Gemeentelijk Rioleringsplan Deventer

Transcriptie

1 Gemeentelijk Rioleringsplan Deventer

2 Inhoudsopgave SAMENVATTING 5 1. INLEIDING Aanleiding Doelstelling Geldigheidsduur Totstandkoming Leeswijzer 8 2. WETTEN EN REGELS Inleiding Europees Nationaal Regionaal Lokaal Nieuwe wet en regelgeving komende planperiode Samenvatting EVALUATIE GRP EN UITGEVOERDE MAATREGELEN Inleiding Onderzoek en beleid Beheer, onderhoud en uitvoering Maatregelen Overdracht waterpartijen Vergunningen Verordeningen STRATEGIE EN UIT TE VOEREN MAATREGELEN Inleiding Doelen voor de planperiode Beleidskeuzes stedelijk afvalwater, regen en grondwater Gevolgen Wabo en Waterwet voor vergunningverlening Maatregelen Onderhoudsmanagement gemalen Afkoppelen verhard oppervlak Meetnet grondwater en riolering Benchmark riolering Communicatie FINANCIËN Kosten Investeringsprogramma Inkomsten Instandhouden kapitaalgoederen Egalisatievoorziening Kostendekking 47 bijlagen I Afkortingen en begrippen II Tabel lozingswerken III Overzicht rioolvervangingen 2

3 3

4 4

5 Samenvatting In de afgelopen jaren zijn diverse wetten gewijzigd. Zo heeft de gemeenten per 1 januari 2008 drie afzonderlijke zorgplichten gekregen voor stedelijk afvalwater, hemelwater en grondwater. Dit is een uitbreiding van de oude zorgplicht voor het stedelijk afvalwater, inclusief hemelwater. Naast deze verbrede zorgplicht spelen de Europese Kaderrichtlijn Water, het Nationaal Bestuursakkoord Wateractueel, herijking van het regenwaterbeleid, de Waterwet, de Wabo (Wet algemene bepalingen omgevingsrecht) en de Wet op de informatieuitwisseling ondergrondse netten. De klimaatverandering vraagt aandacht. Er zullen naar verwachting vaker hevige regenbuien vallen. Dit verbreed Gemeentelijk Rioleringsplan Deventer gaat in op de consequenties van deze veranderingen voor de gemeente. Terugblik In de afgelopen planperiode zijn in Deventer veel activiteiten uitgevoerd. In 2005 startte de studie naar een optimale afstemming tussen rioleringsmaatregelen en ingrepen op de rioolwaterzuiveringsinstallatie. Deze optimalisatiestudie had twee doelen: het realiseren van een zo goed mogelijk functionerende afvalwaterketen tegen de laagste maatschappelijke kosten en zorgen dat de vuiluitworp naar het oppervlaktewater ging voldoen aan de wettelijke eisen. De studie heeft geleid tot een maatregelenpakket, dat tijdens de planperiode vrijwel geheel is uitgevoerd. Het geplande effluentfilter bij de rioolwaterzuiveringsinstallatie is nog niet geplaatst. De totale kosten van het maatregelenpakket zijn circa lager dan waarmee in het GRP rekening werd gehouden. Op 9 januari 2008 hebben het waterschap Groot Salland en de gemeente Deventer het afvalwaterakkoord ondertekend. Daarin spreken de gemeente en het waterschap af intensief samen te werken om de afvalwaterketen (het geheel van rioolstelsels en rioolwaterzuivering) op een maatschappelijk verantwoorde en duurzame manier in te richten en te beheren. Deventer werkt nauw samen met de waterschappen Groot Salland, Rijn en IJssel, Veluwe, waterleidingbedrijf Vitens en iets minder intensief met de provincie Overijssel en Rijkswaterstaat. Deze waterpartners hebben parallel aan het GRP gezamenlijk het Waterplan Deventer opgesteld. Dit plan beschrijft het watersysteem en de waterketen en richt zich op oppervlakte, grond en afvalwater. Rijkswaterstaat en waterschap Groot Salland hebben in respectievelijk 2006 en 2009 aansluit en overstortvergunningen verleend. De vergunning van Rijkswaterstaat heeft geleid tot een meet en monitoringsplan in het stelsel van Deventer. Het meetsysteem werkt sinds In 2000 heeft de gemeente van de provincie Overijssel ontheffing gekregen van de verplichting circa 700 percelen in het buitengebied op de riolering aan te sluiten. Vanwege marktontwikkelingen heeft Deventer dit standpunt in 2004 herzien en in 2006 uiteindelijk alsnog 539 huishoudens op het rioolstelsel aangesloten. Bij de overgebleven circa 150 percelen moet de eigenaar zelf maatregelen treffen. In 2009 zijn bovendien 35 verspreid liggende woonschepen aangesloten op het gemeentelijke rioolstelsel. Het aansluitpercentage bedraagt daarmee in Deventer 99,6%, waarmee de gemeente landelijk hoog scoort. In is de voorgenomen grootschalige rioolvervanging uitgevoerd. Er zijn onder meer gemalen gerenoveerd. In Bergweide, de Driebergenbuurt en Zandweerd werd de riolering vervangen of gerelined. Met ingang van 2008 is de tariefstructuur in de rioolverordening voor bedrijven aangepast. Er is nu een evenwichtiger belastingheffing, waarbij bedrijven een hoger bedrag betalen naarmate ze meer water gebruiken. Er zijn negen klassen met een oplopend tarief per klasse. De verandering heeft geen invloed op de totale inkomsten uit het rioolrecht. Hemelwater van daken, schone terreinen en wegoppervlakken kan worden afgekoppeld van gemengde rioolstelsels. De gemeente Deventer doet dat in gebieden waar ingrijpende veranderingen plaatsvinden, of waar afkoppelen relatief eenvoudig kan worden uitgevoerd. Bij rioolvervangingen wordt per project gekeken waar tegen redelijke kosten verhard oppervlak kan worden afgekoppeld. In de optimalisatiestudie is rekening gehouden met het afkoppelen van 35 hectare verhard oppervlak. Dit is inmiddels voor een deel gerealiseerd, onder meer in de wijken Keizerslanden en Hoornwerk. Om de effecten van de klimaatverandering te kunnen opvangen, gaat de gemeente de komende jaren door met afkoppelen. Zwaardere regenbuien kunnen dan worden opgevangen in het bestaande rioolstelsel, zonder dat de afvoercapaciteit moet worden vergroot. 5

