WATERTECHNOLOGIE IN RUSLAND Auteur: Innovatie-Attaché Nederlandse ambassade te Moskou (april 2014)
|
|
- Peter van Dongen
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 WATERTECHNOLOGIE IN RUSLAND Auteur: Innovatie-Attaché Nederlandse ambassade te Moskou (april 2014) SAMENVATTING Rusland, het grootste land ter wereld, beschikt over een enorme hoeveelheid zoetwater, maar heeft tegelijkertijd te kampen met een omvangrijke waterproblematiek. Door toenemende urgentie neemt ook de aandacht voor de problematiek toe. Recente overstromingen, door droogte mislukte oogsten en toenemende vervuiling maken water een steeds belangrijker wordend politiek agendapunt. Dit is terug te zien in de beleidsmaatregelen die genomen worden om het tij te keren. Volgens een recente studie van de Wereldbank is echter 549 miljard US dollar nodig om de essentiële verbetering van en toegang tot de water- en afvalwaterinfrastructuur te realiseren in Aan technische kennis en engineering skills heeft Rusland geen gebrek, maar dat is niet voldoende om ook alle randvoorwaarden beheersbaar te maken. Dit zie je bijvoorbeeld terug in Sint-Petersburg waar de waterzuivering technisch gezien state of the art is ingericht, maar de burger toch niet van drinkbaar water kan worden voorzien doordat het netwerk zeer verouderd is. De groeiende mogelijkheden voor de private sector om waterzuivering te beheren zal mogelijk meer efficiency en transparantie in de sector brengen. De nieuwe mogelijkheden die gecreëerd worden om waterzuiveringsprojecten in PPP-vorm te financieren, leveren voorzichtig de eerste projecten op. Ook stimuleert de problematiek slimme ondernemers tot productontwikkeling, zoals bijvoorbeeld BioMicroGel, dat eind 2013 op de tweede plek eindigde in de grootste start-up competitie van Rusland. En, last but not least, leveren de ontwikkelingen in arctisch gebied een sterk pleidooi op voor gezamenlijk onderzoek met Russische kennisinstituten. WATERVOORRAAD Rusland beschikt over een enorme hoeveelheid zoetwater, ongeveer 20 procent van de wereldvoorraad volgens schattingen van experts. De grootste rivieren zijn te vinden in Siberië met rivieren als de Lena (4.500 km) en de Amoer (4.400 km). Het Baikalmeer is het grootste zoetwaterreservoir ter wereld. Ook de ondergrondse watervoorraden zijn aanzienlijk. Er is dus veel water beschikbaar voor industrie en huishoudens. WATERPROBLEMATIEK Ondanks de ruime watervoorraad heeft Rusland met diverse problemen te kampen. Regionale zoetwatertekorten, verslechtering van de waterkwaliteit in de Russische wateren door toenemende invloed van de mens, natuurrampen zoals droogte en overstromingen, klimaatverandering en daarmee gepaard gaande toenemende kans op hydrologische extremen vormen een ernstige bedreiging voor duurzame ontwikkeling. 1
2 De waterinfrastructuur is door jarenlang gebrek aan investeringen en slecht onderhoud toe aan omvangrijke modernisering, uitbreiding en renovatie. Ongeveer 40 procent van het waterleidingennet is aan vervanging of reparatie toe, terwijl de renovatiesnelheid momenteel op ongeveer 1,5 procent per jaar ligt. Ondanks de enorme omvang van het publieke watervoorziening- en afvoersysteem is ongeveer een vijfde van de bevolking niet aangesloten. Voor mensen die wel aangesloten zijn is de waterkwaliteit een punt van zorg. Volgens de jaarlijkse monitoringscijfers voldoet van alle watersamples 16,8 procent niet aan de minimale sanitaire specificaties en 5,1 procent niet aan de microbiologische. De vervuiling vormt een serieuze bedreiging voor de gezondheid en voor de watervoorziening op de lange termijn. De helft van de Russische waterbronnen is ongeschikt als drinkwater en 30 procent van het grondwater is vervuild. Naar schatting wordt slechts 28 procent van het afvalwater behandeld volgens de geldende normen, waardoor de vervuiling verder toeneemt. BELEID De laatste jaren is een behoorlijk aantal beleidsdocumenten aangenomen om het tij te keren, zoals de Waterwet van de Russische Federatie en de Waterstrategie tot In het strategiedocument worden de volgende uitdagingen als meest urgent genoemd: inefficiënt watergebruik, watertekort in de Zuidelijke en Zuidwestelijke regio s, slechte bescherming tegen overstromingen, verslechterende waterkwaliteit en onvolledige toegang tot water voor de bevolking. Als doel wordt gesteld de menselijke impact op de Russische wateren te verminderen, nieuwe faciliteiten te bouwen die bescherming bieden tegen natuurrampen (jaarlijks heeft in Rusland elke derde ramp betrekking op water), het watergebruik terug te dringen en waterbesparende technologieën in te voeren. Om alle ambities te realiseren zijn omvangrijke investeringen nodig. CLEAN WATER PROGRAM In 2011 is de Russische overheid gestart met het Clean Water Program dat loopt tot Het programma heeft als doel meer mensen aangesloten te krijgen op het drinkwaternet, de efficiency van de drinkwatervoorzieningen te verhogen, de waterkwaliteit te verbeteren en tegelijkertijd de vervuiling te reduceren. Het programma dient een impuls te geven voor het aantrekken van nieuwe technologieën en buitenlandse know-how. De kosten van het programma worden geraamd op 7,9 miljard euro, waarvan slechts 420 miljoen door federale en regionale autoriteiten zal worden geïnvesteerd. De rest moet van private investeerders komen. De wetgeving wordt aangepast om de watersector transparanter te maken en aantrekkelijker voor investeerders. De mogelijkheden voor concessies en PPP constructies worden verruimd. Hierbij dient overigens te worden opgemerkt dat PPP in de Russische praktijk anders ten uitvoer wordt gebracht dan in Nederland. Vanuit wetenschappelijke hoek is veel kritiek geuit op het programma, zoals onder andere verwoord door Viktor Danilov-Danilyan, de directeur voor het Institute for Water Problems van de Russian Academy of Sciences: 2
