Collectieve afvaloplossingen voor bedrijventerreinen

Transcriptie

1 Collectieve afvaloplossingen voor bedrijventerreinen Mogelijke scenario s voor duurzame bedrijventerreinen Filip Van Assche Lokaal Materialenbeheer

2 Bedrijven moeten ook voldoen aan sorteerverplichtingen (21 selectief in te zamelen fracties). Toch blijkt uit sorteeranalyses dat bronsortering in bedrijven fout loopt 1. Analyse afzetcontainer bedrijfsrestafval bevat gemiddeld 44% recycleerbaar materiaal 2. Analyse rolcontainer bedrijfsrestafval bevat gemiddeld nog 29% recycleerbaar materiaal (Bron: Sorteeranalyse van bedrijfsafval ingezameld door private inzamelaars, OVAM, 2017) 8/05/2019 2

3 Studie Monitoring Bedrijfsafval Valipac (2017) 1. Veel sectoren waar bedrijven alleen restafvalcontainer hebben 2. Veel sectoren waar het restafval het overgrote deel (>60 à 70 %) van de totale afvalproductie vormt 3. Aantal sectoren waar er een zeer groot aandeel geproduceerd restafval is in de totaal geproduceerde Vlaamse restafvalhoeveelheid (Bron: Sorteeranalyse van bedrijfsafval ingezameld door private inzamelaars, OVAM, 2017) 8/05/2019 3

4 Probleemstelling 8/05/2019 4

5 Doelstelling Bedrijfsrestafval met 15 % verminderen tegen 2022 (t.o.v. 2013) Vermindering bedrijfsrestafval = betere selectieve inzameling Collectieve afvalinzameling op bedrijventerreinen als middel om dit te verwezenlijken Samenwerking tussen bedrijven leidt tot Kostenbesparing Betere milieuprestaties Als step one om naar circulair bedrijventerrein te evolueren Beter zicht op afval en materialen Afvalstromen van het ene bedrijf die grondstof worden van een naburige producent 8/05/2019 5

6 Verschillende fases in opzet duurzaam bedrijventerrein 1. Mogelijke scenario s voor afvalinzameling 2. Mogelijke afvalstromen en kosten 3. Ontwerp rekenmodel en vergelijking scenario s 4. Een business case voor het beste scenario 5. Reality check van scenario en business case 6. Conclusies Reality check uitgevoerd voor volgende terreinen: - Soldatenplein Tienen - Tienen-Grijpen 8/05/2019 6

7 Basisscenario s Basisscenario (B): alle bedrijven individuele plicht sorteren en verwerken afval (=uitgaan van wettelijke conformiteit) Basisscenario Min (B-): enkele afvalstromen worden opgenomen in restafval (=correspondeert met realiteit) Bijzonder scenario is combinatie van B met groepsaankoop (S1) o Zonder verandering inzamelstrategie o Zonder centraal inzamelpunt 8/05/2019 7

8 1. Scenario s afvalinzameling bedrijven Aantal onderzoeksscenario s waarvan kosten beoordeeld worden Succesvol scenario: afvalproducent en terreinbeheerder gezamenlijk (na kostenverdeling) apart voordeel halen vergeleken met B en B- Onderzoeksscenario is samenspel van 4 factoren o Type van centrale inzameling (deelnemer (2) /terreinbeheerder (3) /IHM (4) ) o Breng (a)-of haal (b) methode o Type werknemer (sociaal (1) /regulier (2)) o Inclusief (I)/exclusief (II)bedrijfsrestafval 8/05/2019 8

9 Onderzochte scenario s afvalinzameling bedrijven Nummer B Centrale inzameling Breng of haal Werknemer Incl./Excl. restafval a b 1 2 I II Basisscenario B- Basisscenario min S1 Groepsaankoop S2a1I x x x x S2a1II x x x x S2a2I x x x x S2a2II x x x x S2b1I x x x x S2b1II x x x x S2b2I x x x x S2b2II x x x x S3a1I x x x x S3a1II x x x x S3a2I x x x x S3a2II x x x x S3b1I x x x x S3b1II x x x x S3b2I x x x x S3b2II x x x x S4a1I x x x x S4a1II x x x x S4a2I x x x x S4a2II x x x x S4b1I x x x x S4b1II x x x x S4b2I x x x x S4b2II x x x x 8/05/2019 9

