Vakwerk! Dierhouderij en -verzorging

Transcriptie

1 Vakwerk! Dierhouderij en -verzorging

2

3 Dierhouderij en -verzorging Docentenboek Deel 1 (BB) Enjetta Peters-Schreuder eerste druk, 2005

4 Artikelcode: Colofon Auteur(s): Illustraties: Redactie: Onderwijskundige: Resonans: Enjetta Peters-Schreuder VeertienElf Media, Verbaal - Bureau voor Visuele Communicatie Studio Maan, Brigitte Meinen Studio Maan, Manon Limmen Siska Berkenmeijer - Wellant-college, Eric Boerstal - AOC Oost Het Ontwikkelcentrum heeft ernaar gestreefd de auteursrechten te regelen volgens de wettelijke bepalingen. Bent u desondanks van mening dat we u hebben benadeeld, dan kunt u contact met ons opnemen Ontwikkelcentrum, Ede, Nederland Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, hetzij mechanisch, door fotokopieën, opnamen, of enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van het Ontwikkelcentrum. 4 DIERHOUDERIJ EN -VERZORGING

5 Inhoud 1 Allerlei dieren 6 2 Voeding 14 3 Huisvesting 22 4 Verzorging 28 5 Voortplanting en fokkerij 36

6 1 Allerlei dieren 1.1 Opdracht 1.1 Soorten en rassen een dierenencyclopedie; het Opzoekboek dier; posters van dieren; dieren in het dierenverblijf. LN/K/2-2,10,13 LN/K/8-11 Informatie opzoeken Mondeling communiceren Verklaren Overleggen Diersoorten en -rassen herkennen Diersoorten en -rassen onderscheiden Beschrijven Deze opdracht kunnen de leerlingen ook op een kinderboerderij of in een dierenpark maken. Uitgeverij R&B uit Lisse heeft prachtige encyclopedieën op het gebied van de dierhouderij. Koop deze boeken als naslagboeken. Er staan veel mooie illustraties in. De volgende naslagwerken zijn te verkrijgen: Konijnen en Knaagdieren, Kippen, Vogels, Paarden en Terrariumdieren. Opdracht 1.2 Paarden- en ponyrassen herkennen een paardenkwartet; een paardenencyclopedie. 6 ALLERLEI DIEREN

7 LN/K/2-1,10,13 LN/K/8-11 Tabel invullen Rassen van paarden en pony s herkennen Encyclopedie gebruiken Voorschriften volgen Spel spelen Kennis reproduceren Het paardenkwartet is te bestellen bij Mediaboekservice in Eerbeek. Tel: Kosten 2,75 ( Leerlingen zijn geneigd om hun eigen spelregels te maken. Laat ze het spel spelen zoals het bedoeld is in de Uitvoering. De rassen zijn te vinden in de paardenencyclopedie uitgeverij R&B, Lisse. ISBN Deze encyclopedie is zeer de moeite waard en kost nog geen 10,-. Dit boek is ook te bestellen bij Mediaboekservice en te verkrijgen in de zogenaamde witte boekwinkels. De genoemde rassen komen allemaal in Nederland voor. Tinker (van oorsprong het paardje van de zigeuners in Ierland) en de Fallabella staan niet genoemd in de encyclopedie, maar hun aantal neemt toe in Nederland. Opdracht 1.3 Productiedieren of gezelschapsdieren? een dierenencyclopedie; het Opzoekboek Dier; een poster over dieren; folders over het houden van dieren. ALLERLEI DIEREN 7

8 LN/K/2-12 LN/K/8-2,11 Verschillen benoemen Informatie opzoeken Informatie verwerken Vergelijken Conclusies trekken Geen tips en bijzonderheden Opdracht 1.4 Dieren in het buitenland een A4 tje; boeken en tijdschriften; een computer met internet en Word. LN/K/2-2,4 LN/K/12 LN/K/13 Voorbeelden bedenken Informatie verzamelen Informatie verwerken Informatie kiezen en ordenen Informatie bewerken. Verslag schrijven Werken met de computer Vergelijken Beoordelen Werkresultaat evalueren 8 ALLERLEI DIEREN

