KERNCIJFERS RECREATIE EN TOERISME - GRONINGEN

Transcriptie

1 218 KERNCIJFERS RECREATIE EN TOERISME - GRONINGEN Foto: Marketing Groningen Afdeling ECP juli 219

2 TOERISME IN GRONINGEN IN ÉÉN OOGOPSLAG Hieronder een kort overzicht van de belangrijkste uitkomsten uit diverse onderzoeken naar toerisme in Groningen. Voor meer achtergrondinformatie wordt verwezen naar de achterliggende notitie Kerncijfers recreatie en toerisme Groningen OVERNACHTINGEN 2 De procentuele ontwikkeling van het totaal aantal overnachtingen naar bestemming Groningen en Nederland (t.o.v. voorgaande jaar) 15 1 Groningen Nederland Bron: CBS-SLA, juni 219 Aantal toeristische overnachtingen van Nederlanders per verblijfsprovincie x Bron: CBS-SLA, juni 219 WERKGELEGENHEID Jaarlijkse werkgelegenheidsgroei (R&T en totaal) t.o.v. het voorgaande jaar (%) Groningen, toerisme banen in 4.27 vestigingen R&T Totaal R&T sector: 6,3% van de Groninger werkgelegenheid ( banen) -4 Bron: Lisa, 218 1

3 VAKANTIES EN BESTEDINGEN 5% UITSTAPJES EN BESTEDINGEN UITstapjes van Nederlanders in Groningen Bron: CVTO, % 321. vakanties van Nederlanders in Groningen Bron: CVO, 218 toeristische vakanties vaste standplaats 58,1 miljoen bestedingen tijdens alle vakanties in Groningen 321. vakanties x 181,2 besteding p.p. Groningen -11,7% (218 t.o.v. 217) NL +2% (218 t.o.v. 217) 56,6 miljoen bestedingen tijdens toeristische vakanties in Groningen 35. vakanties x 185,4 besteding p.p. Groningen -,1% (218 t.o.v. 217) NL +,9% (218 t.o.v. 217) 819,1 miljoen bestedingen tijdens uitstapjes in Groningen uitstapjes x 13,64 p.p. Groningen 24%* (218 t.o.v. 215) NL 38,2 p.p.p.d. (NL: 34,) *Zie N.B. op pagina 1 28%* (218 t.o.v.215) DAGATTRACTIES BEZOEKERSAANTALLEN 13,64 p.p.p.d. (NL: 15,41) Holland Casino Landgoed Nienoord Zwemparadijs Tropiquea Fontana Bad Nieuweschans Groninger Museum Vesting Bourtange Klooster Ter Apel Stripmuseum 4 borgen Zeehondencentrum Pb Bron: jaarverslagen dagattracties, provincie Groningen, 218 BRUG- EN SLUISPASSAGES recreatievaart Groningen, geïndexeerd. 12, 115, 11, 15, 1, 95, 9, Bron: provinciale en gemeentelijke tellingen,

4 KERNCIJFERS RECREATIE EN TOERISME GRONINGEN Inhoudsopgave TOERISME IN GRONINGEN IN ÉÉN OOGOPSLAG INLEIDING EN LEESWIJZER Achtergrond Bronnen Leeswijzer VERBLIJVEN Vakanties van Nederlanders in Groningen Overnachtingen in Groningen Verblijfsduur van Nederlanders in Groningen WERKGELEGENHEID Totale toeristisch-recreatieve werkgelegenheid Werkgelegenheid sector recreatie en toerisme t.o.v. andere sectoren in Groningen BESTEDINGEN Bestedingen tijdens vakanties Bestedingen tijdens uitstapjes in Groningen BEZOEKERSAANTALLEN DAGATTRACTIES BRUG- EN SLUISPASSAGES

