Aandeelhouder doorstaat toets Tabaksblat nog niet

Transcriptie

1 Aandeelhouder doorstaat toets Tabaksblat nog niet 7 oktober Goed bestuur zoals dat wordt beschreven in de code- Tabaksblat moet van twee kanten komen. De bedrijfsbestuurders moeten hun organisatie op orde brengen en de aandeelhouder moet dit toetsen. De grote Nederlandse institutionele aandeelhouders verkeren echter in een identiteitscrisis. De naleving van de code- Tabaksblat valt of staat met het functioneren van de aandeelhoudersvergadering. Dus moet de aandeelhouder op komen dagen en wat van zich laten horen. De grote Nederlandse institutionele beleggers weten zich echter weinig raad met de opdracht die ze zichzelf binnen de code hebben gegeven. Dinsdag zitten alle grote institutionele beleggers tijdens het jaarlijkse congres van de SCGOP bij elkaar om te kijken waar het beter kan. De Stichting Corporate Governance Onderzoek voor Pensioenfondsen is in een potentie machtige beleggingsclub, waar 34 grote Nederlandse pensioenfondsen bij zijn aangesloten. Samen beheren ze ruim euro 350 mrd. Doel van de in 1997 opgerichte stichting is het naleven van goed ondernemingsbestuur bij bedrijven. In de zaal druppelt de bijna voltallige Tabaksblat -commissie binnen. Het lijkt of ze voor even toezicht komen houden op de scheidsrechters, die het uiteindelijke succes van de code moeten bepalen: de aandeelhouders. Voormalig secretaris van de commissie- Tabaksblat Rients Abma wordt binnenkort directeur van de stichting. Of het publiek gedurende het congres ervan overtuigd raakt dat de SCGOP voor een meer actieve naleving van de code- Tabaksblat gaat zorgen, is de vraag. De organisatie treedt tegenover bedrijven zelden in georganiseerd verband naar buiten. Tot nu houdt de club zich vooral bezig met het uitstippelen van algemene beleidslijnen en het lobbyen voor betere wet- en regelgeving.

2 Maar mogelijk komt daar met de komst van Robeco verandering in. De vermogensbeheerder sluit zich dinsdag, net als ING Investment Management en F&C, als eerste niet-pensioenfonds aan bij SCGOP. De uitbreiding is een goede aanleiding om de naam maar direct in Eumedion te wijzigen. Robeco-voorzitter George Möller heeft de zware taak om zich als enig voormalig Tabaksblat -lid tegenover het kritische publiek te verantwoorden over zijn rol van grootaandeelhouder. Eumedion moet in zijn nieuwe jasje niet alleen een discussieclub zijn', zegt hij refererend aan het betrekkelijk anonieme verleden van de stichting. 'Het moet ook een platform zijn om samen met andere grootbeleggers tot een zeker stemgedrag te komen en afspraken te maken wie daarbij het voortouw neemt.' Voor Rabo-dochter Robeco is het kunnen werken in de anonimiteit een belangrijke reden voor de aansluiting bij Eumedion. 'Wij stemmen wereldwijd en actief voor zo'n vijftien miljard aan aandelenvermogen. Op de Nederlandse markt is het voor ons moeilijker om ons zichtbaar op te stellen. We spelen ons hier meer in de kijker en moeten dan meer belangen afwegen.' De enorme belangenconflicten van de Nederlandse grootbeleggers maakt dat de vereiste actieve rol van de aandeelhouder misschien wel het zwakste punt is binnen de uitwerking van de code- Tabaksblat. Terwijl de beursfondsen zich sinds dit jaar in belangrijke mate conformeren aan de principes en 'best practices' uit de code, stijgt het opkomstpercentage op de aandeelhoudersvergaderingen niet boven de dertig procent uit. Bij al die belangenconflicten valt te denken aan het ondernemingspensioenfonds dat zich niet kritisch tegenover de eigen moeder of klanten van de eigen moeder wil opstellen. Complexer is nog de positie