9 Internetpagina s waar veel informatie over dit onderwerp is te vinden, zijn: schriften: Dier (uitgave van de Nederlandse Bescherming van Dieren); Kijk (wetenschappelijk blad voor de jeugd met zeer interessante wetenswaardigheden Stimuleer de leerlingen om verschillende onderwerpen te nemen, zodat u uiteindelijk een gevarieerd boekwerk krijgt. Als er weinig tijd is, kunt u de leerlingen het lezen van de verslagen als huiswerk meegeven. Opdracht 1.5 Hanteren van dieren het Opzoekboek dier; foldermateriaal over het hanteren van dieren; touwen, halsters, hulpmaterialen; dieren op school. LN/K/8-3 LN/K/25-4 Tabel invullen Informatie opzoeken Diervriendelijk met dieren omgaan Rekening houden met gedragingen van het dier Dieren vangen Dieren vastzetten Dieren verplaatsen Een ander beoordelen Reflecteren op eigen gedrag ALLERLEI DIEREN 9

10 U kunt het hanteren van dieren ook voordoen aan de leerlingen. Oorspronkelijk is deze opdracht geschreven bij de Videoband Het hanteren van dieren, serie STOAS VM 215. Deze videoband is helaas niet meer verkrijgbaar. Op veel vmbo-groenscholen is deze band echter nog wel aanwezig. De band duurt 75. U kunt het beste een keuze maken uit de onderwerpen. De onderwerpen zijn: Hanteren van rundvee, varkens,schapen, geiten en paarden. Hanteren van katten, honden, kippen, duiven, volièrevogels, konijnen en muizen. Hanteren van ratten, gerbils, cavia s hamsters chinchilla s en degoes. Hanteren van terrariumdieren, reptielen, schildpadden, slangen, kikkers, hagedissen, vogelspinnen en padden. Regels over het vervoer en hanteren van dieren staan op de internetsite van het Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit ( Opdracht 1.6 Gereedschappen en materialen gereedschappen en materialen uit het dierenverblijf; een catalogus met diergereedschappen. LN/K/2-5, 6 LN/K/7-1 LN/K/8-1,3,4 Voorwerpen herkennen Voorwerpen benoemen Toepassing van voorwerpen benoemen Tabel invullen Controleren Veiligheid benoemen 10 ALLERLEI DIEREN

11 Om de gereedschappen en materialen op de juiste manier te kunnen toepassen, moeten de leerlingen deze opdracht aan het begin van het schooljaar maken. Agradi (een agrarische verzendservice) heeft een catalogus waar alle materialen in genoemd staan. Leerlingen kunnen in dit boekwerk informatie opzoeken ( Ook in de catalogus van Horselover of Divoza staan gereedschappen en materialen genoemd ( en Als de leerlingen moeite hebben met het benoemen van de toepassing, geef dan tekst en uitleg bij de voorwerpen. Opdracht 1.7 Onderdelenkennis een computer; het computerprogramma Onderdelenkennis. LN/K/2-1,3,13 Systematisch werken Computer gebruiken Onderdelen van een dier benoemen Onderdelen van een dier aanwijzen Zelfstandig werken Zelfstandig toetsen Verworven kennis toepassen ALLERLEI DIEREN 11

12 In deze opdracht maken de leerlingen gebruik van het programma Onderdelenkennis. Bij de STOAS is dit programma helaas niet meer te koop. Omdat het op heel veel scholen aanwezig is, is toch gebruik gemaakt van dit programma. U moet de leerlingen even helpen bij het opstarten van het programma. Geef aan of ze van lijst naar tekening of van tekening naar lijst moeten werken. Laat leerlingen die snel klaar zijn ook de andere dieren bekijken en ermee oefenen. U kunt aan het eind van de les de onderdelen van de geit bij een levende geit aanwijzen en de tabel met de onderdelen met de leerlingen verder invullen. Opdracht 1.8 Dierenpuzzel het Opzoekboek Dier; de Knaagdierenencyclopedie. LN/K/2-1,10 LN/K/8-11 Tekst verklaren Puzzel maken Systematisch werken Informatie opzoeken Vergelijken Een keertje iets anders: een puzzel. Allerlei dieren die je als huisdier kunt houden passeren in deze opdracht de revue. De leerlingen praten in deze opdracht over verschillende soorten hamsters. Informatie over hamsters is te vinden in de Konijnen- en Knaagdierenencyclopedie (ISBN , 10,-). 12 ALLERLEI DIEREN

