poep hoort in de bak

Transcriptie

1 Beleidsnota Herziening hondenbeleid Gemeente Leiderdorp Hond & Gemak poep hoort in de bak Opgesteld door: I. van der Wiel Afdeling: Beleid en Projecten Datum: 7 december 2006 Vrijgave: 18 december 2006

2 1 Inleiding Je let even niet op en dan is het alweer raak. Hondenpoep onder je schoen. Of je nu zelf een hond bezit of niet, hier ben je op z n zachtst gezegd niet blij mee. Hondenpoep staat niet voor niets in 9 van de 12 buurten in Leiderdorp in de ergernis topvijf. Ook is het aantal klachten de laatste jaren sterk toegenomen. Tijdens het spreekuur van het wijk- en buurtgerichtwerk in de Oranjewijk werd duidelijk dat hondenpoep op straat en in het groen voor de bewoners van deze wijk één van de grootste ergernissen is. Dit werd nog eens bevestigd door de uitkomsten van de wijk- en buurtmonitor die de gemeente in het voorjaar van 2004 heeft gehouden en waarvan de resultaten in augustus 2004 zijn gepresenteerd. Begin 2004 is op initiatief van het buurtoverleg Oranjewijk, ondersteund door de buurtcoördinator van de gemeente en de afdeling Gemeentewerken, een proef met depodogs (=hondenpoepbakken) gestart. Om inzicht te krijgen in de effecten van de depodogs is in december 2004 een bewonersenquête afgenomen onder de omwonenden van de Willem de Zwijgerlaan en het Frederik Hendrikplantsoen. De resultaten zijn door het Buurtoverleg Oranjewijk, in samenwerking met de gemeente en het Buurtwerk SCW Leiderdorp, verwerkt in de notitie Evaluatie Proef Depodogs Oranjewijk (bijlage I). Uit de evaluatie blijkt dat de bewoners rondom de twee proeflocaties minder overlast ondervinden dan voor de proef en hun buurt als schoner ervaren. Het buurtoverleg Oranjewijk kon in de zomer van 2005 de resultaten van de evaluatie aan toenmalig wethouder, Mac Gillavry, aanbieden. Een van de uitkomsten is dat omwonenden minder overlast van hondenpoep ervaren. Dit is een aanleiding om het huidige hondenbeleid te herzien en depodogs in de hele gemeente te gaan plaatsen. De startnotitie voor de herziening van het hondenbeleid is begin 2006 in een gezamenlijke vergadering van raadscommissie 1 en 2 besproken. Zij hebben kennis genomen van de notitie en vinden communicatie (met hondenbezitters), handhaving en aanleg van voorzieningen zoals depodogs belangrijk voor het oplossen van het hondenpoepprobleem. Na verdere uitwerking van het beleid zien zij het graag terugkomen voor verdere behandeling. De beleidsnota die nu voor u ligt, is de verdere uitwerking van het hondenbeleid. 2 Concreet probleem De toenemende overlast van hondenpoep op trottoir en rondom speelplaatsen en -veldjes is te omschrijven als het grootste probleem rond het hondenbeleid voor de burgers van Leiderdorp. 3 Beoogd effect Het herzien van het hondenbeleid moet er toe leiden dat de overlast van honden tot een aanvaardbaar niveau (afname van het aantal klachten met 75%) beperkt wordt. We willen in vijf stappen de bijstelling van het hondenpoepbeleid realiseren. De stappen zijn: 1. Regelgeving 2. Communicatie 3. Handhaving 4. Inrichting openbare ruimte 5. Beheer openbare ruimte 2 van 33

3 3.1 Regelgeving Op dit moment is het niet voor iedere hondenbezitter duidelijk waar zijn hond wel en niet mag poepen zonder dat het opgeruimd hoeft te worden. De regels moeten helder, eenvoudig en consequent zijn en niet op meerdere manieren uit te leggen zijn. Door voor de gehele bebouwde kom de opruimplicht te laten gelden (dus ook de goot en het bosplantsoen) worden de regels een stuk simpeler. Slechts op een beperkt aantal locaties geldt de opruimplicht niet. Dit zijn de gebieden die het college van burgemeester en wethouders heeft aangewezen als hondenuitlaatplaatsen of als losloopgebieden. De aanwijzingsgebieden zijn onder te verdelen in 4 typen: a) Gebieden met opruimplicht: Het hond-in-de-goot beleid wordt afgeschaft. Er zal alleen ontheffing aan de opruimplicht gegeven worden voor locaties die zijn aangewezen als losloopgebieden of hondenuitlaatplaatsen (HUS) b) Losloopgebieden: Leiderdorp kent al geruime tijd losloopgebieden (zie bijlage II voor de exacte locaties). In 1982 zijn deze gebieden voor de laatste keer geactualiseerd. Een deel van de losloopgebieden is door de vele ontwikkelingen in Leiderdorp komen te vervallen. Hiervoor zullen alternatieven aangewezen moeten worden. In de grote groenvlakken Bloemerd en Houtkamp is het beheer zodanig gewijzigd dat ook hier een aanpassing van de losloopgebieden noodzakelijk is. Op basis van de APV mag het college van burgemeester en wethouders deze locaties aanwijzen. Eisen voor losloopgebieden: Goede spreiding binnen de bebouwde kom Minimale grootte is 500 m2. Loopafstand is max. 1 km Op dit moment is er geen aanleiding om het huidige aantal losloopgbieden uit te breiden. Het huidige aantal lijkt voldoende te zijn. In het zuidelijk deel van Leiderdorp zijn binnen de bebouwde kom weinig tot geen mogelijkheden om de hond los te laten lopen. Daarom zal nader onderzocht moeten worden of er mogelijkheden zijn om een losloopgebied binnen het W4-gebied te realiseren. c) Hondenuitlaatplaatsen (HUS): Voor die buurten waar het niet mogelijk is om binnen een loopafstand van max. 1 km een losloopgebied aan te wijzen kan als alternatief een HUS worden aangelegd. Op een HUS moet de hond aangelijnd zijn, maar wordt wel ontheffing op de opruimplicht gegeven. Op basis van de APV mag het college van burgemeester en wethouders deze locaties aanwijzen. Door uitlaatstroken te laten uitkomen op losloopgebieden zal de hond zijn behoefte vaak al gedaan hebben voor hij in het losloopgebied komt, waardoor de overlast door hondenpoep in de losloopgebieden wordt ingeperkt. Eisen voor een HUS: Langs bestaande wandelroutes waar de hond moet worden aangelijnd. De uitlaatstrook kan naar een losloopgebied leiden. Een strook langs het voetpad, met de afmeting: m lang en 1 m breed De strook is s avonds goed verlicht. De maximale afstand tot woningen is 250 m. Op dit moment is er geen aanleiding om een HUS aan te leggen. Het huidige aantal losloopgebieden lijkt voldoende te zijn. Zolang er voldoende losloopgebieden zijn hoeven we hier geen alternatieven voor te bieden. d) Gebieden met tijdelijke aanlijnplicht: voor de grotere recreatiegebieden in Leiderdorp is het gewenst tijdens het broedseizoen van vogels voor bepaalde delen een aanlijnplicht in te stellen. Dit zijn die delen van park de Houtkamp en sport- en recreatieterrein De Bloemerd die als hoofdfunctie natuur hebben gekregen (zie bijlage III voor de exacte locaties). Op basis van de APV mag het college van burgemeester en wethouders deze locaties aanwijzen. 3 van 33

