Profielwerkstuk Geschiedenis Sociaal gedrag in de prehistorie versus de 21ste eeuw

Transcriptie

1 Profielwerkstuk Geschiedenis Sociaal gedrag in de prehistorie versus de 21ste eeuw Profielwerkstuk door Kaelan 4643 woorden 3 maart ,5 4 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Memo Sociaal gedrag in de prehistorie versus de 21ste eeuw Een onderzoek naar de verschillen tussen sociaal gedrag van de mens in de tijd van de jager-verzamelaars en sociaal gedrag van de mens in de moderne tijd. Kaelan Richardson (MM) H februari 2018 Jette van der Roest/Michella van Loon Colegio San Nicolas Samenvatting Jager-verzamelaars leefden als nomaden in kleine familiegroepen. De hele groep voedde de kinderen samen op. Soms kwamen familiegroepen samen met hun stam. Eten en onderdak vinden was hun belangrijkste bezigheid. Ze gebruikten wapens en gereedschap gemaakt van steen of hout. In de 21ste eeuw leven mensen in huizen op een plek. Ze leven in gezinnen. Je kunt zien dat er veel duidelijke verschillen zijn in de basiskenmerken van deze tijden, maar er zijn ook een paar overeenkomsten. In de prehistorie deden mensen aan polyamorie en hadden relaties met het andere of hetzelfde geslacht. Ze gebruikten strenge methodes als voorbehoedsmiddelen. Mensen leefden dicht bij elkaar en hadden daardoor sterke banden met elkaar. Jager-verzamelaars geloofden in een leven na de dood en begroeven hun overledenen. Het delen van eten was een voorwaarde voor overleven. In de 21ste eeuwse westerse samenleving gaan meestal 2 mensen in een seksuele of romantische relatie. Vergeleken met honderden jaren vooraf begint het weer normaal te worden om met hetzelfde gender een relatie aan te gaan. Kinderen krijgen is een keuze. Door de komst van het internet zijn Pagina 1 van 14

2 vriendschappen verzwakt. Mensen hebben weinig sterke banden met vrienden of familieleden. Familie speelt wel een belangrijke rol in ons verdere individuele leven. Mannen en vrouwen worden langzaam aan gelijker. Het is duidelijk dat er heel veel is veranderd tussen de prehistorie en de 21ste eeuw. Maar ook zijn er een paar opvallende overeenkomsten. In de prehistorie was het normaal om met hetzelfde geslacht naar bed te gaan en na honderden jaren taboe wordt dat weer normaal in de prehistorie. Hetzelfde gebeurt met de gelijkheid tussen mannen en vrouwen. Door de komst van het internet zijn mensen tegenwoordig afstandelijk geworden en zijn banden met vrienden of familie schaars. In de prehistorie daarentegen, waren de banden tussen vrienden en familie juist heel sterk omdat ze al hun tijd samen met elkaar besteedden. Geloof in de prehistorie vergeleken met nu is nauwelijks veranderd. We begraven nog steeds mensen en we geloven nog steeds in een hogere macht. In de prehistorie was eten, en het delen van eten heel belangrijk om te overleven. Nu is dat iets waar we niet eens meer bij na denken. Hiërarchie is heel erg veranderd sinds de prehistorie. Vroeger leefden mensen met al hun vrienden en familie in een grote familie groep van rond de 20 mensen. Tegenwoordig leven we in gezinnen met alleen maar 4 mensen. Het was in de prehistorie ook normaal om met de hele groep de kinderen op te voeden. Dat zou tegenwoordig als vreemd worden gezien. Inhoudsopgave Samenvatting 1 Inhoudsopgave 2 Inleiding 3 Gebruikte begrippen 4 1. Samenleving in de prehistorie vergeleken met die in de westerse 21ste eeuw Het leven in de tijd van de jagers en verzamelaars De westerse samenleving in de 21ste eeuw Vergelijking tijd van de jagers en verzamelaars met de westerse wereld 7 2. Normen en waarden in de prehistorie Persoonlijke relaties Sociaal gedrag in groepen Normen en waarden in de 21ste eeuw in de westerse wereld Persoonlijke relaties Sociaal gedrag in de samenleving 12 Pagina 2 van 14

