotdagopzoeknaarmijnidealeconstructieuit denatuur.uiteindelijkhoopikdatditonderzoekzaluitmondenineenontwerp. Allekennisdieikopdoemetbetrekkingtotwelkonderzoekdanook,benikinmijnhoofdal aanhettoepassenindearchitectuur.ikvraagjedanookditonderzoektelezenmetditinje achterhoofd. WerkonderzoekStefanvanRavenhorst 2
4 2.0WatisBiomimicry DetermbiomimicryissamengesteldmetdeGrieksewoordenbiosenmimesis.Bios betekendlevenenmimesisbetekendnabootsen. 1 Hetisdusnietsandersalshetleven nabootsen.ombiomimicryinéénzinsamentevatten: Biomimicry%is%de%wetenschap%en%de% kunst%van%het%nabootsen%van%de%beste%biologische%ideeën%in%de%natuur%om%menselijke% problemen%op%te%kunnen%lossen. % 2 %Biomimicrygaatoverhetlerenvandenatuur,inplaats vanlerenoverdenatuur.% Innovatiegeïnspireerddoordenatuur.Ikzalhetprincipeverduidelijkenmeteenvoorbeeld. Alswekijkennaardemanierwaaropwijwatertransporterenbinneneengebouw,ziejeeen stelseldatisopgebouwduitleidingendieonderlinginrechtehoekenmetelkaarverbonden zijn.hetiseenwerkendprincipedatwijopdiemaniervormgeven. Murray slawisontwikkeltdoorj.murray.hijkeeknaaropbouwvanbladerenenzag wereldsbestewaterdistributienetwerk.ookbomenlongenenz.hebbeneenzelfdeopbouw vandistributiepatronen. 3 Steedseenvertakkingvan45graden.unnenwijeensoortgelijk distributienetwerkookniettoepasseninonzewatertoe/afvoer? DitisergkortsamengevatexactwatBiomimicryinhoudt.Biomimicryiseenwetenschapdie voordeoplossingvanmenselijkeproblemeneerstkijkthoedenatuurdatheeftopgelost. Hetisdetechnologievandebiologie. BiomimicryNLiseenorganisatieinNederlanddiemensenbewustmaaktvanhetfeitdat iedereontwerperdekennisuitdenatuurkaninzetten.samenmethunamerikaanse moederorganisatie AskNature hebbenzijeengratisonlinedatabaseopgezet.hierkunnen ontwerpersviaeenhandigezoekmachineopzoeknaareenantwoordophunproblemen.de databasestaatvolmetonderzoekenvanbiologen,ecologeneningenieurs,enbeschrijven hoeorganismenbepaaldefunctiesvervullen. 1 Benyus,J.M,BiomimicryInnovationinspiredbynature,HarperCollins,2002,pag Earthsky,WhatisBiomimicry,JanineM.Benyus,04H10H11 WerkonderzoekStefanvanRavenhorst 3
5 3.0Natuurversustechnologie Hetlijkttotdusvermeeropeenoorlogalseensamenwerking.Wijalsmensenproberenal jarendenatuurteverslaaninhetmakenvanbijvoorbeeldmaterialen,techniekenof constructies. Indegeschiedenisisalvakerbewezendatwijbouwendoorinspiratieoptedoenuitde natuur.mensenhebbenaltijdalnaardenatuurgekekenendaarookgebruikvangemaakt. Bijvoorbeeldiemanddievroegereenbeerhadgevangengebruiktedehuidvandiebeerom kledingvantemaken.indianengebruiktenhetgifvankleinekikkersophunpijlpuntenom dejachtefficiëntertemaken. 4 LaterbestudeerdeLeonardodaVincivogelseninsectenvoorhetontwikkelenvaneen vliegmachine.metdezeonderzoekenlegdehijeenzekerebasisvooronzehuidige vliegtuigenenhelikopters 5 % % Afbeelding:LeonardoDaVincy,Schetsvanvogelmachine Ooms,P.A,Biomimicryindegebouwdeomgeving,HogeschoolUtrecht,09H05H12 WerkonderzoekStefanvanRavenhorst 4
6 Indeloopvandeindustriëlerevolutiezijnwezelfontwerpengaanmakenende oorspronkelijkeontwerpenvandenatuurmindergaangebruiken.mededankzijdenano techniekdiedelaatstejareneengroteontwikkelingheeftdoorgemaaktgaanwijziendat onzeuitvindingeninhetnietvallenbijwatdenatuuralheeftontwikkeld.nanotechnologie heeftallesmetgroottetemaken.nanosbetekent dwerg inhetgrieks.bijnanotechnologie kijkjenaartechniekopzeerkleineschaal,namelijkophetniveauvandenanometer,een miljardstemeter.omnogduidelijkertezijn.eenhaarheeftdediametervan80nanometer. Dewereldomonsheenopnanoschaalwerktandersdanopdeschaaldiewijgewentzijn.Bij denanoschaalhebbenwehetoverdeschaalvandemoleculenzelf,debouwstenenvande wereld.dushoeverderwijkomenophetvlakvandenanotechniek,hoemeerwijinstaat zijndegenialiteitvandenatuurteontdekken.hetisdusdehoogtetijdomnietlangerde strijdaantegaanmetdenatuur,maardezetegaanzienalsonzeleermeester. 6 6 VPRO/NTR,OnsterfelijkheiddoorNanotechniek,Labyrint,09H10H10 WerkonderzoekStefanvanRavenhorst 5
7 4.0MogelijkhedenvoorBiomimicry 4.1Constructiesinplanten Eenbekendvoorbeelduitdenatuurisdereuzenwaterlelie.Hetontwerpvandezebladeren vindikechterzointrigerenddatikervoormijzelfgraagietsmeervanafzouwillenweten. Vandaarookeenonderzoeknaardezeplant.Ikvondeenonderzoekuit1854waarinJohn FiskAllenzijnonderzoekbeschrijftnaardeVictoriaAmazonica.Tussenderegelsdoorleesje zijnverwonderingoverdewaterleliemetzijnreusachtigedrijfbladeren.ditisdezelfde verwonderingdieookmijprikkelt. Materiaal:% Iedereplantvechtopzijneigenmanieromzonlichtoptevangen.Volgensmijisergeen enkelandereplantdieditopeenmeerspectaculairemanierdoetalsdegigantischewater lelie.hetbegintallemaalmeteenreusachtige,metstekelsbeslagenknopdieinenkeleuren bovenhetwateroppervlakverschijnt.eenpaaruurlaterbarstdezeknopopenenverschijnt hetgrotekenmerkendebladophetwateroppervlak. 7 Debladerenzijnaandebovenkant donkergroenenvoeleneenbeetjealsgladrubber.deonderkantvanhetbladisdieppaars vankleurenbeschermdzichzelfmetbijzonderscherpestekels.ineenpaarwekengroeithet bladuittoteendiametervantweemeter.ondertussengaatdebuitenrandongeveer10cm omhoogstaan.depaarseonderzijdevanhetbladwordhierzichtbaarenditresulteertin eenschitterendedrijvendeschotelvormmetverschillendekleuren.doordeopstaanderand kanergeenenkelanderbladopkomenteliggenenishijverzekerdvanveelzonlicht.de bladerenliggenopdezemanierschouderaanschouder.hetschitterendebladiseigenlijk eendictatorophetwater.eenplantkanperseizoentotwel50vanditsoortbladeren voortbrengenendomineertopdezemanierhetwateroppervlakvolledig.daarwaarde waterleliegroeitishetvoorandereplantennietmeermogelijkomzonlichtoptevangen. Aangezienditvoorplantenvanessentieelbelangisomtegroeienisdewaterlelieheeren meesterophetwateroppervlak. 8 % Constructie:% Debladerenvandezeplantzijnbijzonderstevigmaarzijnzodunalspapier.Omzoeendun bladvandezegroottestevigtekrijgen,ishetversterktmetribbendiedegehelestructuur stijfmaken.erishiergebruikgemaaktvaneeningenieusribbenstelselonderdebladeren. Vanuithetmiddenlopenpaarsrode,metluchtgevulderibbenalsspakenvaneenfietswiel uiteenenwordensteedsvlakker.omdatdeafstandtussenderibbennietgrotermag worden,vertakkenderibbenzichvijfkeertotaanderand.uiteenribontstaanuiteindelijk 32ribbetjes.Onderlingzijnderibbennogmetplattedwarsschorenverbonden. 9 Opdezemanierinstaatereenbladoppervlakdiezostevigisdathetbijeengoedespreiding vangewichteen40e50kilogrammetgemakkandragen.ookdeschotelvormheefthetblad nietvoorniets.hierdoorvloeithetregenwatereronmiddellijkaf.doordathetnietophet bladblijftstaan,isditeengoedebeschermingtegenschimmelsenbacteriën Proosdij,A.Van,VictoriawaterlelieExtraLarge,Hetaquarium,07H Asknature.com,2012H11H15,Leavesgivenstructuralsupport WerkonderzoekStefanvanRavenhorst 6