3 In general, the program focuses too much on cleaning water just before it gets to consumers. Russia indeed has a serious water problem, but solving it requires cleaning up rivers and lakes rather than installing filters. The program reduces water issues to the technology of water preparation, but we are making our water resources so dirty that all of our national product will eventually have to be spent cleaning it. It's completely misguided." Saillant detail is dat het programma tot stand is gekomen op initiatief van de politieke partij United Russia en vooral voordelig zou zijn voor een specifieke patenthouder van een ook nog eens dubieus waterfilter. Inmiddels loopt het programma een paar jaar zijn diverse publiek-privaat gefinancierde waterzuiveringsprojecten van de grond gekomen, die overigens verder gaan dan alleen het installeren van waterfilters. RESEARCH AND DEVELOPMENT Veel waterkennis is te vinden in de Russian Academy of Sciences (RAS), onder andere in het Institute of Water Problems. Volgens experts is deze kennis vooral theoretisch van aard, wegens gebrek aan samenwerking en afstemming met de industrie. De huidige hervormingen binnen de RAS maakt dat sommige instituten zich wat meer gaan toeleggen op toegepaste wetenschap. Dit heeft het Institute for Water and Environmental Problems van de Siberische branche van de RAS ertoe gebracht om samen te gaan werken met Deltares. Kijkend naar het aantal Russische participaties in het 7 de Kaderprogramma op het gebied van water dan valt het relatief hoge aantal deelnames van het P.P. Shirshov Institute of Oceanology op. Dit onderzoeksinstituut van de Russian Academy of Sciences bestudeert de oceaan en Russische zeeën uitgaande van het geheel en de samenhang van fysische, chemische, biologische en geologische processen, waarmee een wetenschappelijke basis wordt gelegd voor het voorspellen van de onbestendigheid van het klimaat, rationeel gebruik van marine hulpbronnen en de bescherming van marine ecosystemen voor een duurzaam voortbestaan van de mensheid. 3
4 Het ministerie van Natuurlijke Hulpbronnen heeft daarnaast ook eigen sectorale onderzoeksinstituten. Voor de watersector betreft dit het FSUE Russian Institute of Complex Use and Protection of Water Resources. De hoofdvestiging zit in Jekaterinburg en er zijn vijf lokale branches. De publieke drinkwaterbedrijven (Vodokanals) van Moskou en Sint-Petersburg hebben eigen R&D afdelingen die nauw samenwerken met universiteiten en onderzoeksinstellingen. Gevraagd naar de belangrijkste R&D ontwikkelrichtingen geeft Mosvodokanal aan onder andere oplossingen te zoeken voor geurbestrijding in zoetwaterreservoirs, geautomatiseerde controle van het leidingennetwerk en waterkwaliteitscontrole op basis van bio-indicatoren. Met name op dit laatste vlak is het fundamenteel wetenschappelijk onderzoek sterk ontwikkeld in Rusland, maar dienen nog stappen gezet te worden naar praktische resultaten. SUCCESVERHALEN Ondanks de moeilijke situatie in de Russische watersector zijn er zeker ook successen te melden. Zo ging de tweede prijs in de grootste innovatieve start-up competitie en tevens acceleration programma van Rusland genaamd Generation S in november 2013 naar het project BioMicroGel uit Jekaterinburg. Het start-up bedrijf heeft een innovatieve oplossing ontwikkeld om water te ontdoen van olieproducten. De meest interessante ontwikkelingen vinden plaats in Sint Petersburg, waar de modernisering van de watervoorziening met buitenlandse investeerders en voornamelijk Finse partners is gerealiseerd. Als gevolg daarvan heeft Sint Petersburg het meest moderne waterzuiveringssysteem van heel Rusland, dat volledig afziet van het gebruik van vloeibaar chloor en al het drinkwater met UV behandelt. Sint Petersburg maakt bovendien gebruik een systeem van bio monitoring met kleine kreeftachtigen en grote Afrikaanse slakken, een uitvinding van de Russian Academy of Sciences. SAMENWERKING MET RUSLAND De aandacht voor waterproblematiek neemt toe in Rusland. De overstroming van een groot gebied aan de Zwarte Zee, die in 2012 aan zeker 100 mensen het leven kostte, en het hoge water dat in 2013 grote schade aanrichtte in het verre oosten hebben onderwerpen als flood management en early warning systems op de politieke agenda gezet. Ook wordt steeds duidelijker dat de vervuiling van de Russische wateren een ernstige bedreiging vormt voor de volksgezondheid. De ontwikkelingen in het Arctisch gebied leveren een sterk pleidooi op voor gezamenlijk onderzoek met Russische kennisinstituten. Daarnaast dient de waterinfrastructuur gemoderniseerd en uitgebreid te worden om geen belemmering te vormen voor de economische groei en om sociale onrust te voorkomen. De Russische watersector heeft behoefte aan buitenlandse expertise en nieuwe technologieën. Dit biedt kansen voor zowel Nederlandse bedrijven als kennisinstellingen. Maar dat is slechts een deel van de oplossing voor veel problemen. Nederlandse waterexpertise is sterk en vaak vernieuwend, maar de schaalgrootte in Rusland vormt in veel gevallen een struikelblok. De technische kennis en engineering skills in de Russische industrie zijn van hoog niveau, maar komen niet volledig tot hun recht, doordat weinig gedacht wordt in termen van geïntegreerde systeemoplossingen. Efficiencyverbetering zou tevens gerealiseerd kunnen worden door een slag te maken in het beter management van complexe processen. 4