3 Conclusie 13 Nawoord 16 Bronvermelding 17 Inleiding De reden waarom ik voor dit onderwerp heb gekozen is omdat ik altijd al geïnteresseerd ben geweest in hoe mensen met elkaar omgaan. Ik heb gekozen voor de vergelijking van de prehistorie met nu, omdat de mensen in de prehistorie in mijn beleving het meest puur zijn, met weinig invloeden van de buitenwereld, omdat er toen bijna tot geen connectie was met mensen anders dan hun eigen familie of stam. Met het maken van dit profielwerkstuk wil ik onderzoeken wat de belangen van mensen waren en zijn, en vergelijken hoe mensen met elkaar omgaan in de zin van respect en beschaving toen en nu. Hieronder staan de hoofd en deelvragen die ik hierbij vind passen: Hoofdvraag : Wat zijn de overeenkomsten en de verschillen tussen het sociale gedrag op het gebied van normen en waarden van mensen in de prehistorie en mensen in de 21ste eeuw? Deelvraag 1 : Hoe was de samenleving in de prehistorie ten opzichte van de samenleving in de 21ste eeuw in de westerse wereld? Deelvraag 2 : Wat waren de normen en waarden van de mens in de prehistorie? Deelvraag 3 : Wat zijn de normen en waarden van de mens in de westerse cultuur in de 21ste eeuw? De methode die wordt gebruikt voor dit profielwerkstuk is een literatuuronderzoek. Pagina 3 van 14

4 Elk hoofdstuk in dit werkstuk beantwoordt een deelvraag. In de conclusie wordt de hoofdvraag beantwoord. De eerste deelvraag wordt beantwoord door te kijken naar wat de uiterlijke kenmerken zijn van de prehistorie, daarna naar die van de westerse wereld in de 21ste eeuw. Daarna worden deze twee tijden met elkaar vergeleken. De tweede deelvraag wordt beantwoord door een uitleg over hoe de persoonlijke relaties in de prehistorie waren en hoe ze zich gedroegen in hun samenleving. De derde deelvraag wordt op dezelfde manier beantwoord als deelvraag 2 maar dan over de westerse wereld in de 21ste eeuw. Gebruikte begrippen Hieronder wordt er een aantal belangrijke begrippen toegelicht. Jager-verzamelaars : Mensen uit de tijd dat mensen nog leefden van planten verzamelen en het jagen op dieren. ( Prehistorie : geschiedenis van de mensheid voordat er geschreven werd. (Prisma pocketwoordenboek Nederlands, Blz. 488) Leefwijze : op welke manier men leeft. (Prisma pocketwoordenboek Nederlands Blz. 349) Leefomgeving : de omgeving waar men leeft. ( Primaire leefeenheid : een vorm van samenwonen en samenleven in een groep van mensen. (Westerse cultuur uit balans - Naar een nieuw evenwicht in de 21e eeuw. Jan A. C. van Burg, 2001, pagina 265) Mechanisering : handmatige handelingen vervangen door machines die hetzelfde werk kunnen verrichten. ( Westerse wereld : een manier van leven ontstaan in Europa en bestaat nu in veel andere landen zoals de VS, Canada en Australië. ( Prehistorische mens : mens uit de tijd van voordat er geschreven bronnen waren. Normen en waarden : Waarden zijn dingen waar wij waarde aan hechten. Normen vloeien voort uit waarden; het zijn de regels die bestaan omdat mensen er waarde aan hechten. ( Polyamorie : met meerdere mensen seksuele relaties hebben. ( De mensensoort waar het over gaat in dit werkstuk is de Homo Sapiens. Dit type mens leefde van de prehistorie tot nu. De eerste homosapiens die leefden in de prehistorie noemen we cro-magnon mens. De homo sapiens die nu leeft (wij dus) noemen we de moderne mens of homo sapiens sapiens. Tegelijkertijd met de homo sapiens leefden ook neanderthalers en een aantal andere soorten mensen, deze zijn echter uitgestorven. De homo sapiens is de huidige Pagina 4 van 14