13 Opdracht 1.9 Honden herkennen een hondenencyclopedie; het Opzoekboek dier; posters van honden; een computer met internet. LN/K/2 LN/K/8-11 Informatie opzoeken/verzamelen Rassen herkennen Verschillen zien Tabel invullen Keuzes maken Computer gebruiken Een goed boek om honden in op te zoeken is het boek Honden van de hele wereld door Carl-Johan Adlercreutz (Uitgeverij Helmond, ISBN ). Ieder land/organisatie heeft zijn eigen groepsindelingen. De Nederlandse groepsindeling staat in dit boek op bladzijde 424. Op iedere bladzijde staat een ras beschreven. Bij de Nederlandse rassen staat in welke groep ze thuishoren. De nummering van de rasgroepen is in deze opdracht de volgorde zoals ze in het theorieboek KB genoemd staan: De HuSKy LooPT WeG. Op internet is enorm veel informatie over allerlei rassen te verkrijgen. Bijvoorbeeld op en ALLERLEI DIEREN 13

14 2 Voeding 2.1 Opdracht 2.1 Een voerkaart maken verschillende voedersoorten en de bijbehorende verpakkingen; minstens 20 plastic bakjes; stevig papier, liefst karton; plakplastic of plakband; lijm; een schaar; pen en papier; etiketten van diervoeders. LN/K/2-1 LN/K/7-4 Voeding van diergroepen herkennen Voedersoorten benoemen Verzamelen Systematisch werken Vergelijken Resultaat beoordelen Tips formuleren Zorg zelf voor voorbeelden van voerkaarten. De leerlingen kunnen dan aan de hand van de voorbeelden hun kaarten maken. Leerlingen kunnen ook voedersoorten van thuis meenemen (van hond, kat of paard). Eventueel kunnen leerlingen ook hooi en stro inplakken. Voor sommigen blijft het onderscheid moeilijk. 14 VOEDING

15 Opdracht 2.2 Voedersoorten herkennen verschillende voedersoorten; de bijbehorende etiketten; pen en papier. LN/K/7-4 LN/K/8-2 Vragen beantwoorden Voedersoorten benoemen Onderscheid maken Antwoorden controleren Leerlingen kunnen voor deze opdracht ook voer van huis meenemen. Ze kunnen bijvoorbeeld verschillende paardenvoeders meenemen. Water moet natuurlijk altijd onbeperkt ter beschikking staan van de dieren. Laat zoveel mogelijk verschillende soorten ruwvoer zien: hooi, stro, kuilvoer, snijmaïs, aardappelvezels, bietenperspulp et cetera. Opdracht 2.3 Voederrantsoenen samenstellen het Opzoekboek Dier; diverse voeders voor hond en kat; etiketten van diervoeders; verpakkingen van diervoeders; een weegschaal; voerschepjes; bakjes. VOEDING 15

16 LN/K/2-2,3,5,10,13 LN/K/7-4,5,6 Kiezen Taken verdelen Informatie opzoeken Verpakkingen lezen Voederetikketten lezen Voederrantsoen samenstellen Voedermiddelen noemen Gewicht van dieren bepalen Antwoorden verbeteren Presenteren Luisteren Discussiëren Conclusies trekken Werkproces evalueren Zorg voor voldoende boeken, folders en voederverpakkingen, zodat de leerlingen informatie kunnen opzoeken. Voor de presentatie kan ieder groepje een eigen tafel inrichten. Op de tafel staat bijvoorbeeld het dagelijks rantsoen van het dier. Leerlingen moeten in de presentatie goed omschrijven welk dier ze voor ogen hebben. Het maakt veel uit of je het voederrantsoen gaat bepalen voor een grote of een kleine hond/kat. Tips Op de verpakkingen van het voer staat precies beschreven wat de dieren nodig hebben. Probeer echt voer te laten zien. Bij honden heb je de keuze tussen vlees uit blik, alleen brokjes, warme maaltijden of een mix van de voorgaande mogelijkheden. Opdracht 2.4 Werken met het voedernormenboekje het Tabellenboek Veevoeding van het Centraal Veevoederbureau. 16 VOEDING