8 Afbeelding:VictoriaAmazonicaWaterlelie,Nerfaandeonderzijdevanhetblad % % Toepassingen:% In1847werdenereenaantalzadenopgestuurdnaardeewGardensinLondon.Hierlukte hetdetuindersomdezadentedoenontkiemen.eénvandekleineplantjeswerd opgestuurdnaarjosephpaxton.hijwasarchitect.paxtonbouwdeopdatmomentaande grootstekasterwereldinchatsworth,engeland.dezewerdgebouwdinopdrachtvan koninginvictoria,dieeengroteinteressehadvoorhettropischregenwoud.toenhijhet stalenliggerwerkmoestontwerpenterondersteuningvanhetzwareglas,herinnerdehijde ribbenvandezelelie. 10 DestructuurvandezeribbenisvanuitArchitectonischoogpunt perfect.hijgebruiktedezestructuurdanookalsbasisvanzijnontwerp.deuiteindelijke liggersvoorhetglaswarenlichtensierlijkenkonmetenkelesteuneneengrootgewicht dragen. 11 Nietalleenvoordezeglazenkas,maarenkelejarenlatergebruiktehijdeze structuuropnieuwvoorhetontwerpenvanthecrystalpalaceinhethydeparktelondon. Ditwasvoordebouwgeschiedeniseenkeerpuntindeontwikkelingvandebouw.Erzijnook bronnendieaangevendatdezetoepassingdoorpaxtonopeenmisverstandberust. 12 Voor mijmaaktditgeenverschil.ikziedatdezeplantdepotentiezekerheeftomingezette wordenwanneereendergelijkeconstructievevraagzichvoordoet Asknature.com,2012H11H15,Leavesgivenstructuralsupport 12 Allen,R,Bulletprooffeathers,Libero.2011(pag.165) WerkonderzoekStefanvanRavenhorst 7
9 4.2Constructiesinhetmenselijklichaam 4.2.1Deconstructievanbotstructuren Wanneerjeaandecombinatievanarchitectuurenbotstructurendenkt,roeptditwellicht directplaatjesopvandegebouwenontworpendoorcalatrava.ditisookeenvande redenenwaaromikmijbengaanverdiepeninbiomimicry.ikbewonderdevormendiehij ontwikkelddoornaarbotstructurentekijken.toenikhierovernadachtleekhetmijeen bijzonderemeerwaardeomnietalleendeesthetische,maarookdeconstructievewaarde vandebotstructurentoetepassenindearchitectuur.hierbegoneenfascinatievoor constructiesuitdenatuur.voordithoofdstukhebikmijmetnameverdieptinhetmateriaal zelf. Materiaal:% Onzebottenmoetensterkzijnomdevitaledeleninonslichaamtebeschermen.Maar daarnaastzolichtmogelijkomonsniettebeperkeninonzebewegingen.eenskeletvaneen volwassenmanweegtongeveer10g.ondanksdathetzoeenlichtbouwwerkis,iseenbot tweemaalzodrukbestendigalsgranietenviermaalzogoedbestandtegenbuigenals beton. 13 Ditmateriaallijktmetdezeeigenschappendedroomvaniederearchitect. Hetgeheimvandezebijzondereigenschappenligtbinnenindebottenverborgenontdekte ProfClausMattheck.Bottenhebbeneenharde,compactebuitenlaag.Binnendeze buitenlaagligteenmatrix/netwerkvanhollecellenmetwandendiedunnerzijnalspapier. 14 Afbeelding:Botstructuur 13 Tsiaras,A,Dearchitectuurvanhetmenselijklichaam,WinklerPrins,01H02H08,pag VPRO,Datwillenwijook,VPRO,Bouwenalseenboom,01H08H07 WerkonderzoekStefanvanRavenhorst 8
10 Dezecellenzijnopgebouwduitcalcium(kalk)enlijmstof(vergelijkbaarmethetmateriaal vaneengum)wanneerjedekalkzouweglatenkrijgjeeenuiterstflexibelestaafdiegeen drukkrachtenkanopvangen.wanneerjedelijmstofweglaatkrijgjeeenkalkstaafdiegeen enkelebuigingopkanvangen. 15 Hetbotmoetnaastdezeeigenschappenlichtvangewicht zijnomdathetmeestalwordbewogen.omditprobleemoptelossenzijnereetcellen.deze cellenverwijderenonnodigmateriaalbinneninhetbot.iederevierkantemillimeterbinnen hetbotwordgescandofhetbijdraagtaandeconstructie.decellendienietsdoenworden weekenerontstaanholtes.hetmateriaaldatvoorheenindezeholteszatdroegdusnietbij aandeconstructieenisonnodig.watoverblijftiseenfijnnetwerkvanlangestaafjesvoorde draagkrachtenkortestaafjesomknikkentevoorkomen. Constructie:% Hetismeerdanalleeneenmooimateriaal.Hetskeletisinzijngeheeleenstukje architectuur.hetiseenperfectesamenstellingvankracht,spanningendruklijnen.hetdoet mijdenkenaan theneedletower dieikooithebgezienindetuinvanhetkrollermüller museum.eenkunstwerkvandeamerikaansebeeldhouwerennethsnelson.hierbijspeelt hijmetdedrukentrekkrachtenomhetgeheelinevenwichthouden.hetiseenbouwwerk vanstalenbuizenwaarbijdetrekkrachtenzijnvervangendekabels.hetgeheellijkteigenlijk niettekunnenblijvenstaanendoorhettoepassenvandezetechnieklevertdateen behoorlijkegewichtreductieop. Afbeelding:Needletower 15 DiscoveryChannel,Howstuffworks,Bonestrengh WerkonderzoekStefanvanRavenhorst 9
11 Dooreenvergelijkbareopbouwvanhetskelet,kandezealdekrachtendiewijerop uitoefenenverdragen.hetskeletiseenflexibelbouwwerk.hetdraaitomzijncentraleas(de ruggengraat)eniederdeelvanderuggengraatisontworpenvooreenbepaalddoel.de bovenstewervelssteunenhethoofdendenek.dezezijnplatteralsderest.dewervels achterdeborstverankerenderibbenkast.deonderstewervelszijnbreed,zwaarensterk. Dezewervelszijnspeciaalomgewichttedragenenhetheleconstructiestabiliteiten evenwichttegeven.dezecentraleasdraaitenbuigtenisverbondenmetdearmenen benen.dezezijnvervolgensweeromdezelfdemanieropgebouwd.eenlangbot,twee kortereeneenstelselvannogkleinerebotjes.wezijnerachtergekomendathetdicht opeengepaktemengselvaneiwittenenmineraleneenbeterbouwmateriaalisalslegeringen encomposieten.maardewaregenialiteitisdathetmateriaalleeft.ditbetekenddathet materiaalvoortdurendwordtafgebrokenenopgebouwd.terwijlhetlichaamgroeit,pasthet deverhoudingenaan.alshetbotbreekt,repareerthetzichzelf. 16 Dezelaatsteeigenschappenzullenwijalsarchitectenbinnendearchitectuurwellichtalseen utopiebeschouwen.in2005iserechterdoorvijfuniversiteiteneneenaantalbedrijveneen onderzoeksprogrammaopgestart.ditprogrammarichtzichopdeontwikkelingvan materialendieeenzelfherstellendvermogenhebben.hoewelermeerlandenzijndie onderzoekdoennaardezeeigenschappeninmaterialen,isnederlandhetenigelandter wereldwaarlangzamerhandalseersteconcreteresultatennaarvorenkomen. 17 Enkele ontwikkeldematerialenzijnzekerinteressantvoorarchitecten.zoheefthenkjonkersvan deuniversiteitdelfteenzelfhelendbetonontwikkeld.inhetbetonlevenbacteriëndie kalksteenproducerenwaarmeescheurtjesdieinhetbetonzijnontstaan,wordengedicht Tsiaras,A,Dearchitectuurvanhetmenselijklichaam,WinklerPrins,01H02H08,pag.78H producerende%bacteriën,%2013 WerkonderzoekStefanvanRavenhorst 10