5 en enige nog levende mensensoort. ( Wereldgeschiedenis. ISBN: ) 1. Samenleving in de prehistorie vergeleken met die in de westerse 21ste eeuw In dit hoofdstuk wordt de eerste deelvraag beantwoord: Hoe was de samenleving in de prehistorie ten opzichte van de samenleving in de 21ste eeuw in de westerse wereld? Dit hoofdstuk gaat over het algemene leven in de prehistorie en het leven in de tijd van nu. De eerste paragraaf beschrijft de uiterlijke kenmerken van de prehistorie op de gebieden van leefstijl & leefomgeving, primaire leefeenheid & taakverdeling en werktuigen. De tweede beschrijft datzelfde maar dan voor de westerse wereld in de 21e eeuw. In de derde paragraaf worden deze 2 periodes op de genoemde gebieden met elkaar vergeleken. Dit hoofdstuk dient als een soort inleiding over de uiterlijke kenmerken van deze twee periodes. 1.1 Het leven in de tijd van de jagers en verzamelaars Mensen zijn ontstaan jaar geleden. De jagers en verzamelaars waren de mensen die leefden voor dat er geschreven bronnen waren. De tijd waarin ze leefden heet de oude steentijd of de prehistorie. (Wereldgeschiedenis. ISBN: ) Er leefden toen verschillende typen mensen, waarvan homo sapiens er een was. Er waren ook andere typen mensen. De jagers en verzamelaars vallen volgens de meeste auteurs onder het type homo sapiens. (Sapiens: A Brief History Of Humankind - Yuval Noah Harari) Leefwijze & leefomgeving Jagers en verzamelaars leefden als nomaden. Dit noemen we ook een nomadisch bestaan. Ze hadden geen vaste verblijfplaats maar trokken constant van plek naar plek. Ze woonden vooral in de open lucht, in grotten of zeer eenvoudige hutten of tenten gemaakt van dierenhuiden. Wel hadden ze een soort vast kamp waar ze een aantal keer per jaar in een grote groep bijeen kwamen. ( Voor jagers en verzamelaars was overleven het allerbelangrijkste. Ze waren het meeste van hun tijd bezig met zoeken naar eten en veilig onderdak. ( Het milieu speelde een belangrijke rol in de plek waar jagers en verzamelaars zich vestigden. Jagers en verzamelaars konden maar voor een korte tijd in een gebied wonen, want wanneer alle eetbare planten in het gebied op waren moesten ze vertrekken en een andere woonplaats zoeken. Primaire leefeenheid Jagers en verzamelaars leefden in kleine groepen. Hun primaire leefeenheid was de familiegroep. Dat waren families van ongeveer 20 mensen. Verschillende familiegroepen kwamen een aantal keer per jaar bij elkaar. Dat vormde een stam van rond de 300 mensen. Pagina 5 van 14