17 LN/K/7-6 Vragen beantwoorden Afkortingen verklaren/gebruiken Gegevens opzoeken in tabellenboekje Tabel invullen Klassikaal bespreken Vergelijken 50 Voor deze opdracht hebt u meerdere exemplaren van het Tabellenboek Veevoeding nodig. Zorg ervoor dat u dezelfde uitgaven hebt. Dit boekje wordt om het jaar vernieuwd. De tabellenboekjes zijn te koop bij het Centraal Veevoederbureau in Lelystad. (Tel: , internet: De leerlingen moeten eerst deze opdracht maken, voordat ze de andere opdracht over het tabellenboekje kunnen maken. Opdracht 2.5 Werken met het Tabellenboekje: paard en pony het Tabellenboek Veevoeding van het Centraal Veevoederbureau; een rekenmachine. LN/K/7-6 Informatie opzoeken Tabel lezen Vergelijken Verschillen aangeven Rekenen Beoordelen VOEDING 17

18 De leerlingen moeten eerst de opdracht Werken met het voedernormenboekje maken, voordat ze deze opdracht kunnen maken. Voor deze opdracht hebt u meerdere exemplaren van het Tabellenboek Veevoeding nodig. Zorg ervoor dat u dezelfde uitgaven hebt. Dit boekje wordt om het jaar vernieuwd. De tabellenboekjes zijn te koop bij het Centraal Veevoederbureau in Lelystad. (Tel: , internet: Op het moment dat dit lesmateriaal gemaakt werd, werd gezegd dat de afkorting VEP zou verdwijnen. In de opdracht wordt daarom steeds gesproken over energie- en eiwitbehoefte en niet over VEP en VREp. Bij de antwoorden is wel uitgegaan van de oude afkortingen. De antwoorden komen uit uitgave Opdracht 2.6 De samenstelling van een voedermiddel bepalen voedermiddelen zoals gras, voordroogkuil, snijmaïskuil, hooi of voedermiddelen naar keuze; een mesje; snijplankjes; een rekenmachine; het Tabellenboek Veevoeding. LN/K/2-3,10 LN/K/7-6 Vragen beantwoorden Gegevens opzoeken Tabel invullen Vergelijken Conclusies trekken Rekenmachine gebruiken U moet zelf de antwoorden opzoeken voor deze opdracht. De antwoorden zijn namelijk afhankelijk van het jaar van uitgifte van het Tabellenboek. 18 VOEDING

19 Opdracht 2.7 Wat gaat erin en wat komt eruit? een cavia, konijn of kip; hokken voor deze dieren; strooisel; water; voer; een weegschaal; emmers; een unster. LN/K/2-1,2,3,5,10,11 LNK/7-7 Systematisch werken Taken verdelen Wegen Rekenen Tabel invullen Unster gebruiken Dieren voeren Dieren water geven Hok inrichten Hok uitmesten Opruimen Aanvegen Werkproces evalueren Deze opdracht kan het beste uitgevoerd worden met een cavia, konijn of kip. In het weekend hoeven de leerlingen de dieren niet te verzorgen. U moet de dierverzorger op de hoogte brengen van de proef, zodat hij/zij eraan mee kan werken. Opdracht 2.8 Verschillende soorten mest plastic handschoenen; plastic bakjes voor de mest; een stift; A4-vellen; een potlood en kleurpotloden; boeken over dieren. VOEDING 19

20 LN/K/2-8 LN/K/7-10 LN/K/8-2, 4 Vragen beantwoorden Synoniemen noemen Beschrijven Tekenen Informatie opzoeken Beoordelen Oorzaken benoemen Het onderzoeken van de ontlasting is van belang om te kunnen vaststellen of een dier gezond is. Het valt niet mee om in boeken een beschrijving te vinden van gezonde mest. Help de leerlingen daarmee als dat nodig is. 20 VOEDING

21 VOEDING 21

22 3 Huisvesting 3.1 Opdracht 3.1 Huisvestingsvormen Voor deze opdracht heb je verschillende dierhokken en -kooien nodig. LN/K/2-2,10 LN/K/7-3 Vragen beantwoorden Tabel invullen Inventariseren Conclusies trekken Antwoorden controleren Discussiëren Huisvestingsvormen noemen, herkennen en beoordelen Verworven kennis toepassen De meeste scholen hebben genoeg huisvestingsvormen voor dieren. Deze opdracht kan ook uitgevoerd worden in een dierenpark of op een kinderboerderij. Door het klassikaal bespreken van de huisvestingsvormen leren de leerlingen de voordelen en de nadelen kennen. Opdracht 3.2 Hokken meten verschillende hokken en kooien; een meetlint of duimstok; een rekenmachine; een pen. 22 HUISVESTING