12 4.2.2Deconstructievandehuid Steldatwedehuiddiehetmenselijklichaamomhuldgaanzienalsdehuidvaneengebouw. Deovereenkomstisalsneltezien.Dehuidomgeefthetlichaamalseenbeschermend omhulselengrensthetafvandeomgeving.totzoverheeftheteigenlijkdezelfdefuncties alsdehuidvaneengebouw.demenselijkehuidgaatechterveelverderdanalleendat.in vergelijkingmetderestvanonzeorganenheeftdehuidbijzonderveeltakenteverrichten binnenenbuitenhetmenselijklichaam.dehuidbeschermdonstegenbeschadigen, handhaaftdetemperatuur,neemtaanrakingwaarenproduceertvitamined.daarnaast beschermthetonstegenzonlicht,bacteriënenhetbinnendringenenkwijtrakenvanwater. Datiszomaareengreepinhettakenpakketvandehuid.Deeersteideeënmetbetrekking toteengebouwgaanalsneldoormijnhoofdwanneerikditlees. Hetiseenperfectontwikkeld gebouw.plastischgesprokenisdehuideigenlijknietmeer alseenlaporganischmateriaalmetgroeven,klierenenhaarzakjes.maardetweevierkante meterhuiddiewijongeveerbezittenisbijzonderingenieus.dehuidreguleertop verschillendemanierendetemperatuurinhetlichaam.hetiseenademendebuitenkant waarfrisseluchtinenuitkan.wanneerhetbinnentewarmgaatwordenscheidende zweetklierenwateruitopdeoppervlaktevandehuid.hetwaterverdamptenonttrektop dezemanierwarmtevanhetlichaam.eenvierkantecentimeterhuidbevatongeveer110 zweetklierenen3.300sensorenvoorwarmte,drukenpijn.oponshoofdbeschermen ongeveer harenbeschermendebovenkantvanonslichaamtegendirecte zonnestraling.dezeharenwordengevormdindehaarzakjesvandehuid. Indezehaarzakjesiseenconstantedelingvancellen.Decellendieoverzijnwordennaar buitengeduwdenvormendeharen.dezeharenzijnzostevigverankerdinhet hoofdoppervlakdateenvlechthetgewichtvaneenterreinwagenkandragen. 19 Dehuidisflexibelenbestaatuittweelagen.Debovenstelaagiseenbuigzaamdunen doorschijnendvliesvandodecellen.denkdaarbijaandehuidvaneenblaar.de onderliggendearchitectuurvandehuidiseenvlechtwerkvanelastischevezelswaarinalde functieszijnondergebracht.dehuidpastzichcontinueaanopbewegingeninvloedenvan buitenaf.dehuidisinstaatzichzelftereparerenwanneerereenscheurofbarstontstaatin deoppervlakte.dehuidcellenzijnmetelkaarverbondenviacelbruggetjes.debruggetjes diegebruiktwordenomnieuwehuidcellentetransporterendaarwaarnodig.degevaarlijke stoffenkunnengeengebruikmakenvandezebruggetjes.ondanksdatdehuidporeusis,is debuitenstelaaghuidzodichtdathetmicroorganismenbuitenweettehouden.hierdoor blijvenzebuitenonslichaam.ditbetekenddatdehuideenimmuunorgaanis Tsiaras,A,Dearchitectuurvanhetmenselijklichaam,WinklerPrins,01H02H08,pag.13H 23 WerkonderzoekStefanvanRavenhorst 11
13 Afbeelding:huid Hetlichaamreageertopprikkelsvanbuitenaf.Doormiddelvanblozen,verblekenof opzettenvanharenwerkthetalseencommunicatieforgaan.hetiseengrotesensordieop dewaargenomeninformatiereageert. Jekuntjevoorstellenwanneerwijalleenaldezeeigenschappenkunnennabootseninhet functionerenvandehuidvanarchitectuur,wijeenrevolutieingangzetten.architectuurdie reageertopzijnomgeving.datereenwisselwerkingplaatsvindttussenkunstmatigeen natuurlijkeomgeving.eengebouwdatzelfdetemperatuurreguleertofzijninwoners beschermttegenvirussen. WijalsmensenzijndankzijdeeerdergenoemdeNanotechnologiesteedsbeterinstaatom ookdehuidnatebootsenopeenzelfdeschaalalsdenatuur.enkelemaandengeleden presenteerdenwetenschappersuitcaliforniëeenmateriaaldatgevoeligisvooraanrakingen zichzelfherstelt.dezeeigenschappenzijnvanzelfsprekendvooronzehuid,maarzekwamen nieteerdervoorinkunstmatigematerialen.wanneerjeditplasticdoormiddensnijdten weertegenelkaaraandrukthersteldhetmateriaalzichvoor75%inenkeleseconden.naeen halfuurishetweernagenoegalsvanouds.daarnaastishetmateriaalooknadebreukdoor zijngoedegeleidinggevoeliggenoegomeenhanddrukoptemerken.21eensoortgelijkehuid vooronzegebouwenlijkthiermeesteedsmeerinzichttekomen. 21http:// huid %herstelt%zichzelf,%12l11l12% WerkonderzoekStefanvanRavenhorst 12
14 4.3Doordierengebouwdeconstructies Bijsommigenatuurlijkeconstructiesishetnogsteedsenraadselhoezijinstaatzijneen bepaaldmateriaaltemakenmeteigenschappendieonzewetenschapdoetduizelen. Deglassponsiseengoedvoorbeeldvaneendergelijkgeavanceerdontwerp.Hetiseendier datleeftopgrotedieptevandezeebodem.hetdierheeftgeenorganenofbrein.dr.joanna Aizenbergonderzoektditdieralenkelejarenenkwamtoteenaantalbijzondere ontdekkingenoverditdier. Materiaal:% Hetdierbouwteengedetailleerdskeletvanglasgevormduitkiezelvandezeebodem.Het interessantehieraanisallereerstdatweoverzuiverglasspreken,maarditglastotaalandere eigenschappenheeftalsdatwijgewendzijn. 22 TentweedeMakenwijglasdoorhette verhittentot1000 C.Ditdierisinstaatglastemakenbijzoeenlagetemperatuuropde zeebodem. Afbeelding:glasspons % % % Constructie:% Deconstructiebestaatuiteengaaswerkvanhorizontaleenverticalelijnendatisterugte brengennaaréénbouwelement.dezedradenmakenkruisvormendieondereenlichtehoek metelkaarverbonden.zoontstaatereenlichtedraaiingindecompleteconstructie.het geheelvormteencilinderdieloodrechtopdezeebodemstaat.demechanische eigenschappenvanditbouwwerkwerdendoordr.peterfratzlonderzocht.hijontdektedat alswijeenstructuurzoudenwillenbedenkenmetmaximalesterkteenzominmogelijk materiaal,dithetresultaatzoumoetenzijn.deruitvormendieontstaaninhetbouwwerk vandeglassponszijnomenomversterktmeteendiagonaal.jezouzeggenhoemeer 22 Allan,A,Bulletprooffeathers,Libero,2011,pag.40H41 WerkonderzoekStefanvanRavenhorst 13
15 diagonalen,hoestevigerhetgeheelzoumoetenzijn.fritzlontdekteechterdatwanneerje ermeerzoutoevoegen,deconstructiedaarnietstevigervanwerd.iedertoevoegingisin eensoortgelijkeconstructieduseenverspillingvanmateriaal. Deconstructievandeglassponsisechternogingenieuzer.Wanneerjedevoorhetoog simpeledradenondereenmicroscoopbekijkt,blijkendezetebestaanuiteenbundelglazen draden.iederebundelisgelijmdmetglasenomwikkeldmetlagenglas.ditiseigenlijkwat wijdoenmetgewapendbeton,alleendanmeteenmeerderematerialen.dezemaniervan bouwenleverteenglassoortopdiebuigzaamenbijnaonbreekbaaris. 23 Afbeelding:glasdraadvanglasspons Toepassingen:% Totdusverhebbenonderzoekersdesleuteltotbovenstaandemysteriesnognietontrafeld. WatwijwelvandeglassponshebbengeleerdishetmakenvandeBiocilicalichtgeleiderin glasvezel.watdewetenschappersontdektewarenkleineoptischelenzenaandevoetvan despons.dezezijnbedoeldomlichtoptenemen.opdezeebodemisechtergeenzonlicht. Deglassponskrijgtlichtvanbioluminescenteorganismen.Ditzijnbacteriëndielicht produceren.ditlichtkomtviadezelenzenindeglazendradenterechtenresulteertineen verlichtbouwwerkindedieptevandeoceaan.hetontwerpvandezebiocilicawordvandaag dedaggebruiktindevezeloptischetelecommunicatiealsbekledingvandekernvan glasvezel. 24 OokworderopditmomentinDuitslanddoorDr.MarkusMilwich geëxperimenteerdmetdeconstructievandeglassponsvooreenprototypevooreen kunstmatigeslokdarm. 25 Dezeconstructiezouookvoordearchitectuurbijzonderenieuwe manierenvanbouwenkunnenvoortbrengen. 23 VPRO,Datwillenwijook,Bouwenalseenspons,12H09H Allan,R,Bulletprooffeathers,Libero,2011,pag.40H41 25 VPRO,Datwillenwijook,Bouwenalseenspons,12H09H2007 WerkonderzoekStefanvanRavenhorst 14