6 ( Werktuigen In de prehistorie maakten mensen al gereedschap en wapens om handelingen makkelijker te maken. Voor het jagen gebruikten mensen vaak stenen omdat die handig zijn om te gooien of mee te slaan. Stenen gingen ze later ook bewerken. Er werden punten of scherpe messen van geslepen, waarmee ze gebruikt konden worden als schraap- of snijgereedschap, bijvoorbeeld om eten mee klaar te maken. Ook werden er veel houten werktuigen gebruikt, zoals speren of knuppels. ( In de prehistorie waren er nog niet veel verschillende materialen bekend, dus werden de meeste werktuigen gemaakt van hout, vuursteen en onderdelen van dieren zoals botten en dieren huiden. ( Ijzer wisten mensen nog niet te maken. ( ) 1.2 De westerse samenleving in de 21ste eeuw De 21ste eeuw is de tijd waarin we nu leven. De enige soort mens die in de 21ste eeuw leeft is de homo sapiens. ( Leefwijze & leefomgeving In de 21ste eeuw leven de meeste mensen in huizen. Men hoeft niet te verplaatsen omdat het eten wordt verkocht in supermarkten en winkels in de buurt. Overdag werken de meeste mensen of gaan ze naar school. (Samen Voor Ons Eigen - Dirk Draulans Hoofdstuk 17) Mensen in de 21ste eeuw kunnen bijna overal wonen omdat men zijn leefomgeving zelf kan aanpassen. Dit komt omdat we kleding hebben die ons kan beschermen tegen de hitte en de kou. (Samen Voor Ons Eigen - Dirk Draulans, Hoofdstuk 16) Primaire leefeenheid In de westerse wereld is het gezin de belangrijkste leefeenheid. Dit is meestal twee mensen die elkaar ontmoeten en gaan samenwonen. Hierna volgt vaak het trouwen. Het huwelijk speelt een belangrijke rol in het opbouwen van een gezin omdat door te trouwen er een sociale eenheid ontstaat. Na het trouwen zullen sommige echtparen kinderen krijgen. De getrouwde volwassenen voeden de eventuele kinderen in het gezin op. Zo bestaan de meeste gezinnen uit een echtpaar en een aantal kinderen. In deze paragraaf wordt hierop gefocust omdat dit het meest voorkomende type gezin in de westerse wereld is, niet het enige fenomeen. (Westerse cultuur uit balans - Naar een nieuw evenwicht in de 21e eeuw, Blz. 265) Pagina 6 van 14

7 Werktuigen Er zijn heel veel eenvoudige handgereedschappen ontworpen, zoals hamers en schroevendraaiers. Maar tegenwoordig zijn bijna alle soorten werktuigen gemechaniseerd, om fysiek werk voor arbeiders te verminderen en productie sneller te laten lopen. Werktuigen zijn nu niet meer van dagelijks belang omdat veel dingen al voor ons worden geproduceerd in fabrieken en wij ze dus niet zelf hoeven te maken. ( oe-zijnwerktuigen-ontstaan-en-waar-worden-ze-voor-gebruikt/) 1.3 Vergelijking tijd van de jagers en verzamelaars met de westerse wereld Er is veel veranderd sinds de prehistorie. In deze paragraaf wordt bekeken welke uiterlijke kenmerken de prehistorie en de 21ste eeuw met elkaar gemeen hebben en welke verschillen er zijn. Verschillen Op het gebied van basiskenmerken zijn er veel verschillen en weinig overeenkomsten tussen de prehistorie en de 21ste eeuw. Het belangrijkste verschil is dat wij op één plek leven en niet meer rondtrekken zoals nomaden in de prehistorie. In de prehistorie stond overleving centraal. Nu wordt daar veel minder aandacht aan besteed omdat mensen in de westerse wereld over het algemeen best welvarend zijn en dus niet constant naar eten of onderdak hoeven te zoeken. Ook onze primaire leefeenheid is aardig veel veranderd. Tegenwoordig leven wij met een vaste groep van heel weinig mensen. In de prehistorie waren de groepen een stuk groter dan alleen een gezin met twee ouders en een paar kinderen, en als ze samenkwamen met hun stam nog veel groter. Overeenkomsten Er zijn weinig overeenkomsten op dit vlak. Dit is natuurlijk logisch omdat er tien- of misschien wel honderdduizenden jaren tussen zitten. Toch zijn er wel een paar kleine overeenkomsten. Een voorbeeld hiervan is het feit dat ondanks dat we tegenwoordig bijna alles zouden kunnen mechaniseren, we er in veel gevallen nog steeds voor kiezen om dingen met de hand te doen zoals in de prehistorie. In onderstaande tabel zijn de uiterlijke kenmerken van de 2 periodes tegenover elkaar gezet: Mensen in prehistorie Mensen in 21ste eeuw Geen vaste verblijfplaats, kortdurend in Leefstijl & leefomgeving Huizen en appartementen op een plek grotten, hutten of tenten Primaire leefeenheid Groep van rond de 20 mensen Gezin van rond de 4 mensen Ijzer en metalen, sommige Hout of steen, handgemaakt en Werktuigen handaangedreven, veelal handaangedreven gemechaniseerd Pagina 7 van 14