6 6

7 Doelstellingen Net als in het vorige GRP, hebben de gemeentelijke activiteiten bij het inzamelen en het transporteren van stedelijk afvalwater en grondwater drie hoofddoelen: Duurzame bescherming van de volksgezondheid; Handhaven van een goede leefomgeving; Duurzame bescherming van natuur en milieu. Op basis van deze hoofddoelen heeft de gemeente een aantal beleidskeuzes gemaakt op het gebied van stedelijk afvalwater, hemelwater en grondwater: De gemeente heeft er in het verleden voor gekozen om de verantwoordelijkheid voor zowel de aanleg als beheer en onderhoud van IBA s (niet op het riool aangesloten percelen) bij de particulier te leggen. Bij deze percelen wordt geen rioolheffing geheven. Dat beleid wordt voortgezet; In een aantal wijken waar de komende jaren nieuwbouw of herinrichting plaatsvindt, wil de gemeente het hemelwater afkoppelen van de gemengde rioolstelsels. Van de perceeleigenaren wordt verwacht dat zij binnen een voor elk plan te stellen termijn het hemelwater en afvalwater gescheiden aanbieden; Er mag in geen geval regenwater op drukriolering worden aangeboden. Perceeleigenaren dienen eventueel in de loop van de tijd aangesloten hemelwater af te koppelen; Nieuwbouw moet voldoen aan het bouwbesluit. Hemelwater en afvalwater worden op de erfgrens gescheiden aangevoerd. Bovendien moet hemelwater maximaal worden geïnfiltreerd op het eigen terrein; Bij nieuwe woningen of bedrijven moet schoon verhard oppervlak zoveel mogelijk worden afgekoppeld naar oppervlaktewater, of moet het hemelwater in de bodem kunnen infiltreren. Om het hemelwater niet te verontreinigen, moeten zo min mogelijk uitloogbare materialen, zoals koper, lood en zink, worden gebruikt. De gemeente voert het beheer en het onderhoud over circa 90 stadsgemalen, 10 bergbezinkbassins en 700 drukrioolgemalen. Deventer gaat het beheer professionaliseren met een onderhoudsmanagementsysteem. Daardoor kan efficiënter worden gewerkt en verbetert de kwaliteit van het onderhoud. Zo kan naar verwachting het aantal onnodige emissies worden beperkt. De hoogte van het rioolrecht is voor 2009 vastgesteld op 158,16. Daarmee zit de gemeente iets onder het gemiddelde in Nederland. Uit de meerjarige investeringsverkenningen voor de riolen en gemalen blijkt dat voor de periode van geen omvangrijke vervangingen nodig zijn. Scherpere regelgeving op het gebied van waterkwaliteit en de verbreding van de zorgplicht kan er toe leiden dat extra investeringen moeten worden gedaan. Naar verwachting zal de rioolheffing hooguit licht stijgen. Het rijk staat gemeenten toe een kwijtscheldingsbeleid te voeren. Deventer maakt van die mogelijkheid gebruik. Burgers kunnen op grond van een aantal criteria voor kwijtschelding in aanmerking komen. Het aantal kwijtscheldingen bedroeg de afgelopen jaren gemiddeld ongeveer Om dit te financieren, betalen de overige huishoudens circa 12 per jaar extra. De gemeente controleert de grondwaterstand met een grondwatermeetnet. Het bestaat uit 78 peilbuizen. Dit meetnet wordt in de toekomst opgenomen in het automatische meetnet voor overstorten van het gemengde rioolstelsel. In 2008 zijn hiervoor 25 meetplekken in het rioolstelsel en 7 neerslagmeters geïnstalleerd. Door nieuwe wetgeving heeft de gemeente de loketfunctie gekregen voor burgers met vragen of klachten over wateroverlast. Er wordt een protocol opgesteld voor de behandeling van klachten. Het waterloket wordt toegevoegd aan het Klant Contact Centrum (KCC). 7

8 1. INLEIDING 1.1. Aanleiding Dit is het gemeentelijke afvalwater, hemelwater en grondwaterplan van de gemeente Deventer Het is het vierde Gemeentelijk Rioleringsplan (GRP) en het eerste waarin ook de zorg voor het ondiepe grondwater een plaats heeft gekregen. Althans voor zover dit niet valt onder verantwoordelijkheid van de waterschappen. Het GRP gaat over de inzameling en het transport van het huishoudelijke en bedrijfsmatige afvalwater en het overtollige hemelwater en grondwater. De gemeente is verantwoordelijk voor de kwaliteit van de openbare ruimte en het woon en leefmilieu. De voorzieningen voor stedelijk afvalwater, regen en grondwater dragen daaraan bij. Ze kunnen maatschappelijke belangen waarborgen, zoals: Bescherming van de volksgezondheid: de gemeente verwijdert het stedelijke afvalwater uit de directe leefomgeving; Droge voeten: door de inzameling en verwerking van regenwater (en mogelijk grondwater) verwijdert de gemeente water uit de bebouwde omgeving; Schoon water en een schone bodem: door de aanleg van voorzieningen voorkomt de gemeente dat ongezuiverd stedelijk afvalwater of verontreinigd regenwater op of in de bodem of het oppervlaktewater terecht komen. Sinds 1 januari 2008 is de Wet verankering en bekostiging gemeentelijke watertaken in werking. Door de nieuwe wetgeving heeft de gemeente niet alleen de zorg over het stedelijk afvalwater, maar ook over het overtollige hemelwater en het ondiepe grondwater. De zorg voor het ondiepe grondwater houdt in dat de gemeente het eerste aanspreekpunt is voor burgers met grondwaterproblemen Doelstelling Het GRP is een beleids en strategisch plan met een investeringsprogramma voor vernieuwingen en beheer en onderhoud. De gemeente geeft in het GRP een integrale visie op het gebied van verbreed rioolrecht, stedelijk water en riolering. Dit bepaalt de strategie op deze terreinen Geldigheidsduur Het GRP beslaat de periode 2010 tot Het is een voortzetting op en een uitbreiding van het huidige GRP Deventer Totstandkoming De gemeenteraad stelt het Gemeentelijk Rioleringsplan vast. Volgens de eisen uit de Wet milieubeheer is het conceptgrp voor commentaar toegestuurd aan de waterkwaliteits en waterkwantiteitsbeheeders: de waterschappen Groot Salland, Rijn en IJssel, Veluwe en Rijkswaterstaat. Daarnaast is het GRP ter informatie toegestuurd naar het college van Gedeputeerde Staten van Overijssel en drinkwatermaatschappij Vitens Leeswijzer Het GRP is in grote lijnen opgebouwd volgens de richtlijnen van de Leidraad Riolering van de Stichting Rioned. Hoofdstuk 2 gaat in op de nieuwe wet en regelgeving op Europees, landelijk, regionaal en lokaal niveau. In hoofdstuk 3 wordt het huidige GRP geëvalueerd. Daarbij wordt ingegaan op de doelen, de maatregelen en de bijbehorende kosten. Hoofdstuk 4 beschrijft de strategie en de bijbehorende maatregelen om de gewenste situatie te bereiken. Hoofdstuk 5 gaat in op de kosten en investeringen. Hoofdstuk 6 bevat de conclusies. In de bijlage is een lijst met veel gebruikte begrippen en afkortingen opgenomen. Daarnaast is er een bijlage met de (gemengde) overstorten in de gemeente, met coördinaten, drempelhoogte en drempelbreedte. 2. WETTEN EN REGELS 2.1. Inleiding De afgelopen planperiode is nieuw beleid en regelgeving ingevoerd met consequenties voor afvalwater, hemelwater en grondwater. In de paragrafen 2.2 tot en met 2.7 worden de belangrijkste nieuwe ontwikkelingen in het beleid en de regelgeving beschreven, beginnend op Europees niveau en eindigend op gemeentelijk niveau. Paragraaf 2.5 beschrijft de belangrijkste wijzigingen in beleid en regelgeving die naar verwachting de komende planperiode van kracht worden en waarop dit GRP anticipeert Europees Europese Kaderrichtlijn Water (KRW) Sinds 2000 is de Europese Kaderrichtlijn Water van kracht. De richtlijn is op 7 april 2005 in Nederland overgenomen via de Implementatiewet EGKaderrichtlijn Water. De richtlijn richt zich op ecologisch gezond oppervlaktewater en op duurzaam waterverbruik. In 2015 moeten de kwaliteit van het oppervlaktewater en van het grondwater in Europa in orde zijn. Daarbij is de ecologische potentie van het water leidend. De kaderrichtlijn is alleen indirect van invloed op de 8