5 UIT DE PRAKTIJK: IT EN WATER Nederland heeft een grote rol gespeeld bij de aanleg van de 23 kilometer lange stormvloedkering bij Sint-Petersburg. Dit betrof niet alleen het ontwerp en de bouw van de waterkering. De computermodellering voor decision support wordt gedaan in het onderzoekslaboratorium voor High Performance Computing van de Saint Petersburg National Research University of Information Technology, Mechanics and Optics (ITMO). ITMO heeft een nauwe samenwerking met de Universiteit van Amsterdam op het gebied van Urgent Computing, waar early flood warning onderdeel van uitmaakt, en met TU Delft of het gebied van Urban Science. UIT DE PRAKTIJK: WATER AND SUSTAINABILITY Sinds 2011 werkt Deltares samen met het Institute for Water and Environmental Problems van de Siberische branche van de Russian Academy of Sciences. Het Russische instituut heeft een sterke traditie in de hydrologie van stroomgebieden. Gezien de huidige klimatologische en - daarmee verband houdend - economische ontwikkelingen wil het instituut zich meer gaan richten op arctisch onderzoek. De samenwerking met Deltares omvat onder andere ijsmodellering in arctisch gebied (zowel zoetwater als open zee) en modellering van de dooi van permafrost op het schiereiland Yamal. Dergelijk onderzoek is cruciaal als input voor planning en design van offshore operaties in arctisch gebied. Ook het Nederlands bedrijfsleven ziet veel toegevoegde waarde om researchsamenwerking integraal onderdeel uit te laten maken van de economische activiteiten in arctisch gebied. Plannen zijn in voorbereiding om te komen tot een Nederlands-Russische kennisagenda op het gebied van arctisch onderzoek. UIT DE PRAKTIJK: URBAN WATER Het bedrijf Bosman Watermanagement B.V. produceert al gedurende tien jaar waterzuiveringsapparatuur in Rusland in een lokale joint venture. Volgens directeur Bart-Jan Brandt is het potentieel van de Russische afzetmarkt gigantisch, hoewel vooralsnog de meeste afzet gerealiseerd wordt in de regio s Moskou, Sint-Petersburg en Samara. Hij bevestigt het beeld dat waterproblematiek meer politieke aandacht begint te krijgen in Rusland. De positieve impuls is voelbaar, zowel wat beleidsmaatregelen als projectfinanciering betreft. Bosman werkt ook lokaal aan kennisontwikkeling in een researchsamenwerking met universiteiten in Samara. Het kennisniveau op het gebied van membraan- en filtertechniek is hoog en er lopen veel slimme en creatieve mensen rond, aldus Brandt. ECWATECH is de grootste vakbeurs op het gebied van watertechnologie in Rusland. In 2014 van 3-6 juni in Moskou. Zie: 5
Innovatie Attaché Netwerk China 2014 Dirk Jan Boudeling, Info: www.agentschapnl.nl/ia-netwerk blog: http://news.nost.org.cn/
Innovatie Attaché Netwerk China 2014 Dirk Jan Boudeling, Info: www.agentschapnl.nl/ia-netwerk blog: http://news.nost.org.cn/ Watertechnologie in China: uitdagingen en kansen China heeft te kampen met waterschaarste
Nadere informatieMUST MARITIME CONSORTIUM of ENVIRONMENTAL SCIENCE and TECHNOLOGY
Global Ocean Innovation Independent shared research for sustainable exploitation of ocean resources MARITIME CONSORTIUM of ENVIRONMENTAL SCIENCE and TECHNOLOGY 10 miljard mensen in 2050 grondstoffen -
Nadere informatiebron : Publicatieblad van de Europese Gemeenschappen PB C381 van 16/12/97
bron : Publicatieblad van de Europese Gemeenschappen PB C381 van 16/12/97 Uitnodiging tot het indienen van voorstellen voor OTO-werkzaamheden (geavanceerde opleidingscursussen) in het kader van het specifieke
Nadere informatieNederland: de Maritieme Wereldtop
1 Nederland: de Maritieme Wereldtop Veilig, duurzaam en economisch sterk Maritiem Cluster in de Topsector Water: Innovatiecontract en Topconsortium Kennis en Innovatie V2.0, Samenvatting, 23 december 2011
Nadere informatieOndergrondse opslag. Kansen en dilemma s
Ondergrondse opslag Kansen en dilemma s Nut en noodzaak? 2 Historisch perspectief Aanname alles is optimaal geregeld, water volgt functie; Nu voldoende water door externe aanvoer; Weinig urgentie voor
Nadere informatiePubliek-private ontwikkeling, nu en in de toekomst
Amsterdam Institute of Social Science Research Publiek-private ontwikkeling, nu en in de toekomst Dr. Leonie Janssen-Jansen Wageningen, 31 oktober 2013 Achtergronden Groeidenken > grote invloed op planning
Nadere informatieDeltatechnology goes East. van zout naar zoet. Tjitte A. Nauta account manager Singapore en regio
Deltatechnology goes East van zout naar zoet Tjitte A. Nauta account manager Singapore en regio Deltares en Singapore Veel grote projecten (landaanwinning, reservoir management,..) Top quality brand met
Nadere informatieNat, droog en digitaal. Degelijke én innovatieve samenwerking
Hans Deijkers Directeur Overheid IBM Global Business Services 20-01-2016 Nat, droog en digitaal. Degelijke én innovatieve samenwerking Smart Partners Bouwen aan de ioverheid in publiekprivate setting Strategische
Nadere informatieBusinesscase Van Deltadialoog naar Deltaplan naar Deltabusiness
Businesscase Van Deltadialoog naar Deltaplan naar Deltabusiness Van Deltadialoog naar Deltaplan naar Deltabusiness Een businesscase voor overheid, kenniswereld en bedrijfsleven om de Nederlandse state
Nadere informatieKenniscentrum Duurzaam Verpakken
Kenniscentrum Duurzaam Verpakken 1. Aanleiding In de Raamovereenkomst 2013-2022 is in Artikel 4 afgesproken een Kennisinstituut op te richten (verder te noemen Kenniscentrum Duurzaam Verpakken [KCDV]).