3 van de vermogensbeheerders die onderdeel zijn van een grote bank of verzekeraar. Deze organisaties hebben in de regel grote aantallen beursgenoteerde bedrijven als klant, die allemaal te vriend moeten worden gehouden. Het plan van de grootaandeelhouders om zich vaker te organiseren, valt niet direct in goede aarde. 'Als Eumedion overgaat tot collectief stemmen, dan ben ik wel verbaasd', stelt oud- Akzo Nobel -voorzitter Aernout Loudon vanuit de zaal. 'Stemmen blijft toch de verantwoordelijkheid van de beleggers zelf.' Roderick Munsters, Eumedion-voorzitter en hoofd beleggingen bij pensioenfonds ABP: 'Het is al eerder voorgekomen dat we gezamenlijk stemmen en ik verwacht dat dit vaker gaat gebeuren.' Misschien denkt Munsters onwillekeurig aan de fervente vergaderingenbezoeker en voormalig Tabaksblat -lid Frederik van Beuningen. Hij is met zijn Teslinfondsen kandidaat om zich bij Eumedion aan te sluiten. Zelfs beleggersactivist Peter Paul de Vries van de Vereniging van Effectenbezitters (VEB) stelt Abma na afloop voor om eens van gedachten te wisselen. 'Toch lijkt het me geen goede ontwikkeling dat er vooral wordt gezocht naar meer partijen die tegenstemmen', vervolgt Loudon. 'Je moet blokvorming van aandeelhouders voorkomen. In de eerste plaats is dat een verantwoordelijkheid van de onderneming, maar beleggers lopen ook een risico als ze zich van tevoren organiseren.' Möller stelt dat Robeco zelf de verantwoordelijkheid over hun stemrecht blijft houden. 'Maar bedrijven hebben bij bijvoorbeeld een herstructurering behoefte aan een institutioneel standpunt. Daar wordt ons dan ook om gevraagd. Dus tegen het vormen van een blok waarbij ABP bijvoorbeeld het woord voert, heb ik

4 geen bezwaar.' Maar ook al zouden de Nederlandse vermogensbeheerders zich meer organiseren, een zwak punt blijft dat de meeste van de achthonderd Nederlandse pensioenfondsen hun aandelen deels of helemaal door externe partijen laten beheren. Daarmee geven ze tegelijk het stemrecht op de aandelen af. Het is in dat geval te hopen dat deze externe vermogensbeheerder de kostbare hulp van een bureau inroept dat op al die honderden internationale aandelen in portefeuille stemt. Maar ook al doen ze dat - voor steeds meer vermogensbeheerders wordt stemmen onderdeel van het beleid - dan nóg blijft de afstand groot om goed ondernemingsbestuur af te dwingen. 'Wat heb ik als commissaris aan een anoniem iemand die opdracht heeft om tegen te stemmen, maar verder absoluut niet kan motiveren waarom', zegt Jan Kalff, voormalig ABN Amro -voorzitter en ex-lid van de commissie- Tabaksblat. Het ontbreekt hem aan de discussie in de jaarvergadering. En een ongemotiveerde stem motiveert de bedrijfsbestuurder niet om zijn corporate governance te verbeteren. Bestuurder Peter Kortenhorst van Pensioenfonds Openbaar Vervoer verklaart ineens het failliet van de grootaandeelhouder als bewaker van de code. 'Ik ben een amateur', zegt hij, refererend aan de kop van een artikel in deze krant waarin aan de professionaliteit van de gemiddelde pensioenfondsbestuurder wordt getwijfeld. 'Ik heb er moeite mee om goed met ons stemrecht om te gaan. En het is ook niet juist dat ik mijn stemrecht afgeef aan een externe beheerder en zo de controle verlies.' Peter Borgdorff van de Vereniging van Bedrijfstakpensioenfondsen (VB) is er als

5 de kippen bij om het amateurisme te weerspreken. 'Nederlandse bedrijfstakpensioenfondsen hebben vaak zelf goede professionals die kunnen opdragen om een afgewogen stem op de aandelen te geven.' Henk Breukink van vermogensbeheerder F&C stelt dat zijn bedrijf bereid is om verregaande afspraken met zijn pensioenklanten te maken over de criteria die bij het uitbrengen van een stem moeten worden gehanteerd. Jean Frijns, die als voorzitter van de Monitoring Commissie in feite als opvolger van Morris Tabaksblat kan worden gezien, is er niet gerust op. 'De hele filosofie van Tabaksblat is dat het de aandeelhoudersvergadering is die er toezicht op houdt of de principes van goed bestuur wel worden nageleefd. Als we dat niet voor elkaar krijgen, dan komt deze taak in handen komen van de externe accountant en de Autoriteit Financiële Markten. Dat willen we niet. Er is aan de zijde van de aandeelhouders nog veel te verbeteren om de aandeelhoudersvergadering meer gewicht te geven. Eumedion moet daarin een belangrijke rol spelen.' Bendert Zevenbergen Copyright (c) 2005 Het Financieele Dagblad