9 gemeentelijke zorgplicht voor afvalwater, hemelwater en grondwater. Nederland is voor de KRW opgedeeld in vier stroomgebieden, te weten Rijndelta, Maas, Schelde en Eems. Aan de hand van de loop van de rivieren is Europa verdeeld in deelstroomgebieden. Deventer ligt in deelstroomgebied RijnOost. Dat beslaat onder meer de provincie Overijssel, delen van de provincies Drenthe en Gelderland en delen van de Duitse deelstaten NordrheinWestfalen en Niedersachsen. De waterbeheerders in dit gebied stellen eind 2009 een Stroomgebiedsbeheersplan (SGBP) vast. In het SGBP staan de maatregelen die uiterlijk in 2015 uitgevoerd moeten zijn om de doelen te halen (resultaatsverplichting). Waterschap Groot Salland werkt hierbij samen met de andere overheden in RijnOost, namelijk de waterschappen Reest en Wieden, Velt en Vecht, Regge en Dinkel en Rijn en IJssel, de provincie Overijssel, Rijkswaterstaat en alle gemeenten in het beheergebied. Rol waterschappen Op grond van de KRW hebben de waterschappen Groot Salland en Rijn en IJssel oppervlaktewaterlichamen van aanzienlijke omvang aangewezen. In Deventer zijn het er negen. De wateren zijn op basis van hydromorfologische kenmerken zoals grootte, diepte, stromend of stilstaand water, zout of zoet, en bodemsamenstelling ingedeeld in watertypen. De specifieke kenmerken van het watertype zijn bepalend voor het voorkomen van bepaalde plant en diersoorten. Omdat de chemische en ecologische eisen per watertype verschillen, is het watertype belangrijk bij het beoordelen van de chemische en ecologische toestand ervan. Rol gemeenten De gemeenten en de provincie hebben vanuit de KRW een belangrijke taak, omdat de watermaatregelen consequenties hebben voor de ruimtelijke ordening. Gemeenten kunnen via hun vertegenwoordigers invloed uitoefenen op de besluitvorming binnen het Regionaal Bestuurlijk Overleg Nationaal Inleiding Nationaal is op een aantal terreinen nieuwe wetgeving van kracht geworden: Oppervlaktewater en grondwaterkwaliteit: Implementatiewet EGKaderrichtlijn Water, zie paragraaf 2.2.; Waterkwantiteit oppervlaktewater, grond en hemelwater: Nationaal Bestuursakkoord Water (NBW), en NBWactueel 2008; Hemelwater: Herijking regenwaterbeleid; Waterkwantiteit: ontwerp Nationaal Waterplan. Het ontwerp Nationaal Waterplan is de opvolger van de Vierde Nota Waterhuishouding uit 1998 en vervangt alle voorgaande Nota s Waterhuishouding. Het plan is opgesteld op basis van het wetsvoorstel Waterwet dat naar verwachting in 2009 in werking treedt. Het Nationaal Waterplan beschrijft de hoofdlijnen van het nationale waterbeleid en heeft voor de ruimtelijke aspecten de status van een structuurvisie op grond van de Wet ruimtelijke ordening. Belangrijke onderdelen van het Nationaal Waterplan zijn het nieuwe beleid op het gebied van waterveiligheid, het beleid voor het IJsselmeergebied, het Noordzeebeleid en de Stroomgebiedbeheerplannen op grond van de KRW. Nationaal Bestuursakkoord Water actueel (NBWactueel 2008) Er zijn structurele veranderingen in de aard en omvang van de nationale waterproblematiek. De klimaatverandering met de bijbehorende zeespiegelstijging en intensievere neerslag, de bodemdaling en de verstedelijking vragen om een nieuwe aanpak van het waterbeleid. In februari 2001 sloten Rijk, Interprovinciaal Overleg (IPO), Unie van Waterschappen en Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) daarom de Startovereenkomst Waterbeleid 21e eeuw. Deze samenwerking leidde in 2003 tot het Nationaal Bestuursakkoord Water (NBW). Het NBW heeft betrekking op de waterkwantiteit, en anticipeert op veranderende omstandigheden zoals de verwachte klimaatverandering, de zeespiegelstijging, de bodemdaling en de toename van verhard oppervlak. In 2008 leidde de evaluatie van het NBW tot het NBWactueel. Het zwaartepunt verschuift daarbij van plannen naar uitvoering. Uit het Nationaal Bestuursakkoord Water volgen drie beleidsopgaven voor het bebouwde gebied, die aansluiten bij het regenwaterbeleid. Deze stedelijke wateropgave heeft betrekking op het voorkomen van drie problemen: Overstroming vanuit het oppervlaktewater binnen stedelijk gebied (waterschap leidend); Overbelasting vanuit de riolering tijdens hevige regenbuien (gemeente leidend); Grondwateroverlast (gemeente leidend). Stedelijke wateropgave oppervlaktewater In het NBW zijn werknormen afgesproken, die aangeven in welke mate wateroverlast vanuit het oppervlaktewater acceptabel wordt geacht voor verschillende vormen van grondgebruik. In stedelijk gebied mag de kans op water in woningen door overstromingen niet groter zijn dan eenmaal per honderd jaar (T=100 jaar). De waterschappen toetsen of deze normen in de praktijk werkbaar zijn en wat de maatregelen kosten die nodig zijn om de norm te halen. Stedelijke wateropgave riolering De gemeente moet onderzoeken op welke plaatsen in het verleden knelpunten zijn ontstaan door een te beperkte afvoercapaciteit van de riolering in combinatie met de hoogte van het oppervlaktewater. De gemeente moet ook nagaan hoe te grote risico s kunnen worden voorkomen, als in de toekomst zwaardere buien vallen. Het rijk heeft geen normen opgelegd voor de afvoercapaciteit van de 9