16 5.0Structuur Indithoofdstukwilhierkortingaanopenkelemaatstructurendieweterugvindeninde natuur.dezewordenaljarengebruiktwordenomverhoudingentebepaleninarchitectuur. Architectenbaserenhunideeënoverschoonheidvooreengrootdeelopdenatuur.de compositieenmaatverhoudingeningevelsengebouwenzijnookvaakgebaseerdopwetten enmaateenhedenuitdenatuur.sommigenzijnnietechtteberekenen,zezijnalshetware ingebakkeninjegevoel.dezeverhoudingenzijnweluitvoerigbeschrevenomeenverklaring tegevenindevormvanwiskundigeformules.ikzelfgeloofnietzozeerinverklaringdoor middelvanwiskundigeformules.welgeloofikinhetideedatverhoudingenvannature prettigaankunnenvoelen.hieronderzalikerenkelebeschrijven. 5.1Guldensnede MijngedachtenwarenletterlijktoenikvoorheteersthoordevandeguldensnedeEenmooi idee,maardatwerktalleentheoretisch.mijnnieuwsgierigheidwastochgewekt. ortsamengevatisdeguldensnedeeenberekeninguitdeklassiekeoudheidvoorde verhoudingtussentweematenbinneneenobject.ditnoemtmendegoddelijkeverhouding omdatdezeoveralindenatuurterugtevindenis.dieverhoudingiszodathetkleinstedeel zichverhoudttothetgrootstedeelalshetgrootstedeeltothetgeheel.breedte:lengte= lengte:(lengte+breedte). 26 Ditzieterallemaalingewikkelduit.Eigenlijktekenjegewoon eenlijn(aeb)diejedoormiddendeelt.deenezijde(x)1,618keerzolangisalsdeandere zijde(1). 27 Ikschrijfditnietzozeeromuitteleggenhoehetexacttheoretischwerkt,maar omtevertellenoverdetoepassingeneventuelewerking.omdituittevindenhebikde berekeningonderzochtdoorhettoetepassenopeenontwerpvooreenwandkast.toenik deguldensnedeindepraktijktoepaste,merkteikdatdezeverhoudingenwerkelijkwerkten. Hetisvoormijnietnodigomuittezoekenhoehetexactwerk.Wanneerjewerktvolgensde verhoudingenvandezerekenmethode,levertditalsvanzelfeenprettigaanvoelende verhoudingopbinnenhetontwerp.ookditisnaarmijninzieneenvormvanbiomimicry. Dezemaatverhoudingisimmersrechtstreeksafgeleidvandenatuur Haak,A.J.H,Demenselijkemaat,DelftUniversityPress,2005,pag.2223 WerkonderzoekStefanvanRavenhorst 15
17 5.2Hetplastischgetal Je%kunt%pas%zien%hoe%groot%iets%is,%als%je%het%ziet%in%verhouding%tot%iets%anders." 28 %Hoe verhoudenwijonstotderuimteomonsheen.ditisietswaarwijnietechtbijnadenken wanneerwijineenruimtestaan.hetiseentenslottegevoel.domhansvanderlaanheeft ditgevoelproberentevangenineengetal.hetplastischgetalleertonswelkeverschillenin groottewijalsbelangrijkervaren.voormijishetwellichteenverhoudingsgetaldieikkan gebruikenomeencompositievanonderlingeruimtesenvolumestemaken.% Inhetvoorgaandehoofdstukhebjegelezendatdeguldensnedeuitgaatvantweedimensies. Nurekenenweechtermetvolumesdieeenderdedimensiehebben.DomHansvanderLaan steltdatvolumesdienietmeerdan1/25evanelkaarverschillenvoorhetoogbijelkaar horen. 29 Zeteenserievolumesmetditonderlingeverschilachterelkaarvankleinnaargroot. Dezevolumeshebbeneenonderlingverschilingroottevan1/25.Ditverschilhebbende volumesindehoogte,diepteenbreedte.zoontstaatereenlangereeksvanvolumes. Vervolgensonderverdelenwedezelangereeksingroepen.Deonderverdelingingroepen kunjevergelijkenmetoctavenopdepiano.eenaantalvolumesbinnendereekshorenbij elkaar.neemvervolgenselkeerstevolumevanelkeserieenzetdezenaastelkaar.deze hebbeneenonderlingeverhoudingvan1, ditverhoudingstelselishetplastische getal. 30 Hetzijndeverhoudingendiedemensherkentalsvolmaakt,omdatdezematen terugtevindenzijnindenatuur. Afbeelding:Serievantypeingrootte Wanneerwijtweewandenneerzettenontstaatdaareenruimtetussen.Zolangdewanden dichtbijelkaarstaanervaarjedezeruimte.hoeverderdezewandenvanelkaarafgezet worden,hoemeerhetopzichstaandewandengaanworden.uiteindelijkgaathetgevoel tussendemurentestaanverloren.dekunstisomaandehandvanhetplastischgetalmet dezeverhoudingentespelenenzodejuisteverhoudingentelatenontstaan. 28 Laan,D.Hvander, 29 Atelier%Willem%Noyons,%De%Bosche%school,%Vimeo% 30 WerkonderzoekStefanvanRavenhorst 16
18 6.0Denabeschouwing Zoalsikindeinleidingschreefzagikoptegenhetschrijvenvanditwerkonderzoek. Naderhandkijkikterugopeenleerzameperiodewaarinikmijhebkunnenverdiepenin debiomimicry.ikhadmijvoorgenomenomalleenonderzoektedoennaardedingendie mijwerkelijkinteresseerde.nukanikzeggendathetgeengroteopgaveisjete verdiepenineenonderwerp,alsjeinteresseermaarligt. Mededoormijnonderzoekhebikgezienhoeformidabeldevormgevingvandenatuurin elkaarzit.hetonderzoekheeftmijvanbegintotheteindegeboeid.ikkanmijzekeriets voorstellenvandeuitspraakdatervooriederprobleemindearchitectuur,eenoplossingte vindenisindenatuur.ikhebinhetkleineaantalonderwerpendieikhebonderzochtveel nieuwedingengezien.wellichtzalikdezeindetoekomstdanookkunnentoepasseninhet werkveld. Dehoofdvraagdietengrondslagligtaanditonderzoek.unnenconstructiesuitde natuur,toegepastwordenindearchitectuur?naditeersteonderzoekdenkikdatdit zekerhetgevalis.tochkanikdezevraagnogniethelemaalbeantwoorden.ditheefter allesmeetemakendatiknunogindevoorfasevanhetontwerpstavanmijnproject opdracht.zodoendehebiknognietkunnenzoekennaareengoedemaniervoorhet inzettenvanbiomimicrybinnenmijnontwerp.hetdagboekvanmijnwerkonderzoek zalineenlaterstadiumtoegevoegdwordenaanditonderzoek.ditzaldanookdefinitief antwoordgaangevenopdezevraag. WerkonderzoekStefanvanRavenhorst 17
19 WerkonderzoekStefanvanRavenhorst Bronnenlijst Literatuur: Allen,%R,%Bulletproof%feathers,%Libero.%2011% Benyus,%J.M,%Biomimicry%Innovation%inspired%by%nature,%Harper%Collins,%2002 Haak,A.J.H,Demenselijkemaat,DelftUniversityPress,2005% Pawlyn,%M,%Biomimicry%in%Architecture,%NBS,%July%2011% SchumerLHuurman,%A.E,%Biologie%als%ontwerp%en%innovatietool,%Saxion%%%% kenniscentrum%design%en%technologie,%2012% Tsiaras,%A,%De%architectuur%van%het%menselijk%lichaam,%Winkler%Prins,%01L02L08% Publicaties: Badarnar,%L,%BioLmimic%to%realize,%The%architecture%annual,%Delft%university,%Annual% 2007L2008% Bussink,%M,%Biomimicry%technieken%uit%de%natuur,%milieudefensie%magazine,%01L06L 09% Junte,%J,%Bioloog%aan%de%ontwerptafel,%Volkskrant,%26L02L10% anter,%m%de,%voorbeelden%uit%de%natuur%helpen%bij%ontwikkeling%nieuwe% materialen,%ennislink,%17l11l05% limaat%interactieve%architectuur,%menselijke%huid%als%paradigma,%ia,%26l03l10% Ooms,%P.A,%Biomimicry%in%de%gebouwde%omgeving,%Hogeschool%Utrecht,%09L05L12% Pawlyn,%M,%Lessons%of%design%learned%from%nature,%the%economist,%09L11L11% Website: huid %herstelt%zichzelf,%12l11l12% producerende%bacteriën,%2013% Video: Asknature,%Asknature%nuggets,%Vimeo%9%delige%serie,%01L03L12/01L08L12% Atelier%Willem%Noyons,%De%Bosche%school,%Vimeo% Benyus,%J.M,%%Biomimicry%in%action,%TED,%01L08L09% Earthsky,%What%is%Biomimicry,%Janine%M.%Benyus,%04L10L11% Lazarus,%M.A,%Bringing%Biomimicry%into%the%Built%Environment,%Washington% University%in%St.%Louis,%01L10L11% VPRO,%Dat%willen%wij%ook,%VPRO,%8%delige%serie,%30L05L07/18L10L07% VPRO/NTR,%Onsterfelijkheid%door%Nano%techniek,%Labirint,%09L10L10%
20 WerkonderzoekStefanvanRavenhorst 19 Datum: 15maart,2013 Naam: StefanvanRavenhorst Studentnr: Opleiding: InterieurArchitectuur Onderwijsinstelling: Hogeschoolvoordeunsten Onderzoekbegeleider: PaulaMolenaar