5 1. INLEIDING EN LEESWIJZER In deze notitie worden de kerncijfers recreatie en toerisme 218 in de provincie Groningen weergegeven. Sinds 213 wordt geen grootschalig onderzoek meer gedaan in opdracht van de provincie Groningen (Toerdata en Toerisme Monitor), maar wordt een select aantal cijfers uit beschikbare landelijke onderzoeken gebundeld voor de Groningse situatie. Hieronder wordt uitgelegd hoe één en ander tot stand is gekomen. 1.1 Achtergrond Tot en met 212 werden de ontwikkelingen in zowel de vraag- als de aanbodzijde van de toeristische en recreatieve markt in de provincie Groningen in kaart gebracht door middel van eigen onderzoek; onder de noemer Toerdata Noord en later Toerisme Monitor (onderzoek werd uitgevoerd door Stenden/ETFI). In 212 is geconstateerd dat we als provincie Groningen zelf een beperkte monitoringsvraag hebben, maar dat we het wel belangrijk vinden om de grote lijnen in de ontwikkelingen en trends in de sector te kunnen blijven volgen. Deze beperkte monitoringsvraag komt deels voort uit het feit dat we vinden dat statistieken alleen geen goede indicatie geven van de effecten van ons beleid. Er zijn namelijk meer factoren van invloed op de ontwikkelingen op de toeristische markt dan alleen het provinciaal toeristisch beleid, zoals: conjunctuur, kwaliteit van het aanbod, het weer en calamiteiten. Daarnaast kon het in opdracht van de provincie uitbrengen van de Toerisme Monitor grotendeels gezien worden als een service aan derden (gemeenten, Recron, studenten en onderzoekers). Wij zien de rol van kennisinstituut op dit moment niet als taak van de provincie Groningen. Toch vinden we het wel belangrijk om de grote lijnen in de ontwikkelingen en trends in de sector te kunnen blijven volgen. Dit omdat de provincie Groningen de sector recreatie en toerisme helpt te versterken en verder te ontwikkelen. Het is een sector die een belangrijke bijdrage levert aan de werkgelegenheid en de verbetering van het vestigingsklimaat in de provincie. De sector heeft in Groningen behoorlijke potentie om verder te groeien. Met dit als uitgangspunten en in het achterhoofd dat iedere statistiek zijn voor- en nadelen heeft is ervoor gekozen om vanaf 213 gebruik te maken van beschikbare landelijke cijfers en deze zelf voor Groningen samen te vatten en te bundelen. Vanaf 213 brengen we jaarlijks een notitie uit onder de naam: Kerncijfers recreatie en toerisme - Groningen. Hierin worden de volgende gegevens weergegeven: de ontwikkeling van het aantal toeristische overnachtingen van Nederlanders in Groningen en in vergelijking met andere provincies en Nederland als totaal (vanaf 216 worden ook overnachtingen van buitenlanders weergegeven); ontwikkeling werkgelegenheid en vergelijking met andere provincies en Nederland als totaal; bestedingen dag- en verblijfsrecreatie; indicatie van het aantal bezoekers van dagattracties; ontwikkeling vaarrecreatie d.m.v. o.a. registratie brug- & sluispassages. Met het vaststellen van de Toerisme-Visie is er een monitoringsvraag toegevoegd. In de Toerisme-Visie is opgenomen dat het provinciale toeristische beleid wordt gemonitord door de ontwikkeling te volgen van het aantal toeristische overnachtingen in de provincie Groningen. Het streven is om deze ten minste op het niveau van de landelijke ontwikkeling te houden. Het gaat hierbij dus om overnachtingen van Nederlanders en buitenlanders. 1.2 Bronnen Bij het samenstellen van deze notitie is gebruik gemaakt van de volgende (landelijke) bronnen: Continu Vakantie Onderzoek 218 (CVO) en Continu VrijeTijdsonderzoek (CVTO) 218 (NBTC NIPO), CBS Statistiek LogiesAccommodaties, 219 (SLA), Provinciaal Werkgelegenheidsregister, 218 (LISA) en de provinciale en gemeentelijke brug- en sluistellingen. Een groot voordeel van het gebruik maken van landelijke cijfers is dat deze goed vergelijkbaar zijn met andere provincies en Nederland als totaal. Nadelen zijn dat we minder zicht hebben op: regionale ontwikkelingen binnen de provincie, het aanbod en de capaciteit van bedrijven en daarmee de bezettingsgraden, kleine ondernemingen en de verschillende segmenten verblijfsrecreatie. 1.3 Leeswijzer De monitoringsvragen die we als provincie hebben worden per paragraaf behandeld. Bovenaan iedere paragraaf wordt de monitoringsvraag genoemd en wordt aangegeven waar de cijfers vandaan komen die in die paragraaf gebruikt zijn. In paragraaf 2 komen de overnachtingen in Groningen aan de orde. Paragraaf 3 beschrijft de ontwikkeling van de werkgelegenheid van de R&T sector in de provincie Groningen. In paragraaf 4 wordt ingegaan op de bestedingen van Nederlanders in Groningen. In paragraaf 5 wordt de ontwikkeling van de bezoekersaantallen van een aantal grote dagattracties in de provincie weergegeven. Tot slot worden in paragraaf 6 de brug- en sluispassages van recreatievaartuigen in beeld gebracht. 4