8 2. Normen en waarden in de prehistorie In dit hoofdstuk wordt de tweede deelvraag beantwoord: Wat waren de normen en waarden van de mens in de prehistorie? Dit hoofdstuk gaat in de diepte in op de sociale aspecten van de samenleving in de prehistorie. De eerste paragraaf gaat over relaties die mensen in de prehistorie met elkaar hadden op een persoonlijk niveau. De tweede paragraaf gaat over het sociale gedrag in groepen, zoals bepaalde tradities en afspraken met elkaar om goed te kunnen samenleven. 2.1 Persoonlijke relaties In deze paragraaf wordt beschreven hoe mensen persoonlijke relaties met elkaar hadden in de prehistorie. Hierin worden liefdesrelaties, vriendschap en familiebanden gedekt. Liefdes-relaties Het is moeilijk om te zeggen of de mensen in de prehistorie monogaam of in een polygamie leefden. Hoogstwaarschijnlijk leefden deze mensen in een polygamie, omdat monogamie een onderdeel is van de ideologie en religie dat twee mensen voor hun hele leven bij elkaar moeten zijn. (Shostak, M (1981). Nisa: The life of a!kung woman. Cambridge, MA; Harvard University Press.) Het was niet raar om als man op de ene dag seks te hebben met een vrouw en op een andere dag met een man, en zo gold ook voor vrouwen. ( Maar al was het normaal om met meerdere mannen en vrouwen seks te hebben, ze hadden wel strakke regels over hoe vaak ze het mochten doen. Omdat ze nomaden waren en dus rond trokken, moesten vrouwen hun babies dragen. Meer babies betekende een zwaarder gewicht op hun rug. Daarom was het niet fijn om veel kinderen te hebben. Sommige stammen gingen zelf zo ver dat ze handmatige abortus pleegden, of baby's vermoorden om hun groep klein te houden. Op deze manier zorgden ze ook voor tienduizenden jaren dat de populatie mensen in de wereld stabiel bleef. ( Vrienden en familie In de prehistorie kunnen deze twee categorieën samengenomen worden omdat in een familiegroep vrienden en familie met elkaar leefden. Mensen in een familie groep hadden heel erg sterke banden met elkaar. Dit kwam omdat ze zo dichtbij elkaar leefden en omdat ze bij elkaar waren bij elke gebeurtenis. Iedereen kon zien hoe de anderen op bepaalde situaties reageerden waardoor iedereen elkaar grondig kende. ( 2.2 Sociaal gedrag in groepen Deze paragraaf gaat over de gezamenlijke samenwerking en afspraken op de gebieden van geloof en traditie, survival en hiërarchie. Pagina 8 van 14

