rapport notitie Hondenbeleid November 2004

Transcriptie

1 rapport notitie Hondenbeleid November 2004 gouda, 4 mei 2000

2 inhoudsopgave Inleiding:...3 Organisatie...4 Regelgeving...5 Hondenbelasting...7 Handhaving...8 Beheer...9 Communicatie...10 Wijkgerichte aanpak...11 Financieel...12 pagina 2-13

3 Inleiding: Kader: In het kader van het programmaplan 1b schoon, heel en bruikbaar en de gouden stadsregel ruim je afval zelf op, wil de gemeente graag iets doen aan de klachten over hondenpoep. Probleem: De gemeente krijgt regelmatig klachten over honden. Meestal betreft het klachten over hondenpoep. Hondenpoep is een grote bron van irritatie voor vele bewoners van de stad. Het wordt omschreven als de grootste kleine ergernis van bewoners. Doel: De gemeente Gouda wil het hondenpoepprobleem oplossen. De ergernis bij bewoners en bezoekers van de stad moet sterk verminderd worden. Middel: De gemeente Gouda draagt niet de verantwoording voor het hondenpoepprobleem, die ligt namelijk bij de hondenbezitter. De gemeente draagt wel de zorg voor het leefbaar houden van de woonomgeving. De gemeente wil daarom de hondenbezitter wijzen op verantwoordelijkheden die hondenbezit met zich meebrengt, zoals de plicht om de openbare ruimte niet te vervuilen en zelf je rommel op te ruimen. Het Hondenbeleid: Om dit te bereiken is het onderliggende hondenbeleid ontwikkeld. Hondenoverlast beperkt zich met name tot hondenpoep. Het te maken beleid bespreekt daarom alleen het hondenpoepprobleem. De overige onderwerpen zijn minder belangrijk en zijn al goed in de APV geregeld. Aanpak: Het tegengaan van het hondenpoepprobleem vraagt een mentaliteitsverandering bij hondenbezitters. De gemeente schept de volgende randvoorwaarden om deze mentaliteitsverandering op gang te helpen: Een goede regelgeving: } De bewoners van Gouda moeten weten wat mag en niet mag, als het gaat om honden en hondenpoep. Handhaving: } Handhaving van de regel door alle handhavers. Zij besteden 2,5% van hun tijd aan het handhaven van het hondenpoepprobleem. Het scheppen van voorzieningen: } In overleg met bewoners wordt gezocht naar locaties waar hondenpoep géén overlast geeft en wordt toegestaan. } Indien noodzakelijk worden beperkt extra voorzieningen aangelegd. Beheer: } Indien noodzakelijk beperkt extra beheer op plaatsen waar hondenpoep is toegestaan om overlast tegen te gaan. } Verder geen extra beheer pagina 3-13

4 Een duidelijke communicatie: } Met eenvoudige, maar wel overtuigende communicatiemiddelen worden bewoners ingelicht over het hondenbeleid van de gemeente Gouda. Wijkgerichte aanpak: } Inspraak met betrekking tot het hondenbeleid. Bewoners worden per wijk benaderd en gevraagd mee te denken over voorzieningen voor honden in hun wijk. Financiële randvoorwaarden: } Investering van ,- } Beheerkosten jaarlijks ,- } Kosten handhaving jaarlijks ,- In de volgende hoofdstukken van deze rapportage worden bovenstaande onderwerpen uitvoerig beschreven. Organisatie Omdat het hondenpoepprobleem meerdere afdelingen binnen de gemeentelijke organisatie bezighoudt is gezocht naar een manier om al deze afdelingen in het proces te betrekken. Daarom is er een projectorganisatie opgezet. De projectgroepleden zorgen ervoor dat hun afdeling voldoende op de hoogte blijft van de ontwikkelingen met betrekking tot het hondenbeleid. De projectgroep bestaat uit de volgende mensen: John Verheusen Hans Lammers Sjoerd Driest Piet Homan Alex Verhoeve Paul Verhoef Wilma Verboom Hennie Castelijn Projectleiding, afdeling voorbereiding beheer Afdeling beheer Stadstoezicht Afdeling wijkaanpak Afdeling recht en veiligheid Groep Heffing Secretariaat stadswerken Afdeling communicatie pagina 4-13