23 LN/K/2-3,10 LN/K/7-2 Vragen maken Meten Oppervlakte uitrekenen Rekenen Vergelijken Rekenmachine gebruiken Evalueren Laat de leerlingen zo veel mogelijk verschillende hokken met daarin verschillende dieren opmeten. Leerlingen kunnen bij tijdnood ook gegevens uitwisselen. Opdracht 3.3 Hokken beoordelen de antwoorden van de opdracht Hokken meten ; boeken over dieren uit de mediatheek; tekenmaterialen. LN/K/2-3,10 LN/K/7-2 Gegevens opzoeken Gegevens overnemen Vergelijken Beoordelen Verbeteringen aangeven Maten uit de tabel lezen Tekenen De leerlingen hebben voor deze opdracht de antwoorden van de opdracht Hokken meten nodig. HUISVESTING 23

24 Opdracht 3.4 Stalklimaat beoordelen tekenmaterialen; een thermometer; een minimum-maximumthermometer; een hygrometer. LN/K/2-1,3 LN/K/7-1,3 Vragen beantwoorden Tekenen Beschrijven Meters aflezen Beoordelen Conclusies trekken Veilige werken met materialen In het dierenverblijf moeten een minimum-maximumthermometer en een hygrometer hangen. U moet ruim van tevoren (1 à 2 dagen) de minimum-maximumthermometer op de nulstand zetten (knopje indrukken). Opdracht 3.5 Huisvesting voor dieren beoordelen een glazen hok voor knaagdieren; een kunststof bak voor knaagdieren; een traliehok voor knaagdieren; alle knaagdierhokken in het dierenverblijf. LN/K/2-10 LN/K/7-2 Benoemen Voor- en nadelen noemen Belangrijkheid bepalen Mening geven 24 HUISVESTING

25 Geen tips en bijzonderheden. Opdracht 3.6 Voer- en watersystemen onderzoeken verschillende hokken met dieren; verschillende voersystemen en watersystemen; tekenmaterialen. LN/K/2-1,5,6,10 LN/K/7-2,5 LN/K/8-1,2,3,4 Materialen onderscheiden Voor- en nadelen noemen Waarnemen Tekenen Beoordelen Mening geven Laat de leerlingen verschillende voer- en watersystemen bekijken, tekenen en beoordelen. Voorbeelden van diersoorten met verschillende systemen zijn konijnen, gerbils, kippen, volièrevogels en degoe s. Opdracht 3.7 Excursie naar een bedrijf met dieren een bedrijf met dieren; een telefoonboek; een telefoon; eventueel vervoer; papier en pen; onderleggers voor de papieren. HUISVESTING 25

26 LN/K/2-1,10 LN/K/7-2,4,8 Werk voorbereiden Vragen stellen Overleggen Organiseren Aantekeningen maken Tabel invullen Rassen noemen/herkennen Huisvestingsvormen noemen/herkennen Voeding van diergroepen noemen/herkennen Mestopslagsystemen noemen Opdracht evalueren Excursie: 60 Voorbereiden, afsluiten, vervoer et cetera: 60 Leerlingen hebben tijd nodig om het een en ander te organiseren. U moet de Oriëntatie daarom eerder met ze uitvoeren (aan het begin van het schooljaar bijvoorbeeld). Laat de leerlingen de excursie helemaal zelf organiseren. Laat de leerlingen van tevoren de adressen bij u inleveren. Maak daar dan zelf een overzicht van. De opdracht is geschreven voor bedrijven met meerdere diersoorten. Voorbeelden van bedrijven kunnen zijn: dierenpension, dierenwinkel, kinderboerderij, hertenkamp, manege, konijnenfok- of mestbedrijf, melkveebedrijf, schapenhouderijbedrijf, geitenmelkbedrijf. Een groepje van vier leerlingen mag ook nog wel eens op een kippenbedrijf komen. Als de leerlingen naar een bedrijf gaan moeten ze schone kleding en schone schoenen aan hebben. De leerlingen zijn er op bezoek en dienen zich dan ook als gasten te gedragen. Wegwerpoverals en plastic hoesjes over de schoenen kan de school aanschaffen, maar worden ook vaak door het bedrijf verstrekt. De invultabel is bedoeld voor bedrijven waar meerdere diersoorten gehouden worden (of diersoorten van verschillende leeftijden). Wanneer een bedrijf bezocht wordt met bijvoorbeeld alleen scharrelkippen, dan kunnen de leerlingen beter een verslag maken. Laat daarin de vragen uit de tabel aan de orde komen, maar laat ze ook andere zaken vermelden. 26 HUISVESTING