6 2. VERBLIJVEN Monitoringsvraag: de ontwikkeling van het totaal aantal overnachtingen in Groningen en in vergelijking met andere provincies en Nederland als totaal. Voor de cijfers in dit hoofdstuk is gebruik gemaakt van het CVO - vakantiejaar 218 (NBTC NIPO) en de Statistiek Logiesaccommodaties 218 (SLA-CBS). Het CVO is gehouden onder een representatieve steekproef van 9.33 Nederlanders in de periode 1 oktober september 218. Er zijn gedurende deze periode 4 metingen geweest, waarin wordt gevraagd naar vakantiegedrag over de 3 maanden daaraan voorafgaand. Buitenlandse gasten en hun overnachtingen en bestedingen zijn dus niet meegenomen in dit onderzoek. In de SLA van het CBS zijn cijfers beschikbaar over het totaal aantal overnachtingen (dus Nederlanders en buitenlanders). Maar in de steekproef die het CBS gebruikt worden bepaalde logiesvormen buiten beschouwing gelaten of wordt een ondergrens van aantal slaapplaatsen gehanteerd. Dit doet minder recht aan de Groningse situatie, waar veel kleinschalige bedrijven zijn. 2.1 Vakanties van Nederlanders in Groningen Grafiek 1: vakanties in Groningen 5% 95% 321. vakanties van Nederlanders in Groningen Bron: CVO, 218 toeristische vakanties vaste standplaats In 218 hebben Nederlanders circa 321. vakanties 1 in Groningen doorgebracht. Het gaat om 35. toeristische vakanties (95%) en 15. vaste standplaats vakanties (5%) van Nederlanders in Groningen. Hiermee is het totaal aantal vakanties dat Nederlanders in 218 hebben doorgebracht in Groningen met 21,7 % afgenomen ten opzichte van 217. Het aantal vakanties van Nederlanders in Nederland als totaal is in veel mindere mate afgenomen (-2,4%). Alleen in de provincies Drenthe, Utrecht, Zeeland en Zuid- Holland is het aantal vakanties van Nederlanders in 218 gestegen ten opzichte van 217. Als we alleen kijken naar het aantal toeristische vakanties van Nederlanders in Groningen zien we dat dit in 218 met 15% is afgenomen t.o.v. 217 (CVO, 217). Ter vergelijking: Nederland -2%. 2.2 Overnachtingen in Groningen In de Toerisme-Visie is opgenomen dat het provinciale toeristische beleid wordt gemonitord door de ontwikkeling te volgen van het totaal aantal toeristische overnachtingen in de provincie Groningen. Het gaat hierbij dus om overnachtingen van Nederlanders en buitenlanders. Het streven is om deze ten minste op het niveau van de landelijke ontwikkeling te houden. Daarom wordt gebruik gemaakt van de cijfers uit de CBS-Statistiek Logies Accommodaties (SLA) en niet van de cijfers uit het Continu Vakantie Onderzoek (CVO). De cijfers in het CVO en de SLA zijn gebaseerd op verschillende onderzoeksmethoden. Het CBSonderzoek is opgezet vanuit de aanbodkant, terwijl in het CVO-onderzoek de consument wordt ondervraagd. Verder worden bij het CBS-onderzoek bepaalde categorieën logiesaccommodaties niet meegenomen. Dit levert dus andere absolute gegevens op. De CBS-cijfers kunnen dus op geen enkele manier vergeleken worden met de CVO-cijfers. Daarnaast is het van belang te benadrukken dat de toeristische branche, meer dan veel andere economische sectoren, te maken heeft met bepalende zaken waar de overheid geen invloed op heeft (bv. weer en calamiteiten, zie ook pag. 4, 1.2). De CBS-cijfers laten het onderstaande beeld zien (tabel 1). 1 Definitie vakantie: Elk verblijf buiten de eigen woning voor ontspanning of plezier met tenminste 1 overnachting. Het werkelijk aantal doorgebrachte vakanties wordt op basis van de 'vakantieparticipatie' en de 'vakantiefrequentie' berekend. Bij vakantieparticipatie gaat het om de personen die op vakantie zijn geweest: de vakantieganger. De vakantiefrequentie drukt het gemiddelde aantal vakanties per jaar per vakantieganger uit. 5