10 riolering: de gemeente moet zelf een afweging maken. Deventer heeft in 2008 het rioolstelsel laten doorrekenen met de vier KNMIklimaatscenario s. De uitkomsten van deze berekeningen worden in hoofdstuk 4 besproken. Stedelijke wateropgave grondwater De grondwateropgave bestaat uit verschillende onderdelen. In het landelijk gebied gaat het naast verdroging om het reduceren van bodemdaling bij klei en veen. In het stedelijk gebied staat het voorkomen van overlast centraal. Grondwateroverlast in stedelijk gebied is een complex probleem. Circa 43% van de Nederlandse gemeenten heeft overlast door te hoge (40%) of te lage (3%) (schijn)grond water standen. Het was in het verleden moeilijk om de problemen op te lossen, door discussies over de verdeling van verantwoordelijkheden tussen gemeente en waterbeheerders. Hierdoor was er weinig financiële armslag. Mede om deze reden heeft het kabinet een wetsvoorstel voorbereid dat deze organisatorische knelpunten weg neemt. Deze Wet verankering en bekostiging gemeentelijke watertaken geeft de gemeente per de zorgplicht voor het oplossen van structurele nadelige gevolgen van de grondwaterstand. De gemeente kan de extra kosten in de vorm van een belasting financieren uit het verbrede rioolrecht. In Deventer komt weinig grondwateroverlast voor. Herijking regenwaterbeleid Het ministerie van VROM heeft via een beleidsbrief van 21 juni 2004 het landelijke regenwaterbeleid herzien. Er waren diverse aanleidingen, zoals de aandacht voor risicovolle overstorten, de klimaatverandering, de aandacht voor afstromend regenwater als diffuse vervuilingsbron en de verwachte gevolgen van de KRW en NBW voor het regenwater. De herijking heeft geresulteerd in een verdere invulling van het regenwaterbeleid. Het doel is om duurzaam om te gaan met regenwater. Dat houdt in dat: Onaanvaardbare risico s voor de gezondheid van de mens en voor het milieu worden tegengegaan; Wateroverlast in het stedelijk gebied en in de ontvangende watersystemen zo veel mogelijk wordt voorkomen. dichtbebouwd stedelijk gebied is het niet altijd mogelijk om regenwater binnen de locatie in de bodem of het oppervlaktewater te brengen of te bergen. Regenwater moet dan in beginsel afzonderlijk van afvalwater worden ingezameld; 4. Integrale afweging op lokaal niveau: De gemeente bepaalt op basis van een integrale afweging hoe regenwater wordt behandeld en volgens welke fasering eventuele veranderingen worden gerealiseerd. Bij de pijlers horen drie bestuurlijke uitgangspunten: 1. De doelmatigheid van maatregelen is het uitgangspunt. Er moet een goede balans zijn tussen maatregelen en termijnen. Een praktische invulling is cruciaal, om de kosten te beperken; 2. De verantwoordelijkheden van de verschillende partijen worden duidelijk geformuleerd. In eerste instantie is degene bij wie het regenwater valt verantwoordelijk. Op twee terreinen: In de eerste plaats zo veel mogelijk voorkomen dat regenwater vervuilt raakt. En in de tweede plaats regenwater zo veel mogelijk ter plaatse in de bodem infiltreren of op oppervlaktewater lozen; 3. De gemeente is regisseur. De integrale afweging wordt onder regie van de gemeente gemaakt, in nauw overleg met de waterschappen, binnen de door de provincie gegeven kaders. Voor dit herziene beleid was een aantal wijzigingen van wet en regelgeving nodig. Deze wijzigingen zijn doorgevoerd in de Wet verankering en bekostiging gemeentelijk watertaken. Nieuwe wetgeving per 2008 Sinds 1 januari 2008 zijn de wetswijzigingen op het gebied van gemeentelijke watertaken en twee nieuwe besluiten voor het lozen op de riolering in werking. Dat zijn het Activiteitenbesluit (voor inrichtingen) en het Besluit lozing afvalwater huishoudens. Drie zorgplichten Gemeenten krijgen een zorgplicht voor stedelijk afvalwater, hemelwater en grondwater die is gebaseerd op de Wet verankering en bekostiging gemeentelijke watertaken. De inhoud van die zorgplichten verschilt. De gemeente moet voor 1 januari 2013 een GRP vaststellen, waarin de zorgplichten zijn uitgewerkt. De maatregelen moeten tegen de laagste maatschappelijke kosten worden uitgevoerd en inpasbaar zijn in stedelijk gebied. Het regenwaterbeleid steunt op vier pijlers, namelijk: 1. Aanpak bij de bron: Voorkomen dat grondwater verontreinigd raakt door onder meer uitloging of afspoeling; 2. Regenwater vasthouden en bergen: Regenwater zo mogelijk waar het valt in de bodem infiltreren of in het oppervlaktewater brengen. Er moet daarom een goede verhouding zijn tussen het verharde oppervlak en de opnamecapaciteit van de bodem en het ontvangende water; 3. Regenwater gescheiden van afvalwater afvoeren: Vooral in Stedelijk afvalwater Stedelijk afvalwater bevat in ieder geval huishoudelijk afvalwater en mogelijk alle andere vormen van afvalwater. De wetgever maakt expliciet duidelijk dat gemeenten bedrijfsafvalwater (zoals proceswater) niet hoeven te accepteren, maar dat de lozer zelf verantwoordelijk kan worden gesteld voor de verwerking. Hemelwater De gemeente heeft een zorgplicht voor de doelmatige inzameling en verwerking van regenwater dat de perceelseigenaar redelijker wijs niet zelf kan verwerken. Volgens het rijk is het regenwater in het algemeen schoon genoeg voor directe lozing zonder zuivering (*). Het 10

11 is van belang dat verontreinigingen bij de bron worden aangepakt. De belangrijkste veranderingen in de regels zijn: De perceelseigenaar moet het regenwater zo veel mogelijk op eigen perceel verwerken; De gemeente moet bepalen wanneer redelijkerwijs van de perceelseigenaar gevraagd mag worden om het regenwater zelf te verwerken; De gemeente kan in een verordening regels stellen aan de manier waarop perceelseigenaren regenwater aanbieden. De gemeente bepaalt bovendien hoe ze regenwater inzamelt. Gemengd of gescheiden, afhankelijk van de omstandigheden. Er is geen afkoppelplicht. * Waterschap Groot Salland vindt deze visie discutabel. Factoren zoals de inrichting, het beheer en het onderhoud van het terrein, de gebruikte materialen, de activiteiten en incidenten op de verharding bepalen of regenwater voldoende schoon is. Grondwater Het rijk wil met de zorgplicht nieuwe grondwateroverlast voorkomen en patstellingen bij het oplossen van problemen doorbreken. De wet formuleert de zorgplicht als volgt: De gemeenteraad of het college van burgemeester en wethouders dragen zorg voor het in het openbaar gemeentelijke gebied treffen van maatregelen teneinde structureel nadelige gevolgen van de grondwaterstand voor de aan de grond gegeven bestemming zoveel mogelijk te voorkomen of te beperken, voor zover het treffen van die maatregelen doelmatig is en niet tot de zorg van het waterschap of de provincie behoort. Gemeente heeft de regie Geen enkele instantie is verantwoordelijk en dus aansprakelijk voor het gehele beheer van de grondwaterstand. Bij klachten over grondwateroverlast maakt de gemeente een analyse van oorzaken, gevolgen en mogelijke maatregelen. De gemeente bepaalt deze maatregelen zo veel mogelijk samen met alle betrokken partijen. Maatregelen voor transport van overtollig grondwater in het openbare gebied komen voor rekening van de gemeente. Ze kan dit bekostigen uit de rioolheffing. In de nieuwe zorgplicht voor grondwater hebben de partijen hun eigen verantwoordelijkheid: De provincie en de waterschappen zijn ieder gedeeltelijk verantwoordelijk voor het verlenen van vergunningen voor de onttrekking van grondwater. Ze kunnen voorschriften voor de beëindiging van de onttrekking opnemen. Deze taak wordt veelal door de waterschappen uitgevoerd De Waterwet maakt het waterschap grondwaterbeheerder. De gemeente heeft de zorgplicht voor grondwater en is het loket voor de burger. De provincie heeft de zorgplicht voor bedrijfsmatige onttrekkingen groter dan m³ per jaar. Bovendien is de provincie bevoegd gezag voor het onttrekken van grondwater dat bestemd is voor menselijke consumptie, koude en warmteopslag en industriële onttrekkingen groter dan m3 per jaar. Voor de overige onttrekkingen is het waterschap bevoegd gezag. Besluit lozing afvalwater huishoudens De wetgeving wordt vereenvoudigd en dat geldt ook voor de bijbehorende AMvB s (algemene maatregel van bestuur). De afspraak is dat deze zowel aan de Wm als aan de Wvo (en daarmee in de toekomst aan de Waterwet) worden gekoppeld en dat zowel de water als de milieuaspecten in de regels worden opgenomen. De AMvB s worden geordend op basis van de gebruiker en niet meer vanuit het gezichtspunt van de overheden. Het is de bedoeling om de bestaande AMvB s voor lozingen samen te voegen tot drie regelingen: één voor huishoudens, één voor inrichtingen en één voor nietinrichtingen. Het Besluit lozing afvalwater huishoudens is inmiddels van kracht. Het is een gedeeltelijke vervanging van het Besluit Lozingsvoorschriften nietinrichtingen Wet milieubeheer, het Lozingenbesluit Wet bodembescherming en het Lozingenbesluit Wvo huishoudelijk afvalwater. Het nieuwe besluit brengt alle voorschriften voor huishoudens samen. Het in de milieuwetgeving (Wm, Wvo, Wbb) opgenomen verbod om zonder individuele vergunning of ontheffing afvalwater te lozen, geldt in het ontwerpbesluit lozing afvalwater huishoudens niet meer voor particuliere huishoudens. Mits het gaat om normaal huishoudelijk gebruik. Voor het lozen van de meeste gebruikelijke afvalwaterstromen stelt het besluit geen concrete voorschriften. Er geldt wel een vangnetbepaling, waardoor afvalwater alleen mag worden geloosd als de nadelige gevolgen voor bodem, oppervlaktewater, riolering en zuivering beperkt blijven. Er geldt een meldingsplicht voor alle nieuwe lozingen in de bodem of op het oppervlaktewater. De particulier is verantwoordelijk voor de goede staat van zijn eigendom. Hij zorgt voor bouwkundige of waterhuishoudkundige voorzieningen op zijn terrein en aan de woning, zoals een vochtdichte vloer; De gemeente is het aanspreekpunt voor de burger, behandelt klachten en zorgt voor een doelmatige aanpak van grondwaterproblemen; Het waterschap zorgt voor de afvoer van eventueel door de gemeente ingezameld grondwater via het oppervlaktewater en beïnvloedt via het peil van het oppervlaktewater de grondwaterstand; Regels voor lozers: voorkeursvolgorde Er geldt bij het lozen van afvalwater een wettelijke voorkeursvolgorde. Gemeente en provincie gebruiken die om eisen te stellen aan lozingen: a. Het ontstaan van afvalwater wordt voorkomen of beperkt; b. Verontreiniging van afvalwater wordt voorkomen of beperkt; c. Afvalwaterstromen worden gescheiden gehouden. Dit is niet noodzakelijk als het nietgescheiden houden geen nadelige gevolgen heeft voor een doelmatig beheer van afvalwater; 11