4 3.2 Communicatie Alles staat of valt met de communicatie van het beleid. Welk beleid we ook kiezen, we zullen dit altijd duidelijk moeten communiceren. Een intensieve startcampagne kan iedereen bekend maken met de nieuwe beleidsregels. Na de startcampagne komt de nadruk te liggen op het regelmatig verzorgen van kleine communicatie-uitingen over de inhoud van het beleid. Deze kunnen verspreid worden onder hondenbezitters, bij kynologenclubs, dierenwinkels en artsen. Ook niet hondenbezitters worden op de hoogte gehouden van maatregelen die de gemeente neemt, en wat deze inhouden. Zij kunnen deze informatie vinden in Gemeente-Aan-Huis, Leiderdorpmail of op de website. Ook is het van belang dat de gemeente communiceert over het niveau van handhaving (=inzet van de gemeente). Om te hoge verwachtingen te voorkomen moet communicatie niet alleen over de regels gaan, maar ook gericht zijn op het benadrukken van de gemeentelijke inzet èn dat het oplossen van het gehele probleem een utopie is. Het onderscheid tussen objectieve en subjectieve overlast moet hierbij goed in de gaten gehouden worden. Deze verklaring wordt ondersteund door resultaten in andere gemeenten, zoals Den Haag en Leiden. Honden worden op vaste plaatsen uitgelaten waardoor de poep zich concentreert op bepaalde locaties. Zeker als het plaatsen betreft waar veel kinderen spelen, is het waarschijnlijk dat, ondanks objectieve afname van de hoeveelheid hondenpoep, de subjectieve overlast gelijk blijft. Immers, elke drol is er dan één teveel. Voorlichtingscampagne: de campagne wordt gemarkeerd door een duidelijke start. Daarna zal met een zekere regelmaat opnieuw de aandacht op de regels van het hondenbeleid worden gevestigd. Startcampagne: plaatsing eerste depodog door wethouder, presentatie folder. In te zetten communicatiemiddelen: Leiderdorpmail, persberichten, folders, nieuwsbrieven, artikelen op de Gemeente-Aan-Huispagina, posters in gemeentelijke en openbare gebouwen. 3.3 Handhaving Als mensen worden beloond voor hun gedrag, zijn ze eerder geneigd dit gedrag te herhalen. Helaas zullen er altijd mensen zijn (ca. 25% van de hondenbezitters) die niet willen leren en eerst moeten voelen. Bij deze hondenbezitters zal het nieuwe beleid met boetes afgedwongen moeten worden. Om optimaal preventieve werking uit de handhaving te halen en beter aan te sluiten bij de verwachtingen van bewoners moet na een korte gewenningsperiode streng opgetreden worden bij overtredingen door daadwerkelijk boetes uit te delen. Inzet BOA: de opsporingsambtenaar moet niet alleen bij startcampagne ingezet worden, maar verspreidt over het hele jaar op dit beleid ingezet worden. De aandachtspunten van de handhaver moeten aansluiten bij de onderwerpen van de voorlichtingscampagnes. De opsporingsambtenaar moet flexibel ingezet kunnen worden, op die momenten van de dag dat ook werkelijk honden worden uitgelaten. Overige Handhavers: naast de BOA mag ook de politie op basis van de APV handhavend optreden. Prioriteitgebieden en mate van handhaving: controles zullen op tijdstippen en locaties moeten plaatsvinden waar de meeste honden worden uitgelaten. Om te voorkomen dat de hondenbezitters andere routes gaan kiezen en het probleem zich verplaatst, zullen we bij de controles moeten inspelen op nieuwe informatie over probleemplekken. 4 van 33