5 Regelgeving De huidige regelgeving met betrekking tot honden staat verwoord in de A.P.V. Het betreft de volgende artikelen: Artikel Loslopende honden 1. Het is de eigenaar of houder van een hond verboden die hond te laten verblijven of te laten lopen: a. binnen de bebouwde kom op de weg zonder dat die hond aangelijnd is; b. op een voor het publiek toegankelijke en kennelijk als zodanig ingerichte kinderspeelplaats, zandbak of speelweide of op een andere door het college aangewezen plaats; c. op de weg zonder voorzien te zijn van een halsband of een ander identificatiemerk dat de eigenaar of houder duidelijk doet kennen. 2. Het verbod in het eerste lid onder a geldt niet: a. voorzover de eigenaar of houder van een hond zich vanwege zijn handicap door een geleidehond laat begeleiden en de hond als zodanig aantoonbaar gekwalificeerd is of indien een eigenaar of houder van een hond deze aantoonbaar gekwalificeerd opleidt tot geleidehond. b. op door het college aangewezen wegen. Artikel Verontreiniging door honden 1. Het is de eigenaar of houder van een hond verboden toe te laten, dat de hond zich van vaste uitwerpselen ontdoet op: a. een gedeelte van de weg, dat kennelijk ingericht is of bestemd is voor verkeer van voetgangers, waaronder begrepen woonerven, alsmede de openbare gazons en grasvelden. b. op andere door het college aangewezen plaatsen. 2. Het in het vorige lid gestelde verbod geldt niet: a. indien er voor wordt gezorgd dat de uitwerpselen van die hond onmiddellijk worden verwijderd; b. op wegen die het college krachtens artikel , tweede lid, onder b heeft aangewezen als wegen waarop het laten loslopen van honden is toegestaan. Artikel Gevaarlijke honden 1. Het is de eigenaar of houder van een hond verboden die hond te laten verblijven of te laten lopen op of aan de weg of op het terrein van een ander: a. anders dan kort aangelijnd nadat het college aan de eigenaar of de houder heeft bekendgemaakt dat het die hond gevaarlijk of hinderlijk acht en een aanlijngebod in verband met het gedrag van die hond noodzakelijk vindt; b. anders dan kort aangelijnd en voorzien van een muilkorf nadat het college aan de eigenaar of de houder heeft bekendgemaakt dat het die hond gevaarlijk of hinderlijk acht en een aanlijn- en muilkorfgebod in verband met het gedrag van die hond noodzakelijk vindt. 2. In afwijking van artikel , eerste lid, aanhef en onder c, geldt voor het bepaalde in het eerste lid bovendien dat de hond voorzien moet zijn van een optisch leesbaar, niet verwijderbaar identificatiekenmerk in het oor of de buikwand. 3. In het eerste lid wordt verstaan onder: a. muilkorf: een muilkorf als bedoeld in artikel 1, onder d, van de Regeling agressieve dieren; b. kort aanlijnen: aanlijnen van een hond met een lijn met een lengte, gemeten van hand tot halsband, die niet langer is dan 1,50 meter. 4 Het in het eerste lid gestelde verbod is niet van toepassing voorzover de Regeling agressieve pagina 5-13