21 Stefan van Ravenhorst Interior Architecture 4X
c l e u r e n _ m e r k e n RUIMTELIJKE PLANNING EN ARCHITECTUUR
c l e u r e n _ m e r k e n RUIMTELIJKE PLANNING EN ARCHITECTUUR - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -
Nadere informatie2.5 Regelmatige veelhoeken
Regelmatige veelhoeken 81 2.5 Regelmatige veelhoeken Een regelmatige veelhoek is een figuur met zijden die allemaal even lang en hoekendieallemaalevengrootzijn. Wezijneraleenpaartegengekomen: de regelmatige
Nadere informatieRotterdamse Academie van Bouwkunst. Pre-master Architectuur & Techniek. Informatiebrochure
Rotterdamse Academie van Bouwkunst Pre-master Architectuur & Techniek Informatiebrochure De pre-master Architectuur & Techniek brengt binnen een half jaar je technische kennis op peil: de kennis op constructief
Nadere informatieConstructies BZL Taak
Constructies BZL Taak Nathan Lorent Constructies 1F Inhoudstafel Inleiding Wat is een bouwknoop Bespreking bouwknoop 1 o Funderingsaansluiting vloer op volle grond o Link met bron Bespreking bouwknoop
Nadere informatieWijziging SBR richtlijn A
Wijziging SBR richtlijn A Visiebijeenkomst 20 november 2012 Arnold Koopman (TNO) Carel Ostendorf (CHRI) www.chri.nl Knelpunt 1 Verhoging / verlaging grenswaarden in combinatie met categoriale indeling
Nadere informatieHerbestemming in het onderwijs
Herbestemming in het onderwijs Overzicht opleidingen e s- f een sch 'Logo omgeving derden' op witte achtergrond 'Logo omgeving derden' op gekleurde of fotografisch achtergrond r oed alleen Uitzondering;
Nadere informatieConstructief herstel van balkons en galerijen
Inhoud presentatie Relatie Freyssinet en renovatie van balkons en galerijen Oplossingsrichtingen Actief versterken met voorspantechnieken (focus) - voorspannen met staven - voorspannen met strengen Constructief
Nadere informatieOfficiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814.
STAATSCOURANT Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. Nr. 12110 22 juni 2012 Regeling van 19 juni 2012, nr. 2012-0000333818, de Ministers van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties
Nadere informatieHelderOntwerpWerk. home contact HOW interieur licht meubel tuin made by HOW
telefoon: 0620391264 I email: info@helderontwerpwerk.nl I adres: Middelstegracht 87M 2312 TT Leiden f P Interieur-, -, - en productontwerp is HelderOntwerpWerk. Wij ontwerpen voor bedrijven, instellingen,
Nadere informatieRE-BOOK IT Re-use knowledge 011/ (enkel bereikbaar tijdens de openingsuren)
RE-BOOK IT Re-use knowledge Eco- and euro friendly second-hand student books Agoralaan Gebouw D Kantoor B111 3590 Diepenbeek Hoofdgebouw Universiteit Hasselt Campus Diepenbeek info@rebookit.be 011/26 87
Nadere informatieDe bouw van kathedralen
De bouw van kathedralen Van ongeveer 1050 tot 1400 was er een explosie in de bouw van kathedralen. De kathedraal van Amiëns is gebouwd van 1220 tot 1280. Men heeft er dus 60 jaar over gedaan. Niet verwonderlijk
Nadere informatieDeDigitaleSnelweg:DoorgaandeRoutenaarInzichten LezinginHotelDeFilosoof,3april1997 Wijsheid? EenKeerpuntindeGeschiedenis? JanvanEijck twintigregelsergensachterin([4],blz.206).ditkeerpuntindegeschiedenisvanstaden
Nadere informatieICT in het onderwijs / ICT-innovaties in de zorg in het onderwijs
ICT in het onderwijs / ICT-innovaties in de zorg in het onderwijs Doel van deze bijeenkomst Belang van ICT in het onderwijs en van het integreren van ICT-innovaties in de zorg in het onderwijs duidelijk
Nadere informatieLaboratorium voor Brandveiligheid
Laboratorium voor Brandveiligheid Samenvatting onderzoek brandwerendheid: FP Acrylic Sealant tussen steen en steen en tussen gips en gips In opdracht van Den Braven zijn vier onderzoeken verricht naar
Nadere informatieRenovatie balkons. Molukkenstraat , Nijmegen
Renovatie balkons Molukkenstraat 60-146, Nijmegen 02-04-2012 0Molukkenstraat Nijmegen april 2012 Molukkenstraat Nijmegen april 2012 Partijen Opdrachtgever: VvE Molukkenstraat 60-146, Nijmegen Aannemer:
Nadere informatieConstructie als dienaar van dynamiek
beton in beeld Congrescentrum MICX met een onderdanige maar vernuftig gemaakte draagstructuur Constructie als dienaar van dynamiek De typische complexe en dynamische Libeskind-vormentaal van het nieuwe
Nadere informatieBIBLIOTECA NACIONAL ARUBA. Monumenten op Aruba
BIBLIOTECA NACIONAL ARUBA Monumenten op Aruba 1 Wat is een monument en wanneer wordt een gebouw een monument? Een monument is een onroerend goed, bijvoorbeeld een oud gebouw, dat belangrijk is door de
Nadere informatieAfstudeerprijs
Inleiding Binnen de Academie voor Architectuur, Bouwkunde & Civiele Techniek reiken we elk jaar de afstudeerprijs uit voor het beste afstudeerverslag. Wij zijn trots op alle studenten die afstuderen en
Nadere informatieIsolatie. Technische achtergrond 5 november Wouter van den Acker PKW
Isolatie Technische achtergrond 5 november 2016 Wouter van den Acker PKW Over PKW Energie en duurzaamheid Architectuur en ontwerp Tekeningmanagement Vastgoedmanagement Projectmanagement Kantoor Delft Inhoud
Nadere informatieOnderwerpen in 2012. Wie zijn wij
Uitgave Vereniging voor Podiumtechnologie Mediakit 2012 Wie zijn wij Zichtlijnen is het vakblad voor iedereen die op en rond het podium werkt op het gebied van techniek, productie, ontwerp, management
Nadere informatieHOUTSKELET BOUW ONTWERPVRIJHEID
HOUTSKELET BOUW ONTWERPVRIJHEID 2 4 3 1 5 6 TECHNISCHE VOORDELEN dr. ir. Kurt De Proft, houtskeletbouwspecialist bij het Technisch Centrum der Houtnijverheid: Houtskeletbouw wordt gekenmerkt door een grote
Nadere informatieMaster in de interieurarchitectuur
Master in de interieurarchitectuur WAT JE ZEKER MOET WETEN? DIPLOMA master in de interieurarchitectuur master of Interior Architecture (Engelstalige masteropleiding) STUDIEDUUR 1 jaar dagonderwijs = 60
Nadere informatieCompetentie: Leergebied: Zuid Nederland. Constructies
Techniekkit: Domein: Competentie: Leergebied: Zuid Nederland Constructies Ontwerpen Natuur In Nederland vind je verschillende natuurgebieden. Een voorbeeld van een natuurgebied is De Biesbosch. Het gebied
Nadere informatieDe indeling van de sector Taal & Cultuur
De indeling van de sector Taal & Cultuur Elke sector is opgedeeld in vijf tot acht subsectoren. Deze sector is ingedeeld in zeven subsectoren: 1 Kunst 2 Talen 3 Filosofie en ethiek 4 Religie 5 Geschiedenis
Nadere informatieOntwerpcase diepwand en schematisering van betonnen elementen in EEM. 26 februari 2019 POV MACRO STABILITEIT