Nadere informatieIenM begroting 2015: inzetten op betere verbindingen in een schonere leefomgeving
IenM begroting 2015: inzetten op betere verbindingen in een schonere leefomgeving 16 september 2014-15:25 Het ministerie van Infrastructuur en Milieu besteedt in 2015 9,2 miljard euro aan een gezond, duurzaam
Nadere informatieGETTING THE BEST OUT OF YOUR SOURCE CODE MODERNISEREN MET UNIFACE
GETTING THE BEST OUT OF YOUR SOURCE CODE MODERNISEREN MET UNIFACE 2 OMNEXT IN HET KORT Broncode als bron van informatie Gevestigd in NL, UK en USA Kennis van meer dan 40 diverse technologieën Verschillende
Nadere informatieInnovatieve interactieve communicatiemiddelen in internationaal watermanagement
Innovatieve interactieve communicatiemiddelen in internationaal watermanagement Delft, 8 maart 2012 Realistic wall of water ir. F.C. (Floris) Boogaard, (020) 606 32 50/06-51 55 68 26 e-mail: f.c.boogaard@tudelft.nl/
Nadere informatieAssessment of dredginginduced
Assessment of dredginginduced turbidity CEDA presentatie januari 2013 Walter Jacobs Hydronamic / Royal Boskalis Westminster Inleiding Inschatten van vertroebeling t.g.v. baggerwerken Assessment of dredging-induced
Nadere informatieSamenvatting - Nederlands
Samenvatting - Nederlands Deze studie beschrijft aspecten van het Braziliaanse Kennis en Innovatiesysteem die van invloed zijn op de Nederlands-Braziliaanse samenwerking op het gebied van onderzoek, technologie
Nadere informatieCampus Zeeland Investeren in economische structuurversterking in de Zuidwestelijke Delta
Campus Zeeland Investeren in economische structuurversterking in de Zuidwestelijke Delta BZW Bijeenkomst Middelburg, 4 april 2017 Inhoudsopgave 1. Campus Zeeland 2. Bèta College 3. Kennis & Innovatie Netwerken
Nadere informatieKlimaatadaptatie in Zwolle (IJsselvechtdelta)
Agenda Stad Concernstaf CSADV Stadhuis Grote Kerkplein 15 Postbus 538 8000 AM Zwolle Telefoon (038) 498 2092 www.zwolle.nl Klimaatadaptatie in Zwolle (IJsselvechtdelta) Hoe houden we onze delta leefbaar
Nadere informatieKennisinnovaties slappe bodems
Kennisinnovaties slappe bodems Agenda 10 min 15 min 15 min 5 min Introductie Enrico Moens (program manager Climate and Sustainability bij Grontmij) Leon van Paassen (assistant professor Geo- Engineering
Nadere informatieJuist Klimaatverandering en kustlandschappen
Juist Klimaatverandering en kustlandschappen ONDERZOEKSOPDRACHT KCNR SEPTEMBER 2014 klimaatverandering en kustlandschappen De aardkundige geschiedenis leert dat klimaat verandering altijd gepaard gaat
Nadere informatieJPI Oceans Gezonde en productieve zeeën en oceanen
JPI Oceans Gezonde en productieve zeeën en oceanen www.jpi oceans.eu OVERZICHT Terrein Governance Operationeel maken Strategic Research and Innovation Agenda Belgische deelname en interesse Outlook SRIA
Nadere informatieKoreaanse ICT geleidt water van regen tot kraan
Innovatie Attaché Seoel Peter Wijlhuizen, mei 2014, meer informatie: pw@nost-korea.com Koreaanse ICT geleidt water van regen tot kraan Inleiding Met bijna twee maal zoveel neerslag als Nederlands, lijkt
Nadere informatieToepassing klimatologische data binnen de water sector National consultation on Climate Services September 8 th 2015
Toepassing klimatologische data binnen de water sector National consultation on Climate Services September 8 th 2015 M.A.Amatali, M.Sc. (Hydrology) Hoofd Waterloopkundige Dienst Belang van deze presentatie
Nadere informatieNavigatie topsectoren
Navigatie topsectoren Beleidsthema s en - doelen Beleid in cijfers Beleidsinstrumentarium 1 Versie oktober 215 Beleidsthema s en doelen topsectoren Specifiek beleid, ondersteunend aan doelen Bedrijvenbeleid:
Nadere informatieWerken in de Baggersector Vrouwen in de baggerwereld
24 november 2010 Dieuwertje Klazinga Werken in de Baggersector Vrouwen in de baggerwereld 1 Mijn loopbaan Civiele Techniek TU Delft Waterbouw, Havens & Scheepvaartwegen Boskalis: In-house Ingenieursbureau
Nadere informatieIv-Water. Ingenieursbureau met Passie voor Techniek
Iv-Water Ingenieursbureau met Passie voor Techniek Passie voor Techniek Advies gebaseerd op inhoudelijke kennis Iv-Water Water is van essentieel belang voor al het leven op aarde, maar het kan ook een
Nadere informatieTNO-instrumentarium Creatieve Industrie
TNO-instrumentarium Creatieve Industrie Instrumenten TNO voor Innovatie Vraagarticulatie Kennisoverdracht Kennisontwikkeling Technologisch consult in samenwerking met Syntens Branche Innovatie Agenda Challenge
Nadere informatieCampus Zeeland Investeren in economische structuurversterking in de Zuidwestelijke Delta
Campus Zeeland Investeren in economische structuurversterking in de Zuidwestelijke Delta Bijpraten Raadsleden Vlissingen, 10 april 2017 Agenda > Welkom: Harry van der Maas (voorzitter stuurgroep) > Stand
Nadere informatieNL.IN.BUSINESS Mondiale uitdagingen, Nederlandse oplossingen
NL.IN.BUSINESS 2020 Mondiale uitdagingen, Nederlandse oplossingen MONDIALE UITDAGINGEN Verstedelijking, economische groei en verduurzaming brengen uitdagingen met zich mee op bijvoorbeeld het gebied van
Nadere informatieThe Netherlands of 2040. www.nl2040.nl
The Netherlands of 2040 www.nl2040.nl 1 Tijden veranderen 2 Tijden veranderen 3 Nieuwe CPB scenario studie Vraag Waarmee verdienen we ons brood in 2040? Aanpak Scenario s, geven inzicht in onzekerheid
Nadere informatieDe omvangrijke problemen in Brazilië met water en waterbeheer bieden veel meer kansen voor inbreng van Nederlandse expertise en kennis.