5 3.4 Inrichting openbare ruimte Een netwerk van voorzieningen langs bestaande uitlaatroutes is effectiever dan een op zichzelf staande voorziening. De voorzieningen dienen functioneel, duurzaam en vandalisme bestendig te zijn. Ook dient bij de inrichting en situering rekening te worden gehouden met het gedrag van honden. Van nature doen de meeste honden hun behoefte namelijk liever in de struiken dan op kale ruimtes. Verder worden de voorzieningen afgestemd op de locatie, zodat ze niet misstaan in de omgeving. Het is niet de bedoeling dat mensen zich, in plaats van zich te ergeren aan de hondenpoep, gaan ergeren aan de voorziening. Om die reden is het ook wenselijk de voorzieningen niet direct te laten grenzen aan particulier terrein. Mensen die niet in contact willen komen met een hond moeten de mogelijkheid hebben om dit contact te vermijden. Dit kan door onderscheid te maken tussen gebods- en verbodsgebieden voor honden of door de aanlijnplicht op specifieke locaties te laten gelden. Het is wel van groot belang dat de gemeente deze locaties duidelijk aangeeft en streeft naar onderling begrip tussen wel en niet hondenbezitters. De voorzieningen bestaan uit: Afvalbakken: als de gemeente de eigenaar van de hond verantwoordelijk stelt voor het opruimen van de poep, moet de gemeente er ook voor zorgen dat de poep ergens kan worden gedeponeerd, bijv. in depodogs. Omdat hondenbezitters niet al te lang met de ontlasting van hun hond willen lopen, moeten er voldoende afvalbakken aanwezig zijn. Voor de hondenbezitter is het aanvaardbaar als hij 500 m moet lopen tot de volgende bak. Als we hiervan uitgaan, moeten er ongeveer 35 depodogs verspreid door Leiderdorp geplaatst worden. Losloopgebieden: een groot grasveld van tenminste 500 m2 waar geen opruim- en aanlijnplicht geldt. Het grasveld is afgesloten door een haag of een hekwerk om te voorkomen dat een loslopende hond zo een straat op kan schieten. Het gebruik van losloopgebieden wordt verhoogd wanneer er een aantal zitbanken worden geplaatst. Dit leert de ervaring bij andere gemeenten. Bebording: de bebording moet duidelijk zijn, geen negatieve uitstraling hebben en vandalisme bestendig zijn. 3.5 Beheer openbare ruimte, incl. bebording Naast het reinigen en verversen van de bodem op uitlaatstroken met het oog op de volksgezondheid (het voorkomen van o.a. spoelwormen in hondenpoep) is het ook belangrijk dat de overige faciliteiten, als hekwerk en depodogs, goed worden onderhouden. Want al heeft de hondenbezitter nog zulke goede intenties, bij onvoldoende, beschadigde of smerige voorzieningen zal hij moeite hebben zijn goede gedrag te handhaven. Het is toch ook niet redelijk van de gemeente om van de hondenbezitter te verlangen dat hij de poep opruimt, terwijl de daarvoor bestemde afvalbakken altijd vol, vies, kapot of te ver weg zijn. Depodogs: de bak moet 1x per 2 weken geleegd worden (op drukbezochte plaatsen kan dit oplopen tot 1x per week), 1x per maand de bak van een rol met nieuwe zakjes voorzien. Losloopgebieden: deze grasvelden hoeven alleen gemaaid te worden als gazon. Door het maaien wordt de poep voldoende verpulverd en verspreid. 5 van 33

6 4 De globale grenzen (projectafbakening) Er worden alleen randvoorwaarden voor de inrichting van de openbare ruimte gegeven. Hierbij moet gedacht worden aan de aanwijzingsbesluiten voor losloopgebieden en gebieden met een aanlijnplicht. Het realiseren van de inrichting valt buiten dit project. Voor de precieze locaties van de depodogs is maatwerk op buurtniveau gewenst. Verspreiding over het dorp en de aard van de maatregelen is afhankelijk van de structuur van de buurt, omvang van het hondenpoepprobleem en het aantal honden per buurt. Omdat de verspreiding van de voorzieningen over het dorp en de aard van de maatregelen per buurt niet exact bekend zijn, is het niet mogelijk om het beheer voor het hele dorp te regelen. Er wordt daarom op basis van een aantal aannames een kostenindicatie gegeven van het onderhoud. Op basis hiervan kan als vervolg op deze notitie begonnen worden met het realiseren en onderhouden van de voorzieningen per buurt. We zijn ons ervan bewust dat de overlast die honden veroorzaken een tweeledig probleem is. Ten eerste is er de overlast van hondenpoep en ten tweede kunnen loslopende honden overlast veroorzaken. Uit informatie van andere gemeenten blijkt dat beleid ter bestrijding van overlast van hondenpoep over het algemeen wordt gebaseerd op de APV, waarin het omgaan met honden in de brede zin wordt gereguleerd. Dat betekent dat er niet alleen regels in staan over poepgedrag, maar ook over het aanlijngedrag. Deze herziening van het beleid zal zich in eerste instantie richten op het poepgedrag. Het aanlijngedrag zelf is in Leiderdorp duidelijk geregeld en behoeft geen aanpassing. De locaties waar loslopen is toegestaan, hebben grote raakvlakken met het poepgedrag van honden en worden bij deze herziening van het beleid meegenomen. 6 van 33

7 5 Argumenten Burgers zetten hondenpoep hoog op de lijst met ergernissen Een derde van alle Leiderdorpers ondervindt overlast door hondenpoep. In de buurten Doeskwartier, Buitenhof en Oranjewijk ligt dit nog hoger. Dit blijkt uit de buurtmonitor die in het voorjaar van 2004 is gedaan. Onder het motto Uw buurt, ook best belangrijk. Geef vorm aan uw buurt is een enquête verspreidt onder bewoners. Op de enquête is een respons gekomen van 35%. De ruim reacties zijn voldoende om de gemeente een goed beeld te geven van wat bewoners belangrijk vinden als het gaat om thema s als schoon, heel, veiligheid, leefbaarheid, voorzieningenniveau en de betrokkenheid in de buurt. (zie ook bijlage IV). De laatste jaren is het aantal klachten over hondenpoep sterk toegenomen. Tot 2002 was de hoeveelheid brieven die de gemeente ontving over hondenpoep stabiel. De gemeente ontving per jaar twee tot vier brieven over dit onderwerp. In 2003 is het aantal brieven verdubbeld. Ook in 2004 is het aantal brieven weer verdubbeld. In 2005 is het aantal brieven (incl. ) ten opzichte van 2004 gestegen tot 13 (zie ook bijlage V). Het aantal telefoongesprekken is niet exact bijgehouden, maar ook hier is een vergelijkbare stijging waargenomen. De hondenbezitter is verantwoordelijkheid voor het opruimen van de poep van zijn hond Dat vindt de hondenbezitter zelf ook. Dit blijkt uit een enquête die de Hondenbescherming eind 2005 onder haar leden heeft gehouden. De bijna 1000 leden die de enquête hebben teruggestuurd vinden dat overlast van hondenpoep in de eerste plaats de hondenbezitter zijn verantwoordelijkheid moet nemen en de poep moet opruimen. Maar daarbij zetten ze wel de kanttekening dat de gemeenten zorg moeten dragen voor voldoende en goede opruimfaciliteiten (zie ook bijlage VI). Positieve evaluatie maakt uitbreiding aantal depodogs mogelijk De plaatsing van depodogs zorgt voor een afname van de ondervonden overlast door omwonenden. Dit blijkt uit de notitie Evaluatie Proef Depodogs Oranjewijk (bijlage I) waarin resultaten van de bewonersenquête zijn verwerkt door het Buurtoverleg Oranjewijk, in samenwerking met de gemeente en het Buurtwerk SCW Leiderdorp. Van de respondenten geeft 50 % aan tevreden te zijn over de proef en 67 % vindt dat er meer depodogs in Leiderdorp geplaatst moeten worden. Afschaffen hond-in-goot beleid verschaft duidelijkheid Steeds meer gemeenten schaffen het hond-in-de-goot beleid af. Na Den Haag heeft nu ook Amsterdam hiervoor gekozen. Het hond-in-de-goot beleid neemt de overlast onvoldoende weg en heeft nogal wat nadelen. Ten eerste moet gedrag honden aangeleerd worden. Ten tweede levert het in drukke straten gevaarlijk situaties op voor de hond en zijn baasje. Ten derde kan, als auto s langs de goot geparkeerd zijn, de goot niet schoongemaakt worden en kunnen mensen bij het uitstappen in de poep trappen. Tot slot is de goot niet altijd duidelijk afgebakend door een hoogteverschil tussen stoep en straat (bijv. bij woonerven), waardoor er een verwarrende situatie ontstaat. Regelmatige communicatie over de inhoud en het realiseren van goede voorzieningen zorgen voor blijvende gedragsverandering Voorlichting kan slechts effect hebben wanneer de ontvanger begrip heeft voor de strekking van het bericht. Weten waarom men zich aan bepaalde regels moet houden is hierbij van belang. Voorlichting leidt slechts tot een verandering van attitude wanneer de afweging van voor- en nadelen wordt beïnvloed. Een gedragsverandering treedt op wanneer er mogelijkheden zijn om een veranderde intentie in gedrag om te zetten. Mensen die nieuw gedrag vertonen moeten merken dat dit nieuwe gedrag de verwachte voordelen 7 van 33