9 Geloof en traditie Religie begon met de ideologie. Ideeën bestonden altijd al, maar konden voortgebracht worden vanaf dat mensen gesproken taal gingen gebruiken. Jagers en verzamelaars geloofden dat kinderen werden geboren met de zielen van hun ouders grootouders. Zo gingen zielen nooit verloren en leefden ze altijd voort in een nieuwgeborene. (Hillard Kaplan, Kim Hill, Jane Lancaster, A. Magdalena Hurtado, A Theory of Human Life History Evolution: Diet, Intelligence, and Longevity, Evolutionary Anthropology, 9, ) Jagers en verzamelaars maakten graven voor hun familie en gaven geschenken, zoals werktuigen en dieren, ofwel omdat ze in leven na de dood geloofden, ofwel om hun voorouders te beschermen omdat ze nu op dezelfde plek waren. ( Overleving Het belangrijkste middel om te kunnen overleven in de prehistorie was eten. Het delen van voedsel was essentieel voor de overleving van de groep en stam. Dit was mogelijk door vriendschappen en sociale normen in de groep. ( ) Hiërarchie In een familiegroep was iedereen meestal gelijk. Ook als er een leider werd aangewezen was deze meestal gelijk aan de rest van de groep en niemand had minder of meer macht (MEMO, blz. 7). Als er in een familiegroep kinderen waren, werden die niet alleen opgevoed door hun eigen ouders, maar door de hele groep. Dit was de normale manier waarop familie en vrienden in een familiegroep met elkaar omgingen. ( Afgezien van wat veel mensen zeggen waren mannen en vrouwen hoogstwaarschijnlijk gelijk in wat ze te zeggen hadden in de groep. Zelfs tussen mannen en vrouwen had geen van beide meer of minder macht. ( 3. Normen en waarden in de 21ste eeuw in de westerse wereld In dit hoofdstuk wordt de derde deelvraag beantwoord: Wat zijn de normen en waarden van de mens in de westerse cultuur in de 21ste eeuw? Dit wordt beantwoord door te kijken naar dezelfde aspecten als in hoofdstuk 2; persoonlijke relaties en sociaal gedrag in de samenleving. 3.1 Persoonlijke relaties In deze paragraaf wordt beschreven hoe persoonlijke relaties in de 21ste eeuw werken. Dit is gedaan op de gebieden liefdes-relaties, vriendschap en familiebanden. Pagina 9 van 14

10 Liefdes-relaties In de westerse wereld is de norm dat 2 mensen in een relatie gaan en trouwen. In de 21ste eeuw gaan liefdes-relaties vooral om het zorgen voor de personen in de relatie. Het wordt tegenwoordig (weer) normaal om een relatie te hebben met iemand van het eigen geslacht of gender. Voortplanting is niet meer zo biologisch en is een keuze voor de meeste mensen. Daarom zijn er ook koppels of echtparen die ervoor kiezen geen kinderen te krijgen. Vriendschap In de 21ste eeuw zijn veel vriendschappen oppervlakkig. Door de komst van het internet ontmoeten en praten vrienden met elkaar via platformen zoals Facebook en Whatsapp. Op die platformen hebben ze meer dan 300 vrienden. In het echte leven hebben veel mensen eigenlijk bijna geen vrienden en voelen ze zich eenzaam. In de 21ste eeuw in de westerse wereld zijn er weinig sterke banden meer tussen mensen. Mensen hebben vrienden over de hele wereld waardoor internationale connecties veel makkelijker en sneller gaan, maar goede vriendschappen op een persoonlijk niveau is niet veel voorkomend. ( Familiebanden Net zoals vriendschappen zijn familiebanden in deze tijd zwak. Er zijn weinig sterke relaties tussen broers en zussen, of kinderen en hun ouders. Hoe dan ook spelen familiebanden een belangrijke rol in de opvoeding van kinderen. Familie heeft veel invloed op hoe we denken, waar we in geloven en zelfs wie we zijn. Zonder familiebanden zouden we niet zijn wie we nu zijn, ook al zijn persoonlijke relaties tussen familieleden niet erg sterk. ( 3.2 Sociaal gedrag in de samenleving In deze paragraaf wordt beschreven hoe het sociaal gedrag van mensen in de 21ste eeuw is. Er wordt hier gekeken naar geloof en traditie, overleving en hiërarchie. Geloof en traditie In de 21ste eeuw zijn er heel veel verschillende religies. In de westerse wereld zijn de drie meest voorkomende religies het christendom, het jodendom en de islam. Deze religies staan centraal om het hebben van één God. ( Deze religies hebben ieder een heilig boek waar de aanhangers van die religie veel waarde aan hechten. Ook geloven de aanhangers in een soort van hemel waar ze naartoe gaan als ze dood gaan. De meest voorkomende manier van uitvaart is begraving in een kist onder de grond. ( Overleving Zoals al beschreven is in hoofdstuk 1, is overleving (eten en veiligheid) iets waar we bijna niet meer over na hoeven te Pagina 10 van 14