en schematisering van betonnen elementen in EEM 26 februari 2019 Onderwerpen Mogelijkheden modelleren beton in Plaxis Opzet berekening case diepwand Vervormingen toets op maat Conclusie Gedrag beton vs
Nadere informatiehéöéäëåéçéå=~äë=ãééíâìåçáöé=éä~~íëéå=ãéí=`~äêá= = hçéå=píìäéåë= = = = = = = =
héöéäëåéçéå~äëãééíâìåçáöééä~~íëéåãéí`~äêá hçéåpíìäéåë De algemene vergelijking van een kegelsnede is van de vorm : 2 2 ax by 2cxy 2dx 2ey f 0 met a, b, c, d, e, f + + + + +. Indien je vijf punten van een
Nadere informatieResponsief leiderschap in AOC
Responsief leiderschap in AOC NRO startbijeenkomst projecten in het groene onderwijs Truda Kruijer Rick van Dam Femke Geijsel Manon Tom Ruijters van Oeffelt Manon Ruijters Freerk Wortelboer Wageningen
Nadere informatie03 Ontwerp 06 Maatvoering van rollagen en strekken door: ir J.A. Kooren, arch. bna
03 Ontwerp 06 Maatvoering van rollagen en strekken door: ir J.A. Kooren, arch. bna Doel Doel van deze informatie is aan te geven welke uitgangspunten worden gehanteerd bij de maatvoering van gemetselde
Nadere informatieTEKENEN IN PERSPECTIEF P.W.H. Lemmens, november 2002, revisie maart 2005
TEKENEN IN PERSPECTIEF P.W.H. Lemmens, november 2002, revisie maart 2005 We stellen ons voor dat we een tekening maken van wat we zien door de ruimte (3- dimensionaal) af te beelden op een plat vlak (het
Nadere informatieCUR Civieltechnisch Centrum Uitvoering Research en Regelgeving
CUR Civieltechnisch Centrum Uitvoering Research en Regelgeving rapport 96-9 Kunststof wapeningselementen in beton Preadvies Postbus 420" 2800 AK Gouda CU Telefoon 0182-539600 96-9 KUNSTSTOF WAPENlNCiSELEMENTEN
Nadere informatieVersterking van LOB in de doorlopende leerlijn vmbo-mbo
Stimuleringsproject LOB in het mbo Versterking van LOB in de doorlopende leerlijn vmbo-mbo De actoren in een doorlopende leerlijn LOB LOB in de doorlopende leerlijn vmbo-mbo gaat onder andere over het
Nadere informatieFlexibel ontwerpen, brandveiligheid en duurzaamheid. Ronald Oldengarm adviseur brandveiligheid
Flexibel ontwerpen, brandveiligheid en duurzaamheid Ronald Oldengarm adviseur brandveiligheid Inleiding Gebouw dat niet kan (af)branden zou in de basis duurzaam moeten zijn 2 Inleiding In welke mate is
Nadere informatieVerantwoording Reader en opzet cursus. FysioFase
Verantwoording Reader en opzet cursus FysioFase Cursus jaar 2007-2008 Beroepsopdracht van Marc Altyzer & Opleiding fysiotherapie Hogeschool van Amsterdam Inhoud...3...4 Algemene toestand...4 Lokale stoornissen...4
Nadere informatieBeton Bewust Keurmerk Beton What s in it for me?
Beton Bewust Keurmerk Beton What s in it for me? Het keurmerk voor beton Ron Peters, directeur VOBN. Stelling: Bouwen met beton is duurzaam bouwen. Eens of Oneens? Inhoud Beton is duurzaam. Keurmerk Beton
Nadere informatieOnderwerpen in 2015. Wie zijn wij
UITGAVE VERENIGING VOOR PODIUMTECHNOLOGIE MEDIAKIT 2015 Wie zijn wij Zichtlijnen is het vakblad voor iedereen die op en rond het podium werkt op het gebied van techniek, productie, ontwerp, management
Nadere informatieBOUWEN VAN 2 AUDITORIA OP 'CAMPUS VESALIUS' VOOR HOGENT TE GENT NAAR EEN ONTWERP VAN MARC KOEHLER ARCHITECTS (MKA) UIT AMSTERDAM
BOUWEN VAN 2 AUDITORIA OP 'CAMPUS VESALIUS' VOOR HOGENT TE GENT NAAR EEN ONTWERP VAN MARC KOEHLER ARCHITECTS (MKA) UIT AMSTERDAM CATEGORIEËN verbouwing interieur nieuwbouw TYPE Spelen FASE Gerealiseerd
Nadere informatieAlgemeen: door het toepassen van gevelisolatie is dan ook veel energie te besparen.
Gevelisolatie Dit verhaal bevat: een korte beschrijving van een aantal voor gevelisolatie belangrijke bouwfysische principes. een uitleg over de berekening van de warmteweerstand uitleg diverse soorten
Nadere informatieVersie Maart Legakker beschoeiing
Legakker beschoeiing De meeste legakkers in de Vinkeveense Plassen blijven niet vanzelf boven water. De legakkers hebben een steile oever, op de meeste plaatsen is direct naast de legakkers een diepte
Nadere informatieOp zoek naar de werkelijke of voldoende sterkte!?
TU-Delft - Betonconstructies Op zoek naar de werkelijke of voldoende sterkte!? Dick Hordijk 1 Onze bruggen komen op leeftijd en belasting is hoger dan bij het ontwerp Wat nu? 2 3 4 5 Wat te doen als de
Nadere informatieProjectplan afstudeeronderzoek innovatief remmingwerk (vertrouwelijk)
Innovatief Ontwerpen en Onderhouden Projectplan afstudeeronderzoek innovatief remmingwerk (vertrouwelijk) Dit projectplan geeft het kader, de organisatie en planning weer van het afstudeeronderzoek als
Nadere informatievibers vibers Change the script.
bio beton vibers is een nieuw materiaal. Gemaakt van Olifantsgras dat groeit op Hollandse bodem. vibers maakt met moderne technologie nieuwe producten die beter zijn voor het milieu: biobased plastic voor
Nadere informatieWiskundig valt er veel in de plooi
Wiskundig valt er veel in de plooi Philippe Cara Vrije Universiteit Brussel pcara@vub.ac.be Leuven, 13 mei 2009 1 / 54 ORIGAMI! ORIGAMI = kunst van het papiervouwen China, 1ste of 2de eeuw Japan 6de eeuw,
Nadere informatieMaster in de interieurarchitectuur
2017-2018 Master in de interieurarchitectuur WAT JE ZEKER MOET WETEN? DIPLOMA master in de interieurarchitectuur master of Interior Architecture (Engelstalige masteropleiding) STUDIEDUUR 1 jaar dagonderwijs
Nadere informatiebouwtechniek - bouw-breed - metselen - schilderen - timmeren - fijnhoutbewerken
Examen VMBO-GL 2018 gedurende 400 minuten CSPE GL bouwtechniek - bouw-breed - metselen - schilderen - timmeren - fijnhoutbewerken Bij dit examen horen bijlagen, een uitwerkbijlage en digitale bestanden.
Nadere informatiekinematisch en statisch (on) bepaaldheid Noodzakelijk aantal opleggingen, graad van statisch onbepaaldheid Hans Welleman 1
kinematisch en statisch (on) bepaaldheid Noodzakelijk aantal opleggingen, graad van statisch onbepaaldheid Hans Welleman 1 PLAATSVASTE STARRE LICHAMEN Rotatie Centrum Horizontale roloplegging Verticale
Nadere informatieE-Fiber Land van Cuijk
E-Fiber Land van Cuijk Glasvezel voor het Land van Cuijk Informatieavond Coöperatie LvCNET 12 december 2017 Gemeentehuis Cuijk Film (voorbeeld) E-Fiber E-Fiber ontwikkelt, realiseert en exploiteert open
Nadere informatieTE KOOP - KLOOSTER Verdistraat 87 - Oss. Vraagprijs: n.o.t.k. www.reliplan.nl 1
TE KOOP - KLOOSTER Verdistraat 87 - Oss Vraagprijs: n.o.t.k. www.reliplan.nl 1 2 Object Ligging - De locatie is gelegen aan de Verdistraat 87 Oss. Alle gebouwen een de Verdistraat hebben een sociaal/maatschappelijke
Nadere informatieHieronder volgen relevante gegevens van de enquête gevoerd door het Crowdfundingplatform CATARSE.ME begin 2014.