10 2. Identificatie kostenposten Inventaris alle kostendragers gerelateerd aan inrichting/uitbating van recyclagepark op bedrijventerrein Materiaalonafhankelijke kosten (niet afh. type afval) o Vaste kosten (administratieve kosten, elektriciteitskosten, kleine kosten, ) o Variabele kosten Materiaalafhankelijke kosten (afh. type afval - marktgevoelig) o Ophaling (kosten verschillend per type) o Verwerking (prijs afh. zuiverheid materiaal + zeer volatiel bv PK) o (eventuele) Voorbehandeling materialen (persen/verhakselen) o Containerhuur o In scenario s rekening houden met kost centrale/individuele inzameling 8/05/

11 3. Rekenmodel en vergelijking scenario s: Modelsettings Fictieve Bedrijventerreinen Afvalsoort Alfa (ton) Bèta (ton) Gamma (ton) Gemengd restafval 574,1 1333,8 2658,6 Bouw- en sloopafval 343,3 397,3 1532,1 Papier en karton 458,8 1680,2 4349,2 Metaal 152,6 716,6 1104,7 Hout 793,1 2437,6 5538,1 PMD 20,3 73,7 172,5 PUR 10,8 27,8 67,2 PVC 14,4 37,0 89,6 PS, PS-E 9,6 24,8 60,1 PE-HD, PE-MD 17,7 45,5 110,3 PE-LD, PE-LLD 25,1 64,8 156,9 PP 27,7 71,5 173,0 Andere plastics 27,7 71,5 173,0 Autobanden 3,3 126,5 153,6 Textiel 6,1 37,7 68,7 Glas 80,4 93,1 493,2 Met KGA vergelijkbaar bedrijfsafval 68,5 84,2 307,6 Batterijen en accu's 1,2 9,8 15,4 AEEA 1,3 4,0 143,9 Gebruikte dierlijke en plantaardige oliën en vetten 11,9 80,5 99,6 Groenafval 12,5 42,2 62,2 Totaal (incl. restafval) Totaal (excl. restafval) /05/

12 3. Rekenmodel: totale kosten per bedrijventerrein en scenario 8/05/

13 3. Totale kosten per bedrijventerrein en scenario: analyse In alle fictieve bedrijventerreinen is er een kostenreductie t.o.v. B en B- Scenario met groepsaankoop steeds goedkoper dan B en B- Waar bedrijventerreinbeheerder OF producent beheerder is, is steeds reductie t.o.v. B en B- Reguliere tewerkstelling duurder dan sociale tewerkstelling Scenario s met haalmethode goedkoper dan brengmethode Indien IHM beheerder is van park, steeds een hogere kost voor producenten. Opbrengst voor IHM ligt in ieder scenario lager dan in B-. Dit zorgt ervoor dat IHM s geen voordeel zullen halen uit dit experiment. Scenario s waar restafval ingezameld worden zijn steeds goedkoper MEEST KOSTENEFFICIËNTE SCENARIO: CENTRALE INZAMELING MET HAALMETHODE MET EEN WERKNEMER VIA SOCIALE TEWERKSTELLING EN INZAMELING VAN ALLE AFVALSTROMEN; HIERBIJ IS DE BEHEERDER VAN HET RECYCLAGEPARK DE PRODUCENT OF DE BEHEERDER 8/05/

14 3. Vergelijking scenario s: multicriteriaanalyse (MCA) MCA evaluatievragen toegepast op alle scenario s Tabel 4-3 Gewichten van de evaluatievragen van de MCA Evaluatievragen Gewicht hoofdvraag Gewicht subvragen Kostenreductie 20 I.a. Globale kost 20 I.b. Kostendistributie 50 I.c. Verschil basisscenario min 30 Milieuprestaties 30 II.a. CO2 transport 30 II.b. Recyclageprestatie 70 Praktisch en inpasbaar 50 III.a. Administratieve last 15 III.b. Operationele last 40 III.c. Last van samenwerking en coördinatie 10 III.d. Veiligheid en zekerheid 35 TOTAAL = 100 = 100 per hoofdvraag 8/05/

15 3. Vergelijking scenario s: resultaten en ranking Uit MCA volgt ranking van scenario s o.b.v. gewogen evaluatiecriteria. Hoe groener, hoe beter toepasbaarheid. Hieronder de scores voor gemiddeld bedrijventerrein. Meest gewenste scenario voor stakeholders en overheid is: Centrale inzameling waarbij gewerkt wordt met de haalmethode; een werknemer die tewerkgesteld wordt via reguliere tewerkstelling en inzameling van alle afvalstromen inclusief restafval. In dit scenario is de beheerder van het recyclagepark ofwel de bedrijventerreinbeheerder (S3b2II), of één van de deelnemende producenten (S2b2II). 8/05/