Brazilië Samenvatting Onlangs heeft het Nederlandse adviesbureau Arcadis één van de grootste opdrachten op het gebied van watermanagement en engineering in Brazilië binnengehaald. Het betreft het ambitieuze
Nadere informatieDE IMPACT VAN SAMENWERKING
DE IMPACT VAN SAMENWERKING Ir. Marcel Kloosterman 16 mei 2017 Programma Ontwikkelingen Voorbeelden van samenwerking IXA Polifysiek Amsterdam Data Science Playgrounds Projectaanvraag Smart Culture Leerpunten
Nadere informatieCiviele Gezondheidstechniek
Civiele Gezondheidstechniek Prof. Hans van Dijk 28 september 2007 1 Afdeling Vermelding Watermanagement onderdeel organisatie Sectie Gezondheidstechniek Overzicht 3011, deel Gezondheidstechniek Boek Drinkwater-principes
Nadere informatieDinsdag 22 maart 2011 Toespraak van JOKE SCHAUVLIEGE VLAAMS MINISTER VAN LEEFMILIEU, NATUUR EN CULTUUR
Dinsdag 22 maart 2011 Toespraak van JOKE SCHAUVLIEGE VLAAMS MINISTER VAN LEEFMILIEU, NATUUR EN CULTUUR Wereldwaterdag Vlaams Partnerschap Water voor Ontwikkeling Gent, Vlaamse Maatschappij voor Watervoorziening
Nadere informatieVoorstellen. Waterschap Hollandse Delta. John Ebbelaar Hoofd afdeling Plannen en Regie
Voorstellen Waterschap Hollandse Delta John Ebbelaar Hoofd afdeling Plannen en Regie Waterschap Hollandse Delta Dynamiek in de Delta [2] Inhoud De taken van het waterschap De dynamiek in de tijd Een dynamische
Nadere informatieDe kustpolders: Hoe behoud een essentiële stap is richting duurzame ontwikkeling
De kustpolders: Hoe behoud een essentiële stap is richting duurzame ontwikkeling Prof. dr. Patrick Meire Universiteit Antwerpen Ecosystem management research group De polders, tussen de kust en zandig/zandlemig
Nadere informatieWatersysteem van de Toekomst: vervolg debat-diner
Memo Aan deelnemers diner-debat Eye Kopie aan Contactpersoon Rik van Terwisga Datum 8 januari 2015 Onderwerp Vervolg Debat-diner "Watersysteem van de Toekomst" Watersysteem van de Toekomst: vervolg
Nadere informatieWater Treatment. Gateway to Altijd solutions. een oplossing verder
Water Treatment Gateway to Altijd solutions een oplossing verder Afvalwater DHV heeft sinds jaar en dag een leidende positie op het gebied van afvalwaterzuivering en afvalwatertransport. Of het nu gaat
Nadere informatieIenM & INTERREG: Circulaire economie
IenM & INTERREG: Circulaire economie Inhoud INTERREG t.o.v. andere fondsen context INTERREG zelf De programma s: verschillend en hetzelfde Toegevoegde waarde Succesvol project Deelname INTERREG 2007-2013
Nadere informatieWater is onmisbaar! actieve mkb/kmo s. Dankzij EU-beleid meer banen en groei in de watersector. JOUW MENING TELT EN JOUW ACTIES OOK
Dankzij EU-beleid meer banen en groei in de watersector. 9 000 actieve mkb/kmo s bijna 500 000 banen JOUW MENING TELT Met het waterbeleid en de maatregelen van de EU krijgt iedereen inspraak door middel
Nadere informatieOperationeel Programma EFRO Noord-Nederland
Samenvatting Operationeel Programma EFRO Noord-Nederland 2014-2020 Inzet op innovatie en een koolstofarme economie In het Europa van 2020 wil Noord-Nederland zich ontwikkelen en profileren als een regio
Nadere informatieStrategische planning drinkwater Lange termijnvisie Vitens
Strategische planning drinkwater Lange termijnvisie Vitens Peter Salverda Omgevingsmanager Vitens 20 Maart 2013 Opzet presentatie Waarom strategische planning? Ambitie en lange termijn visie Duurzaamheid
Nadere informatieToespraak van staatssecretaris voor Ontwikkelingssamenwerking Ben Knapen op de Watersectorbijeenkomst, 2 februari 2011
Toespraak van staatssecretaris voor Ontwikkelingssamenwerking Ben Knapen op de Watersectorbijeenkomst, 2 februari 2011 Dames en heren, Laat ik beginnen met een citaat. Een rivier is een reusachtig organisme.