6 dieren van toepassing is. Het projectteam is van mening dat het oplossen van het hondenpoepprobleem alleen mogelijk is mits de regelgeving onder de aandacht wordt gebracht van de bewoners van Gouda. Hiertoe moet er een leesbare eenvoudige basisregel zijn die voor heel de gemeente geldt. Er wordt gekozen voor de volgende basisregel: Hondenpoep mag nergens achtergelaten worden. Hondenbezitters moeten de hondenpoep zelf opruimen. Op sommige plaatsen zijn honden verboden. Bijvoorbeeld op kinderspeelplaatsen, of in overdekte winkelcentra. In overleg met bewoners kan worden afgeweken van deze basisregel. Op plekken waar hondenpoep geen overlast geeft kan het worden toegestaan. Deze plekken worden aangeduid als hondenuitlaatzone. In deze discussie moet ook meegenomen worden of hondenpoep in de goot wordt toegestaan in dichtbebouwde wijken. Artikel en artikel van de A.P.V. kunnen ongewijzigd gehandhaafd worden. Voor de nieuwe regelgeving moet artikel in de A.P.V. herschreven worden. Dit artikel moet de volgende tekst bevatten: Artikel Verontreiniging door honden 1. De eigenaar of houder van een hond is verplicht ervoor te zorgen dat die hond zich niet van uitwerpselen ontdoet op de weg binnen de bebouwde kom; 2. Het in het vorige lid gestelde verbod geldt niet: indien er voor wordt gezorgd dat de uitwerpselen van die hond onmiddellijk worden opgeruimd; Opmerking: De gemeente wordt regelmatig door bewoners verzocht om hondenpoep op specifieke plaatsen te verbieden. (Wilt u verbodsbordjes plaatsen op het veldje waar mijn kinderen spelen, of langs de oever in onze straat, etc.). Het is onmogelijk om aan deze vragen te voldoen. Hondenpoep op de ene plek verbieden, zou impliceren dat het op andere plekken is toegestaan. Bovendien zou het leiden tot een wildgroei van verbodsborden. De kracht van bovenstaande regel is dat de gemeente geen plekken aan hoeft te duiden waar hondenpoep verboden is, maar slechts de plekken waar hondenpoep is toegestaan. pagina 6-13

7 Hondenbelasting Hondenbezitters zijn vaak van mening dat hun hond op straat mag poepen omdat zij hondenbelasting betalen. Dit is niet waar. De reden dat in Gouda hondenbelasting wordt geheven is dat de gemeentewet toestaat om belasting op hondenbezit te heffen ter aanvulling van de post algemene middelen. Er is geen verband tussen hondenbelasting en hondenpoep. De gemeente is volledig vrij om de hondenbelastinginkomsten voor allerlei zaken te gebruiken, waaronder de bestrijding van hondenpoep. Opmerking: In Gouda staan 3000 honden geregistreerd. Volgens het landelijke gemiddelde zijn er in een stad met inwoners gemiddeld zo n 3500 tot 3700 honden. De afdeling Belasting controleert minstens één keer per jaar van huis tot huis. De volgende tekst staat op de internetsite van de gemeente Haarlem. Deze tekst kan mogelijk ook in Gouda gebruikt worden om hondenbezitters in te lichten over de reden waarom hondenbelasting geheven wordt: Soms is het onduidelijk waarom er wel belasting wordt geheven op honden en bijvoorbeeld niet op katten, paarden of duiven. Het antwoord is heel simpel. De gemeentewet geeft een opsomming van de belastingen en rechten die een gemeente mag heffen. Het heffen van belastingen voor andere dieren dan honden is niet toegestaan. Als hondenbezitter bent u verplicht de poep van uw huisdier zelf op te ruimen. Hondenbezitters vinden het soms onredelijk dat zij de poep zelf moeten opruimen en daarbij ook nog eens belasting moeten betalen. Het een heeft echter niets met het ander te maken. De hondenbelasting wordt aangewend om de uitgaven van de gemeente te dekken. Onder de uitgaven vallen ook de kosten voor de uitvoering van en de controle op het hondenbeleid. pagina 7-13