7 Tabel 1: (de ontwikkeling van het) aantal overnachtingen totaal (NL + buitenland) (t.o.v. jaar eerder) 214 X 1 ('14 t.o.v. '13) 215 X 1 ('15 t.o.v. '14) 216 X 1 ('16 t.o.v. '15) 217 X 1 ('17 t.o.v. '16) 218 X 1 ('18 t.o.v. '17) Groningen (-,3%) (+13,2%) (-2,8%) 1.56 (+3,6%) (+21,3%) Nederland (+3,8%) (+3,8%) (+2,6%) (+5,2%) (+3,9%) Bron: CBS-SLA, juni 219 Grafiek 2: Totaal aantal overnachtingen per verblijfsprovincie (x1.) Bron: CBS-SLA, juni 219 Grafiek 3: De procentuele ontwikkeling van het totaal aantal overnachtingen naar bestemming Groningen en Nederland (t.o.v. voorgaande jaar) Bron: CBS-SLA, juni 219 Groningen Nederland De toename van het aantal overnachtingen in Groningen (+21,3%) ten opzichte van 217 is groter dan de toename van het aantal overnachtingen in Nederland als geheel, waar het aantal toeristische overnachtingen met 3,9% is gestegen. Alleen de provincie Flevoland liet een daling in het aantal toeristische overnachtingen zien. Het aandeel buitenlandse overnachtingen in 218 in Groningen is 28,7%. Voor Nederland is dit aandeel 4,5% 6

8 2.3 Verblijfsduur van Nederlanders in Groningen In totaal zijn er 321. vakanties gehouden in Groningen door Nederlanders (CVO). Net als in Utrecht en Zuid-Holland worden in Groningen relatief veel korte vakanties (2-4 dagen) gehouden (67%). Ten opzichte van 217 is het aantal middellange vakanties van Nederlanders in Groningen afgenomen van een aandeel van 25% naar 2%. Het aandeel lange vakanties (9+ dagen) is gelijk gebleven. In grafiek 4 valt de verdeling af te lezen van het aantal vakanties naar verblijfsduur voor zowel 217 als 218. Hier zijn zowel de toeristische als de vaste standplaatsvakanties meegeteld. Grafiek 4: Verdeling aantal vakanties naar verblijfsduur (toeristische en vaste standplaatsvakanties) Nederland 218 Groningen 218 Groningen 217 Nederland dgn 5-8 dgn 9 dgn % 2% 4% 6% 8% 1% Bron: CVO, 218 De totale verblijfsduur in Nederland in dagen is gestegen met bijna 3% ten opzichte van 217 (circa 114 miljoen dagen in 218 tegenover 111 miljoen dagen in 216. In Groningen is de totale verblijfsduur in dagen afgenomen met 22,2% (ca. 1,64 miljoen dagen in 218 tegenover ca. 2,11 miljoen dagen in 217). De gemiddelde verblijfsduur van Nederlanders in Groningen is 5,1 dagen (Nederland: 6,4 dagen) Voor Nederland als geheel geldt dat het gemiddelde aantal overnachtingen van Nederlanders per toeristische vakantie ten opzichte van 217 gelijk is gebleven (5,4 nachten). Dit zelfde geldt voor Groningen (gelijk gebleven op 4,1 nachten). 7