Nadere informatieGevolgen van klimaatverandering voor Nederland
Gastcollege door Sander Brinkman Haagse Hogeschool Climate & Environment 4 september 2008 Introductie Studie Bodem, Water en Atmosfeer, Wageningen Universiteit Beroepsvoorbereidendblok UNFCCC CoP 6, Den
Nadere informatieSubsidie voor innovatieve projecten. Informatie over het Innovatief Actieprogramma Groningen. provincie groningen
Subsidie voor innovatieve projecten Informatie over het Innovatief Actieprogramma Groningen provincie groningen Subsidie voor innovatieve projecten INFORMATIE OVER HET INNOVATIEF ACTIEPROGRAMMA GRONINGEN
Nadere informatieWereldwijd vindt de economische groei steeds meer plaats in delta s. Deze groei leidt enerzijds tot een onhoudbare ecologische druk en anderzijds tot
AQUA DOCK Wereldwijd vindt de economische groei steeds meer plaats in delta s. Deze groei leidt enerzijds tot een onhoudbare ecologische druk en anderzijds tot een toenemende creativiteit om de leefbaarheid
Nadere informatieProfessional Doctorate in Engineering. PDEng. Amir Haidari Challenge the future
Professional Doctorate in Engineering PDEng Amir Haidari a.h.haidari@tudelft.nl 1 Karl Duncker: 1945 - Taak: hang de Kaars aan de muur zodat kaarsvet niet op de tafel druppelt - Groep 01: Gebruikt punaises
Nadere informatieDe Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof AA s-gravenhage
> Retouradres Postbus 20401 2500 EK Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA s-gravenhage Directoraat-generaal Bedrijfsleven Bezoekadres Bezuidenhoutseweg 73 2594
Nadere informatienew world CAMPUS Op de grens van organisaties begint de New World Campus
new world CAMPUS Op de grens van organisaties begint de New World Campus New World Water & Sanitatie Campus Agri & Food De New World Campus is dé plek waar oplossingen worden gevonden voor mondiale vraagstukken
Nadere informatiePerspectief op de nationale omgevingsvisie en grondbeleid. Jaar van de Ruimte VvG congres 12 november Nathalie Harrems
Perspectief op de nationale omgevingsvisie en grondbeleid Jaar van de Ruimte 2015 VvG congres 12 november 2014 Nathalie Harrems Directie Ruimtelijke Ontwikkeling Wat is er aan de hand? Tijdperk van de
Nadere informatie100 MW GETIJDENENERGIE 100% VOORSPELBAAR 100% FLEXIBEL
TIDAL POWER 100 MW GETIJDENENERGIE 100% VOORSPELBAAR 100% FLEXIBEL In 2025 100.000 Zeeuwse huishoudens voorzien van duurzame electriciteit uit getijdenenergie met een totale CO2-reductie van 140.000 ton
Nadere informatieVerbinden van wetenschap en samenleving. NWO-strategie
Verbinden van wetenschap en samenleving NWO-strategie 2019-2022 Verbinden van wetenschap en samenleving Dit strategisch plan beschrijft de koers van NWO voor de jaren 2019 tot en met 2022. NWO legt hierin
Nadere informatieMet het Global Water Partnership en ontwikkelingsbanken zijn afgelopen jaar nieuwe afspraken gemaakt.
---Speech 6 januari 2012--- Toespraak van de staatssecretaris van Buitenlandse Zaken, Ben Knapen, bij Deltares op 9 januari 2012 te Delft (gesproken woord geldt) Dames en heren, Vandaag stuur ik de brief
Nadere informatieKenniscentrum Risicomanagement
Deskundigheid op het gebied van veiligheid High Tech Human Touch Samenwerking Het is de ambitie van het om opdrachtgevers, zoals bedrijven, overheden, nationale en internationale organisaties, te ondersteunen
Nadere informatieToespraak commissaris van de Koning Max van den Berg, seminar 'Wetenschap middenin de samenleving', Groningen, 30 mei 2013
Toespraak commissaris van de Koning Max van den Berg, seminar 'Wetenschap middenin de samenleving', Groningen, 30 mei 2013 Dames en heren, Wetenschap is ontstaan uit verwondering en nieuwsgierigheid. Al
Nadere informatieGenoeg water voor iedereen
Genoeg water voor iedereen eerlijk verdeeld - betaalbaar - schoon - duurzaam Of je nu rijk bent of arm, als je een dag niet drinkt heb je dorst. Niemand kan zonder water. Met genoeg en schoon water hebben
Nadere informatieHet creëren van een innovatieklimaat
Het creëren van een innovatieklimaat Bertholt Leeftink Directeur- Generaal Bedrijfsleven & Innovatie Inhoud 1. Waarom bedrijven- en topsectorenbeleid? 2. Verdienvermogen en oplossingen voor maatschappelijke
Nadere informatieZO GAAT DAT IN RUSLAND PDF
ZO GAAT DAT IN RUSLAND PDF ==> Download: ZO GAAT DAT IN RUSLAND PDF ZO GAAT DAT IN RUSLAND PDF - Are you searching for Zo Gaat Dat In Rusland Books? Now, you will be happy that at this time Zo Gaat Dat
Nadere informatieNext Generation Poultry Health Redt Innovatie de Vleeskuikenhouder?
Next Generation Poultry Health Redt Innovatie de Vleeskuikenhouder? Paul Louis Iske Professor Open Innovation & Business Venturing, Maastricht University De wereld wordt steeds complexer Dit vraagt om
Nadere informatieVerklaring van Hoog & Droog
Verklaring van Hoog & Droog Aangenomen bij acclamatie op woensdag 6 juni bij Burgers Zoo te Arnhem Over de andere kant van de Delta Verklaring van Hoog & Droog Conclusies en adviezen geformuleerd tijdens
Nadere informatieWind op zee en India. 11 December, 2013. Ir. Leon Wijshoff
Wind op zee en India 11 December, 2013 Ir. Leon Wijshoff Programma Energie Internationaal (PEI) - Doelstelling:EZ ondersteunen bij het uitvoeren van internationale energiebeleid, op het gebied van duurzame
Nadere informatieSeminar EmPowered by Innovation 20 JUNI 2019 JAARBEURS UTRECHT
Seminar 2019 EmPowered by Innovation 20 JUNI 2019 JAARBEURS UTRECHT Structuur in innovatie: het innovatie ecosysteem Joyce Oomen Hugo Bakkenist Ronald Jansen Peter Stooker Hannelore Albrecht Pimcy Innovatie
Nadere informatieSustainable Tourism Duurzaam Toerisme. dr. Anja de Groene lector duurzaamheid en water Hogeschool Zeeland
Sustainable Tourism Duurzaam Toerisme dr. Anja de Groene lector duurzaamheid en water Hogeschool Zeeland Programma 15.15 uur: Inleiding duurzaam toerisme door Dr. Anja de Groene 15.35 uur: Cradle to Cradle
Nadere informatieConferentie Geld als Water
Conferentie Geld als Water Welkom! 28 oktober 2014, dagvoorzitter Lennart Silvis, directeur Netherlands Water Partnership Doelen van de dag U bent beter geinformeerd over bestaande funding/finance mogelijkheden
Nadere informatieClinical Trials in Nederland 25 april 2013