16 Optimaal scenario 1. Centrale inzameling (CI) (+ bedrijfsrestafval) 2. Haalmethode 3. Reguliere tewerkstelling 4. Terrein met containers op perceel terreinbeheerder/deelnemers Aantal juridische vragen 1. Mogen bedrijven afval afvoeren naar centrale inzameling? 2. Welke vergunningen zijn nodig? 3. Welke voorwaarden moeten nageleefd worden? 4. Welke administratie moet nageleefd worden? 5. Welke erkenningen zijn nodig voor haalmethode? 8/05/

17 Vergunningen die nodig zijn? VLAREM 2.1 : uitzonderingen voor vergunning onderzocht Geen echte correspondentie met uitzonderingen Waarschijnlijk specifieke omgevingsvergunning voor afvalopslag nodig Voorwaarden? Algemene en specifieke voorwaarden VLAREM2 Vervoer? Identificatieformulier en geregistreerde vervoerder Administratie? Afgiftebewijs en identificatieformulieren Erkenningen? Verschillende pistes onderzocht. Makkelijkst als IHM taak op zich neemt vanuit ervaring. Omgevingsvergunning zal nodig zijn. 8/05/

18 Inzamelpunt door IHM Aansprakelijkheid producent naar IHM IHM zorgt voor verdere verwerking Inzamelpunt = opslag van stoffen met regelmatige afvoer Nog geen overdracht afval (alleen tijdelijke opslag) Individuele aansprakelijkheid bedrijven Inzamelpunt = opslag van stoffen bij deelnemer De installatie valt onder vergunning bedrijf + verantwoordelijk naleven van vergunningsvoorwaarden Individuele aansprakelijkheid bedrijven Inzamelpunt = kavel bedrijfsterreinbeheerder Verantwoordelijk voor de milieuvergunning Tenzij overdracht aan hiervoor opgerichte vzw Moet uitgeklaard worden met vergunninglener 8/05/

19 4. Wettelijke context: conclusies Mogelijk CI beschouwen als plaats van tijdelijke opslag afvalstoffen met regelmatige afvoer (geen registratie als IHM en geen vergunning conform VLAREM) Algemene voorwaarden VLAREM 2 nageleefd worden Vervoerder haalmethode moet geregistreerd zijn + vervoersvoorwaarden naleven CI zou IMJV bijhouden via groepsmelding Transport afvalstoffen met identificatieformulier 8/05/

20 Beste scenario: centrale inzameling + haalmethode + WN reguliere tewerkstelling + inzameling alle afvalstromen incl. restafval. Beheer door terreinbeheerder of één van producenten 8/05/

21 8/05/

22 Netto winstgevendheid periode 10 jaar Gemeten door Netto Huidige Waarde van alle cash flows over 10 jaar Gemeten door jaarlijkse besparing per producent Risicograad investeringen Terugverdientijd: max. 2 à 3 jaar (zowel producent/beheerder) Netto winsten realiseren (ROI) 8/05/

23 8/05/

24 8/05/

25 ALFA BETA GAMMA eenheid aantal bedrijven bedrijven aantal ton afval per jaar ton per jaar totale kost per jaar per producent B euro per jaar toetredingskost per producent euro abonnementskost als % van totale kost CI 17% 16% 14% % business case producenten besparing per producent per jaar tov B euro per jaar besparing per producent per jaar tov B euro per jaar terugverdientijd producent tov B 1,76 minder dan 1 minder dan 1 jaar terugverdientijd producent tov B- 2,18 minder dan 1 minder dan 1 jaar besparing per jaar tov B (%) 19% 32% 33% % besparing per jaar tov B- (%) 14% 27% 27% % meerkost in het eerste jaar per producent euro (negatief = besparing) business case terreinbeheerder ROI over 10 jaar 77% 86% 95% % terugverdientijd terreinbeheerder 1,90 1,72 1,53 jaar 8/05/

26 5. Business case: conclusies BC interessant voor producenten én terreinbeheerder Korte terugverdientijden ( vaak < 1 jaar) Business case collectief berekend en zal verschillen van bedrijf tot bedrijf Business case interessanter naarmate meer bedrijven participeren Abonnementskosten beperkt aandeel in totale afvalkost producenten (15 %) Terugverdientijd terreinbeheerder ook kleiner dan 2 jaar In bèta en gamma kan al besparing gerealiseerd worden in jaar 1 8/05/