27 HUISVESTING 27

28 4 Verzorging 4.1 Opdracht 4.1 Dieren verzorgen dieren in het dierenverblijf; borstels, roskammen en kammen; een tandenborstel; schaartjes; een renet; een haringkaakmesje. LN/K/2-1,6,10 LN/K/8-1,2,3,4 Overleggen Dieren hanteren Dieren uitwendig verzorgen Materiaal klaar zetten Kiezen Opruimen Evalueren Bekijk het resultaat van de verzorging. Laat de leerlingen eventueel nog een ander dier verzorgen. Opdracht 4.2 Dieren wassen een cavia, fret, rat of konijn; diershampoo; wasteiltjes of emmers; lauw warm water en heet water; handdoeken; kammen en/of borstels; een föhn; 28 VERZORGING

29 schoonmaakmateriaal voor het reinigen van de hokken (stoffer en blik, heet water, borstel en schoonmaakmiddel). LN/K/1-1,3,6,7 LN/K/7-10 LN/K/8-2,6 Taken verdelen Materialen klaarzetten Gebruiksaanwijzing lezen Juiste dosering berekenen Hoeveelheid afmeten Dier hanteren Dier wassen Dier verzorgen (drogen, föhnen, kammen, borstelen) Hok uitmesten Opruimen Werkresultaat evalueren Werkproces evalueren De leerlingen moeten de opdrachten Dieren hanteren en Hokken schoonmaken gedaan hebben, voordat ze deze opdracht kunnen maken. Als de dieren last hebben van uitwendige parasieten, dan moeten ze gewassen worden met een middel dat deze parasieten bestrijdt. Het is belangrijk dat de leerlingen de gebruiksaanwijzing van het middel goed lezen en navolgen. De leerlingen dragen plastic handschoentjes bij het wassen. De hokken moeten gereinigd en ontsmet worden. Waarschuw de leerlingen dat dieren die glad van de shampoo zijn, moeilijk te hanteren zijn. De dieren springen zo uit je handen. Konijnen kunnen ook gewassen worden. Let erop dat de leerlingen de föhn niet te dicht tegen het dier aanhouden. Opdracht 4.3 Gezondheidscontrole bij dieren een dier om te onderzoeken; eventueel een touw, een halster, een kooi, een matje en dergelijke; een beetje krachtvoer. VERZORGING 29

30 LN/K/2-1,10 LN/K/8-2,3,6 Vragen beantwoorden Gezondheidskenmerken noemen Dieren pakken, verplaatsen en vasthouden (hanteren) Dieren bekijken Gezondheidskenmerken beoordelen Lijst invullen Beoordelen Conclusies trekken Werkproces evalueren Deze opdracht kan gebruikt worden voor het beoordelen van de gezondheid van cavia, konijn, gerbil, rat, paard, schaap en geit. Het overzicht is niet volledig, maar is een goede richtlijn. Het beoogt de leerlingen te laten zien waar ze allemaal naar kunnen kijken als ze de gezondheid van een dier gaan beoordelen. Als de leerlingen echt een correct oordeel over de gezondheid willen geven, dan moet de temperatuur en de pols ook opgenomen worden. Dit moet u de leerlingen eerst voordoen (met thermometer en stethoscoop). De juiste temperatuur van een geit is C. Het aantal polsslagen bedraagt per minuut. Het aantal ademtochten bedraagt per minuut. Opdracht 4.4 Hokken schoonmaken kooien voor dieren; een blik en veger; een krabber; een kruiwagen; schoon strooisel/houtvezel/schelpenzand; een bezem. 30 VERZORGING