8 Handhaving De projectgroep is van mening dat het nieuwe hondenbeleid slechts succesvol kan worden als het ondersteund wordt door een doeltreffende handhaving. Dit betekent dat iedere handhaver wordt geacht hondenbezitters die in overtreding zijn hierop aan te spreken of te verbaliseren. De politie wordt betrokken bij de aanpak van het hondenpoepprobleem, maar het meeste resultaat wordt verwacht van de dienst stadstoezicht. Iedere medewerker van stadstoezicht moet aandacht hebben voor het hondenpoepprobleem. Op basis van de hoeveelheid aandachtspunten die de diverse medewerkers van stadstoezicht hebben is in overleg met de dienst stadstoezicht bepaald dat zij 2,5% van hun beschikbare tijd kunnen besteden aan het hondenbeleid. Op dit moment is hondenbeleid nog geen onderdeel van de taken van stadstoezicht, dit betekent dat er voor het handhaven van het hondenbeleid een verschuiving nodig is binnen het takenpakket van stadstoezicht. Iedere handhaver zal dus 2,5% van zijn of haar tijd aan het hondenpoep probleem besteden. De kosten voor het handhaven van het hondenbeleid door de dienst stadstoezicht bedragen ,- per jaar. Opmerking: Er is binnen het projectteam gediscussieerd of het mogelijk is om het probleem hondenpoep te kwantificeren, daarna een streefbeeld te stellen en op basis daarvan de benodigde hoeveelheid handhavers voor dit probleem te bepalen. (Ofwel: hoeveel poep ligt er nu op straat, hoeveel poep mag er over een bepaalde tijd nog liggen en hoeveel handhavers heb je nodig om dat resultaat te bereiken?). De conclusie was dat het onmogelijk is om op die manier de inzet van de afdeling stadstoezicht te bepalen. Bovendien zou dit naar alle waarschijnlijkheid leiden tot een enorme hoeveelheid benodigde handhavers, waarvoor bij stadstoezicht de capaciteit ontbreekt en waarvoor niet voldoende budget beschikbaar is. Het is wel mogelijk om de hoeveelheid hondenpoep bij aanvang van het hondenbeleid vast te stellen en door regelmatig te monitoren te kijken of het probleem afneemt. In het kwaliteitsplan openbare ruimte wordt hier aandacht aan geschonken. Verder is afgewogen of het mogelijk is het hondenbeleid onder te brengen bij één of enkele handhavers of dat het ondergebracht moet worden bij alle handhavers. De conclusie was dat er meer effect bereikt wordt als iedere handhaver alert is op het probleem. pagina 8-13

9 Beheer Op basis van ervaring uit het verleden (o.a. de pilotprojecten) en ervaring van andere gemeentes wordt gesteld dat het bijna onmogelijk en in ieder geval heel erg duur is voor de afdeling beheer om speciale voorzieningen voor honden te onderhouden en schoon te maken. Dit betekent dat speciale voorzieningen voor honden alleen mogelijk zijn op plaatsen waar hondenpoep geen overlast geeft en waar het dus als het ware vanzelfsprekend is dat honden er hun behoefte doen. Deze plekken worden aangeduid als hondenuitlaatzone. De projectgroep stelt voor om de locaties van hondenuitlaatzones te bepalen in overleg met bewoners. De inzet van de afdeling beheer zal met het ontstaan van hondenuitlaatzone iets toenemen doordat er vaker gemaaid wordt om de hondenpoep te verspreiden. Van het verwijderen van hondenpoep zal echter geen sprake zijn. Om hondenbezitters in staat te stellen de hondenpoep op te ruimen worden meer vuilnisbakken geplaatst bij plaatsen waar veel honden komen. Dit heeft een verhoging van de beheerkosten tot gevolg. De meeste voorzieningen dienen aangelegd te worden in reeds bestaand groen. Bij nieuwe ontwikkelingen is er gelegenheid om in overleg met alle betrokkenen hondenuitlaatzones te ontwikkelen. Daar ligt voor de sector stadsontwikkeling een belangrijke taak. pagina 9-13