11 denken. Bijna iedereen heeft een baan en verdient geld om zichzelf en eventueel hun familie in leven te houden. Eten en veiligheid is niet iets waar we de hele dag bewust mee bezig zijn. We gaan steeds meer toe naar een individualistisch leven waarin iedereen focust op zichzelf. ( w/) Hiёrarchie In een traditioneel westers gezin hoort een moeder en een vader die samen de kinderen opvoeden. In de 21ste eeuw proberen mensen steeds meer los te laten van de genderrollen die niet zo lang geleden een grote rol speelde in het dagelijks leven. Er wordt naar een eerlijkere verdeling tussen mannen en vrouwen gewerkt omdat voor honderden jaren vrouwen heel erg onderdrukt werden. Deze beweging noemen we feminisme. ( aspx) Conclusie In dit werkstuk zijn de volgende 3 deelvragen beantwoord: Deelvraag 1: Hoe was de samenleving in de prehistorie ten opzichte van de samenleving in de 21ste eeuw in de westerse wereld? Deelvraag 2: Wat waren de normen en waarden van de mens in de prehistorie? Deelvraag 3: Wat zijn de normen en waarden van de mens in de westerse cultuur in de 21ste eeuw? Zoals duidelijk werd uit de beantwoording van deelvraag 1 zijn er grote verschillen tussen de uiterlijke kenmerken van de prehistorie en de westerse wereld in de 21ste eeuw. In deelvraag 2 en 3 werd gekeken naar de normen en waarden op het gebied van persoonlijke relaties en het sociaal gedrag in groepen. In persoonlijke relaties zijn de waarden liefde, vriendschap en familie gedekt. In het sociaal gedrag in groepen zijn de waarden geloof en traditie, overleving en hiërarchie gedekt. De hoofdvraag van dit werkstuk is: Wat zijn de overeenkomsten en de verschillen tussen het sociale gedrag op het gebied van normen en waarden van mensen in de prehistorie en mensen in de 21ste eeuw? Om deze vraag te beantwoorden worden de conclusie van hoofdstuk 1 en de normen en waarden van hoofdstuk 2 en 3 met elkaar vergeleken. Pagina 11 van 14

12 Zoals in het hoofdstuk over de huidige tijd ten opzichte van de prehistorische samenleving geconcludeerd, zijn er veel verschillen in de manier waarop mensen toen en nu leefden en leven. Hetzelfde zie je ook in de vergelijking tussen de normen en waarden in de prehistorie en de normen en waarden in de 21ste eeuw. In de vergelijking met liefdesrelaties is opvallend dat in de prehistorie relaties met hetzelfde geslacht normaal was en dat we daar nu opnieuw naartoe aan het werken zijn. In de prehistorie was voortplanting een belangrijk gedeelte voor de overleving van de mensheid; het gebeurde omdat het moest. Tegenwoordig zijn er zoveel mensen op aarde dat het niet voor iedereen vanzelfsprekend is om kinderen te krijgen. Bij de vergelijking van vriendschap en familie zijn er duidelijke verschillen te zien. In de prehistorie was het belangrijk om iedereen in de familiegroep heel goed te kennen. Op die manier konden ze goed samenleven. In de 21ste eeuw kent bijna niemand elkaar goed meer door de komst van het internet. Vriendschap en goede familiebanden zijn nog steeds belangrijk maar er wordt niet meer zoveel aandacht aan besteed als in de prehistorie. Een overeenkomst is wel dat in beide de prehistorie en de 21ste eeuw familie veel invloed heeft op wie mensen zijn. Al waren de banden in de 21ste eeuw minder sterk, iedereen neemt nog steeds de dingen die ze hebben geleerd in hun familie mee wanneer ze volwassen worden. Bij de vergelijking tussen geloof en traditie in de prehistorie en de westerse wereld in de 21ste eeuw zijn grote overeenkomsten. Ten eerste de manier waarop mensen hun overledenen behandelden in de prehistorie is bijna hetzelfde als gelovige mensen dat nu doen; door het begraven van de overlede. Vroeger begroeven de mensen hun overledenen onder de grond en gaven geschenken. Nu leggen mensen de dode in een kist en begraven die. Waarin ze geloofden verschilde wel. In de 21ste eeuw geloven veel mensen in een God. In de prehistorie geloofden ze meer in dingen die gebeurden in de natuur. Beide tijden geloven ook in een type leven na de dood, zoals in de prehistorie dat mensen voor hun voorouders zouden zorgen, en tegenwoordig dat ze naar de hemel gaan. In de vergelijking van overleving zien we een groot verschil. Hoe eten en onderdak vinden in de prehistorie al hun tijd opnam is dat nu een kleine prioriteit. Er is nu plek voor allerlei andere dingen dan basis overleving. In de prehistorie was delen heel belangrijk voor overleving. Op deze manier kon iedereen aan genoeg eten komen. Nu leven mensen op zichzelf en denken ze niet veel aan andere mensen. Op het gebied van hiërarchie zien we dat het heel verschillend was toen dan nu. Zoals eerder geconcludeerd in hoofdstuk 1 leefden mensen in de prehistorie in familiegroepen van rond de 20 mensen terwijl wij nu in gezinnen leven van rond de 4 personen. Het was toen ook normaal om kinderen met de hele groep op te voeden terwijl nu alleen de 2 ouders van een kind dat horen te doen. Net als het terugkomen van relaties met hetzelfde geslacht in liefdesrelaties, is gelijkheid tussen vrouw en man ook iets wat weer terug aan het komen is, omdat voor een heel lange tijd vrouwen onderdrukt werden. In de prehistorie was het normaal dat vrouwen net zoveel te zeggen hadden als mannen, terwijl mensen daar nu nog veel moeite mee hebben om te accepteren dat vrouwen gewoon gelijk zijn aan mannen. Pagina 12 van 14