31 LN/K/2-1,5,6,8,10,11 LN/K/7-1,2 LN/K/8-1,2,3,4 Bewust omgaan met materialen Materialen herkennen Op veilige wijze werkzaamheden uitvoeren Hygiënisch werken Systematisch werken Opruimen Aanvegen Evalueren Wekelijks zullen er dieren verschoond moeten worden. Zorg voor voldoende schoonmaakspullen en -materialen. U kunt de leerlingen ook de voer- en waterbakken laten reinigen. Voor het reinigen van voer- en waterbakken is echter een aparte opdracht gemaakt. Voor het schoonmaken van een volière is misschien te kort. Leerlingen die de hokken van konijnen of gerbils schoonmaken, kunnen meer dan een hok doen. Opdracht 4.5 Dieren op school voer en water geven dieren in het dierenverblijf; bakjes; gieters; hooi; extra voer voor de dieren; een bezem. LN/K/2-1,5,6,8,11 LN/K/7-4,5 LN/K/8-1,2,3,4 Herkennen Dieren voeren en water geven Systematisch werken Bewust omgaan met middelen Opruimen Evalueren VERZORGING 31

32 De leerlingen moeten eerst de opdracht Een voerkaart maken en Voedersoort herkennen maken, voordat ze deze opdracht zelfstandig kunnen uitvoeren. De eindterm is Onder begeleiding dieren verzorgen. Houd dus een oogje in het zeil. De opdracht wordt ingewikkelder als er dieren op rantsoen staan. Opdracht 4.6 Voer- en waterbakjes schoonmaken een emmer en teiltjes; schoonmaakmaterialen; schoonmaakmiddel; schuursponsje; borstels en flessenragers; droogdoeken; zeef. LN/K/2-1,5,6,8,11 LN/K/7-5 LN/K/8-1,2,3,4 Systematisch werken Werk plannen Werk verdelen Bewust omgaan met materiaal Veilig werken Hygiënisch werken Evalueren U wijst de leerlingen aan van welke hokken/dieren ze de voer- en de watervoorziening moeten schoonmaken. Als de leerlingen tijd genoeg hebben, kunnen ze meerdere hokken/dieren schoonmaken. De zeef dient voor het reinigen van het voer van de volièrevogels. De vliesjes kunnen dan gemakkelijk van het voer geblazen worden. Met een flessenrager kunnen de flesjes schoongemaakt worden. 32 VERZORGING

33 Opdracht 4.7 Tillen een zak voer van 25 kg; een baal hooi of stro; een kruiwagen. LN/K/2-1,5,6,10, LN/K/8-6 Systematisch werken Voorlezen Instructies opvolgen Juiste rughouding demonstreren Veilig werken Werkresultaat evalueren Werkproces evalueren 50 Surveilleer bij deze opdracht. Het is belangrijk dat de leerlingen deze opdracht serieus en zorgvuldig uitvoeren. Opdracht 4.8 Onderhoud van het scheerapparaat een scheerapparaat; een schroevendraaier; dunne smeerolie; een borstel; een tandenborstel of kwast; doeken; een stopcontact/verlengsnoer; een catalogus dierverzorgingsmaterialen. VERZORGING 33

34 LN/K/2-1,6 LN/K/8-1 Onderdelen benoemen Tekeningen lezen Systematisch werken Volgens instructie werken Demonteren Monteren Scheerapparaat schoonmaken en oliën 50 Deze opdracht moeten de leerlingen uitvoeren, voordat ze schapen of koeien gaan scheren. Goed onderhoud van een apparaat is van groot belang. Een goede uitleg op school scheelt later veel tijd op het bedrijf. U moet voordoen hoe je de kop van het scheerapparaat schoonmaakt, hoe je het aandrijfblokje exact in de uitsparing van de veerbrug krijgt en hoe je de messen weer op de juiste manier op elkaar krijgt. Denk aan de noppen van de veerbrug: die moeten in de uitsparingen van het bovenmes vallen. Denk ook aan de veiligheid. Bij het verwisselen van de messen moet de stekker uit het stopcontact zijn. Leerlingen mogen niet kunnen vallen over snoeren. Opdracht 4.9 Koeien scheren een bedrijf (of een dierenverblijf op school) met makke koeien; halsters en touwen; scheerapparaten, mesjes, snoeren, haspels en stopcontact; borstels, schroevendraaiers, smeerolie voor het apparaat; rosborstels en borstels voor de koe; werkkleding en laarzen of klompen; doeken om stroomkabel en apparaat na afloop schoon te maken; een kruiwagen, schep en bezem. 34 VERZORGING