9 3. WERKGELEGENHEID Monitoringsvraag: De ontwikkeling van de werkgelegenheid in de sector recreatie en toerisme in de provincie Groningen en in vergelijking met Nederland als totaal Voor de cijfers in deze paragraaf is gebruik gemaakt van LISA, 218. LISA is een databestand met gegevens over alle vestigingen in Nederland waar betaald werk wordt verricht. LISA krijgt haar gegevens aangeleverd uit het provinciaal werkgelegenheidsregister. Bij de berekening van de werkgelegenheid in de sector toerisme en recreatie wordt een landelijk ontwikkelde methodiek gebruikt, de zogenaamde landelijke standaard. Bij deze methodiek worden niet alle SBI-codes volledig meegeteld, maar er wordt gewerkt met wegingsfactoren die aangeven voor hoeveel procent iedere SBI-code meetelt. Dit omdat een aantal SBI-codes slechts een zijdelingse relatie hebben met de sector R&T. Het LISA-bestand is een dynamisch bestand; dat betekent dat het jaarlijks met terugwerkende kracht wordt aangepast. 3.1 Totale toeristisch-recreatieve werkgelegenheid In 218 waren er in Groningen bij 4.27 vestigingen 18.8 banen (tabel 2) in de toeristisch-recreatieve sector (fulltime en parttime). In 218 zijn er 23 vestigingen bijgekomen t.o.v Tabel 2: Ontwikkeling werkgelegenheid (full- en parttime) recreatie en toerisme Groningen, Fulltime en parttime banen Groningen Nederland cultuur, recreatie en amusement detailhandel/groothandel horeca logiesverstrekking overig sport vervoer TOTAAL R&T sector TOTAAL werkgelegenheid % R&T 5,8% 5,8% 6,% 6,2% 6,3% 6,9% Bron: LISA, 218 De totale werkgelegenheid is in de provincie Groningen met 3,6% toegenomen ten opzichte van 218. Voor Nederland ligt dit percentage op 2,5%. De werkgelegenheid in de sector R&T in Groningen is met 5,1% gestegen (grafiek 5) ten opzichte van 217. Met dit percentage is de procentuele groei van de werkgelegenheid in de R&T sector in Groningen groter dan Nederland totaal, waar de werkgelegenheid in de sector met 3,7% is toegenomen. Grafiek 5: Jaarlijkse werkgelegenheidsgroei (R&T en totaal) t.o.v. het voorgaande jaar (%) Groningen, R&T Totaal Bron: Lisa, 218 8

10 3.2 Werkgelegenheid sector recreatie en toerisme t.o.v. andere sectoren in Groningen Om het belang van de sector R&T voor wat betreft de werkgelegenheid weer te geven is in onderstaande grafiek de omvang van de sector weergegeven in vergelijking met andere sectoren. Uit grafiek 6 valt af te lezen dat de sector R&T met een aandeel van 6,3% groter is dan bijvoorbeeld de sector landbouw (3,%) en iets groter dan de sector overheid (6,2%). (De sector recreatie en toerisme is samengesteld uit onderdelen van de andere sectoren die met blauwe balkjes in de grafiek zijn weergegeven. De balkjes samen tellen dus niet op tot 1). Qua werkgelegenheid is Recreatie en Toerisme de zesde sector in de provincie Groningen. Grafiek 6: werkgelegenheid sector R&T afgezet tegen andere sectoren in Groningen, 218 2% 15% 1% 5% % Bron: LISA, BESTEDINGEN Monitoringsvraag: bestedingen dag- en verblijfsrecreatie. De cijfers in deze paragraaf voor bestedingen tijdens vakanties zijn afkomstig uit het Continu Vakantie Onderzoek 218 (CVO) en voor bestedingen tijdens uitstapjes komen uit het Continu VrijeTijds Onderzoek 218 (CVTO), beide van het NBTC NIPO. De onderzoeksperiode van het CVTO liep van 1 januari 218 t/m 31 december 218. Het CVTO wordt niet jaarlijks uitgevoerd. De steekproeven van het CVTO zijn afkomstig uit TNS NIPObase; het access panel van TNS NIPO (database van ruim 15. personen, die via hun eigen pc meewerken aan allerlei vormen van onderzoek). Wekelijks werd een netto ad-hoc steekproef van zo n 375 personen (representatief voor de Nederlandse bevolking) getrokken uit de database. De respondenten beantwoordden vragen over hun vrijetijdsgedrag in de week voorafgaand aan de enquête. In totaal zijn er in 52 metingen van respondenten gegevens over activiteiten verzameld. Om ook op jaarbasis uitspraken te kunnen doen over de deelname van de Nederlandse bevolking aan diverse activiteiten werd aanvullend één keer bij personen de participatie en frequentie voor alle te onderscheiden activiteiten gemeten. In het CVTO 218 zijn een aantal veranderingen doorgevoerd. Er heeft onder andere een wijziging plaatsgevonden in activiteiten en clustering van activiteiten die onder uitstapjes vallen en activiteiten in het buitenland worden niet meer meegeteld (vanwege de geringe omvang). Als gevolg hiervan moeten vergelijkingen met vorige edities van het CVTO met voorzichtigheid worden gedaan. 9