Clinical Trials in Nederland 25 april 2013 Leonie Middelink * Bestuurslid NVFG Head Clinical Operations - Roche * Spreekt op persoonlijke titel Imago versus facts and figures Is de ietwat negatieve perceptie
Nadere informatieBSc Tourism. René van der Duim en Martijn van Santen
BSc Tourism René van der Duim en Martijn van Santen waarom? academische studie van toerisme Toerisme in cijfers meer dan een miljard internationale toeristische aankomsten wereldwijd Toerisme in cijfers
Nadere informatie32673 Voordracht ter vervulling van twee vacatures in de Hoge Raad
28753 Publiek-private samenwerking 32673 Voordracht ter vervulling van twee vacatures in de Hoge Raad Nr. 30 Brief van de minister van Economische Zaken en de staatssecretaris van Onderwijs, Cultuur en
Nadere informatieUitdagingen in de Goud Sector
Uitdagingen in de Goud Sector Aanpak bekeken vanuit een nationale middelgrote goud producent Michael Naarendorp CEO Maart 2016 Impact KMO Goud Sector in Suriname Positief Economie 60% van de Surinaamse
Nadere informatieRESEARCH DATA MANAGEMENT INNOVATIE & SURF
RESEARCH DATA MANAGEMENT INNOVATIE & DIENSTONTWIKKELING @ SURF Wat is Research Management? Research data management is an explicit process covering the creation and stewardship of research materials to
Nadere informatieIdentity & Access Management & Cloud Computing
Identity & Access Management & Cloud Computing Emanuël van der Hulst Edwin Sturrus KPMG IT Advisory 11 juni 2015 Cloud Architect Alliance Introductie Emanuël van der Hulst RE CRISC KPMG IT Advisory Information
Nadere informatieWaterschap Hollandse Delta. dynamiek in de delta
Waterschap Hollandse Delta dynamiek in de delta Inhoud De dynamiek in de tijd Een dynamische ruimte De opgaven nu en voor de toekomst Water besturen Functionele overheid Algemeen belang en specifiek belang
Nadere informatieKennismanagement in de maritieme sector
Kennismanagement in de maritieme sector Het Maritiem Kennis Centrum Presentatie voor de CEDA op 11 mei 2004 door Ir E.W.H. Keizer Voorzitter van het Management Team MKC MKC CEDA -001 1 MKC Kennis en innovatie
Nadere informatieTweede Kamer der Staten-Generaal
Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2014 2015 34 000 XIII Vaststelling van de begrotingsstaten van het Ministerie van Economische Zaken (XIII) en het Diergezondheidsfonds (F) voor het jaar
Nadere informatie21-4-2016. Info voor B2 TOM studenten van. Opleiding Werktuigbouwkunde
21-4-2016 Info voor B2 TOM studenten van Opleiding Werktuigbouwkunde PROGRAMMA Doel Derde jaar Minor Afstuderen Master ME Regelingen Tot Slot Doel Opleiden Academische Werktuigbouwer met oog voor wat er
Nadere informatieJOBDISABILI. Sociale Onderneming Informatiefiche (ITALIË) A. SOCIALE VERANDERING. Opgericht in 2011. Bedrijf met beperkte aansprakelijkheid (BVBA)
www.socialbiz.eu Sociale Onderneming Informatiefiche JOBDISABILI (ITALIË) Opgericht in 2011 Rechtsvorm Bedrijf met beperkte aansprakelijkheid (BVBA) Sector Werkgebied Diensten aan bedrijven Lokaal, Europa
Nadere informatieWindenergie Volop kansen voor de Nederlandse Economie Samenwerking sector en onderwijs cruciaal
Windenergie Volop kansen voor de Nederlandse Economie Samenwerking sector en onderwijs cruciaal John Baken projectmanager TKI Wind op Zee trekker CAREER programma manager CoE Water & Energy Winddagen 2018
Nadere informatieKansendossier: Yaoundé Sanitation Project Phase II. African Development Bank
Kansendossier: Yaoundé Sanitation Project Phase II African Development Bank Colofon Naam kansendossier Yaoundé Sanitation Project Phase II, Kameroen Opgesteld door Contactpersoon Suzanne Bouman, Agentschap
Nadere informatieVervolgstappen voor CI Suriname
Vervolgstappen voor CI Suriname CI Suriname wil Green Growth Models s
Nadere informatieDuurzame kennis door publiek-private samenwerking. Annet Zweep Directie Agrokennis
Duurzame kennis door publiek-private samenwerking Annet Zweep Directie Agrokennis Opbouw van mijn verhaal 1. Introductie van mijzelf 2. Topsector en proces 3. Per PPS van vandaag: doel, opzet en wijze
Nadere informatieSMART SOCIETY IN NEDERLAND
SMART SOCIETY IN NEDERLAND Roxane Daniels Vereniging Nederlandse Gemeenten 23 april 2019 VVSG Brussel Paraplu-begrip Integrale aanpak van maatschappelijke opgaven Cross-sectoraal Publiek-privaat Bottom-up
Nadere informatieDE INDUSTRIE: MOTOR VAN VERNIEUWING. Drie acties voor een nieuw Kabinet. Manifest 2017
DE INDUSTRIE: Drie acties voor een nieuw Kabinet MOTOR VAN Manifest 2017 VERNIEUWING Nederlandse industriële bedrijven behoren tot de top van de wereld. We zijn wereldmarktleider in chipmachines en medische
Nadere informatieSLIM MET WATER. Een integrale aanpak voor een duurzame toekomst. Smart Cities Forum - 26 maart 2019
SLIM MET WATER Een integrale aanpak voor een duurzame toekomst Smart Cities Forum - 26 maart 2019 Cruciaal voor mens & maatschappij 29 maart 2019 Presentatietitel 2 Water, een schaars goed 29 maart 2019
Nadere informatieMasterclass Value of Information. Waarde creëren voor de business
Masterclass Value of Information Waarde creëren voor de business Informatie en informatietechnologie maken het verschil bij de ontwikkeling van nieuwe business ideeën. Met informatie kunnen nieuwe innovatieve
Nadere informatieWageningen University & Research. Wageningen, 14 Oktober 2017 Prof. dr Arthur Mol, Rector Magnificus
Wageningen University & Research Wageningen, 14 Oktober 2017 Prof. dr Arthur Mol, Rector Magnificus 2017 Het begon in 1918 Van Landbouwhogeschool tot University & Research of the Life Sciences 1960s: primair
Nadere informatieBSc Tourism. De volgende presentatie start hier om 9:30 uur
BSc Tourism De volgende presentatie start hier om 9:30 uur waarom? academische studie van toerisme Toerisme in cijfers Toerisme in cijfers Toerisme in cijfers Nederland 35 miljard bestedingen 3% Bruto
Nadere informatieWageningen University & Research. Wageningen, 04 November 2017 Prof. dr Arthur Mol, Rector Magnificus
Wageningen University & Research Wageningen, 04 November 2017 Prof. dr Arthur Mol, Rector Magnificus 2017 Het begon in 1918 Van Landbouwhogeschool tot University & Research of the Life Sciences 1960s:
Nadere informatieTopsectoren aanpak en de Nederlandse Defensie & Veiligheid gerelateerde industrie. Samen naar de top!