12 12

13 d. Huishoudelijk afvalwater en daarmee vergelijkbaar afvalwater wordt ingezameld en naar een RWZI getransporteerd; e. Ander afvalwater dan bij d genoemd wordt hergebruikt, zo nodig na zuivering bij de bron; f. Ander afvalwater dan bij d genoemd (vooral hemelwater) wordt lokaal in het milieu teruggebracht, zo nodig na zuivering bij de bron; g. Ander afvalwater dan bij d genoemd wordt als stedelijk afvalwater ingezameld en naar een RWZI getransporteerd. Extra eisen lozingen mogelijk Naast de algemene voorschriften in het Besluit lozing afvalwater huishoudens en het Activiteitenbesluit, kan de gemeente zelf voorschriften (= individueel) opstellen. Dit kan zij doen in het kader van een doelmatig beheer van de riolering. Voor lozing van regen en grondwater kan de gemeente ook een verordening (= collectief) opstellen. Hierdoor ontstaat een duidelijke koppeling tussen milieuvergunningverlening en handhaving en het GRP. Rioolheffing In 2008 en 2009 konden gemeenten hun kosten nog financieren vanuit het rioolrecht. Na 2009 kan dit alleen nog via de rioolheffing. De mogelijke heffingsmaatstaven veranderen niet. Nieuw is dat de gemeente ook de grondwatertaken uit de heffing kan betalen. De nieuwe rioolheffing is een belasting. Dit betekent dat er geen rechtstreeks verband meer hoeft te zijn tussen de heffing en het profijt dat een belastingplichtige van de gemeentelijke voorzieningen heeft. Definities afvalwater De Wet verankering en bekostiging gemeentelijke watertaken definieert de volgende typen afvalwater (art. 1.1 Wm): Huishoudelijk afvalwater: afvalwater dat overwegend afkomstig is van menselijke stofwisseling en huishoudelijke werkzaamheden; Bedrijfsafvalwater: afvalwater dat vrijkomt bij door de mens bedrijfsmatig of in een omvang alsof zij bedrijfsmatig was, ondernomen bedrijvigheid, dat geen huishoudelijk afvalwater, afvloeiend hemelwater of grondwater is; Stedelijk afvalwater: huishoudelijk afvalwater of een mengsel daarvan met bedrijfsafvalwater, afvloeiend hemelwater, grondwater of ander afvalwater Regionaal De hoofdlijnen van het beleid zijn vastgelegd in de Waterbeheersplannen (WBP) en en zo nodig aangepast aan de nieuwste ontwikkelingen. Het Waterbeheersplan is mede gebaseerd op het Omgevingsvisie Overijssel (2009). Deventer ligt voor het grootse deel in het beheergebied van waterschap Groot Salland, en voor een klein deel in het beheergebied van de waterschappen Veluwe (De Hoven) en Rijn en IJssel. Waterschap Groot Salland geeft in de Strategische Nota Rioleringsbeleid 2007 haar visie op de bestaande en nieuwe gemeentelijke rioolstelsels. Daarbij houdt het waterschap rekening met allerlei landelijke ontwikkelingen en inzichten. De nota is strategisch en beleidsmatig van karakter en beperkt zich tot de hoofdlijnen van het rioleringsbeleid. Vooral de behandeling van afstromend regenwater krijgt aandacht. De belangrijkste technische uitgangspunten voor onder meer de verschillende typen rioolstelsels staan in een bijlage. Het waterschap werkt de uitgangspunten uit in een afzonderlijke Technische Nota Riolering Deze is een onderbouwing, een bouwsteen van het rioleringsbeleid. De nota werkt bovendien een aantal onderdelen van het beleid uit. Het waterschap is het niet eens met de opvatting van het rijk dat regenwater in het algemeen schoon genoeg is voor directe lozing op oppervlaktewater. Uit uitgebreid eigen onderzoek van nietschoon afvoerend verhard oppervlak (bedrijfsterrein, wegen, etc.) blijkt dat het afstromende regenwater verontreinigd is. De kwaliteit hangt onder meer af van het type inrichting, beheer en onderhoud van het terrein, gebruikte materialen, activiteiten en incidenten op de verharding, voorlichting en toezicht. Regenwater is dus niet in alle gevallen schoon genoeg of er zijn grote risico s als gevolg van de activiteiten, zodat rechtstreekse lozing in oppervlaktewater niet verantwoord is. Waterschap Veluwe heeft haar beleid vastgelegd in het Stroomgebiedsuitwerkingsplan Noordelijke IJsselvallei (een gedeeltelijke herziening van het Waterbeheersplan Veluwe periode ), van maart Hierin wordt o.a. ingegaan op samenwerken in de waterketen, het uitvoeren van optimalisatiestudies en het verdergaand afkoppelen van schoon verhard oppervlak. Het Waterschap Rijn en IJssel heeft haar beleid vastgelegd in het Waterbeheersplan Hierin staat het volgende: De basisinspanning moet in 2010 in alle gemeenten zijn uitgevoerd. Voor de gemeentelijke rioolstelsels blijft het waterschap het beleid hanteren uit de bundel Riolering en het Waterschap Rijn en IJssel (1999). Hierin zijn de uitgangspunten m.b.t. rioleringsplannen, afkoppelen en vergunningen en handhaving opgenomen. In de planperiode wordt, volgend op de basisinspanning, in een groot deel van de gemeenten een onderzoek uitgevoerd voor het starten van het waterkwaliteitsspoor. Daarnaast wordt gewerkt aan optimalisatie van de afvalwaterketen in het gebied van een zuiveringskring. Een zuiveringskring bestaat uit een RWZI met bijbehorende transportleidingen en de aangesloten gemeentelijke rioolstelsels. Vóór 2012 zijn in alle veertien zuiveringskringen optimalisatiestudies uitgevoerd. Regionaal Bestuursakkoord Water Gemeenten, waterschappen en de provincies moeten activiteiten uitvoeren vanuit het Nationaal Bestuursakkoord Water (NBW). De organisaties leggen hiervoor via het Regionaal Bestuursakkoord Water een gemeenschappelijke basis. Door het regionale akkoord wordt de binding met het Nationaal Bestuursakkoord vergroot, is 13