10 Communicatie De gemeente Gouda legt de verantwoordelijkheid voor de overlast door hondenpoep bij de hondenbezitter. Het streven is om een mentaliteitsverandering te bewerkstelligen bij de hondenbezitter. Dit is geen eenvoudige opgave. Campagnes die gericht zijn op gedragsverandering vragen om grote, langdurige en herhaalde investeringen en inspanningen willen zij effect hebben. Het beschikbare budget is niet toereikend om een dergelijk communicatiedoel te kunnen bereiken. Toch zal getracht worden het doel zoveel mogelijk te bereiken. Hiervoor is het volgende voorstel ontwikkeld: 1. Communiceer zeer intensief de nieuwe regel. Hondenpoep mag nergens achtergelaten worden. Hondenbezitters moeten de hondenpoep zelf opruimen. Deze boodschap zal regelmatig moeten worden herhaald. 2. Start per wijk projecten om in overleg met hondenbezitters en overige bewoners hondenvoorzieningen te realiseren. Betrek de wijkteams bij de communicatie op wijkniveau. 3. Communiceer de hoogte van de boetes. Voer korte maar intensieve hondenbeleidhandhavingscampagnes en publiceer de cijfers: Deze week 40 hondenbezitters beboet! 4. Breng de nieuwe regel in probleemgebieden extra onder de aandacht. Bijvoorbeeld door deze op verkeersborden plaatsen, of op bijvoorbeeld vuilnisbakken. (Dit geeft hondenbezitters een extra barrière om de regel te overtreden en bewoners een extra handvat voor sociale controle). 5. Beloon bewonersinitiatieven op het gebied van hondenpoep bestrijding. Deze initiatieven versterken het draagvlak voor de basisregel onder de burgers. Ontwikkeling voorlichtingscampagne: Voor de communicatie van het nieuwe hondenbeleid moet een eenvoudige maar effectieve voorlichtingscampagne worden ontwikkeld. Investeer in de kwaliteit van het concept. Kies voor middelen die eenvoudig en niet duur zijn. Bewoners moeten vooral zien dat we het hondenpoepprobleem serieus nemen. Kinderen worden bij de communicatiecampagne betrokken. Door de afdeling communicatie van de politie bij de campagne te betrekken, zal ook deze zich herkennen in de campagne. Binnen het concept moet ook uitvoering gegeven kunnen worden aan de communicatie op wijkniveau en de hondenbeleid-handhavingscampagnes. Kortom: Veel ruchtbaarheid en zichtbaarheid. Actief persbeleid: Rondom de vaststelling van het hondenbeleid kan veel free publicity worden gegenereerd door een actief persbeleid te voeren. Het is aan te bevelen een persbijeenkomst te organiseren waar toelichting op het beleid wordt gegeven. Tevens kunnen persberichten worden verzonden. Denk daarbij aan de volgende momenten: 1. de vaststelling van het beleid 2. rondom de inning van de hondenbelasting 3. de presentatie en start van de voorlichtingscampagne 4. in kader van de participatietrajecten in de wijk 5. opening van hondenuitlaat zones 6. successen van hondenuitlaat zones 7. de handhavingscampagnes (door politie en stadstoezicht) Door deze berichten steeds te plaatsen in de context van het nieuwe beleid, creëer je veel herhalingsmomenten om het beleid ook via de media voor het voetlicht te brengen. pagina 10-13

11 Binnen de momenten die zich voordoen moet actief gezocht worden naar situaties die voor Radio en TV geschikt zijn. Denk daarbij met name aan punt 5 en 6, maar zeker ook punt 7 (journalisten mee op pad met een stadstoezichthouder?). Wijkgerichte aanpak Zoals inmiddels bekend wordt in deze rapportage voorgesteld om binnen de gemeente Gouda één regel te stellen met betrekking tot hondenbeleid. Hondenpoep mag nergens achtergelaten worden. Hondenbezitters moeten de hondenpoep zelf opruimen. Deze regel schept duidelijkheid en laat geen ruimte voor discussie. Dit maakt het mogelijk voor handhavers om op de regel te handhaven en voor bewoners om mensen op fout gedrag aan te spreken. De regel heeft echter ook tot gevolg dat honden nergens meer vrij hun behoefte kunnen doen, zonder dat de eigenaar de hondenpoep moet opruimen, terwijl er ongetwijfeld plekken zijn waar de overlast van hondenpoep minimaal is. Op dit punt gaat de gemeente actief met bewoners van gedachte wisselen. De nieuwe regel geeft een duidelijk kader, maar maakt het ook mogelijk om te discussiëren in hoeverre van de regel kan worden afgeweken. Iedere wijk in de gemeente heeft zijn eigen problematiek als het gaat om hondenpoep. Daarom stellen we voor om per wijk te discussiëren met bewoners over welke voorzieningen voor hondenbezitters worden getroffen en waar deze worden getroffen. Aangezien de middelen beperkt zijn gaat de discussie over eenvoudig te realiseren en te beheren voorzieningen. Het is vooral belangrijk om locaties te vinden, waar de hondenoverlast minimaal is en waar honden dus vrijuit mogen spelen en hun behoefte doen. Ook wordt bediscussieerd of er extra vuilnisbakken in de wijk moeten worden geplaatst. In dichtbebouwde woongebieden zonder groen (centrum) wordt de discussie gevoerd of hondenpoep in de goot moet worden toegestaan. De wijkteams worden uitgenodigd mee te denken over de middelen die gebruikt worden om te overleggen met bewoners. Vooralsnog wordt gedacht aan het organiseren van inspraakavonden. pagina 11-13