8 heeft (positieve feedback). Door het ontbreken van goede voorzieningen kan het gedrag van de hondenbezitter worden belemmerd waardoor dit in tweede instantie alsnog niet leidt tot het gewenste gedrag. Goed beheer noodzakelijk Het is van belang dat de voorzieningen goed schoon gehouden worden. Als het beheer ontoereikend is daalt ook de motivatie van hond en hondenbezitter om van deze faciliteiten gebruik te maken. Net als een mens gaat een hond niet graag naar een vies toilet. Financiering via verhoging van de hondenbelasting Het uitbreiden van de opruimplicht, het plaatsen van depodogs en het vergroten van de handhaving kost geld. Binnen de huidige begroting is geen ruimte om deze investering op te vangen. Door de hondenbelasting te verhogen kan structureel geld gegenereerd worden voor de realisatie van het hondenbeleid. Het nieuwe beleid kost structureel ,- en dit kan gedekt worden met een verhoging van de hondenbelasting met 44 %. Nieuw beleid vraagt om extra handhaving Zeker in de beginperiode moet iedereen nog wennen aan de nieuwe regels. Om te voorkomen dat een kleine groep het verpest voor de bereidwillige hondenbezitters zal de pakkans voldoende groot moeten zijn. Slechts 25 % van de hondenbezitters zal direct de nieuwe regels toepassen, 50 % doet dit na enige overreding en de overige 25% moet met sancties worden overgehaald. Zonder structurele formatie-uitbreiding van de handhaving is dit beleid gedoemd te mislukken Voor de handhaving van het nieuwe beleid is het noodzakelijk de gemeentelijke handhaving uit te breiden met een extra 0,5 fte. De huidige formatie van de BOA biedt nu al zeer weinig ruimte voor handhaving van het hondenbeleid, laat staan dat er tijd is voor extra handhaving. Handhaving moet flexibel zijn Handhaving kan pas effectief zijn, als er gecontroleerd wordt op tijdstippen en locaties waar de meeste honden worden uitgelaten. Dit vraagt om een flexibele inzet van de handhavers. Verder zal er ingespeeld moeten worden op nieuwe informatie over probleemplekken om controletijden of locaties hierop aan te kunnen passen. Zo wordt voorkomen dat hondenbezitters andere routes gaan kiezen en het probleem zich verplaatst. Ook zorgt flexibiliteit voor een grotere preventieve werking doordat de subjectieve pakkans groter wordt. 8 van 33

9 6 Kanttekeningen Meer klachten betekent niet automatisch meer overlast De bewoners van Leiderdorp maken de laatste vijf jaar veel meer kenbaar aan de gemeente dat ze overlast ondervinden, maar dit zou ook kunnen komen doordat met de komst van internet en verkeer de drempel om de klacht kenbaar te maken kleiner is geworden. Of doordat burgers mondiger zijn geworden. Of doordat de overlast ook daadwerkelijk is toegenomen. Het oplossen van het gehele probleem is een utopie De ervaring leert dat honden op vaste plaatsen worden uitgelaten waardoor de poep zich concentreert op bepaalde locaties. Zeker als het plaatsen betreft waar veel kinderen spelen, is het waarschijnlijk dat ondanks objectieve afname van de hoeveelheid hondenpoep, de subjectieve overlast gelijk blijft. Immers, elke drol is er dan één teveel. Deze verklaring wordt ondersteund door resultaten in andere gemeenten, zoals Den Haag en Leiden. 9 van 33

10 7 Draagvlak 7.1 Intern Het bijstellen van het hondenbeleid valt onder het project Hondenplezier uit het uitvoeringsprogramma van het groenstructuurplan. Dit plan vormt een van de basisuitgangspunten voor het gemeentelijk (groen)beleid. Zowel bij de afdeling Gemeentewerken als Gemeentewinkel staat men positief tegenover de herziening van het beleid. Wel geven beide afdelingen aan dat er voldoende capaciteit beschikbaar zal moeten zijn om de beheer- en handhavingstaken uit te kunnen voeren. Deze taken zijn cruciaal voor het succes van het hondenbeleid. 7.2 Extern Uit de wijk- en buurtmonitor blijkt dat tenminste 1/3 van de Leiderdorpers veel overlast van hondenpoep ondervindt. Daarnaast ontvangt de gemeente steeds vaker verzoeken van burgers voor het plaatsen van depodogs bij hen in de buurt. We kunnen dus stellen dat er groot draagvlak onder de burgers is. 10 van 33