27 6. Reality check business case Bedrijventerreinen Tienen Soldatenplein en Tienen-Grijpen 96 bedrijven (IMJV-gegevens (22) en/of sector en n werknemers (gemiddeldes CirkelTips)) Specifieke afvalstromen en bouw/sloopafval meer als 15 ton niet in scope Citrique als producent en beheerder 8/05/

28 6. Reality check business case 8/05/

29 6. Reality check business case 8/05/

30 Reality check business case: resultaten Overeenstemming setting gamma (100 bedrijven) Scenario groepsaankoop goedkoper S2 (terreinbeheerder) en S3 (producent) steeds kostenreductie B en B- Haalmethode goedkoper dan brengen IHM als beheerder: steeds hogere kost Opbrengst IHM in elk scenario lager dan basisscenario Conclusie: centrale inzameling + haalmethode + sociale tewerkstelling + inzameling alle afvalstromen 8/05/

31 Reality check business case: multicriteriaanalyse Rekening houden met veiligheid/milieu-impact/administratieve last Conclusie: centrale inzameling + haalmethode + reguliere tewerkstelling + inzameling alle afvalstromen. IHM hierbij beheerder park => veiligheid en zekerheid (ervaring). Terreinbeheerder of producent moeten deze nog opbouwen. => SCENARIO s zijn gemiddeld 45 % goedkoper dan B en B-!!! 8/05/

32 Reality check business case GAMMA TIENEN eenheid aantal bedrijven bedrijven aantal ton afval per jaar ton per jaar totale kost per jaar per producent B 25,567 32,347 euro per jaar toetredingskost per producent 1,500 1,500 euro abonnementskost als % van totale kost CI 14% 12% % business case producenten besparing per producent per jaar tov B euro per jaar besparing per producent per jaar tov B euro per jaar terugverdientijd producent tov B minder dan 1 minder dan 1 jaar terugverdientijd producent tov B- minder dan 1 minder dan 1 jaar besparing per jaar tov B (%) 33% 35% % besparing per jaar tov B- (%) 27% 34% % meerkost in het eerste jaar per producent (5398) (8415) euro (negatief = besparing) business case terreinbeheerder ROI over 10 jaar 95% 94% % terugverdientijd terreinbeheerder 1,53 1,67 jaar 8/05/

33 Reality check business case: Figuur Fout! Geen tekst met de opgegeven stijl in het document.-1: Businesscase voor de producenten in Tienen, waarbij de totale kosten van het basisscenario, het basisscenario min en het systeem met centrale inzameling worden vergeleken doorheen de studieperiode. Figuur Fout! Geen tekst met de opgegeven stijl in het document.-2: Businesscase voor de terreinbeheerder voor Tienen 8/05/

34 Reality check business case: resultaten Tienen: kleinere afvalhoeveelheden dan gamma maar wel met hogere verwerkingskost (restafval en PK) Door samenstelling afvalstromen is business case nog interessanter voor Tienen. Gemiddelde besparing producent per jaar = euro! Voor terreinbeheerder business case iets minder interessant dan gamma door iets langere terugverdientijd (<100 dn s) 8/05/

35 Conclusies Alle settings met CI presteren beter dan bedrijven op eigen houtje laten doen (B en B-) CI is goedkoper én zorgt voor betere naleving van VLAREMA Meest kostenefficiënte scenario is: CI + haalmethode + werknemer sociale tewerkstelling + inzameling alle afvalstromen (incl. restafval) Goedkoopste scenario is beheerder recyclagepark: terreinbeheerder of één van deelnemers Meest gunstige obv MCA is echter CI + haalmethode + werknemer reguliere tewerkstelling + inzameling alle afvalstromen (incl. restafval) Juridische obstakels maar te remediëren (organisator hoeft geen IHM te zijn MAAR best wel; groepsmelding mogelijk IMJV; transport door geregistreerd vervoerder en identificatieformulier; opslag conform VLAREM voorwaarden; IHM is aansprakelijk) Financieel interessant voor alle partijen (terugverdientijd <1 jaar; aanzienlijke jaarlijkse besparing) 8/05/

36 Dank voor uw aandacht Zijn er nog vragen? Vlaamse overheid Openbare Vlaamse Afvalstoffenmaatschappij Stationsstraat Mechelen T F info@ovam.be Klik hier om nog tekst in te voeren. 36