14 er efficiencywinst door de gemeenschappelijke voorbereiding en uitvoering van de werkzaamheden en neemt de betrokkenheid van de maatschappij en bestuurders bij de aanpak van de wateropgaven toe. In het Regionaal Bestuursakkoord Water zijn de volgende partijen vertegenwoordigd: de gemeenten Dalfsen, Deventer, Kampen, OlstWijhe, Raalte, Staphorst, Zwartewaterland en Zwolle, Waterschap Groot Salland en de Provincie Overijssel Lokaal Visie Duurzaam Deventer Deventer wil in 2030 klimaatneutraal zijn. Dat wil zeggen dat Deventer per saldo geen CO2 toevoegt aan de atmosfeer. Dat doel kan bereikt worden door energiebesparing, het vervangen van fossiele energie door duurzaam opgewekt energie en het compenseren van restanten CO2uitstoot (mitigatie). Naast al deze inspanningen moet onder andere rekening gehouden worden met de klimaatverandering voor wat betreft de verwachte grotere hoeveelheden regenwater (adaptatie). Bovendien heeft de Visie, naast een stevig klimaatbeleid, hoog ingezet op verbetering van de biodiversiteit door de ecologische waarden in Deventer te behouden en waar mogelijk te versterken. Daarbij past het beleid dat voldoende regenwater wordt vastgehouden en het grondwaterniveau op peil blijft en dat de waterkwaliteit verbetert. Dit is een voortzetting en intensivering van het milieuprogramma Op grond van dit programma moet op diverse manieren voor schoon afstromend hemelwater worden gezorgd, zoals maatregelen bij de industrie, schone bouwmaterialen en beperking van de emissies uit de landbouw en het verkeer en vervoer. De Visie Duurzaam Deventer wordt uitgewerkt in een milieuprogramma waarin projecten zullen worden opgenomen die ook raakvlakken hebben met het beleid op het gebied van riolering en waterhuishouding. Waterplan Het Waterplan Deventer Samen werken aan waterwinst is op 10 januari 2007 vastgesteld. Het is een gezamenlijk product van de waterschappen Groot Salland, Rijn en IJssel en Veluwe, waterbedrijf Vitens en de gemeente Deventer. Het plan beschrijft de ambities en de doelen die deze waterpartners stellen voor de toekomst van het water in Deventer. De bedoeling is om samen te werken aan gezond, schoon en veilig water, dat aantrekkelijk is voor de bewoners. Door het maken van concrete afspraken over de uitvoering en de financiering in de komende jaren, wordt dit doel omgezet in maatregelen. De waterpartners hebben afgesproken dat zij waterbeheer en ruimtelijke ordening vroegtijdig en proactief op elkaar gaan afstemmen. Water is een van de vele vormen van ruimtegebruik. Meer ruimte voor water en waterbewust inrichten en bouwen is vooral van belang voor het opvangen van regenwater in de bodem en in oppervlaktewater en het waarborgen van een goede waterkwaliteit. De partners willen burgers goed informeren en betrekken bij ontwikkelingen in hun omgeving. De waterpartners maken afspraken om intensiever samen te werken. De bijbehorende maatregelen zijn niet allemaal nieuw, want er gebeurt al veel. Het waterplan heeft de vorm van een parapluplan. Ook uitvoeringsplannen voor bepaalde onderdelen van het waterbeleid maken er deel van uit, zoals: De herinrichting van de beken en weteringen, waarbij natuurvriendelijke oevers worden aangelegd; Het stimuleren van projectontwikkelaars om duurzame materialen te gebruiken; Het aanmoedigen van bewoners om water van de daken te infiltreren in de tuin; Het informeren van belanghebbenden over afkoppelen van verhard oppervlak. Afvalwaterakkoord Waterschap Groot Salland en de gemeente hebben op 9 januari 2008 hun handtekening gezet onder het afvalwaterakkoord. Ze spraken af intensief en structureel samen te werken om de rioolstelsels en de zuiveringstechnische werken op een maatschappelijk verantwoorde en duurzame wijze in te richten en te beheren Nieuwe wet en regelgeving komende planperiode Inleiding In de komende planperiode wordt naar verwachting een aantal belangrijke nieuwe wetten en regels van kracht, namelijk: Waterwet; Wet algemene bepaling omgevingsrecht; Wet op de informatieuitwisseling ondergrondse netten; Besluit lozingen buiteninrichtingen. Deze wet en regelgeving is hierna beschreven. Waterwet De nieuwe Waterwet is eind 2006 bij de Tweede Kamer ingediend en op 27 januari 2009 aangenomen door de Eerste Kamer. De wet integreert en actualiseert bestaande waterwetgeving. De Waterwet bundelt onder meer de huidige Wet op de waterhuishouding (Wwh), de Wet verontreiniging oppervlaktewateren (Wvo) en de Grondwaterwet. Het wetsvoorstel noemt enkele zaken die direct invloed hebben op het takenpakket van de gemeente: 14