11 4.1 Bestedingen tijdens vakanties 56,6 miljoen bestedingen tijdens toeristische vakanties in Groningen 35. vakanties x 185,4 besteding p.p. Groningen stabiel (t.o.v. 217: -,5%) NL +,9 % (t.o.v. 217) Groningen: 38,2 p.p.p.d. Bron: CVO, 218 NL: 34, p.p.p.d. Tellen we ook de vaste standplaats vakanties mee dan is er door Nederlanders in 218 in Groningen circa 58,1 miljoen besteed. Dit is 11,7% minder dan de circa 65,8 miljoen in 217. In Nederland totaal zijn de bestedingen tijdens alle vakanties met 2% gestegen ten opzichte van 217. De gemiddelde besteding per persoon tijdens alle vakanties in Groningen is 181,2, dit betekent een stijging van ruim 12% t.o.v. 217 (Nederland + 5%). In totaal is in 218 tijdens toeristische vakanties in Groningen ca. 56,6 miljoen besteed door Nederlandse vakantiegangers (35. * 185,4 p.p.). De bestedingen tijdens toeristische vakanties zijn min of meer stabiel gebleven t.o.v Het landelijke beeld laat een lichte stijging zien (+,9% t.o.v. 217). Gemiddeld werd tijdens een toeristische vakantie in Groningen in ,4 per persoon besteed. Dit komt neer op gemiddeld 38,2 per persoon per dag. Dit ligt boven het landelijk gemiddelde van 34, per persoon per dag. 58,1 miljoen bestedingen tijdens alle vakanties in Groningen 321. vakanties x 181,2 besteding p.p. Groningen - 11,7% (t.o.v. 217) NL + 2,% (t.o.v. 217) Bron: CVO, 218 Grafiek 7: Bestedingen: verdeling per kostensoort per persoon aan toeristische vakanties in Groningen Bron: CVO, Bestedingen tijdens uitstapjes in Groningen vervoer naar bestemming verblijf vervoer op bestemming horeca excursies/entree winkels overig In de landelijke standaard voor het bepalen van de economische betekenis van dagrecreatieve activiteiten is ervoor gekozen om - in aansluiting op de in Europa gehanteerde afbakening - een ondergrens van twee uur (incl. voor- en natransport) te hanteren en deze 'uitstapjes' te noemen. De definitie van een uitstapje luidt dan als volgt: een recreatieve activiteit die buiten de eigen woning wordt ondernomen en waarbij men minimaal twee uur van huis is (inclusief reistijd) of een combinatie van twee 819,1 miljoen bestedingen tijdens uitstapjes in Groningen uitstapjes x 13,64 p.p. Groningen + 24 %* (218 t.o.v. 215) NL + 28 %* (218 t.o.v.215 Groningen: 13,64 p.p.p.d. NL: 15,41 Bron: CVTO, 218 of meer activiteiten die langer dan twee uur duurt. Bezoeken aan familie of kennissen zijn geen uitstapjes. Nederlanders hebben in uitstapjes gemaakt in Groningen. Gemiddeld werd tijdens deze uitstapjes 13,64 per persoon uitgegeven. Dit bedrag ligt 1,77 onder het landelijk gemiddelde ( 15,41). De totale directe bestedingen aan uitstapjes in Groningen in 218 zijn circa 819,1 miljoen (ruim 1,4 miljard inclusief vervoerskosten en vaste kosten). * N.B. Er is sprake van een wijziging in de onderliggende activiteiten die volgens de landelijke standaard onder uitstapjes vallen in 218. Er vallen nu meer activiteiten dan voorheen onder deze afbakening. De forse groei is dus deels te verklaren doordat er nu meer activiteiten binnen de standaard vallen dan in het verleden. 1