12 Financieel In de onderstaande tabellen staan de financiële gevolgen beschreven van de in deze rapportage beschreven maatregelen. Het komt er op neer dat het invoeren van het nieuwe hondenbeleid de gemeente éénmalig ongeveer ,- zal kosten. Dit bedrag is inclusief de benodigde communicatie. (Afhankelijk van het na te streven ambitieniveau op het gebied van communicatie, wordt het budget voor communicatie nog naar boven of naar beneden bijgesteld). Hierna kunnen de voorzieningen voor ,- per jaar beheerd worden. Het handhaven op het gebied van hondenpoep kost ,-. Dit bedrag moet vrijgemaakt worden door herverdeling van de andere budgetten waarop de afdeling stadstoezicht werkt. AANLEGKOSTEN Aanleg hondenuitlaatzones (geschat op maximaal 20 stuks) kosten per honden uitlaatzone totale kosten inzet kosten per eenheid hoeveelheid eenh totaal hoeveelheid eenh totaal verkeersborden 100,00 2 st 200,00 1 man 50,00 2 uur 100,00 totaal 300,00 20 st 6.000,00 Aanleg vuilnisbakken (totaal 70 stuks) kosten per vuilnisbak totale kosten inzet kosten per eenheid hoeveelheid eenh totaal hoeveelheid eenh totaal vuilnisbak 150,00 1 st 150,00 1 man 50,00 2 uur 100,00 totaal 250,00 70 st ,00 totaal aanlegkosten hondenuitlaatzones 6.000,00 vuilnisbakken ,00 totaal ,00 OVERIGE ÉÉNMALIGE KOSTEN kosten voor communicatie opzetten campagne ,00 publiceren in krant en maken folder ,00 inspraak (20 avonden, 2 avonden per wijk) ,00 totaal ,00 TOTAAL EENMALIGE KOSTEN ,00 pagina 12-13

13 JAARLIJKS TERUGKERENDE KOSTEN (BEHEERKOSTEN) BEHEERKOSTEN Onderhoud hondenuitlaatzones (geschat op maximaal 20 stuks, 1 keer per 4 weken) onderhoud per hondenuitlaatzone onderhoud alle hondenuitlaatzones onderhoud per jaar kosten per aantal x inzet eenheid hoeveelheid eenh totaal aantal eenh totaal per jaar totaal per jaar 1 man + machine 75,00 1 uur 75,00 20 st 1.500, ,00 Onderhoud vuilnisbakken (70 stuks, 1 keer per week) onderhoud per vuilnisbak onderhoud alle vuilnisbakken onderhoud per jaar kosten per aantal x inzet eenheid hoeveelheid eenh totaal aantal eenh totaal per jaar totaal per jaar 1 man + wagen 60,00 0,12 uur 7,20 70 st 504, ,00 Vervangingskosten per jaar kosten per materiaal eenheid hoeveelheid eenh totaal vuilnisbakken 250,00 5 st 1.250,00 verkeersborden 150,00 5 st 750,00 totaal 2.000,00 reservering voor buurtinitiatieven 5.000,00 communicatie jaarlijks 5.000,00 Handhaving jaarlijks ,00 TOTAAL BEHEERKOSTEN PER JAAR hondenuitlaatzones ,00 vuilnisbakken ,00 vervangingskosten 2.000,00 reservering voor buurtinitiatieven 5.000,00 communicatie jaarlijks 5.000,00 totaal ,00 Handhaving jaarlijks ,00 pagina 13-13