13 Mensen in prehistorie Mensen in 21ste eeuw Liefdes-relaties Polyamorie, andere of hetzelfde Monogamie, andere of hetzelfde geslacht, kinderen voor voortplanting geslacht, kinderen is een keuze Vriendschap Sterke banden Oppervlakkig Familiebanden Sterke banden Zwakke persoonlijke relaties, wel belangrijke rol in opvoeding Geloof en traditie Begraven van overledenen, geloven in Begraven van overledenen, geloven in kracht van de natuur een God Overleving Eten vinden staat centraal, sharing voorwaarde voor bestaan Geen prioriteit, individualisering Hierarchie Gelijkheid man-vrouw Meer ongelijkheid Nawoord Met het maken van dit profielwerkstuk heb ik ongelooflijk veel geleerd. Ik heb vooral veel geleerd over hoe je een werkstuk moet schrijven. Het was interessant om te leren hoe je een scriptie van hoger niveau schrijft. De bronnen vinden was wel moeilijk. Discussie Ik geloof dat in de westerse wereld mensen weer terug proberen te gaan naar een levenswijze zoals in de prehistorie. Je ziet heel veel dingen terugkomen tegenwoordig die in de prehistorie ook zo waren. We proberen los te laten van de regels die we hebben gemaakt in alle jaren tussen de prehistorie en nu. Vervolgonderzoek In dit onderzoek heb ik gekeken naar alle overeenkomsten en verschillen op het gebied van normen en waarden en het viel me op dat een aantal overeenkomsten dingen zijn die voor honderden of duizenden jaren niet zo was geweest en dat dat nu terug komt. Het zou interessant zijn om als vervolgonderzoek te kijken naar wat er allemaal terugkomt in de 21ste eeuw uit de prehistorie. Pagina 13 van 14

14 Bronvermelding Boeken: Prisma pocketwoordenboek Nederlands Wereldgeschiedenis Dirk Draulans: Samen voor ons eigen Sociaal Gedrag Van De Prehistorie Tot De Facebookgeneratie Sapiens: A Brief History Of Humankind - Yuval Noah Harari Westerse cultuur uit balans - Naar een nieuw evenwicht in de 21e eeuw. Jan A. C. van Burg, 2001 Websites en artikelen: Shostak, M (1981). Nisa: The life of a!kung woman. Cambridge, MA; Harvard University Press Pagina 14 van 14