Hieronder volgen relevante gegevens van de enquête gevoerd door het Crowdfundingplatform CATARSE.ME begin 2014. Inhoud 1. Profiel deelnemend publiek 2. De enquête a. Donateurs: hun voorkeur om een project
Nadere informatieIr. René Hopstaken. Structural Fire Safety Engineering praktijkvoorbeeld
Ir. René Hopstaken Structural Fire Safety Engineering praktijkvoorbeeld Ontwerp Station Breda (Bouwbesluit) eisen brandveiligheid Aanpak FSE Conclusies Inhoud Alles in één gebouw: Trein, bus, fiets, auto
Nadere informatieWiskundig vouwen. Philippe Cara. Vrije Universiteit Brussel. Nationale Wiskunde Dagen. Noordwijkerhout, 28 januari / 61
Wiskundig vouwen Philippe Cara Vrije Universiteit Brussel pcara@vub.ac.be Nationale Wiskunde Dagen Noordwijkerhout, 28 januari 2011 1 / 61 ORIGAMI! ORIGAMI = kunst van het papiervouwen China, 1ste of 2de
Nadere informatieConstructief Ontwerpen met Materialen B 7P118 KOLOM- BEREKENING
KOLOM- BEREKENING We onderscheiden 3 soorten constructies: 1. Geschoorde constructies (pendelstaven) Com B 2. Schorende constructies (schijven, kernen) Beton 2 3. Ongeschoorde constructies (raamwerken
Nadere informatieDuurzaamheid. JSA / www.jsa-rotterdam.nl
Introductie JSA mooi gezond bron meerwaarde kloek Het begrip Duurzaamheid gaat in relatie tot architectuur natuurlijk over de energiebalans van het gebouw, of de toepassing van duurzaam geproduceerde materialen.
Nadere informatie8 Rapporten en publicaties
8 Rapporten en publicaties 8. Reactie bij brand Decision Commission 00//EC PV RUG 0 Reactie bij brand van gipsplaten met - plaatdikte 9, mm - gipskern 600 kg/m en klasse A - kartongewicht 0 g/m plaat Proeven
Nadere informatieInformatiebrochure Platte Knoop 10 1319 GR Almere. Vraagprijs: 387.000 k.k.
Informatiebrochure Platte Knoop 10 1319 GR Almere Vraagprijs: 387.000 k.k. algemene informatie foto s situatieoverzicht aanvullende informatie plattegrond Deze brochure is met zorg samengesteld uit de
Nadere informatieZOT VAN A. Binnenkijken in een realisatie van Bart De Beule INTERIEUR
INTERIEUR Binnenkijken in een realisatie van Bart De Beule Ambachtelijk wil hij zijn ontwerpen uitgevoerd zien, door echte stielmannen met oog voor detail. Artisanaal en authentiek werkt hij zelf het liefst,
Nadere informatieUitgave Publikatieburo. Faculteit Publicatiebureau der Bouwkunde Technische Universiteit Delft Type-/correctiewerk. Telefoon (015) 2784737
uit de hand Uitgave Publikatieburo Faculteit Publicatiebureau der Bouwkunde Technische Universiteit Delft Faculteit der Bouwkunde Type-/correctiewerk Technische Universiteit Delft Carla Berlageweg van
Nadere informatieSCHRUMPF SBI Bekistings-systeem
Uitgave 2008 Schrumpf bekistingssysteem type SBI Het SBI Bekistings-systeem wordt in overleg met u samengesteld om aan uw specifieke projecteisen te voldoen. SBI bekistingselementen worden als verloren
Nadere informatieMaster in de culturele studies. Faculteit Letteren
Master in de culturele studies Faculteit Letteren Ontwikkel je visie op cultuur Geef vorm aan een cultureel project of product Verwerf werkervaring in de culturele sector Waarom Leuven? De Leuvense master
Nadere informatiepoolhouses tuinhuizen carports afsluitingen garages terrassen
poolhouses tuinhuizen carports afsluitingen garages terrassen 06 08 12 poolhouses tuinhuizen carports 13 14 15 garages terrassen afsluitingen Niets kan tippen aan de charme en de uitstraling van natuurlijk
Nadere informatieCollectie gemeente Zwartewaterland - deelcollectie Genemuiden
Interieurinrichting gemeentehuis Genemuiden. Deze inventarisatie van het meubilair in het gemeentehuis van Genemuiden beperkt zich tot de interieuronderdelen die in 1968 door binnenhuisarchitect Dirk van
Nadere informatieopdrachtgever: Prorail datum:augustus 2012 fase: opgeleverd
opdrachtgever: Prorail datum:augustus 2012 fase: opgeleverd Prorail, de eigenaar van de NS, heeft IAA Architecten gevraagd om een ontwerp te maken voor de zuidzijde van het Centraal Station (CS) te Hengelo
Nadere informatieExamens mei/juni 2019 Grafisch Ontwerp / Graphic Design (master)
Examens mei/juni 2019 Grafisch Ontwerp / Graphic Design (master) Bekendmaking examenresultaten: De examenresultaten worden aan de studenten bekendgemaakt via https://ibamaflex.hogent.be op volgende momenten:
Nadere informatieBespreking twee constructiedetails: Bouwknopen
Kirsty Gerin HoGent: Faculteit Natuur en Techniek 2015-2016 1MAK B1 Docent: Gijsemans Dirk CONSTRUCTIES I WONINGBOUW: Bespreking twee constructiedetails: Bouwknopen Naar ontwerp en plannen van ARCHITECT:
Nadere informatieCabri-werkblad Pool en poollijn bij cirkels (vervolg)
Cabri-werkblad Pool en poollijn bij cirkels (vervolg) 1. Inleiding Dit werkblad is een vervolg op het Cabri-werkblad 'Pool en poollijn bij cirkels', waarin basiskennis omtrent de pooltheorie bij cirkels
Nadere informatieaparte klas Cambridge Engels onderzoeksvaardigheden Latijn en Grieks
2019 Gymnasium+ aparte klas Cambridge Engels Gymnasium+ is speciaal bedoeld voor de leerling die extra uitdaging wil en graag diep op onderwerpen ingaat. Naast de bekende vakken zijn er lessen in Grieks,
Nadere informatiePatria. Een vernieuwend inbreidingsproject in het centrum van Kortrijk.
Patria. Een vernieuwend inbreidingsproject in het centrum van Kortrijk. In 2015 werd de renovatie afgerond van de Patria. Een beschermd monument op de Grote Markt van Kortrijk. Het gebouwencomplex werd
Nadere informatieBeoordelingsformulier KET 13 (stage 3.2) versie januari 2017
Beoordelingsformulier KET 13 (stage 3.2) versie januari 2017 Voorwaarden voor het nakijken van het projectplan: De omvang van het plan is maximaal 4000 woorden. (excl. tabellen, figuren, bijlagen, literatuurlijst).
Nadere informatiePIMEX Fysieke belasting
PIMEX Fysieke belasting NVvA Symposium, 21 maart 07 Sessie 1H: Aanpak fysieke belasting Giel Beijer, arbeidshygiënist, ArboUnie Oss Janneke Mikkers Jolanda Willems Petra Beurskens 1 PICTURE MIX EXPOSURE
Nadere informatieToelichtingsnota Regionale kwaliteitskamer Solva, Veneco en Interwaas
Een initiatief van Met steun van Toelichtingsnota Regionale kwaliteitskamer Solva, Veneco en Interwaas Ruimtelijke vraagstukken en vergunningsdossiers draaien steeds vaker rond inbreiding en kernversterking.
Nadere informatiePresentatie rond het Kuipke Gent. afgevaardigd bestuurder Steyaert Heene N.V. Eeklo constructeur lid van het Aluminium Center Belgium
STEYAERT HEENE N.V. NV Presentatie rond het Kuipke Gent in het kader van de Aluminium Experience Day Voorstelling door Bruno Steyaertt afgevaardigd bestuurder Steyaert Heene N.V. Eeklo constructeur lid
Nadere informatieVraag Antwoord Scores. 1 maximumscore 2 De staplengte is 1600 : 2754 1 De staplengte is 0,580 meter, dit is 58 (cm) (of 0,58 meter) 1
Eindexamen wiskunde vmbo gl/tl 00 - I Beoordelingsmodel Stappenteller maximumscore De staplengte is 600 : 754 De staplengte is 0,580 meter, dit is 58 (cm) ( 0,58 meter) Als het antwoord in meters gegeven
Nadere informatieKeizer Karel V Singel PE Eindhoven Postbus KA Eindhoven T: odzob.nl
plan 1 : Boxtel datum : 7-10-2015 bouwplan : het herbouwen van villa "Zegenrode" bwt.nr. : VB2015089 GC15.01239 bouwadres : Heult 26 te Boxtel --- advies : Plan terug genomen beh. : 2 De adviesaanvraag
Nadere informatieMeldingsformulier waterkwantiteit: duiker
Meldingsformulier waterkwantiteit: duiker Het aanleggen, wijzigen of verwijderen van een duiker in een oppervlaktewaterlichaam dat in de legger is aangeduid als secundair moet tenminste 4 weken voor aanvang
Nadere informatie6.5. Praktische-opdracht door een scholier 6127 woorden 15 maart keer beoordeeld. Wiskunde B
Praktische-opdracht door een scholier 6127 woorden 15 maart 2006 6.5 108 keer beoordeeld Vak Wiskunde B Inleiding De term wiskunde is al eeuwen lang niet meer weg te denken uit ons leven. Wiskunde is de
Nadere informatieChecklist studentenwerving Centres of Expertise Centra voor Innovatief Vakmanschap. 3 december 2012
Checklist studentenwerving Centres of Expertise Centra voor Innovatief Vakmanschap 3 december 2012 Inleiding Sinds 2011 zijn vier Centres of Expertise en drie Centra voor Innovatief Vakmanschap actief.