Ministerie van Economische Zaken, Landbouw & Innovatie Topsectoren aanpak en de Nederlandse Defensie & Veiligheid gerelateerde industrie Samen naar de top! Drs. G.M. Landheer Directeur Topsectoren en Industriebeleid
Nadere informatiePlatform Biodiversiteit, Ecosystemen en Economie
Een initiatief IUCN-Nederland en VNO-NCW met deelname van: Bedrijfsleven Shell, FrieslandCampina, DSM Recron, IDH Initiatief Duurzame Handel LTO Nederland Natuur- en milieuorganisaties Natuurmonumenten,
Nadere informatieOndernemingen kunnen tot 70% van hun investering terugkrijgen onder de vorm van subsidies.
Roemenië: Europese Structuurfondsen en Cohesiefonds 2007-2013 subsidies Roemenië) In Roemenië genieten buitenlandse investeerders dezelfde behandeling als Roemeense. De regering stelt zich ten doel buitenlandse
Nadere informatieHelp plastic afval de zeeën uit
Help plastic afval de zeeën uit 8 Plastic afval in zee is een toenemend probleem dat honderden diersoorten aantast. Ook zijn er grote onzekerheden over de indirecte effecten. Voldoende reden voor onmiddellijke
Nadere informatieKlimaatverandering, waterhuishouding en adaptatienoden in Vlaanderen
Klimaatverandering, waterhuishouding en adaptatienoden in Vlaanderen enkele aanvullende beschouwingen prof. dr. ir. Patrick Willems K.U.Leuven Afdeling Hydraulica Toekomstig klimaat? huidig klimaat: gematigd
Nadere informatieMilieu- en klimaatuitdagingen voor de 21ste eeuw: van Europese visie naar lokale betekenis en actie. Hans Bruyninckx, Mortsel, 9 oktober 2105
Milieu- en klimaatuitdagingen voor de 21ste eeuw: van Europese visie naar lokale betekenis en actie Hans Bruyninckx, Mortsel, 9 oktober 2105 Presentation by Dr. Hans Bruyninckx, Executive Director, EEA
Nadere informatieMaken Big Data en Artificial Intelligence de mens overbodig? Edwin Steenvoorden, Delft, September 2018
Maken Big Data en Artificial Intelligence de mens overbodig? Edwin Steenvoorden, Delft, September 2018 Introductie Monique Coach, Psychotherapeut, Auteur BEc Economics Nathalie MSc IKM Risk Assurance Deloitte
Nadere informatieProf.dr. Henk W. Volberda Rotterdam School of Management, Erasmus University Wetenschappelijk directeur INSCOPE Bestuurslid NCSI
Prof.dr. Henk W. Volberda Rotterdam School of Management, Erasmus University Wetenschappelijk directeur INSCOPE Bestuurslid NCSI Erasmus Concurrentie & Innovatie Monitor 2008 Bedrijven presteren beter
Nadere informatieOndersteuning van impact door Hogescholen
Ondersteuning van impact door Hogescholen Ronald Mooijer 27 juni 2017 Agenda IXA Impact Het belang van netwerken Directe ondersteuning aan onderzoekers driehoek Probleem Stakeholders Product Financiering
Nadere informatieManifest Circulair Onderwijs
Manifest Circulair Onderwijs de rol van onderwijs in verantwoord innoveren 2 Waarom urgentie De jeugd heeft de toekomst. Wij maken de toekomst. Wij brengen kinderen en jong volwassenen het gedachtengoed
Nadere informatieOproep: Actieprogramma klimaatadaptieve bouwprojecten in stedelijk gebied
Oproep: Actieprogramma klimaatadaptieve bouwprojecten in stedelijk gebied Meld nu uw bouwproject aan voor het Actieprogramma klimaatadaptieve bouwprojecten in stedelijk gebied. Daarin bundelen overheden,
Nadere informatieRegionale Adaptatie Strategie vanwege klimaatverandering. MT 22 maart 2012 Arno Lammers
Regionale Adaptatie Strategie vanwege klimaatverandering MT 22 maart 2012 Arno Lammers Voorgeschiedenis RAS - Proces Waterkader Haaglanden gestart febr. 2003 na opdracht AB - Regionaal Bestuursakkoord
Nadere informatieContextschets Techniek
Contextschets Techniek Nationaal Techniekpact 2020... 2 Welke activiteiten ondernemen de hbo-instellingen?... 2 Welke activiteiten ondernemen de universiteiten?... 3 Welke activiteiten onderneemt de 3TU?...
Nadere informatieinterne markt is het motorblok van Europese samenwerking. Niet alleen in materiële zin, maar ook als bindmiddel tussen oude en nieuwe lidstaten.
Toespraak van minister-president Mark Rutte op de conferentie: Working together to strengthen the Single Market for EU Businesses and consumers, Amsterdam 13 juni 2016 Dames en heren, Met de Europese interne
Nadere informatieInternet of Everything (IoE) Top 10 inzichten uit de Value at Stake-analyse (Analyse potentiële waarde) van IoE voor de publieke sector door Cisco
Internet of Everything (IoE) Top 10 inzichten uit de Value at Stake-analyse (Analyse potentiële waarde) van IoE voor de publieke sector door Cisco Joseph Bradley Christopher Reberger Amitabh Dixit Vishal
Nadere informatie