11 8 Beheersaspecten 8.1 Geld Kostenraming De eenmalige kosten voor o.a. de startcampagne en de folder over het nieuwe beleid worden geraamd op 7.769,- De jaarlijkse kosten voor o.a. het onderhoud en de afschrijving van de inrichting van de openbare ruimte worden geraamd op ,20. In bijlage VII vindt u een uitgebreidere kostenraming Kosten/batenberekening voor het gehele project Met de komst van de bestuurlijke boetes moet het in de toekomst mogelijk worden voor gemeenten om de inkomsten uit boetes aan te wenden voor financiering van het eigen beleid. Vooralsnog kost (in dit geval) hondenbeleid en vooral de handhaving ervan slechts geld terwijl opbrengsten van eventuele boetes naar Justitie vloeien. Op basis van de beschikbare gegevens wordt het niet waarschijnlijk geacht dat de handhaving kostendekkend wordt bij invoering van de bestuurlijke boete in Budget Iedere houder van een hond is verplicht hondenbelasting te betalen aan de gemeente. De gemeente Leiderdorp int jaarlijks ,- aan hondenbelasting. In de begroting is vooralsnog geen rekening gehouden met structurele uitgaven aan hondenbeleid. Binnen de opbrengsten uit de afvalstoffen is voldoende ruimte gevonden om de jaarlijkse beheerkosten voor de depodogs, ad ,- hieruit te kunnen dekken. Om de resterende jaarlijkse kosten ad ,20 te kunnen dekken is een verhoging van de hondenbelasting noodzakelijk. Op basis van de geraamde kosten en het aantal honden in Leiderdorp is een verhoging van 27 % gewenst. Dit komt neer op een belastingverhoging voor de 1 e hond van 19,66. De eenmalige kosten kunnen betaald worden uit de voorziening Groenstructuren. Hondenplezier is een van de projecten uit het uitvoeringsprogramma van het groenstructuurplan. Daarom is het ook opgenomen in de meerjarenplanning van het groenstructuurplan. In bijlage VIII vindt u een uitgebreidere berekening voor het dekkingsvoorstel. 8.2 Tijd Doorlooptijd Het project is gestart in november 2005 en moet in oktober 2007 gereed zijn. Fase Startdatum Einddatum Definitie Nov Mrt Ontwerp Mrt 2006 Nov 2006 Voorbereiding Nov 2006 Dec 2006 Realisatie Jan 2007 Apr Nazorg Apr Okt Het beleid zal na 1 jaar geëvalueerd en indien nodig bijgestuurd worden Procedure In februari is de startnotitie besproken in commissie 2. Tijdens de vergadering bleek dat de ingeslagen denkrichting kan rekenen op brede steun in de commissie. De startnotitie is verder uitgewerkt tot de beleidsnota Hond & Gemak, poep hoort in de bak. Deze nota wordt eind 2006 voorgelegd aan raad voor besluitvorming. En begin 2007 kan dan gestart worden met het nieuwe beleid. 11 van 33

12 8.3 Kwaliteit Kwaliteitseisen De regels moeten helder en consequent zijn en niet voor meerdere uitleg vatbaar zijn. De inrichting van de openbare ruimte moet voldoen aan de kwaliteitseisen zoals ze staan vermeld in het Kwaliteitsplan Openbare Ruimte (1998). 8.4 Communicatie Zie hiervoor paragraaf 2 Communicatie van hoofdstuk van 33

13 Geraadpleegde literatuur Evaluatie pilot hondenpoep Slaaghwijk, gemeente Leiden, 2004 Evaluatie Proef Depodogs Oranjewijk, Buurtoverleg Oranjewijk i.s.m. Buurtwerk SCw Leiderdorp en de gemeente Leiderdorp, 2005 Gemeentelijk hondenbeleid, handleiding ter bestrijding van de overlast door hondenpoep in Nederland, mw. Dr. N. Endenburg, 2006 Groenstructuurplan Leiderdorp, Nieuwland Advies in opdracht van de gemeente Leiderdorp, 2000 Hondenbeleid in Den Haag, gemeente Den Haag, 1998 Hondenkaart, gemeente Den Haag, 2006 Folder De hond als huisdier in Den Haag, gemeente Den Haag, 2006 Folder Natuurlijk, Domstad poepvrij!, Gemeente Utrecht, 2003 Kwaliteitsplan Openbare Ruimte, gemeente Leiderdorp, 1998 Scenario s voor bestrijding overlast van hondenpoep, gemeente Leiden, 2003 Wijk- en buurtmonitor gemeente Leiderdorp, Twynstra Gudde BV, van 33

14 Bijlagen I. Evaluatie Proef Depodogs Oranjewijk II. Overzichtstekening losloopgebieden III. Overzichtstekening gebieden met tijdelijke aanlijnplicht IV. Prioriteit overlast hondenpoep per wijk V. Klachten over hondenpoep VI. Informatie over de Hondenbescherming VII. Kostenraming VIII. Kostendekking 14 van 33

15 Bijlagen IX. Evaluatie Proef Depodogs Oranjewijk X. Overzichtstekening losloopgebieden XI. Overzichtstekening gebieden met tijdelijke aanlijnplicht XII. Prioriteit overlast hondenpoep per wijk XIII. Klachten over hondenpoep XIV. Informatie over de Hondenbescherming XV. Kostenraming (aangepast nav commissievergadering dd ) XVI. Kostendekking (aangepast nav commissievergadering dd ) 15 van 33

16 Bijlage I EVALUATIE PROEF DEPODOGS ORANJEWIJK Buurtoverleg Oranjewijk Gemeente Leiderdorp Buurtwerk SCw Leiderdorp 16 van 33

17 1. Inleiding 3 2. Algemene resultaten Resultaten Depodogs 5 4. Communicatie Conclusie en aanbevelingen.. 8 Bijlagen: enquête met resultaten aankondiging proef 17 van 33