Nadere informatieAlgemeen: door het toepassen van gevelisolatie is dan ook veel energie te besparen.
Gevelisolatie Dit verhaal bevat: een korte beschrijving van een aantal voor gevelisolatie belangrijke bouwfysische principes. een uitleg over de berekening van de warmteweerstand uitleg diverse soorten
Nadere informatieKaaspakhuis Gouda Loftwoningen
Kaaspakhuis Gouda Loftwoningen Transformatie van rijksmonument tot loftwoningen Iconic Awards 2018 Innovative Architecture election Nationale taalprijs 2018 nominatie opdrachtgever: White House Development
Nadere informatieTE KOOP - KLOOSTER Verdistraat 87 - Oss. Vraagprijs: n.o.t.k. www.reliplan.nl 1
TE KOOP - KLOOSTER Verdistraat 87 - Oss Vraagprijs: n.o.t.k. www.reliplan.nl 1 2 Object Ligging - De locatie is gelegen aan de Verdistraat 87 Oss. Alle gebouwen een de Verdistraat hebben een sociaal/maatschappelijke
Nadere informatieEvaluatie van het project Mantelluisteren academiejaar 2012-2013
Evaluatie van het project Mantelluisteren academiejaar 212-21 In academiejaar 212-21 namen 5 mantelzorgers en 5 studenten 1 ste bachelor verpleegkunde (Howest, Brugge) deel aan het project Mantelluisten.
Nadere informatieALICE BAKKER OPLEIDINGEN TENTOONSTELLINGEN HAAGSE KUNSTENAARS. haagsekunstenaars.nl is een initiatief van Stroom Den Haag
haagsekunstenaars.nl is een initiatief van Stroom Den Haag ALICE BAKKER HAAGSE KUNSTENAARS Beweging is de schepper, het begin, de basis van mijn werk. Beweging is de schepper, het begin, de basis van mijn
Nadere informatieMeetrapport. Opdrachtnummer : Projectadres : Botter KN Lelystad
Meetrapport Opdrachtnummer : 20094531 Opdrachtgever : Fam. Grissioen Projectadres : Botter 3339 8243 KN Lelystad 1 1. Opdracht Lekdetectie op bovengenoemd project, te weten lekkage met continue karakter
Nadere informatieBeleef eens een dag aan UHasselt!
2018 Beleef eens een dag aan UHasselt! Meeloopdagen Proefritten Coachingsdagen TAST-INGs Rocket Science Launch Day Blijf op de hoogte van ons aanbod en bezoek regelmatig onze website www.uhasselt.be/uhasseltatschool.
Nadere informatieProeven van UHasselt!
2018-2019 Proeven van UHasselt! Openlesdagen Proefritten Coachingsdagen Cursussen excellente leerlingen Blijf op de hoogte van ons aanbod en bezoek regelmatig onze website www.uhasselt.be/proevenvanuhasselt
Nadere informatieConstructief bijdragen aan Duurzaamheid
Constructief bijdragen aan Duurzaamheid Vliegasunie levert producten, die uitstekende vervangers zijn van cement en natuurlijke grondstoffen zoals zand, klei, kalksteen en natuurgips Grondstoffen met meerwaarde
Nadere informatieHét pronkstuk van je tuin
Hét pronkstuk van je tuin Tuinhuizen Garages Carports Pergolas Cottages b e s t e p r i j s / k wa l Beste KEUZE p l a at s i n g s d i e n s t e i g e n i t e i t gemaakt in onze ateliers M A D E I N
Nadere informatieP I M M U L I E R L A A N H A A R L E M
P R E - V O O R L O P I G O N T W E R P P I M M U L I E R L A A N H A A R L E M O O S T G E V E L P R E - V O O R L O P I G O N T W E R P P I M M U L I E R L A A N H A A R L E M 1 4 S E P T E M B E R 2
Nadere informatieHeilige Geometrie. Gulden Snede-verhouding weergegeven in een tekening.
Heilige Geometrie De Heilige geometrie is een soort van paraplu waaronder onder andere de Gulden Snede valt, die ik hier ga uitleggen. Het is een verhouding. Een verhouding die de blauwdruk vormt voor
Nadere informatieDijkversterking Kinderdijk- Schoonhovenseveer KIS. Informatie bijeenkomst januari 2015
Dijkversterking Kinderdijk- Schoonhovenseveer KIS Informatie bijeenkomst januari 2015 Uitvoeringsjaar 2015 Probleem: Macro stabiliteit binnendijks onvoldoende Oplossingen dijkverbetering Toe te passen
Nadere informatieToelichting bij Interim Advies Nieuwbouw en verbouw
Toelichting bij Interim Advies Nieuwbouw en verbouw Loppersum 27 mei 2014 Interim Advies Nieuwbouwconstructies onder aardbevingsbelasting in NO-Nederland 1 Introductie Simon Wijte Werkzaam bij Adviesbureau
Nadere informatieP4 Reflectie. Lotte Janssen
P4 Reflectie Lotte Janssen 4089944 Interiors, Buildings, Cities Afstudeerstudio 'Rethinking Roosenberg' Docenten: Mechthild Stuhlmacher, Jelke Fokkinga, An Fonteyne & Floris Cornelisse Examinator: Jan
Nadere informatieProef Natuurkunde Positieve lens
Proef Natuurkunde Positieve lens Proef door een scholier 1325 woorden 30 juni 2001 5,3 100 keer beoordeeld Vak Natuurkunde Practicum 5.6 De proef met de positieve lens Inleiding: - Onderzoeksvragen Hoe
Nadere informatieExamen VMBO-KB versie rood
Examen VMBO-KB versie rood 2018 gedurende 175 minuten profielvak BWI CSPE KB onderdeel B Naam kandidaat Kandidaatnummer Bij dit onderdeel hoort een digitaal bestand. Dit onderdeel bestaat uit 2 opdrachten.
Nadere informatieOppervlakte. Esther van Meurs. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie. https://maken.wikiwijs.nl/97739
Auteur Laatst gewijzigd Licentie Webadres Esther van Meurs 07 maart 2017 CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie https://maken.wikiwijs.nl/97739 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs van Kennisnet.
Nadere informatieBeeldkwaliteit Gebouwde omgeving Sfeer Materialisering Kleur
Beeldkwaliteit Gebouwde omgeving Het landgoed kent een sterk variërende omgeving met bos, heide, weide en akkers, beekdal, ven en meer. De gebouwen vallen traditioneel niet erg op, ook de nieuwbouw zal
Nadere informatieVERENIGINGSWIJZER.NL PROJECTPLAN
Vrije Universiteit Amsterdam Faculteit der Exacte Wetenschappen Project Multimedia Peter van Ulden Studentnr. 1494759 VERENIGINGSWIJZER.NL PROJECTPLAN INHOUDSOPGAVE 1 Inleiding...3 2 Project omschrijving...4
Nadere informatieBij de beoordeling welke inschrijver de inschrijving heeft gedaan met de beste prijs-kwaliteitverhouding worden de onderstaande criteria gehanteerd:
Bijlage D Gunningscriteria Overzicht gunningscriteria Bij de beoordeling welke inschrijver de inschrijving heeft gedaan met de beste prijs-kwaliteitverhouding worden de onderstaande criteria gehanteerd:
Nadere informatieROCKFON. Albert RICOUR Account Manager. Brandveilige plafondoplossingen
Meeting/Event name Month date, 2011, Type of event, Country Arial regular size 8 ROCKFON Brandveilige plafondoplossingen Albert RICOUR Account Manager 1 In het nieuwe KB 12/07/12 spreken we enkel nog over
Nadere informatie