12 5. BEZOEKERSAANTALLEN DAGATTRACTIES monitoringsvraag: indicatie van aantal bezoekers dagattracties. Om een indruk te krijgen van de bezoekersaantallen aan dagattracties is een selectie gekozen van de best bezochte attracties uit de Toerisme Monitor, het onderzoek dat tot 212 voor Groningen werd uitgevoerd. De cijfers zijn verkregen via de websites van een aantal grote dagattracties in de provincie, via de website of door ze rechtstreeks te benaderen en het bezoekersaantal op te vragen. Tabel 3: Bezoekcijfers van enkele grote dagattracties in Groningen, Holland Casino Groningen n.b. n.b. Vanaf 18/12/218: geschat: geschat: Landgoed Nienoord (excl. Borg) Zwemparadijs Tropiqua Fontana Resort Bad Nieuweschans Groninger Museum Zeehondencentrum Pieterburen Stichting Vesting Bourtange Klooster Ter Apel Nederlands Stripmuseum borgen, waarvan: Nienoord Menkema Landgoed Fraeylemaborg Verhildersum TOTAAL Bron: : provincie Groningen, : www. erfgoedpartners.nl niet beschikbaar: Holland Casino heeft in verband met een privatiseringsronde het bezoekersaantal 216 niet openbaar gemaakt; i.v.m. de brand van 27 augustus 217 bij het Holland Casino Groningen zijn de bezoekersaantallen niet opgevraagd. begin 216 is het zwemkasteel 5 weken gesloten geweest i.v.m. een verbouwing. Het bezoekcijfer voor 217 is niet doorgegeven, daarom is gerekend met een vierjarig gemiddelde. Door het ontbreken van het bezoekersaantal 215 en 216 aan het Holland Casino Groningen geeft het totaal aantal bezoekers aan alle dagattracties een vertekend beeld. Om toch een indicatie te geven is voor 216 gerekend met het gemiddelde aantal bezoekers aan het Holland Casino over de jaren : gemiddeld bezoekers. Voor 217 is dit getal vermenigvuldigd met,75, aangezien de brand na ¾ jaar plaatsvond. Dit cijfer is niet te vergelijken met 217, i.v.m. beperkte opening van het Holland Casino Groningen Alle geselecteerde dagattracties samen hebben bezoekers verwelkomd. Dit cijfer is niet te vergelijken met het aantal bezoekers in 217, omdat het Holland Casino slechts een halve maand open is geweest in 218. Laten we het Holland Casino buiten beschouwing dan is er sprake van een lichte stijging van het aantal bezoekers aan dagattracties: bezoekers in 218 ten opzichte van in 217. Landgoed Nienoord, Zwemparadijs Tropiqua, het Groninger Museum, Vesting Bourtange en borg Verhildersum hebben in 218 meer bezoekers ontvangen dan in BRUG- EN SLUISPASSAGES Monitoringsvraag: ontwikkeling vaarrecreatie d.m.v.. brug- & sluispassages. Ieder jaar wordt bij verschillende bruggen en sluizen in de provincie Groningen het aantal passerende recreatievaartuigen (deels handmatig) geregistreerd (tabel 4, p.12). Voor 218 was de telperiode 1 mei tot en met 3 september (tenzij anders vermeld). Bij de sluizen worden alle recreatievaartuigen geteld die de sluis passeren, bij de beweegbare bruggen alleen de vaartuigen die een geopende brug passeren (sloepen die onder de gesloten brug door kunnen varen worden bijvoorbeeld niet meegerekend). Sinds 212 worden ook gegevens opgevraagd bij gemeenten om een beeld te krijgen over het aantal passages op de route van Turfvaart naar Toervaart (Zuidlaardermeer - Stadskanaal - Ter Apel). Een telpunt rondom het vaargebied Winsum/Onderdendam ontbrak, daarom worden sinds 216 ook gegevens opgevraagd van de Zijlvesterbrug te Bedum bij het kruispunt Onderdendam. Deze zijn voor 218 niet aangeleverd. Volgens de beschikbare cijfers is het totaal aantal passages gestegen met waarnemingen. In dit verschil zijn alleen de telgegevens van de bruggen en sluizen meegenomen waar voor 217 en