18 1. Inleiding Regelmatig werd tijdens het wijk&buurtgericht spreekuur in de Oranjewijk duidelijk dat hondenpoep op straat en in het groen voor bewoners één van de grootste ergernissen is. De gemeente Leiderdorp heeft zich voorgenomen deze vorm van overlast aan te pakken en een helder beleid te formuleren ten aanzien van honden in Leiderdorp. In deze evaluatie wordt beschreven hoe bewoners de proef met de depodogs ervaren hebben en welke maatregelen er in de toekomst genomen kunnen worden. Begin 2004 is op initiatief van het Buurtoverleg Oranjewijk, ondersteund door de buurtcoördinator van de gemeente en door de afdeling wijkbeheer, een proef met hondenpoepbakken (ook wel depodogs genoemd) gestart. Er zijn in twee depodogs geplaatst op het grasveldje voor de woningen aan de Willem de Zwijgerlaan. Hier ondervond men veel overlast van hondenpoep. Ook zijn er twee depodogs geplaatst op het Frederik Hendrikplantsoen, een plek waar veel mensen de hond uitlaten. De proef is in december 2004 geëvalueerd door middel van een enquête. Uit deze evaluatie moet blijken of en in hoeverre het plaatsen van de depodogs geresulteerd heeft in een afname van de overlast door hondenpoep. Daarnaast moet blijken of het zinvol is de depodogs door heel Leiderdorp te plaatsen, om op die manier ook in andere wijken de overlast te verminderen. Naar aanleiding van deze evaluatie zal de gemeente Leiderdorp een gedegen hondenbeleid opstellen, dat ook opgenomen wordt in de APV. Hierdoor heeft de gemeente de mogelijkheid om het beleid om te zetten in maatregelen. Om inzicht te krijgen in de ontwikkeling van overlast door hondenpoep is een bewonersenquête afgenomen onder de omwonenden van de Willem de Zwijgerlaan en het Frederik Hendrikplantsoen. Er zijn 87 huishoudens aangeschreven, hiervan zijn 12 reacties ontvangen Dit is een respons van 14%. Eerst wordt een overzicht gegeven van de algemene resultaten. Vervolgens wordt er specifiek op de depodogs ingegaan. In de conclusie wordt kort ingegaan op de resultaten en worden de aanbevelingen op een rijtje gezet. 18 van 33

19 2. Algemene resultaten Hebben de getroffen maatregelen geholpen? Is de overlast door hondenpoep afgenomen sinds de looptijd van de proef? Bij deze proef is geen onderscheid gemaakt tussen objectieve en subjectieve overlast. Objectieve overlast betreft de feitelijke hoeveelheid hondenpoep op straat en in het groen. Subjectieve overlast betreft de overlast die mensen ervaren van hondenpoep. Aangezien meetbare afname van de objectieve hoeveelheid hondenpoep niet automatisch betekent dat mensen minder overlast ervaren, moet dit onderscheid bij het opstellen van beleid ter bestrijding van overlast door hondenpoep wel goed in de gaten worden gehouden. Idee dat hondenpoep vaak voorkomt? vaak soms (bijna)nooit totaal 75% 25% 0% 100% Wijk schoner tijdens loop proef? veel schoner schoner niet schoner geen mening totaal 8 % 33% 33% 24% 100% De resultaten geven aan dat tijdens de proef de wijk schoner lijkt. aanbevelingen: het opstellen van hondenbeleid moet een hoge prioriteit krijgen. Het onderscheid tussen objectieve en subjectieve overlast moet hierbij goed in de gaten gehouden worden. 19 van 33

20 3. Resultaten Depodogs Er zijn twee depodogs geplaatst op het grasveldje voor de woningen aan de Willem de Zwijgerlaan. Hier ondervond men veel overlast van hondenpoep. Ook zijn er twee depodogs geplaatst op het Frederik Hendrikplantsoen, een plek waar veel mensen de hond uitlaten. In de bewonersenquête is gevraagd naar het oordeel over de hoeveelheid, de kwaliteit en het gebruik van de voorzieningen in de wijk. Ook is de vraag gesteld of mensen denken dat het plaatsen van meer depodogs in Leiderdorp zinvol is. Oordeel onderhoud depodogs goed voldoende slecht geen mening totaal 17% 17% 8% 58% 100% Oordeel kwaliteit depodogs goed voldoende slecht geen mening totaal 33% 33% 8% 17% 100% Oordeel gebruik depodogs algemeen ja nee geen mening totaal 67% 25% 8% 100% Oordeel gebruik depodogs zelf ja nee geen antwoord totaal 17% 8% 75% 100% Meer depodogs in Leiderdorp? ja nee geen mening totaal 67% 17% 17% 100% Tevredenheid over proef ja nee geen mening totaal 50% 33% 17% 100% Op de vraag hoe mensen de hond wel uitlaten als ze geen gebruik maken van de depodogs heeft niemand antwoord gegeven. 20 van 33

21 Het beeld dat de bewonersenquête geeft over de tevredenheid over de depodogs is overwegen positief. Daarnaast geeft 67% aan dat het zinvol is om door heel Leiderdorp depodogs te plaatsen om zo de overlast van hondenpoep te verminderen. aanbevelingen: het is zinvol om op meerdere plaatsen in Leiderdorp depodogs te plaatsen om zo de overlast van hondenpoep te verminderen. De voorzieningen moeten aansluiten op bestaand gedrag van hondenbezitters. In samenwerking met bewoners moeten probleemlocaties op wijkniveau bepaald worden. Voor het onderhoud van de voorzieningen moet een toerijkend budget beschikbaar zijn. 21 van 33

22 4. Communicatie Onderdeel van de bewonersenquête was de vraag of bewoners op de hoogte waren van de proef met de depodogs. Slechts 50% van de respondenten was op de hoogte van de proef. Deze 50% was geïnformeerd via de aankondiging die aan alle omwonende verstuurd was, of via de aankondiging in het Leiderdorps weekblad. Enkele respondenten hebben wel nog eigen suggesties vermeld op de enquête. Hieruit blijkt dat mensen willen dat als er regels zijn, deze ook nageleefd moeten worden. Dit houdt in dat de gemeente moet gaan controleren. Daarnaast ergert men zich aan hondenpoep op speelvelden. Om gedrag te reguleren is het noodzakelijk dat mensen op de hoogte zijn van wat wel en niet mag. Uit deze bewonersenquête blijkt dat het toekomstige beleid goed aangegeven en gecommuniceerd moet worden. aanbevelingen: Het instellen van een verbod voor honden op kinderspeelplaatsen, en dit aangeven door bebording, moet ook deel uitmaken van het nieuwe beleid. Uiteraard moeten deze plekken prioriteit hebben bij het plannen van controle-uren. bebording: Op locaties waar dat mogelijk is, is het zinvol om bebording te plaatsen. Er moet voor gewaakt worden dat bij het ontbreken van een bord, mensen de conclusie trekken dat op die locatie geen regels gelden. voorlichting en publiciteit een consequente communicatiecampagne moet centraal onderdeel van het nieuwe beleid zijn, waarbij de nadruk van de communicatie moet liggen op regelmatige kleine communicatie-uitingen. Naast het informeren van bewoners over de regels moet de communicatie ook gericht zijn op het benadrukken van de inzet van de gemeente en het beïnvloeden van te hoge verwachtingen. 22 van 33