15 Indirecte lozingen op het oppervlaktewater via riolering of zuivering worden voortaan vergunningsoplichting onder de Wet milieubeheer. Dit houdt in dat ze onderdeel kunnen worden van de nieuwe omgevingsvergunning. Daarmee is de gemeente in veel gevallen vergunningverlener (staat ter discussie *); De gemeente wordt belast met de zorgplichten voor overtollig hemelwater en grondwater binnen stedelijk gebied (verbrede zorgplicht); De waterbeheerder kan de rioolbeheerder een heffing opleggen voor overstorten vanuit het riool (staat ter discussie); De gemeente wordt belast met de lokale ruimtelijke inpassing van maatregelen op het gebied van waterkwantiteit en waterkwaliteit. Een aanvraag voor een Waterwetvergunning moet digitaal worden ingediend bij het gemeentelijk omgevingloket, tenzij de betrokken partijen anders afspreken. De overheid ziet de gemeente als de poort naar de burger. * In het voorontwerp Waterwet vallen de indirecte lozingen onder de Wet milieubeheer (Wm) respectievelijk de Wet algemene bepalingen omgevingsrecht (Wabo). In bijna alle gevallen wordt de gemeente bevoegd gezag: ze verleent de vergunning en is verantwoordelijk voor de handhaving. Het waterschap wordt adviseur. Dit vraagt om een intensieve samenwerking tussen gemeente en waterbeheerder. Wet algemene bepalingen omgevingsrecht (Wabo), (Omgevingsvergunning) Het Ministerie van VROM moderniseert de regelgeving. Een belangrijk onderdeel van deze modernisering is het project Omgevingsvergunning. Daarin worden de mogelijkheden onderzocht om binnen de huidige wetgeving (delen) van het proces van vergunningverlening te versnellen. Bovendien is het de bedoeling één omgevingsvergunning mogelijk te maken met één (gemeentelijk) loket voor de burger. Onder de omgevingsvergunning zullen ook vergunningen op beleidsterreinen van andere departementen vallen, zoals monumenten, natuurbescherming, flora en fauna en water. Het wetsvoorstel bevat de volgende verdeling voor de bestaande vergunningen: Het vergunningstelsel voor handelingen in het watersysteem wordt ondergebracht in de Waterwet. Dit betekent dat directe lozingen op oppervlaktewater (nu gereguleerd op basis van de Wvo) niet in de omgevingsvergunning worden opgenomen, maar in de watervergunning. Bevoegd gezag wordt de waterbeheerder, veelal het waterschap; De regels voor indirecte lozingen (lozingen die niet rechtstreeks in het watersysteem plaatsvinden, maar via een rioolstelsel) worden in de omgevingsvergunning of in het stelsel van algemene regels op grond van de Wet milieubeheer gesteld. Deze lozingen worden niet gereguleerd in de Waterwet. Op dit moment staan de regels nog gedeeltelijk in zowel de Wet milieubeheer als de Wet verontreiniging oppervlaktewateren. De gemeente wordt veelal het bevoegd gezag en het waterschap krijgt als zuiveringsbeheerder adviesrecht. De aanvrager van de omgevingsvergunning en de watervergunning, kan terecht bij één uitvoeringsloket, vermoedelijk het omgevingsloket van de gemeente. Achter de schermen moet de coördinatie plaatsvinden. De bewindslieden gaan uit van een gecombineerde aanvraag voor de verschillende vergunningen, het combineren van overleg, het digitaliseren van informatiestromen, coördinatie tussen omgevings en watervergunning, en een goed afgestemde handhaving. De gemeente krijgt er een stevige taak bij, ook wat betreft een aantal wateraspecten. De wet treedt vermoedelijk op 1 januari 2010 in werking. Het gevolg van deze wetgeving is dat de bevoegdheden en de werkwijze van gemeente, waterschap en provincie veranderen. Onder meer op de volgende punten: Waterschap wordt adviseur voor alle indirecte lozingen; Waterschap wordt toezichthouder voor alle indirecte lozingen; Taken tussen gemeente en provincie verschuiven; Gemeente wordt het loket, ook voor de Waterwet; Meldingen en aanvragen moeten digitaal worden ingediend. Wet op de informatieuitwisseling ondergrondse netten Uit onderzoek blijkt dat de schade aan kabels of leidingen bij graafwerkzaamheden vaak ontstaat doordat de uitvoerder niet goed weet waar de kabel of leiding ligt. Om deze reden werkt het rijk aan de Wet op de Informatieuitwisseling ( Grondroerdersregeling ). De kabel en leidingbeheerder moet voor een goede registratie van zijn kabels of leidingen zorgen. In het wetsvoorstel staat dat het Kadaster in het vervolg de zogenaamde KLICmelding gaat afhandelen. Alle informatie moet actueel zijn en digitaal beschikbaar. Er geldt een overgangsperiode van twee jaar. Besluit lozingen buiten inrichtingen In 2009 wordt het Besluit lozing afvalwater buiten inrichtingen opgesteld. Deze algemene regels zijn onder andere belangrijk voor lozingen uit overstorten en regenwateruitlaten, voor lozingen als gevolg van gevelreiniging, etc. In februari 2009 is de concepttekst verschenen. Vrij vertaald is het uitgangspunt van het besluit dat iedereen nadelige gevolgen van een lozing voor het milieu zoveel mogelijk moet voorkomen of beperken. Het besluit geeft expliciet aan op welke manier het lozen van afvalwater is toegestaan. In andere gevallen is het lozen in oppervlaktewater, op of in de bodem of in een voorziening voor de inzameling en het transport van afvalwater, die geen vuilwaterriool is, verboden. Directe lozing in het grondwater is evenmin toegestaan. Maatwerkvoorschriften zijn mogelijk waarbij onder voorwaarden de hierboven genoemde verboden kunnen worden opgeheven. 15

16 16

17 2.7. Samenvatting wet en regelgeving tabel 2.1 Organisatorische raakvlakken met de rioleringszorg Organisatie en taken Middelen Betekenis voor gemeente Deventer EUROPESE UNIE Opstellen overkoepelende wetgeving EU richtlijn stedelijk afvalwater (1991) Alle lozers aansluiten op de riolering of individuele afvalwaterzuiveringsinstallatie. RIJK Ontwikkelen beleid Vaststellen wetten en regelgeving Benoemen taken en bevoegdheden EU Kaderrichtlijn water (2000) Wet op waterhuishouding (Whh) Nota Waterhuishouding (NW) (vloeit voort uit Whh) Wet milieubeheer (Wm) Nationaal Milieubeleidsplan (NMP4) (vloeit voort uit Wm) Wet verontreiniging oppervlaktewater (Wvo) Wet bodembescherming (Wb) Woningwet Beleidsnota WB21 Hoofdstroomgebiedsvisie Nationaal Bestuursakkoord Water 2 juli 2003 (NBW) (vloeit voort uit WB21, op basis van EU Kaderrichtlijn water) Wet op ruimtelijke ordening (Wro) 5de nota Ruimtelijke Ordening (5ro) (vloeit voort uit Wro) Watertoets (vloeit voort uit 5ro) Herijking regenwaterbeleid (21 juni 2004) Wet verankering en bekostiging gemeentelijke watertaken (1 januari 2008) Waterwet (1 januari 2010) Waterkwaliteits en kwantiteitseisen aan stedelijk water op ecologisch niveau Opstellen waterbeheersplannen door waterschappen; Integrale aanpak; Betere effectiviteit en efficiëntie van het stedelijk waterbeheer. Inspanningsverplichting gemeente: 50% minder vuiluitworp uit rioolstelsel (NW3); Oppervlaktewater moet voldoen aan kwaliteitsnormen (NW4); Integrale gebiedsgerichte benadering. Wettelijke zorgplicht voor doelmatig inzamelen en transport van afvalwater binnen haar grenzen. Schrijven van GRP. Stoppen met het afwentelen van milieulasten op de generaties na ons > geen verdere vervuiling van de stad. Wettelijke verplichting tot het aanvragen van vergunningen voor het lozen van rioolwater op oppervlaktewater. Wettelijke verplichting tot het aanvragen van vergunningen voor het lozen van rioolwater in de bodem. Aansluitverplichting eigenaar woning binnen 40 meter van gemeentelijk riool. Vasthouden bergen afvoeren; Uitvoeren van watertoets voor nieuwe ontwikkelingen. Uitgangspunt: Nederlandse watersysteem is in 2015 op orde. Opstellen bestemmingsplannen (incl. Natte paragraaf). Water combineren met andere stedelijke functies (wonen, werken, recreatie). Beoordeling van alle van belang zijnde waterhuishoudkundige aspecten voor nieuwbouw. Gemeente is regisseur, verantwoordelijkheden beter vastgelegd. Gemeente treft maatregelen om structureel nadelige gevolgen van de grondwaterstand te voorkomen, voor zover niet de zorg van waterschap of provincie (verbrede zorgplicht); Gemeente heeft regierol en is aanspreekpunt; Rioolrecht wordt rioolheffing. Integrale wet die regels geeft met betrekking tot het beheer en gebruik van watersystemen. De nieuwe Waterwet dient om alle bestaande wetten op het gebied van watersystemen te vervangen door één 17 omvattende wet. De te vervangen wetten zijn:

18 Wet verankering en bekostiging gemeentelijke watertaken (1 januari 2008) Gemeente treft maatregelen om structureel nadelige gevolgen van de grondwaterstand te voorkomen, voor zover niet de zorg van waterschap of provincie (verbrede zorgplicht); Gemeente heeft regierol en is aanspreekpunt; Rioolrecht wordt rioolheffing. Organisatie en taken Middelen Betekenis voor gemeente Deventer Waterwet (1 januari 2010) Integrale Wet op wet de die waterhuishouding; regels geeft met betrekking tot het beheer Wet en op gebruik de waterkering; van watersystemen. De nieuwe Grondwaterwet; Waterwet dient om alle bestaande wetten op het gebied Wet verontreiniging van watersystemen oppervlaktewateren; vervangen door één omvattende Wet verontreiniging wet. De te vervangen zeewater; wetten zijn: Organisatie en taken Middelen Betekenis Wet droogmakerijen voor gemeente en indijkingen; Deventer Wet beheer rijkswaterstaatswerken; Wet op de waterhuishouding; Waterstaatswet Wet op de waterkering; Grondwaterwet; Wet algemene bepalingen Regelt Wet de verontreiniging omgevingsvergunning. oppervlaktewateren; De omgevingsrecht (Omgevingsvergunning, omgevingsvergunning Wet verontreiniging is één zeewater; geïntegreerde vergunning 22 januari 2009) voor Wet bouwen, droogmakerijen wonen, monumenten, indijkingen; ruimte, natuur en milieu Wet beheer rijkswaterstaatswerken; Waterstaatswet PROVINCIE Verantwoordelijk voor waterkwaliteitsbeheer en waterkwantiteitsbeheer Opstellen provinciaal waterhuishoudingsplan PROVINCIE Vergunningverlening + handhaving Verantwoordelijk voor waterkwaliteitsbeheer en waterkwantiteitsbeheer Opstellen provinciaal waterhuishoudingsplan Vergunningverlening + handhaving WATERSCHAPPEN EN RWS Uitvoeren beheerstaken van provincie Opstellen waterbeheersplan Verantwoordelijk voor afvalwaterzuivering Monitoren waterkwaliteit Vergunningverlening lozing op oppervlakte water Vaststellen wateropgave (verbeeld in waterkansenkaart) Opstellen gewenst grond en oppervlaktewaterregime REGIO 18 Wet op de informatieuitwisseling Wet ondergrondse algemene netten bepalingen omgevingsrecht (Omgevingsvergunning, 22 januari 2009) Provinciaal Waterhuishoudingsplan Wet op de informatieuitwisseling ondergrondse netten Ontwerp omgevingsvisie en uitwerking Provinciaal Omgevingsvisie omgevingsverordening. Waterhuishoudingsplan Overijssel 2009 Deelstroomgebiedsvisie (VechtZwarte Water, november 2003) (basis: Nationaal Bestuursakkoord Water) Ontwerp omgevingsvisie en uitwerking Aanbevelingen voor de ontwikkeling van in omgevingsverordening. een Gemeentelijk Waterplan (augustus Deelstroomgebiedsvisie 2001) (VechtZwarte Water, november 2003) Convenant Sanering verspreide (basis: Nationaal Bestuursakkoord huishoudelijke afvalwaterlozingen in Water) Overijssel Aanbevelingen voor de ontwikkeling van Grondwaterverordening (wordt een Gemeentelijk Waterplan (augustus onderdeel van omgevingsverordening) 2001) Convenant Sanering verspreide huishoudelijke afvalwaterlozingen in Overijssel Grondwaterverordening (wordt (onderdeel van omgevingsverordening) onderdeel van omgevingsverordening) Waterbeheersplan/wateropgaven op basis van Whh Toets waterkwaliteitsspoor Strategische Nota Rioleringsbeleid (september 2007) OAS (optimalisatie afvalwatersysteem) Regionaal Bestuursakkoord Water Kabel en leidingenbeheerder is verplicht te zorgen Regelt voor goede omgevingsvergunning. registratie ondergrondse De infrastructuur. omgevingsvergunning Informatie dient digitaal is één beschikbaar geïntegreerde zijn. vergunning voor bouwen, wonen, monumenten, ruimte, natuur en milieu Aansluiten buitengebied vóór 2005; Voldoen aan basisinspanning vóór 2005; Kabel en leidingenbeheerder is verplicht te zorgen Rioolrecht voor financiering beheer riolering; voor goede registratie ondergrondse infrastructuur. Voldoen aan de functieeisen oppervlaktewater. Informatie dient digitaal beschikbaar te zijn. Aansluiten bij ontwikkelingen buitengebied rekening vóór 2005; houden met Voldoen voorkomen aan basisinspanning van wateroverlast. vóór 2005; Afkoppelen verhard oppervlak; Rioolrecht voor financiering beheer riolering; Infiltratie regenwater of extra berging in open water; Voldoen Realiseren aan normen de functieeisen voor wateroverlast. oppervlaktewater. Uitbreiding berging in het stelsel. Integrale toetsing stedelijk water (oppervlakte water, riolering en grondwater) op kwantiteit en kwaliteit. Afkoppelen verhard oppervlak; Infiltratie regenwater of extra berging in open water; Vormgeving sanering huishoudelijk afvalwater Uitbreiding berging in het stelsel. buitengebied. Inclusief ontheffingscriteria. Integrale toetsing stedelijk water (oppervlakte water, Verplichting tot het aanvragen van vergunning voor het riolering en grondwater) op kwantiteit en kwaliteit. onttrekken van grondwater. Vormgeving sanering huishoudelijk afvalwater buitengebied. Inclusief ontheffingscriteria. Verplichting tot het aanvragen van vergunning voor het onttrekken van grondwater. Beleid grond en oppervlaktewater ten opzichte van de omgeving: Opstellen waterplan Infiltreren waar mogelijk Op lange termijn beheer van al het stedelijk water Optimaliseren afvalwaterketen Minimaliseren vuiluitworp uit rioolstelsel Toetsing overstorten op oppervlaktewaterkwaliteit Achtergrondinformatie Afstemming maatregelen uit BRP met maatregelen aan zuiveringssysteem, leidend tot afvalwaterakkoord Versterken onderlinge samenwerking in de regio