35 LN/K/1-1 LN/K/2-1,5,6,10 LN/K/8-1,2 Werkvolgorde aangeven Systematisch werken Instructies opvolgen Veilig werken Koeien scheren Bewust omgaan met materialen, middelen en dieren Juiste werkhouding demonstreren Opruimen Aanvegen Werkresultaat evalueren Werkproces evalueren Een dagdeel Voorafgaand aan deze opdracht moeten de leerlingen de opdracht Onderhoud van het scheerapparaat doen. De leerlingen hebben dan al een keer het apparaat in handen gehad en kunnen er veilig mee werken. Voor deze opdracht moeten de leerlingen naar een bedrijf. Kies zelf een (of meer) bedrijf uit waar ze makke koeien hebben. Koeien op een grupstal zijn het makkelijkst te hanteren. Koeien in andersoortige stallen moeten vastgezet kunnen worden in een zelfsluitend voerhek. U kunt de leerlingen in hun eigen tijd de Oriëntatie laten maken en de Uitvoering alvast laten doorlezen. U kunt het beste een instructie geven hoe je een koe moet scheren. Demonstreer dan ook de juiste werkhouding. Dat is zo dicht mogelijk tegen de koe aan staan. Belangrijk is dat er altijd twee handen aan de koe zijn. Leg de vrije hand eerst tegen de koe aan en daarna pas het scheerapparaat. Laat de leerlingen eerst per tweetal een koe scheren (ieder een helft). Ze kunnen elkaar helpen met allerlei werkzaamheden. Wanneer ze ermee vertrouwd zijn, kunnen ze alleen een koe scheren. VERZORGING 35

36 5 Voortplanting en fokkerij 5.1 Opdracht 5.1 Identificatie dieren met oormerken; konijnen met tatoeagenummers; kippen en vogels met ringen; een paard of pony met chip/stamboekpapier/paardenpaspoort; een honden- of kattenpaspoort; het Opzoekboek Dier; tekenmaterialen. LN/K/2-10,13 Dieren hanteren Dieren herkennen Verschillen onderscheiden Gegevens opzoeken Paspoort lezen Ontwerpen Tekenenen inkleuren Laat leerlingen van hun eigen hond of paard het paspoort meenemen om te lezen. Opdracht 5.2 Mannelijke en vrouwelijke dieren Bij deze opdracht heb je dieren in het dierenverblijf nodig. 36 VOORTPLANTING EN FOKKERIJ

37 LN/K/2-10,13 LN/K/8-3,11 Geslacht bepalen Begrippen leren Verschillen opmerken Verschillen constateren Op het oog bekijken Nader onderzoeken Kennis toetsen Geen tips en bijzonderheden Opdracht 5.3 Man, vrouw en kind het Opzoekboer Dier; dieren in het dierenverblijf. LN/K/2-10 LN/K/8-11 Zelf bedenken Opzoeken Vergelijken Leren Toetsen U kunt van deze opdracht een spel maken. Vergroot het antwoordblad met benamingen. Plastificeer het vel en knip van elke cel van de tabel een blokje. Maak er vier stapeltjes van. Een stapeltje Soort, een stapeltje Mannelijke dieren, een stapeltje Vrouwelijke dieren en een stapeltje Nakomeling. Laat leerlingen vervolgens de juiste benamingen bij elkaar zoeken. Bij twijfel kunnen ze in het Opzoekboek Dier de antwoorden opzoeken. VOORTPLANTING EN FOKKERIJ 37

38 Opdracht 5.4 Werken met dieren een vel A3-papier; tekenmaterialen; een schaar en lijm; folders; tijdschriften; kranten; een beroepengids; een computer met internetaansluiting. LN/K/1-1, 2,3 LN/K/2-1,2,4,10,11,13 Beroepen noemen Nadenken over beroepskeuze Studiemogelijkheden bekijken/uitzoeken Beargumenteren Brainstormen Overleggen Kiezen Informatie opzoeken Poster maken Zoeken op internet Luisteren Bespreken 38 VOORTPLANTING EN FOKKERIJ

39 In de beroepenalmanak staan allerlei dierenberoepen genoemd. In de beroepenalmanak staat ook de vereiste opleiding voor de beroepen. Goede sites voor informatie zijn: (geiten) VOORTPLANTING EN FOKKERIJ 39

40 40 VOORTPLANTING EN FOKKERIJ