23 5. Conclusies en aanbevelingen Sinds de proef met de depodogs ervaart een meerderheid van de bewoners dat de wijk schoner geworden is. Ook geven bewoners aan dat ze willen dat als er regels zijn, deze ook nageleefd moeten worden. Dit houdt in dat de gemeente moet gaan controleren. Daarnaast ergert men zich aan hondenpoep op kinderspeelplaatsen en speelvelden. kanttekening: Ondanks het bovenstaande resultaat ervaart een groot deel van de bewoners nog steeds veel last van hondenpoep in de wijk en mag de vraag gesteld worden of de subjectieve overlast zoals bewoners die nu ervaren substantieel minder is dan voor de proef. Door duidelijke communicatie voorkomt men te hoge verwachtingen met betrekking tot mogelijke resultaten van een hondenbeleid. aanbevelingen: het opstellen van hondenbeleid moet een hoge prioriteit krijgen. Het onderscheid tussen objectieve en subjectieve overlast moet hierbij goed in de gaten gehouden worden. een consequente communicatiecampagne moet centraal onderdeel van het nieuwe beleid zijn, waarbij de nadruk van de communicatie moet liggen op regelmatige kleine communicatie-uitingen. Naast het informeren van bewoners over de regels moet de communicatie ook gericht zijn op het benadrukken van de inzet van de gemeente en het beïnvloeden van te hoge verwachtingen. De voorzieningen moeten aansluiten op bestaand gedrag van hondenbezitters. In samenwerking met bewoners moeten probleemlocaties op wijkniveau bepaald worden. Voor het onderhoud van de voorzieningen moet een toerijkend budget beschikbaar zijn. Op locaties waar dat mogelijk is, is het zinvol om bebording te plaatsen. Er moet voor gewaakt worden dat bij het ontbreken van een bord, mensen de conclusie trekken dat op die locatie geen regels gelden. Om een optimaal effect te bereiken moeten controles uitgevoerd worden. Deze moeten plaatsvinden op tijdstippen en locaties waar de meeste honden worden uitgelaten. Na een korte gewenningsperiode moet streng opgetreden worden en moeten er daadwerkelijk boetes uitgedeeld worden. Het instellen van een verbod voor honden op kinderspeelplaatsen moet duidelijker en meer benadrukt worden in het nieuwe beleid. Uiteraard moeten deze plekken prioriteit hebben bij het plannen van controle-uren. 23 van 33

24 Bijlage II Overzicht losloopgebieden 1. De Bloemerd, met uitzondering van de sportvelden, de schooltuinen, het playpark en het palendorp; Dwarswateringdijk, het deel dat gelegen is tussen de Persant Snoepweg en de Vossiuslaan; 3. Touwbaan, de groenstrook tussen de watergang en de achterzijde van de panden aan de evenzijde, tussen de Rietschans en de Beukenschans; 4. Park De Houtkamp, de hondenweide vlakbij de parkeerplaats aan de Engelendaal 5. Park De Houtkamp, het deel dat gelegen is tussen het Munnikkenlaantje, de Van Diepeningenlaan, de Laan van Berendrecht en de Engelendaal. 24 van 33

25 1. De Bloemerd, met uitzondering van de sportvelden, de schooltuinen, het playpark en het palendorp 2. Dwarswateringdijk, het deel dat gelegen is tussen de Persant Snoepweg en de Vossiuslaan 25 van 33

26 3. Touwbaan, de groenstrook tussen de watergang en de achterzijde van de panden aan de evenzijde, tussen de Rietschans en de Beukenschans 4. Park De Houtkamp, de hondenweide vlakbij de parkeerplaats aan de Engelendaal 5. Park De Houtkamp, het deel dat gelegen is tussen het Munnikenlaantje, de Van Diepeningenlaan, de Laan van Berendrecht en de Engelendaal 26 van 33

27 Bijlage III Overzichtstekening gebieden met tijdelijke aanlijnplicht De Bloemerd, gebied begrensd door de ontsluitingsweg Bloemerd, het pad naar volkstuinen, de sloot tussen Bloemerd en volkstuinen en de Leysloot 2. De Houtkamp, rieteiland ten noordwesten van het Munnikkenlaantje 27 van 33

28 Bijlage IV Prioriteit overlast hondenpoep per wijk Buurt Wijk Prioriteit* Oranjewijk Zuid 1 Voorhof Noordoost 2 Doeskwartier Zuid 2 Buitenhof Z/O Noordoost 3 Ouderzorg Noordwest 3 Zijlkwartier Noordwest 3 Vogelwijk Noordwest 4 Kerkwijk Zuid 4 Binnenhof Noordoost 5 Buitenhof M/W Noordoost -** Leyhof Noordoost -** Schansen Noordwest -** *) gegevens zijn afkomstig uit de Wijk- en buurtmonitor dd. 19 augustus 2004 **) overlast van hondenpoep stond niet in de top vijf bij deze buurt 28 van 33