13 nr. op kaart ¹ vergelijkbare cijfers beschikbaar zijn (Het gaat om 21 telpunten; niet meegenomen in dit verschil zijn: de Eexterbrug, de Meedenerbrug, de Boterdiepbrug en de Fanerbrug). De Robbengatsluis bij Lauwersoog is al jaren het drukste passagepunt. Het aantal passages bij deze sluis is in 218 met 8% (+938 passages) gestegen ten opzichte van 217. De relatief grootste stijging van het aantal passages is waargenomen bij de Slochtersluis (+2%). Maar ook bij de Groevesluizen Noord en Zuid en de Hunsingosluis is een grote stijging van het aantal passages waargenomen (+14,4, + 18,8% en + 15,9%). De relatief grootste dalingen zijn waargenomen bij de Kinderverlatenbrug (-31,2%) en de Eurobrug in Stadskanaal (-29,9%). Ook op het traject van 'Van Turfvaart naar Toervaart' zijn minder passages waargenomen dan vorig jaar (-8,7%). Tabel 4: Brug- en sluistellingen, mei-september , incl. ontwikkeling '18 t.o.v. ' /- ('18 t.o.v. '17) 1. Brug Roodehaan ,7 2. Groevesluis-Noord ,9 3. Groevesluis-Zuid ,8 4. Dorkwerdersluis ,7 5. Eexterbrug Euvelgunnerbrug ,9 7. Farmsum zeesluis ,2 8. Gaarkeuken ,5 9. Hunsingosluis (Zoutkamp) ,9 1. Kinderverlatenbrug (Hoendiep) ,2 11. Lauwersoog (Robbengatsluis) , 12. Meedenerbrug Oostersluis , 14. Eelderbrug ,9 15. Rengersbrug ,3 16. Boterdiepbrug Slochtersluis ,4 18. Hoendiep (Briltil) (Fanerbrug) Eurobrug (centrum Stadskanaal) ,9 2. Traject Zuidlaardermeer Bareveld/Hoogezand/Veendam TOTAAL Gemeente Westerwolde 8 e verlaat (naar Emmer-Compascuum) 7 e verlaat (naar Duitsland) 6 e verlaat (naar Groningen) Ruiten Aa kanaal: aantal x gebruik sluis Zijlvesterbrug (Bedum) Bron: provinciale en gemeentelijke tellingen , telperiode 1 mei tot en met 3 september (tenzij anders vermeld) ¹kaartnummer: zie bijgevoegde kaart 1, blz. 13 voor locatie brug of sluis geen data bekend telperiode: 1 mei tot en met eind augustus telperiode: 1 april tot en met eind september telperiode: 1 juni tot en met eind september telperiode: mei, juli en augustus /- % -8,7 3,8-15,3-9,8-2,5 2 Bij dit telpunt is in 217 in een afwijkende periode geteld. Daarom is het aantal passages in 218 vergeleken met 216 (waar wel in dezelfde periode is geteld). 3 Dit getal is niet te vergelijken met de totalen van voorgaande jaren: Voor 1 telpunt ontbreken de gegevens voor twee maanden en voor twee telpunten zijn voor 217 helemaal geen gegevens beschikbaar. 4 Dit getal is niet te vergelijken met de totalen van voorgaande jaren: Voor twee telpunten zijn voor 218 geen gegevens beschikbaar 5 In dit verschil zijn alleen de telgegevens van de bruggen en sluizen meegenomen waar voor 217 en 218 vergelijkbare cijfers beschikbaar zijn. (dus niet: de Eexterbrug, de Meedenerbrug, de Boterdiepbrug en de Fanerbrug. 12

14 Kaart 1: locaties telpunten LEGENDA 1. Brug Roodehaan 2. Groevesluis-Noord 3. Groevesluis-Zuid 4. Dorkwerdersluis 5. Eexterbrug 6. Euvelgunnerbrug 7. Farmsum zeesluis 8. Gaarkeuken 9. Hunsingosluis (Zoutkamp) 1. Kinderverlatenbrug (Hoendiep) 11. Lauwersoog (Robbengatsluis) 12. Meedenerbrug 13. Oostersluis 14. Eelderbrug 15. Rengersbrug 16. Boterdiepbrug 17. Slochtersluis 18. Hoendiep (Briltil) (Fanerbrug) 19. Eurobrug (centrum Stadskanaal) 2. Traject Zuidlaardermeer-Bareveld/Hoogezand/Veendam e verlaat (naar Emmer-Compascuum) 7 e verlaat (naar Duitsland) 6 e verlaat (naar Groningen) Ruiten Aa kanaal: aantal x gebruik sluis 25. Zijlvesterbrug (Bedum) 13

15 In grafiek 8 is de ontwikkeling van tien passagepunten in Groningen weergegeven over de periode Grafiek 8: Ontwikkeling van het aantal passages van recreatievaartuigen bij een aantal passagepunten ( ) Bron: provinciale tellingen en gemeentelijke tellingen, Boterdiepbrug: gegevens over juni en september 217 ontbreken Lauwersoog brug Roodehaan Farmsum Zeesluis Oostersluis Boterdiepbrug Rengersbrug De Groeve Zuid Hoendiep (Briltil) Eurobrug Zuidlaardermeer- Veendam In grafiek 9 is de ontwikkeling van het totaal aantal passages, waarvan gegevens bekend zijn over alle zes jaren, geïndexeerd weergegeven (basisjaar=213). In 215 is een voorzichtige stijging ingezet. In 216 is het aantal passages fors gestegen. Sinds 216 is het aantal waargenomen passages min of meer stabiel gebleven. Grafiek 9: Brug- en sluistellingen recreatievaart Groningen, geïndexeerd. 12, 115, 11, 15, 1, 95, 9, Bron: provinciale tellingen, LEH juli