29 Bijlage V Klachten over hondenpoep s* Brieven van 33

30 Bijlage VI Informatie over de Hondenbescherming Wat doet de Hondenbescherming De Hondenbescherming is van oudsher (1912) een organisatie die zich inzet voor het welzijn van de hond. Zo werd het lot van de trekhond door toedoen van de Hondenbescherming eerst verbeterd, waarna de trekhond gelukkig uit het straatbeeld verdween. Door aan te dringen op regelgeving, zijn er nu ook wettelijke normen voor de kettinghond, hoewel de Hondenbescherming het liefst zou zien dat ook de kettinghond wettelijk verboden zou worden. Los van de kettinghonden in Nederland zijn er op dit moment ongeveer 1,5 miljoen honden. Wat wil de Bond tot Bescherming van Honden? Eigenlijk is het heel simpel: een leuk en hondwaardig leven voor ALLE honden. Honden kunnen ons niet uitkiezen of omvormen, maar wij hen wel. Daarom zijn we er verantwoordelijk voor dat de hond een hondwaardig bestaan heeft in onze maatschappij. Verantwoord hondenbezit Dit hondwaardige bestaan kan worden samengevat in de term 'Verantwoord hondenbezit', en dat is waar de Hondenbescherming zich tegenwoordig voor inzet. Verantwoord hondenbezit is het houden van honden op een manier die leuk is voor iedereen: voor de hond voor de eigenaar èn voor de omgeving! Honden horen bij mensen en daarom is het zo belangrijk om honden op een verantwoorde manier te houden, zodat de hond in de toekomst niet uit het straatbeeld hoeft te verdwijnen. Hondenpoep Realiseer u dat één keer wangedrag veel meer effect heeft op de omgeving dan honderd keer goed gedrag. Daarom is iedere hondeneigenaar keer op keer een visitekaartje voor andere eigenaren. Zorg dat u met uw hond een goed voorbeeld geeft. Dan blijven honden welkom in stad en bos, in huis en buiten, in de trein, op campings, in restaurants, winkels en andere plaatsen waar honden en mensen met elkaar de ruimte moeten delen. WEL doen Uw hond leren op een geschikte plek te poepen. Sportief zijn en ongelukjes opruimen. Bij de dierenspeciaalzaak zijn hiervoor allerlei hulpmiddelen te krijgen. Stop een paar plastic boterhamzakjes in uw jaszak. Simpel en effectief:uw hand in het zakje, drol pakken, zakje over de hand schuiven, dichtknopen en weggooien. NIET doen Voor uzelf excuses verzinnen als: "Laat de gemeente het maar opruimen, ik betaal toch belasting?" "Kattenpoep en paardenpoep zijn veel erger". "Ach, zo'n drol is zo weer weg geregend". Enquete hondenbelasting Eind vorig jaar was de hondenbelasting onderwerp van discussie. In deze discussie mistte de Hondenbescherming de mening van een hele belangrijke groep, te weten de hondenbezitters. Om die mening te weten te komen, heeft zij een enquête onder haar leden 30 van 33

31 gehouden. Er is massaal gereageerd op deze enquête! Er werden bijna 1000 enquêtes teruggestuurd. Een prachtig aantal, waar de Hondenbescherming heel blij meeis. De enquête bestond uit 10 vragen. Er werd onder meer gevraagd of men hondenbelasting moet betalen, wat men van de hoogte van de hondenbelasting vindt, wie verantwoordelijk is voor het opruimen van de hondenpoep en hoe de belastingopbrengsten aangewend zouden moeten worden. Dankzij de gehouden enquête heeft de Hondenbescherming een goed beeld gekregen hoe haar leden denken over de hondenbelasting en over het in hun gemeente gevoerde hondenbeleid. Helaas wel een beeld dat somber stemt. Zo kenmerkt zich naar de mening van de leden het gemeentelijk beleid zich met name door hoge belastingen, onbereikbare speelveldjes en geen of te weinig uitlaatplekken. Ten aanzien van de hondenbelasting kunnen we concluderen dat deze door veel leden als discriminatoir wordt beschouwd, omdat er op katten en andere huisdieren geen belasting wordt geheven. Verder zijn velen het erover eens dat de hondenbelasting een doelbelasting zou moeten zijn, waarvan de opbrengsten exclusief bestemd moeten zijn voor honden. In de praktijk laten de meeste gemeenten de belastingopbrengsten vloeien in de algemene middelen. Dit zet veel kwaad bloed bij de hondenbezitters. Dat is ook wel een logische reactie. De bedragen die in een groot aantal gemeenten moeten worden betaald, liegen er niet om. Als de opbrengsten dan niet eens ten goede komen aan de honden, maar gebruikt worden om gaten in de begroting te dichten, leidt dat tot veel onbegrip en wrevel bij hondenbezitters. De Hondenbescherming maakt de gemeenten er bij voortduring op attent, dat hun beleid ten aanzien van de hondenbelasting hondonvriendelijk is en het geld oneigenlijk wordt gebruikt. Met betrekking tot de poepoverlast vinden veel leden dat het in de eerste plaats de hondenbezitter is, die zijn verantwoordelijkheid moet nemen en de poep moet opruimen. Maar met daarbij de belangrijke kanttekening dat gemeenten zorg moeten dragen voor voldoende en goede opruimfaciliteiten. 31 van 33

32 Bijlage VII Kostenraming Lasten Hondenbeleid Omschrijving Eenheidsprijs Aantal Kapitalisatie Kosten Bijzonderheden prijs bij aanschaf van 10 of meer bakken, afschrijven Depodogs (aanschaf) 480, % 3.511,20 over 5 jaar Depodogs (beheer / legen) 325, ,00 1 x per 14 dagen salariskosten extra toezicht , ,00 uitgaande van 0,5 fte Jaarlijkse kosten ,20 Eenmalige acties bij start 5.000, ,00 Incl. folder met locaties en beleid (A4, kleur) zitbanken bij losloopgebieden 249, ,00 bebording losloopgebieden 85, ,00 Eenmalige kosten 7.769,00 Totale lasten excl BTW ,20 32 van 33

33 Bijlage VIII Kostendekking 2007 aantal tarieven begroot obv kengetallen verhoging percentage nieuwe tarieven tariefverhouding Aantal hondenbezitters gemiddeld aantal honden bezitters van 1 hond , ,99 19,66 27% 93,21 1,00 bezitters van 2 honden , ,81 34,58 27% 163,98 1,76 bezitters van 3 honden of meer 8 186, ,26 49,95 27% 236,85 2,54 bezitters van een kennel 2 434,87 869,74 116,21 27% 551,08 5,91 Baten hondenbelasting , ,80 Jaarlijkse Kosten hondenbeleid ,20 Verhoging hondenbelasting 27% Afvalstoffenheffing Jaarlijkse beheerkosten ,00 Voorziening Groenstructuurplan Eenmalige kosten hondenbeleid ,28 33 van 33